________________
तस्स न सिज्जइ एसा, करेइ गरुयं च अवगारं ।। १ ।।" વિધાની માફ્ટ દીક્ષાને સાધતો જે પ્રમાદી થાય છે તેને દીક્ષા સિદ્ધ નથી થતી અને ભારે અપકાર કરે છે.
જેમ વિધા, પ્રમાદી વિધાસાધકને સિદ્ધ નથી થતી અને ગ્રહસંક્રમ આદિ અનર્થને ઉત્પન્ન કરે છે તેમ શ્રી જિનેશ્વરદેવોએ ક્રમાવેલી દીક્ષાને આરાધનાની પ્રવૃત્તિમાં શિથિલ બનેલા આ આત્માને, શ્રી. જિનેશ્વરદેવે પ્રરૂપેલી આ દીક્ષા સુગતિને પમાડનારી નથી થતી એટલું જ નહિ પણ દુર્ગતિ અને દીર્ઘ કાલ સુધીના ભવભ્રમણરૂપ અપાયને ઉત્પન્ન કરનારી થાય છે. દુવિહિસના કર્તવ્ય:
એજ હેતુથી ઉપકારીઓ, મુનિઓને સઘળોજ ક્રિયાઓમાં અપ્રમત્ત રહેવાનું ભાર પૂર્વક માવે છે. મુનિ માટે કોઇ પણ ક્રિયા એવી નથી કે જે ક્રિયા અપ્રમત્તભાવ વિના ળે. એજ કારણે મુનિને સઘળીજ ક્લિાઓમાં અપ્રમત્ત રહેવાનું માવતાં મહાપુરૂષો ક્રમાવે છે કે
“पडिलेहणाइ चिठ्ठा, छक्कायविद्याइणी पमत्तस्स ।
भणिया सुयम्मि तम्हा, अपमाई सुविहिओ हुन्जा ।। १ ।।" સિદ્ધાંતમાં પ્રમાદી આત્માની પડિલેહણા આદિ ચેષ્ટા, છએ કાયની વિધાતિની કહી છે તે કારણથી. સુવિહિત મુનિએ સઘળીજ ક્રિયાઓમાં અપ્રમત્ત બનવું જોઇએ. | મુનિએ દરેકે દરેક ક્રિયા અપ્રમત્તપણે કરવી જોઇએ. પડિલેહણા; ગમનાગમન આદિ કોઇ પણ ક્રિયામાં અન્ય ક્રિયા કરનારો મુનિ ષકાયનો રક્ષક બનવાને બદલે ઘાતક બને છે. કલ્યાણની કામના રાખનારા મુનિએ, જે જે ક્રિયામાં જે જે ક્રિયાઓ કરવાનો નિષેધ કર્યો છે તે તે ક્રિયાઓને તજવામાં અવશ્ય અપ્રમત્ત બનવું જોઇએ. શ્રી જિનેશ્વરદેવોએ માવેલી કોઇ પણ ક્રિયામાં પોતાની મતિકલ્પનાથી પ્રવૃત્તિ કરવી એ પણ પ્રમાદ છે. જે જે કાલે જે જે ક્રિયા જે જે રીતિએ કરવાની જ્ઞાનીઓ માને છે તે તે કાલે તે તે ક્રિયા તે તે રીતિએ જ કરવામાં રક્ત રહેવું એજ અપ્રમાદ છે. એવા પ્રકારનો અપ્રમાદ કરવામાં સુવિહિત મુનિએ સદાય સજ્જજ રહેવું જોઇએ. અનંતજ્ઞાનીઓએ ક્રમાવેલા આ કર્તવ્યનું પાલન કરવામાં સહજ પણ ખામી આવવા દેવી એ પોતાના આત્માનું જ અશ્રેય કરવાની કારવાઇ છે. આસિમ ઉપતેશ:
આ રીતિએ પ્રમાદ પ્રાણીમાત્રનું એકાંતે અહિત કરનાર છે. એજ કારણે ઉપકારીઓ પ્રમાદનો ત્યાગ અને અપ્રમાદમાં યત્ન કરવાનો ઉપદેશ જોરશોરથી આપે છે. પ્રમાદ ભયંકર હોવાથી તીર્થપતિના આત્માઓ પણ એ શત્રુથી સાવધ રહેતા. એજ કારણે પ્રથમ તીર્થપતિ શ્રી કષભદેવસ્વામિના એક હજાર વર્ષના છમસ્યકાલમાં ભેળો કરવામાં આવતો પ્રમાદકાલ માત્ર એકજ અહોરાત્ર જેટલો થયો છે અને ચરમ તીર્થપતિ શ્રી વર્ધમાનસ્વામિના સાડા બાર વરસ અને પંદર દિવસ જેટલા છમસ્થકાલમાં ભેળો કરવામાં આવતો પ્રમાદકાલ માત્ર એક અંતર્મુહુર્ત જેટલોજ થયો છે એ તારકો પણ પ્રમાદથી આટલા સાવધ રહે તો બીજાએ કેટલા રહેવું જોઇએ. એ ખુબ વિચારો. ઉપકારી મહાપુરૂષો પ્રમાદનું કારમું પરિણામ દર્શાવી એના પરિત્યાગનો અને અપ્રમત્ત બનવાને ઉપદેશ આપતાં માને છે કે
"जेसि तु पमाएणं, गच्छइ कालो निरत्थओ धम्मे ।
Page 44 of 76
