________________
પ્રશસ્ત રૂપે બનાવીને એ અપ્રશસ્ત રાગથી સાવધ રહીને કર્મનો અલ્પ બંધ કરતો જાય છે અને જન્મમરણની પરંપરાનો નાશ કરતો જાય છે. જ્યાં સુધી પ્રશસ્ત રાગ કરવાનું સામર્થ્ય ન આવે ત્યાં સુધી અપ્રશસ્ત રાગના પુરૂષાર્થથી જન્મ મરણની પરંપરા રૂપ સંસાર વધારતો જાય છે.
રાગ મોહનીયનો ઉદય જીવોને એકથી દશ ગુણસ્થાનક સુધી હોય છે. અગ્યારમા ગુણસ્થાનકે રાગ મોહનીય કર્મ જીવોને ઉદયમાં દબાયેલું હોય છે એટલે ઉદય વિરચ્છેદ રૂપે રહેલું હોય છે. એ અગ્યારમાં. ગુણસ્થાનકનો કાળ એક અંતર્મુહુર્તનો હોય છે ત્યાં વીતરાગ દશાનો અનુભવ કરતો હોય છે. એ કાળા પૂર્ણ થાય એટલે જીવ પડીને પાછો દશમાં ગુણસ્થાનકે આવે છે ત્યાં જીવને રામમોહનીયનો ઉદય થતાં સંજ્વલન લોભનો ઉદય પેદા થાય છે અને પછી એ લોભનો ઉદય વધતા વધતા જીવ દશમાં ગુણસ્થાનકથી નવમે ગુણસ્થાનકે, આઠમે ગુણસ્થાનકે, સાતમે ગુણસ્થાનકે, છઠ્ઠ ગુણસ્થાનકે આવે ત્યાંથી ચોથા ગુણસ્થાનકે આવે છે. જો ત્યાં ટકવાનો હોય તો ત્યાં રહે છે નહિતર બીજા ગુણસ્થાનકે થઇ પહેલા ગુણસ્થાનકે આવે છે ત્યાંથી નરક અને નિગોદનું આયુષ્ય બાંધીને નરક કે નિગોદમાં જીવ રવા જાય છે. ' ઉપશમ શ્રેણિમાં રાગનો ઉપશમ કરતા કરતા અગ્યારમાં ગુણસ્થાનકને પામેલો જીવ જો. આઠ-નવ-દશ અને અગ્યાર આ ચાર ગુણસ્થાનકમાંથી કોઇપણ ગુણસ્થાનકમાં કાળ કરે તો જો પહેલા સંઘયણના ઉદયવાળો જીવ હોય તો નિયમા અનુત્તર વિમાનમાં જાય છે અને જે બીજી કે ત્રીજા સંઘયણના ઉદયવાળા જીવો હોય અને એ ગુણસ્થાનકોમાં કાળ કરે તો અનુત્તર વિમાન સિવાય બાકીના વૈમાનિક દેવલોકના કોઇપણ વિમાનમાં ઉત્પન્ન થઇ શકે છે કારણ કે અનુત્તરમાં નિયમાં પહેલા સંઘયણના ઉદયવાળા જીવોજ જઇ શકે છે. બીજા નહિ.
જીવો પુરૂષાર્થ કરતા કરતા બીજા જીવો પ્રત્યે જેટલે અંશે રાગ મોહનીયની નિર્લેપતા કરતો જાય એટલે અંશે વાત્સલ્ય ગુણ પેદા થતો જાય છે એટલે જીવોને વાત્સલ્ય ગુણથી સંસારના વ્યવહારમાં સાચવતો હોય છે.
ગુરૂની મરજી મુજબ જીવન જીવવું તે પ્રશસ્ત રાગ. આ રાગને દબાવીને જીવન જીવવાનું નથી પણ તેમાં નિર્લેપ થઇને રાગને સંયમીત કરીને જીવન
જીવતા શીખવાનું છે. દેવ-ગુરૂ-ધર્મ અને સાધર્મિક પ્રત્યે જેટલો રાગ વધતો જશે (જાય) તેમ એટલો એટલો કુટુંબ
પ્રત્યે રાગ જરૂર ઘટતો જશે. ક રાગની યોનિ લોભ કહેલી છે.
માથે ગુરૂ હોય તો સહન શક્તિ ખીલે છે. રાગ મોહનીયને પ્રશસ્ત બનાવવા માથે ગુરૂ-વડીલ જોઇએ. ધર્મની પ્રધાનતા રાખીને આહાર લે, શરીર ટકાવવા માટે આહાર લે. જેવું હોય તેવું ચાલે
એવી વૃત્તિ હોય એને આહાર સંજ્ઞા નથી. જે શરીરની પ્રધાનતા રાખીને આહાર લે એને આહાર સંજ્ઞા છે. જે શરીરને અનુકૂળ જોઇએ અને પ્રતિકૂળ ન જ જોઇએ એવી ઇચ્છા એ આહાર સંજ્ઞા. કે શરીરને પુષ્ટ કરવાની ઇચ્છાનું નામ એ સંજ્ઞા.
પહેલા ગુણસ્થાનકે ભગવાનનું દર્શન કરતા કરતા અનુકૂળ પદાર્થો દુ:ખરૂપ લાગે. પાપ ભીરતા ગુણ પેદા થતો જાય અને ભગવાને જે છોડ્યું છે તે છોડવા જેવું લાગે એટલે ભગવાન જેવા થવાનું મન થાય
Page 46 of76
