Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
HIQ 521 Ti
A,
વાવાવ ".
પણ
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિકધતિલક
સ્વાધ્યાય-મંજરી
• પ્રયે જ ક : સાદવીશ્રી તિલકશ્રીજી મહારાજ સાદનીશ્રી ભકશ્રીજી મહારાજ સાવીશ્રી સુજ્ઞાનશ્રીજી મહારાજ
મૂલ્ય-વાંચન-મનન
નિદધ્યાસન
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
પ્રકાશક : શ્રી શાંતિનાથ જૈન દહેરાસર પા ય ધુ ની મુંબઈના શ્રાવિકા બહેને
સં. ૨૦૨૪ ].
વિર સં. ૨૪૯૪
[ ઈ. સ. ૧૯૬૮
આવૃત્તિ પહેલી
મુદ્રક : અમરચંદ બેચરદાસ મહેતા શ્રી બહાદુરસિંહજી પ્રિ. પ્રેસ પાલીતાણું (સૌરાષ્ટ્ર)
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
પૂ૦ જૈનાચાર્ય શ્રી આત્મારામજી મ૦ ના પટ્ટધર
ખ્યામાં ભાનિધિ વિમાનંદસુરીથરે નમ
આ. વિજયલલિતચુ. |
૫.૫. સોનમયસૂજી ગઈ
ઉ.માં. વૈિજયવલ ભરી પરજી)
MAMA
AAA
માગમપ્રભાકરીયાવયજી
પૂ૦ ૫૦ . વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી મ. સા. આદિ મુનિમંડળ
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
જ્ઞાનપ્રભા દીતપસ્વી પૂ૦ પ્રવર્તિની
સાવીજી મહારાજ શ્રી માણેકશ્રીજી મ૦ શ્રદ્ધાંજલિ
મ
miniuminiuuuuuuuuuuuuuuu
હે પૂજ્ય ગુરૂદેવ આપના ચરણકમળમાં આ શ્રદ્ધાંજલિના અમૃતપુષ્પ અર્પણ કરતાં અમે ગૌરવ અનુભવીએ છીએ. આપશ્રીના પુણ્ય પ્રભાવી આત્માની શીતળ છાંયડીમાં અમે જીવનભર જ્ઞાન રૂપી અમૃતપાન કર્યું, દીર્ઘ તપશ્ચર્યાથી અમને તપને મહિમા દર્શાવ્યો.
જ્ઞાનની ગંગા વહેવડાવી અમને જ્ઞાન ધારાઓ અપી. લાંબા વિકટ વિહારમાં અમારી ખૂબખૂબ સંભાળ લીધી અમને નિર્ભીક બનાવ્યા.
ભારતભરની તીર્થયાત્રાઓ કરાવી અમને પાવન કર્યા. આપના સનેહભર્યા હૃદયે અમને સુધાભર્યા વચનેથી નેહની સરિતા વહેવડાવી.
કવિએ ગાયું છે કે શું બાળકો મા-બાપ પાસે એ શ્લોકમાં બતાવેલ બે ચરણેના ભાવ અનુસાર આપના અપાર ગુણે અમારામાં ઉતરે એ ભાવના સદા રહે છે. હે કૃપાસિંધુ ! ગુરૂવર્ય આજને મંગળમય પ્રસંગ અમને પ્રેરણા આપી રહ્યો
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૪ : છે, કે અમે આપના બાળકો આપને શ્રદ્ધાંજલિ અર્પવા ભાગ્યશાળી થયા છીએ.
અમારી તે એજ ભાવના છે કે મુક્તિરૂપી સ્ત્રીને રીઝવવા માટે આપ અદ્રશ્યરૂપે પણ અમારા હૃદય-મંદિરમાં જ્ઞાનરૂપી દીપક પ્રગટાવે. દર્શન અને ચારિત્રની જે અમર ભેટ તમે આપી ગયા છે તે પ્રવજ્યારૂપ દીપકને જીવનની અંતિમ સંધ્યા સુધી અબાધિત રાખજે.
અહિંસા, સંયમ અને પરૂપ સ્વસ્તિક વડે આત્મમંદિરનું આંગણુ શણગારવા સામર્થ્ય આપશે. દાન, શીયળ, તપ અને ભાવનાના મઘમઘતા પુષ્પોની મઘમઘતી માળા વડે હદયરૂપ બગીચાને મઘમઘતે બનાવવા શક્તિ આપશે.
છેલ્લી અમારી પ્રાર્થના એ છે કે હે દયામૂર્તી સમ્યગદર્શનને સૂર્ય અમારા આત્મ રૂપ આકાશમાં સહ કિરણેથી જીવનને છેલ્લા શ્વાસે શ્વાસ સુધી ગમગતે રાખશે.
હે ક્ષમામૂર્તિ અમારી આ શ્રદ્ધાંજલિ સ્વીકારી અમને અનુગ્રહિત કરશે.
અમે છીએ આપની ચરણસેવિકા, સુજ્ઞાનશ્રીજી તથા સુબુદ્ધિશ્રીજી
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
પૂ. પંજાબી પ્ર૦ સાધ્વીશ્રી દેવશ્રીજી મ. ના શિષ્યા
પૂ૦ પ્ર૦ સાદેવીશ્રી દાનશ્રીજી મ.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
પરમ પૂજ્ય ન્યાયાંનિધિ જૈનાચાર્ય ૧૦૦૮ શ્રીમદ્ વિજયાનંદ (આત્મારામજી) સૂરીશ્વરે
બે બાલ
નમ:
ઉગ્ર તપસ્વી જ્ઞાનપ્રભા પ્રવર્તિની સ્વ. ગુરૂમહારાજ શ્રી માણેકશ્રીજી મહારાજના શિષ્યા વિદુષી સાધ્વીશ્રી તિલકશ્રીજી મ), પ્રભાશ્રીજી મ. તથા ભદ્રાશ્રીજી મ૦ ની સ્વર્ગસ્થ ગુરૂ મ૦ ના ગુણેની સ્મૃતિ રૂપે ૨૦૧૭ ની સાલમાં તેઓશ્રીના સ્વર્ગવાસ થવાથી તેઓશ્રીની ટુંક જીવન-પ્રભા સાથે સ્વાધ્યાય મંજરી પ્રકાશિત કરવાની ભાવના થઈ અને મુંબઈ શાંતિનાથ ભીંડી બજારના ઉપાશ્રયના કાર્યકર્તા કપડવંજ નિવાસી શ્રી ચંપાબહેન જે શ્રી જીવતલાલ પ્રતાપશીની પાઠશાળાના એક વિદુષી શિક્ષિકા હતા. તેઓશ્રી તથા પરમ ગુરૂભક્ત શ્રી તારાબહેન જીવણલાલ કેશરીચંદ રાધનપુરવાળા તથા શ્રી હીરાબહેન ચમનલાલ પાટણવાળા તેમ જ અ. સૌ. શ્રીમતી પ્રભાવતીબહેન રમણલાલ પરીખ, [સંઘવી (કપડવંજ નીવાસી) કમલાબહેન કપાસી, સેમીબહેન રાધનપુરી તથા પાટણવાળા શ્રી ભીખીબહેન કસ્તુરચંદ આદિ બહેનના સહકારથી પ્રકાશન માટે ફંડની શરૂઆત થઈ અને સંઘના બહેનેને સક્રિય સાથ મળે. બાદ સ્વ. ગુરૂમહારાજ શ્રી માણેકશ્રાજી મહારાજનું
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
જીવન વૃત્તાંત તૈયાર કરવામાં આવ્યું અને પૂ. આગમ પ્રભાકર શ્રી પુણ્યવિજયજી મહારાજ સાહેબને મેકલવામાં આવ્યું.
આ પછી અમારે વિહાર દૂર દૂર પ્રદેશમાં થયે. તે કારણે ફડ થયું હોવા છતાં પ્રકાશન કરવામાં વિલંબ થયે.
૨૦૨૨ ની સાલનું અમારું ચાતુર્માસ પાલીતાણા વલ્લભ વિહારમાં થયું. અહીં પૂ. શાંતમૂર્તિ પ્રવર્તિની સાધ્વીજી મ. શ્રી હેમશ્રીજી મહારાજ પંજાબી ધર્મશાળામાં બીરાજે છે. પિતે આંખે પ્રજ્ઞાચક્ષુ હોવા છતાં બહેનેને અને સાધ્વીઓને પ્રેરણા આપતા રહે છે અને પોતે પણ જ્ઞાન–ધ્યાનમાં પોતાને સમય પસાર કરે છે. તેઓશ્રીની નિશ્રામાં અમે અમારી સંયમ યાત્રા શાંતિપૂર્વક નિવહન કરીએ છીએ. અમારા તરફ તેઓશ્રીની કૃપાદ્રષ્ટિ સદા રહે છે.
ચોમાસા બાદ એક બહેનની દીક્ષા નિમિત્તે અમે રોકાઈ ગયા અને ૨૦૨૩ માં વિહારની ભાવના હતી પણ વલ્લભ વિહારના નિર્માતા બીકાનેર નિવાસી પરમ ગુરૂભક્ત શ્રેષ્ટિવર્ય શ્રી પ્રસન્નચંદજી કેચર તથા સેવામૂર્તિ શ્રીમતી કનકબહેન વૈધ, કાર્યદક્ષા મેમબહેન (લક્ષમીબહેન પારેખ તથા શ્રી કનકબહેનના ધર્મપરાયણ પુત્રી અ૦ સૌ તારાબહેન કાંકરીયા તથા અ૦ સૌ માનકબહેન બાથરા તથા ચિ૦ રેખાકુમારી કાંકરીયાના અતિ આગ્રહથી ૨૦૨૩ નું ચાતુર્માસ પણ અહીં નક્કી થયું.
જેઠ માસમાં કપડવંજ નીવાસી ધર્મનિષ્ઠ ગુરૂભક્ત શ્રીયુત સંઘવી રમણલાલ નગીનદાસ પરીખ (દીલ્હીવાળા) અત્રે આવ્યા અને સ્વાધ્યાય મંજરી પ્રકાશિત કરવાની વાત
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૭ :
થતાં તેમણે આ પ્રકાશન શરૂ કરવા નિય કર્યાં ને ખાલાશ્રમના નિયામકશ્રી ફુલચંદભાઈને તેની જવામદારી સાંપી અને શ્રી મહાદુરસિ’હજી પ્રિન્ટીંગ પ્રેસમાં કાર્ય શરૂ પણ થઈ ગયું. શુદ્ધિકરણ પતિશ્રી કપુરચ'દભાઇ વારૈયાએ ખતપૂર્વક કર્યું. આ માટે આ સૌના આભાર માનવામાં આવે છે.
આ સમયે ઉત્સાહથી કામાં સાથ આપનાર સાધ્વીશ્રી સુષિમાશ્રીજી તથા સાધ્વીશ્રી સુમતિશ્રીજી મ॰ માદિ સ સાધ્વીજી મ૦ ને પણ અમા યાદ કરીએ છીએ.
સ્વ॰ પૂ॰ શ્રી માણેકશ્રીજી મ૦ ની જીવનપ્રભા અંગે સ્વ૦ માણેકશ્રીજી મના ગુરૂમહારાજ પ્રવર્તિની શ્રી દાનશ્રીજી મના સ'સારી ભાઇ તેમ જ પંજાબી પૂ૦ આચાય પ્રવર શ્રીમદ ૧૦૦૮ વિજય કમલસૂરીશ્વરજી મ॰ના શિષ્ય અનુયાગાચાર્ય પન્યાસજી મહારાજ શ્રી નેમવિજયજી મહારાજ સા. તથા પં શ્રી ચ'દ્રવિજયજી મહારાજ સાહેબે અમાને ઘણી ઘણી માહીતી આપી તે બદલ તેઓશ્રીનાં અમે ઋણી છીએ.
પૂ॰ આગમ પ્રભાકર મુનિરત્ન શ્રી પુણ્યવિજય મહારાજશ્રીએ પ્રકાશનને વિલંબ થયા છતાં સવ સામગ્રી અમાને જાણે આજે જ આપી હતી તેમ અમારે પત્ર જતાં જ તુરત માકલી આપી તથા પ્રકાશન માટે આનદ વ્યકત કર્યાં તે અદલ તેઓશ્રીના ઘણા ઘણા આભાર માનીએ છીએ.
૫જાખકેસરી આચાય ભગવંત ૧૦૦૮ શ્રી વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબના પટ્ટધર અનન્ય સેવાભાવી શાન્તમૂર્તી શ્રી આચાય પ્રવર વિજયસસુદ્રસૂરીશ્વરજી મહા
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૮: રાજશ્રીને આ પ્રકાશન માટેની અમારી ભાવના જણાવી ત્યારે તેઓશ્રીએ ખૂબ જ ઉલ્લાસથી મંગળ આશીર્વાદ પાઠવ્યા. વિદુષી સાધ્વીશ્રી સુજ્ઞાનશ્રીજીના માસક્ષમણની ઉગ્ર તપશ્ચર્યા પ્રસંગે (૨૦૨૪ મહા શુદિ ૧૧ રવીવાર) આ દાન-માણિજ્ય-તિલક–સ્વાધ્યાય-મંજરી પ્રકાશિત કરતાં અને અત્યંત આનંદ થાય છે. અને અમારા પરમપૂજ્ય ગુરૂમહારાજશ્રી પ્રવતિની માણેકશ્રીજી મહારાજશ્રીની જીવનપ્રભા આ પુસ્તકમાં ગુંથવા અમે ભાગ્યશાળી થયા છીએ તે માટે અમને વિશેષ ગૌરવ અને હર્ષ થાય છે.
–પ્રોજકે
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
- સહાયકોને ધન્યવાદ - દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી માટે સહાય આપનાર બહેન-ભાઈઓ આદિની
શુભ નામાવલી
સાઠવીશ્રી પ્રભારી મ0 તથા સાધ્વીશ્રી
સુભદ્રાશ્રીજી મ૦ ના ઉપદેશથી ૨૫૧) શ્રી મણીભાઈ બાપુભાઈ વૈદ્ય (સ્વ. માણેકશ્રીજી મ૦ ના ભાઈ) હા, લલિતાબહેન
વડોદરા ૧૦૧) જાની શેરી શ્રાવિકા ઉપાશ્રય તરફથી
(હર હસમુખબહેન). ૧૦૧) શ્રી જૈન મહિલા સમાજ (હ. હસમુખબહેન) , ૪૯) અન્ય ગૃહસ્થો તથા બહેને તરફથી - સાઠવી સુધર્માશ્રીજી મ. ના ઉપદેશથી ૧૦૦) શ્રી મુળચંદ લક્ષમીચંદ
પાલેજ ૧૦) કીકાભટની પિાળના શ્રાવક-શ્રાવિકા તરફથી અમદાવાદ ૫૧) શ્રી ઉત્તમચંદ નેમચંદ કરજણ (મીયાગામ) ૨૫) શ્રી ઈશ્વરલાલ તથા શ્રી વીરચંદભાઈ અમદાવાદ ૧૦૦) શ્રી ચુનીલાલ તલકચંદ હા. ઈચ્છાબહેન પાલેજ
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૧૦ : સાધ્વી સુબુદ્ધિશ્રીજી મ૦ ના ઉપદેશથી ૫૦૧) મદ્રાસ શ્રાવિકાસંઘ
(શ્રી માણેકલાલ નારાયણભાઈની પ્રેરણાથી) મદ્રાસ ૧૫૧) શ્રી હરજીવનદાસ નાથજી
કપડવણજ ૧૫૧) ગાંધીનગર જ્ઞાનખાતા તરફથી
બેંગલોર ૧૦૫) ધર્મોત્તેજક મહિલામંડલ તરફથી
ઇંદેર ૧૧) અબુદગિરિશાલ જૈન શ્વેતાંબર ઉપાશ્રયના ટ્રસ્ટી તરફથી
ઇંદેર ૧૦૧) શ્રી હરખચંદ હંસીલાલ (હ. ધના બહેન) બાલાપુર ૫૧) શ્રી સમરતબહેન તથા શ્રી ચંદનબહેન ૬૬) આકેલાના બહેને તરફથી
આકોલા સાવીશ્રી તિલકશ્રીજી મતથા સાધ્વી શ્રી - ભદ્રાશ્રીજી મ. તથા પ્રવિણ શ્રીજી મ૦ ના
સદુપદેશથી–મુંબઈ ૨૮૧) શ્રી રસિકલાલ પ્રેમચંદ (હા. કાનાબહેન) પાલણપુર ૧૦૧) , રમણલાલ નગીનદાસ પરીખ કપડવણજ ૧૦૧) , જયંતિલાલ પાનાચંદ
, જસવંતલાલ ચુનિલાલ
, વાડીલાલ મગનલાલ ૧૧) , દલસુખભાઈ હીરાચંદ ૧૦૧) , સાકરચંદ મેતીલાલ
રાધનપુર ૧૦૧) , અમીચંદ કસ્તુરચંદ
પાટણુ ૧૦૧) , હીરાબહેન ચમનલાલ સનાવા
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૧૧ :
૧૦૧) શ્રી જીવણભાઈ લલ્લુભાઈ રાહિતલાલ લલ્લુભાઈ
વિજયકુમાર પન્નાલાલ
શકરલાલ જેઠાલાલ
૧૦૧)
૧૦૧)
૧૦૧)
૧૦૧)
૧૦૧)
૧૦૧)
૧૦૧)
૧૦૧) સધ થાણા
૧૦૧)
૫૧)
૫૧)
૫૧)
૫૧)
૫૧)
૫૧)
૫૧)
૫૧)
૫૧)
૧૧)
૫૧)
૫૧)
૫૧)
૫૧)
૫૧)
99
""
39
>>
,,
""
""
99
""
..
""
">
,,
99
95
97
""
97
""
""
""
માનકુવરબહેન સૌંઘવી (વાલકેશ્વર) શાંતિલાલભાઈ કપાસી હા. મરઘાબેન
..
માણેકલાલ ચુનિલાલ
ચ'પકલાલ ભાગીલાલ
સામીખહેન રતીલાલ
તારામહેન જીવનલાલ કેશરીચ'
ન્યાલચંદ્ર રણછેાડ
જયંત મેટલ હા. ચંપાબહેન
રમણલાલ ચંદુલાલ
લક્ષ્મીબહેન
કુસુમબહેન ( ચાપાટી ) લીલાવતીબહેન ખુખરઃ સુભદ્રાબહેન પટણી ચ'પાબહેન હેમચંદ્ન
જેકેારબહેન નાગરદાસ
પ્રેમચંદ્ઘભાઈ હરીલાલ
ચંપકલાલ નાથાલાલ ગાંધી
કમળામહેન રતીલાલ
99
,, હીરાખહેન રતીલાલ (સધનપુર)
વીણાબહેન (વાલકેશ્વર)
પાટણ
""
99
બારામતી
મુંબઈ
વાલકેશ્વર
મુંબઈ હેસાણા
થાણા
રાધનપુર
""
કપડવણજ
99
""
જામનગર
મુંબઈ
પાટણ
માટુંગા
99
મુંબઈ વડાસ
અમદાવાદ
સુખદ
"7
""
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૧૨ : ૫૧) શ્રી માણેકબહેન ગેડીદાસ
કચ્છ-માંડવી , પ્રભાવતીબહેન મગનલાલ
- ઘાટકોપર ૫૧) , કાંતાબહેન કાંતિલાલ
પાટણ , એક સદગૃહસ્થ
પાલણપુર ,, મણીલાલ ચુનિભાઈ
મુંબઈ ૫૧) , રંભાબહેન વૃજલાલ ૫૧) ગીરધરલાલ કલ્યાણજી , કંચનબહેન ચંપકલાલ
રાધનપુર , વાલકેશ્વરના બહેને તરફથી
મુંબઈ , ભૂરીબહેન શ્રી ચંદા ખુશાલવાળા ૫૧) , મનુભાઈ તેજપાળ
બારામતી , ભગવતીબહેન સેનાવાળા
મુંબઈ ૫૧) , ભીખીબહેન ઝવેરી
પાટણ ૫૧) , શિહોર દાનશાળાના ઉપાશ્રય તરફથી શિહેર
, ધુલીયા શ્રી સંઘની બહેને તરફથી ધુલીયા ,, કાંતિલાલ મેહનલાલ
પાલનપુર ૪૧) , ગજરાબહેન પાટણવાળા
મુંબઈ ૩૧) ૪ સુભદ્રાબહેન તથા વસુમતીબહેન મહેસાણા , સ્વરુપચંદભાઈ તીજોરીવાળા
મુંબઈ , કંચનબહેન મુકુંદલાલ ગાંધી
કપડવંજ , કમળાબહેન (ભાયખલા)
મુંબઈ - જમનાબહેન (શ્રીનાથજીને માબે) પાટણ , કરમચંદ ચુનિલાલ
રાધનપુર ૨૫) , કમળાબહેન ચંદુલાલ
પાલણપુર
ર
ન નિ
?
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
પૂ. પ્ર. સા. દાનશ્રીજી મ૦ ના શિષ્યા
પૂ૦ દીધુતપસ્વી પ્રક સાધ્વીશ્રી માણેકશ્રીજી મ.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૧૩ :
પાટણ
મુંબઈ
૨૫) શ્રી લીલાવતીબહેન ૨૫) , રમણલાલ છગનલાલ
મીયાગામ ૨૫) , હીરાલાલ ભણશાળી
પાલણપુર ૨૫) , ચંપાબહેન નગીનદાસ
ગોધરા ૨૫) , અમૃતલાલ નાથાલાલ
પાલણપુર , ભગવતીબહેન પિપટલાલ
પાટણ , પુષ્પાબહેન ભેગીલાલ , વસુબહેનના પિતાશ્રી , ચંચળબહેન ખંભાતી , કમળાબહેન હરગોવિંદદાસ , વિદ્યાબહેન ચીનુભાઈ
, શાંતાબહેન પિપટલાલ ૨૫) , મંગળાબહેન હીરાભાઈ ૨૫) , કાંતાબહેન મણીલાલ
આ કાર્યમાં નાનામાં નાની રકમ આપી અન્ય બેનેએ પણ યથાશક્તિ લાભ લીધેલ છે.
? ?
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
દીતપસ્વીની પ્રવર્તિની સાધ્વીશ્રી માણેકશ્રીજીની
જીવન-પ્રભા
વિશ્વામિત્રી સરિતાના સુરમ્ય તીરે ગુર્જર દેશની શોભાને અભિવૃદ્ધિ કરનાર “વટેદર” વડેદરા વસેલું છે.
આ વડોદરા પુણ્ય ભૂમિ મનાય છે. જ્ઞાનની ગંગા અહીંથી ગુજરાતભરમાં પ્રસરી છે. એ નગર પ્રતાપી મહારાજ સ્વ. શ્રીમંત સયાજીરાવ ગાયકવાડ મહારાજાના દીર્ઘ રાજ્યકાળમાં સમૃદ્ધ, સુંદર અને હુન્નર ઉદ્યોગમાં વિકાસ પામતું તેમજ સમાજ, ધર્મ અને શખૂજીવનને પ્રાણ પષક સુધારાથી સંપન્ન થયું છે. આજે પણ તે ગુજરાતમાં સુપ્રસિદ્ધ જ ગણાય છે.
આ ભૂમિને મહાકવિ પ્રેમાનંદે વીરક્ષેત્ર કહ્યું છે. આ વીરક્ષેત્રમાં અનેક વીરે, રાજ્યનીતિ, ધર્મ ધુરંધરો, મહાપંડિતે, રાષ્ટ્રસેવકે તથા વ્યાયામ વિશારદે પાકયા છે.
અહીંને જૈન સમાજ પણ ધર્મશીલ અને પ્રગતિશીલ ગણાય છે. આ વડેદરાના જૈન સમાજમાંથી કેટલાએ પુણ્યશાળી ધર્મરત્નો થયા. એ બધાએ ભારતના જૈન સમાજને ચેતનવંત બનાવ્યું છે.
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૧૫ :
એક તે પ્રવર્તક શ્રી કાંતિવિજયજી મહારાજશ્રી જેમણે પાટણના જ્ઞાન ભંડારને પુનરોદ્ધાર કર્યો. પાટણમાં ધર્મ સંસ્કાર જવલંત રાખે તેમ જ આજીવન જ્ઞાનની પાછળ પિતાને સર્વ સમય આપી જૈન સાહિત્યને મહામૂલે ખજાનો બચાવ્ય.
બીજા શાંતમૂર્તિ શ્રી હંસવિજયજી મહારાજ, જેમણે કચ્છ, સૌરાષ્ટ્ર, મહારાષ્ટ્ર, ગુજરાત અને મારવાડને ગામેગામ, શહેરે શહેર વિહાર કરી જનતાને જૈન ધર્મને સંદેશ સમજાવ્યું. અને ધર્મ પ્રભાવનાના કાર્યો કરી પિતાનું જીવન ધન્ય બનાવી ગયા,
ત્રીજા યુગવીર આચાર્ય શ્રી વિજય વલ્લભસૂરીશ્વરજી મ. જેમણે પંજાબ, ગુજરાત, કચ્છ, સૌરાષ્ટ્ર, મહારાષ્ટ્રમાં વિચરી ગુરૂદેવ શ્રી આત્મારામજી મહારાજના સંદેશવાહક બનીને ગુરૂદેવના નામને રોશન કર્યું. જગ્યાએ જગ્યાએ શિક્ષણ સંસ્થાઓ માટે વૃદ્ધાવસ્થામાં પણ જમ્બર આંદોલન કર્યું. રાષ્ટ્રભાવનાને પ્રેરણા આપી, શાસનના દીવડાને જગમગતે રાખે અને વિશ્વશાંતિને સંદેશ આપી ગયા.
આ વડોદરા આપણા જ્ઞાન પ્રભા પ્રવર્તિની સાધ્વી શ્રી માણેકશ્રીજીની પણ જન્મ ભૂમિ છે અને આ ધર્મભૂમિમાંથી સાધ્વીશ્રી કંકુશ્રીજી, સાધ્વીશ્રી કપુરશ્રીજી, સાધ્વીશ્રી પ્રભાશ્રીજી આદિ સાધ્વીઓએ સંયમ લઈને જન્મભૂમિને દીપાવી છે.
પૂજ્ય શ્રી માણેકશ્રીજી સંસારી ભાણેજ જમાઈને ત્યાગ ભાવનાથી પ્રેરીને દિક્ષા અપાવી. એ શ્રી પંન્યાસ ચંદનવિજયજી
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૧૬ : ગણિવર પણ વડેદરાના રત્ન છે અને વડોદરામાં પૂજ્યપાદુ મુનિરત્ન પં. શ્રી નેમવિજયજી ગુરૂદેવની સેવા ઉપરાંત વડેદરાના જૈન સંઘમાં ધર્મભાવના જગાવી રહ્યા છે. જમ માંગલ્ય
વડોદરામાં વૈદ્યકુટુંબ ઘણું વિખ્યાત છે. વૈદ્યરાજ હીરાભાઈ તે રાજવૈદ્ય હતા. તેથી મહારાજાથી માંડી તમામ અધિકારીઓ સુધી તેમની સુવાસ પ્રસરી રહી હતી. વડોદરાના જૈન સંઘમાં પણ તેઓ આગેવાન ગણતા.
પૂ. આચાર્ય શ્રી વિજય કમળસૂરીશ્વરજી મ. ના સદઉપદેશથી તેઓની ધર્મશ્રદ્ધા ખૂબ વધી હતી. તેમના સુપુત્ર શ્રી બાપુભાઈ પણ ધર્મનિષ્ઠ અને સેવાપ્રિય હતા. પાંજરાપોળ આદિ સંસ્થાઓમાં સેવા તેમ જ સાધુ-સાધ્વીની સેવા સુશ્રષા, દવા આદિ ભક્તિ ભાવથી કરતા. તેમને સદગુણાનુરાગી શ્રદ્ધાવંત શ્રી ઘેલીબહેન નામે ધર્મપત્ની હતા. તેમને માકેરબહેન, મણીભાઈ અને માણેકબહેન એમ ત્રણ સંતાને હતા. આ ત્રણે સિંહ રાશીના નામવાળાં હેવાથી સિંહ જેવા પરાક્રમી હતા. સ્વ. ગુરૂમહારાજના સંસારીપણાના સંબંધીઓ ભાભી લલિતાબહેન તથા તેમના સુપુત્ર સુંદરલાલભાઈ તથા સુપ્રસિદ્ધ ડે. પન્નાલાલભાઈ ભાણેજ ડે. ચીમનલાલભાઈ હાલમાં વિદ્યમાન છે તથા તેઓના કાકાના પુત્ર વાડીલાલભાઈ વૈદ્ય તેઓશ્રીને અનેક શુભ કાર્યોમાં સહકાર આપતા. આથી તેઓને પણ અમે આ પ્રસંગે સ્મૃતિપથમાં લાવીએ છીએ. તેમાં માણેકબહેનના સંસ્કાર બાળવયથી ધર્મમય અને ત્યાગ ભાવના
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૧૭ :
તરફ ઘણા વળેલા જ હતા. માણેકબહેનનું વેવીશાળ વડોદરાના શા ઝવેરચંદ નાથાભાઈના પુત્ર શ્રી સવાઈચંદ સાથે થયેલ. વેવીશાળ સમયે જ આપણું માણેકબહેને તે પિતાના દીક્ષાના ભાવ પિતાના માતુશ્રીને કહેલા. પણ બાળકબુદ્ધિની દ્રષ્ટિએ તે તરફ વિશેષ લક્ષ કેઈએ આપેલું નહિ. હવે લગ્નનું નક્કી થયું. આ વખતે પણ માણેકબહેને કહ્યું જ હતું કે મારા દીક્ષાના ભાવ છે.
આ સમયે માતા-પિતાને ભારે ચિંતા થઈ, સારા ખાનદાન કુટુંબમાં વેવીશાળ થયું. લગ્નને પણ નિર્ણય થયે એટલે માતા-પિતાએ માણેકબહેનને સમજાવી કે બેટા, તું તે અમારી લાડકી પુત્રી છે, નાની ઉમરમાં દીક્ષા ન લેવાય, દીક્ષા તે ખાંડાની ધાર છે. લગ્ન તે કરવા જ જોઈએ. તું અમારી પરિસ્થિતિને તે વિચાર કર. આપણું કુટુંબની પ્રતિષ્ઠાને પણ વિચાર કરે જોઈએ. આમ સમજાવવા છતાં માણેકબહેને તે કહી દીધું કે હું સાસરે જવાની નથી. હવે વ્યવહાર દષ્ટિએ ખોટું દેખાય, એમ સમજાવી લગ્ન લેવાયાં.
રાજકુટુંબ સાથે ઘણે નિકટને સંબંધ તેથી લગ્ન પ્રસંગે રાજકુટુંબ તથા અધિકારી વર્ગની સારી હાજરી હતી.
માણેકબહેનના લગ્ન ધામધૂમ પૂર્વક થઈ ગયાં. માણેકબહેનને લગ્નને આનંદ નહેતે. તે તે દીક્ષાના ભાવથી એવા રંગાઈ ગયા હતા કે લગ્ન થઈ ગયાં પણ શ્વસુરગૃહે કેણું જાય? બન્ને કુટુંબને વિમાસણ થઈ પડી. માણેકબહેને તે બાળહઠ લીધી. મારા દીક્ષાના ભાવ છે. એક તરફ વ્યવહાર
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________
અને એક તરફ માણેકબહેનની બાળહઠ અને જવલંત ભાવના. માણેકબહેનને જ્યારે ખૂબખૂબ સમજાવવામાં આવ્યા ત્યારે તેણે તે બધાને સ્પષ્ટ જણાવી દીધું કે મેં દીક્ષા માટે પ્રતિજ્ઞા લીધી છે. હું સાસરે જવા ઈચ્છતી નથી. મને તમે રાજીખુશીથી દીક્ષા આપે તે કલ્યાણ નહિ તે મારા તપ-ત્યાગ અને ધર્મક્રિયામાં હું લીન રહીશ. ત્યાર બાદ તેઓશ્રીએ પંજાબી આચાર્ય મહારાજ શ્રી કમલસૂરીશ્વરજી મહારાજ પાસે અભ્યાસ કર્યો હતે. પ્રતિજ્ઞાની વાતથી બધા ચકિત થઈ ગયા. હવે શું થાય ! પ્રતિજ્ઞા પાસે તે કેઈનું શું ચાલે ! ત્યાગ ભાવનાને વિજય થયે. છેવટે દીક્ષા આપવાને નિર્ણય થયો.
માણેકબહેનને મનમયૂર આ નિર્ણયથી નાચી ઉઠે. તેઓ પિતાની આકરી કસોટીમાંથી પાર થયા તેથી હર્ષિત થયા.
માણેકબહેન જન્મથીજ સંસ્કારી ધર્મ ભાવનાથી રંગાએલા, ધાર્મિક અભ્યાસ પણ ઘણે સારો. વડોદરાના પ્રથમ સાધુ સંમેલન સમયે સાધ્વીજીઓના સંપર્કમાં આવેલા અને પયુષણમાં તપશ્ચર્યા વગેરેમાં પણ ખૂબ ધનિષ્ટ સંબંધ થયે અને ત્યારથી દીક્ષાના ભાવ જાગી ઉઠેલા. એ વખતે જ માતાજી તે આ વાત સાંભળી ચોંકી ઉઠેલા, પિતાજી તથા ભાઈઓને પણ દુઃખ થયેલું પણ માણેકબહેનની ભાવના સતેજ હતી. તેમણે પિતાના ત્યાગ અને તપથી બધાંના મન જીતી લીધાં.
વૈદ્ય કુટુંબની ધર્મ નિષ્ઠામાં આ દીક્ષાથી ખૂબ વૃદ્ધિ થઈ આ સમયે પૂ. આચાર્ય ભગવંત શ્રી આત્મારામજી મસા. ના સમુદાયના વિશાલ પરિવારથી પરિવરેલા ગુરૂવર્ય આચાર્ય
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૧૯ :
પ્રવર શ્રીમદ વિજય ૧૦૦૮ કમલસૂરીશ્વરજી મ. સા.ના મંગળ હસ્તે ૧૯૮ના માણેકબહેનને ધામધૂમપૂર્વક દીક્ષા આપવામાં આવી. તેમનું નામ માણેકશ્રીજી રાખવામાં આવ્યું. તેમને આચાર્યશ્રીના પંજાબી પ્રવર્તિની સાધ્વીશ્રી દેવશ્રીજીના શિષ્યા સાધ્વીશ્રી દાનશ્રીજી મના શિષ્યા બનાવ્યા. માણેકબહેનને આત્મા આનંદથી નાચી ઉઠયે.
આ દીક્ષાના પ્રસંગે અઠ્ઠાઈ મહેત્સવ કરવામાં આવ્યો. વૈદ્ય કુટુંબની દીક્ષા એટલે દીક્ષાના વરઘોડામાં રાજ્યના મોટા અધિકારીઓ અને વડેદરાના મહા માન્ય ગૃહસ્થો તથા જેને સંઘના સ્ત્રી-પુરૂષને માટે સમૂહ આવેલ હતું. વડોદરા શહેરના દીક્ષાર્થી તરીકે જોવા આખું વડોદરા શહેર ઉમટયું હતું. જેન જૈનેતર ભાઈ–બહેને માણેક બહેનની વૈરાગ્ય ભાવનાની ભૂરી ભૂરી પ્રશંસા કરતા હતા.
માણેકબહેન કેવા ભાગ્યશાળી કે લગ્ન થયાં છતાં વૈરાગ્ય રંગે રંગાએલા શ્વસુર ગૃહે ન ગયા તે ન જ ગયા. માતા પિતા કુટુંબીજનોને પણ તેની વિરાગ્ય ભાવનાથી દીક્ષા માટે રજા આપવી પડી. સંસારના બંધનમાં ન રહ્યા તે ન રહ્યા. પ્રતિજ્ઞા પાલનમાં દઢ રહ્યા, ત્યાગ તપથી કુટુંબીજનેને વશ કર્યા.
પ્રથમ ચાતુર્માસ પિતાના ગુરૂણીજીની સાથે જન્મભૂમિ વડોદરામાં થયું. સં. ૧૯૬૯નું ચાતુર્માસ ખેડામાં, સં ૧૭૦નું બેરૂમાં, સં. ૧૯૭૧-૭૨નું અમદાવાદમાં, સં. ૧૯૭૩નું મહુધા અને સં. ૧૯૭૪નું વડોદરામાં થયું. સં. ૧૯૭૫-૭૬ ના બે ચાતુર્માસ સિદ્ધક્ષેત્ર પાલીતાણામાં થયાં. પાલીતાણામાં આગામે
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૨૦ :
દ્વારક પૂજ્યપાદ આચાર્યપ્રવર શ્રી સાગરનંદસૂરીશ્વરજી મ. આગમ વાચના આપતા હતા તેને અપૂર્વ લાભ આપણા સાધ્વીશ્રી માણેકશ્રીજીએ લીધે. સં. ૧૯૭૭નું ચાતુર્માસ પાટણમાં થયું. અહીં સાધ્વીશ્રી વિમળ શ્રીજી મ. પ્રેરિત પિતે વિવિધ પ્રકારના રાગેથી પૂજાએ ભણાવતા જે સાંભળીને શ્રોતાજને ચકિત થઈ જતા તેમજ જ્ઞાનાભ્યાસ પણ સુંદર રીતે ચાલતું હતું.
૧૯૭૮નું ચાતુર્માસ મહેસાણામાં થયું સં ૧૯૭૯-૮૦ના બે ચાતુર્માસ કપડવંજ થયાં. આ રીતે ગુરૂ નિશ્રામાં રહી પ્રગતિ કરતા રહ્યા, સંઘવી નગીનદાસ કરમચંદના સંઘમાં કચ્છની યાત્રાએ પધાર્યા અને કચ્છની યાત્રા કરી સૌરાષ્ટ્રમાં માંગરોલમાં એક ચાતુર્માસ કર્યું. ત્યાર બાદ ગુરૂણી. મ. સાથે નાની મોટી મારવાડની સર્વ યાત્રા કરી બિકાનેર તથા સાદડી ચાતુર્માસ કર્યું. ત્યાંથી સ્વ. આ. મ, શ્રી આત્મારામજી મ. સાની સમાધિના દર્શનાર્થે પંજાબ જવાની ભાવના જાગી ને દિલ્હી તરફ વિહાર કર્યો.
દિલ્હી ચાતુર્માસ કર્યા પછી કેઈની પણ સહાયતા વિના ૧૮ અને ૨૦-૨૦ માઈલના લાંબા ઉગ્ર વિહાર કરી પંજાબમાં અંબાલા શહેરમાં પધાર્યા. અહીં પંજાબી ભાઈ–બહેને એ તેમનું ભાવભર્યું સ્વાગત કર્યું. તેમણે શુદ્ધ હિન્દી ભાષામાં મધુર સ્વરે વ્યાખ્યાન આપ્યું. એટલે જ્યાં તેઓશ્રી વિચર્યા ત્યાં ત્યાં વ્યાખ્યાન સાંભળવા બહેન-ભાઈઓ ઉમટી આવતા હતા. ચાતુર્માસ માટે આગ્રહ કરવા છતાં મહારાજશ્રી તે મક્કમતાથી આગળ વિહાર કરતાજ રહ્યા. જ્યારે મહારાજ
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________
[: ૨૧ :
જગામા ગામમાં પહોંચ્યા ત્યારે મહારાજશ્રી એકાએક બિમાર પડી ગયા, એ વખતે આજના પૂ. આચાર્ય મ. શ્રી કલાસસાગર સૂરીશ્વરજી મ. સંસારી અવસ્થામાં ત્યાંના રહીશ હતા, તેઓએ તથા અન્ય શ્રાવકોએ ખૂબજ સેવા શુશ્રુષા કરી સાધર્મિક ભક્તિને પણ સારે લાભ લીધે. તબીયત સારી થયા બાદ વિહાર કરી જીરા ગામમાં પધાર્યા. અહીં તેઓશ્રીની દાદી ગુરૂજી પ્રવાર્તની સાધ્વીજીશ્રી દેવશ્રીજી મ. સાથે ચાતુ. ર્માસ કરી લુધિયાના બીજું ચાતુર્માસ કર્યું. સ્વ. ગુરૂદેવ પૂજ્યશ્રી આચાર્ય ભગવંત આત્મારામજી મહારાજની સમાધિ મંદિરના દર્શનાર્થે ગુજરાનવાલા પધાર્યા. વિહારને સમય થયો ત્યાં તે આચાર્ય પ્રવર શ્રીમદ્દ આત્મારામજી મહારાજશ્રીના શતાબ્દિ મહોત્સવના સમાચાર આવ્યા અને એ મહેત્સવ પિતાની જન્મભૂમિમાં થતું હોવાથી પંજાબી ભાઈ બહેનોની દર્દભરી વિનંતિ છતાં ગુજરાત તરફ વિહાર કરવા વિચાર્યું. પંજાબના શ્રી સંઘે પૂ. આચાર્યશ્રીને માણેકશ્રીજી મને પંજાબમાં વિશેષ લાભ આપવા આજ્ઞા કરવા વિનંતિ કરી. પૂ. માણેકથી મને શતાબ્દિ મહોત્સવને જોવાની ઉત્કંઠા વાળો પત્ર જવાથી આચાર્યશ્રીએ પણ પંજાબ શ્રી સંઘને જણાવ્યું કે સાધુ તો ચલતા ભલા, માણેકશ્રીજીની ભાવના શતાબ્દિ પ્રસંગે વડેદરા પહોંચવાની હોય તે વિદાય આપશે. પંજાબના બહેન ભાઈઓનું આકંદ તે એવું હતું કે કાએ પિચ આત્મા ડગી જાય પણ મહારાજશ્રીને દઢ નિશ્ચય હતું તેથી નીકળી શકયા.
આ ઉપરાંત તેઓ એવા તે સહૃદયી હતા કે સાધ્વી વંદને પૂછીને નિર્ણય કરે તેમાં તેમની નમ્રતાના દર્શન થયા.
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૨૨ :
છે. તે તે બહુજ મક્કમ વિચારના હતા. કહેવત છે કે ડરે તે કરે નહિ અને કરે તે ડરે નહિ.
વિહાર પણ લાંબા લાંબા કરી જયપુર, અજમેર, નાની મારવાડ વગેરે પ્રદેશમાં થઈ, વિહારમાં મુકેલી આવે તે ચોરામાં કે બ્રાહ્મણ આદિના ઘરની યાચના કરીને ઉતરતા.
આ વાતની જાણ અમને પાછળથી થઈ એટલે તે પ્રસંગ પણ અત્રે લઈએ છીએ. આ રીતે તેઓશ્રીના સંયમ જીવનમાં આવા પણ પ્રસંગે ઘણીવાર બન્યા છે.
એક પ્રસંગ તે બહુ યાદગાર બની ગયો છે. એક લુહારને ઘેર ઉતરવાનું બન્યું. તે લુહાર છ મહિનાથી બિમાર હતે. પરંતુ કુદરતને કરવું ને મહારાજશ્રીના પગલાં થતાં જ તેને સારું થયું અને તેની શ્રદ્ધા વધી કે જેન સાધુ-સાધ્વીને સ્થાન આપવાથી ઘણે લાભ મળે છે અને જ્ઞાન મળે છે. આ પ્રમાણે સતત વિહાર કરી વડેદરા પહોંચી ગયા. પૂ. આચાર્યશ્રીના દર્શન કરતાં અપૂર્વ આનંદ અનુભવ્યો. શતાબ્દિ મહોત્સવ જેવાની અનેરી તક મળી. આ ચાતુર્માસ જન્મભૂમિ વડોદરામાં કર્યું. અહીંથી વિહાર કરી રાધનપુર પધાર્યા. અહીં ચાતુર્માસ કર્યું. આ સમયે રાધનપુરમાં રેગ ફેલા અને એક સાથે અનેક મુત્યુ થવા લાગ્યા. મહારાજ શ્રી પણ સપડાયા તે પણ જ્ઞાન ધ્યાન પૂર્વક ચાતુર્માસ પૂર્ણ કર્યું.
પુનમે વિહાર કરી પાલણપુર આવી પૂ. આચાર્ય ભગવંતના દર્શનનો લાભ લીધે. ત્યાર બાદ કપડવંજ થઈ સુરત
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૨૩ :
તરફ વિહાર કર્યો. રસ્તામાં તેમના પૂજ્ય માતુશ્રીની બિમારીના સમાચાર મળ્યા પણ નજીક હોવા છતાં ગયા નહિ. તેઓ કહેતા કે બની શકે છે ધમીને બેધ પમાડે પણ મેહ વશ કુટુંબી છે માટે જવું જ જોઈએ તે સાધુ-સાધ્વી માટે ઉચિત ન ગણાય. સુરત ચાતુર્માસ કરી મુંબઈ પધાર્યા. અહીં શ્રદ્ધા ભક્તિ ધરાવનાર શ્રી હીરાકેરબહેન આદિની વિનંતિ સ્વીકારી સૌથી પ્રથમ શ્રી નમિનાથના ઉપાશ્રયમાં ચાતુર્માસ કર્યું. ત્યારે મુંબઈમાં સાધ્વીઓ કવચિત જ પધારતાં અને તપગચ્છમાં તો માણેકશ્રીજી મ.નું પ્રથમ ચાતુર્માસ થયું. શ્રી નમિનાથના ટ્રસ્ટી ધર્મનિષ શ્રી અમૃતલાલ કાલીદાસભાઈની ભક્તિ પ્રશંસનીય હતી.
અહીં રહેવા છતાં શ્રી ગેડીજી આદીશ્વર શાંતિનાથ વગેરે દરેક સ્થળે પર્વોની આરાધના કરાવવા માટે ચેડા થડા સાવીએને મોકલતા હતા. આ ચાતુર્માસમાં સંયમની કટી પણ થઈ. મુંબઈમાં આ વખતે બેખ્ખ પડતા હતા. રસ્તા બંધ થઈ જતા. કરફયુ ઓર્ડર ચાલતા, રાત્રિના ધડાકા પણ થવા લાગ્યા હતા. આ સમાચાર મળતાં જ ગામે ગામથી તાર ટપાલ આવવા લાગી પરંતુ મહારાજશ્રી તે નીડર હતા. સાધ્વીઓને પણ કહેતા કે તમે કઈ જરા પણ ડરશે નહિ. મરવું તે એક વાર જ છે. આપણે સારામાં સારી આરાધના કરીએ કે જેથી આપણી સાથે સર્વનું ભલું થાય. આ પ્રમાણે આરાધનામય ચાતુર્માસ પૂર્ણ કર્યું અને બધાને શાંતિ રહી. અહીંથી વિહાર કરી દક્ષિણમાં શિરપુર ચાતુર્માસ કર્યું. તે અહીં જેઠ સુદ ૮ ના પૂ૦ આત્મારામજી મહારાજ શ્રીની
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૨૪ :
સ્વર્ગારોહણ તિથિ ઠાઠમાઠથી ઉજવી પૂ૦ માણેકશ્રીજી મ.
જ્યાં હોય ત્યાં શ્રી મહાવીર જયંતી તથા પૂ. આત્મારામજી મહારાજશ્રીની સ્વર્ગવાસ તિથિ તથા પૂ. શ્રી વિજય વલ્લભ સૂરીશ્વરજીની જન્મ તથા સ્વર્ગો રેહણ તિથિ તથા કઈ કઈ વાર પૂ. શ્રી હીરસૂરીશ્વરજીની સ્વર્ગ તિથિ પણ ઉજવતા હતા. સાથેના સાધ્વીમંડળને પણ પ્રેરણા આપતા હતા.
અહીંથી વરાડ દેશમાં વિહાર કર્યો. વચ્ચે સાતપુડાને પર્વત આવે છે. અહીં વાઘ વરૂને ભય ઘણે હેય છે. પણ પૂ. સાધ્વીજી મહારાજ તે નીડર હતા. એક રાત્રિ તે નવકાર મંત્ર જાપ કરતાં વિતાવી. અહીંથી માંડવગઢની યાત્રા કરી ગેધરા ચાતુમસ કરી મહારાજ શ્રી દાનશ્રીજી મ. બિમાર હોવાથી મહેસાણા ગયા. મહારાજશ્રીની તબીયત ઠીક થયા પછી કપડવંજમાં શ્રી જયંત મેટલ વાળા શેઠ શ્રી ચીમનલાલ ડાહ્યાભાઈ તરફથી સિદ્ધચક્ર મંડળની ઓળીની આરાધનાનો પ્રસંગ હતું એટલે કપડવંજ આવી શ્રી નવપદજીની આરાધનાને લાભ લીધે ને ચાતુર્માસ પણ ત્યાંજ કર્યું. બાદ સાધ્વીજી પ્રશંસા શ્રીજીના સંસારી ભાઈ રતિલાલભાઈની વિનંતીથી પાલણપુર ચાતુર્માસ કર્યું ને તે પછી મહેસાણા, અમદાવાદ, આંતરોલી ચાતુર્માસ કરી પ્રશિષ્યાઓને વરસીતપનું પારણું હોવાથી સિદ્ધક્ષેત્ર પાલીતાણા પધાર્યા. આપણા માણેશ્રીજી તે દીર્ઘ તપસ્વી પણ હતા. અહીં સિદ્ધક્ષેત્રમાં આયંબિલથી ૧૦૮ યાત્રા કરી. તેમાં પણ હંમેશા એકજ દ્રવ્ય તે પણ અભિગ્રહ પ્રમાણે પરિમિત વાપરતા. પારણા સમયે પિતાની આંતરિક ભાવના પ્રમાણે આયંબિલ
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૨૫ :
ખાતામાં સારી રકમ ભક્તજનની ભાવના હોવાથી ભરાવી. મૂંગા પ્રાણીઓને માટે પણ સારી રકમ ખર્ચાવી તૃપ્ત કર્યા.
શિહેરના શ્રાવિકા બહેનની ભાવનાથી એક ચાતુર્માસ શિહેર કર્યું. અહીંથી પોતાના ગુરૂણીશ્રી દાનશ્રીજીની નિશ્રામાં જવાની ભાવના જાગી અને શિહેરથી વિહાર કરી કપડવંજ પહોંચી ગયા ને ત્યાં પૂ. દાનશ્રીજીની સેવા સુશ્રષામાં એક વર્ષ રહ્યા ત્યાં તે કાળ રાજાએ બળવો કર્યો અને ગ૭ નાયક પૂજ્ય પાદ ગુરૂણ શ્રી દાન શ્રી જી. મ. સ. ૨૦૦૬ના મહા વદ ૧૧ ના દિને કપડવંજમાં સ્વર્ગે સીધાવ્યા. દીક્ષા પછી થોડો સમય પૂજ્ય ગુરૂણીશ્રીની નિશ્રામાં રહ્યા પછી ઘણે સમય યાત્રાર્થે દૂર દૂર વિચર્યા પણ તેઓશ્રીને કુદરતી પ્રેરણા થઈ અને છેલ્લું ચાતુર્માસ તેમની નિશ્રામાં કર્યું અને સેવાને લાભ લીધે. ગુરૂ વિરહે સૌ દુખિતુ થયા. તેમના નિમિત્તે અઠ્ઠાઈ મહત્સવ વગેરે ધર્મ ભાવનાના કાર્યો થયા. હિંદુસ્તાન પાકિસ્તાન થયું ત્યારે જૈન સમાજમાં ભારે ઝંઝાવાત થયો. પૂજ્યપાદ શાસન દીપક યુગવીર આચાર્યશ્રી અને શિષ્યવૃંદ પૂ. સાધ્વીજીઓ અને ગુજરાનવાલા શ્રી સંઘ બધા પાકિસ્તાનમાં હતા. ભારે જહેમત અને હિંદભરના જૈનોના જમ્બર પ્રયાસેથી પૂજ્ય આચાર્ય શ્રી વગેરે ક્ષેમ કુશળ અમૃતસર પધાર્યા અને ત્યાંથી ગુજરાત તરફ વિહાર કરી પાલણપુર પધાર્યા ત્યારે જૈન સંઘે તેમનું ભાવભર્યું સ્વાગત કર્યું આપણું માણેકશ્રીજીની ભાવના ગુરૂદેવના દર્શનની તીવ્ર હતી. તેથી ગુરૂબહેનને સમજાવી લાંબા વિહાર કરી પાલણપુર પધાર્યા. ગુરૂદેવના દર્શન કરી પાવન થયા. ચાતુર્માસમાં ગુરૂ
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૨૬ :
દેવની નિશ્રામાં આગમ વાચના લીધી. અહીંથી ગુરૂદેવ સાથે પાટણ પધાર્યા પણ શાંતમૂર્તિ દીર્ઘ ચારિત્રવાન વિદ્વત્વય શ્રીમાન આચાર્ય શ્રી કસ્તૂરસૂરીશ્વરજી મ.ની આજ્ઞા થવાથી ગઢ ચાતુર્માસ કરવા પધાર્યાં. ચાતુર્માસ બાદ પાલણપુર થઇ ગુરૂદેવ વડાદરામાં શત્રુંજય તીર્થં વિહારની પ્રતિષ્ઠા માટે પધારતા હાવાથી પ્રતિષ્ઠા મહાત્સવના લાભ લેવા પાતે વડાદરા પધાર્યો. વડાદરામાં ગુરૂદેવની નિશ્રામાં પ્રતિષ્ઠાના લાભ લીધા. પ્રતિષ્ઠા બાદ ગુરૂદેવ સઘ સહિત ડèાઇ પધાર્યા. ત્યારે અશકત શરીર હાવા છતાં ડભેાઈ પધાર્યાં. તેમાં પણ તપસ્યા ચાલુ જ હતી. અને અહીંજ ચાતુર્માસ કર્યુ લેાઇથી કાવી ગ`ધારની યાત્રા કરી મુંબઈ પધાર્યાં.
આ સમયે પૂજ્ય આચાર્ય શ્રી વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી મ. પણ મુંબઈ ખીરાજતા હતા. તેમના દર્શન વંદનના લાભ મળ્યા. તેમની ભાવના છ માસીનું પારણું ગુરૂદેવના મ’ગળ આશીર્વાદથી કરવાની હતી. આ અભિગ્રહ મનથી ધાર્યો હતા. અને તે પૂર્ણ થયા તેથી ખૂબ આનંદ થયા. તેજ સમયે ભગવતી બહેન તેર કાઠીયાના અઠ્ઠમ કરતાં હતાં. તેમને પણ આ લાભ મળ્યા અને અપૂર્વ આનંદ પ્રગટયા. આ અવસરે ચંદન માળાને અઠ્ઠમ કર્યાં. આ વખતે પૂ॰ આચાર્ય શ્રી ગેાડીજી દહેરાસરની બાજુમાં શ્રી આદીશ્વરજીના ઉપાશ્રયમાં હતા ત્યાં ભગવતી મહેન ખાકુળા લાવ્યા. સાધ્વીશ્રીએ આચાય શ્રીને વિનતિ કરી કે આપ શ્રી અમારે મન ભગવાન મહાવીર સમાન છે. આપ અમને પારણું કરાવે. આ વાતથી પહેલા તે ગુરૂદેવ જરા ગુસ્સે થયા. એસી વાત મત કહેા, હમ તે શ્રાવકાં
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________
કા ગુરૂ છે. પણ સાધવીશ્રીની કરૂણા ભીની દ્રષ્ટિ જોઈને દયા ભાવથી ભગવતી બહેન પાસેથી મુઠી બાકુળા વહેરી સાધ્વી જીને આપ્યા. અને હર્ષિત થઈ સાધ્વીજીએ પારણું કર્યું તેમણે કહ્યું ગુરૂદેવ ! એક છ માસીનું પારણું પન્યાસજી મહારાજના હાથે થયું. બીજું આપના હાથે થયું.
ગુરૂદેવ વ્યાખ્યાનમાં હતા. સાધ્વીજી મહારાજ પણ હતા, એક દિન આચાર્યશ્રીએ વ્યાખ્યાન બાદ સાધ્વીજી મ.ને કહ્યું કે થાણાના સંઘની વિનંતિ છે તે તે ક્ષેત્ર ચાતુર્માસ કરવા
ગ્ય છે. અહીં તમે આટલાબધા છે તે જેની ભાવના હોય તે થાણું ચાતુર્માસ માટે જશે તે સંઘને આનંદ થશે. બધાને ગુરૂદેવના વ્યાખ્યાનને તથા વંદનાદિનો લાભ લેવાની ભાવના હોય તેથી કઈ જવા ઇરછે નહિ પણ આપણુ માણેક શ્રી મહારાજે વિચાર કર્યો કે ગુરૂદેવની આજ્ઞા માનવી જોઈએ. બીજાને જવાનું કહેવું તે યોગ્ય નથી. આપણે ગુરૂદેવને ચરણ રજ, ચરણકિંકરી, આજ્ઞાવર્તી, ચરણ સરોજ લખીએ તે બધું બાહ્ય દેખાવ બની રહેશે? આ પ્રમાણે વિચાર કરી બીજે દિવસે પિતેજ થાણું જવા ભાવના દર્શાવી ને તેઓએ આશીર્વાદ લઈને થાણા માટે વિહાર કર્યો. થાણાના સંઘમાં આનંદ આનંદ થઈ રહ્યો. વ્યાખ્યાન ચાલુ કર્યું. બહેને તથા ભાઈ એએ ખૂબ લાભ લીધો. થાણાનું ચાતુર્માસ નિર્વેિદને સમાપ્ત થયું. ત્યાંથી વિહાર કરી કુંજ તીર્થની યાત્રાની ભાવના હવાથી પૂજ્ય ગુરૂદેવની આજ્ઞા લેવા ભાયખલા ગયા. અહીં ગુરૂદેવને ચાતુર્માસની વાત કરી. ત્રણ દિવસ સ્થિરતા કરી. પણ આચાર્યશ્રીએ તે ઘાટકે પરના ઉપધાનની વાત કહી
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૨૮ : અને સાધ્વીઓને મોટા જેગ કરાવવા સૂચના કરી તેથી મુંબઈમાં વિશેષ સ્થિરતા કરવા નિર્ણય થયે- તે સમયે એક ન પ્રસંગ પણ ઉપસ્થિત થયો. એક બહેનની દીક્ષા હતી.
અહીં આચાર્ય મહારાજને પં. શ્રી પૂર્ણાનંદ વિજયજીએ પ્રાર્થના કરી. શ્રી માણેકશ્રીને પ્રવતિની પદ આપવું જોઈએ, આપણા માણેકશ્રીજીએ કહ્યું કે સાહેબ હું તે તે માટે ગ્ય નથી. પણ મુનિશ્રી પૂર્ણાનંદવિજયજીને આચાર્ય પદવી આપવી જોઈએ.
આચાર્યશ્રીએ જણાવ્યું કે પંજાબમાં પણ કેઈને આચાર્ય પદવી આપવી જોઇશેને. મુનિ પૂર્ણાનંદવિજયને અત્રે ઉપાધ્યાય પદ અપાશે અને પંજાબમાં આચાર્ય પદવી અપાશે.
વડોદરામાં મુનિરત્ન શ્રી પુણ્યવિજયજીને આગમ પ્રભાકરની પદવી અપાઈને વડોદરાના સંઘમા આનંદ આનંદ છવાઈ રહ્યો. એજ દિવસે આપણું માણેકશ્રાજીની ભાવના ન હોવા છતાં બધાના આગ્રહથી વિધિ વિધાન પૂર્વક પ્રવર્તિની પદ અર્પણ કરવામાં આવ્યું. સાધ્વી સમાજને પણ આનંદ થયો. ઘાટકેપરમાં ઉપધાન બહુ આનંદ પૂર્વક ચાલુ થયાં. ઉપધાનમાં બહેનેને પ્રતિક્રમણદિના આદેશ આદિ ક્રિયા આપણું માણેકશ્રીજી કરાવતા હતા. ઉપધાન પછી થાણા થઈને પુના આવ્યા. અહીં અંજન શલાકા પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ હતું. અહીં તે નિમિત્ત ૨૫ દિવસ રહી વૈશાખ વદમાં વિહાર કરી જેઠ વદ ૧૩ના કુંભેજ પહોંચ્યા. પણ અહીં વરસાદ વધુ પ્રમાણમાં થયે. ચાતુર્માસનું નકકી ન હતું. પરંતુ મહારાશ્રીની તીર્થમાં ગયા પછી શાંતિથી યાત્રા કરવાની ભાવનાથી
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ર૯ : ચાર પાંચ દિવસ રહ્યા. ગુરૂદેવની કૃપાથી છેડી શક્તિ મળી અને શ્રી જગ વલ્લભ પાર્શ્વનાથના દર્શનની ભાવના પૂરી થઈ. ચાતુર્માસ માટે પણ ગુરૂ કૃપાથી વ્યયવસ્થા થઈ જશે તેમ ગુરૂમહારાજને શ્રદ્ધા હતી. એમ જ બન્યું. કેલ્હાપુર નિવાસી શ્રી બાબુભાઈ પરમાર પૂ૦ રામચંદ્રસૂરીજીના ભક્ત અહીં આવ્યા. તેમણે કોલ્હાપુર પધારવા વિનંતિ કરી. કેહાપુરમાં લક્ષમીપુરીમાં મુનિ સુવ્રત સ્વામીનું ભવ્ય જીનાલય છે. મહારાજશ્રીની ભાવના પણ દર્શન માટે હતી. અહીંથી વિહાર કરી અષાડ સુદ આઠમે ત્યાં પહોંચ્યા. અહીં સંઘના આગ્રહથી ચાતુર્માસ કર્યું. આ ચાતુર્માસમાં મહારાજશ્રીએ સિદ્ધિ તપ કર્યો. બહેનેએ ખૂબ લાભ લીધે.
કાર્તિક પૂર્ણમાએ એક સ્થાનકવાસી ભાઈની ભાવનાથી તેમને બંગલે બહાર ચોમાસું બદલ્યું. સ્થાનકવાસી હેવા છતાં તેમની ભાવના ઘણી ઉંચી હતી. દર્શન, વ્યાખ્યાનને લાભ લેતા હતા. ચાતુર્માસ પૂર્ણ થયું. કુલ્પાકજી તીર્થની યાત્રાએ જવા નિર્ણય કર્યો. પોતે વયેવૃદ્ધ જ્ઞાનવૃદ્ધ દઈ તપસ્વી અને અમારા પરમ પૂજ્ય હોવા છતાં કદી આજ્ઞા ન કરતા. અમને પૂછતા એ એમની કેવી વિનમ્રતા અને શિષ્યાઓ પ્રત્યેને કે મમતા ભાવ !
કહાપુરથી વિહાર કરી નપાણી, સાંગલી, મીરજ, વિજાપુર, સોલાપુર, હૈદ્રાબાદ ગયા. ત્યાં આ તરફ સાધ્વીને વિહાર એ છે તેથી શ્રીસંઘ બધી જગ્યાએ. ખૂબ સેવા ભાવ દર્શાવતું હતું. આ રીતે કુલપાકજીમાં ભરત મહારાજના વીંટીન નંગની માણિક્યની મૂર્તિ બહુ જ ચમત્કારી છે. મૂળ
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૩૦ :
નાયક શ્રી આદીશ્વર ભગવાન છે. સ્થાન પણ ઘણું રમણીય છે ત્યાં ગયાં. અહીં ચાર દિવસ સ્થિરતા કરી યાત્રાને અપૂર્વ આનંદ મેળવ્યું. અહીંથી બેંગ્લોરને રસ્તે ન હતે. મદ્રાસને રસ્ત હોવાથી એ તરફ વિહાર કર્યો. બેઝવાડા થઈ ગુડીવાડા તીર્થના દર્શન કરી ફરી બેઝવાડા ૧૧૦ માઈલ નેલ્લરમાં વીર જયંતી તથા ચૈત્રી ઓળી ને ચૈત્રી પુનમ કરી મદ્રાસ તરફ જવાનું હતું પણ તે વિકટ હતે. ધર્મશાળા જેને સત્રમ કહે છે તે પણ તૂટેલાં છતાં અમારા ગુરૂમહારાજની તીવ્ર ભાવનાથી વિહાર થતો રહ્યો. બે ત્રણ વાર તે ઝાડ નીચે પડાવ કરી રાત્રિ રહેવું પડયું. કહાપુરથી ૧૦૦૦ માઈલને વિહાર મદ્રાસને હતે. ચૈત્ર વદી ૧૨ના મદ્રાસથી ૭ માઈલ દૂર કેશરવાડના જૈન મંદિરના ઉપાશ્રયમાં પહોંચ્યા ત્યારે બધાને શાંતિ થઈ. ચૈત્ર વદ ૧૩થી ગુરૂમહારાજે શ્રેણી તપ શરૂ કર્યો. મદ્રાસમાં ડેલાવાળા પૂ. રામચંદ્રસૂરીશ્વરજી મ.ના શિષ્ય મુનિરાજશ્રી ભુવનવિજયજી મ. હતા. લોકોને ખબર પડી એટલે ઘણા ભાઈ બહેને દેડી આવ્યા. મદ્રાસમાં કઈ સાવીજી આવેલ જ નહિ. તેથી લેકેને ખૂબ આનંદ થયે. એક મહિને કેશરવાડીમાં સ્થિરતા કરી. મદ્રાસમાં નવા ઉપશ્રયમાં દેવ દ્રવ્ય વપરાયેલું જાણી મહારાજે ઉપદેશ આપી ચાર મહિનાના ભાડા તરીકે રકમ આપવાની નકકી કરી. ચાતુર્માસ અહીં જ કર્યું ને બહેનોએ ખૂબ સારો લાભ લીધે. આ ઉપાશ્રયના આગેવાન નાગરવાળા શ્રી માણેકચંદજી બેતાલા તથા તેમના માતુશ્રી જેઠીબહેને તપશ્ચર્યામાં તથા વિહારમાં સારો એવો ભક્તિનો લાભ લીધું હતું. અમારા ગુરૂછુશ્રી દીધું તપસ્વી હતા. કયારેક તેઓશ્રી કહેતા કે મારામાં આટલે દૂર દૂર
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________
: 31:
સુધી ચાલવાની અને તપશ્ચર્યાની શક્તિ કયાંથી આવી તે એક ચમત્કાર લાગે છે. જ્યારથી ગુરૂદેવે ભાયખલામાં મંગળ આશીર્વાદ વરસાવ્યા છે ત્યારથી આ બધી શક્તિ પ્રાપ્ત થઇ છે. જ્યાં જઇએ ત્યાં તેમના આશીર્વાદથી અને તેમના અમે ધ વચનની સિદ્ધિથીજ થાય છે. વિહારમાં તેઓ શ્રી ગુરૂદેવને અને પૂજ્યશ્રી આત્મારામજી મહારાજને વારવાર યાદ કરતા અને પૂજ્યાની છબીના દન કરતા. આને લઈને વિહારમાં શાંતિ રહેતી અને ધારેલુ કાર્ય પાર પડતું.
તાપ, વર્ષા કે
મદ્રાસથી કોઈમ્બતુર ૩૩૦ માઈલ થાય. મહારાજશ્રીની ભાવના એ બાજુ વિહાર કરવાની હતી. પૂ॰ ભુવનવિજયજી મહારાજ શ્રી તે તરફથી પધારેલા તેથી તેમની પાસેથી માહિતી મેળવી તે બાજુ વિહાર કરવાની ઇચ્છા પ્રદર્શિત કરી. પણ મહારાજશ્રીએ તેા તે તરફના વિહારનેા નિષેધ કર્યો. એ માજી જંગલ જ જંગલ, રસ્તા વિકટ, વાઘ સિાદિના ભય, ગૃહ. સ્થા પણ મેટરમાં જાય તે પણ ભય લાગે. અમે તે સાથે માણસાના કાઢ્યા અને સરકારી માણસેાને લઇને ગયેલા. તમારૂ સાધ્વીઓનું તેા એ ખાજી જવાનું કામ જ નથી. શ્રાવકેાએ પણ તે તરફ ન જવા વિનવ્યા. પણુ અમારા ગુરૂમહારાજ થેાડા સાહસિક હતા. ગુરૂદેવના આશીર્વાદ મળ્યા જ કરતા. નિર્ભયતા પૂર્વક તે તરફ વિહાર લંબાવ્યો. શ્રાવક ભાઇઓને જણાવ્યું. કે અહીંથી ૮૦ માઈલ સુધીમાં ૬-૭ ગામા આવે છે. એ બહુ ભય રાખવા જેવું નથી, આગળ પણુ અનુકુળતા હશે તેજ આગળ વધીશું. પૂર્ણીમાએ વિહાર કર્યાં. દાદાવાડી અને કેશરવાડી ત્રણ ત્રણ દિવસ સ્થિરતા કરી.
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૩૨ : ગુરૂદેવને યાદ કરી પ્રયાણ કર્યું. રસ્તે વિકટ તે હતે પણ ગુરૂદેવના પસાયે ધીમે ધીમે વિહાર કરતાં કરતાં પિષ મહિનામાં કેઈમ્બતુર પહોંચી ગયા.
સંઘ તે પૂજ્ય સાધ્વીજી મહારાજના આગમનથી ચકિત થઈ ગયે. ખૂબ ખૂબ આનંદ થયો. રસ્તાના ગામોમાં પણ ધર્મ પ્રભાવના કરતા આવ્યા અને કેમ્બિટુરમાં પણ વ્યાખ્યાનાદિ થયાં. ત્યાંથી કોચીનની ભાવના જાગી. વિહાર કર્યો. કે ચીનના સંઘે ભાવપૂર્વક સામૈયું કર્યું. બહેને એ વ્યાખ્યાન આદિમાં ખૂબ લાભ લીધે. ત્યાંથી ૪૫ માઈલ અલ્પઈ આવેલું છે. અહીં પણ પ્રાચીન શિખર બંધી ભવ્ય જીનાલય છે. અહીં પણ સંઘે ભાવપૂર્વક સામૈયું કર્યું. પૂજા, પ્રભાવના, વ્યાખ્યાન આદિને સારો લાભ લેવા. પાછા કોચીન આવી એકાદ દિવસ સ્થિરતા કરી કલીકટ તરફ વિહાર કર્યો. એ ૧૫૦ માઈલ દૂર છે. સાધ્વીને વિહાર સાંભળી લે કે ખૂબ ચકિત થઈ જતા. સમાચાર ન મેકલ્યા હોય તે ગમે ત્યાંથી સમાચાર મેળવી ૪૦-૫૦ માઈલ દૂર દૂરથી આવી પહોંચી ભક્તિ કરતા. અમારે બધે થાક આ બધા ભાઈ-બહેનના ભક્તિ ભાવ અને આનંદથી ઉતરી જતે. બધે ઠાઠ માઠથી પ્રવેશ કરાવે અને ખૂબ લાભ લે. ૮-૧૦ દિવસથી વધારે સ્થિરતા ન થાય તે બધાને દુઃખ થાય.
મહારાજશ્રીની ભાવના હતી કે શરીર ચાલે છે ત્યાં સુધી બે વર્ષ આ તરફના શહેરના મંદિરના દર્શન કરી લેવાય તે સારું, હું અને સાધ્વી ઉપશાંતશ્રીજી વૃદ્ધ હેવાથી શરીરનું શું પૂછવું. પણ ગુરુદેવના આશીર્વાદથી બધે સારી શક્તિ રહી.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________
વિહારમાં પણ જેગ મળી જતા અને બધા નિયત સ્થાને પહોંચી જતાં ને ગુરૂદેવને વારંવાર યાદ કરતા હતાં. કલીકટના વિહારમાં આયંબિલથી વણે પ્રમાણે પ્રથમ વીશી શરૂ કરી ત્યાં કચ્છના વતની શ્રી લીલાધરભાઈના તરફથી નવપદજીની ઓળી કરાવવામાં આવી. ઓળીવાળાને પ્લાસ્ટીકના સાપડાની પ્રભાવના કરી ને પારણું કરાવ્યાં. ચૈત્રી પુનમના મોટા દેવવંદન સંધ તરફથી થયાં. ઘણાં બહેને અને કન્યાએએ ચૈત્રી પુનમ લીધી. અહીં પ્રાચીન મેતીશા શેઠના બંધાવેલ બે ભવ્ય જીનાલય છે. આ બધા પ્રદેશમાં સેપારી, એલચી, લવીંગ, કાજુ, મરી આદિ વસ્તુઓની ખૂબ સારી ઉત્પત્તિ તેથી વિહારમાં જ્યાં જોઈએ ત્યાં આંખ ઠરી જાય તેવા મરમ દ્રશ્યો દેખાય અને વિહારમાં પણ આનંદ આવે.
ચાતુર્માસ માટે વિનંતિ થતી હતી પણ મહારાજશ્રીએ તે કહ્યું ભાવના છે. પણ જેવી ક્ષેત્ર સ્પર્શના. વિહાર કર્યો અને રસ્તામાં વરસાદ , રસતે ખૂબ ચઢાણવાળે. આબુ ગિરિરાજ જેમ ગોળ ગોળ ચઢવાનું. ૫૦ માઈલ ગયા પણ પહાડની એટલી બધી ઠંડી કે ન પૂછો વાત. આખા પહાડ પર ચા ચંદન તથા નીલગિરિના ઝાડોની સુગંધ વિહારમાં આવ્યા કરે. ઉટીના ભાઈઓને સમાચાર મળ્યા, તેથી ભાઈએ બે મુકામ આગળ આવી પહોંચ્યા. અહીં ૨૦-૨૫ મંદિર માર્ગના ઘરે હતાં છતાં અહીંજ મારું કરવા નીર્ણય કર્યો. એક મંદિર પણ હતું. કુનુર કે કેઈમ્બતુર ગ્ય ક્ષેત્ર હતું. પણ મહારાજશ્રીની ભાવના એવી કે આવા ક્ષેત્રમાં વિશેષ લાભ થવા સંભવ એટલે વૈશાખ સુદ ૫ ના પહોંચ્યા. ત્યારથી વર્ગ તપ શરૂ કર્યો.
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________
[: ૩૪ :
જેમાં એક ઉપવાસ ને એક છઠ્ઠ. આ પ્રમાણે ૧૬૦ દિવસ સુધી ૮ શ્રેણી વડે તપ પૂરું થાય. અહીંની ઠંડી તે ગજબની મકાને પણ ઠંડા એટલે ચુને ને લાદી ને બદલે લાકડાના પાટીયાનો વપરાશ ઘણે. મોટા મોટા ગૃહસ્થના મકાનોમાં તે ભીંતમાં સગડીઓ રાખેલ જેવા આવતી.
અહીં સ્થાનકવાસી ભાઈઓ પણ રહેતા હતા. પર્યુષણમાં સંવત્સરીને દિવસે સ્થાનકવાસીના સ્થાનકમાં વ્યાખ્યાન રાખ્યું. આ વખતે બન્નેના પર્યુષણ સાથેજ આવતાં હતા. જીવદયાની ટીપ પણ ઘણી સારી થઈ. બન્ને પક્ષને સંગઠન, એકતા તથા પરસ્પર મિલનને લાભ મળ્યો. સંઘમાં આનંદ આનંદ થઈ રહ્યો.
ગુરૂકૃપાએ ચોમાસું તે આનંદ પૂર્વક વ્યતીત થઈ ગયું. ઠંડી પણ સદી ગઈ હતી. બધાના ભાવ બીજું ચોમાસું કરાવવાના થયા. મદ્રાસથી ઉટી સુધીમાં ૮૦૦ માઈલને વિહાર થયે. એ અમારા મહારાજ જ કરી શકે. અમે તે તેમની પ્રેરણાના પુપે હતા. કલીકટવાળાની ભાવના મનમાં જ રહી ગઈ. ત્યાંના શેઠ તે આવા વિકટ પ્રદેશમાં સાદવી મહારાજે વિહાર જોઈને હિંગમૂહને ચક્તિ થઈ જતા. ઘણી વાર કહેતા કે જેમ આચાર્ય ભગવતે પંજાબ દેશદ્ધારક, દક્ષિણ દેશેતારક મરૂદ્ધારક કહેવાય છે તેમ આપને ઉટી ઉદ્ધારક કહેવા જોઈએ. અહીંથી બધાની મીઠી વિદાય લઈ વિહાર કર્યો, મહિસર ૧૧૦ માઈલ પહાડ ઉતરીને જવાનું, રસ્તે વિકટ, ભયવાળે હતે. બે દિવસ તે ભાઈઓ સાથે આવ્યા પણ રસ્તે વિકટ, ખૂબ તૂટી ગયેલો ને સાંભળ્યું કે હાથી
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૩૫ : છૂટ છે તેથી ચિંતા થઈ પણું શાસન દેવની કૃપાથી કઈ કષ્ટ આવ્યું નહિ, વચ્ચે મહારાજ શ્રી નદીમાં પડી ગયા પણ તરતજ હાથ પકડીને બહાર કાઢી લીધા.
મહારાજ શ્રી પણ નિયતાથી જબ્બર હિંમત કરીને નિકળ્યા ને જ્યાં જ્યાં તક મળી ત્યાં અજ્ઞાન કેને ધર્મ જાગૃતિ કરાવી. અહીં ભવ્ય એવા બાહુબલીની યાત્રા કરી. મહેસુરથી પણ પચાસ માઈલ દૂર આ ભવ્ય મૂર્તિ છે. ૫૮ ફૂટ ઉંચી એવી મૂર્તિ જોઈને જૈન કલા અને સ્થાપત્ય તથા જૈન સમાજની ધર્મ ભાવના, ભક્તિ ભાવની ઝાંખી થઈ આવી. દૂર દૂરના પ્રદેશ મુંબઈ, અમદાવાદ, સૌરાષ્ટ્ર, મારવાડના ભાઈઓ અમારા વિહારના સમાચાર જાણીને ખૂબ ચકિત થઈ જતા. કે જ્યાં આચાર્ય પ્રવર કે સાધુ મુનિરાજે વિહાર કરતાં વિચાર કરે ત્યાં એક સાધ્વીજી પરિવાર સહિત દૂર દૂરના જંગલી વિકટ પ્રદેશમાં થઈ કયાં ક્યાં પહોંચ્યા અને નિર્વિદને તીર્થ યાત્રાઓ કરી જીવન ધન બનાવ્યું.
ભાવના તે વધતી જતી હતી. અહીંથી મલબારમાં મૂલબદ્રી જવા વિચાર થયો. પણ આ બાજુ જંગલ જ જંગલ, હેસુર અને ઉંટીના જંગલે આ કરતાં ઘણું સારાં. ૫૦ માઈલમાં દુધ સરખું ન મળે. રસ્તા રીપેર થતા હોય ત્યારે લેકે દિવસે દેખાય. સાંજના તે પિતાને ગામ ચાલ્યા જાય. રસ્તામાં કે મનુષ્ય દેખાય જ નહિ. આવા રસ્તાઓ હેવા છતાં ગુરૂદેવના આશીર્વાદ સાથે રાખીને નમસ્કાર મહામંત્રનું સ્મરણ કરતાં કરતાં મૂલબદ્રી પહોંચ્યા ત્યારે જીવને શાંતિ થઈ. રસ્તામાં બીક તે બહુજ લાગતી પણ અધિષ્ઠાયક દેવની
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૩૬ :
પ્રસન્નતા નજરે પડતી. આ તીર્થમાં ૧૩ દહેરાસરો છે. સ્ફટીકની, રત્નની, પન્નાની મનહર પ્રતિમાઓ છે. જાહેરમાં મૂકાતી નથી. આ મૂર્તિના દર્શનથી મન પ્રસન્ન થયું અને ખૂબ ખૂબ શાંતિ થઈ.
વિહાર આગળ લંબાવ્યું અને જંગલ પાર કરી મેંગ્લોર પહોંચ્યા. મેંગ્લોરમાં સૌરાષ્ટ્રના ભંડારીયા નીવાસી શ્રી ભગવાનભાઈના સુપુત્ર શ્રી તેજપાલભાઈ તથા શ્રી શાંતિભાઈ ઘણું ભદ્રિક અને ધર્મની ભાવનાવાળા છે. તેઓએ અમારી ખૂબ ભાવ પૂર્વક ભક્તિ કરી તેમના માતુશ્રીએ ઘાટકે- પરમાં પૂ. આચાર્ય ભગવાન પાસે ઉપધાન કરેલા તથા માળ પહેરેલી તેથી તેઓ તે અમને જોઈને ખૂબ રાજી થયા. બીજા પણ ૧૦ ઘર મંદિર માર્ગ તથા ૧૫-૨૦ ઘર સ્થાનકવાસી હતા. દહેરાસરમાં પૂજા, વ્યાખ્યાનમાં સારો લાભ લીધો. ૫-૬ દિવસ સ્થિરતા કરી ત્યાં સુધી જ પૂજાએ ભણાવવામાં આવી. મહારાજશ્રીએ કહ્યું કે તમે પણ અમારી સાથે યાત્રાને લાભ ૮. આથી તેમણે જણાવ્યું કે એવાં અમારા ભાગ્ય કયાંથી! અમે જરૂર સંઘ લઈને આવીશું. અમે વિહાર કરીને પહોંચ્યા કે શ્રી તેજપાલભાઈ પોતાના તરફથી ૧૫૦ માણસોના સંઘ સાથે ૩ મોટરે ૩ ટેકસીઓ લઈને આવ્યા. નેકારશી કરી. અહીંના દહેરાસરો મેટા મેટા પત્થરના બાંધેલા. ૪-૫ દહેરાસરમાં મોટી સફટિકની મૂર્તિઓ છે. એક દહેરાસરમાં ૨૫-૩૦ મૂર્તિઓ સ્ફટિકની, હીરાની, પન્નાની, મરકતમણીની અને સપનું વિષ ઉતરી જાય તેવી ગારૂડીકમણીની મૂર્તિ અને દુધ નાખવાથી દહીં થઈ જાય તેવી તથા એક વેઢા
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૩૭ :
જેટલી મેતીની મૂર્તિ જોઈ અમે તે ચકિત થઈ ગયા. આવા આવા બિબેના દર્શન તે દુર્લભ પણ આટલા લાંબા લાંબા વિહાર છતાં આ દર્શનનો લાભ અલૌકિક હતા. આ ગામ તે ઘણું સમૃદ્ધિશાળી હશે અને જે લોકો પણ મોટી સંખ્યામાં સમૃદ્ધ હશે તેમ લાગે છે.
અહીં દિગંબરોના પણ મોટા મંદિરે છે. મૂળબદ્રીથી વિહાર કરી સીગા તુમકુર આદિના મંદિરના દર્શન કરી ફાગણ વદમાં બેંગલોર ગાંધીનગરમાં પહોંચ્યા. આ પ્રદેશ જોતાં અનાર્ય દેશ લાગે પણ અનુભવથી સમજાય છે કે મોટા મેટા ભવ્ય જીનાલયે, જૈનોની સારી એવી વસ્તી અને યતિવના આવા ગમનથી ધર્મના સંસ્કાર લોકોમાં સારા પડયા છે તેમ લાગે છે.
બેંગ્લોરમાં જૈનોની ૮૦૦-૯૦૦ ઘરની વસ્તી છે. ચાતુર્માસ ગાંધી નગરમાંજ નક્કી થયું. બેંગ્લોરમાં મહારાજશ્રીને દાઢનું દર્દી ઉપડયું. ડેકટરને તે અડવું નહોતું. બાઈ ડેકટર પાસે દાઢ કઢાવી પણ લેાહી ખૂબ નીકળ્યું. લેહી બંધ થાય નહિ. બધાને ચિંતા થવા લાગી. બાઈ ડોકટર તે આવી જ નહિ. પછી છેવટે બીજો ઉપાય ન હોવાથી ઈજેકશન લીધું. આખી રાત બધાને ભારે ચિંતા રહી પણ મહારાજશ્રી તે ખૂબ સહનશીલ અને સાવધાન, આટલું લોહી પડયું પણ પિતે સવારના પ્રતિક્રમણ કરી સ્મરણ વિ ગણું દહેરાસર દર્શને ગયા અને આયંબિલનું પચ્ચખાણ કર્યું. માત્ર જવના પાણીથી આયંબિલ કર્યું. શરીર વધારે ક્ષીણ થઈ ગયું. ગળામાં દુઃખાવે - ઉપડે ને ચક્કર આવવા લાગ્યાં પણ બધું સહન કરતા રહ્યા,
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૩૯ :
ઓળી આવી એટલે એની શરૂ કરી. અશક્તિ વધી તે પણ કુલપાકની યાત્રાની ભાવના જવલંત હોવાથી વિહાર કર્યો.
૪૦ માઈલ દુમકુર સુધી શ્રાવકે મૂકવા આવ્યા. થડે થોડો વિહાર કઠણ થઈને કર્યો પણ પગે સેજા ઘણું આવી ગયા. તેથી એક નાના ગામમાં રોકાવું પડયું. જરા ઠીક થયું એટલે વિહાર લંબા. ૧૨૫ માઈલે બલારી ગામ આવ્યું. અહીં જૈનોની વસ્તી સારી છે. જીનાલય પણ ભવ્ય. લોકે ભાવિક એટલે તેમના આગ્રહથી અઠવાડિયું સ્થિરતા કરાવી ચાતુર્માસ માટે પણ આગ્રહ પૂર્વક વિનંતિ કરી. કુપાકજી લેવા આવીશું તેમ પણ ભક્તિ પૂર્વક જણાવ્યું. ઊટીથી બેંગ્લોર સુધી મહારાજશ્રી ૧૭૦ ભગવાનના ઉપવાસ તથા છઠ્ઠ કરતા હતાં તેમજ તેઓશ્રી કહેતા કે વિકટ પંથ લે જેથી કેટલા બધાં કર્મોની નિર્જરા થાય. ધર્મો રક્ષતિ રક્ષિતઃ જેમ પહાડથી વહેતે જલને પ્રવાહ ગમે તેવા કઠીન પત્થરેને ભેદીને માર્ગ કરી આગળ વધતે પિતાના સ્વાભાવિક શીતળતાના ગુણુ વડે માર્ગની તપેલી પૃથ્વીને શીતળ કરતો જાય છે, તેમ સંયમીનું જીવન પણ વિકટ પંથમાં વિચરીને સંસાર તાપથી તપેલા પ્રાણુઓને શીતળતા આપવાનું મહા પુણ્ય મળે છે.
મુનિ વિહારના અભાવે આ પ્રદેશના લેકે ધર્મથી વિમુખ થતા જાય છે તે અનુભવ પણ થયે. જે પક્ષને વધુ વિહાર તે તે પંથમાં લેકે જતા રહે છે. તેથી આ પ્રદેશમાં વિહારની ખૂબ જરૂર જણાય છે.
બલારી, રાયપુર થઈ હૈદ્રાબાદના મંદિરના દર્શન કરી
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૩૯ :
કુપાકજીની યાત્રા કરી. ત્યાંથી ૨૦૦ માઈલ ભાંડુકજી તીથ હતું. મહારાજશ્રીની શારીરિક શક્તિ ઘટવા માંડી હતી. પશુ અખૂટ શ્રદ્ધા અને મનેાખળથી ભાંડુકજીની યાત્રા ઉત્સાહ પૂર્વક કરી. અહીં કેશરીયા પ્રાર્શ્વનાથની મનારમ મૂર્તિના દન કરવાથી અપૂર્વ આનંદ થયા. ઘણા વખતની ભાવના પૂણુ થઈ. પંદર દિવસ ત્યાં રાકાયા. મહારાજશ્રીની તખીયત ખરાખર નહાતી છતાં ધીમે ધીમે હીંગણઘાટ પહોંચ્યા. સ્ટેશન પર શ્રા બંસીલાલજી કાચરનું કાચનું ભવ્ય મંદિર, ધર્મશાળા ઉપાશ્રય છે ત્યાં ત્રણ ચાર દિવસ રેકાયા. શ્રી મ`સીલાલજી ઘણા ઉદારદિલ અને સુખી હૈાવા છતાં ત્યાગવૃતિવાળા છે. તેમની વિનંતીથી ત્યાં ચાતુર્માસ કર્યું.
મદ્રાસ પછી માતીયા આવવાના કારણે પુસ્તક વાંચન અંધ થયું હતું પણ પે।તે હુ'મેશા સાંભળતા રહેતા. બાકીને અધેા સમય નવકારવાળી ગણ્યા કરે. એકાંતરે ઉપવાસ કરતા આ રીતે ચાતુર્માંસ આનંદ પૂર્વક પૂર્ણ થયું. બાદ આંખને દુઃખાવા થઈ આવવાથી ડેાકટરની સલાહ લીધી અને મેતીએ પાકી ગયાની હકીકતથી કાક વદ ૫ ના અપેારના મેાતીયાનું ઓપરેશન કરાવ્યું. સદ્ભાગ્યે નાગપુરથી ત્રણ ચાર મેટા ડાક ટશ આવેલ હતા. એટલે એપરેશન ઘણુ સારૂં થયું ડોકટર પણ મહારાજશ્રીની વિદ્વતાથી ચકિત થયા. મહારાજશ્રી તા સમય પારખુ હતા. ધીમેથી ડેાકટરને પૂછ્યું કે તમે મરાઠી છે તે માંસ આદિ વાપરતા હશેા. તેમણે હા કહી. મહારા
r
જશ્રીએ કહ્યું તમે મને નવી આંખ આપી. શેઠ લેાકેા તા તમને જે આપે તે તમારી સેવા માટે પણ હું તમને કાંઈક
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________
આપવા ઈચ્છું છું. અમે તે સાધુ, શું આપી શકીએ. આપની ઈચ્છા હોય અને બની શકે તે માંસ મદિરાને નિયમ છેડા સમય માટે ત્યાં તે મને આનંદ થશે. ડેકટરે ઘણું ખુશીથી પાંચ વર્ષની પ્રતિજ્ઞા લીધી. મહારાજશ્રીને ખૂબ ખૂબ આભાર માન્ય. આપની યાદગીરી ભૂલીશ નહિ તેમ વચન આપ્યું. - ફાગળ વદ ૧૩ના દિવસે હીંગણઘાટથી વિહારકર્યો. વિહારમાં વર્ધા, આરવી, કારંજા. અમરાવતીના દહેરાસરના દર્શન કરી છેવટે પ્રાચીન તીર્થ અંતરીક્ષ પાર્શ્વનાથની યાત્રા કરી બરાબર ૩૧ દિવસે ચિત્ર વદ ૧૪ના દિને બાલાપુર આવી પહોંચ્યા. અહીં પ્રભુની વર્ષગાંઠ નિમિત્તે સંઘના આગ્રહથી રોકાયા. અહીં ગેડી પાર્શ્વનાથ તથા ચિંતામણ પાશ્વનાથ એમ બે ભવ્ય દહેરાસર હતા. ક્ષેત્ર સારું, લેકે પણ ભાવિક વળી પૂ. આચાર્ય મહારાજનું ચાતુર્માસ થયેલ તેથી સંઘના આગ્રહથી બાલાપુર ચાતુર્માસ કરવા નિર્ણય કર્યો. આચાર્યશ્રીને આજે પણ બધા યાદ કરે છે.
મહારાજશ્રી અશકત હોવા છતાં હીંગણઘાટથી વિહારમાં એકાસણુ બીયાસણું જ કરતાં હતા. બાલાપુરમાં સ્થિરતા હોવાથી વર્ધમાન તપની ઓળી કરવા લાગ્યા. ચોમાસામાં તાવ આવવાથી વધારે અશક્તિ આવી ગઈ પણ દવા ન લીધી તે ન જ લીધી. તે તે વારંવાર કહેતા કે મારે તે તપશ્ચર્યા એજ અકસીર દવા છે. બનતું પણ એમજ. દરેક માંદગી વખતે તપશ્ચર્યા કરે અને ખરેખર આરામ થઈ જાય. પિતે વ્યાખ્યાન પણ વાંચતા. બાલાપુરમાં પુરૂએ પણ મહારાજશ્રીના વ્યાખ્યાન સાંભળ્યા. પયુંષણ બાદ આંખે ઝાંખ પડતી હતી એટલે કે
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૪૧: લાથી ડેકટર બોલાવી આંખ બતાવી. ભાદરવા વદ ૧૧ના દિવસે પૂ. આચાર્ય મહારાજની સ્વર્ગવાસ તિથિ સંઘ તર. ફથી ઉજવવામાં આવી. સ્વર્ગવાસ તિથિ નિમિત્તે ભાષણમાં પિતે જણાવ્યું કે વડેદરા ધર્મભૂમિ છે. તેમાં પ્રવર્તક શ્રી કાંતિવિજયજી મહારાજ શાંતમૂર્તિ શ્રી હંસવિજયજી મહારાજ તથા યુગવીર શ્રી વલ્લભસૂરિજી ત્રિપુટી રત્નમણું નીકળ્યાં અને રત્નની સાથે માટી લાગેલી હોય તેવી રત્નની ખાણ વડેદરામાંથી માટી સમાન મારો જન્મ થયો. આમ મહારાજશ્રીના ગુણગાન કરતાં પિતાની કેવી લઘુતા બતાવી તે તેઓશ્રીની નમ્રતા અને સદગુણાનુરાગીપણું દર્શાવે છે. જયંતિ પ્રસંગે સંઘમાં આનંદ આનંદ ફેલાઈ રહ્યો.
ચાતુર્માસ પૂરું થયા પછી કાર્તક સુદ ૧૫ ને દિવસે શેઠ હરખચંદભાઈના જીનમાં ચાતુર્માસ બદલ્યું. મૌન એકાદશી કરી વિહાર કર્યો. આકેલા આવ્યા. ગુજરાતના ભાઈ બહેને અને કેટલાક સાધ્વીજીએ ગુજરાતમાં આવવા આગ્રહ ભરી વિનંતિ કરી રહ્યા હતા. પણ આ પ્રદેશ અણખેડાયેલો અને ભક્તિ ભાવવાળ હોવાથી આ તરફ વિચારવાનું થયું. અહી આકેલામાં આચાર્યશ્રી માણેકસૂરીશ્વરજી આદિ ઘણું સાધુ સાધ્વીજીએ શિખરજી તરફ વિહાર કરતા હતા. અને વચ્ચે આકેલા રોકાયા હતા. આચાર્યશ્રીને વધારે રોકવા અઠ્ઠાઈ મહત્સવ થયો. મહારાજશ્રીને મતીયે પણ સારી રીતે ઉતર્યો આ નિમિત્તે આકેલા તથા બાલાપુરની પાઠશાળામાં પેંડા વહેંચાવ્યા તથા હેરોને ગેળ આદિ નંખાવ્યા. તેઓશ્રી પ્રસંગે પ્રસંગે મૂંગા ઢેરે માટે ચારે તથા બાળકો માટે ગોળ,
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૪૨ :
પિંડા વગેરેની વ્યવસ્થા કરાવતા હતા. ડેકટર બ્રાહ્મણ હેવા છતા સેવાભાવી હતા. રાજ મકાને આવતા. પણ કાંઈ પણ ફી લેવાની તે ના કહી. તેમણે તે કહ્યું કે આવા ત્યાગીઓની સેવાને લાભ કયાંથી મળે. મને તે મહારાજશ્રીના આશીર્વાદ જોઈએ. કમાવાના ઘણા સ્થાને છે. માંસ મદિરાને પણ ત્યાગ કરવા પ્રતિજ્ઞા કરી. તેમણે તથા તેમના પત્નીએ પાંચ પાંચ રૂપીયે ગુરૂપૂજન કરી વાસક્ષેપ લીધો. દહેરાસરમાં દર્શન કરી ગયા. નંબર પણ મકાન ઉપર મશીન લાવીને કાઢી આપે.
વડોદરાથી લલિતાબહેન માણેકબહેન આદિ સહકુટુંબ વંદન કરવા આવેલ ત્યારે ગુજરાત તરફ પધારવા ભાવ ભરી વિનંતિ કરી પણ મહારાજશ્રીની ઈચ્છા નહતી કારણ કે તેમની ઈચ્છા એકજ હતી કે માંડવગઢની યાત્રા કરી એકજ સ્થાને સ્થિરતા કરવી. હવે શરીર વધારે બેજ સહન કરી શકે તેમ નથી. અહીંથી વિહાર કરી બાલાપુર, ખામગામ, મલકાપુર, બુરહાનપુર, ખંડવા થઈ ઈન્દોર આવ્યા. અને મહારાજશ્રીથી કહેવાય ગયું કે બંને જણ વૃદ્ધ છીએ. આવતી કાલની કેને ખબર છે. આ છેલ્લા વિહારમાં એકાસણા ચાલુ જ હતા. બે ત્રણ વર્ષથી ઘણીવાર વાત કરતાં કહેતા કે આ શરીરમાં બધા વાઘ બેઠા છે. (બ્લડ પ્રેશર, ચકરી, સેજા) એટલે એચિતે હુમલે થશે. પણ આપણે તે તૈયાર જ છીએ હવે કાંઈ બની શકતું નથી. વારંવાર અમને બોલાવે અને વાત કરીએ તો તેમને સારું લાગે. નહિ તે નવકારવાળી ગણ્યા જ કરે. ઉંઘ ન આવે તે પોતે પિતાના જીવનના નકાળને વિચાર કરે. શું શું તપશ્ચર્યા કરી. કયા કયા તીર્થોના
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________
:૪૩:
દર્શન કર્યા! કયા કયા પુસ્તક વાંચ્યા ! ગુરૂદેવનું જીવન ચરિત્ર વાંચ્યું ! તથા હવે કાંઈ બાકી રહે છે કે- એમ વિચારતાજ હોય, નવું નવું વંચાવવાની પણ ઘણી હોંશ પણ હવે તે કશું થઈ શકતું નહિ તેથી લાચાર. અમુક દિવસે અમુક તપશ્ચર્યા શરૂ કરવી. અમુક દિવસે પુરી કરવી. અમુક વાંચન શરૂ કરવું. ગુરૂકૃપાએ ઉત્સાહથી તે વસ્તુ નિર્વિદને પાર પડતી. છેલ્લા બે વર્ષથી ૨-૪ દિવસ પણ છુટું પડવાનું હોય તે ના પાડે. નજીક દહેરાસર જવું હોય તે કેઈને સાથે રાખે. કહે કે એચિંતા પડી જવાય તે મને, તમને, સંઘને ચિંતા રહે. તેમની ઈચ્છા તે ૫. જી. મહારાજશ્રીને તથા શાંતિશ્રીજીને મળવાની હતી. પણ એ મનની મનમાં રહી ગઈ. અને કુદરતને મંજુર ન હતું.
બે ત્રણ દિવસથી શરીરે તકલીફ હતી પણ દવા વિ. કાંઈ કરવા ન દેતા. અમને વાંચવા કે માસ્તર પાસે પાઠ લેવા બેસવા કહેતા. માસ્તરે હસતાં હસતાં કહ્યું કે આપ તે સ્વ. ગમાં જવાના છે ને ! મહારાજશ્રીએ પણ એવા જ ભાવથી કહ્યું કે મારે તે મહા વિદેહમાં જવું છે. પગને દુખાવે વધી પડ. ડેકટરને બોલાવી લાવ્યા પણ તેમણે અડવાજ ન દીધા. હેકટરે દૂરથી કહ્યું કે પેશાબની છુટ થશે એટલે જે ઉતરી જશે. જવનું પાણી ને દ્રાક્ષનું પાણી આપવા સૂચના કરી. બાઈ ડેકટરને બતાવ્યાથી તેમણે કઈ પણ જગ્યાએ ન જવા માટે તાકીદ કરી. ગમે ત્યારે બે દેશે. તે દિવસે રાત્રે બહેને પણ ઉપાશ્રયમાં સુતા હતા. સ્તવન આદિ પણ સંભ. લાવતા હતાં. તે સાંભળતાં સાંભળતાં આત્મ સમાધિમાં લીન
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________
થઈ ગયા. મહા વદી ૧૩ની પાછલી રાતના સમાધિ પૂર્વક શાંતિથી સ્વર્ગે સીધાવ્યા. અમારું બધાનું પુણ્ય બળ ખૂટયું હશે. અહીં આવીને અમે તે મહાન રત્ન ગુમાવ્યું. તેની ખોટ તે પૂરાય તેમ નથી.
આવા દીધ તપસ્વી ચારિત્રવંત સહનશીલ અને શિષ્યા, પ્રશિષ્યાઓ પર પ્રેમ ઝરણું વર્ષાવનાર, ભારતભરના તીર્થોના દર્શન કરનાર અને દૂર દૂરના પ્રદેશે મદ્રાસ, બેંગ્લોર, હૈસુર, કેચીન, કાલીકટ, હીંગનઘાટ, બાલાપુર આદિમાં નિર્ભીકતાથી વિચરનાર જ્વલંત ધર્મ ધુરંધર પુણ્યાત્મા ઇંદ્રપુરી જેવા ઈદેર ક્ષેત્રમાં ચિર શાંતિમાં પિઢી ગયા. તેઓની ભવ્ય પાલખીની બેલી પણ સારા પ્રમાણમાં બેલાયેલ. ઇદેરનાં નર નારીઓએ સદ્દગત ગુરૂણુજીને ભક્તિભાવથી શ્રદ્ધાંજલિઓ આપી, સુખડ આદિથી અગ્નિ સંસ્કાર કર્યો. દેવવંદન વિગેરે ક્રિયા કરીને ૮ દિવસને માટે અઠ્ઠાઈ મહોત્સવ કર્યો. તેમના સ્મરણમાં તેમની છબી પણ ઉપાશ્રયમાં મૂકવામાં આવી છે.
પૂ. દીર્ઘ તપસ્વી સાધ્વીજી મહારાજ તે વડેદરાના ત્રણ ગુરૂદેવ જેમ રને અને ગુજરાતના નૂર હતા. તેમ આ માણેકશ્રીજી પણ સાધ્વી સમાજમાં માણિકય જ હતા. તેમનું આખું જીવન ધર્મ ભાવનાઓથી સભર હતું. તપશ્ચર્યા તે એટલી બધી કરી છે કે ભાગ્યે જ છુટે મેએ ગોચરી કરી હશે.
લાંબા લાંબા વિહારમાં પણ તેઓ તપસ્વી જ રહેતા. વિદ્વાન પણ એવા હતા. વ્યાખ્યાન શૈલી પણ મધુર અને રસપ્રદ હતી. ભલભલાને ઉપદેશ આપીને રંગી દેતા.
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________
વિહારના ક્ષેત્રમાં સૌરાષ્ટ્ર, ગુજરાત, કચ્છ, રાજસ્થાન, પંજાબમાં વિચર્યો પછી છેલ્લા છ વર્ષમાં મહારાષ્ટ્ર, તેલંગ (હૈદ્રાબાદ) તામિલ અથવા આંધ્રપ્રદેશ (મદ્રાસ) મલબાર, કેચીન, કલીકટ, મેંગ્લોર, ઉટી, હૈસુર, કર્ણાટકપ્રદેશ, (બેંગલેર વિજાપુર) આકલા, બાલાપુર, વરાડ દેશ અને ઇંદેર આદિ પ્રદેશોમાં વિચર્યા હતાં.
જંગલમાં કે વિકટ માર્ગોમાં નભીકતાથી વિહાર કરી બધા પ્રદેશમાં ધર્મ પ્રભાવના કરી. એ પ્રદેશના સંઘે અને ભાઈ બહેનેને એક સાધ્વીજી આવા લાંબા ઉગ્ર વિહાર કરી ઘણું ઘણું કષ્ટો સહન કરી પધારે છે. એ તે અમારા અહેભાગ્ય છે. અને બધી જગ્યાએ તેઓ વ્યાખ્યાન આદિથી પ્રતિબંધ આપતા અને જેને જેનેતરને પણ ધર્મધ પમાડતા હતા.
તપશ્ચર્યા તે માણેકશ્રીજીની. ૭ વર્ષની તપશ્ચર્યામાં દરેક ચાતુર્માસમાં એકાંતરે ગોચરી તે પણ ૫-૬ શ્રેણપ વર્ગ તપ કર્યો. શેષ કાળમાં ૧૭૦ જીનના ઉપવાસ નવકારને તપ ઉપવાસ અને એકાસણુથી એમ બે વાર કર્યો. વર્ણ પ્રમાણે આયંબિલની ચાવીસી, નવપદજીની ઓળી તે કઈ વાર ૨-૩ એકાંતરે એકાસણુ આદિ તે ચાલુ જ હેય.
મહારાજશ્રી બહુ સરળ સ્વભાવના અને ઘણાજ પ્રેમાળ હતા. કઈ વાર પત્ર લખાવતાં અશ્રુ ટપકી પડતાં અને અમે પૂછીએ તે કહેતા કે મારું કામ પૂરું થયું. જીવનને દીપક હવે તે ભૂજાવાને છે ને ! મેં તે તમને તૈયાર કર્યા. ખૂબ અનુભવ
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૪
કરાખ્યા. તીથ યાત્રાએ ઘણી કરી કરાવી અને હવે તે તમે મધા તમારા જીવન ઉજાળે! એજ મારી અતિમ ભાવના એ ગુરૂ મહારાજના હજાર હજાર ઉપકાર, અમારા તરફની મમતા તથા પ્રેમ ભાવ તા જીવન ભર ભૂલાશે નહિ. તેમના જીવનના એક પ્રસંગ યાદગાર અની ગયા છે. તે પણ જાણી લઇએ. ગુરૂજીની નિશ્રામાં કપડવંજમાં વરસીતપ શરૂ કર્યાં અને ચાતુર્માસ કર્યું. ચાતુર્માસ પૂર્ણ કરી વિહાર કર્યાં. તે શ્રીને એકાએક વિચાર આવ્યે વરસીતપનું પારણુ’પ્રભુજીએ વિચરતા વિચરતા જ્યાં અંતરાય તુટયા ત્યાં કર્યું છે. તા મારે પણુ વિહાર કરતાં કરતાં જ્યાં કાઈને આ વરસીતપનું પારણું હોય ત્યાં પારણું કરવું છે. આવા સકલ્પ મનમાં કર્યાં ને વિહાર કરતાં તેઓશ્રી સપરિવાર વિજાપુર જીલ્લામાં પધાર્યાં. ત્યાં નાનું સરખું રણાસણ નામે ગામ છે. અહીં એક બહેન વરસીતપ કરે છે. તે ત્રણેક માસ પહેલાં વિધવા થયેલાં એવા સમાચાર લેાદ્રા ગામમાં સાંભળ્યા. તેઓશ્રીની ભાવના થઇ કે હવે મારો સંકલ્પ પૂર્ણ થશે. આપણે તે આ નાના ગામમાં જ જવું છે. અને ત્યાં એ તપસ્વી ખહેનને પારણુ કરાવવું છે. સપરિવાર રણાસણુ પહોંચ્યા. એ બહેનને અકાળે કલ્પવૃક્ષ ક્ળ્યા જેટલા આનદ થયા. આપણા ગુરૂજીએ એ બહેનના હાથે પારણું કર્યું. અને મહારાજશ્રી અને એ મહેન ધન્ય અની ગયા. પારણા વખતે પેાતાના સસારી ભાઇને જણાવ્યું છે કે મારા પારણા નિમિત્તે રૂા. ૫૦૦) પાંજરાપેાળમાં આપશે. કારણ પ્રભુજીને તેઓના નિમિત્તે આહારના અંતરાય થયા હતા. આવી તેઓશ્રીની ઉચ્ચ ભાવનાઓ હતી.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૪૭ :
તેઓશ્રી હિંદી, ગુજરાતી, મરાઠી અને સંસ્કૃત પાકૃતના અભ્યાસી હતા. તેનું વ્યાખ્યાન પણ સુધા ભર્યુ” હતું. મુંખઈમાં શ્રી નમિનાથના ઉપાશ્રયે પૂર્વ આચાર્ય ભગવંત શ્રી વિજય વલ્લભસૂરીજીનું વ્યાખ્યાન ગેાઠવવામાં આવ્યું હતું. તેમાં એકાએક વરસાદ પડ્યો. આચાર્ય શ્રી આવી શકયા નહિ પણ આચાર્ય શ્રીજીએ આજ્ઞા ફરમાવી કે સાધ્વીજી માણેકશ્રીજી છે તે બધાને વ્યાખ્યાન સભળાવશે. ગુરૂદેવની આજ્ઞાથી અને તેમના મ’ગળ આશીર્વાદથી શ્રી નમિનાથના ઉપાશ્રયમાં ભરચક સભામાં સુંદર શૈલીથી વ્યાખ્યાન આપ્યું. ગાડીજીના ઉપાશ્રયમાં પણ પૂ॰ શ્રી હીરસૂરીશ્વરજી મ.ની જયંતી પ્રસંગે પણ પ્રવચન આપેલ. તેમની વાણીમાં મધુરતા હતી.
તેઓશ્રીનું આખુ જીવન તપેામય હતું. વિહારમાં પણુ તેમની તપશ્ચર્યા ચાલુ જ હાય. સાધ્વી સમાજમાં તેની પ્રતિષ્ઠા પણ ખૂબ હતી. તેએશ્રી મલપરિસહુને ખૂબ સહન કરતાં હતાં. પાણીમાં કપડા સાફ કરતાં પણ સાબુને અલ્પ જ ઉપયાગ કરતા. ખાર મહિનામાં એકજ સાબુના ટુકડા વાપરતાં હતાં તેમ પણ તપશ્ચર્યામાં નહિ જ. જ્ઞાન પ્રભાશીલ હાવા છતાં માહ્ય દેખાવ જરા પણ નહિ. કીર્તિ કે નામનાને મેહ નહિ. લઘુતામાં પ્રભુતા માનવાવાળા મૌનમાં આનંદ માનનાર, જ્ઞાન ધ્યાન જપમાંજ વિશેષ સમય પસાર કરતા હતા. કેઇ પણ પ્રકારના પરિગ્રહ નહિ. એ ત્રણ જોડી કપડા એકાદ કામળી સિવાય કાંઇ રાખતા જ નહિ. સ`સારમાં વૈભવશાળી રાજવૈદ્ય' કુટુ'બ હોવા છતાં જીવનના કાળથી સયમી બન્યા. પરિગ્રહ માટે તા એટલા બધા સંયમી
પ્રભાત
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૪૮ :
કે સ્વર્ગવાસ પામ્યા ત્યારે પાતાની પાસે કાઈ વચ્ચે વધારે નહિ. કાઈ પણ વસ્તુ પ્રત્યે મમત્વ નહિ. તેઓશ્રીનું આખુ જીવન ઉચ્ચ પ્રકારનું ચાગી જેવું જીવન હતું. વિચારા પણુ ઉચ્ચ. ધર્મ ભાવનાના કાર્યો પણ એવા ઉચ્ચ અને તપશ્ચર્યાં પશુ ઉચ્ચ. વિહારી પણ ઉચ્ચ. તે તે પેાતાના જીવનને ધન્ય અનાવી ગયા. અમારા તા ધમ પ્રાણ અની ગયા. સિંહની પેટે સંયમ લીધુ. અને સિંહની જેમ પાળ્યું. વડાદરાના એ નારી રત્ન સાધ્વી શિરામણીને લાખ લાખ વંદન.
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________
પૂ૦ સાધ્વીશ્રી સુદર્શનશ્રીજી મ. ની
જીવન રેખા
પૂ. સાધ્વીશ્રી સુદર્શના શ્રી મહારાજને જન્મ ધર્મ ભૂમિ કપડવંજમાં થયું હતું. તેમના પિતાનું નામ સાંકળચંદ હતું. તેમના માતુશ્રીનું નામ જે કેરબહેન હતું. તેમને રતનચંદ નામે ભાઈ અને સમરતબહેન નામે બહેન હતા. તેમનું નામ મેતીબહેન હતું. માતા પિતા બને ધર્મનિષ્ઠ હતા. ઘરનું વાતાવરણ પણ ધર્મમય અને ભક્તિ ભાવથી ભરેલું હતું. તેમનું લગ્ન કપડવંજના શ્રી કાલીદાસ હીરાચંદના સુપુત્ર શ્રી મુળજીભાઈ સાથે થયેલ હતું. તેમના બે પુત્રીઓ વિમળાબહેન તથા ભદ્રાબહેન બન્નેએ સંસારની અસારતા જાણું નાનપણમાં દીક્ષા લીધી હતી. તે બન્ને બહેને પહેલેથી ધર્મ અને વૈરાગ્ય ભાવનાથી સંસ્કારિત થયેલ હતા. તેમનું નામ સુભદ્રાશ્રી અને સુજ્ઞાનશ્રી છે. આ બંને સાધ્વીજીઓ પણ ધર્મ પ્રભાવનાના કાર્યો કરી રહેલ છે.
તેમના બે યુવાન પુત્ર શ્રી
ન બનેએ
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૫૦ :
મેાતીમહેન નાનપણથી ભદ્રિક સ્વભાવના, સરલ, ગંભીર અને સેવાપ્રિય હતા. પેાતાની જ્ઞાતિમાં પણ તેએ મળતાવડા હતા. તેઓ પેાતાના શરીરના ભાગે પણ બીજાની યથા શક્તિ સેવા કરતા રહેતા હતા. ધર્મના સંસ્કાર પણ ઉંચા પ્રકારના હતા. ધાર્મિક ક્રિયામાં પણ સારી એવી રૂચિ દર્શાવતા તેમજ સાધુ સાધ્વીએની સેવામાં પણ તેઓ મગ્ન રહેતા. પુણ્યદય એવા જાગ્યા કે તેમના લગ્ન પછી પંજાબ કેશરી આચાર્ય શ્રી વિજય વલ્લભસૂરીશ્વરજી મહારાજના આજ્ઞાવતી પ્રવર્તીની મ ૧૦૦૮ સાધ્વીશ્રી દેવશ્રીજી મ. સા. પૂ॰ શ્રી દાનશ્રીજી મ. પૂર્વ સાધ્વીશ્રી હેમશ્રીજી મ. આદિ પરિવાર યાત્રા નિમિત્ત કપડવંજ પધાર્યા હતા. તેમની મધુરી વાણીએ જાદુ કર્યાં આપણા મેાતીબહેનના જીવનમાં સંસારની અસારતા જણાઈ અને દીક્ષાની ભાવના જાગી ગઈ. પણ સંજોગા એવા હતા કે આ ભાવનાની જાણ પેાતાના સાસુજીને કેમ કહેવાય. દીક્ષાની ભાવનાને અંતરમાં ગેાપવીને કેટલેક સમય સંસારમાં રહેવું પડયું.
સં. ૨૦૦૦ની સાલમાં અનુચે ગાચાર્ય પન્યાસ શ્રી નેમવિજયજી મ. સાધ્વીશ્રી દાનશ્રીજી મ. તથા સ્વ. માણેકશ્રીજી મ. આદિ પરિવારનું ચાતુર્માસ થયું અને સાધ્વીશ્રી માણેકશ્રીજી મ. ની પ્રેરણાથી પ્રવર્તીની સાઘ્વીશ્રી હેમશ્રીજી મ.નું વાવેલુ' ખીજ ઘણા વર્ષે ફળીભૂત થયું. મેાતી બહેનની ભાવના દીક્ષા માટે વધી પણ તેમની તબીયત નાજુક હતી. ક્ષય રોગ પણ હતા. આ દ્રષ્ટિએ આપણા સ્વ. માણેકશ્રીજી મ.શ્રીએ વડીલ ગુરૂવર્યાને પૂછ્યું. કારણુ કે વિહાર કરવાના, લખુ સુકુ
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________
: પ૧ :
જે મળે તે લેવાનું. તપશ્ચર્યા વગેરે પણ કરવાની હોય તે આવા સુકે મળ શરીરે તેઓ સાધ્વીને બધા આચાર કેમ પાળી શકશે ? પૂ પન્યાસજી મહારાજશ્રીએ ખુલાસે કર્યો કે મેતીબહેનની ધર્મભાવના ઉંડી છે. તેઓ સરળ સ્વભાવના છે. વર્ષોથી તેમની ભાવના દીક્ષાની છે. પણ સાસરવાસમાં તેઓ શરમ અને સંકેચથી બેલી શક્યા નહિ. પણ હવે તે તેમની ઈચ્છા પ્રબળ છે. માટે દીક્ષા આપવામાં કશી. હરકત નથી.
આ વાત તે વાયુવેગે કપડવંજના જૈન સમાજમાં પહોંચી ગઈ. કુટુંબીજનેએ પ્રેરણું આપી. શ્રી સંઘના આશીર્વાદ મળ્યા અને ૫૦ અનુગાચાર્ય પન્યાસજી મહારાજના મંગળ આશીર્વાદ પણ મળ્યા. તેમના કુટુંબીજને તરફથી ખૂબ ઠાઠમાઠથી દીક્ષા આપવામાં આવી અને મેતી બહેનને આત્મા આનંદથી નાચી ઉઠ્યો. તેમના સંસારી મેટાબહેન સમરતબહેન તથા સંઘે એવા તે મંગળ આશીર્વાદ આપ્યા કે અસ્વસ્થ શરીર હોવા છતાં અઢાર અઢાર વર્ષ સુધી શરીરની કે રોગની પરવા કર્યા વિના ખૂબ શાંતિ પૂર્વક જ્ઞાન, ધ્યાન અને તપથી સંયમ પાળે ને જીવન ધન્ય બનાવી ગયા.
અમને બનને બહેને તેઓ વારંવાર પ્રેરણા આપતા રહેતા અને કહેતા કે જ્ઞાન ધ્યાનમાં ખૂબ પ્રવૃત્ત રહે. શાસન સેવાના કાર્યો કરો અને જે જે સાધના આ જીવનમાં કરી હશે તેને લાભ તમને મળશે. પતે તે જાણે એકાંત ગુફામાં બેસીને ધ્યાન કરતા હોય તેમ બીજી કશી પણ પંચાત કરવા
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________
• પર : કરતાં શાંતિથી સાધના સાધતાં સાધતાં જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર રૂપ રત્નત્રયીની આરાધના કરી ગયા. પૂ. સાધ્વીશ્રી તિલકશ્રીજી મ.ની નિશ્રામાં સં. ૨૦૧૫નુ ચાતુર્માસ મુંબઈમાં થયું અને હૃદયના હુમલા આવ્યા. આ બિમારી સતત ૨૩ વર્ષ રહી પણ બધું શાંતિથી વેઠતા રહ્યા. બિમારી ગમે તેવી હતી છતાં કદી ઓળીની સહાયતા લીધી નથી. મુંબઈમાં ડે. દફતરી તેમના ભાણેજ જમાઈ સંઘવી શ્રી રમણભાઈ પરીખ, કપડવંજનીવાસી શ્રી હસમુખભાઈ, ભાઈશ્રી ગુણવંતભાઈ તેમજ શ્રી ચંપાબહેન, સંસારી માશીજીના પુત્રી શ્રી જેકેરબહેન, શ્રી તારાબહેન શ્રી હીરાબહેન શ્રી ભીખીબહેન, ભાણેજ શ્રી પ્રભાવંતીબહેન વગેરે ભાવુક બહેને તે સમયની બીમારીમાં ખૂબ સેવા સુશ્રુષા કરી. પિષ શુદિ પંચમીને ઉપવાસ આદિ ગંભીર સ્થિતિમાં પણ કર્યો પૂ૦ તિલકશ્રીજી મ. તથા પૂ૦ સુજ્ઞાનશ્રીજીએ કહ્યું કે તમારે આત્મા તે દેવ લેકમાં જવાને છે. તે અમને પણ ધર્મ દીપ દર્શાવજે ત્યારે તેમણે કહ્યું કે આ ભવને સંબંધ તે રાખવું પડે. પણ હવે મારે કઈ સંબંધ જોઈએ નહિ.
પછી તે ભગવાનના દર્શનની ભાવના જાગી. ભગવાનની પ્રતિમાના દર્શન કર્યા. મૃત્યુની તેમને ઝાંખી થઈ ગયેલી તેથી શ્રી રમણભાઈને ચાર વાગે આવી જવા કહ્યું. દરેકને અંતઃકરણ પૂર્વક મિચ્છામિ દુક્કડ દીધા. પિતાની ભાણેજ શ્રી પ્રભાવતીબહેનના ખેળામાં મસ્તક રાખી પુન્ય પ્રકાશના સ્તવનની ત્રીજી ઢાળ બેલતાં બેલતાં આપોઆપ શુભ ભાવના ભાવતાં
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________
પૂ૦ સાધ્વીશ્રી સુદર્શનાશ્રીજી મ.
12913) 11 ole coje taite lbhp.B13 ok
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૫૩ :
ભાવતાં રેશહિણી નક્ષત્રમાં વીર વીર પદ ઉચ્ચારતાં તેઓ આ નશ્વર દેહને ત્યાગ કરી સ્વર્ગે સીધાવ્યા.
આ દિવસ પણ ઘણે પવિત્ર હતું. શ્રી શાંતિનાથજીના પાયધૂનીના ઉપાશ્રયમાં હજારો આયંબિલ અષ્ટાગ્રહ નિમિતે ચાલતાં છતાં તેમણે ખૂબ શાંતિ જાળવી. ટ્રસ્ટીઓને તે ખબર પણ ન હતી કે સાધ્વીજી આટલા બધા બિમાર છે. અંતિમ સમયે પણ અસહ્ય વેદનાઓને સમ ભાવે શાંતિ પૂર્વક સહન કરી હતી. બિમાર અવસ્થામાં સંયમ ગ્રહણ કર્યો પણ કઈ ઠેકાણે એકથી બીજું ચાતુર્માસ કર્યું ન હતું.
માત્ર મુંબઈમાં હૃદયના દુઃખાવાના કારણે છેલ્લા બે ચાતુર્માસ મુંબઈમાં કરવા પડયા. તેઓ બિમાર હોવા છતાં યથા શક્તિ તપ પણ કરતા અને પ્રતિદિન ૨૦૦૦ને સ્વાધ્યાય તથા સજઝાયે સ્તવને ગણતાં તથા ત્રણ વખત નવ લાખ નવકાર મંત્ર જાપ કરેલ. જાપ વગેરે અંતિમ સમય સુધી ચાલુ હતું. આ સર્વે અનુકુળતા પૂ. ગુરૂદેવની કૃપાથી જ થયેલ છે. કાળ કર્યા ત્યારે મામાદેવી ઉપર શ્રી સંઘે પૂર આચાર્ય પ્રવર શ્રીમદવિજય ધર્મસૂરીશ્વરજી મહારાજશ્રીએ અષ્ટ ગૃહની શાંતિ નિમિત્તે મહોત્સવ ચાલુ કરેલ હોવાથી દશ હજારની માનવ મેદનીની વચ્ચે નવકાર મંત્ર જાપ કરીને સાધ્વીશ્રીને ભવ્ય શ્રદ્ધાંજલિ આપી હતી. શ્રી શાંતિનાથજીના ટ્રસ્ટીઓ તથા
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૫૪ ;
શ્રી કપડવંજના શ્રી સંઘે અઠ્ઠાઈ મહેત્સવ તથા શાંતિ નાત્ર ભણાવેલ. જીવદયામાં તે ઘણેજ લાભ લીધેલ. તે ઉપરાંત સાધર્મી ભક્તિ ઈત્યાદિ ઘણા અનુષ્ઠાને તેઓશ્રીની સ્મૃતિમાં થયા હતા. તેઓશ્રીના પુણ્યશાળી સંયમી તપસ્વી આત્માના શુદ્ધ ચારિત્રની ઝાંખી અમારા આત્માને ઉજાળે એજ અભ્યર્થના.
છે શાંતિઃ-ધન્ય ચારિત્ર-ધન્ય જીવન
સાવી ભદ્રાશ્રીજી સાવી સુજ્ઞાનશ્રીજી
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________
પુણ
૩૩૪
૩૩૪
૩૩૮
૩૩૮
૩૩૯
૩૪૨
૩૪૪
૩૪૮
પર
૩૫૦
૩૧૮
પ
૩૬૦
૩૬૪
૩}}
૩૬૭
૩૬:
ટી
3903
૩૭૪
૩૭૬
૩૭૬
૩૭૭
૩૮.
૩૮૨
૩૮૨
: ૫૫ :
શુદ્ધિપત્રક પાછળનાપેજ ૪૩૨થી.
પક્તિ
'
૧૪
८
૧૭
૧૭
૧૧
૨૦
૩
૧૧
८
8
૧૫
૧૯
૧૫
૧૩
ર
છ
૧૦
૧૫
૨૨
અજ્
રકુશ
ફ્રાકિલઃ
મત
મૂર્છા
વાતકી
મેધા
માત્મા
શ્રુત
વહા
વર્ષાં
પાણિગ:
શુક્ર
વિભતે
Àહસે
સ્થૂડ
ચવ
શાલે
સ્વશાંન
કાકઃ
સત્ય
સૂ
પ્રયત
સામેત
સહસ્ર
શ્રોતેઃ
શક્તિ
શુદ્ધ
રંકુશઃ
કાલિકઃ
મંત્ર
મૂર્વાધ
ધાતકી
બાધકા
માત્મના
શ્રુત
વહ્નો
વણું
પાબ્યુિગઃ
શક
વિજ્ર ભતે
સહસ્ર
સ્યુલે
ચવ
શા
સ્વનામાં ન
કાકા
સવાર
સૂર્ય
થ્રિયતે
સંક્રામેનુ
સહસ્રા
શ્રોત:
શક્તિતઃ
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૫૬ :
98
-
૩૦૦
૩૦
અશુદ્ધ મિયમવા પ્રભતયઃ શાંત બાધિતમ
૩૯૩
૨૨
મયમિવા પ્રભતયઃ શાંત બાધિતામ મન્ય સાહાય
૩૯૫
૧૧
૩૦૭
ન્મયતુ
૪૦૦
૧૪
સાહાય
દવ
દષ્ટ્રવ
૪૦૦ ૪૦૦ ૪૦૨
४०७
४०७
४०७ ૪૦૯
૪૧૦
૪૧૦
સ્વાયા
સ્વાસ્થ અથાબધા અવ્યાબાધ સમૃત:
મમૃત દનુવાજ્ઞયિ દનુભવાખ્યાજ્ઞાયિ પરિષિચ પરિષચ્ચ પાસે
પાએ જહવિ
જઇવિ સઢા
સડૂઢો - ધમ્મા
ધમે દશ્વય
દqત્યયં વણરૂદ્ર વણસ્સઈ વિગ્લગ વિલ સંપઠા
સંપણુઠ્ઠા પવિઠા . પવિટ્રા ગર્ભગયાઈ ગમ્ભગયાઈ
૪૧૧
૪૧૨ ૪૧૨ -
૪૧૩
૪૧૪
૪૧૪ ૪૧૫ "
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચણપ્રભાશ્રીજી, યશાશ્રીજી પ્રવીણશ્રીજી
પ્રભાશ્રીજી,
સુનંદા
ભદાશ્રીજી
shidhp
પૂ॰ પ્રવર્તિની શ્રી દાનશ્રીજી મ૦ ના શિષ્યા
FIII)
IFPIઢ
BIPT
સૌભાગ્ય
Jayan),
સુખાનશ્રીજી
ભદાશ્રીજી
તંક શ્રીજી)
જાયન્તીશ્રીજી) ૩ સુમશ્રી
સાશ્રીજી
ૐદાનશ્રીજી.
auct
= દેવશ્રીજી)
RATE/ME
કુલિકાથી સધ્ધિની
સુમનીજી
સુધર્માશ્રીજી
વિમલશ્રી,
સુસીમાશ્રીજી) સુમતિ
DECO
સુદર્શનાશ્ર
પ્રશાંત
3.60.ht
નન્દાજી પાનશ્રી વિદ્યાશ્રીજી
ધતી જી.
પ્રવિણ
શશ્રેણ
પ્રમોદશ્ર
* #
કંકુમાજી વૈશ
લક્ષ
પૂર્વ પ્રવર્તિની શ્રી માણેકશ્રીજી મ॰નું વશવૃક્ષ
સામતાશ્રીજી
...
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી-રેશ્વર-પાર્શ્વનાથાય નમઃ | શ્રી મહાપ્રાભાવિક નવ મરણ.
શ્રી આત્મરક્ષા નવકાર મન્ત્ર,
શ્રી વજપંજરસ્તોત્ર :– છે. પરમેષ્ઠિ-નમસ્કાર, સારં નવપદાત્મકમ; આત્મરક્ષાકર વજ-પંજરામં સ્મરામ્યહમ. ૧ » નમે અરિહંતાણું, શિરસ્ક શિરસિ સ્થિતમ; છે નમે સવસિદ્ધાણું, મુખે મુખપર્ટ વરમ. ૨ » નમે આયરિયાણું, અંગરક્ષાતિશાયિની; છે. નમો ઉવઝાયાણું, આયુધં હસ્તાદૃઢમ. ૩ છે નમો લોએ સવ્વસાહૂણં, મેચકે પાદર શુભે; એસો પંચનમુક્કારે, શિલા વામયી તલે. ૪ સવપાવપણાસણે, વ વામ બહિ મંગલાણં ચ સવ્વર્સિ, ખદિરાંગાર–ખાતિકા. ૫ સ્વાહાંત ચ પદે યં, પઢમં હવઈ મંગલં; વોપરિ વજી મય, પિધાન દેહ-રક્ષણે. ૬ મહાપ્રભાવ રક્ષેય, ક્ષુદ્રોપદ્રવનાશિની, પરમેષિ-પદભૂતા, કથિત પૂર્વસૂરિભિા. ૭ થનાં કુરુતે રક્ષાં, પરમેષિપદે સદા; તસ્ય ન સ્પાદુ ભય વ્યાધિ-રાધિશ્રાદપિ કદાચન. ૮
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________
મહાપ્રાભાવિક નવ સ્મરણ
શ્રી નવકાર સૂત્ર ( પહેલું સ્મરણ )
નમા અરિહંતાણુ. નમા સિદ્ધાણું, નમા આયરિશ્માણુ. નમા ઉવજ્ઝાયાણું. તમે લેએ સવ્વસાહૂણ’.
એસે। . । ચનમુક્કારા, સવ્વપાવપણાસણા; મ'ગલાણુ ચ સન્વેસિ, ઢમ હવઇ મોંગલ,
શ્રી ઉવસગ્ગહર ( મીનું મરણ )
ઉવસગ્ગહર' પાસ, પાસવદ્યામિ કશ્મ-ઘણુ–મુક્યું; વિસહર–વિસ-નિન્નાસ', મોંગલ-કલ્લાણુ આવાસ, ૧ વિસહર-કુલિંગ-મત, કઠે ધારેઇ જો સયા મણુએ; તસ્સ ગહુ-રાગ–મારી, ધ્રુજરા જતિ ઉવસામ, ચિટ્ટે દૂર મતા, તુજ્સ પણામે વિ બહુલા હાઈ; નરતિએિસ વિ જીવા, પાવિત ન દુÞ-દેગચ્ચ', તુત્યુ સમ્મત્તે લઢે, ચિંતામણિ-કપપાયવમ્ભહિએ; પાતિ અવિશ્લેષ્ણ', જીવા અયરામર ઠાણું, ૪ ઇઅ સથુએ મહાયસ, ભત્તિખ્તર-નિíરેણુ હિયએણુ; તા દેવ દિજ્જ એહિ, ભવે ભવે પાસ જિચ. ૫
સ્તાત્ર
3
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________
સંતિકર સ્તવન
શ્રી સંતિકર સ્તવન
(ત્રીજું સ્મરણ) સંતિક સંતિજિર્ણ, જગસરણું જય-સિરિછ દાયા; સમરામિ ભર-પાલગ, નિવ્વાણું–ગરૂડ-કય-સેવં. ૧ છે સનમે વિપેસહિ-પત્તાણું સંતિસામિ-પાયાણું; ફ્રી સ્વાહા-મતેણું, સવ્વાસિવ-દુરિઅ-હરણાણું. ૨ » સંતિ-નમુક્કારે, ખેલેસહિમાઈલદ્ધિ-પત્તાણું સે હો નમે સસહિ, પત્તાણં ચ દેઈ સિરિ. ૩ વાણ તિહુઅણ-સામિણિ, સિરિદેવિ જખરાય ગણિપિડગા; ગહ-દિસિપાલ–સુરિંદા, સયા વિ રફખંતુ જિણભક્ત. ૪ રફઅંતુ મમ રહિણી, પત્તી વજજસિંખલા ય સયા; વજજ કુસિ ચફકેસરિ, નરદત્તા કાલી મહાકાલી. ૫ ગરી તહ ગંધારી, મહજાલા માણવી આ વઈરુટ્ટાફ અદ્ભુત્તા માણસિઆ, મહમાણસિયા દેવીએ. ૬ જખ મુહ મહજફખ, તિમુહ જફએસ તુંબરૂ કુસુમે; માયંગ-વિજય-અજિયા, બંસે મણુએ સુરકુમારે. ૭ છમ્મુહ પયાલ કિન્નર, ગરૂલે ગંધ તહ ય જબિંદ; કુબર વરૂણ ભિલડી, ગેમે પાસ-માયંગા. ૮ દેવીઓ ચફકેસરિ, અજિઆ દુરિઆરિ કાલી મહાકાલી; અચુઅ સંતા જાલા, સુતારયા-સેય સિરિવચ્છા. ૯ ચંડા વિજયંકુસિ, પન્નઈત્તિ નિવાણિ અચુઆ ધરણું; વઈરુટ્ટ છત્ત ગંધારિ, અંબ પઉમાવઈ સિદ્ધા.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________
r
મહાપ્રાભાવિક નવ સ્મરણ
૧૧
૧૨
ઇઅ તિત્ય-રક્ખણુરયા, અનેવિ સુરાસુરી ય ચહા વિ; વંતર જોઇણિ પમુહા, કુણુંતુ રખ' સયા અમ્હે. એવ' સુગ્નિ-સુરગણુ,-સહિએ સઘસ સતિજિચઢ્ઢા, મવિ કરેઉ રક્ષ્મ', મુણિસુંદરસૂરિ થુમ-મહિમા. ઈંઅ સતિનાહ સમ્મ-દિટ્રિ-રખ' સરઈ તિકાલ જો; સવાવ–રહિએ, સ લહેઈ સુહસ પય' પરમ તવગચ્છગયણુ-દિયર, જીગવર-સિરિસેામસુંદરગુરૂ'; સુપસાય-લસ્ક્ર–ગણુહર,—વિાસિદ્ધી ભણુઇ સીસે,
૧૩
-
૧૪
શ્રી તિજયપહુત્ત સ્તાત્ર ( ચેાથું સ્મરણ ) તિજય-પહ્ત્ત-યાસય, અટ્ટે-મહાપાડિહે-જીત્તાણું'; સમયક્િપ્ર્ત્ત–ઢિઆણું, સરેમિ ચ જિણિદાણુ. પશુવીસા ય અસીઆ, પનરસ પન્નાસ જિષ્ણુવર-સમૂહા; નાસેઉ સયલ–રિઅ', ભવિઆણું ભત્તિ-નુત્તાણુ.. વીસા પયાલા વિય, તીસા પન્નત્તરી જિવિરદા; ગહ-ભૂમ-રક્ષ્મ-સાઇણિ, ઘારુવસગ્ગ ́ પણાસ તુ. સત્તર પણતીસા વિ ય, સદ્ની પ'ચેવ જિષ્ણુગણા એસા; વાહિ-જલ-જલણ· હરિ-કરિ,-ચારારિ–મહાભય હરઉ. ૪ પશુપન્ના ય સેવ ય, પન્નટ્ટી તહય ચેવ ચાલીસા; રખતુ મે સરીર, દેવાસુર-પશુમિઆ સિદ્ધા,
3
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________
તિજયહુત્ત સ્તાત્ર
ૐ હરહુંઃ સરસુંસા, હરહુંહઃ તહે ય ચેવ સરસુંસ; આલિહિય-નામ-ગબ્ભ', ચક્ક કર સવએભદ્
રાહિણી પન્નત્તિ, વજ્રસિંખલા તહુ ય વજઅ કુસિ; ચક્કેસરી નરદત્તા, કાલી મહાકાલી તહ ગારી. ગધારિ મહાલા, માણવી વઈટ્ટે તહે ય અદ્ભુત્તા; માણુસિ મહુમાણુસિયા, વિજજાદેવીએ રમાતુ પંચદસ કમ્મભૂમિસ, ઉપન્ન' સત્તરી જિણાણુ સ વિવિહ–રયણાઇ–વન્નો,-વસે હિઅં હરઉ દુરિઆઇ. ચઉતીસ-અઇસય–જીઆ, અટ્ઠ-મહાપાર્ડિહેર-કય-સાહા; તિત્વયા ગયમાહા, ઝાએઅવ્વા પયત્તેણુ.
૧૦
ૐ વરકય–સંખ-વિદુંમ,-મરગય-ઘણુ-સન્નિRs' વિગયમાહ; સત્તરિસય જિણાણું, સવામર-પૂઇએ. વંદે સ્વાહા.
૧૧
ૐ ભવણવઈ વાજીવંતર, જોઇસવાસી વિમાણુવાસી અ; જે કે વિ દુહૃદેવા, તે સબ્વે ઉવસમતુ મમ સ્વાહા. ૧૨ ચંદ્રણકપુરેણુ', ફૂલએ લિહિઊણુ ખાલિમ પી; એગતરાઇ–ગહ-ભૂઅ,-સાઈણિ-મુગ' પણાસેઈ. ૧૩ ઈઅ સત્તરિસય–જત, સમ્મ` મ`ત' દ્વારિ પડિલિઅિ; દુરિઆરિ–વિજયવત', નિમ્ભત નિચ્ચ-મચેહ,
૧૪
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________
મહાપ્રાભાવિક નવ સ્મરણ
શ્રી નમિઊ સ્તાત્ર (પાંચમું સ્મરણ )
નમિઊશુ પણય–સુરગણુ,-ચુડામણિ-કિરણ-૨’જિઅ સુષુિણ્ણા; ચલણ-જીઅલ` મહાલય,–પણાસણ સથવ' વુચ્છ, સડિય-કર-ચરણ-ન-મુહ, નિમુડ્ડ-નાસા વિવજ્ઞ-લાયન્ના; કુર્દૂ-મહારાગાનલ,-કુલિંગ-નિ ્ત-સવ્વ’ગા. તે તુહ ચલણારાહ,-સલિલ'જલિ-સેય–વુડ્રિય–છાયા; વણુદવ–દડ્તા ગિરિપા,-યવ૧ પત્તા પુણા લમ્બિં ૩ દુવાય-ખુભિય-જલનિહિ,-ઉબ્લડ-કલ્લોલ-ભીસણારાવે; સભંત-ભય—વિસ’ફુલ,-નિજજામય-મુ-વાવારે.
અવિદલિઅ-જાણુવત્તા, ખણેણ પાવ'તિ ઇચ્છિઅ' ફૂલ; પાસજિષ્ણુ-ચલણુ-જીઅલ, નિચ્ચ' ચિઅ જે નમતિ નરા. ૫ ખરપવશુદ્ધચ-વણુદવ,-જાલાવલિ-મિલિય-સયલ૬મગહણે; ડેન્ડ્ઝ'ત-મુદ્ધ-મયવહુ,-ભીસણુ-૨વ-ભીસમિ વર્ષે. ૐ જગગુરુણા કમન્નુઅલ', નિવાવિઅ-સયલ-તિહુઅણુાલા; જે સ ંભરતિ મણુ, ન કુણુઇ જલણેા ભય' તેસિ. ७ વિલસ‘ત-ભાગ-ભીસણ,-કુરિઆરુણુ-નયણુ-તરલજીહાલ; ઉગ્ગ-ભુઅ‘ગ' નવ-જલય,-સત્યહ. ભીસણાયાર' મન્નતિ ક્રીડ-સર્વિસ, ૬૨-પરિચ્છુદ્ધ-વિસમ-વિસ-વેગા; તુહુ નામક્ખર-કુંડ,-સિદ્ધ-મ'તગુરુઓ નરા લેએ. અડવીસુ ભિલ્લુ-તર,-પુલિંદ-સલ-સદ્-ભીમાસુ; ભયવિહ્ર–વુન્ન-કાયર,-ઉલૂરિય-પહિય-સત્યાસુ
૯
૧૦
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________
નમિઊણ સ્તાત્ર
અવિદ્યુત્ત-વિહવ-સારા, તુહુ નાહ-પણામ-મત્ત-વાવારા; વવગય-વિગ્યા સિન્ઘ, પત્તા હિયઇચ્છિ" ઠાણુ.. પ~લિઆનલ–નયણુ, ક્રૂર-વિયારિઅ-મુહ મહાકાય; નહ-કુલિસ-ઘાય-વિઅલિઅ,-ગઇ-કુ ભત્થલાભા પશુય સસ’ભમ-પત્થિવ,-નહ-મણિ માણિ-પડિઅ-પડિમસ્સ; તુહ વયણુ–પહરણ-ધરા, સી. કુ પિ ન ગણુતિ. ૧૩ સસિ-ધવલ-૪ તમુસલ, દીહકરુલ્લાલ-વૃઢૂિંઢ-ઉચ્છાહ'; મહુપિંગ-નયણુન્નુઅલ', સસલિલ-નવજલહારાવ,
૧૬
ભીમ' મહાગÜદ, અચાસન્નપિ તે નવિ ગણુતિ; જે તુમ્હેં ચલણ-ન્નુઅલ', મુવિઈ! તુંગ' સમલ્લીણા. ૧૫ સમરશ્મિ તિક્ષ્મખગ્ગા,-ભિન્ઘાય–પવિદ્ધ-ઉય–કબંધે; કુંત–વિણિભિન્ન-કરિ-કલહ,-મુક્ક-સિક્કાર–૫ઉરમિ. નિજિઅ-દૃષુદ્ધર–રિ૩,નરિંદ્ય–નિવહા ભડા જસ ધવલ; પાવતિ પાવ-પસમિણુ, પાસજિષ્ણુ ! તુહપભાવેણુ, રાગ-જલ-જલણ-વિસહેર,-ચારારિ-મઈંદગય-રણભયા”; પાસજિણ-નામ-સકિત્તણેણુ, પસમતિ સવ્વા”.
૧૭
એવ' મહાભયહર', પાસજિદ્રિસ્સ સથવત્રુઆર; ભવિયજણાણુ દયર, કઠ્ઠાણુ-પર’પર-નિહાણું.
રાયભય-જક્ક્ષ્મ-ક્ષ્મસ,-કુસુમિણુ-દુસ્સઉણુ-રિક્ખ-પીડાસુ;
સ'ઝાસુ દાસ પંથે, ઉવસગ્ગ તહ ય રયણીસુ.
૧૧
૧૨
૧૪
૧૮
૧૯
૨૦
જો પઢઇ જો અ નિરુણુઇ, તાણું કઠણા ય માણુનુંગસ; પાસે। પાવ' પસમેઉ, સયલ-ભુવણ-ચ્ચિય-ચલણેા.
૨૧
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________
મહાપ્રાભાવિક નવ સ્મરણ
ઉવસગ્ગ’તે કમઠા,–સુરશ્મિ ઝાણાએ જો ન સચલિએ; સુર-નર–કિન્નર-જીવઇહિં, સથુએ જયઉ પાસજિણા. ૨૨ એઅસ મજ્જીયારે, અડ્ડારસ-અખ઼હિં જે મતે, જો જાણુઇ સેા આયઈ, પરમ પયત્થ' કુંડ' પાસ પાસહ-સમરણ ને કુણુઇ, સતુદૃહિય એણુ; અટૂહૅત્તરસય–વાહિ–ભય, નાસઇ તસ્સ ક્રૂષ્ણુ.
.
૨૩
૨૪
અજિત—શાંતિ સ્તવન ( છઠ્ઠું સ્મરણ )
અજિઅ' જિઅ—સવ્વલય, સતિ ચ પસંત-સ-ગયપાવ‘; જયગુરૂ સ`તિ ગુણુકરે, દાવિ જિષ્ણુવરે પણિવયામિ. ૧ ગાહા. વવગય-મ‘ગુલભાવે, તે હું વિલ-ત-નિમ્મલસહાવે; નિરુવમ-મહભાવે, થેાસામિ સુદિસમ્ભાવે. ૨. ગાહા.
સવ્વદુક્ષ્મમ્પસ તીણું, સવ્વપાવપસતીક્ષ્ણ, સયા અજિઅસ'તીક્ષ્ણ, નમા અજિઅસતીણુ, ૩. સિલેગેા.
અજિઅજિષ્ણુ ! સુહવત્તણ', તવ પુરસુત્તમ ! નામકિત્તણું; તહ ય ધિઈ-મઈ-પવ તણું, તવ ય જિષ્ણુત્તમ! સ`તિ ! કિત્તળું, ૪. માગહિઆ.
કિરિશ્મ—વિહિ–સચિઅ-કકિલેસ-વિમુક્ખૈયર, અજિઅ' નિશ્ચિમ' ચ ગુણેહિં મહામુણિ-સિદ્ધિગય; અજિઅસ ય સંતિમહામુણ્ણિા વિ અ સંતિકર', સયય મમ નિવ્રુઇ કારણ્ય' ચ નમ'સણુય. ૫. આલિંગય..
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________
અજિત-શાંતિ સ્તવન
પરિસા ! જઈ દુફખવારણું, જઈ ય વિમગ્ગહ સુકૂખકારણું, અજિસં સંતિ ચ ભાવ, અભયકરે સરણે પવજજહા. ૬. માહિઆ.
અરઈ–ઈ-તિમિર-વિરહિઅમુવયજમરણું, સુર અસુરગરુલ-ભગવઈ-પયય-પરિવઈયં; અજિઅમહમવિ અ સુનયનય-નિઉણ-મભયકર, સરણમુવસરિએ ભવિ-દિવિજ-મહિએ સયયમુવણમે ૭. સંગર્યા.
તં ચ જિગુત્તમમુત્તમ-નિત્તમ-સત્ત-ધરં, અજવ–મદવખંતિ-વિમુત્તિ-સમાહિનિહિં; સંતિકર પણમામિ દમુત્તમતિસ્થય, સંતિમુણી ! મમ સંતિ-સમાહિ-વરં દિસઉ. ૮. સેવાય.
સાવત્યિ-પુત્વ-પસ્થિરં ચ વરહસ્થિ-મયૂય-પસFવિથિન્ન-સંથિયું, થિર-સરિચ્છ-વચ્છ, મયગલ-લીલાયમાણવરગંધહથિ-પત્થાણ-પસ્થિય, સંથવારિહં; હત્યિ-હOબાહું ધંત-કણગ-અગ-નિવહય-પિંજર, પવર-લફખોવચિસમ–ચારુ-રૂવ, સુઇસુહમણાભિરામ-પરમ-રમણિજ–વરદેવદુંદુહિ-નિના–મહુયર-સુહગિર. ૯. વેએ.
અજિ જિઆરિગણું, જિઅ-સવભર્યા ભહરિઉં, પણમામિ અહં પયઓ, પાવ પસમેઉ મે ભયનં. ૧૦. રાસાલુદ્ધએ.
કુરુ-જણવય-હOિણા ઉર–નરીસરે પઢમં તઓ મહાચકર્કવર્િભેએ મહમ્પભા, જે બાવત્તરિ-પુરવર-સહસ્સ-વરનગર-નિગમ-જણવય–વઈ બત્તીસા-રાયવર–સહસાધ્યાય
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________
મહાપ્રાભાવિક નવ સ્મરણ
મ; ચઉદસ-વરરયણ-નવ–મહાનિહિ-ચઉસક્રિસહસ્સ-પરજુવઈણ સુંદરવઈ, ચુલસી-હય-ગ-રહ-સયસહસ-સામી છન્નઈ-ગામડિ–સામી આસી જે ભારëમિ ભયનં. ૧૧. વેઢએ.
તે સંતિ સંતિકરૂં, સંતિણું સવભયા; સંતિં થુણામિ જિર્ણ, સંતિ વિહેઉ મે. ૧૨. રાસાનંદિઅયું.
ઈકબાગ ! વિદેહ! નરીસર ! નરવસહા! મુણિવસતા , નવસારય-સસિસકલાણ વિગય-તમા વિહુઅરયા; અજિ! ઉત્તમ-તેઅ! ગુણહિં મહામુણિ! અમિઅબલા ! વિલકુલા , પણમામિ તે ભવ-ભય-મુરણ! જગસરણું! મમ સરણું. ૧૩. ચિત્તલેહા.
દેવ-દાણુવિદ-ચંદ-સૂર-વંદ! હ-તુક્ જિદુ પરમ - લ-રૂવ! ધંત-મ્પ-પટ્ટ-સેઅ-સુદ્ધ-નિદ્ધ-ધવલ-દંતપંતિ! સંતિ ! સત્તિ-કિરિ-મુત્તિ-જુત્તિ-ગુત્તિ–પવર !, દિત્ત/અવંદધેય ! સવલોઅ--ભાવિઅ૫ભાવ ! શેઅ ! પઈસ મે સમાહિં. ૧૪. નારાયએ.
વિમલ-સચિ-કલાઈઅ-સેમં, વિતિમિર-સૂર-કરાઈઅતે અં; તિઅચ-વઈ-ગણાઈરેઅ-રૂવ, ધરણિધરપ્પવરાઈઅસાર. ૧૫. કુસુમલયા.
સત્તે આ સયા અજિએ, સારીરે આ બલે અજિઅં; તવસંજમે આ અજિએ, એસ ધૃણામિ જિણું અજિસં. ૧૬. ભુઅગપરિરિગિઅં.
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________
--
-
અજિત-શાંતિ સ્તવને
સમગુણહિં પાવઈ ન તં નવ-સરય-સસી, તેઅ-ગુણહિં પાવઈ ન ત નવ-સરય-રવી, રૂવગુણહિં પાવઈ ન તં તિઅસગણ-વઈ, સારગુણહિં પાવઈ ન ત ધરણિધર-વઈ. ૧૭. ખિજિજઅયું.
તિસ્થવર–પવત્તયં તમ–રય-રહિયં, ધીર-જ-થુઅગ્નિ ચુઅ-કલિ–કલુસં; સંતિ-સુહ-૫વત્તયં તિગરણ–પયએ, સંતિમહં મહામુહિં સરણમુવણમે. ૧૮. લલિઅયું.
વિષ્ણુએણય-સિર-રઈ-અંજલિ-િિસગણુ-સંયુઅં થિમિઅં, વિબુહાહિવ-ધણવઈ-નરવઈ-યુઅમહિઅગ્નિએ બહુસે; અઈ
ગય-સરય-દિવાયર–સમહિઅસપૃશં તવસા, ગયણુંગણવિયરણ-સમુઈઅ-ચારણ–વંદિરં સિરસા. ૧૯ કિસલયમાલા.
અસુર-ગઝલ-પરિવદિય, કિન્નરગ-નર્માસિ દેવ-કેડિસય-સંથ, સમણુસંધ-પરિવંદિયું. ૨૦. સુમુહં.
અભયં અણહ, અરયં અયં; અજિસં અજિએ, પયએ પણમે. ૨૧. વિજmવિલસિ.
આગયા વર-વિમાણુ –દિવ્વ-કણગ-રહ-ત્રય-પહકરસએહિ હુલિઅં; સસંભમેયરણ–બુભિય-લુલિય-ચલ-કુંડલંગતિરીડ-સેહંત-મઉલિ-માલા. ૨૨. વેડૂઢઓ.
જે સુર-સંઘા સાસુર-સંઘ વેર-વિહત્તા ભત્તિ-સુજુત્તા, આયર-ભૂસિઅ-સંભમ-પિડિઅ-સુટહુ-સુવિવ્હિઅસિશ્વબલેઘા; ઉત્તમ-કંચણરયણ-પરૂવિ-ભાસુર-ભૂસણ-ભાચુરિયંગા, ગાયસમેણય–ભત્તિવસાગય-પંજલિ-પેસિયન્સીસ-પણામા. ૨૩. યણમાલા.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________
મહાપ્રાભાવિક નવ સ્મરણ
વંદિઊણુ થાઊણુ તે જિષ્ણુ, તિગુણમેવ ય પુણા પયાહિછું; પણમિઊણ્ ય જિણું સુરાપુરા, પમુઈ સભવાઇ તે ગયા. ૨૪. ખિત્તય'.
ૐ
તં મહામુણિમહં પિ પજલી, રાગ-દાસ-ભય-માહવજ્જિય, દેવ-દાણુવનદિ–વંદિઅ', સાંતિમુત્તમં મહા-તવં નમે. ૨૫. ખિત્તય,
અંબર'તર–વિરણિઆહિં, લલિઅહ સવહુ–ગામિણિઆહિં; પીજી-સેાણિ-થણ-સાલિણિઆહિં, સકલ-કમલદલલેાઅણિઆહિં. ૨૬. દીવય.
મણિ
પીણુ–નિરંતર–થણુ–ભર-વિષ્ણુમિય-ગાયલહિં, કંચણ-પસિદ્ધિલ-મેહુલ-સાહિઅ-સેણિતડાહિ; વખિખિણિનેઉર-સતિલય-વલય-વિભૂસણિઆહિં, રઇકર-ચર-મણેાહરસુંદર–દ...સણિઆહિ. ૨૭. ચિત્તખ઼રા,
દેવસુંદરીહિં પાય—વ દિઆહુિંવક્રિ ય જસ તે સુવિમા કમા, અપણેા નિડાલએહિં મડણેાટ્ટણ-પગારએહિં કેહિં કેહું વિ; અવગ—તિલય-પત્તલેહ-નામઐહિં ચિલ્રએહિં સંગય’ગયાહિં, ભત્તિ-સન્નિવિટ્–વંદણાગયાહિઁ હુંતિ તે વદિઆ પુણેા પુણ્!. ૨૮. નારાય.
તમહ જિણચંદ, અજિએ જિમમાં, યસવકિલેસ, પય પણમામિ. ૨૯. નદિય..
થુઅ—વ'દિઅયસા રિસિગણુ-દેવગણેહિ, તે દેવવ ુહિં પય પણમિઅસ્સા; જલ્સ જગુત્તમ-સાસણઅસ્સા
ભત્તિ
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________
અજિત-શાંતિ સ્તવન
૧૩
વસાગય-પિંડિઅયાહિં, દેવ-વરચ્છરસાબહુઆહિં સુર–વર-રઈગુણ-પંડિઅયાહિં. ૩૦. ભાસુરયં.
વંસ-સદૃનંતિ-તાલ-મેલિએ, તિઉફખરાભિરામ- સદ્મીસએ કએ આ સુઈ-સમાણુણે અ સુદ્ધ-સજજ-ગીઅ-પાયજાલ-ઘંટિઆહિં, વલય-મેહલા-કલાવ–નેઉરાભિરામ-સ– મીસએ કએ અ. દેવ-નદિઆહિં હાવ-ભાવ-વિભુમ-૫ગારએહિં, નશ્ચિઉણ અંગહારએહિં વંદિઆ ય જસ્ટ તે સુવિકકમાં કમા, તયં તિલય-સવ-સત્ત-સંતિકાયં, પસંતસવ–પાવ–દેસમેસ હં નમામિ સંતિમુત્તમ જિર્ણ. ૩૧. નારાયએ.
છત્ત-ચામર-પડા-જુઅ-જવ–મંડિઆ, ઝયવર-મગરતુરય-સિરિવચ્છ–સુલંછણા; દીવ-સમુ–મંદર-દિમાગય-સહિયા, સWિઅ-વસહ-સીહ-રહ-ચક્ક-વૉકિયા. ૩૨. લલિઅયું.
સહાવ-લ સમ-પા, અદસ-૬ ગુણેહિ જિરાફ પસાયસિ તવેણ પુદ્રા, સિરીહિં ઈ રિસીહિં જુઠ્ઠા ૩૩. વાણુવાસિઆ.
તે તવેણ ધુઅ-સવ-પાવયા, સવ-અહિઆ મૂલપાવયા; સંયુઆ અજિઅ-સંતિ–પાયયા, હેતુ મે સિવ-સુહાણ દાયયા. ૩૪. ઉપરાંતિકા.
એવં તવ-બલ-વિલિ, શુએ મએ અજિઅ-સંતિ-જિણજુઅલં; વવગય-કમ્મરય-મલં, ગઈ ગયં સાસયં વિલિં, ૩૫. ગાહ,
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________
મહામાભાવિક નવ સ્મરણ
તે બહુગુણ-૫સાયં, મુફખ-સુહેણ પરમેણ અવિસાયં; નાસેઉ મે વિસાયં, કુણુઉ આ પરિસાવિઅ-પસાયં. ૩૬. ગાહા.
તે મેએઉ આ નંદિ, પાવેલ નંદિસેણમભિનંદિ; પરિસા વિ અ સુહ-નંદિ, મમ ય દિસઉ સંજમે નંદિ. ૩૭. ગાહા.
પફિખા-ચાઉમ્માસિઅ-સંવચ્છરિએ અવસ્મ-ભણિ; અ સવૅહિં, ઉવસગ્ન-નિવારણે એસે. ૩૮.
જે પઢઈ જે આ નિસુણઈ, ઉભએ કાલ પિ અજિઅસંતિ-થયું; ન હુ હુતિ તસ્સ રેગા, પુષુપન્ના વિનાસંતિ. ૩૯
જઈ ઈચ્છહ પરમ-પર્યા, આહવા કિર્તિ સુવિOડ ભુવણે તા તેલકુદ્ધરણે, જિણવયણે આયરે કુણહ. ૪૦
શ્રી ભક્તામર સ્તોત્ર
| ( સાતમું સ્મરણ) ભક્તામર-પ્રભુત-મૌલિ-મણિ–પ્રભાણા –મુદ્યોતક દલિતપાપ-તમે–વિતાનમ; સમ્યફ પ્રણમ્ય જિનપદ-યુગે યુગાદા - વાલંબન ભવજલે પતતાં જનાનામ ૧.
યઃ સંસ્તુતઃ સકલ-વાલ્મયતત્ત્વ-બેધા-ભૂત-બુદ્ધિપટુભિઃ સુરલોક-નાથ બૈર્જગત્રિતય-ચિત્ત-હરેદાર , તેણે કિલામપિ તે પ્રથમ જિનેન્દ્રમ. ૨.
બુદ્ધયા વિનાડપિ વિબુધાચિત-પાપીઠ!, ઑતું સમુ
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________
ભક્તામર સ્તાત્ર
વ્રત-મતિવિંગતત્રપાઽહમ્; બાલ વિહાય જલ-સસ્થિતમિ'દુખિમ,-મન્યઃ ક ઈચ્છતિ જનઃ સહસા ગ્રહીતુમ્ . ૩.
૫
વસ્તું ગુણાન્ ગુણ-સમુદ્ર ! શશાંક-કાંતાન, કસ્તે ક્ષમઃ સુર-ગુરુ-પ્રતિમાપિ બુદ્ધચા; કલ્પાંતકાલ-પવનેાદ્વૈત-નઃચક્ર', કા વા તરીતુમલમ બુનિધિ ભુજાભ્યામ્. ૪.
સેહુ' તથાપિ તવ ભક્તિવશાન્મુનીશ !, કેતુ” સ્તવ વિગત-શક્તિરપિ પ્રવૃત્તઃ; પ્રીત્યાત્મવીય મવિચાય મૃગે। મૃગેન્દ્ર, નાÊતિ કિ નિજશિશે: પરિપાલનાથમ્. ૫.
અ૫શ્રુત' શ્રુતવતાં પરિહાસ-ધામ, વક્તિરેવ મુખરીકુરુતે ખલાઝ્મામ ; યત્કાકિલઃ કિલ મધૌ મધુર વિરીતિ, તચ્ચારુ-ચૂત-કલિકા-નિકરેકહેતુઃ. ૬.
ત્વત્સ સ્તવેન ભવ–સંતતિ-સન્નિષદ્ધ, પાપ' ક્ષાત્ક્ષયમુપૈતિ શરીરભાજામ્ ; આક્રાંત-લેાકલિનીલમશેષમાશુ, સૂર્યા શુભિન્નમિવશાર-મધકારમ્ . ૭.
મવ્રુતિ નાથ ! તવ "સ્તવન મદ,–મારણ્યતે તનુધિયાઽપિ તવ પ્રભાવાત્; ચેતા હરિષ્કૃતિ સતાં નલિની-લેષુ, મુક્તાફલતિમુપૈતિ નનૂબિંદુઃ. ૮.
આસ્તાં તવ
સ્તવનમસ્ત-સમસ્ત-દાષ', વત્સ કથાપિ
જગતાં દુરિતાનિ હન્તિ; રે સહસ્રકિરણ: કુરુતે પ્રભૈવ, પદ્માકરેષુ જલજાનિ વિકાસભાંજિ. ૯.
નાયભુત ભુવનભૂષણભૂત ! નાથ !, ભૂત ઊભું વિ
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________
મહામાભાવિક નવા સ્મરણ ભવંતમભિષ્ણવન્તઅલ્યા ભવતિ ભવતે નનુ તેની કિં વા, ભૂત્યાશ્રિત ય ઈહ નામસમ કતિ. ૧૦.
દૃષ્ટવા ભવન્તમનિમેષવિલેકનીયં, નાડપત્ર તેષમુપયાતિ જનસ્ય ચક્ષુ, પીત્યા પયઃ શશિકર-યુતિ-દુગ્ધ–સિંધ, ક્ષાર જલં જલનિધેરશિતું ક ઈચ્છે . ૧૧.
છેઃ શાંત-રાગ-ચિભિઃ પરમાણુભિવં નિમપિતસ્ત્રિભુવનેક-લલામ-ભૂત ! તાવંત એવ ખલુ તેડપ્યણવઃ પૃથિવ્યાં, ય સમાનમપર ન હિ રૂપમસ્તિ. ૧૨.
વત્ર ફવ તે સુર-નરગ-નેત્રહારિ, નિશેષ-નિર્જિતજગન્નિતાપમાનમ ; બિંબ કલંક-મલિન કવ નિશાકરસ્ય, યદ્રાસરે ભવતિ પાંડુ-પલાશ-કલ્પમ. ૧૩.
સંપૂર્ણમંડલ શશાંક-કલા-કલાપ,-બ્રા ગુણાત્રિભુવન તવ લંઘયન્તિ; યે સંશ્રિતાસ્ત્રિજગદીશ્વરનાથમેકં, કસ્તાગ્નિ વારયતિ સંચરતે યથેષ્ટમ . ૧૪.
ચિત્ર કિમત્ર યદિ તે ત્રિદશાંગનાભિન્નત મનાગપિ મને ન વિકાર-માર્ગમ; કલ્પાંતકાલમતા ચલિતાચલેન, કિ મંદરાદ્ધિ-શિખર ચલિત કદાચિત્ : ૧૫.
નિમવર્તિરપવર્જિત-તૈલપૂર, કૃત્યનં જગત્રયમિદં પ્રકટીકરેષિ; ગમ્યો ન જાતુ મતાં ચલિતાચલાનાં, દીપsપરરત્વમસિ નાથ ! જગત્મકાશ: ૧૬.
નાસ્ત કદાચિદુપયાસિ ન રાહુગમ્ય, સ્પષ્ટીકરષિ સહસા યુગપજગંતિ; નારદર–નિરુદ્ધ-મહાપ્રભાવ, સૂર્યાતિશાયિમહિમાસિ મુનીંદ્ર! લેકે. ૧૭.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________
ભક્તામર સ્તોત્ર
નિદર્ય દલિત–મેહ-મહાન્ધકારં, ગમ્યું ન રાહુવદનસ્ય ન વારિદાનામ; વિશ્વાજતે તવ મુખાજમનલ્પકાંતિ, વિદ્યોતયજગદપૂર્વ–શશાંક-બિમ્બમ . ૧૮
કિં શર્વરીષ શશિનાદ્ધિ વિવસ્વતા વા?, યુગ્મન્સુખેંદુદલિતેવુ તમન્સુ નાથ !; નિષ્પન્ન–શાલિ વન-શાલિનિ જીવલેકે, કાર્ય કિયજજલધરૅજેલભાર-નઃ? ૧૯
જ્ઞાન યથા ત્વયિ વિભાતિ કૃતાવકાશ, નિર્વ તથા હરિહરાદિષ નાયકેવુ; તેજઃ કુરન્મણિષ યાતિ યથા મહત્ત્વ, નવ તુ કાચ-કલે કિરણાકુલેબપિ. ૨૦
મન્ય વર હરિહરાદય એવ દષ્ટ, ઝેષ ચેષ હદયં ત્વયિ તેષમેતિક કિ વીક્ષિતેન ભવતા? ભુવિ ચેન નાન્ય, કશ્ચિન્મને હરતિ નાથ ! ભવાંતરેડપિ. ૨૧
ઝીણાં શતાનિ શતશે જનયતિ પુત્રાન, નાન્યા સુત ત્વદુપમં જનની પ્રસૂતા; સર્વ દિશે દધતિ ભાનિ સહસરશ્મિ, પ્રાચેવ દિજનયતિ કુરદંશુજાલમ . ૨૨
ત્રામામનતિ મુનયઃ પરમં પુમાંસ,-માદિત્યવર્ણ—મમાં તમસઃ પરસ્તાત્; વામેવ સમ્યગુપલભ્ય જયંતિ મૃત્યુ, નાન્યઃ શિવઃ શિવપદસ્ય મુનીન્દ્ર ! પંથા. ૨૩
–ામવ્યય વિભુમચિંત્યમસંગમાદ્ય, બ્રહ્માણમીશ્વરમનંતમનંગકેતુમ; ગીશ્વરં વિદિત ગામનેકમેકં, જ્ઞાનસ્વરૂપમમલ પ્રવદંતિ સંત. ૨૪
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________
મહારાભાવિક નવ સ્મરણ
બુદ્ધત્વમેવ વિબુધાચિત-બુદ્ધિ-બેધાત, વં શંકરસિ ભુવનત્રય-શંકરસ્વાત; ધાતાસિ ધીર! શિવમાર્ગવિધવિધાનાત્, વ્યક્ત ત્વમેવ ભગવન્! પુરુષોત્તમસિ. ૨૫
તુલ્ય નમસ્ત્રિભુવનાર્તિહરાય નાથ !, તુલ્ય નમઃ ક્ષિતિતલામલભૂષણય, તુલ્ય નમસ્ત્રિજગત: પરમેશ્વરાય, તુલ્ય નમે જિન ! ભદધિ-શેષણાય. ૨૬
કે વિસ્મશત્ર? યદિ નામ ગુણરશે,–વં સંશ્રિત નિરવકાશયા મુનીશ !; દેપાર-વિવિધાશ્રયજાતગ, સ્વMાંતરેડપિ ન કદાચિદપીક્ષિતેસિ. ૨૭
ઉચ્ચેરોકત --સંશ્રિતમુન્મયૂખ –માભાતિ રૂપમમલ ભવતે નિતાન્તમ; સ્પષ્ટોલ્લસસ્કિરણમસ્ત-તવિતાન, બિલ્બ રરિવ પધર–પાશ્વવર્તિ. ૨૮
સિંહાસને મણિમયૂખ-શિખા-વિચિત્ર, વિશ્વાજતે તવ વપુઃ કનકાવદાતમ; બિમ્બ વિયપ્રિલસદંશુ-લતા-વિતાન, તુંગે દયાદ્રિ-શિરસીવ સહસ્રરમે. ૨૯
કુંદાવાત-ચલચામર–ચારુબં, વિશ્વાજતે તવ વધુ કલત-કાન્તમ; ઉદ્યછશાંક-શુચિ-નિર્ઝર-વારિધાર –મુચ્ચેસ્ત૮ સુરગિરિવ શાતકૌમ્ભમ. ૩૦
છત્રત્રયં તવ વિભાતિ શશાંકકાંત –મુચ્ચે સ્થિતં સ્થગિતભાનુ–કર–પ્રતાપમમુક્તાફલ–પ્રકર-જાલ-વિવૃદ્ધશે, પ્રખ્યાપત્રિ–જગતઃ પરમેશ્વરત્વમ. ૩૧
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________
ભક્તામર સ્તોત્ર
ઉદ્રિ-હેમ-નવપંકજ-પુજ-કાંતિ–પર્કબ્રસન્નખ-મયૂખશિખાભિરામ; પાદૌ પદાનિ તવ યત્ર જિનેન્દ્ર! પત્ત, પાનિ તત્ર વિબુધાઃ પરિકલ્પયંતિ. ૩૨ - ઈર્થ યથા તવ વિભૂતિ-રભૂજિતેંદ્રા, ધર્મોપદેશન-વિધી ન તથા પરસ્ય; યાદફ પ્રભા દિનકૃતઃ પ્રહતાંધકારા, તાદફ કુતે ગ્રહગણમ્ય વિકાશિનેડપિ? ૩૩
તન્મદાવિલ-વિલેલ-કપલમૂલ –મત્ત-ભ્રમભ્રમર-નાદવિવૃદ્ધકેપમ; ઐરાવતાભભિમુદ્ધતમાપતન્ત, દવા ભય ભવતિ ને ભવદાશ્રિતાનામ. ૩૪
ભિનેભ-કુંભ-ગલજજવલ-શેણિતાક્ત મુક્તાફલ-પ્રકરભૂષિત-ભૂમિભાગ બદ્ધકમઃ ક્રમગત હરિણાધિપેડપિ, નાકામતિ કમયુગાચલ-સંશ્રિત છે. ૩૫
કલ્પાંતકાલ-પવનેષ્ઠત-વહ્નિકલ્પ, દાવાનલ જવલિતમુજજવલ-મુસ્કુલિંગમ; વિશ્વ જિઘસુમિવ સંમુખ-માપતન્ત, ત્વન્નામ-કીર્તન-જલં શમયત્યશેષમ . ૩૬
રફતેક્ષણું સમદ-કેકિલ-કંઠનીલં, ક્રોધેઢાં ફણિનમુલ્ફણમાપતન્તમ; આક્રામતિ કમન્યુનેન નિરસ્ત-શંક-ત્વન્નામનાગદમની હદિ યસ્ય પુસ. ૩૭
વગરંગ-ગજગર્જિત-ભીમનાદ,-માજ બલ બલવતામપિ ભૂપતીનામ; ઉદ્યદિવાકર-મયૂખ-શિખાપવિદ્ધ, ત્વત્કીર્તન નાત્તમ ઈવાશુ ભિદામુપૈતિ. ૩૮
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૦
મહાપ્રાભાવિક નવ સ્મરણ
કુંતાગ્ર-ભિન્ન-ગજ-શેણિત-વારિવાહ-વેગાવતાર-તરણાતુરાધભીમે યુદ્ધ જયં વિજિત-દુર્જય-જેયપક્ષા-સ્વાદપંકજ–વનાશ્રમિણે લભત્તે. ૩૯
અભેનિધી શ્રુતિ-ભીષણ-નચક્ર -પાઠીનપીઠ-ભયબણ-વાડવા રંગારંગ–શિખર-સ્થિત ચાનપાત્રા -શ્રાસ વિહાય ભવતઃ સ્મરણાદુ વ્રજન્તિ. ૪૦
ઉદભૂત-ભીષણ-જલદર-ભારણુગ્રા, શેચ્યાં દશા-મુપગતાશ્રુત-જીવિતાશાત્વત્પાદપંકજ-રજે-૪મૃત-દિધ-દેહા, મત્સ્ય ભવંતિ મકરધ્વજ-તુલ્યરૂપા ૪૧
આપાદકંઠમુરુ-શૃંખલ–વેષ્ટિતાગ, ગાઢ બૃહવિગડ-કેટિનિવૃષજંઘા ત્વન્નામ-મંત્રમનિશં મનુજાઃ સ્મરન્ત, સઘઃ સ્વયં વિગત-બંધ-ભયા ભવન્તિ. ૪૨
મત્ત-દ્વિપેન્દ્ર-મૃગરાજ દવાનલાહિ-સંગ્રામ-વારિધિ-મહેદર-અંધનેસ્થમ; તસ્યાશુ નાશમુપયાતિ ભયંભિયેવ, યસ્તાવક સ્તવમિમ મતિમાનધીતે. ૪૩
તેત્ર-સાજં તવ જિનેન્દ્ર ! ગુણૂર્તિબદ્ધ, ભફત્યા મયાચિર-વાણું-વિચિત્રપુષ્પામ; ધ જને ય ઈહ કંઠ-ગામજન્ન, તે માનતુંગ–મવશા સમુપતિ લક્ષમી. ૪૪
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________
કાણુ મંદિર સ્તોત્રમ
કલ્યાણુમંદિર સ્તોત્રમ્
(આઠમું સ્મરણ) કલ્યાણમંદિર–મુદાર-મવદિ , ભીતાભયપ્રદ-અનિંદિતમંથ્રિપદ્યમ; સંસારસાગર-નિમજજશેષજંતુ-પિતાયમાનમભિનમ્ય જિનેશ્વરસ્ય. ૧
યસ્ય સ્વયં સુરગુરુર્ગરિમાંબુરાશે, તેત્રે સુવિસ્તૃત-મતિને વિભુર્વિધાતુમ; તીર્થેશ્વરસ્ય કમઠ-સ્મય-ધૂમકેત,-સ્તસ્યાહમેષ કિલ સંસ્તવન કરિષ્ય. ૨
સામાન્યતેડપિ તવ વર્ણયિતું સ્વરૂપ-મસ્માદશાઃ કથમધીશ! ભવંયધીશા ? ધૃષ્ટોડપિ કૌશિકશિશુર્યદિ વા દિવાળે, રૂપ પ્રરૂપતિ કિ કિલ ઘરમે? ૩
મેહક્ષયાદનુભવપિ નાથ ! મ, નૂન ગુણાનું ગણયિતું ન તવ ક્ષમેત; કલ્પાંત-વાંત-પયસર પ્રકટેડપિ યસ્મામીત કેન જલધેનુ રત્નરાશિઃ? ૪
અયુતેડમિ તવ નાથ ! જડાશયેપિ, કતું સ્તવ લસદસંખ્ય-ગુણાકરસ્ય; બાલકપિ કિ ન નિજબાહયુગં વિતત્ય, વિસ્તીર્ણતાં કથતિ વધિયાબુરાશેઃ ? પ
છે ગિનામપિ ન યાંતિ ગુણાસ્તવેશ !, વકતું કર્થ ભવતિ તેષ માવકાશઃ ; જાતા તદેવમસમીક્ષિત-કારિતયં, જલ્પતિ વા નિજગિરા નનુ પક્ષિણેપિ. ૬
આસ્તામચિંત્ય-મહિમા જિન ! સંતવસ્તુ, નામાપિ
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧ ૨૨
મહામાભાવિક નવ સ્મરણ
પાતિ ભવતે ભવતે જગતિ, તીવાતપિપહત-પાંથજનાન્નિદાથે, પ્રણાતિ પધસરસ સરસેનિલપિ. ૭ - હર્તિનિ ત્વયિ વિશે ! શિથિલીભવંતિ, જન્તઃ ક્ષણેન નિવિડા અપિ કર્મબંધા; સો ભુજંગમમયા ઈવ મધ્યભાગ,અભ્યાગતે વનશિખંડિનિ ચંદનસ્ય. ૮ | મુર્યાત એવા મનુજાઃ સહસા જિનેન્દ્ર !, રૌઢેરુપદ્રવશત
સ્વયિ વીક્ષિતેડપિ, ગેસ્વામિનિ કુરિત–તેજસિ દૃષ્ટમાત્ર, ચોરે રિવાશુ પશવઃ પ્રપલાયમાન. ૯
– તારકે જિન! કર્થ? ભવિનાં ત એવ, ત્વામુહંતિ હૃદયેન યદુત્તરત, યદ્રા દતિસ્તરતિ યજજલમેષ જૂન-મન્તર્ગતસ્ય મસ્તઃ સ કિલાનુભાવ . ૧૦
યમિન્ હર-પ્રભૂતયોપિ હત–પ્રભાવાડ, સેડપિ ત્વયા રતિપતિઃ ક્ષપિતાઃ ક્ષણેન; વિધ્યાપિતા હતભુજઃ પયસાથ ચેન, પીત ન કિ તદપિ દુધર-વાડવેન? ૧૧
સ્વામિનલ્પ-ગરિમાણુ-મપિ પ્રપન્ના,વાં જંતવ કથમ હદયે દધાના જન્મદધિ લઘુ તરંયતિલાઘવેન, ચિત્ય ન હંત મહતાં યદિ વા પ્રભાવ . ૧૨ . ક્રોધસ્વયા યદિ વિભે! પ્રથમ નિરસ્ત, વિસ્તાક્તદા બત કર્થ કિલ કર્મચૌરઃ , ઑષત્યમુત્ર યદિ વા શિશિરાપિ લે કે, નીલદ્રમાણિ વિપિનાનિ ન કિં હિમાની? ૧૩
ત્યાં ગિને જિન! સદા પરમાત્મરૂપમન્વેષયંતિ
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________
કલ્યાણ મંદિર સ્તોત્રમ
હૃદયાંબુજ-કેશ-દેશે; પૂતસ્ય નિર્મલચેર્યદિ વા કિમન્યદક્ષસ્ય સંભવિ પદે નનુ કર્ણિકાયા? ૧૪
ધ્યાનજિજનેશ! ભવ ભવિનઃ ક્ષણેન, દેહ વિહાય પરમાત્મ-દશાં વ્રજતિ; તીવ્રાનલા-દુલભાવ-પાસ્ય લોકે, ચામીકારત્વમચિરાદિવ ધાતુદા. ૧૫
અંતઃ સદૈવ જિન ! યસ્ય વિભાવ્યસે ત્વ, ભવ્યઃ કર્થ તદપિ નાશયસે શરીરમ ; એતસ્વરૂપમથ મધ્ય-વિવર્તિને હિ, યદ્વિગ્રહે પ્રશમયંતિ મહાનુભાવાડ. ૧૬
આત્મા મનીષિભિરયં ત્વદભેદ-બુદ્ધયા, ધ્યાતે જિનેન્દ્ર ! ભવતી ભવભાવ પાનીય-મણ્યમૃત-મિત્ય-નુચિત્યમાન, કિ નામ ને વિષવિકાર-મપાકતિ? ૧૭
વામેવ વતતમસં પરવાદિનેડપિ, નૂન વિભે! હરિ. હરાદિધિયા પ્રપન્ના કિ કાચકામલિભિરીશ! સિતડપિ શ, ને ગૃહ્મતે વિવિઘવર્ણ-વિપર્યણ. ૧૮
ધર્મોપદેશ-સમયે સવિધાનુભાવા,-દાસ્તાં જ ભવતિ તે તરુ-રપ્યશેક અભ્યદ્દગતે દિનપતી સમહરુહાડપિ, કિં વા વિમુપયાતિ ન જીવલેકઃ? ૧૯
ચિત્ર વિશે ! કથમવાદ્ભુખ-તૃતમેવ, વિશ્વ પતત્યવિરલા સુર-પુષ્પવૃષ્ટિક વગેરે સુમનસાં યદિ વા મુનીશ !, ગચ્છતિ નૂનમ એવ હિ બંધનાનિ. ૨૦
સ્થાને ગભીર-હૃદદધિ-સંભવાયા, પીયૂષતાં તવ ગિરઃ
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________
મહામાભાવિક નવ સ્મરણ
સમુદીરયંતિ, પીત્વા યતઃ પરમ-સંમદ-સંગભાજ, ભવ્યા વ્રજતિ તરસાપ્ય-જરામરત્વમ, ૨૧
સ્વામિન્ ! સુદૂર-મવનમ્ય સમુ~તંતે, મન્ય વદંતિ શુચયઃ સુર–ચામરૌઘા ચેરમૈ નર્તિ વિદધતે મુનિપુગવાય, તે નૂન-મૂર્વગતયઃ ખલું શુદ્ધભાવાડ. ૨૨
શ્યામ ગભીર-ગિર–મુજજવલ-હેમરત્ન,-સિંહાસનસ્થમિહ ભવ્ય-શિખંડિનસ્વામ; આલયંતિ રભસેનનદંતમુચ્ચ-શ્રામીકરાદ્રિ-શિરસીવ નવાંબુવાહમ. ૨૩ * ઉદ્દગચ્છતા તવ શિતિઘતિ-મંડલેન, લુચ્છદચ્છવિરકતભૂવ; સાન્નિધ્યતેલપિ યદિ વ તવ વીતરાગ ! નીરાગતાં વ્રજતિ કે ન સચેતનેડપિ? ૨૪
ભે લેટ પ્રમાદ–અવધૂય ભજવમેન -માગત્ય નિવૃતિપુરી પ્રતિ સાર્થવાહમ; એકત્રિવેદયતિ દેવ ! જગત્રયાય, મચે નદન્નભિનભઃ સુરદુભિસ્ત. ૨૫
ઉદ્યોતિતેષ ભવતા ભુવનેષુ નાથ !, તારાન્વિતે વિધુરયં વિહતાધિકાર મુક્તા-કલાપ-કલિતે છૂવસિતાતપત્ર –વ્યાજત્રિધા ધૃતતનુણ્વમસ્યુત. ૨૬
સન પૂરિત-જગત્રય-પિંડિતન, કાંતિ-પ્રતાપ-યશસામિન સંચયેન; માણિજ્ય-હેમ-રજત-પ્રવિનિમિતે, સાલ-ત્ર, ભગવન્નમિતે વિભાસિ. ૨૭
દિયસ જિન ! નમત્રિદશાધિપાના-મુલ્સજ્ય રત્ન
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________
કલ્યાણુમંદિર સ્તોત્રમ
૫
રચિતાનપિ મૌલિબંધાન; પાદૌ શ્રયંતિ ભવતે યદિ વા પરત્ર, વસંગમે સુમનસે ન રમંત એવ. ૨૮
ત્વ નાથ ! જન્મજલધે-વિપરામુખેપિ, યત્તારયસ્યસુમતે નિજ-પૃષ્ઠ–લગ્નાન, યુક્ત હિ પાર્થિવ-નિપસ્ય સતસ્તવૈવ, ચિત્ર વિભે ! યદસિ કર્મ-વિપાક-શૂન્ય. ૨૯
વિશ્વેશ્વરાડપિ જનપાલક ! દુગતરત્વ, કિં વાક્ષરપ્રકૃતિરણ્યલિપિત્વમીશ !; અજ્ઞાનવત્યપિ સદેવ કથંચિદેવ, જ્ઞાન ત્વયિ કુરતિ વિશ્વ-વિકાશ-હેતુ ૩૦
પ્રાભાર-સંભૂત-નભાંસિ રજાંસિ રેષા–દુથાપિતાનિ કમઠેન શઠેન યાનિ, છાયાપિ તૈસ્તવ ને નાથ ! હતા હતા, ગ્રસ્તરત્નમરિયમેવ પર દુરાત્મા. ૩૧
યદ ગજજે જિજત-ઘનઘ-મદભ્ર-ભીમ, બ્રશ્યત્તડિમ્મુસલમાંસલ-ઘેર–ધારમ; દેત્યેન મુક્તમથ દુસ્તર-વારિ દછે, તેનૈવ તસ્ય જિન! દુસ્તરવારિકૃત્યમ. ૩૨
ધ્વસ્તર્થ-કેશ-વિકૃતા-કૃતિ–મર્ય-મુંડ,-પ્રાલંબભૂભયદવક્ત્ર-વિનિર્મદગ્નિ, પ્રેતવ્રજ: પ્રતિભવંતમપીરિતે ય, સેડભ્યાભવ...તિભવં ભવ-દુઃખ-હેતુ. ૩૩
ધન્યાસ્ત એવ ભુવનાધિપ! યે ત્રિસંધ્ય,મારાધયંતિ વિધિવદ્વિધુતાન્યકૃત્યા; ભાસપુલક-પહમલ-દેહ-દેશાર, પાદઢયં તવ વિભે ! ભુવિ જન્મભાજઃ ૩૪
અસ્મિપાર-ભવ-વારિનિધી મુનીશ !, મળે ન મે શ્રવણ
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૬
મહામાભાવિક નવ સ્મરણ ગોચરતાં ગતેડસિફ આકર્ષિતે તુ તવ નેત્ર–પવિત્રમંત્ર, કિ વા વિદ્વિષધરી સવિર્ધા સમેતિ? ૩૫
જન્માંતરેડપિ તવ પાદયુગ ન દેવા, મન્ય મયા મહિતમીહિત–દાનદક્ષમ; તેને જન્મનિ મુનીશ ! પરાભવાનાં, જાતે નિકેતનમહ મથિતા-શયાનામ. ૩૬
નૂન ન મેહ-તિમિરા–વૃતીનેન, પૂર્વ વિભે! સમૃદપિ પ્રવિલેક્તિસિ; મમ્મવિધે વિધુરયંતિ હિ મામાનર્થી, પ્રદ્યત્મબંધગતયઃ કથમ Àતે? ૩૭
આકર્ણિત:પિ મહિતપિ નિરીક્ષિતપિ, ન ચતસિ મયા વિદ્યુતેડસિ ભકત્યા; જાતેમિ તેન જનબાંધવ! દુખપાત્ર, યસ્માત્ ક્રિયાઃ પ્રતિફલતિ ન ભાવશૂન્યા. ૩૮
– નાથ! દુખિજન-વત્સલ ! હે શરણ્ય ! કારુણ્યપુણ્યવસતે! વશિનાં વરેણ્ય! ભક્ત્યા નતે મયિ મહેશ! દયાં વિધાય, દુખાક્લ ન-તત્પરતાં વિધેહિ. ૩૯
નિઃસંખ્ય–સાર–શરણું શરણું શરણ્ય,–માસાઘ સાદિતરિપુ-પ્રથિતાદાતમ; ત્વત્પાદ–પંકજમપિ પ્રણિધાન–વંધે, વગેડમિ ચેક્ ભુવનપાવન! હા હતેડમિ. ૪૦
દેવેંદ્રવંઘ ! વિદિતા-ખિલ–વસ્તુસાર !, સંસાર-તારક! વિશે ! ભુવનાધિનાથ !, ત્રાયસ્વ દેવ ! કરુણા-હંદ ! માં પુનહિ, સીદંતમદ્ય ભયદ–વ્યસનાંબુરાશે. ૪૧
યદ્યતિ નાથ! ભવદંધિ-સહાણ, ભક્તઃ ફલં કિમપિ
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________
બૃહષ્ણાંતિ (મેટી શાંતિ).
સંતતિ-સંચિતાયા; તમે ત્વદેક-શરણસ્ય શરય! ભૂયા, સ્વામી ત્વમેવ ભુવનેડત્ર ભવાંતરપિ. ૪૨
ઈલ્થ સમાહિત-ધિ વિધિવજિજનેદ્ર! સાંદ્રોલ્લસત્પલકકંચુકિતાંગ-ભાગા –બિંબ-નિર્મલમુખાબુજબદ્ધલક્ષા, યે સંસ્તવ તવ વિભે ! રચયંતિ ભવ્યા. ૪૩
જન-નયન-કુમુદચંદ્ર, પ્રભાસ્વરાટ સ્વર્ગસંપદો ભૂત્વા; તે વિગલિત-મલ-નિયા, અચિરાત્મક્ષ પ્રપદ્યતે. ૪૪
બૃહચ્છાતિ (મેટી શાંતિ)
(નવમું સ્મરણ) ભે ભે ભવ્યાઃ ! શત વચનં પ્રસ્તુત સર્વમેત૬, યાત્રામાં ત્રિભુવન-ગુર-રાહતા ભક્તિભાજ; તેષાં શાંતિભવતુ ભવતા-મીંદાદિ-પ્રભાવા-દારેગ્યશ્રી-કૃતિમતિકરી ફલેશવિવંસહેતુ . ૧
ભે ભે ભવ્યલકા ! ઈહિ હિ ભરતરાવતવિદેહ-સંભવાનાં સમસ્તતીર્થકૃતાં જન્મભ્યાસન-પ્રકંપાનંતર-મવિધિના વિજ્ઞાય, સૌધર્માધિપતિઃ સુષાઘટાચાલનાનંતર સકલસુરાસુરેન્દ્ર સહ સમાપત્ય, સવિનય-મહંફભટ્ટારક ગૃહીવા નવા કનકાદ્રિશૃંગે, વિહિત-જન્માભિષેક: શાંતિમુદ્દઘષયતિ, યથા તતે હું કૃતાનુકારમિતિ કૃત્વા મહાજને ચેન ગતઃ સ પંથા, ઈતિ ભવ્યજનૈઃ સહ સમેત્ય, સ્નાત્રપીઠે સ્નાત્ર વિધાય શાંતિમુ
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૮
મહામાભાવિક નવ સ્મરણ જયામિ. તપૂજા-યાત્રા-સ્નાત્રાદિ–મહોત્સવા–નંતરમિતિ કૃત્વા કણું દત્વા નિશમ્યતાં નિશમ્યતાં સ્વાહા. ૨
છે. પુણ્યાતું પુયાહં પ્રીયંતાં પ્રીયંતાં ભગવતેડક્તઃ સવજ્ઞા: સર્વદર્શિનત્રિલોકનાથા–ચિલોક-મહિતા-સિલેકપૂજ્યાઅિલકેશ્વરા-અિલોકેદ્યોતકરા. ૩
ઋષભ-અજિત-સંભવ-અભિનંદન-સુમતિ-પપ્રભ-સુપા–ચંદ્રપ્રભ સુવિધિ-શીતલ–શ્રેયાંસ-વાસુપૂજ્ય-વિમલ-અનં. ત-ધર્મ-શાંતિ-કુંથુ-અર-મદ્વિ-મુનિસુવ્રત-નમિ-નેમિ-પાર્શ્વવર્ધમાનાંતા જિનાઃ શાંતિઃ શાંતિકરા ભવંતુ સ્વાહા. ૪
» મુન મુનિવર રિપુ-વિજયદુર્ભિક્ષ-કાંતારેષ દુર્ગમાર્ગપુ રક્ષતુ વે નિત્યં સ્વાહા. ૫
છે હોં શ્રી શ્રુતિ-મતિ-કીતિ–કાંતિ-બુદ્ધિ-લક્ષમી–મેધાવિદ્યાસાધન-પ્રવેશ-નિવેશનેષ સુચહીત-નામાને જયંતુ તે જિનેન્દ્રા. ૬
છેરહિણ–પ્રજ્ઞપ્તિ-વજશુંખલા-વજાંકુશી–અપ્રતિચકાપુરુષદત્તા-કાલી-મહાકાલી-ગૌરી–ગાંધારી-સર્વાઝા-મહાવાલામાનવી-વેરાટ્યા– અછુપ્તા- માનસી–મહામાનસી-ડશ-વિદ્યાદેજો રક્ષતુ વે નિત્યં સ્વાહા. ૭
છેઆચાર્યોપાધ્યાય–પ્રભૂતિ–ચાતુર્વણ્યસ્ય શ્રી-શ્રમણસંઘસ્ય શાંતિવતુ તુષ્ટિભવતુ પુષ્ટિભવતુ. ૮
ગ્રહાશ્ચંદ્ર-સૂર્યાગારક–બુધ–બૃહસ્પતિ–શુક્ર- શનૈશ્ચરરાહુ-કેતુ-સહિતાઃ સલેપાલાઃ સેમ-યમ-વરુણ-કુબેર-વાસ
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________
બહછાંતિ (માટી શાંતિ)
૨૯ વાદિત્ય-કંદ-વિનાયકે પેતા યે ચાર્જેબપિ ગ્રામ-નગર-ક્ષેત્રદેવતાદયતે સર્વે પ્રીયંતાં પ્રીયંતાં અક્ષણ–કેશ-કેકાગારા નરપતયશ્ચ ભવંતુ સ્વાહા. ૯
છે. પુત્ર-મિત્ર-ભ્રાતૃ-કલત્ર-સહ-સ્વજન-સંબંધિ-બંધુવર્ગ–સહિતાઃ નિત્યં ચામદ-પ્રમેદ-કારિણઃ અશ્મિભૂમંડલાયતન-નિવાસિ–સાધુ-સાધ્વી-શ્રાવક-શ્રાવિકાણાં ગોપસર્ગ– વ્યાધિ-દુઃખ-દુભિક્ષ-દૌર્મનોપશમનાય શાંતિભવતુ. ૧૦
છે તુષ્ટિ-પુષ્ટિ–ઋદ્ધિ-વૃદ્ધિ-માંગત્સવાદ, સદા પ્રાદુભૂતાનિ પાપાનિ શાયંતુ દુરિતાનિ, શત્રવઃ પરાભુખા ભવંતુ સ્વાહા. ૧૧
શ્રીમતે શાંતિનાથાય, નમઃ શાંતિ-વિધાયિને નૈલેશ્યસ્યાડમરાધીશ-મુકુટા ર્ચિતાંઘયે. ૧
શાંતિ: શાંતિકરઃ શ્રીમાન, શાંતિ દિશ એ ગુરુ; શાંતિરેવ સદા તેષાં, ચેષાં શાંતિગૃહે ગૃહે ૨
ઉભૃષ્ટ-રિષ્ટ-દુષ્ટ-ગ્રહગતિદુરસ્વપ્ન-દુનિમિત્તાદિ; સંપાદિતહિત-સંપ-જ્ઞામગ્રહણું જયતિ શાંત. ૩
શ્રી સંઘ-જગજજનપદ -રાજાધિપ-રાજસન્નિવેશાનામ; ગેઝિક-પુરમુખાણું, વ્યાહરણે–વ્યહવેચ્છાંતિમ . ૪
શ્રીશ્રમણ-સંઘસ્ય શાંતિભવતુ, શ્રીજનપદાનાં શાંતિભવતુ, શ્રી રાજાધિપાનાં શાંતિર્ભવતુ, શ્રીરાજસવિશાનાં શાંતિર્ભવતુ, શ્રીગોષ્ઠિકાનાં શાંતિભવતુ, શ્રીપૌરમુગાણું શાંતિભવતુ, શ્રીપરજનસ્ય શાંતિભવતુ, શ્રી બ્રહ્મલોકસ્ય શાંતિભવતુ, છે સ્વાહા છે સ્વાહા છે શ્રી-પાર્શ્વનાથાય સ્વાહા.
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૦
.
મહાપ્રાભાવિક નવ સ્મરણ
એષા શાંતિઃ પ્રતિષ્ઠા-યાત્રા–સનાત્રાઘવસાનેષુ શાંતિકલશ ચહીતા કુંકુમ-ચંદન–કપૂરાગ-ધૂપવાસ-કુસુમાંજલિ સમેત, સ્નાત્ર–ચતુણ્ડિકાયાં શ્રીસંઘ-સમેતઃ શુચિશુચિવપુઃ પુષ્પ-વસ્ત્રચંદના-ભરણા-લંકૃતઃ પુષ્પમાલાં કઠે કૃત્વા શાંતિમુદ્દઘષયિત્વા શાંતિપાનીય મસ્તકે દાતચૈમિતિ.
નૃત્યંતિ નૃત્ય મણિપુષ્પ-વર્ષ, સૃજતિ ગાયંતિ ચ મંગલાનિતેત્રાણિ ગત્રાણિ પઠતિ મંત્રાન, કલ્યાણભાજે હિ જિનાભિષેકે. ૧
શિવમસ્તુ સર્વજગતા, પરહિત-નિરતા ભવંતુ ભૂતગણ; દેષાઃ પ્રયાંતુ નાશ, સર્વત્ર સુખભવતુ લેકા. ૨
અહં તિસ્થયર-માયા, સિવાદેવી તુહ નયર-નિવાસિની, અહ સિવ તુમ્હ સિવ, અસિવસમં સિવં ભવતુ સ્વાહા. ૩
ઉપસર્ગો ક્ષય યાંતિ, છિદ્યતે વિદનવલય; મનઃ પ્રસન્ન તામેતિ, પૂજ્યમાને જિનેશ્વરે. ૪
સવમંગલ-માંગલ્ય, સર્વકલ્યાણ-કારણમ; પ્રધાન સર્વધર્માણાં, જૈન જયતિ શાસનમ. ૫
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________
બૃહદ્ ઋષિમ`ડલ સ્તાત્ર
૩૧
બૃહદ્ ઋષિમંડલ સ્નેાત્ર,
અગ્નિવાલાસમ
આદ્યન્તાક્ષરસ લક્ષ્ય-મક્ષર' વ્યાપ્ય યત્ સ્થિતમ્ ; નાદબિન્દુ-રેખા-સમન્વિતમ્ . મનેામલિવશેાધનમ્ ;
અગ્નિવાલાસમાક્રાન્ત, દેદીપ્યમાન હત્પમે, તત્ પનૌમિ નિલમ્ . અહુ મિત્યક્ષર' બ્રહ્મ-વાચક પરમેષ્ઠિનઃ; સિદ્ધચક્રસ્ય સીજ, સર્વતઃ પ્રણિદૃમહે. ૐ નમાલ્ય ઈશેભ્યઃ, ૐ સિધ્ધલ્યા નમા નમઃ, ૐ નમઃ સર્વસૂરિભ્યઃ, ઉપાધ્યાયેભ્ય ૐ નમઃ. ૐ નમઃ સર્વ સાધુલ્યઃ, ૐ જ્ઞાનેભ્યાનમા નમઃ;
નમસ્તવષ્ટિભ્ય:, ચારિત્રભ્યસ્તુ નમઃ. શ્રેયસેઽસ્તુ શ્રિયેઽવેત,—દ દાદ્યષ્ટક શુભમૂ; સ્થાનેષ્વસુ વિન્યસ્ત, પૃથીજસમન્વિતમ્ . આદ્ય' પદ્મ શિખાં રક્ષેત્, પર રક્ષેત્ તુ મસ્તકમ્; તૃતીય રક્ષેદ્ નેત્રે કે, તુ" રક્ષેચ્ચું નાસિકામ્ . પંચમ' તુ મુખ' રક્ષેત્, ષષ્ઠ રક્ષેચ્ચ ઘટિકાર્ નાભ્યત. સક્ષમ રક્ષેત્, રક્ષેત્પાદાન્તમષ્ટમમ્ . પૂર્વ પ્રણવતઃ સાન્ત, સર્રફ દ્વÜિપચષાન્; સમાષ્ટદશસૂર્યકાન્, શ્રિતા બિન્દુસ્વરાન્ પૃથક્ પૂજ્યનામાક્ષરા આદ્યા, પંચતે જ્ઞાન-દશ ને; ચારિત્રબ્યા નમે મળ્યે, શ્રી સાન્તઃ સમલ’કૃતઃ ૧૦
૧
૩
७
८
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૨
મહામાભાવિક નવ સ્મરણ મુલમંત્રદ્ધાર[ હું હું હું હું હું હું હ હ – આ સિ આ ઉ સા, સમ્ય-જ્ઞાનદર્શનચારિત્રે નમઃ] જબૂવૃક્ષધરે દ્વીપ, ક્ષારદધિસમાવૃત; અ હું દા ઘ છ કે ૨ષ્ટ – કા કા ધિ ૨ લ કુ ત. ૧૧ તન્મધ્યે સંગતે મેરુ, કૂટલèરલંકૃત ઉચ્ચેરશ્ચસ્તરસ્તા,
તારામંડલમંડિતા. ૧૨ તપરિ સકારાન્ત, બીજમધ્યાસ્ય સર્વગમ; નમામિ બિંબમાહત્ય, લલાટસ્થ નિરંજનમ. ૧૩ અક્ષય નિર્મલ શાન્ત, બહુલ જાદ્યતેજ્જિતમ; નિરીહં નિરહંકાર, સારું સારતરું ઘનમ. ૧૪ અનુદ્ધત શુભ સ્ફી, સાત્વિક રાજસં મતમ; તામસં ચિરસબુદ્ધ, તેજસ શર્વરીસમમ. ૧૫ સાકાર ચ નિરાકાર, સરસ વિરસં પરમ; પરાપર પરાતીત, પરંપર–પરાપરમ. ૧૬ સકહાં નિષ્કલ તુષ્ટ, નિવૃત્ત બ્રાન્તિવર્જિત; નિરંજન નિરાકાર, નિલેપ વીતસંશયમ, ૧૭ ઈશ્વરે બ્રહ્મસંબુદ્ધ, બુદ્ધ સિદ્ધ મત ગુરુમ;
તિરૂપ મહાદેવ, કાલેકપ્રકાશકમ. ૧૮ અર્હદાખ વણતા, સરેરે બિન્દુમંડિત તુર્યસ્વરકલાયુક્તો, બહુધા નાદમાલિતા. ૧૯
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________
બૃહદ ઋષિમંડલ સ્તોત્ર એકવણું દ્વિવર્ણ ચ, ત્રિવણ સુર્યવર્ણકમ; પંચવર્ણ મહાવણ', સારં ચ પરાપરમ. ૨૦ અમિન બીજે સ્થિતાઃ સર્વે, ઋષભાદ્યા જિનેરમા વણેનિઔ-
નિયુક્તા , યાતવ્યાસ્તત્ર સંગતા. ૨૧ ૧નાદäદ્રસમાકાર,
બિંદુનલ સમપ્રભા; કલારુણસમા સાંત, સ્વર્ણભઃ સર્વતે મુખઃ ૨૨ શિર સંલીન ઈકારો-વિનીલે વર્ણતઃ મૃતક વર્ણાનુસારસંલીન તીર્થકૃમંડલ તુમ. ૨૩ ચંદ્રપ્રભ-પુષ્પદન્ત, “નાદ” સ્થિતિસમાશ્રિતીક બિન્દુ'મધ્યગતી નેમિ-સુવતી જિનસત્તમ. ૨૪ પપ્રભ–વાસુપૂજ્ય, કલા–પદ્મમધિષિત, શિર ઇ સ્થિતિસલીન, પા-મલ્લી જિનેત્તમ. ૨૫ શેષાસ્તીર્થકૃતઃ સર્વે, હ–ર સ્થાને નિજિતા માયાબીજાક્ષર પ્રાપ્તા, ચતુર્વિશતિરહુતામ. ૨૬
ઋષભ ચાજિત વંદે, સંભવં ચાભિનંદનમ શ્રીસુમતિ સુપાશ્વ ચ, વંદે શ્રી શીતલ જિનમ. ૨૭ શ્રેયાંસ વિમલ વંદેડનંત શ્રી–ધર્મનાથકમ; શાંતિ કુંથુમરાહત, નર્મિ વીર નમામ્યહમ. ૨૮
૧ “નાર એટલે છે આવી (અથવા A આવી) આકૃતિ. ૨ “વિજું એટલે આવી આકૃતિ. ૩ “હા” એટલે - સ્પષ્ટતા માટે યંત્ર જુઓ.
* બીકાનેરી તેમજ અન્ય હસ્ત પ્રતિમાં પાત્ર લખીને ૨૭-૨૮-૨૯ આ ગાથાઓ પ્રક્ષિત છે એમ સ્પષ્ટ લખ્યું છે.
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૪
મહાપ્રાભાવિક નવ સ્મરણ ડશેવ - જિનાનેતાન, ગાંગેયતિસંનિભાન; ત્રિકાલ નૌમ સદ્દભકૃત્યા, “હ-શ’ક્ષરમધિષિતાન. ૨૯ ગતરાગ-દ્વેષમેહાર, સર્વ પાપવિવર્જિતા; સર્વદા સર્વકાલેષ, તે ભવતુ જિનેતમા. ૩૦ દેવદેવસ્ય વચ્ચક્ર, તસ્ય ચકર્યા યા વિભા; તયાચ્છાદિતસગં, માં મા હિનસ્તુ ડાકિની. ૩૧ દેવદેવસ્ય વચ્ચક્ર, તસ્ય ચકર્યા યા વિભા; તયાચ્છાદિતસર્વાગ માં મા હિનતુ રાકિની. ૩૨ દેવદેવસ્ય યગ્ન, તસ્ય ચકર્યા યા વિભા; તયાચ્છાદિતસર્વાગ, માં મા હિનતુ લાકિની. ૩૩ દેવદેવસ્ય વચ્ચક, તસ્ય ચક્રસ્ય યા વિભા; તયાચ્છાદિતસવંગ, માં મા હિનડુ કાકિની. ૩૪ દેવદેવસ્ય યશ્ચક, તસ્ય ચકાસ્ય યા વિભા; તયાચ્છાદિતસર્વાગ, માં મા હિનસ્તુ શાકિની. ૩૫ દેવદેવસ્ય યશ્ચક્ર, તસ્ય ચકસ્ય યા વિભા; તયાચ્છાદિતસવગં, માં મા હિનતુ હાકિની. ૩૬ દેવદેવસ્ય યશ્ચક, તસ્ય ચકર્યા યા વિભા; તયાચ્છાદિતસવગં, માં મા હિનતુ યાકિની. ૩૭ દેવદેવસ્ય યચ્ચક્ર, તસ્ય ચકાસ્ય યા વિભા; તયાચ્છાદિતસર્વોગ, માં મા હિનડુ નાગિની. ૩૮ દેવદેવસ્ય ધ વચ્ચક્ર, તસ્ય ચક્રસ્ય યા વિભા; તયાચ્છાદિતસર્વગં, માં મા હિનસ્તુ જાકિની. ૩૯
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________
બૃહદ્ ઋષિમડલ સ્તાત્ર
દેવદેવસ્ય યચક્ર', તસ્ય તયાચ્છાદિત સર્વાંગ..., માં મા દેવદેવસ્ય યશ્ચક, તસ્ય ચક્રસ્ય યા વિભા; તયાચ્છાદિતસર્વાંગ..., માં માહિનસ્તુ ચાગિની. ૪૧ દેવદેવસ્ય યચક્ર', તસ્ય ચક્રસ્ય યા વિભા; તયાચ્છાદિતસર્વાંગ..., માં માહિનસ્તુ ન્યતરી. ૪૨
૩૫
ચક્રય યા વિભા; હિનતુ ભાકિની. ૪૦
દેવદેવસ્ય યચક્ર', તય ચકય યા વિભા; તયાચ્છાદિતસર્વાં ́ગ, માં મા હિનસ્તુ માનવી. ૪૩ દેવદેવસ્ય યચક્ર', તસ્ય ચક્રસ્ય યા વિભા; તયાચ્છાદિતસર્વાંગ, માં મા હિનસ્તુ વૃભિણી. ૪૪ દેવદેવસ્ય યચ્ચક્ર', તસ્ય ચક્રસ્ય યા વિભા; તયાચ્છાદિતસર્વાંગ, માં માહિનસ્તુ દૈવ હિં. ૪૫ દેવદેવસ્ય યચ્ચક્ર, તસ્ય ચક્રય યા વિભા; તયાચ્છાદિતસર્વાંગ, માં માહિનસ્તુ જાલિકા. ૪૬ દેવદેવસ્ય પચ્ચક્ર', તસ્ય ચકય યા વિભા; તયાચ્છાદિતસર્વાંગ, માં મા હિંસન્તુ પન્નગા ૪૭ દેવદેવસ્ય યચ્ચક, તસ્ય ચક્રય યા વિભા; તયાચ્છાદિતસર્વાં ગં, માં માહિ'સન્તુ ગેાનસા, ૪૮ ચક્રસ્ય યા વિભા;
ધ્રુવદેવસ્ય યચ્ચક, તસ્ય તયાચ્છાદિતસર્વાંગ, માં મા ર્હિ ંસન્તુ દષ્વિણુઃ. ૪૯
ચક્રેશ્ય
દેવદેવસ્ય યચ્ચક્ર', તસ્ય યા વિભા; તયાચ્છાદિતસર્વાંગ, માં મા હિઁસન્તુ વૃશ્ચિકા . ૫૦
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________
મહામાભાવિક નવ સ્મરણ
દેવદેવસ્ય યશ્ચક, તસ્ય ચકાસ્ય યા વિભા; તયાચ્છાદિતસર્વાગં, માં મા હિંસતુ સિંહકાર. ૫૧ દેવદેવસ્ય યશ્ચક, તસ્ય ચક્રસ્ય યા વિભા; તયાચ્છાદિતસવગં, માં મા હિંસખ્ત ચિત્રકાર પર દેવદેવસ્ય વચ્ચક્ર, તસ્ય ચક્રશ્ય યા વિભા; તયાચ્છાદિતસર્વાગ, માં મા હિંસખ્ત હસ્તિના પ૩ દેવદેવસ્ય યાચક્ર, તસ્ય ચક્રશ્ય યા વિભા; તયાચ્છાદિતસર્વાગ માં મા હિંસતુ રેપલા. ૫૪ દેવદેવસ્ય યચક્ર, તસ્ય ચક્રશ્ય યા વિભા; તયાચ્છાદિતસવંગ માં મા હિંસતુ શકરા પપ દેવદેવસ્ય વચ્ચક્ર, તસ્ય ચકર્યા યા વિભા; તયાચ્છાદિતસવગં, માં મા હિંસતુ ગ્રામિણ, પ૬ દેવદેવસ્ય વચ્ચક્ર, તસ્ય ચસ્ય યા વિભા; તયાચ્છાદિતસવીંગ, માં મા હિંસત્ શત્રવા. ૫૭ દેવદેવસ્ય યચક્ર, તસ્ય ચકર્યા યા વિભા; તયાચ્છાદિતસવગં, માં મા હિંસતુ હિંસકા. ૫૮ દેવદેવસ્ય યાચકે, તસ્ય ચક્રશ્ય યા વિભા; તયાચ્છાદિતસર્વાગ, માં મા હિંસતુ દુર્જના. ૫૯ દેવદેવસ્ય વચ્ચક્ર, તસ્ય ચકાસ્ય યા વિભા; તયાચ્છાદિતસવગં, માં મા હિંસતુ તસ્કર. ૬૦ દેવદેવસ્ય ય, તસ્ય ચકાસ્ય યા વિભા, તયાચ્છાદિતસર્વાગં, માં મા હિંસખ્ત પામના, ૬૧
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________
બૃહદ્ ઋષિમ`ડલ સ્તાત્ર
દેવદેવસ્ય યચ્ચક્રૂ', તસ્ય ચક્રય યા વિભા; તયાચ્છાદિતસર્વાંગ, માં માહિ'સન્તુ તાયદા:. ૬૨ દેવદેવસ્ય યચક્ર', તસ્ય ચકસ્ય યા વિભા; તયાચ્છાદિતસર્વાંગ, માં માહિસન્તુ વયઃ. દેવદેવસ્ય યચ્ચક, તસ્ય ચક્રસ્ય યા વિભા; તયાચ્છાદિતસર્વાંગ..., માં માહિઁસન્તુ વ્યાધયઃ. ૬૪ દેવદેવસ્ય યચ્ચક, તસ્ય ચકય યા વિભા; તયાચ્છાદિતસર્વાંગ, માં માહિંસન્તુ શૃંગિણુ. ૬૫ દેવદેવસ્ય યચ્ચ, તસ્ય ચક્રસ્ય યા વિભા; તયાચ્છાદિતસર્વાંગ, માં માહિ'સન્તુ પક્ષિણુ, ૬૯ દેવદેવસ્ય યચ્ચક', તસ્ય થય યા વિભા; તયાચ્છાદિતસર્વાં ગ', માં મા હિ'સન્તુ દેવતાઃ. ૧૭ દેવદેવસ્ય યચક્ર', તસ્ય ચક્રેશ્ય યા વિભા; તયાચ્છાદિતસર્વાંગ, માં માહિઁસન્તુ વ્યંતરા, ૬૮ દેવદેવસ્ય યચ્ચક્ર', તસ્ય ચસ્ય યા વિભા; તયાચ્છાદિતસર્વાંગ, માં મા સિન્તુ કિન્નરા, ૬૯ દેવદેવસ્ય યચ્ચક્ર, તસ્ય ચક્રસ્ય યા વિભા; તયાચ્છાદિતસર્વાંગ, માં માહિસતુ ખેચરા. ૭૦
૩૭
દેવદેવસ્ય યચ્ચક્ર', તસ્ય ચક્રસ્ય યા વિભા; તયાચ્છાદિતસર્વાં ગ, માં માહિસન્તુ મુદ્ગલા.
૩
ચક્રસ્ય યા વિભા;
દેવદેવસ્ય યચક્ર', તસ્ય તયાચ્છાદિતસર્વાંગ, માં મા હિ'સન્તુ રાક્ષસા: ૭૧
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________
મહાપ્રાભાવિક નવ સ્મરણ
ચક્રસ્ય યા વિભા;
દેવદેવસ્ય યચક્ર', તસ્ય તયાચ્છાદિતસર્વાંગ..., માં મા હિંસન્તુ દાનવાઃ. ૭૩ દેવદેવસ્ય યચક્ર', તસ્ય ચકલ્ય યા વિભા; તયાચ્છાદિતસર્વાંગ, માં મા હિઁસન્તુ ગ્રહા. ૭૪ ધ્રુવદેવસ્ય યચ્ચક્ર, તસ્ય ચક્રય ચા વિભા; તયાચ્છાદિતસર્વાંગ, માં માહિ‘સન્તુ ભૂમિપા. ૭૫ દેવદેવસ્ય યચક્ર', તસ્ય ચક્રસ્ય યા વિભા; તયાચ્છાદિતસર્વાંગ, સા માં પાતુ સદૈવ હિ. છઠ્ઠું શ્રીગૌતમસ્ય યા મુદ્રા, તસ્યા યા ભુવિ લબ્ધયઃ; તાભિરભ્યધિક જ્યાતિ-રન્ સર્વનિધીશ્વર,
७७
પાતાલવાસિના દેવાઃ, દેવા ભૂપીઠવાસિનઃ; સ્વર્વાસિનાપિ ચે દેવા, સવે રક્ષન્તુ મામિતઃ. ૭૮ ચેડવધિલપંચા ચે તુ, પરમાવધિલબ્ધયઃ; તે સર્વે મુનયા દિવ્યા, માં સરક્ષંતુ સદા ૭૯
[ગદ્યપાઠ
ભવનેન્દ્ર-વ્યંતરેન્દ્ર જ્યેાતિકેન્દ્ર-કપેન્દ્રભ્યાનમાનમઃ.
શ્રુતાવધિ-દેશાવધિ—પરમાવધિ-સર્વાધિ,—બુદ્ધિ—ઋદ્ધિ
* આ ગદ્ય વિભાગ પણ સ્પષ્ટાથે પ્રક્ષિપ્ત કરાયા લાગે છે. લબ્ધિનામામાં મતાંતર નીચેનાં નામેા પણ આવે છે. ૧ સુધૈવ૦, २ सर्वोषध्यद्धि.
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________
બૃહદ્ ઋષિમ`ડલ સ્તોત્ર
પ્રાપ્ત-૩૨સદ્ધિ-પ્રાણહાનસદ્ધિ –પ્રાપ્તેશ્યે। નમઃ ]
પ્રાપ્ત–રસવો ષધધિ– પ્રાપ્ત-૧અનન્તાવધ્યદ્ધિ-પ્રાપ્ત-રતપ—ઋદ્ધિવૈક્રયદ્ધિ-પ્રાપ્ત-ક્ષેત્રહિ–પ્રાપ્ત-પઅક્ષીણમ
ડી શ્રીશ્ર ધૃતિમી, ગૌરીચ.ડી સરસ્વતી; જયાંબા વિજયા ક્વિન્નાડજિતા નિત્યા મદ્રા. ૮૦ કામાંગા કામમાણા ચ, સાન'દાનન્દમાલિની; માયા માયાવિની રૌદ્રી, કલા કાઢી કલિપ્રિયા. ૮૧ એતાઃ સર્વા: મહાદેન્ગેા, વન્તે યા જગત્રયે; મહ્યં સર્વોઃ પ્રયચ્છંતુ, કાન્તિ કીર્તિ ધૃતિ મતિમ્ . ૮૨
( વિશેષકર્ )
દુર્જના ભૂત-વેતાલા, પિશાચા: મુગલાસ્તથા; તે સવે ખ્રુપશામ્યંતુ, દેવદેવપ્રભાવતઃ.
૩૯
રણે રાજકુલે વી, જલે દુગે શ્મશાને વિપિને ઘારે, સ્મૃતા રક્ષતિ
૮૩
દિવ્યેા ગાષ્યઃ સુદુષ્પ્રાપ, શ્રી ઋષિમ’ડલસ્તવઃ, ભાષિતતીર્થ નાથુન, જગત્રાણુકુત્તેડનધા. ૮૪
ગજે હરી; માનવમ્ .
૮૫
રાજ્યભ્રષ્ટા નિજ રાજ્ય', પદભ્રષ્ટા નિજ પમ્ । લક્ષ્મીભ્રષ્ટા નિા લક્ષ્મી,પ્રાપ્નુંવંતિ ન સંશયઃ.
૮૬
१ अनन्तबलर्द्धि० । २ तत्त्वद्धि ( तत्वदृष्टि० तपऋद्धि આ નામેાને પ્રચાર છે પણ તે ખરાબર નથી ) રૂરલ । ४ वैयद्धि । ५ क्षेत्राक्षीणद्धि० ।
.
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________
મહામાભાવિક નવ સ્મરણ
ભાર્યાર્થી લભતે ભાર્યા, સુતાથી લભતે સુતમ; વિસ્તાથી લભતે વિત્ત, નર સ્મરણમાત્રતા. ૮૭
(વિશેષકમ) સ્વર્ણ શૈખે પટે કાંસ્ય, લિખિત્વા યસ્તુ પૂજયેત; તવાષ્ટમહાસિદ્ધિ-ગૃહે વસતિ શાશ્વતી. ૮૮ ભૂપત્રે લિખિત્વેદ, ગલકે મૂનિ વા ભૂજે; ધારિત સર્વદા દિવ્ય, સર્વભીતિવિનાશકમ . ૮૯ ભૂત પ્રેત , પિશાચમુંડ્ઝર્લૅમલે વાતપિત્તક કે-મુચ્યતે નાત્ર સંશય , લ૦ ભૂર્ભવાસ્વસ્ત્રયીપીઠ–વતિનઃ શાશ્વતા જિના તઃ સ્તુતેવદિતૈયત ફલં તત્ ફલં મૃતૌ. ૯૧ એતદ્ ગપ્યું મહાતેત્રે, ન દેયં યસ્ય કર્યાચિત્; મિથ્યાત્વવાસિને દત્ત, બાલહત્યા પદે પદે. ૧૨ આચાસ્લાદિત કૃત્વા, પૂજયિત્વા જિનાવલીમ; અષ્ટસાહસિકે જાપા, કાર્યસ્તસિદ્ધિહેત. ૯૩ શતમષ્ટોત્તરે પ્રાત-ચે સમરતિ દિને દિને; તેષાં ન વ્યાધ દેહે, પ્રભવંતિ ન ચાપદા. ૯૪ અષ્ટમાસાવ િયાવત, પ્રાતઃ પ્રાતસ્તુ યઃ પઠેન્; તેત્રમતનું મહાતેજે, જિનબિંબ સ પશ્યતિ. ૫ દષ્ટ સત્ય બિંબે, ભવે સમકે ધ્રુવમ; પદમાગ્નેતિ શુદ્ધાત્મા, પરમાનંદસંપદમ. ૯૬ વિશ્વવંદ્ય ભવે ધ્યાતા, કલ્યાણનિ ચ સેતુતે; ગત્વા સ્થાન પર સેડપિ, ભૂયસ્તુ ન નિવતતે. ૯૭
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________
પંચ-સ ગ્રહ
ઇટ્ઠ' શ્તાત્ર' મહાÔાત્ર, સ્તુતીનામુત્તમં પરમ્ ; પઠનાત્મરણાજ્જાપાત્, લભતે પદમવ્યયમ્ .
ઋષિમ ́ડલનાઐતત્, દિવ્યતેજોમહાÔાત્ર,
પુણ્યપાપપ્રણાશકમ્;
સ્મરણપòનામ્બુભમ્ .
૪૧
શ્રીવદ્ધ માનશિષ્યણુ, ગણુભૃગૌતમણિા; ઋષિમ‘ડલના ચૈતત્,
૯૮
૯૯
વિઘ્નૌધાઃ પ્રલયં યાંતિ, આપદે નવ કહુંચિત્; ઋદ્ધઃ સ્મૃયઃ સર્વઃ, Ôાત્રસ્યાસ્ય પ્રભાવતઃ. ૧૦૦
ભાષિત. Ôત્રમુત્તમમ્. ૧૦૧
પંચ–સંગ્રહ
૧ હું ચગાયેાગ માણા દ્વાર નમિઊજિણું વીર, સમ્મ' દુટ્ટકમ્મનિ}વગ વાચ્છામિ પંચસ’ગહુ-મેય મહત્વ જહત્ય ચ. ૧ સયગાઇ પંચ ગ ́થા જહારિહ જેણુ એન્થ સખિત્તા; દારાણિ પંચ અહવા તેણે જહત્યાભિહાણમિણ. ૨ એન્થ ય જોશુવયેાગાણુ મગણા અધગા ય વત્તવ્વા; તહુ મ`ધિયવ્ ય અંધ-હેયા અંધવિહિણા ય. સચ્ચમસચ્ચ' ઉભય. અસચ્ચમાસ' મણેાવઈ અ}; વેઉવાહારારાલ-મિસ્સ સુદ્ધાણિ કમ્ભયગ, અન્નાતિગ' નાણાણિ પોંચ ઈઇ અઢૂંઢા ઉ સાગારી; અચક્ષુ-દ'સણાઇ ચઉડુ-વઆગા અણુાગારા. ૫
3
૪
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________
પંચ સંગ્રહ
વિગલા સન્નિપજત્તએ સુ લભંતિ કાયવઈગા; સવે વિ સન્નિપજજત એસુ સેસેસુ કાશે. ૬ લહીએ કરણેહિ ય એરાલિયમીસગે અપજતે; પજતે એરાલ વેલવિય મીસગે વાવિ. ૭ કમુરલદુગમપજે વેલવિદુર્ગા ચ સન્નિ લદ્ધિલ્લે; પજજેસુ ઉરશ્ચિય વાએ વેવિયદુર્ગ ચ. મઈસુય અન્નાણ અચકખુ દંસણુંક્કારસેસુ ઠાસુ, પજત ચઉપણિદિસુ સચખું સન્નીસુ બારસવિ. ૮ ઈગિ વિગલ થાવસુ ન મણે દે ભેય કેવલદુગંમિ; ઈગિ થાવરે મ વાયા વિગલેસુ અસચ્ચમેસેવ. ૯ સચ્ચા અસચ્ચમેસા દે દે સુવિ કેવલેસ ભાસાએ અંતરગઈ કેવલિએસ કમ્પયન્નત્થ ત વિવફખાએ. ૧૦ મણનાણવિભગેસુ મીસ ઉરલંપિ નારય-સુરેણુ; કેવલ થાવર વિગલે વેલવિદુર્ગ ન સંભવઈ. ૧૧ આહારદુર્ગા જાયઈ ચેપુનિવર્સી ઈઈ વિસેસણએ; માયગઈ પંચેદિય-માઈએસ સમઈએ એજજા. ૧૨ માણ્યગઈએ બારસ મણકેવલવજિજયા નવજ્ઞાસુ, ઈગિથાવસુ તિત્રિ ઉ ચઉ વિકલે બાર તસસકલે. ૧૩
એ વેએ સન્ની આહારગભવ-સુક્કલેસાસુ, બારસ સંજમસમે નવ દસ લેસાકસાસુ. ૧૪ સમ્મત્ત કારણહિં મિચ્છનિમિત્તા ન હોંતિ ઉવાગા કેવલદુગેણ સેસા સંતવ અચફખુચક્ખુસુ. ૧૫
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________
પંચ-સંગ્રહ
૪૩
જે ગાહારદુગૂણ મિછે સાસાયણે અવિરએ ય; અyવાઈસુ પંચસુ નવ એરાલ મણવઈ ય. ૧૬
ઉવિણ જુય તે મીસે સાહારગેણ અપમત્તે; દેસે દુવિઉવિજીયા આહારદુગેણ ય પમત્તે. ૧૭ અજગે અજોગી સત્ત સજગમિ હતિ જેવા ઉ; દે દે મણવઈગા ઉરાલદુર્ગા સકમ્મઈગં. ૧૮ અચફખુ ચક્ખુ દંસણ-મન્નાણુતિગંચ મિચ્છસાસાણે; વિરયાવિએ સમે નાણતિગ દંસણુતિગ ચ. ૧૯ મિસંમિ વામિર્સ મણનાણજુયં પમત્તપુવાણું કેવલિયનાણદંસણ ઉવએગ અગિજેગીસુ. ૨૦ ગઈ ઈદિએ ય કાએ જેએ વેએ કસાયના ય; સંજમદંસણલેસા ભવ સન્નિ સમ્મ આહારે. ૨૧ તિરિયગઈએ ચોદસ નારયસુરનરગઈસુ દ ઠાણા; એગિદિએસુ ચઉરે વિગલ પણિદિસુ છગ્ગહરે. ૨૨ દસ તસકાએ ચઉ ચઉ થાવરકાએ સુ જીવઠાણાઈ; ચત્તારિ અઠ દક્તિ ય કાયવઈ માણસેસુ કમા. ૨૩ ચઉ ચઉ પુમિWિવેએ સવ્વાણિ નપુસંપરાએસ કિહાઈતિગાહારગ-ભવ્વાભષે ય મિચ્છ ય. ૨૪ તેલ લેસાઈસુ દેગ્નિ સંજમે એક્કમઠમણહારે; સન્ની સમ્મમિ ય દક્તિ સેસયાઈ અસંનિશ્મિ. ૨૫ દુસુ નાણ દંસણાઈ સવે અજ્ઞાણિણે ય વિનેયા; સબ્રિશ્મિ અગિ અવેઈ એવાઈ મુણ્યવં. ૨૬
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________
પંચ-સંગ્રહ
દે મઈસુય હિદુગે એક મણનાણ કેવલવિર્ભાગે; છ તિગ વ ચખુદંસણ ચઉદસ ઠાણણિ સેસતિગે. સુર-નારએસુ ચત્તારિ પંચ તિરિએસુ ચેટ્સ મણસે; ઈગિ વિગલેસુ જુયેલ સવ્વાણિ પણિદિસ હવંતિ. ૨૭ સસુવિ મિચ્છા વાઉતેઉ સુહુમતિગં પત્ત સાસાયણે ઉ સામે સાદુગે સેસ સન્નિશ્મિ. ૨૮ જા બાયર તા વેસુ તિસુ વિ તહ તિસુ ય સંપરાએ સુક લેબંમિ જાવ સહુએ છ લેસા જાવ સમેત્તિ. ૨૯ અપુવાઈસુ સુક્કા નWિ અગિન્મિ તિત્રિ સેસાણું; મીસે એગે ચઉરે અસંજયા સંજયા સેસા. ૩૦ અભવિએસુ પઢમં સવાણિયરેસ દે અસન્નિસુ સવિસુ બાર કેવલિ સન્ની નેઅસત્રીવિ. ૩૧ અપમgવસન્ત અગિ જાવ સવિ અવિરયાઈયા; વેયગઉસમખાઈય-દિદિ કમસે મુણેયવા. ૩૨ આહારગેસુ તેરસ પંચ અણુહારગેસુ વિ ભવંતિ; ભણિયા જેગુવગાણ મગ્નણ બંધને ભણિમે. ૩૩
૨ જું બંધકદ્વાર સવિતાવિ જીવા વિબંધગા તેસિમંતિમ ભેએ; ચદસહા સર્વે હુ કિમાઈ સંતાઈપય નેયા. ૧ કિ જીવા? ઉવસમમાઈ-એહિં ભાવેહિં સંજુય દવં; કસ્સ? સરૂવર્સ પહૂ કેણુક્તિ? ન કેણઈ કયાઉ. ૨
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________
૫ ચ–સ મહ
કત્થ સરીરે લેાએ વ હુંતિ કેચિર સવ્વકાલ' તુ; કઈ ભાવજીયા જીવાત દુગતિગ ચઉ પંચ મીસેહિં. સુર નેરઈયા તિસુ તિસુ વાઉપિિદતિક્િTM ચઉ ચઉસુ; મયા પંચસુ સેસા તિસુ તણુસુ અવગ્ગહા સિદ્ધા. પુઢવાઈ ચરૂ ચહાસાહારણવ'પિ સતય સયય'; પત્તેય પજપા દુવિહા સેસા ઉ વવન્ના. ૫ મિચ્છા અવિરય દૈસા પમત્તઅપમત્તયા સોગિ ય; સદ્ધ ઈયરગુણાનાણાજીવેસુ વન હેાંતિ. ૬ ઇંગદુંગ જોગાઈણું ઢવિયમહા એગણેગ ઇઇ જીયલ; ગિ જોગાઉ ૬ઠ્ઠુ ગુણા ગુણિયવિમિસ્સા ભવે ભંગા. અહવા એકપઈયા દ્યો ભંગા ઇકંગ બહુત્ત સન્ના જે; એએ ચ્ચિય પયવુડ્ઢીએ તિગુણા દુગસંજીયા ભંગા
૪૫
3
સાહારણાણુ ભૈયા ચ। અણુ ́તા અસ`ખયા સેસા; મિચ્છા ણુતા ચઉરા પલિયાસ'ખ'સ સેસ સ’ખેજા. પત્તયપજવણકાઈયાઉ પયર હરતિ લેગસ; અ'ગુલઅસ'ખભાગેણુ ભાઇય' ભૂદ્દગતણુ ય. ૧૦ આવલિવગ્ગા ઊણાવલીએ ગુણ હુ ખાયરા તેઊ; વાઊ ય લેાગસ ખ`સેસતિગમસખિયા લેગેા. ૧૧ પુજ્જત્તાપજ્જત્તા બિતિચઅસન્નિા અવહરતિ; અંગુલસ`ખા સખપૃએસભઇય પુઢા પયર. ૧૨ સન્નિચસુ ગઈસુ પઢમાએ અસ'ખ સેઢિ નેરઇયા; સેઢિઅસ ખેન્જ સા સેસાસુ જહાત્તર તહે
ય. ૧૩
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________
પંચ-સંગ્રહ
સંખેજયણાણું સૂઈપએસેહિ ભાઈએ પરે; વંતરસુરેહિ હીરઈ એવં એકઝેક્ટલે એણું. ૧૪ છપ્પન્ન દેસયંગુલ સૂઈપએસેહિં ભાઈઓ પયરે; જેઈસિએહિં હીરઈ સટ્ટાણે થીય સંખગુણું. ૧૫ અસંખસેઢિગપએસ-તુલયા પઢમદુઈયકપેસુ સેઢિ અસંખંસસમા ઉવરિ તુ જહેત્તર તહ ય. ૧૬ સેહિ એકેકપએસઈ સૂઈશુમંગુલપ્પનિયં; ઘમ્માએ ભવણ સેહમ્મયાણ મારું ઈમ હાઈ. ૧૭ છપ્પન્નદેસયંગુલ ભૂએ ભૂઓ વિગભ મૂલતિગં; ગુણિયા જહુન્નરWા રાસીઓ કમેણ સૂઈએ. ૧૮ અહવંગુલhએસા સમૂલગુણિયા ઉ નેરઈય સૂઈ; પઢમદુઈયા પયાઈ સમૂલગુણિયાઈ ઈયરાણું. ૧૯ અંગુલમૂલાસંખિય ભાગમ્યુમિયા ઉ હતિ સેઢીએ; ઉત્તરવેવિયાણ તિરિયાણ ય સન્નિપજજાણું. ૨૦ ઉક્કસપણ મટ્ટા સેઢિરૂવાહિયા અવહરતિ, તઈયમૂલાહ એહિં અંગુ લ મૂલ ૫ એ સે હિં. ૨૧ સાસાયણુઈ ચઉરે અસંખા અણુતયા મિચ્છા; કેડિ સહસપહત્ત પમત્ત ઈયરે 9 થવયરા. ૨૨ એગાઈ ચઉમ્પણ સમગ વિસામગા ય ઉવસંતા; અદ્ધ પહુચ્ચ સેઢીએ હાંતિ સવિ સંખેજજા૨૩ ખવગા ખીણ જોગી એગાઈ જાવ હતિ અસયં; અદ્ધાએ સપહત્ત કેડિયુહરં સગીએ. ૨૪
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________
પંચ-સંગ્રહ
અપજજત્તા દેગ્નિવિ સુહુમાં એબિંદિયા જએ સવે; સેસા ય અસંખે જજા બાયર પવણા અસંખેસુ. ૨૫ સાસાયણાઈ સવે લયસ્સ અસંખયંમિ ભાગંમિ, મિચ્છા ઉ સવલએ હેઈ સગીવિ સમુગ્ધાએ. ૨૬ વેયણ કસાયમારણ વેલેવિય તેઉ હારકેવલિયા; સગ પણ ચઉ તિત્રિ કમા મણસુરનેરઈયતિરિયાણું. ૨૭ પંચિંદિય તિરિયાણું દેવાણ વ હાંતિ પંચ સન્નીણું; વેવિયવાઊણે પઢમા ચઉરે સમુગ્ધાયા. ૨૮ ચઉદસવિતાવિ જીવા સમુગ્ધાએણે કુસંતિ સવજગં; રિસેઢીએ વ કેઈ એવં મિચ્છા સંજોગી ય. ૨૯ મીસા અજયા અડ અડ બારસ સાસાયણ છ દેસજઈ; સગ સેસા ઉ કુસંતિ રજૂ ખીણ અસંખંસં. ૩૦ સહસારંતિય દેવા નારયનેહણ જતિ તઈયભવં; નિજજતિ અમ્યુયં જા અચુયદેવેણ ઈયરસુરા. ૩૧ છટ્રીએ નેરઈએ સાસણભાવેણ એઈ તિરિમાણુઓ; લગત નિરકુડેસુ જતિને સાસણગુણસ્થા. ૩૨ વિસામગ ઉવસંતા સવર્ડ અમ્પમત્તવિયા ય; ગચ્છતિ રિઉગઈએ પુદેસજયા ઉ બારસમે, ૩૩ સત્તહમપજાણું અંતમુહુ દુહાવિ સુહુમાણું; સેસાણંપિ જહન્ના ભવઠિઈ હોઈ એમેવ. ૩૪ બાવીસસહસ્સાઈ બારસવાસાઈ અઉણપન્નદિણા; છમ્માસ પુશ્વકેડિ તેત્તિસયરાઈ ઉકેસા. ૩૫
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪૮
પંચ-સંગ્રહ
હાઈ અણુઅણું અણુઈસંતે ય સાઈતે ય; દેસૂણ પિગ્મલદ્ધ અંતમુહુરં ચરિમમિચ્છા, ૩૬ પિગલપરિયટ્ટો ઈહ દવાઈ ચઉવિહે મુર્ણય
એકેકેકે પણ દુવિહે બાયરસુહુમત્તલેએણું. ૩૭ સંસારંમિ અડતે જાવ ય કાલેણ કુસિઅ સવાણ ઈશુ જીવુ મુયઈ બાયર અન્નયરતણુટ્રિએ સુહુમ, ૩૮ લોગસ્સ પએસેસુ અણુતરપરંપરા-વિભત્તી હિં; ખેૉમિ બાયરે સે સુહુ ઉ અણંતરમયટ્સ. ૩૯ ઉસ્સપિણિ સમએસ અર્ણતરપરંપરા-વિત્તિહિં; કાલમ્પિ બાયરા સો સુહુમા ઉ અણુતરમયલ્સ. ૪૦ અણુભાગકાણેસું અતરપરંપરાવિત્ત હિં; ભાવંમિ બાય સે સુહમે સન્વેસુક્કમસે. ૪૧ આવલિયાણું છકકે સમયાદારમ્ભ સાસણ હેઈ; મીસુવસમ અંતમુહુ ખાઈયદિણિ અણુસદ્ધા. ૪૨ વેગ અવિરયસો તેત્તીસરાઈ સાઈરેગાઈ; અંતમુહુરાએ પુવકેડી દેસે ઉ દેસૂણા, ૪૩ સમયાઓ અંતમુહુ પમત્ત અપમત્તયં ભયંતિ મુણી; દેસૂણ પુણ્વક અને ચિહિ ભર્યતા. ૪૪ સમયાઓ અંતમુહુ અપુવકરણ ઉ જાવ ઉવસંતે ખીણાગીણું તે દેસસ્સવ જેગિણો કાલો. ૪૫ એચિંદિયાણુર્ણતા દણિ સહસ્સા તસણ કાયઠિઈ; અયરાણ ઇગ પર્ણિદિલ્સ નરતિરિયાણું સગર્ભવા૪૬
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________
પંચ-સગ્રહ
પદ્ઘતિયતિરિનરાણુ કાલેણું;
અંતમુહૂં. ૪૭
પુળ્વકાડપુ ુત્ત’ નાણાઈગપજત્ત – મનુજીપલ્સ ખંસ પુરિસત્ત સન્નિત્ત સયપુહુર્ત્ત. તુ હેાઇ અયરાજી; થી પલિયસયપુષુત્ત નપુસગત્ત’ અણુ તદ્ધા. ૪૮ ખાયરપરેંગિંદ્રિય વિગલાણુ ય વાસસહસ્સ સ ́ખેજા; અપજ્જતસુહુમસાહારાણ પત્તગમતમુહું, ૪૯
પત્તય માદરસ ઉ પરમા હરિયસ હોઈ કાયયટ્સ; એસિપ્પણી અસ`ખા સાહારત્ત' રિઉગઇયત્ત, ૫૦ માહિઇ આયરાણું સુહુમાણુ અસંખયા ભવે લેાકા; સાહારશેસુ દાસપુગ્ગલા નિશ્વિસેસાણુ’. ૫૧ સાસણ મીસા હવતિ સન્તયા પલિયસ ખઇગકાલા; ઉવસામગ વસંતા સમયાએ અંતરમુર્હુત્ત, પર ખવગા ખીણાોગી હાંતિ અશુિચ્ચાવિ અંતરમુર્હુત્ત'; નાણાજીવે ત. ચિય સત્તહિં સમયેહિં અબ્બહિય', ૫૩ એગિદિત્ત. સયય તસત્ત!' સમ્મદેસચારિત્ત'; આવલિયાસ'ખ'સ' અડસમય ચરિત્ત સિદ્ધી ય. ૫૪ મણુયત્તણુત્તરસુરત્ત; સમયા સોયા ખવગસેઢી ય. ૫૫ અડયાલા સીખાવત્તરી ય. ચુલસીઇ; ૬ડ્રેસય એગાએ જહુંત્તરે સમગે. ૫૬ ગખ્ખયતિરિમણુસુરનારયાણુ વિરહે મુર્હુત્ત ખારસગ; મુચ્છિમનરાણુ ચઉવીસ વિગલ અમણાણુ અંતમુહુ, પછ
ઉવસમસેઢી ઉવસ'તયા ય
ડિવજ્જ તે
ખત્તીસા
છન્ન
૪૯
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મજરી
તસમાયર સાહેારણઅસન્નિ અપુમાણુ ડિઇકાલેા; સા ઈયરાણું વિરહા એવ હરિચયરા ચ. ૫૮ આઈસાણું અમરસ અંતર દ્વીય મુર્હત્ત આસહસારે અÁયણુત્તર દિણુ માસ વાસ નવ. ૫૯ થાવરકાલુખોસા સબ્વš ખીયએ ન ઉવવાએ; ઢા અયરા વિજયાઈસુ નરએસ વિયાણુમાણેણ ૬૦ પલિયાસ ખેા સાસય-જી'તર સેસયાણુ અંતમુહૂ; મિચ્છસ્સો એ છસટૂડી ઈયરાણુ પાગલઢતા. ૬૧ વાસપુર્હુત્ત' વસામગાણુ વિરહે છમાસ ખવગાણું; નાણાજીએસ સાસામીસાણું' પદ્યસંખ‘સા. ૬૨ સમ્માઈ તિન્નિ ગુણાક્રમસેા સગચાપન્નરઢિાણિ; છમ્માસ અોગિત્ત ન કૈાવિ પડિવજ્જએ સયય'. ૬૩ સમ્ભાઇ ચત્તુ તિય ચઉ વસમમુવસ'તયાણુ ચઉ પાંચ; ચ ખીણઅપુવાણ તિન્નિ ઉ ભાવાવસેસાણ'. ૬૪ થાવા ગમ્ભયમયા તત્તો ઇત્થીએ તિગુણિયાએ; બાયર તેાયા તાસિમસ ખેજ
૫૦
પજ્જત્તા. ૫
તત્તોસ ખેજ્જ જાણો કલ્પે; સત્તમ છઠ્ઠી સહસ્રારા. ૬૬ સુમિ પ`ચમાએ લંતય ચેાત્થીએ ખંભ તચ્ચાએ; માહિંદ્ર સણકુમારે દાચ્ચાએ મુષ્ઠિમા મયા. ૬૭ ઇસાથે સવિ ખત્તીસગુણા ઢાંતિ દેવીએ; સંખેજજા સાહુમ્મેત અસખા ભવણવાસી. ૬૮
તત્તોણુત્તરદેવા તત્તોઅસ ખગુણિયા
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________
પંચ-સંગ્રહ
પ૧ યણપબિયા ખય-રયણિદિ સંજજ તત્તિરિખીએ, સવ્વસ્થ એ થલયર જલયર વણ જેઈસ ચેનં. ૬૯ તો નપુંસ ખહયર સંખેજજા થલયર જલયર નપુંસા; ચઉરિંદિ તઓ પણબિતિઈદિય પજત કિંચિહિયા. ૭૦ અસંખા પણ કિંચિહિય સેસ કમઓ અપજજ એભય; પચંદિય વિસેસહિયા ચઉતિય બેઈદિયા તત્તે. ૭૧ પજત્ત બાયર પત્તેયતરૂ અસંખેજ ઈતિ નિગયા; પુકવી આઉ વાઉ બાયરઅપજજર તેઉ તા. ૭૨ બાદરતરૂનિયા પુઢવીજલવાઉતેજે તે સુહમા; તો વિસેસઅહિયા પુઢવીજલાવણુકાયા ઉ. ૭૩ સંખેજ સુહુમ પmત્ત તેઉ કિંચિહિય ભૂજલ-સમીરા; તત્તે અસંખગુણિયા સુહુમનિગયા અપજરૂા. ૭૪ સંખેશ્વગુણ તો પજરાણુતયા તઓ ભવા પડિવડિયસમ્મસિદ્ધાવણ બાયર જીવ પજરૂા. ૭૫ કિચિહિયા સામન્ના એએ ઉ અસંખ વણ અપજજતા; એએ સામનેણું વિસે અહિયા અપજતા. ૭૬ સુહુમાં વણું અસંખા વિસેસહિયા ઇમે ઉ સામન્ના સુહમવર્ણ સંખેજજા પજત્તા સવ કિચિહિયા. ૭૭ પત્તાપજત્તા સુહુમા કિંચિહિયા ભવસિદ્ધિયા; તો બાયર સુહુમા નિગેય વણસ્સાઈજિયા તત્ત. ૭૮ એબિંદિયા તિરિફખા ચઉગઈમિચ્છા ય અવિરઈજીયા ય; સકસાયા છઉત્થા સજોગ સંસારિ સર્વે વિ. ૭૯
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિક્ય-તિલકસ્વાધ્યાય-માઁજરી
વસંત ખવગ જોગી અપમત્ત પ્રમત્ત દેસસાસાણા; મીસાવિરયા ચઉ ચઉજડ઼ેત્તર સ`ખ સ`ખગુણા, ૮૦ ઉક્કાસપએ સંતા મિચ્છા તિસુ ગઇસુ હૈાંતસ'ખગુણા; ત્તિરિએ અણુ'તગુણિયા સન્નિસુ મણુએસ સંખણા. ૮૧ એગિક્રિય સુહુમિયરા સન્નિયર પણિદિયા સમિતિચઉ; પુજત્તાપત્તા ભેએણુ’ ચાસગામા. ૮૨
પર
મિચ્છા સાસણમિસ્સા અવિરય દૈસા પમત્ત અપમત્તા; અપ્રુવ ખાયર સુહુમે વસ'તખીણા સજોગિયરા. ૮૩ તેરવિ અધગા તે અ‰વિહુ' 'ધિયય કમ્મ; મૂ લુત્તરભેય' તે સાહિમા તે નિસામેહ. ૮૪ ત્રીજી મધન્યદ્વાર
નાણુસ્સે સસ્સ ય આવરણ' વેયણીય મેહણીય; આઉ ય નામ ગાય' તહે‘તરાય ચ પયડીએ. ૧ પંચ નવ દાન્નિ અઠ્ઠાવીસાચા તહેવ ખાયાલા; ઢાન્નિ ય પંચ ય ભણિયા યડીએ ઉત્તરા ચેવ. મઈસુયઆહિમણુ કેવલાણું આવરણ ભવે પદ્મમ'; દાણુ – લાભ – લાગે।વભાગ – વિરિય તરાયય. મિ. ૩ ભવે ચહા; હા નિાઈદુરુત્તથીણુદ્ધી. ૪ સાલસ કસાય નવ નાકસાય સતિગ' ચ માહણીય'; સુરનરતિરિનિરયાણ સાયાસાય થ નીઉચ્ચ'. પ્
નયણેયરાહિકેવલ-દસણઆવરણય'
નિદ્દાપયલાહિ
ર
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________
પચ-સંગ્રહ
પડે
ગઈજાઈસરીરંગ બંધણુ સંધાયણું ચ સંઘયણું; સઠાણવશ્વગંધરસફાસઅણુપુષ્યિ વિહગગઈ. ૬ અગુરુલઘુ ઉવઘાયં પરઘાઉસાસઆયવુજયં; નિમ્માતિસ્થનામં ચ ચદસ અડ પિંડપત્તેયા. ૭ તસબાયરપજતું પત્તેય થિર સુર્ભ ચ નાયવં; સુસ્મરસુભગાઈજર્જ જસકિત્તી સૈયરા વસં. ૮ ગઈયાઈયાણ ભેયા ચઉ પણ પણ તિ પણ પંચ છ છફકં; પણ દુગ પણ ચઉદ્ગ પિંડુત્તરભેય પણ ઠી. ૯ સસરીરંતરભૂયા બંધણુ સંઘાયણ ઉ બંધુએ; વણાઈ વિગપ્પા વિ હું બંધ ને સમ્મમીસાઈ. ૧૦ વેઉવાહારેરાલિયાણ સગતેય – કમ્મજુત્તાણું નવ બંધણાણિ ઈયર દુજુત્તાણું લિન્નિ તેસિં ચ. ૧૧ એરાલિયાઈયાણે સંધાયા બંધણાણિ ય સગે; બંધસુભ સંતઉદયા આસજ્જ અગહા નામ. ૧૨ નીલકસીણું દુગંધ તિરં કડુ ગુરું ખર રુફખં; સીયં ચ અસુભનવગૅ એગારસગં સુભ સેસં. ૧૩ ધુવનંધિ યુદય સવઘાઈ પરિયજ્ઞમાણઅસુભાઓ; પંચ વિ સપડિવફખા પગઈ ય વિવાઓ ચઉહા. ૧૪ નાણુતરાયદેસણ ધુવબંધિ કસાયમિચ્છભયકુછા; અગુરુલઘુ નિમિણ તેય ઉવઘાયું વર્ણચકિમ્મ. ૧૫ નિમ્માણ થિરાથિર તેયકશ્મવણાઈ અગુરુસુહમસુહં; નાણુતરાયદસગે દંસણચઉમિચ્છ નિષ્ણુદયા. ૧૬
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
કેવલિયનાણદંસણઆવરણું બારસાઈમકસાયા; મિચ્છત્ત નિદાઓ ઈય વસં સવઘાઈઓ. ૧૭ સમ્મરનાણદંસણ – ચરિત્તઘાઈરણાઉ ઘાઈઓ; તસેસ દેસઘાઈરણાઉ પુણ દેસઘાઈએ. ૧૮ નાણાવરણચઉફક દંસણુતિગ નેકસાય વિઠ્યપણું; સંજલણ દેસઘાઈ તઈયવિગપે ઈમે અન્ન. ૧૯ નાણુતરાયદેસણચઉફર્ક પરઘાયતિર્થીઉસ્સાસં; મિચ્છભયકુછ ધુવબંધિણી નામસ્સ અપરિપત્તા. ૨૦ મયતિગ દેવતિગ તિરિયાઊસાસઅતણુયંગ; વિહગઈવણાઈ સુર્ભ સાઈદસતિત્વનિખ્ખાણું. ૨૧ ચરંસઉસભઆયવ પરાઘાય પણિદિ અગુરુસાઉચં; ઉજજેય ચ પસંસ્થા સેસા બાસીઈ અપસન્થા. ૨૨ આયાવં સંઠાણું સંઘયણસરીરસંગ ઉજજોય; નામધુદય – ઉવ – પરદાય પત્તેયસાહાર. ૨૩ ઉતઈયભાવા પિગલ-વિવાગિણે આઉ ભવવિવાગીણિ; ખેરવિવાગપુવી જીવવિવાળા ઉ સેસાઓ. ૨૪ મહિસ્સવ ઉવસમે ખાઓવસમે ચઉહ ઘાઈશું; ખયપરિણામિયઉદયા અહવિ હાંતિ કમાણું. ૨૫ સમ્મત્તાઈ ઉવસમે ખાઓવસમે ગુણ ચરિત્તાઈ; ખઈએ કેવલભાઈ તથ્વવએ ઉ ઉદઈએ. ૨૬ નાણુતરાયદેસણ – વેણિયાણું તુ ભંગયા દેક્સિ, સાઈ સપજજવસ્ત્રાણેવિ હાઈ સેસાણુ પરિણામે. ૨૭
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________
પચ-સંગ્રહ
પપ
ચઉતિઠાણરસાઇ સવઘાઈણિ હોંતિ ફઠ્ઠાઈ દુઠાણિયાણિ મીસાણિ દેસઘાઈણિ સેસાણિ. ૨૮ નિહએસુ સવ્વઘાઈરસેતુ ફહેસુ દેસઘાઈશું; જીવસ્ય ગુણા જાયંતિ એહિમણુચક્ખુમાઈયા. ૨૯ આવરણમસવઘુ પુસંજલણંતરાય પયડીએ; ચઉટૂઠાણ પરિણયાઓ દુતિચઉઠાણુઓ સેસાઓ. ૩૦ ઉપ્પલભૂમિવાલયજલહાસરિતસંપરાએલું; ચઉઠાણુઈ અસુભાણ સેસયાણું તુ વચ્ચાસે. ૩૧ ઘસાડઈનિબુવમે અસુભાણ સુભાણ ખરખંડુવમે; એગઠાણે ઉ ર અણું ગુણિયા કમેણિય. ૩૨ ઉચ્ચ તિર્થં સમ્મ મીસ વેલવિછફકમાઊણિ; માણુગ આહારદુર્ગ અટ્રારસ અધુવસત્તાઓ. ૩૩ પઢમકસાયમેયા એયાએ આઉતિર્થીવ જજાએ સત્તરસુવલણએ તિગેસુ ગઈઆણુપુષ્યાઊ. ૩૪ નિયuઉસંભવિ હુ ભયણિજજે જાણ હેઈ પયડીણું બંધે તો અધુવાએ ધુવા અભયણિજજબંધાએ. ૩૫ દવું એ કાલે ભ ય ભાવે ય હેય પંચ હેઉ સમાસેણુએ જાયઈ સવ્વાણ પગઈશું. ૩૬ અચ્છિન્ન ઉદએ જાણું પગઈણ તા યુવેદઈયા; વેચ્છિન્ને વિહુ સંભવઈ જાણ અવદયા તા. ૩૭ અસુભસુભરણઘાઈત્તણાઇ રસભેય મુણિજાહિ; સવિસયઘાયલેણ વાવિ ઘાઈત્તણું નેય. ૩૮
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________
પ
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
જે ઘાએઈ સવિસયં સયલ સે હેઈ સવ્વઘાઈરસે; સે નિછિદ્દો નિદ્ધો તણુએ ફલિહમ્મુહરવિમલે. ૩૯ દેસવિઘાઈત્તઓ ઈયરે કડકંબલં સુસંકાસે; વિવિહબહુછિદ્ભરિએ અ૫સિહે અવિમલ ય. ૪૦ જાણ ન વિસઓ ઘાઈત્તર્ણમિ તાણંપિ સવઘાઈરસે; જાયઈ ઘાઈસગાસણ ચારયા હારાણું. ૪૧ ઘાઈઓએવસમેણું સમ્મચરિત્તાઇ જાઈ જીવસ્ય; તાણું હણંતિ દેસ સંજલણું નેકસાયા ય. ૪૨ વિણિવારિય જા ગ૭ઈ બંધં ઉદયં વ અન્નપગઈએ; સા હુ પરિયરમાણે અણિવાતિ અપરિયતા. ૪૩ દુવિહા વિવાગઓ પણ હેલવિવાગાઓ રવિવાળાએ; એક્કેકાવિ ય ચહા જ ચ સદ્દો વિગપેણું. ૪૪ જા જ સમેચ્ચ હેલું વિવાગઉદયં ઉતિ પગઈએ; તા વિવારસને સેસલિહાણુઈ સુગમાઈ. ૪૫ અરઈરઈણું ઉદએ કિન્ન ભાવે પિગ્મલાણિ સંપપ્પ; અપુહિવિ કિને એવું કેહાઈયા/વિ. ૪૬ આઉવ ભવવિવાળા ગઈ ન આઉસ પરભવે જમ્યા; ને સવહાવિ ઉદએ ગઈણ પણ સંકમેત્યિ. ૪૭ અણુપુથ્વીનું ઉદએ કિ સંકમeણ નર્થીિ સંતેવિ, જહ ખેત્તહેઉણે તાણ ન તહ અજ્ઞાણ સવિવાગે. ૪૮ સંપમ્પ જયકાલે ઉદય કાએ ન જતિ પગઈએ; એવમિણમેહહેલું આસજજ વિસય નWિ. ૪૯
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________
પંચ-સગ્રહ
કેવલર્દુગસ સુહુમ હાસાઈસુ કહુ ન કુણુઇ અપુવે; સુભગાઈ મિચ્છે કિલિહૂં એગઠાણિરસ. ૫૦ જલરેહસમકસાએવિ એગઠાણી ન ન કેવલદુગસ; જે અણુપિ હું ભણિય આવરણ' સવઘાઈ સે. ૫૧ સેસાસુભાણુ વિ ન જ ખવગિયરાણું ન તારિસા સુદ્ધિ; ન સુભા ́પિ હું જમ્હા તાણુ. અા વિસુજ્ઞતિ. પર ઉકૈાકિઅજ્સવસાણૈહિં એગઢાણિ હાહી; સુભિયાણુ તન્ન જ ડિઇ અસ`ખણિયાઉ અણુભાગા, ૫૩ દુવિહમિહ સતકમ્મ. વાવ' સૂય. ચ સદ્દેણુ; ધ્રુવસંત' ચિય પદ્મમા જ ન નિયમા વિસ’જોગા, ૫૪ [ અણુદય ઉદ્દએભયમ ધણી ઉ ઉભમ ધઉદય વાચ્યેયા; ઉભય નિર'તરમ ધા ઉસ'કમુશ્કેસા. ૧ અણુદયસક મજેદ્ના ઉદએણુદએ ય ખંધકાસા; ઉદયાયવઇએ. તિતિતિચઉદુહા ઉ સવ્વાએ. ૨ ] દેવિનયાઉવેવછઠ્ઠ – આહારનુયલતિત્થાણું; અણુદયકાલે વાદયાણ. તુ ઉદયસ્મિ, ૫૫
સંતર
ગયચરિમલાભવખંધિ માહહાસરઇમણુયપુથ્વીણ ; સુહુમતિગઆયવાણું સપુરિસવેચાણ મધુદયા. પદ્
મધા
-
-
વેચ્છિજ્જ'તિ સમ' ચિય કમસેા સેસાણ ઉકમેણુ' તુ;
સુતિગ વેઉવાહારનુયલાણું, ૫૭
અદ્ભૂùમજસ વખ ધિણી નિર'તરાઓ
એયા
૫૭
G
તિત્થગરના. આયચઉક ખાવન્ના; સગવીસુભ સંતરા સેસા. ૫૮
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________
૫૮
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
ચરિંસઉસભપરઘાઉસાસપંસગલ સાયસુભખગઈ; વેવિઉરલસુરનરતિરિગેયસુસરતસતિચ. ૫૯ સમયાએ અંતમુહુ ઉફકેસા જાણ સંતરા તા; બંધેહિયંમિ ઉભયા નિરંતરા તમ્પિ ઉ જહને. ૬૦ ઉદએ વ આશુદએ વા બંધાઓ અન્નસંકમાઓ વા; કિતિસંત જાણ ભવે ઉફકોર્સ તા તયફખાઓ. ૬૧ મણુગઈ સાયં સમ્મ થિરહાસાઈછયસુભખગઈ; રિસહ ચરિંસગાઈ પણુરચ ઉદસંકમુકેસા. ૬૨ માણ્યાણુપુનિવમીસગઆહારગદેવજુગલવિગલાણિ; સુહુમાઈતિગં તિર્થં અણુદયસંકમણ ઉફકોસા. ૬૩ નારયતિરિઉરલદુગે છેવટુર્નાિદિથાવરાયાવં; નિદા અણુદયજેટ્રા ઉદઉફકેસા પરાણાઊ. ૬૪ ચરિમસમર્યામિ દલિય જાસિં અન્નત્થ સંકમે તા; અણુદયવઈ ઈયરીઓ ઉદયવઈ હાંતિ પગઈએ. ૬૫ નાણુતરાયઆઉદંસણચયિણીયમપૂમિથી; ચરિયુદયઉરચયગ ઉદયવઈ ચરિમલભે ય. ૬૬
ચેાથું બંધહેતુ દ્વાર બંધસ્સ મિચ્છઅવિરઈકસાય જેગા ય હેય ભણિયા; તે પંચ દુવાલસ પન્નવીસ પત્તરસ ભઈલા. ૧ અભિગ્રહિમણાભિષ્ણહિયં ચ અભિનિવેસિયં સેવ; સંસઈયમાલેગ મિચ્છત્ત પંચહા હેઈ. ૨ છકાયવહે મણદિયાણ અજમે અસંજમે ભણિયે; ઈઈ બારસહા સુગમાં કસાયગા ય પુqતા. ૩
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________
પંચ-સંગ્રહ
ચઉપચઈએ મિચ્છે પિચ્ચે મીસસાસણવિરએ; દુગપચ્ચએ પમત્તા ઉવસંતા જેગપચ્ચઈએ. ૪ પણપન્ન પન્ન તિયછહિયચત્ત ગુણચર છફકચઉહિયા; દુજીયા ય વીસ સેલસ દસ નવ નવ સર હેઉ ય. ૫ દસ દસ નવ નવ અડ પંચ જઇતિગે દુદુગ સેસયાણે;
અડ સત્ત સત્ત સત્તગ છ દેદેઈગિજુયા વા. ૬ મિચ્છત્ત એકઠાયાદિઘાય અન્નયર અફખજુયલુએ; વેયન્સ કસાયાણ ય જોગસણ ભયદુનંછા વા. ૭ ઈઍસિમેગગહણે તસઁખા ભંગયા ઉ કાયાણું; જુયેલર્સ જુયં ચઉરે સયા ઠવેજા કસાયાણું. ૮ જા બાયરે તા ઘાઓ વિગ૫ ઈઈ જુગવ બંધહેઊણું; અણબંધિયદુનંછાણ ચારણ પણ વિચ્છેસુ. ૯ અણુયુદયરહિયમિછે જેગા દસ કુણઈ જન્ન સે કાલં; અણુઉદઓ પણ તદવલગ સમ્મદિરિસ્સ મિચ્છદએ. ૧૦ સાસાયણમિ રૂવં ચય યહયાણ નિયગજોગાણ; જહા નપુંસઉદએ વેશ્વિયમીસગે નત્થિ. ૧૧ ચત્તારિ અવિરએ ચય થીઉદએ વિઉવિમસકમ્મઈયા; ઈન્થિનપુંસગઉદએ એરાલિયમીસગો નWિ . ૧૨ દરૂવાણિ પમત્તે ચાહિ એગ તુ અપ્પમૉમિક જે ઈન્થિયઉદએ આહારગીસગા નલ્થિ. ૧૩ સવગુણઠાણગેસુ વિસહેણ એરિયા સંખ્યા; છાયાલલકખ બાસીઈ સહસ્સ સય સર સયરી અ. ૧૪
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________
૬૦
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મજરી
સેાલસટ્ટારસ હેઊ જહન્ન ઉઠ્ઠાસયા અસન્નીણું; ચાર્ટ્સદ્નારસઽપજ્જર્સી સન્નિણ્ણા સન્નિગુણગહિયા, ૧૫ મિચ્છત્ત` એગ’ ચિય છક્કાયવડા તિ જોગ સન્નિમ્મિ; ઇંદ્રિયસ ખા સુગમા અસન્તિવિગલેસ ઢો જેગા. ૧૬ એવ' ચ અપાણુ ખાયરસૢહુમાણુ પજયાણુ પુણેા; તિષ્ણેક કાયોગા સઙ્ગિઅપજે ગુણા તિન્નિ. ૧૭ ઉરલેષ તિન્નિ છઠ્ઠું. સીરપજ્જત્તયાણુ મિચ્છાણ'; સવિવેણુ સન્નિસ સમ્મમિચ્છસ વા પંચ. ૧૮ સેાલસ મિચ્છનિમિત્તા ખન્ગહિ પણતીસ અવિરઇએ ય; સેસા ઉકસાઐહિવિ જોગેહિપિ સાયવેયણીય.. ૧૯ તિસ્થયરાહારાણ અંધે સમ્મત્તસ જમા હેઊ યડીપએસમ ધા જોગેહિ કસાયએ
ઇયર. ૨૦
ખુપિપાસુષ્ઠુસીયાણિ સેજા રાગેા વધેા તણુક઼ાસા ચરીયા ય દ સેક્કારસ
વેયણીયભવા એએ પુનાનાણા G અર્જુમમ અલાભાર્થે ઉમર્ત્યેસુ
નિસેજા જાયા કાસા અરઇ ઇન્થિ સારી ...સ. માહા ખાવીસા ચેવ
મલેા; જોગિસુ. ૨૧
આઇમે;
ચાર્ટ્સ. ૨૨
નગ્ગયા; રાગિયુ. ૨૩
પાચમું અધિવિધ દ્વાર
અદ્ધસુદએ ઉદએ ઉદીરણા તદવસેસય' સ'ત'; અંધવિહાણે બન્નતે ઈઇ ભષ્ક્રિયવ્ં. ૧
તમ્હા
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________
પંચ-સંગ્રહ
જા અપમત્તે સત્તબંધગા સુહુમ છણહમેગસ્સ; ઉવસંતખીણગી સત્તહે નિયદિમીસઅનિયટ્ટી. ૨ જા સુહુમસંપરાએ ઉઈન્ત સંતાઈ તાવ સવ્વાઈ સત્તડુવસંતે ખીણે સત્ત સેમેસુ ચત્તારિ. ૩ બંધંતિ સત્ત અ વ ઉઈન્ન સામ્રગ ઉ સવેવિ, સત્તPછે. બંગભંગા પજરસનિશ્મિ. ૪ જાવ પમત્તે અહુદીરગે વેયઆઉવાજજાણું; સહુએ મહેણ ય જ એણે તપૂરએ નામગોયાણું. ૫ જાવુદઓ તાવ ઉદીરણાવિ વેણીયઆઉવજાણું; અદ્વાવલિયાસેસે ઉદએ ઉ ઉદીરણ નOિ . ૬ સાયાસાયાઊણું જાવ પત્તો અગિ સેસુદ જા જેગિ ઉઈરિજજઈ સેસુદયા સંદર્ય જાવ. ૭ નિદાઉદયવUણું સમિચ્છપુરિસાણ એગચત્તાણું; એયાણું ચિય ભજજા ઉદીરણું ઉદએ નનાસિં. ૮ હેઈ અણુઅણું અણુઈસતે ય સાઈસતે ય; બંધે અભવભવસંતજીવેસુ ઈઈ તિવિહે. ૯ પયડીઠિઈપએસાભાગભેયા ચઉવિહેકેકે; ઉકેસાણફકેસગજહન્નઅજહન્નયા તેસિં. ૧૦ તે વિ હુ સાઈઅણુબધુવાઅધુવભેય પુણે ચઉહા; તે દુવિહા પુણ નેયા મૂ ઉત્તરપયઈલેએણું. ૧૧ ભૂગારમ્પયરગ અવર અવટ્રિએ ય વિનેયા; મૂ ઉત્તરપગઈબંધણુસિયા તે ઈમે સુણસુ. ૧૨
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિક્ય-તિલક–સ્વાધ્યાય-મંજરી
ઈગછાઈ મૂલિયાણું બંધફ્રાણા હવંતિ ચત્તારિ, અબંધ ન બંધઈ ઈહ અવ અઓ નર્થિ. ૧૩ ભૂઓગારપયરગઅવજ્ઞઅવઠિયા જહા બધે; ઉદએ ઉદીરણાએ સંતે જહસંભવ નેયા. ૧૪ બંધાણુ તિ દસર દંસણાવરણમેહનામાણું; સેસાણગમવાણ્યબંધ
સવત્યકાણસ. ૧૫ ભૂગારા દે નવ છ પત્તરા દુઆઠ સત્ત કમા; મિરછાઓ સાસણાં ન એકતીસેકગુરૂ જહા. ૧૬ ચલ છ બિઈએ નામમિ એગ ગુણતીસ તીસ અશ્વત્તા; ઈગ સત્તરસ ય મેહે એફકે તઈયવજ જાણું. ૧૭ ઈગ સયરેગુત્તર જા દુવાસ છવ્વીસ તહ તિપન્નાઈ) જ વત્તરિ બાવડિરહિયબંધાએ ગુણતીસં. ૧૮ એફકાર બાર તિચઉકૂકવીસ ગુણતીસએ ય ચઉતીસા ચઉઆલા ગુણસી ઉદયકુણાઈ છવ્વીસં. ૧૯ ભૂયપયર ઈગિચઉવીસ જનેઈ કેવલી છઉમં; અજએ ય કેવલિતં તિસ્થરિયા વ અને ઝૂ. ૨૦ એફકાર બારમાસી ઈગિઉપચાહિયા ય ચણિકઈ એત્તે ચઉદ્દહિય સયં પણવીસએ ય છાયાલં. ૨૧ બત્તીસં નલ્થિ સર્ય એવં અડયાલ સંત ઠાણાણિ; જેગિઅઘાઈચઉફકે ભણ ખિવિર્ષ ઘાઈસંતાણિ. ૨૨ સાઈ અધુ નિયમ જીવવિગેસે અણુઈ અધુવધુ નિયમા ધુ અણાઈ અધુ અધુ વ સાઈ વા. ૨૩
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________
પંચ-સંગ્રહ
ઉફકોસા પરિવડિએ સાઈ અણુફકેસ જહન્નાએ; અર્બાધાઓ વિયરે તદભાવે દે વિ અવિસા. ૨૪ તે ણાઈ એહેણું ઉકેસજહન્ન પુણે સાઈ; અધુવાણ સાઈ સવે ધુવાણુણાઈ વિ સંભવિણે. ૨૫ મૂલત્તરપગઈશું જહન્નએ પગઈબલ્થ ઉવસંતે, તન્મય અજહન્ન :ઉફકેસ સન્નિ મિચ્છમિ. ૨૬ આઉમ્સ સાઈઅધુ બંધ તઈયસ્સ સાઈ અવસે; સેસાણ સાઈયાઈ ભવ્વાભન્વેસુ અધુવધુ. ૨૭ સાઈ અધુવો સવાણુ હેઈ ધુવનંધિયાણ થાઈ ધુવો; નિયયઅબન્ધચુયાણું સાઈ અણાઈ અપત્તાણું. ૨૮ નરયતિગ દેવતિગં ઈગિવિગલાણું વિઉવિ ને બધે; મણયતિગુત્રં ચ ગઈતસંમિ તિરિ તિસ્થઆહાર. ૨૯ વેઉવાહારદુર્ગ નારયસુરસુહુમ વિગલજાઈતિગં; બંધહિ ન સુર સાય વ થાવરએર્ગિદિ નેઈયા. ૩૦ મેહે સત્તરી કેડીકેડીએ વીસ નામગાયાણું; તસિયરાણ ચઉઉં તેત્તીસરાઈ આઉમ્સ. ૩૧ મેનુમકસાઈ તયા કિંઈ વેયણીયમ્સ બારસ મુહુતા; અ નામગાયાણ એસયાણું મુત્ત. ૩૨ સુફિકલ સુરભીમહુરાણ દસ ઉતહ સુભ ચઉહ ફાસાણું; અઢાઈજપવુઢી અંબિલહાલિદ યુવાણું. ૩૩ તીર્સ કોડાકોડી અસાય આવરણઅંતરાયાણું મિ છે સયરી ઈથીમદુગસાયાણ નરસ. ૩૪
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મજરી
સંઘયણે સઠાણે પઢમે દસ વિરમેસુ દુગવુઢી; સુહુમતિવામણવિગલે ઠારસ ચત્તા કસાયાણું. ૩૫
પુહાસરઇઉચ્ચ
સુભખતિથિરાઇછકદેવદુગે;
દસ સેસાણ` વીસા એવઈયા માહે વાસસયા. ૩૬ સુરનારયાયાણ અયરા તેત્તીસ તિમ્નિ પલિયાÛ; ઇયરા. ચક્ષુવિ પુખ્વકાડિતસે। અષાઢાએ. ૩૭
ભાગેસુ.આયસ્સો બધા;
વાલીડ્રેસ દાસુ ભણુએ અસ’ભવા ન ઘડઇસે ગઇચઉવ. ૩૮ પલિયાસ ખેસે અધતિ ન સાહિએ નરતિચ્છિા; છમ્માસે પુછુ ઈયરા તદાઉ તંસા મહું હાઈ. ૩૯ પુળ્વાકાડી જેસિ આઊ અહિકિચ્ચ તે ઇમ' ભણિય'; ભણિય’પિનિયઅખાડું આમંતિ અમુય‘તા. ૪૦ નિરુવકમાણુ છમાસા ઇગિવિંગલાણુ ભવિšઈત સા; પલિયાસ ખેજ સ જીગધમ્મીણુ વય તને. ૪૧
અતા કાડાકાંડી તિત્યયરાહાર તીએ સ`ખાએ; તેત્તીસપલિયસ ખ' નિકાઈયાણ તુ ઉકાસા. ૪૨ અતાકાડાકેાડી ઇિએ વિ કહે ન હાઇ ? તિથયરે; સત કિત્તિયકાલ તિરિએ અહે હાઈ ઉ વિરાહા. ૪૩ જમિહ નિકાયતિત્ય' તિયિભવે ત` નિસેહિય સંત; ઈયર મિ નહિ દાસા ઉવટ્ટણવટ્ટાસછે. ૪૪
પુન્નકાડી પર ઇંવિગલા વા ન બધએ આ; અ'તાકાડાકાડીએ
આરક
અલવસની. ૪૫
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________
પંચ-સગ્રહ
૫
મ
સુરનારયાયાળુ દસવાસસહસ્સ લઘુ સતિત્થાણું; ઈર અંતમુર્હુત્ત' અંતમુત્ત' અષાઢાએ. ૪૬ પુવેએ અડવાસા અમુહુત્તા જસુચ્ચગેાયાણ'; સાએ મારા હારગવિશ્વાવરણાણુ કિષુ'. ૪૭ દેમાસ એગ અદ્ધ' અતમુહુર્ત્ત' ચ કાહપુવાજી'; સેસાણુકોસાએ મિચ્છત્તઇિએ લખ્યું. ૪૮ વેવિષ્ટિ ત' સહસતાર્ડિય' જ' અસન્નિષેાતેસિ; પલિયાસ’ખ‘સૂણ કિંઈ અખાડૂર્ણિયનિસેગા. ૪૯ માન્નુમમાહાસમયે બહુગ' તયણ તરે યઈ દલિય; તત્તો વિસેસહીણું કમસે નેય ઈિ જાવ. ૫૦ આઉસ પઢમસમયા પરભવિયા જે તસ્સ ઉ અખાહા; પલ્લાસ`ખિયભાગ ગંતુ. અદ્ધેય દલિય’, ૫૧ પલિએવમમ્સ મૂલા અસ`ખભાગમ્મિ જત્તિયા સમયા; તાવાયા હાણીએ ડિઇમ ધુષ્કોસએ નિયમા, પર ઉક્કોસડિઇમ ધા પદ્માસ ખેજ્જભાગમિત્તેહિં; સિએહિં સમઐહિં હસઈ અમાહાએ ઇંગસમ. ૫૩ જા મેગિંદિ જહુન્ના પટ્ટાસ ખ’સસ ́જીયા સા ઉ; સિજેા સેસાણ સ`ખભાગહિય જા સન્ની. ૫૪ પણવીસા પન્નાસા સય દસસયતાડિયા ઇર્ગિક્રિડિઇ; વિગલાસ'ની કમા જાયઈ જેટ્રા ૧ ઈયરા તા. ૫૫ ઈિઠાણાઈ એગિક્રિયાણ થાવાઈ હાંતિ સવ્વાણુ; એ'દિણુ અસ ખેાણિ સંખણિયાણિ જહુ ઉપિ. ૫૬
જ
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મજરી
સવજહન્નાવિ કિંઈ અસ’ખલેગપ્પએસતુલૅહિં; અબ્ઝવસાએહિ ભવે વિસેસઅહિઅહિં વરુવરિ. ૫૭ અસ’ખલેાગખપએસતુલ્યા હીણમઝિમુક્કોસા; ઈિમ ધન્ઝવસાયાતીએ વિસેસા અસ ખેજા. ૫૮ સત્તણ્ડ' અજહન્ના ચહા ઠિંબંધુ મૂલપગઇણું; સેસા ઉ સાઈઅવા ચત્તારિવિ આઉએ એવ. ૫૯ નાણુ‘તરાયદ'સણુચક્કસ જલઇિ અજહન્ના; ચહા સાઈ અવા સેસાયરાણુ સવા. ૬૦ અદ્નારસù ખવગેા ખાયરએગિદિ સેસવિયાણ'; પો કુઈ જહન્ન...સાઈઅવામએ એસે. ૬૧ અટ્ટારાણુડજહુના ઉવસમસેઢીએ પરિવડ’તસ્સ; સાઇ સેસવિગપ્પા યુગમા અવા વાષિ. ૬૨ સવાવ પગઈણુ* ઉક્કોસ* સન્નિણા કુણુતિ ઇં; એગિક્રિયા જહન્ન' અન્નિ ખવગા ય કાણુ પિ. ૬૩ સવ્વાણુ કિ અનુભા ઉક્કોસુકોસસ'કિલેસેy; ઇયરા વિસેાહિએ સુરનરતિરિઆએ માત્તુ, ૬૪ અણુભાગેાણુકોસા નામ તાણુ ઘાઇ અજહન્ના; ગાયસ્સ દાવિ એએ ચવિહા સેસયા દુવિદ્યા. ૬૫ સુભધુવિયાણણુક્કોસા ચડ્ડા અજહન્ન અનુભધ્રુવિયાણું; સાઇ અવા સેસા ચત્તારિવિ અવધીણુ’. ૬૬ અસુભધુવાણુ જહેન્ન ખંધગચરમા કુ ́તિ સુવિસુદ્ધા; સમય પરિવડમાણા અજન્ન સાયા ઢાવિ. ૬૭
શ્રી
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________
પંચ-સંગ્રહ
સયલસુભાણુકોસ એવમણુક્કાસગં ચ નાયવં; વન્નાઈ સુભાસભા તેણે તેયાલ ધુવાસુભા. ૬૮ સયલા સુભાયવાણું ઉજજેયતિરિફખમણુયઆણું; સન્ની કઈ મિષ્ઠ સમય ઉકકોસઅણુભાગ૬૯ આહાર અપ્પમન્તો કુણઈ જહન્ન પમત્તયાભિમુહે; નરતિરિય દસë દેવાજોગાણ સાઉણ. ૭૦ એરાલિયતિરિયદુગે નીઉજજોયાણ તમતમાં છઠું; મિચ્છ નરયાણભિમુહ સમ્મદ્ધિફ્રિ ઉ તિર્થીમ્સ. ૭૧ સુભધુવ તરસાઈ ચઉરે પરદાય પણિદિસાસ ચઉગઈયા; ઉક્કડ મિચ્છા તે ચ્ચિય થીઅપુમાણે વિસુઝંતા. ૭૨ થિરસુભજસસાયાણું સપડિવખાણ મિચ્છ સમે વા; મઝિમપરિણામે કુણઈ થાવગિદિએ મિચ્છ. ૭૩ સસુરાઈ તિક્તિ દુગુણ સંઠિઈસંઘયણમાણ્યવિહજુયલે; ઉચે ચઉગઈ મિચ્છા અરઈગાણ ઉ પમત્તો. ૭૪ સેઢિઅસંખેજ સે જેગટ્રણ તએ અસંખેજજા; પયડીભેઆ તો ઠિઈયા હોંતિ તત્તોવિ. ૭૫ કિંઈબંધઝવસાયા તત્તા અણુભાગબંધઠાણાણિ; તત્તે કમ્મપએસા કુંતગુણ તે રસપ્ટેયા. ૭૬ એગપએસગા સવપસેએહિં કશ્મણે જેગે, જી પગલદવે ગિહઈ સાઈ અણુઈ વ. ૭૭ કમસો વુઠિરણે ભાગે દલિયમ્સ હઈ સવિસે; તઈયસ્સ સાવજે તસ્ય ફુડાં જ પે. ૭૮
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
જે સમય જાવઈયાઇ બંધએ તાણ એરિસવિહિએ; પત્તેયં પત્તેય ભાગે નિવૃત્તએ જી. ૭૯ જહજહ ય અપપગઈણ બંધ તહતહત્તિ ઉક્કોસં; કુણઈ પએસબંધ જહન્નયં તસ્સ વચ્ચાસા. ૮૦ નાણુતરાઈયાણું પરભાગા આઉગસ્સ નિયગાઓ; પરમ પએસબધે સેસાણું ઉભય હઈ. ૮૧ ઉોસમાઈયાણું આઉમ્મિ ન સંભ વિશેસાણું એવમિણું કિંતુ ઈમે ને જેગઈિવિસેસ. ૮૨ મહાઉયવજ જાણું અક્કોસ સાઈયાઈએ હાઈ સાઈ અધુવા સેસ આઉગહાણ સવિ. ૮૩ છખંધકસ્ય ઉકસ્સજેગિણે સાઈઅધુવઉકકોસે; આણુક્કોસ ચુયાએ અણુઈઅધુવાધુવા સુગમા. ૮૪ હે જહન્નપજત્તગસ્ટ સુહુમનિગેયજીવસ; તસમઉપગ સત્તબંધગસ્સપવિરિયલ્સ. ૮૫ એક્ક સમયે અજહન્નએ તઓ સાઈ અધુવા દેવિક મહેવિ ઈમે એવું આઉમ્મિ ય કારણું સુગમ. ૮૬ મેહસ અઈકિલિઠે ઉકાસ સત્તબંધએ મિચ્છે; એક સમયે હુક્કોએ તઓ સાઈઅધુવાઓ. ૮૭ નાણુતરાયનિદાઅણુવજકસાયભયદુગંછાણું દંસણચઉપલાણું ચઉવિગપે અણુકો. ૮૮ સેસા સાઈઅધુવા સર્વે સવાણ સેસ પગઈશું; જાણુ જહિં બંધંતે ઉક્કો તાણુ તથૈવ. ૮૯
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________
પચ-સંગ્રહ
નિયયાબંધચુયાણું કોસે સાઈણાઈ તમપત્ત, સાઈ અધુડધુવબંધિયાણધુવબંધણા ચેવ. ૯૦ અપ્પરપગઈબંધે ઉકડજોગી ઉ સન્નિપજજો; કુણઈ પએ સુક્કસ જહન્નયં તસ્સ વાસે. ૧૧ સત્તવિહબન્યમિરછે પરમે અણમિચ્છથીણગિદ્ધ ઉોસસંકિલિઠે જહન્નએ નામધુવિયાણું. ૧૨ સમયાદસંખકાલં તિરિદુગનીયાણિ જાવ બજઝતિ;
ઉન્વિયદેવદુર્ગ પદ્ધતિગ આઉ અંતમુહ ૯૩ દેસૂણપુવકેડી સાયં તહ અસંખપગૂલા ઉરલં; પરઘાઉસ્સાસતસચઉપણિદિ પણસિય અયરસયું. ૯૪ ચરિંસઉચ્ચસુભખગઈપુરિસસુસરતિગાણ છાવ;િ બિઉણ મણુદુગરિલંગરિસહતિસ્થાણુ તેત્તીસા. ૫ સંસાતમુહુર્ત સમયા તિસ્થાઉગાણ અંતમુહુ બધે જહન્નએવિ હું ભંગતિગ નિચ્ચબંધીણું. ૬
ઉદયવિધિ હે અણુઈઅણુ અણાઈસંતે યુદયાણુઓ; સાઈસપજજવસાણે અધુવાણું તહય મિચ્છસ્સ. ૯૭ પડીઠિઈમાઈયા ભેયા પુણ્વત્તયા ઈહં નેયા; ઉદીરણ–ઉદયાણું જબ્રાણત્ત તયં છું. ૯૮ ચરિમેાદયમુચ્ચાણું અજોગિકાલ ઉદીરણાવિરહે, દેસૂણુપુષ્યકોડી
મણુયાઉગવેણીયાણ. ૯
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________
s8
દાન-માણિફય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
તઈયશ્ચિયપજતી જા તા નિદાણ હાઈ પંચતું; ઉદએ આવલિઅંતે તેવાસાએ ઉ સેસાણું. ૧૦૦ મેહે ચઉહા તિવિહેવસેસ સત્તહ મૂલષગઈશું; મિચ્છાએ ચઉહા અધુવધુવાણું દુવિહતિવિહા. ૧૦૧ ઉદઓ કિંઈખએણે સંપત્તીએ સભાવતે ૫૮મે; સતિ તશ્મિ ભવે બીએ પગએ દીરણું ઉદઓ. ૧૦૨ ઉદીરણ ગાણું અભહિયઠિઈએ ઉદયગાઓ; હરસુદ એગઠિઈનું નિદુર્ણ એશિયાલાએ. ૧૦૩ આણુભાશુદએવિ ઉદીરણાએ તુલ્લો જહન્નય નવર; આવલિગંતે
સમ્મત્તયખીણુંતલભાણું. ૧૦૪ અજહsણુકોસે ચઉહ તિહા છહ ચઉવિહો આઉસ સાઈઅધુવા સેસવિગપ્પા ય સસિં. ૧૦૫ અજહક્કોસે ધુદયાણું ચઉહ તિહા ચઉહા; મિચ્છત્ત સેસાસિં દુવિહા સવે ય સેસાણું. ૧૦૬ સંમત્તદેસસંપુનવિરઈઉષત્તિઅણુવિસંગે; દંસણખવશે મેહસ્સ સમણે ઉવસંતપવગે અ. ૧૦૭ બીણઈતિગે અસંખગુણિય ગુણસેઢિદલિય જહક્કમસે; સમ્મત્તાઈક્કારસષ્ઠ કાલે ઉ સંખસે. ૧૦૮ ઝત્તિ ગુણાએ પડિએ મિચ્છત્તમર્યામિ આઈમા તિક્સિ, લંભંતિ ન સેસાએ જ ઝીણામું અસુભમરણું. ૧૦૯
ઉોસએસુદય ગુણસેઢીસીસગે ગુણિયકમે; - સવ્વાસુ કુણઈ એeણ ખવિયકમે પણ જહનં. ૧૧૦
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________
પચ-સંગ્રહ
સમ્મત્તવેયસંજલણયાણ ખીણુત દુજિણઅંતાણું લખવણાએ અંતે અવહિસ્સ અણહિણુકોસે. ૧૧૧ પઢમગુણસેઢિસીસે નિદાપલાણ કુણઈ ઉવસતે; દેવત્ત ઝત્તિ ગએ વેલવિયસુરદુગ સ એવ. ૧૧૨ તિરિએગંતુદયાણું મિચ્છત્તણમીસથીણગિદ્ધીણું; અપજત્તસ્સ ય જેગે દુતિગુણસેઢીણ સીસાણું. ૧૧૩ સે કાલે અંતરકરણે હેહી અમરેય અંતમુહુ પરએ; ઉક્કસપએસુદએ હાસાઈસુ મઝિમડë. ૧૧૪ હસ્સઇિ બંધિત્તા અદ્ધાગાઈડિઇનિસેગાણું; ઉક્કસપએ પહદયશ્મિ સુરનારગાઊણું. ૧૧૫ અદ્ધો જેગુક્કોસંબંધિત્તા ભોગભૂમિગેસુ લઉં, સવપૂછવિયં વજ્જઈસુ એવક્રિયા દેહ. ૧૧૬ નારયતિરિદુગદુભગાઈ–નીયમયાણુપુરિવગાણું તુ, દંસણમેહખવો તઈયગસેઢી ઉપડિભ. ૧૧૭ સંઘયણપંચગસ્સ ઉ બિઈયાદિતિગુણસેઢિસીસમિ; આહારુજયાણું અપમત્તે આઈસીસે. ૧૧૮ ગુણસેઢીએ ભગ્ગો પત્તો બેઈદિપુઢવિકાયાં; આયાવસ ઉ તઈ પઢમસમર્યામિ વતે. ૧૧૯ દે જહન્નયાઊ દીહુવદિતુ મિચ્છઅંતમિ; ચઉનાણદંસણુતિગે એગિદિગએ જહન્દર્ય. ૧૨૦ કુવઈ એ હિદુગસ્સ ઉ દેવત્ત સંજમાઉ સંપત્તો; મિરછુક્કોસુક્કદિય આવલિગંતે પસુદર્ય. ૧૨૧
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિક્ય-તિલક સ્વાધ્યાય-મજરી
વૈયણિય ઉચ્ચસાયંતરાય અરઇશુ હોઇ આહિસમા; નિાદુગસ ઉદએ ઉોઈઉ પડિયસ. ૧૨૨ મઇરિસ' સિવર તિરિયગઇ થાવર' ચ નીય' ચ; ઇંદ્રિયપજ્જત્તીએ પઢમે સમયમિ ગિક્રિતિગે. ૧૨૩ અપુમિત્થિસાગપદ્ધમિલ્અરઈરહિયાણ મેહપગણુ ; આંતરકરણાઉ ગએ સુરેપુ ઉદયાવલીચ્યતે. ૧૨૪ વસતા કાલગએ સવ્વš જાઈ ભગવઇ સિદ્ધ; તત્વ ન એયાણુદૃએ અસુબુદ્દએ હાઈ મિચ્છસ, ૧૨૫ વસામઈત્તુ ચહા અન્તમુહુ ખંધિઊણુ ખહુકાલ; પાલિય સમ્મ' પઢમાણુ આવલીત મિચ્છગએ. ૧૨૬ ઈત્થીએ સજમાવે સવ્વનિરુદ્ધમિ ગતુ મિચ્છ તે; દૈવી લહુ જિસૂઠિઈ ઉટ્ટિય આવલી’તે. ૧૨૭ અપૃદ્ધાજોગસમજિયાણુ આઊણુ જિસૂઢિઇઅ તે; ઉર્વાર થાવનિસેગે ચિર તિષ્વાસાયવેઇષ્ણુ', ૧૨૮ સ ́ોયણા વિજોજિયા
જહન્નદેવત્તમંતિમમુર્હુત્તે;
અધિય
ઉક્કોસહિઈ ગણેÍક્રિયાસની. ૧૨૯ સવ્વલહું નરય ગએ નરયગઈ તમ્મિ સવ્પજતે; અણુપુ— સગ ́તુઢ્ઢા તા પુણુ નેયા ભવાઇમ્મિ. ૧૩૦ દેવગઇ એહિસમા નવર ઉર્જાયવેયગા જાહે; ચિરસ જમિણેા અન્તે આહારે તસ્સ ઉયશ્મિ. ૧૩૧ સેસાણું ચપ્પુસમ' ત'મિવ અન્ન'મિ વા ભવેઅચિરા; તજોગા મહુયા બહુયાએ તા તાએ વેયમાણુસ. ૧૩૨
હર
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________
પંચ-સંગ્રહ
S
પઢમકસાયા ચઉહા તિહા ધુરં સાઈઅદધુવ સંત; દુચરિમખીણભવન્તા નિદાદુગાદસાઊણિ. ૧૩૩ તિસુ મિચ્છત્ત નિયમા અસુ ઠાણેસુ હેઈ ભઈયવં; સાસાયણુમિ નિયમ સમું ભજે દસમુ સંત, ૧૩૪ સાસણમીસે મીસં સન્ત નિયમેણ નવસુ ભઈયવં; સાયણંત નિયમા પંચસુ ભજજા અએ ૫ઢમાં. ૧૩૫ મઝિલૂકસાયા તે જા અણિયટ્ટિપવગ સંખેયા; ભાગા તા સંખેયા કિઈખંડા જાવ ગિદ્ધિતિ. ૧૩૬ થાવરતિરિગઈદેદે આયાવેગિદિવિગતસાહારે; નરયદુગુજજોયાણિ ય દસાઈમેગંતતિરિજેગા. ૧૩૭ એવં નપુસ ઈન્થી સંત છ ચ બાયર પુરિસુદએ; સમઊણુઓ દોઉિ આવલિયાએ તઓ પરિસં. ૧૩૮ ઇથીઉદએ નપુસં ઈન્થીયં ચ સત્તગં ચ કમા; અમેદયંમિ જુગવં નપુંસઈOી પુણે સત્ત. ૧૩૯ સંખેજા કિંઈખંડા પુણેવિ કહાઈ લેભ સુહુમ; આસજજ ખવરાસેઢી સવ્વા ઈયરાઈ જા સંતે. ૧૪૦ સવ્વાણુવિ આહાર સાસણમીસેયરાણ પણ તિર્થી; ઉભયે સંતિ ન મિચે છે તિર્થીગરે અંતરમૂહુનં. ૧૪૧ અન્નયારેયણીયં ઉચ્ચ નામસ્મ ચરમદિયાએ; મસ્યાઉ અગંતા સેસા ઉ દુચરિમસમયંતા. ૧૪૨ મૂલટ્રિબ અજહન્ના, તિહા ચઉદ્ધા ઉ પઢમયાણ ભવે; ધુવસંતીર્ણપિ તિહા સેસવિગપ્પાડધુવા દુવિહા. ૧૪૩
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________
૭૪
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મજરી
,
"ધુદક્કોસાણુ ક્રોસ ઇસ'તમુક્કોસ' ત...પુષુ સમયેણું અણુય—ઉક્કોસમ ધીણુ’. ૧૪૪ ઉસ કમઉક્કોસાણુ આગમા સાલિગા ભવે જેટ્ટો; સત અણુદયસ કમક્કોસાણું તે સમઊણા. ૧૪૫ ઉદયવઈશેઠિઇ અયવઈયાણુ દુસમયા એગા; હાઈ જહન્ન' સત્ત દસù પુછ્યુ સમા ચિરમેા. ૧૪૬ હાસાઇ પુરિસ કૈાહાઈ તિન્નિ સજલછુ જેણુ મંદએ; વાચ્છિન્ને સકામ તેણુ ઇહુ' સંકમા ચરમા. ૧૪૭ જાવેગિંદિ જહન્ના નિયઝુકોસા હિ તાવ ઠિંઈઠાણા; નેર તરેણુ હેટ્રા ખવાઈસુ સંતરાઇપિ. ૧૪૮ સંકમતુä. અનુભાગસ તય' નવર દેસઘાઇણું; હાસાઈરહિયાણુ જહેન્નય’ એગઠાણુ. ૩. ૧૪૯ મણુનાણે દુઠ્ઠાણુ' દેસઘાઈ ય સામિણેા ખવગા; અતિમસમયે સમ્મત્તવેયખીણ'તલાભાણુ’. ૧૫૦
મઇસુયચપ્પુઅચપ્પુ સુયસમ્મત્તસ જેલબ્રેસ્સ; પરમાહિસ્સાહિઃગે મણનાણે વિપુલનાણિસ્સ. ૧૫૧
અણુભાગદ્નાણાઇ તિહા કમા તાણુ સ`ખણિયાણિ; મધા વટ્ટોવટ્ટણાઉ અણુભાગઘાયાએ. ૧૫૨ સત્તù' અજહન્ન તિવિહ· સેસા દુહા પએસ'મિ; મૂલપગઇસુ આઉસ સાઈ વા ય સન્થેવિ. ૧૫૩ સુભવખંધિતસ્રાઈ પિિદચર'સરિસભસાયાણું;
સંજલણુસ્સાસસુભ-ખગઇપુપરાહ્વાયક્રોસ....
૧૫૪
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________
પચ-સંગ્રહ
૭૫
ચઉહા ધુવસંતીણું અણજસમંજલણભવજાણું; તિવિહમજહન્ન ચઉહા ઈમાણ છë દુહાણુનં. ૧૫૫ સંપન્નગુણિયકમે પએસઉકકસ્સસંતસામીઓ; તસેવ સત્તરમીનિગયસ્સ કાણું વિશેસોવિ. ૧૫૬ મિચ્છમીસેહિં કમસે સંપફિખહિં મીસ મેસુ, વરિચવરસઉ ઈસાણગસ્ટ ચરિમમ્મિ સમયમ્મિ. ૧૫૭ ઈસાણે પુરિત્તા નપુંસર્ગ તે અસંખવાસસુક પલ્લાસંખિયભાગેણ પુરએ ઈન્થીયમ્સ, ૧૫૮ જે સવૅસંમેણું ઈથી પુરિસન્મિ છુહઈ સે સામી; પુરિસમ્સ કમ્મ સંજલણયાણ સે ચેવ સંભે. ૧૫૯ ચઉરુવસામિય મેહં જસુચ્ચસાયાણ સુહુમ ખવગતે; જે અસુભપગઈદલિયમ્સ સંકમે હાઈ એયાસુ. ૧૬૦ અદ્ધાભેગુકોસેહિ દેવનિરયા ઉગાણ પરમાએ; પરમ પએસસંત જા પઢમે ઉદયસમ સે. ૧૬૧ સેસાઉગાણિ નિયગેસુ ચેવ આગંતુ પુવકેડીએ; સાયબહુલક્સ અચિરા બઘતે જાવ ને વદે. ૧૬૨ પૂરિઝુ પુવકેડીયુયુત્ત નારયદુગસ્સ બંધંતે; એવં પલિયતિગતે સુરદુગવેવિયદુગાણું. ૧૬૩ તમતમ અઈખિપું સમ્મત્ત લભિય તમિ બહુગદ્ધ; મયદુગસુક્કોસ સવજરિસભસ્મ બંધંતે. ૧૬૪ બછાવટ્રિચિયાણું મેહસુવસામગસ ચઉખુત્ત, સમ્મધુવબારસહં ખવગંમિ સબંધઅંતશ્મિ. ૧૬૫
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિક્ય-તિલકસ્વાધ્યાય-મંજરી
સુભથિરસુમધુવિયાણું એવું ચિય હઈ સંત મુક્કોસં; તિસ્થયરાહારાણું નિયનિયગુકોસબંધેતે. ૧૬૬ તુલ્લા નપુંસગણું એનિંદિયથાવરાયવુ જોયા; સુહુમતિગં વિગલાવિય તિરિમણ્ય ચિરશ્ચિયા નવરિ. ૧૬૭ ઓહેણ ખવિયકમે પએસસંત જહન્નય હાઈ; નિયસંકમસ વિરમે સેવ વિસેસિય મુણસુ. ૧૬૮ ઉવલમાણગરિઈ ઉશ્વલએ જયા દુસામઈગા; થવદ્ધમજિયાણું ચિરકાલે પાલિયા અંતે. ૧૬૯ અંતિમલેભજસાણું અસેઢિગાહાપવત્તઅંતમિ; મિચ્છરંગએ આહારગસ્સ સેસાણિ નિયગંતે. ૧૭૦ ચરમાવલિમ્પવિઠ્ઠ ગુણસેઢી જાઉસ અસ્થિ ન ય ઉદએ; આવલિગાસમયસમા તાર્સિ ખલુ ફગાઈ તુ. ૧૭૧ સવજહન્નપએસે પએસવુડૂઢીએ તયા બેયા; કિંઈઠાણે કિંઈઠાણે વિજોયા ખવિકસ્માઓ. ૧૭૨ એગર્િઈ એગાએ ફગં દસ હેઈ દેટ્રિઈબં; તિગમાઈ સુવિ એવં નેય જાવંતિ જાસિ તુ. ૧૦૩ આવલિમેક્કોસં ફડુગ માહસ સવઘાઈશું; તેરસનામતિનિદાણું જાવ ને આવલી ગઈ. ૧૭૪ ખીણુદ્ધાસંખંસ ખણુતાણું તુ ફડુગુકોસં; ઉદયવઈણેગહિયં નિદાણું એગહીણું તે ૧૭૫ અગિસંતિગાણું ઉદયવઈશું તુ તસ્સ કાલેણું; એગાહિગેણ તુલ્લ ઇયરાણું એગહીણ ત. ૧૭૬
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________
પચ-સપ્રહ
ઠિખંડાણુઈમુઠું, ખીણસગીણ હેઈ જે ચરિમં; તે ઉદયવઈહિયં અન્નગએ સૂમિયરાણું. ૧૭૭ જ સમયે ઉદયવઈ ખિજઈ દુરિમયંત કિંઈઠાણું; અણુદયવઈએ તશ્મિ ચરિમં ચરિમમ્મિ જે કમઈ. ૧૭૮ જાવઈયાઉ ઠિઈએ જસંતભાણહાપવનંતે, તં ઈગિફફડુ સંતે જહન્નય અકયસેઢિસ્ય. ૧૭૯ અણુદાયતુલ્લ ઉલણિગાણ જાણિજજ દહઉવ્વલણે; હાસાઈણું એાં સંભે ફફડગે ચરમે. ૧૮૦ બંધાવલિયાઈયં આવલિકાલેણ બીઈઠિઈહિતે; લયઠાણું લયઠાણું નાઈ સંકમેણું ત. ૧૮૧ સંજલણતિગે દુસમયહીણું દે આવલીણ ઉક્કોસં; ફફડું બિઈયઠિઈએ પઢમાએ અણુદયાવલિયા. ૧૮૨ આવલિયસમીણ ક્ષેત્ત ફર્ડ તુ પઢમઠિઈવિરમે, વેયાણવિ બે ફડ઼ા હિદુર્ગ જેણે તિઉંપિ. ૧૮૩ પઢમઠિઇચરમુદએ બિઈયઠિઈએ વ ચરમસંછે; દે ફઠા વેયાણું દે ઇંગિ સંત હવા એએ. ૧૮૪ ચરમસે ભસમએ એગા ડિઇ હેઈ ઈન્થીનપુંસાણું; પઢમઠિઈએ તદંતે પુરિસે આલિ દુસમૂર્ણ. ૧૮૫
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________
S
દાન-માણિફય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
કર્મપ્રકૃતિ સંગ્રહ
( બંધનકરણ) નમિણ સુયહરાણું છું કરણાણિ બંધણુઈણિ, સંકમકરણું બહુસે અઈદિસિય ઉદય સંતે જે. ૧ આવરણદેરાસવફખણ દુહ વીરિયં હોઈ અભિસંધિય અણુભિસંધિય અકસાયસલેસિ ઉભયં પિ. ૨ હાઈ કસાઈ વિ પઢમં ઈયરલેસી વિ જ સલેસ તુ; ગણપરિણામકુંદણરૂવં તં જેગએ તિવિહં. ૩ જગ વિરિયં થામે ઉછાહ પરક્કમ તહાં ચેટ્રા; સત્તિ સામર્થં ચિય જોગસ હવંતિ પજજાયા. ૪ પન્નાએ અવિભાગે જહન્નવિરિયસ્સ વીરિયં છિન્ન; એફકેકસ પીએસક્સ અસંખલગપ્પએમસમં. ૫ સવMવીરિએહિ જીવપએસેહિં વગણા પઢમા; બીયાઈ વગણાએ રૂડુત્તરિયા અસંખાઓ. ૬ તાઓ ફગામેગે અઓ પર નર્થીિ રૂવવુડૂઢીએ; જાવ અસંખા લેગા પુષ્યવિહાણ તે ફા. ૭ સેઢીઅસંખભાગિય ફડેહિં જહન્નમં હવઈ ઠાણું; અંગુલઅસંખભાગુત્તરાઈ ભુએ અસંખાઈ. ૮ સેઢિ અસંખિયભાગે ગંતું ગંતુ હવંતિ દુગુણાઈ; ફડ઼ાઈ ઠાણે પલિયાસંબંસગુણકારા. ૯
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________
પચ–સ ગ્રહ-કમ પ્રકૃતિ
વજ્રતિ ૧ હાંતિ ૧ ચઉહા જીવસ જોગઠાણાÛ; આવલિઅસ’ખભાગ ત———મુત્તમ'ખગુણુહાણી. ૧૦ જોગઠ્ઠાણુઈિ એચઉસમયાદયૂ ઢોણ્ણિ જ તત્તો; અઠંગુભઇયાએ જહા પરમસ’ખગુણિયાણ'. ૧૧ સુહુમેયરાઇયાણ જહન્નક્ઝોસ પુજવાથુ; આસજ્જ અસ`ખગુણાણિ હાંતિ ઇહ જોગડાાણિ, ૧૨ જોગણુવ. જીવા પરિણામ‘તીઠુ ગિùિઉં દલિય; ભાસાણપાણમણેચિય થ અવલ ખએ એગપએસાઈ અણુતાએ હા! હાંતિ ઉરલસ્સ; અજોગ તરિયા ઉ વગણાઓ અણુ તાઓ. ૧૪ એરાલવિઉજ્વાહાર
ધ્રુવ, ૧૩
તેયભાસાણુપાણમણુકમ્મે; અહં ૪૧ વગણુાણુ કમા વિવિજ્રાસએ ખિત્તે. ૧૫ કમ્માવરિ વેયરસુન્ના પત્તયસુન્નબાદરગા; સુન્ના સુહુમે સુન્ના મહક્ક્ષ્ા સગુણુનામાએ. ૧૬ સિદ્ધાણુ ત સેણું અહેવ અભવેહ તરુણિઐહિં જીત્તા જહન્નજાગ્ગા એરલાઇણ ભવે જેટ્ટા. ૧૭ પાઁચરસપ`ચવન્નેહિં પરિયા અફાસ દોગ ધા; જાવાહારગજાગ્ગા ચઉફાસવિસેસિયા અવિભાગાઈનેહેણ નુત્તયા તાવ પાગલા અસ્થિ; સજિયાણુ તણેણુ જાવ રહેણુ સંજીત્તા. ૧૯ જે એગનેહજીત્તા તે મહુવા તેહિં વગણા પઢમા; જે દુનેહાઇજીયા અસ`ખભાગૂણ તે કમસે।. ૨૦
વિર. ૧૮
૭૯
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિજ્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
ઈથ એરિસહાણીએ જતિ અણુતા ઉ વગણું કમસે; સંખંસૂણ તત્તે સંખગુણણા તએ કમસે. ૨૧ તત્તે અસંખગુણણુ અણુતગુણઉણિયાવિ તો વિ; ગંતુમસંખા લગા અદ્ધદ્ધા પિગલા ભૂય. ૨૨ પઢમહાણએ એવં બીયાએ સંખવગણું ગંતું; અદ્ધ ઉવરિત્થાએ હાણુઓ હોંતિ જા છએ. ૨૩ થવાઓ વગૂણાઓ પઢમહાએ ઉવરિમાસુ કમા; હતિ અસંતગુણાઓ અણુતભાગે પસાણું. ૨૪ પંચ સરીરાણું પરમાણુણું મઈએ અવિભાગે; કમ્પિયગાણેણં ગુણાણુ ભાવાણુ વા હજજા. ૨૫ જે સવજહન્નગુણા જોગ તણુબંધણુસ્સ પરમાણુ તે વિ ઉ સંખાસંખા ગુણપવિભાગે અઈર્કતા. ૨૬ સવજિયાણુતગુણેણ જે ઉ નેહેણુ પિગલા જુત્તા; તે વગણા ઉ પઢમા બંધણનામસ્સ જેગાઓ. ૨૭ અવિભાગુત્તરિયાઓ સિદ્ધાસુમણુંતભાગતુલ્લાએ; તાએ ફગમેગ અણુતવિવરાઈ ઈય ભૂય. ૨૮ જઈમ ઈચ્છસિ ફ તરિયસખાએ વગણ પઢમા; ગુણિયા તસ્માઈલ્લા રૂવૃત્તરિયાઓ અણાઓ. ૨૯ અભાણંતગુણાઈ ફાઈ અંતરા ઉ રૂવૂણા; દેણુતરવુરૂિઢઓ પરંપરા હતિ સવાએ. ૩૦ પઢમાઉ અણુતેહિં સરીરઠાણું તુ હેઈ ફડેહિં; તયણુંતભાગવુડૂઠી કંડકમિત્તા ભવે ઠાણા. ૩૧
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________
પંચસંગ્રહ-કર્મપ્રકૃતિ-સંગ્રહ
એક અસંખભાગુત્તરેણ પણ કુંતભાગવુઢિએ; કંડકમેત્તા ઠાણા અસંખભાગુત્તર ભૂય. ૩૨ એવં અસંખભાગુત્તરાણિ ઠાણાણિ કંડમેરાણિક સંખેજજભાગવુઢ પુણે અન્ન ઉવહુએ ઠાણું. ૩૩ અમુમંતે તહ પુણ્વત્તરાઈ એયં પિ નેસુ જા કંડે; ઈય એયવિહાણેણું છવિહવુઢી ઉ ઠાણે. ૩૪ અસંખલોગતુલ્લા અણુતગુણરસનુયા ય ઈય ઠાણા; કંડે તિ એન્થ ભન્નઈ અંગુલભાગે અસંખેજે. ૩૫ હોઈ પગે જોગે તાણવિવઘૂઢણાએ જે ઉ રસે; પરિવàઈ જીવે પગફડું તયં બેતિ. ૩૬ અવિભાગવગૂઠુગ–અંતરડાણાએ એન્થ જહ પુશ્વિ; ઠાણાઈવગૂણુએ અણુતગુણુણાએ ગધૃતિ. ૩૭ તિહં પિ ફગાણું જહન્નઉફકે સગા કમા ઠવિઉં; નેયાણુતગુણાઓ વગણ શેહફટ્ટાઓ. ૩૮ અણુભાગવિસેસાઓ મૂલત્તરપગઈભેયકરણું તુ તુલસ્સાવિ દલસ્સા પગઈએ ગણનામાઓ. ૩૯ ઠિઈબંધુ દલસ ઠિઈ પએસબંધે પએસગહણું જ; તાણ રસ અણુભાગે તસ્સ મુદાઓ પગઈબંધ. ૪૦ મૂલત્તરપગઈશું પુર્વ દલભાગસંભ વૃત્ત; રસભેએણે ઈત્તો મહાવરણાણુ નિસુહ. ૪૧ સવુફકેસસે જે મૂલવિભાગસણંતિમ ભાગો; સવઘાઈણ દિજઈ સે ઈયરે દેસઘાઈશું. ૪૨
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિકય-તિલકસ્વાધ્યાય-મંજરી ઉફકેસરસસદ્ધ મિષ્ણ અદ્ધ તુ ઈયરઘાઈશું; સંજલણને કસાયા સેસ અદ્ધદ્ધયં તિ. ૪૩ જીવર્સીઝવસાયા સુભાસુભાસંખલોકપરિમાણ સબ્ધજીયાણુતગુણા એફકેફકે હાંતિ ભાવાણ. ૪૪ એકજઝવસાય સમજિજયસ્સ દલિયમ્સ કિ રસે તુલે; ન હું હાંતિ કુંતભેયા સાહિતે નિસામેહ. ૪૫ સવ્વપૂરસે ગેહઈ જે બહવે તેહિં વગણા પઢમા; અવિભાગુત્તરિએહિં અન્નાએ વિસેસહીહિં. ૪૬ દવેહિં વગણએ સિદ્ધાસુમણુંતભાગતુલ્લાએ; એયં પઢમં ફર્ડ અઓ પર નર્થીિ રૂવહિયા. ૪૭ સવજિયાણંતગુણે પવિભાગે લંઘિઉં પુણે અન્ના; એવં ભવંતિ ફા સિદ્ધાસુમણુંતભાગમા. ૪૮ એયં પઢમં ઠાણું એવમસંજોગઠાણાણું; સમવગણણિ ફાણિ તેસિં તુલ્લાણિ વિવરાણિ. ૪૯ ઠાણુણું પરિવુઢી છાણકમેણુ તું ગયું પવિ; ભાગે ગુણે ય કીરઈ જહોત્તર એન્થ ઠાણારું. ૫૦ છઠ્ઠાણુગઅવસાણે અન્ન છદ્રાણયં પુણે અન્ન; એવમસંખ્યાલગા છાણાણું મુણેયવા. ૫૧ સવાસિ વઢીણું કંડગમેત્તા અણુતરા વઢી; એગતરાઉ વુડૂઢી વગે કંડક્સ કંડે ચ. પર કંડે કંડલ્સ ઘણે, વગે દુગુણે દુગંતરાએ ઉ; કંડલ્સ વગવગે, ઘણવગા તિગુણિયા કંડે, ૫૩
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________
પ'ચસંગ્રહ-કમ પ્રકૃતિ-સગ્રહ
અડકડ વગવગ્ગા વગા ચત્તારિ છüણા કડ;
પવયા. ૫૪
ચ અંતરવુઠ્ઠીએ હેટ્રેટ્રાણુ પરિણામપચ્ચએણુ એસા નેહુસ્સ છવિહા વુડ્ડી; હાણી ૧ કુણુ તિ જિયા આવલિભાગ અસ ખેજ, ૫૫ અંતમુર્હુતં ચરિમા ઉ દે। વિ સમય... તુ પુણુ જહન્નેણું; જવમઋવિહાણેણ‘ અત્ય વિગપ્પા બહુઠિયા. ૫૬ સુહુમણું પવિસતા ચિટ્ઠતા તેસિ કાયઇિકાલે; ક્રમસે। અસ’ખણિયા તત્તો અણુભાગઠાણાઇ. ૫૭ કલિબારતેયકડજીમ્મસન્નિયા હૈાંતિ રાસિણા કમસા; એગાઇસેસગા ચઉડ્ડિયમિ કડજીસ્મ ઇંડુ સવે. ૫૮ સવ્વત્થાવાઢાણા અણુતગુણાએ જે ઉ ગચ્છતિ; તત્તો અસંખગુણિયા શુ તરવુફ્તીએ જહા હેરૃા. ૫૯ હાંતિ પર પરવુફ્તીએ થાવગાણુ તભાગવુડ્ડા જે; અસ્સ`ખસ‘ખગુણિયા એક દા દા અસ`ખગુણા. ૬૦ અંતરઠાણા નિરતરા ઠાણા;
એગઠ્ઠાણુપમાણુ
કાલેા વુડ્ડી જવમજ્યું ફ઼ાસણા અપ્પમડું દ્વારા. ૬૧ એકૅમિ અસ`ખા, તસેયરાણુ’તયા સપાઉન્ગે; એગાઇ જાવ આલિ અસ`ખભાગેા તસા ઠાણે. ૬૨ તસવ્વુત્તઠાણુવિવસુ સુન્નયા હાંતિ એકમાઇયા; જાવ અસ’ખા લાગા નિરતરા થાવરા ઠાણા. ૬૩ દેઆઈ જીવ આવલિ-અસંખભાગે! નિરતર તસેહિ; નાણાજીએહિં કાણુ ઠાણુ અસુન્નયં આવલિઅસંખ’. ૬૪
૩
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિકય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી જવમર્ઝામિ બહવે વિસે સહીણાઉ ઉભય કમસે;
તુમસંખા લગા અદ્ધદ્ધા ઉભયએ જીવા. ૬૫ આવલિઅસંખભાગ તસુ હાણુણ હેઈ પરિમાણું હાણિ દુગંતરઠાણા થાવરહાણે અસંખગુણ. ૬૬ જવમઝે ઠાણા અસંખભાગો ઉ સેસઠાણારું; હેઠુમિ હતિ થવા ઉવરિશ્મિ અસંખણિયાણિ. ૬૭ દુગચઉરતિસમઈગ સેસા ય અસંખણણયા કમસે; કાલે ઈએ પુઠા જિએણુ ઠાણું ભમતેણું. ૬૮ તત્તો વિસે અહિયં જવમઝા ઉરિમાઇ ઠાણાઈ; તો કડગહેઠા તત્તો વિ હુ સવઠાણાઈ. ૬૯ ફાસણ કાલપૂબહૂ જહ તહ જીવાણુ ભણસુ ઠાણેજી; અણુભાગબંધઠાણ અવસાયા વ એગા . ૭૦ કિંઇઠાણે કિંઇઠાણે કસાયઉદયા અસંખલેગસમા; એફકેકસાઉદયે એવં અણુભાગઠણાઈ. ૭૧ વાણુભાગઠાણા જહન્નઠિઈપઢમબંધહેઉમ્મિ; તો વિસેસઅહિયા જ ચરમાએ ચરમહેઉ. ૭૨ ગંતુમખા લગા પઢમાહિતે ભવતિ દુગુણાણિ; આવલિઅસંખભાગે દુગુણઠાણાણ સંવગે. ૭૩ અસુભપગઈણમેવું ઈયરાક્કો ગમિ કિંઈબંધે, સવુક્કો ગહેઉ ઉ ોઈ એવં ચિય અસેસ. ૭૪ થવાણુભાગડાણા જહન્નઠિઈબંધ અસુભપગઈશું; સમયqઢીએ કિંચાહિયાઈ અહિયાણ વિવરીય. ૭૫
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________
પચસંગ્રહ-કર્મપ્રકૃતિ-સંગ્રહ
પલિયાસંખિયમત્તા કિંઈઠાણું ગંતુ ગંતુ દુગુણાઈ; આવલિઅસંખમેત્તા ગુણ ગુણંતરમસંબગુણ. ૭૬ સવજહન્નઠિઈએ સવ્વાણ વિ આઉગાણ વાણિ ઠાણાણિ ઉત્તરાસુ અસંખગુણણાએ સેઢીએ. ૭૭ ગંઠીદેસે સંન્ની અભાવજીવલ્સ જે કિંઈબંધે; ઠિઇqદ્વીએ તસ્સ ઉ બંધા અણુકઢિએ તો. ૭૮ વગે વગે અણુકઢી તિવમંદત્તણાઈ તુલાઈ; ઉવઘાયઘાઈપગડી કુવન્નનવાં અસુભવગે. ૭૯ પરઘાયબંધણતણુ અંગ સુવન્નાઈ તિસ્થનિખ્ખાણું અગુરુલઘૂસાસતિગં સંઘાય છયાલ સુભવગે. ૮૦ સાયં થિરાઈ ઉચું સુરમણ દે દે પિિદ ચરિંસં; રિસહ પસFવિહગઈ સેલસ પરિયન્તસુભવગે. ૮૧ અસ્સાયથાવરદસગ-નરયદુર્ગ વિહગગઈય અપસસ્થા પંચિંદિરિસહચરિંસ––મેયર અસુભઘોણિયા. ૮૨ મેનુમસંખે ભાગે જહન્નઠિઈઠાણગાણ સેસાણિ; ગચ્છતિ ઉવરિમાએ તકદેણ અજ્ઞાણિ. ૮૩ એવં ઉવરિ દુત્તા ગંતુણું કંડમેર કિઈબંધા; પઢમકંઈઠાણાણું અણુકટ્વી જાઈ પરિણિઠ, ૮૪ તદુરિમઆઈયાશું કમસે બીયાઈયાણ નિદ્રાઈ; ઠિઈઠાણાણયુકઢી આઉક્ટર્સ ડિઇ જાવ. ૮૫ ઉવઘાયાઈPવું એસા પરદાયમાઈશુ વિસે; ઉકેસઠિઈહિતે હેઠમુહ કીરઈ અસેસં. ૮૬
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મજરી
સડિવખાણુ પુણુ અસાયસાયાઈયાણુ પગણું'; ઠાવેલુ ઇિઢાણા અતાકાડાઇ નિયનિયગા, ૮૭ જા પડિવક્ષ્મતા ઇિએ તાણું કમા ઇમા હોઇ; તાણુન્નાણિય ઠાણા સુદ્ધઈિણું તુ પુવકમ. ૮૮ માત્તુણુ નિયમિયરાસુભાણું જો જો જહન્નઇ. ધા; નિયપડિવસુભાણુ હાવેયવે
જહન્નયરા. ૮૯
પડિવલ્ખજહુન્નયતિરિદુગનિયાણુ સત્તમમહીએ; સમ્મત્તાદીએ તમે અણુકદ્ધી
ઉભયવગેસ. ૯૦
અદ્નારસકાડીએ પરઘાયક મેણ નિવૃત્તણુક’ડક'
કડ
ચ
જા
જહન્નડિઇપઢમઠાણુગાહિતા;
નિવૃત્તણુક'ડ' ગચ્છ તિ વરત્ત' અણુ તગુણાએ સેઢીએ. ૯૨
તત્તો પઢમઇિએ. ઉકાસ...ઠાણુગ. અણુ તગુણ; તત્તો કંડગ ઉપર આ ઉસ નએ એવ. ૯૩ ાસાણ, કંડ... અણુતગુણાએ તન્નએ પથ્થા; વઘાયમાયાણં ઇયરાણુક્કાસગાહિતા. ૯૪
અસાયજહન્નઇઠાણેહિં આપડિવક્ખક તગઈ!
તસચ વિ; પલસસ ખસા. ૯૧
તુલ્લયાઇ સવ્વાણુ;
ઠાણા હીણાઈં. ૯૫
તત્તો અણુતગુણાએ જતિ કડર્સ સખિયા ભાગા; તત્તો અણુ’તગુણિય જહન્નઇિ ઉક્કસ ઠાણું. ૯૬
એવ‘સાણું અણુ તગુણાએ એક‘ જહન્નમાણુ
જાય
કુંડ” વયછે; પરક્કે તઠાણુાણુ, ૯૭
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________
પંચસ’પ્રહ-કમ પ્રકૃતિ-સ‘મહ
વિર ઉઘાયસમ સાયસ્સ વિનવરિ અંતેસુવધાયસમ મજ્યું નીયસ
૨૭
સઈિએ; સાયસમ. ૯૮
સંજય -ખાદરસુÒમગ-પજ્જઅપાણુ હીણમુક્કોસે; એવ' વિગલાસન્નિસુ સંજય ઉત્ક્રોસગા અધા. ૯૯ દેસ દુગ વિરય ચા સન્નિપ`ચિક્રિયસ્સ ચઉંરા ય; સ’ખે~ગુણા કમસે સંજય ૐસગાહિઁતા. ૧૦૦
તત્તો. ૧૦૧
થાવા જહન્નમાહા ઉડ્ડાસા ખાહુઠાણુક ડાણિ; ઉકૅસિયા અમાહા નાણાપએસ તરા એગ' પએસવિવર આમાહાક ડગસ્સ ઠાણાણિ; હીશુડિઇ ઇટાણા ઉશ્કેાસિઈ ત અહિયા, ૧૦૨ આઉસુ જહન્નમાહા જહન્નમ ધેા અમાહુઠાણાણિ; ઉદ્કાસાહ નાણુ’તરાણિ એગતર' તત્તો. ૧૦૩ ઇબંધઢ્ઢાણુાઈ કૈાસÛિ તઓ વિ અમ્ભહિયા; સન્નિસુ અલ્પાબહુયં દસલેય ઇમ' ભણિય. ૧૦૪ ફિઇઠાણે ઇિઠાણે અઝવસાયા અસ'ખલેાગસમા; કમસા વિસેસઅહિયા સત્તùાઉસ્સસ ખગુણા, ૧૦૫ પલાસ'ખસમાએ ગંતૂણ ઇિએ હાંતિ તે દુગુણા; સત્તšØવસાયા ગુણગારા તે અસખેજા, ૧૦૬ ઇિદ્રીહાએ કમસે। અસ ખગુણુણાએ હાંતિ પગણુ’; આઉગ—નામદ્ગમહુવિહમાહાણુ’, ૧૦૭
અઝવસાયા
સવજહન્નસ રસા-દણુ તગુણુિએ ય તરસ ઉડ્કાસે; ઈિબધે ડિઇમ ધે અલ્ઝવસાએ જહાકમસેા. ૧૦૮
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________
દિન-મણિય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી ધુવપગઈ બંધંતા ચઉઠણાઈ સુભાણ ઈયરાણું; દે ઠાણગાઈ તિવિહં સટ્ટાણુજનગાઈસુ. ૧૦૯ ચઉદુઠાણુઈ સુભા-સુભાણ બંધે જહનધુવકિઈસુ, થવા વિસેસઅહિયા પુહાપર વિસેસુણા. ૧૧૦ પલાસંખિયમૂલા ગંતું દુગુણ હવંતિ અદ્ધા ય; નાણુ ગુણહાણુણું અસંખગુણમેગ ગુણવિવર. ૧૧૧ ચઉઠાણાઈ જવઝ હિટ્રકઉવરિ સુભાણ કિંઈબંધા; સંખેશ્વગુણા કિંઈઠાણગાઈ અસુભાણ મીસા ય. ૧૧૨
સંક્રમકરણ. બક્ઝતિયાસુ ઈયરા તાઓ વિ ય સંકાંતિ અને ન્ન; જા સંતયાએ ચિહિં બંધાભાવે વિ દિઠીએ. ૧ સંકમઈ જાસુ દલિયે તાઓ ઉપડિગ્ન સમફખાયા; જા અંકમાઆવલિયં કરણાસરું ભવે દલિય. ૨ નિયનિય દિઠિન કેઈ દુઈ તઈજા ન દંસણુતિગપિ, મસંમિ ન સમ્મત્ત દંસકસાયા ન અનં. ૩ સંમેઈ ન આઉં ઉવસંત તહ ય મૂલપગઈએ; પગઈઠાણુવિલેયા સંકમણપડિગહા દુવિહા. ૪ ખયવસમદિડીણું સેઢીએ ન ચરિમલભસંકમણું; ખવિયટ્રગલ્સ ઇયરાઈ જ કમા હોંતિ પંચë. ૫ મિચ્છ ખવિએ મીસસ નલ્થિ ઉભએવિ નર્થીિ સમ્મસ; ઉશ્વલિએચું દેરું પડિગહયા નલ્થિ મિચ્છરૂ. ૬
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________
પચસંગ્રહ-કર્મપ્રકૃતિ-સંગ્રહ દુસુ તિસુ આવલિયાસુ સમયવિહીણાસુ આઈમઠિઈએ; સંસારું પુસંજલણયાણ ન ભાવે પડિગહયા. ૭ ધુવસંતીણું ચઉદેહ સંકમે મિચ્છાણીયુવેયણીએ; સાઈ અધુ બંધે વ હોઈ તહ અધુવસંતીણું. ૮ સાઅણજસદુવિહકસાય–સંસદંસણાણ જઈપવા; સંકામગંત કમસો સમુચ્ચાણે પઢમદુઈયા. ૯ ચહા પડિગ્મહત્ત ધુવબંધિણું વિહાય મિચ્છત્ત; મિચ્છાધુવબંધિણું સાઈ અધુવા પડિગહયા. ૧૦ સંતટુઠાણસમાઇ સંકમઠાણુઈ દોણિ બીયર્સ બંધસમા પડિગ્ગહગ અટ્ઠહિયા દે વિ મોહસ. ૧૧ પન્નરસસેલસત્તર- અડચકવીસા ય સંકમે ન0િ; અદુદુવાલસલસ-વીસા ય પડિહે નલ્થિ. ૧૨ સંકમણ પડિગહયા પઢમતઈજજઠમાણ ચઉભેયા; ઈગવીસે પડિગહગે પણવીસ સંકમે મેહે. ૧૩ દંસણવરણે નવો સંકમણ પડિગ્નેહા ભવે એવં; સાઈ અધુવા સેસા સંકમણ-પડિગહઠાણા. ૧૪ નવછચઉફકેસું નવાં સંકમઈ ઉવસગયાણું; ખવગાણ ચઉસુ છક્ક દુઈએ મેહ અને વેચ્છ. ૧૫ લભસ્મ અસંકામણ ઉવલણ ખવણતત્ય સત્તડું; ઉવસંતાણ વિ દિણ સંકમા સંકમા નેયા. ૧૬ આમીસ પણવીસે ઈગવીસ મીસગાઉ જ પુ; મિચ્છખવગે દુવીસ મિ છે ય તિસત્તછવ્વીસે. ૧૭
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________
૯૦
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મ‘જરી
ખવગસ્સ સબંધ ચ્ચિય ઉવસમસેઢીએ સમ્મમીસજીયા; મિચ્છખવગે સસમ્મા અફ઼ારસ ઇંય પડિગ્ગહયા. ૧૮ દસગઢ્ઢારસગાઈ ચચા સ`કતિ પોંચ'મિ; સત્તડચઉદસિગારસ- -મારસારા ચક્કમિ. ૧૯ તિન્નિ તિગાઇ સત્ત‡–નવયસ કમમિગારસતિગમ્મિ; દાસુ છડકૂદુંચ ય ઇગિ એ ઢાણૢિ તિક્ષ્ણ પણુ. ૨૦ સકમઇ;
સત્ત ય. ૨૧
પણવીસે। સ`સારિસુઈંગવીસે સત્તરે ય તેરસ ચદસ છઠ્ઠે વીસા છઠ્ઠે ય
માવીસે ગુણવીસે સક્રમઇ સત્તવીસા મિચ્છે તહુ અવિરયાઈણ . ૨૨ પન્નરસેક્કારસે ય સત્તે ય; મિચ્છા વિરયાઇયાણુ ૩મા. ૨૩
ખાવીસે ગુણવીસે તેવીસા સ કમઈ
પન્નરસેક્કારસેસુછવીસા;
આવીસ ખીલ્યુમિચ્છાણ; સકમઈ. ૨૪
દસગાઈચ' એવીસ ખવગસ્સસ'કમઈ પંચે; દસ ચત્તારિ ચક્કે તિસુપ્રતિન્નિ ઃ દાસુ એક્કે. ૨૫ અદ્નારાઇચ ઉક પચે અર માર એક્કારા; ચક્ષુ ઇંગારસ નવ અ તિગે ક્રુગે અટ્ઠ છપ્પચ ૨૬ પણ દાગ્નિ તિમ્નિ એક્કે ઉવસમસેઢીએ ખઇયદ્ઘિટ્રિસ્સ; ઇયરસ ઉઢા દાસુ સત્તસુ વીસાઇ ચત્તારિ. ૨૭ સુ વીસ ચાન્ તેરસ તેરેારસ ય દસ ય પંચમિ; દસડ સત્ત ચક્કે તિગ'મિ સગ પંચ ચા ય. ૨૮
અ}ારસચાઇસસત્તગેસુ સત્તરસતેરનવસત્તગેસુ ઇગવીસ'
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________
પંચસંગ્રહ-કમપ્રકૃતિ-સંગ્રહ
ગુણવીસપનકારસાઈ તિ તિ સમ્મદેસરિયાણું સત્ત પણાઈ છ પંચ ઉ પડિગહગ ઉભયસેઢીસુ. ૨૯ પઢમાચઉર્ક તિર્થીગર–વજિત અધુવસંતતિયજુત્ત; તિગપણુછવ્વીસેસું સંકમઈ પડિગહેસુ તિસુ. ૩૦ પઢમં સંતચઉk ઈગતીસે અધુવતિયજુયં ત તુક ગુણતીસતસએસ જસહીણ દે ચકિક જસે. ૩૧ પઢમચઉર્ફ આઈ લવયિં દે અણિચ્ચ આઈલા; સંકહિં અવસે સામી જહસંભવ નેયા. ૩૨ સંકમઈ નન્ન પગઈ પગઈઓ પગઈસંકમે દલિય; કિંઇ અણુભાગા ચેવં ઠંતિ તહટ્ટા તણુરૂવ. ૩૩ દલિયરસાણું જુત્ત મુત્તત્તા અન્નભાવસંકમણું; કિંઈકાલસ ન એવં ઉસિંકમણું પિવ અદુદ્ર. ૩૪ ઉવટ્ટણ્ ચ વટ્ટણ્ ચ પગતિતરશ્મિ વા નયણું બંધે વ અબંધે વા જ સંકામો ઈઈ ઠિઈએ. ૩૫ જાસિં બંધનિમિત્તે ઉફકેસે બંધ મૂલપગઈશું; તા બંધફકેસાએ સેસા પણ સંકમફકેસા. ૩૬ બંધુફકેસાણ ઠિઈ મેવું દે આવલી ઉ સંકમઈ; સેસા ઈધરાણ પણ આવલિયતિગ પમેનૂર્ણ. ૩૭ તિત્કયરાહારાણું સંકમણે બંધસંતએચું પિ; અતેકોડાછેડી તહાવિ તા સંકમફકેસા. ૩૮ એવઈય સંતયા જે સમ્મદિઠીણ સબૂકમેસુ, આઊણિ બંધઉોસગાણિ સુણસંકમણું. ૩૯
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________
૯૨
દિન-મણિય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
ગંતું સમે મિચ્છત-સુફકેસં કિંઈ જ કાણું મિચ્છિયરાણફકેસ કરતિ કિતિસંકમં સમ્મ. ૪૦ અમુહુરૂહીણું આવલિયદુહીણ તસુ સાથે ઉક્કોસસંકમપÇ
ઉકેસનબંધગણાસુ. ૪૧ બંધુફકેસાણું આવલિએ આવલિદુગેણ ઈયરાણું હીણું સવાવિ ઠિઈ સે જટ્રિઅંકમે ભણિ. ૪૨ સાબાહ આઉઠિઈ આવલિગૂણ ઉ જઠિતિ સટ્રણે એક્કા કિંઈ જહણણે અણુદઈયાણું નિવયસેસા. ૪૩ જે જે જાણું ખવગે જહણુઠિતિસંકમસ્સ સે સામી; સેસાણં તુ સગી અંતમુહુર્ત જ તસ્સ. ૪૪ ઉદયાવલિએ છોલે અપગઈએ જે ય અંતિમઓ; સો સંકમે જહણણે તસ પમાણે ઈમ હાઈ. ૪૫ સંજલણલોભનાણુતરાય ––– દંસણચઉક્ટઆઊણું; સમ્મત્તસ્સ ય સમાએ સગવલિયાતિભાશંમિ. ૪૬ ખવિઉણ મિચ્છમીસે મણુઓ સમ્મમ્મિ ખવિયસેસમિ ચઉગઈક તઓ હે જહણુઠિતિસંકમસામી. ૪૭ નિદાદુગસ્સ સાહિય–આવલિયદુગંતુ સાહિએ તંસે; હાસાઈણું સંખેજ–વચ્છરા તે ય કેહમ્મિ. ૪૮ પુસંજલણણ કિઈ જહન્નયા આવલીગેણણા અંતે જેગંતીણું પલિયાસંખંસ ઈયરાણું. ૪૯ મૂલઠિUણ અજહને સત્તહ તિહા ચતુવિહા મેહે, સેસવિગપ્પા સાઈ–અધુવા દ્વિતિસંકમે હાંતિ. ૫૦
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________
પાઁચસંગ્રહ-કમ પ્રકૃતિ-સ ગ્રહ
તિવિહા ધુવસ તીણુ ચવિહા તહ ચરિત્તમાહીણું; અજહન્નેા સેસાસું ધ્રુવિલ્હે। સેસા વિ દુવિગપ્પા. ૫૧ હિતિસ‘કમા ખ્વ તિવિહા રસમ્મિ ઉટ્ટાઇ વિન્નેએ; રસકારણુ નેય' ઘાઇત્તવિસેસણુભિષાણું, પર દેસગ્વાઇરસેણ પગઇ હાંતિ દેસઘાઇ, ઈયરેણિયરા એમેવ ટાણુસન્ના
વિ
તૈયવ્વા. ૫૩
સવશ્વાઈ દુઠાણા
મીસાયવમણ્યતિરિયઆઊણું; તદિયરાણૢાસુ જહુ હેટ્ટા. ૫૪
ઇંગ કાણા સમ્મ`મિ દુઠ્ઠાણા ચ્ચિય જાણું તાણુ' કૈાસએ વિસા ચેવ; સંકમઈ વેગે વહુ સેસાસુકાસએ પરમેા. પપ સ’કમઇ પુરિસસમ્મસ જલો;
એકઠ્ઠાણુજહન્ન
ઇયરાનું દાલ્ટ્રાણિ ય જહષ્ણુરસસ કમે
ફૂડ. ૫૬
અંધિય જાવતમુહૂ મિચ્છા આયાગુજજોવારાલ
ફ઼કાસરસ આવલિયાએ પણ સકામે; અસુભાણ સવપયડીણું. ૫૭ પઢમસ’ઘચણુમણદુગાઉણુ’;
મિચ્છા સભ્ભા ય સામી સેસાણું જોગી સુભિયાણું. ૫૮ ખવગસ'તરકરણે અકએ ઘાણુ જો ઉ અણુભાગે; તસ્સ અણું। ભાગા સુહુમેર્ગિક્રિયકએ થેાવા. ૫૯ સેસાણું અસુભાણું કેવિલા જો ઉ હાઇ અણુભાગે; તસ્સ અણુતા ભાગેા અસઙ્ગિપચે'દિએ હાઇ. ૬૦ સમ્મટ્ઠી ન હઇ સુભાણુભાગ ૬ ચૈવ ટ્વિટ્ઝીણું; સમ્મત્તમીસગાણુ. ઉકાસ’ કેસ...હણુઈ ખવગે। . ૬૧
૯૩
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________
જ
દાન-માણિક્ય-તિલક સ્વાધ્યાય-મ‘જરી
ઘાઈણુ જે ખવગે। જહષ્ણુરસસ'કમસ તે સામી; આઊણુ જહષ્ણુઇિ—મ ધાએ આવતી સેસા. ૬૨ અણુતિત્બુવ્વલગાણુ` સ‘ભવએ આલિએ પરએણું; સેસાણુ ઈજિંગસુહુમા ઘાઇયઅણુભાગકમ્મ સા. ૬૩ સાઈયવાજો અજહષ્ણુ-સંકમા પઢમદુઇચરિમાણ'; માહસ્સ ચવિગપ્પા આઉસણુકાસએ ચહા. ૬૪ સાઈયવજો વૈયણિય-નામગાયાણ હાઈ અણુકાસે; સલ્વેસુ સેસભૈયા સાઈ અવા ય અણુભાગે. ૬૫ અજણ્ણા ચઉભેઆ પઢમગસ જલણનાકસાયાણ†; સાઇયવો સે ચ્ચિય જાણુ, ખવગેા ખવિયમાહા, ૬૬ સુભવચવીસાએ હાઈ અણુકાસ સાઈ પરિવજજો; ઉજ્જોયરિસભાલિયાણુ ચપ્પા દુહાસેસા. ૬૭ વિઝ્ઝા–વલણ–અહાપવત્ત- ગુણુ–સવ્સ કમેહિ અણુ ; જ નેઇ અણુપગદ પએસસ’કામણું એય.... ૬૮ જાણુ ન ખંધા જાયઈ આસજ્જ ગુણ' ભવ`વ પગઈણું; વિજ્ઝા તાણુ’ગુલઅસ`ખભાગેણ અન્નત્થ. ૬૯ પલિયમ્સસ'ખભાગ, અંતમુહુત્તેણુ તીએ ઉવલઇ; એવ. પલિયાસ`ખિય—ભાગેણું કુણુઇ નિલ્લેવ. ૭૦ પઢમા બીઅખડવિસેસહીણુ' ડિઇએ અવણેઇ; એવ' જાવ દુરિમ' અસ`ખગુણિય' તુ અતિમય, ૭૧ ખ`ડદલ' સટ્રાણે સમએ સમએ અસ'ખગુણણાએ; સેઢીએ પરફ઼ાણે વિસેસહીણાએ સૌંછુભઈ. પર
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________
પંચસંગ્રહ-કર્મપ્રકૃતિ-સંગ્રહ
દુચરિમખંડસ્સ દલં ચરિમે જ દેઈ સપરક્રાણુમિ; તમ્માણસ દલં પલંગુલસંખભાગેહિ. ૭૩
એવં ઉવલણસંકમેણ નાસેઈ અવિરએ આહારે; સમેણુમિચ્છમીસે છત્તીસ નિયટ્ટી જ માયા. ૭૪ સમ્મમીસાઈ મિચ્છ સુરદુગવેવિછર્કમેગિંદી; સુહુમતસુચ્ચમણુદુર્ગ અંતમુહુણ અણિઅટ્ટી. ૭૫ સંસારસ્થા છવા સબંધગાણ તદ્દલપમાણા; સંકામે તણુરૂવ અાપવતીએ તે શુમ. ૭૬ અસુભાણ પએસગે બક્ઝતીસુ અસંખગુણુણાએ; સેઢીએ અપુરવાઈ છુભૂતિ ગુણસંક એસ. ૭૭ ચરમઠિઈએ રઈયં પઈસમયમસંખિયં પએસગં; તા છુભઈ અન્નપગઇ જાવ તે સવસંકામે. ૭૮ બાહિય અહાપવનં સહેલુણાહે ગુણે વ વિઝાએ; ઉવ્વલણસંકમસ્સ વિ કસિણો ચરિમમ્મિ ખેડમ્મિ. ૭૯ પિંડ ગઈણ જા ઉદયસંગયા તીએ અણુદયગયા; સંકામિઊણ વેયર્થ જ એ થિબુગસંકામે. ૮૦ ગુણમાણેણું દલિએ હીરત થવએણુ નિઠાઈ; કાલોકસંખગુણેણં અહવિજઝઉવલણગાણું. ૮૧ જ દુચરિમલ્સ ચરિમે સપઠાણેસુ દેઈ સમયશ્મિ; તે ભાગે જહકમસે અહાપવન્તવલણમાણે. ૮૨ ચઉહા ધુવછવીસગસયસ્સ અજહન્નસંક હાઈ અણફકેસે વિ હું વજિજય ઉરાલિયાવરણનવવિઘં. ૮૩
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________
૯૬
દાન-માણિય-તિલક સ્વાધ્યાય માંજરી
ખવિયકક્ષ્મ સા; ગુણિયકમ્મા. ૮૪
સિ. ૮૫
સેસ' સાઈઅવ' જહન્નસામી ય એરાલાઈસુ મિછે. ઉકાસગલ્સ ખાચરતસકાલૂણું કઠિઈ જો ઉ માયરપુઢવીએ; જ્જત્તાપજ્જત્તદીહેયરઆઉગા જોગકસાઉકાસે મહુસે। આઉ′ જહન્નજોગેણુ'; અંધિય ઉરિલ્લાસુ ઇસું નિસેગ બહું કચ્ચા. ૮૬ ખાયરતસકાલમેવ' સિત્તુ અંતે ય સત્તમકિખઇએ; લહુપજ્જત્તો બહુસા જોગકસાયાહિએ હાઉં. ૮૭ જોગજવમઝ્ઝબિર મુહુત્તમચ્છિન્નુ જીવિયવસાથે; તિચરિમદુચરિમસમએ પૂરતુ કસાયમુકાસ'. ૮૮ જોશુકાસ' દુચરમે ચરમસમએ ઉ ચરમસમયમિ; સ’પુન્નગુણિયકમ્મા પગય તેણેહ સામિત્ત. ૮૯ તત્તો તિરિયાગય આલિગાવરિ ઉરલએકવીસાએ; સાય અણુ તર ખંધિઊણ આલીપરમસાએ. ૯૦ કમ્મચકે અસુભાણુ અઝ્ઝમાણીણ સુહુમરાગ તે; સ છે।ભણસ્મિ નિયગે ચવીસાએ નિયટ્ટિસ. ૯૧
સ છાભાએ દાણ્ડં માહાણું વેયગસ ખણુસેસે; ઉપ્પાય સમ્મત્ત મિચ્છત્તગએ તમતમાએ. ૯૨
ભિન્નમુહૂત્તે સેસે સંજોઅણુાવિસ જોય-ગસ્સ ઈસાણાગયપુરિસસ ઇન્થિયાએ વ અટ્ઠવાસાએ; માસપુર્હુત્તમ્ભહિએ નપુંસગસ ચરિમસ છેાલે. ૯૪
જોગકસાઉક્કસાઈં કાઊણુ;
સ છે।ભણાએ સિ. ૯૩
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________
પંચસંગ્રહ-કર્મપ્રકૃતિ-સંગ્રહ
પૂરિજી ભેગભૂમીસુ છવિય વાસાણિસંખિયાણિ તઓ હસ્સઠિઈ દેવાગય લહુ ભે ઈસ્થિવેસ્સ. વરસવરિસ્થિ પૂરિય સમ્મતમસંખવાસિયં લભિય; ગંતું મિછત્તમ જહન્નદેવઠિઈ ભેચ્છા. ૬ આગન્ત લહુ પુરિસં સં છુભમાણસ્સ પુરિસવેઅસ્સ; તસેવ સગે કેહસ્ત માણમાયાણમવિ કસિ. ૯૭ ચઉરુવસમિતુ ખિપ્પ લેભજસાણું સસંકમસંતે, ચઉસમગે ઉચ્ચસ્સા ખવો નીયા ચરિમબંધે. ૯૮ પરઘાયસકલતસચઉ-સુરાદિતિસાસખગતિચરિંસં; સમ્મધુવા રિસભજીયા સંકામઈ વિરચિયા સર્મો. નરયદુગસ્સ વિભે પુળ્યુકેડીપુહુરનિચિયર્સી; થાવરઉજજોયાયવ-એગિદીશું ન ! સ સ નં. ૧૦૦ તેરીસરા પાલિય અંતમુહgણગાઈ સમ્મત્ત; બધિતુ સત્તમાએ નિગમ્મ સમએ નરદુગસ્ટ. ૧૦૧ તિસ્થયરાહારાણું સુરગઈનવગસ્સ થિરસુભાણું ચ; સુભધુવબંધીણ તહા સગબંધા આલિગં ગંતું. ૧૦૨ સુહુમ્મસુ નિગોએસ કમ્યુઠિતિ પલિયડસંખભાગૂણું; વસિલું મંદકસાએ જહન્નો ઉ જે એઈ. ૧૦૩
ગેસુ તે તસેતુ સમ્મત્તમસંબવાર સં૫૫; દેસવિર ચ સવ્વ અણુ ઉવલણં ચ અડવારા. ૧૦૪ ચઉરુવસમિતુ મેહં લહું ખતે ભવે ખવિયકમે; પાએણ તેણ પગમં પહુચ કાઓ વિ સવિશેસં. ૧૦૫
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________
૯૮
દાન-માણિજ્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી હાસદુભયકુચ્છાણું પીણુતાણું ચ બંધચરિમંમિ; સમએ અહાપવૉણ એહિ જુગલે અણહિસ. ૧૦૬ થીણતિગઈસ્થિમિચ્છાણ પાલિય બે છસટ્રિક સમ્માં; સગખવણુએ જહન્નો અહાપવત્તસ ચરમંમિ. ૧૦૭ અરઇસેગકસાય—-અસુમધુવબંધિઅથિરતિયગાણું; અસ્સાયન્સ ય ચરિમે અહાપવત્તસ્સ બહુ ખવગે. ૧૦૮ હસ્સગુણુદ્ધ પૂરિય સમ્મ મીસં ચ ધરિય ઉકેસં; કાલ મિચ્છરંગએ ચિરઉવલગલ્સ ચરિમમ્મિ. ૧૦૯ સંજોયણુણ ચઉરુવસમિતુ સંજોઈતુ અસ્પૃદ્ધ; છાવટ્િઠદુસં પાલિય અહાપવરસ્ય અંતશ્મિ. ૧૧૦ હસ્સ કાલ બંધિય વિર આહારમવિરઈ ગંતું; ચિરાવલણે થે તિર્થં બંધાલિગા પર. ૧૧૧ વેઉવૅક્કારસગં ઉવલિયં બંધિઊણ અપદ્ધ; જેઠિતિનરયાએ ઉદ્દિત્તા અબંધિત્તા. ૧૧૨ થાવરગસમુવલણે મણુદુગઉચ્ચાણ સુહુમબદ્વાણું એમેવ સમુવલણે તેઊવાઊસુવ યસ. ૧૧૩ આવસમિત્તા મેહં સાયસ્સ અસાયઅંતિમે બંધે, પણતીસા ય સુભાણું અવકરણાલિગા અંતે. ૧૧૪ તેવા ઉદહિસયં ગેવિજાણુત્તરે સબંધિત્તા; તિરિદુગઉજજોયાઈ અહાપવરસ્ય અંતમિ. ૧૧૫ ઈગિવિગલાયવથાવર–ચઉકકમબંધિ9ણ પણુસીય; અયરસયું છઠીએ બાવીસયર જહા પુવૅ, ૧૧૬
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________
પંચસપ્રહ-કર્મપ્રકૃતિ-સંગ્રહ
દુસરાઈ તિણિણીયડસુભ-ખગઈસંઘયણસંઠિયપુમાણું; સગ્ગજોગાણું સેલસષ્ઠ સરિસ થિએણું. ૧૧૭ સમયાહિઆવેલીએ આઊણ જહણગબંધાણું, ઉફકેસા અંતે નરતિરિયા ઉરલસરસ્સ. ૧૧૮ પુસંજલણતિગાણું જહણ જેગિસ્સ ખવરાસેઢીએ; સગચરિમસમયબદ્ધ જે છુભઈ સગંતિમ સમયે. ૧૧૯
ઉદ્ધના અને અપવર્ણનાકરણ ઉદયાવલિબઝાણું કિંઈણ ઉધ્વટ્ટણ કિતિવિસયા; સેફકેસઅબાહાએ જાવાવલિ હેઈ અઈWવણા. ૧ ઇચ્છિયઠિતિકાણાઓ આવલિય લંઘિઊણ તલિયં; સન્વેસુ વિ નિફિખMઈ કિતિહાણે ઉવરિમેસ. ૨ આવલિઅસંખભાગાઈ જાવ કમ્મઠિતિ ત્તિ નિવે; સમયેત્તરાવલીએ સાબાપાએ ભવે ઊણે. ૩ અબ્બાહેવરિઠાણુગલ પહુચેહ પરમનિફખે; ચરિમુવણગાણું પડુચ્ચ ઈહ જાયઈ જહણે. ૪ ઉફકેસગઠિતિબંધ બંધાવલિયા અબાહમાં ચ; નિફએવં ચ જહણું મેનું ઉશ્વએ સેસ. ૫ નિવાઘાએ એવં વાઘાઓ સંતકમ્મલિંગબંધ આવલિઅસંખભાગે જાવાવલિ તત્થSઈWવણ. ૬ આવલિદસંખંસા જઈ વઈ અહિણ ઉ કિંઈબંધે ઉવકૃતિ તે ચરિમા એવં જાવલિ અઈWવણું. ૭
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૦૦
દાન-મણિય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી અસ્થાવણુલિયાએ પુણાએ વડૂઢઈ ત્તિ નિફખે; કિતિવિટ્ટણમેવ એત્તો એવઠ્ઠણું છે. ૮ એન્વટ્ટન્ત ય કિંતિ ઉદયાવલિબાહિરા કિંઈઠાણા; નિફખવઈ સે તિભાગે સમયહિગે લઘિઉં સેસં. ૯ ઉદયાવલિ ઉવરિત્થા એમેવટ્ટએ હિંઈાણા; જાવાવલિયતિભાગ સમયાહિગે સેસઠિતિણું તુ. ૧૦ ઈચ્છેવટ્ટણઠિઈઠાણુગાઉ ઉલંઘિઊણ આવલિયં; નિફખવઈ તલિયં અહ ડિંતિઠાણેસુ સન્વેસુ. ૧૧ ઉદયાવલિઉવરિ€ ઠાણું અહિકિચ્ચ હોઈ અઈહી; નિકખે સવરિ–કિંઈઠાણવસા ભવે પરમે. ૧૨ સમયાહિયઈWવણું બંધાવલિયા ય મેનું નિફ ખે; કમ્પટ્રિબ બદય-આવલિયા મેનું એવદે. ૧૩ નિવાઘાએ એવં કિઈઘાએ એલ્ય હાઈ વાઘાઓ; વાઘાએ સમઊણું કંડગમઈWાવણું હે ઈ. ૧૪ ઉકેસ ડાયટ્રિઈ કિંગૂણું કંડાં જહણું તુ; પલાસંબંસં ડાયટ્રિઈ ઉ જ પરમબધે. ૧૫ ચરિમં નેવદિજઈ જાવ અણુતાણિ ફગાણિ તઓ; ઉસ્સકિય ઉથ્વદઈ ઉદય એવદૃણા એવં. ૧૬ અઈત્થાવણાઈયાએ સણુઓ દુસુ વિ પુવવૃત્તાઓ; કિંતુ અણુતઅભિલાવેણ ફફુગા તાસુ વત્તવા. ૧૭ થવું પએસગુણહાણિ અંતરે દુસુ વિ હીણુનિફખે; તુલે અણુતગુણિએ સુ વિ અઈOાવણ ચેવ. ૧૮
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________
પચસંગ્રહ-કર્મપ્રકૃતિ-સંગ્રહ
૧૦૧
તત્તો વાઘાયભાગકંડગ એક્ટવગણહીણું ઉફકેસે નિફખે તુલ્લો સવિસેસ સંત ચ. ૧૯ આબંધં ઉqઈ સવëવટ્ટણ ડિતિરસાણું, કિવિજજે ઉભયં કિટિંસુ એવઠ્ઠણ એક્કા. ૨૦
ઉદીરણાકરણ જે કરણેકઢિય દિન્જઈ ઉદએ ઉદીરણા એસા પગતિટ્રિતિમાઈ ચઉહા મૂલત્તરભેયાએ દુવિહા. ૧ વેયય—મહિણીયાણ હેઈ ચઉહા ઉદીરણાઉસ, સાઈ અધુવા સેસાણ સાઈવાજા ભવે તિવિહા. ૨ અધુવદયાણ દુવિહા મિચ્છસ્સ ચઉરિવહા તિહાણાસુ, મૂલત્તરપગઈશું ભણામિ ઉદ્દીરગ એ. ૩ ઘાઈણું છઉમથા ઉદીરણા રાગિણે ઉ મેહસ્સ; વેયાઊણ પત્તા સોગિણે નામયાણ. ૪ ઉપરઘાયં સાધારણું ચ ઈયર તણઈ પજત્તા; છમિત્થા ચઉદેસણું–નાણાવરણંતરાયાણું. ૫ તસથાવરાઈતિગતિગ––- આઉગઈજાતિદિવિયાણું તન્નામાણ પુથ્વીણ કિંતુ તે અંતરગઈએ. ૬ આહારી ઉત્તરતણ નરતિરિતયએ પત્તણું; ઉદ્દીરંતિ ઉરલ તે ચેવ તસા ઉવંગ સે. ૭ આહારી સુરનારગ સણી ઈયરેડનો ઉ પજો ; લદ્ધીએ બાયદીર ઉ ઉવિયતણુસ. ૮
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-મણિય-તિલક-સ્વાધ્યાય મંજરી તદુવંગસ્સ વિ તે શ્ચિય પવણું મેzણું કેઈ નરતિરિયા; આહારસાગસ્સ વિ કુણઈ પમત્તે વિવિજો. ૯ તેરીસં નામધુદયાણુ ઉદ્દીરગા સજોગીએ; લોભસ્સ ઉ તણુકિટ્રટણ હતિ તણુરાગિણે છવા. ૧૦ પંચિંદિયપજજત્તા નરતિરિ ચરિસઉસભપુવાણું; ચરિંસમેવ દેવા ઉત્તરતાણુગભૂમા ય. ૧૧ આઈમસંઘયણું ચિય સેઢીમારૂઢગ ઉદીરેંતિ, ઈયરે હું છેવટુગ તુ વિગલા અપજતા. ૧૨
ઉવિયઆહારગઉદએ ન નરા વિ હતિ સંઘયણું; પજબાયરે ચ્ચિય આયવઉદ્દીરગો ભેમે. ૧૩ પુઢવીઆઉવણુસ્સઈ–બાયરપજજર ઉત્તરતણ અ વિગલપણુદિયતિરિયા ઉજજેવુદ્દીરા ભણિયા. ૧૪ સગલા સુગતિસરાણું પmત્તાસંખવાસ દેવા ય; ઈયરાણું -રઈયા નરતિરિ અસરસ વિગલા ય. ૧૫ ઉસાસસ્સ સસ્સ ય પજતા આપાભાસાસુ, જાણ નિભઈ તે તાવ હાંતિ ઉદીરણા જેગી. ૧૬ નેરઈયા સુહુમતસા વજિજય સુહુમા ય તહ અપજજત્તા; જસકિજુદીરબાઈજજ-સુભગનામાણ સણિસુરા. ૧૭ ઉચ્ચ ચિય જઈ અમરા કેઈ મણુયા વ નીયમેવણે ચઉગઈયા દુભગાઈ તિસ્થયરે કેવલી તિર્થં. ૧૮ મજૂર્ણ ખીણરાગં ઇંદિયપજજરંગા ઉદીતિ; નિદાપયેલા સાયા-સાયાઈ જે પમત્ત ત્તિ. ૧૯
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________
પંચસંગ્રહ-કમપ્રકૃતિ-સંગ્રહ
૧૦૩
અપમત્તાઈ ઉત્તરzય અસંખયાઉ વજેતા;
સાનિર્વાણું સામી સબંધગંતા કસાયાણું. ૨૦ હાસરઈસાયાણું અંતમુહુરં તુ આઈમં દેવા; ઈયરાણું -રઈયા ઉડૂઢ પરિયzણવિહીએ. ૨૧ હાસાઈછકલ્સ ઉ જાવ અપુ ઉદીરગા સન્વે; ઉદએ ઉદીરણ ઈવ એઘેણું હેઈ નાય. ૨૨ પગઈ ટ્રાવિગપ્પા જે સામી હોંતિ ઉદયભાસજ; તે શ્ચિય ઉદીરણુએ નાયવા ઘાસિકમ્માણું. ૨૩ મત્ત અગિઠાણું સેસા નામસ્સ ઉદયવણયા; ગેયસ ય સેસાણું ઉદીરણ ના પત્તો ત્તિ. ૨૪ પત્તોદયાએ ઈયરા સહ વેઈ કિઈઉદીરણા એસા, બે આવલિયા હીણું જાવુકકસ નિ પાઉગા. ૨૫ વેણિયાઊણુ દુહા ચઉવિહા મેહણીય અજહન્ના; પંચ૭ સાઈવાજજા સેસા સવેસુ દુવિગપ્પા. ૨૬ મિચ્છત્તસ ચહા ધુદયાણું તિહા ઉ અજહના; સેસવિગપ્પા દુવિહા સવવિગપ્પા જે સેસાણું. ૨૭ સામિરદ્ધા છેય ઈહ કિંઈસંકમેણ તુલ્લાએ બાહુલેણ વિસે જ જાણું તાણ તં વેચ્છ. ૨૮ અમુહુરૂહીણું સમે મિક્સંમિ દેહિ મિચ્છસ્સ; આવલિદુગેણ હીણા બંધુકોસાણ પરમઠિઈ. ૨૯ મટ્યાણપુવિઆહાર–-દેવદુગસુહુમવિયલતિઅગાણું આયાવસ કે પરિવડણુ–મંતમુહુહીણુમુક્કોસા. ૩૦
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી હયસેસા તિસ્થઠિઈ પલાસબેન્જમેરિયા જાયા; તીસે સગી પઢમે સમએ ઉદીરણુકોસા. ૩૧ ભયકુરછઆયવુ જોય––––સવઘાઈકસાયનિદાણું; અતિહાણસંતબંધે જહષ્ણુઉદ્દીરગો અતસે. ૩૨ એગિદિયગાણું પડિવફખા બંધિયું તઈ; બંધાલિચરમસમયે તદારોએ એસજાઈણું. ૩૩ દુભાઈનીયતિરિદુગ––અસારસંઘયણને કસાયાણું; મણપુવૂડપજતઈયસ્સ સમેિવ ઈગાગયગે. ૩૪ અમણાગયશ્મ ચિરઠિUઅન્ત દેવસ્ય નારયસ્સા વા; તદુવંગગઈશું આણુપુશ્વિણું તઈયસયંમિ. ૩૫ વેયતિગં દિરિદુર્ગ સંજલણણું ચ પઢમઈિએ; સમયાહિગાલિયાએ સેસાએ ઉવસમે વિ દુસુ. ૩૬ એગિંદાગય અઈહીણસર સણસુ વિશ્લેવિયર્સતે; પવણે સક્િઈજહણગ–સમસત્ત વિઉવિયસંતે. ૩૭ ચઉરુવસમિg મેહ મિચ્છ ખવિ8 સુરત્તમે હેલું; ઉકાસગંજમંતે
જહણગાહારગદુગાણું. ૩૮ સંતાણું ખેણે મિત્ર છત્તકમેણુ સહુ પિ; ભેસાણ સજેસંતે શિણમુહુરઠિઈગાણું. ૩૯ અભાગુદીરણાએ ઘાઈસણા ય ઠાણસન્ના ય; સુહયા વિવાહે જોત્થ વિસે તયં છે. ૪૦ પરિસિથિવિડ્યૂઅફખુચફખુસમ્માણ ઈગિ દુઠાણે વા; મણુપજવપુસારું વાસે સેસ બંધસમા. ૪૧
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________
પંચસંગ્રહ-કમપ્રકૃતિ-સંગ્રહ
૧૦૫ દેવઘાઈયાણું ઉદએ દેસે વ હાઈ સ ય; દેવઘાઈએ રિચય અચફખુસમ્મત્તવિવ્વાણું. ૪૨ ઘાયં ઠાણું ચ પહુચ્ચ સવ્વઘાઈણ હાઈ જહ બંધે; અગ્વાઈશું ઠાણું પડુચ ભણિમ વિસે . ૪૩ થાવરચઉઆયવઉરલ–- સત્તતિરિવિગલમણ્યતિયગાણું; નોહાઈચઉહ એગિંદિઉસભાઈ છë પિ. ૪૪ તિરિમાણુ જોગાણું મીસગુખરનરયદેવપુલ્વીયું; દુણિયે શ્ચિય રસ ઉદએ ઉદ્દીરણાએ ય. ૪૫ સમ્મત્તીસગાણું અસુભર સેસયાણ બંધુત્ત; ઉફકેસુદીરણા સંતયંમિ છટૂાણવડિઓ વિ. ૪૬ મેહણિયાવરણું કેવલિય દંસણું વિરિયવિથં; સંપુછવદવે ન પજવેચું કુણઈ પાગ. ૪૭ ગુરુલહુગાણુત એસિએસ ચખુસ સેસવિશ્થાણું
ગેસુ ગહણધરણે એહણ રૂવિદવ્વસુ. ૪૮ સેસાણું જ બંધે હેઈ વિવાગો ઉ પચ્ચેઓ દુવિહે; ભવ પરિણામક વા નિષ્ણુર્ણસગુણાણ પરિણઈએ. ૪૯ ઉત્તરાણપરિણામે અહિય અન્તા વિહાંતિ સુસરજુયા; મિલિહુમરઘાઉજજય ––– ખગઈચરિંપત્તેયા. ૫૦ સુભગાઈ ઉચ્ચગેયં ગુણપરિણામ ઉ દેસાઈનું અઈહીણફઠગાએ અણસે નેકસાયાણું. ૫૧ જા જમિ ભવે નિયમાં ઉદીરએ તાઉ ભવનિમિત્તાઓ; પરિણામપચ્ચયાએ સેસાઓ સઈ સ સવસ્થા પર
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૦૬
દાન-માણિજ્ય-તિલક–સ્વાધ્યાય-મંજરી તિર્થીયર ઘાઈણિ ય આસજ ગુણે પહાણુભાવેણ; ભવપશ્ચઈયા સવા તહેવ પરિણામપચ્ચઈયા. ૫૩ વેયણિએણફકેસા અજહણું મેહણીય ચઉભેયા; સેસઘાઈર્ણ તિવિહા નામનેયાણsણફકેસા. ૫૪ સેસવિગપ્પા દુવિહા સવે આઉમ્સ ઉમુવસન્ત; સબ્યુગએ સાએ ઉફકેસુદ્દીરણું કુણઈ. ૫૫ કફખડગુરુમિચ્છાણું અજહણ મિલિહૂણsણુફકેસા; ચઉહા સાઈયવજજા વીસાએ ધુદયસુભાણું પદ અજહષ્ણુ અસુભધુદયાણ તિવિહા ભાવે તિવાસાએ સાઈ અધુવા સેસા સર્વે અધુદયાણું તુ. ૫૭ દાણાઈઅચખૂણે ઉકેસાઈમિ હીલદ્ધિસ; સમરસ ચખુણે ખુણ તેઈદિય સવપજજજો. ૫૮ નિદાનું પંચણહ વિ મઝિમ પરિણામસંકિલિ; પણને કસાયસાએ નરએ જેઠિતિ સમત્ત. ૧૯ પંચેદિયતસબાયર–––પજજૉગસાયસુસ્સરગઈશું; વેઉવુસ્સાસસ્સ ય દેવે જેઠિતિ સમત્તો. ૬૦ સમ્મત્તીસગાણું સે કાલે ગહિહિઈ તિ મિછત્ત; હાસરઈશું પજજત્તગસ્સ સહસાર––દેવસ્સ. ૬૧ ગઈહુંડવઘાયાણિ–––ખગતિદુસરાઈણયયાણું નેરઈએ જેઠિઈ મણુઆ અંતે અપજસ્સ. ૬૨ કફખડગુરુસંઘયણ થીપુમસંક્રાણતિરિગઈશું ચ; પંચિંદિએ તિરિફ અમવાસેવાસાઉ. ૬૩
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________
૫ ચસ‘ગ્રહ-કમ પ્રકૃતિ-સ‘મહ
તિગપલિયાઉ સમત્તો મણુએ મયતિઉસભઉરલાણું; પુજત્તા ચઉગઇયા ઉક્કોસ સગાઉયાણું તુ. ૬૪ હફ઼ેિઇ ૫જ્જત્તા તન્નામાં વિગલજાઇસહુમાણું; થાવરનિગેાયએગિક્રિયાઃ—મિહ માયરા નવર. ૬૫ આહારતણુ પત્તગે ચર’સમયલડુંયાણુ પત્તય ખગઇપરઘાય-તઈયમુત્તીણુ ય વિરુદ્ધો. ૬૬ ઉત્તરવેઉગ્વિજઇ ઉજ્જોયસાયવર્સી ખરપુઢવી; નિયગગઇણ ભણિયા તઇચે સમએણુપુવીશું. ૬૭ જોગન્તે સેસાણું સુભામિયરાણ ચઉસુ વિ ગઇસુ; પજન્તુકડમિર છેસુ દ્ધિહીથૅસુ આહીણું. ૬૮
સુયકેવલા મઇસુય-ચ′′અચ ખૂણુઠ્ઠીરણા મન્દા; વિપુલપરમેાહિગાણું મણુનાણે હીદુગસા વિ. ૬૯ ખવગસ્મિ વિશ્વકેવલ-સજલાણસને કસાયાણું; સગસગઉદ્દીરણ તે નિદ્દાપયલાણુમુવસ તે. ૭૦
નિદ્દાનિદ્દાઇણું પમત્તવિરએ વિસ્જ્ડમાણુ મિ; વેયગસમ્મત્તસ સગખવણેાદીરણા ચરમે. ૭૧
૧૦૩
સમ્મપડિવત્તિકાલે પંચદ્ધુ વિસ ́જમસ ચચઉસુ; સમ્માભિમુહા મીસે આઊણુ જઢિતિગેા ત્તિ. ૭૨ પાગલવિવાગિયાણ ભવાઈસમયે વિસેસમુરલસ્સ; સુડુંમાપો વાઊ બાદરપુજત્ત વેવે. ૭૩
અપ્પા એઇંદિ ઉરલંગે નારએ નિલેવિયવેઉબ્ના આણ્િણા આગમ
તક્રિયર ગે;
કુશ. ૭૪
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિકય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી મિચ્છડન્તરે કિલિઠે વીસાઈ ધુદયાણ સુભિયાણ; આહારજઈઆહારગસ્સ અવિસુદ્ધપરિણામે. ૭૫ અમ્પાઉ રિસભચઉરંસગાણ અમણો ચિરઈિ ચકહે; સંઠાણાણ મણએ સંઘયણાણું તુ સુવિશુદ્ધો, ૭૬ હુંડેવઘાયસાહારણુણ સહુએ સુદીહ પજત્ત; પરઘાએ લહુપજજે આયાવુજોય તજજેગે. ૭૭ છેવસ્ય બિઈંદી બારસવાસાઉ મઉથલહાણું સણિ વિસુદ્ધાણહારગે ય પત્તયમુરલસમં. ૭૮ કફખડગુરૂણ મંથે વિણિયઢે ણામઅસુહધુવિયાણું; જોગંતમિ નવહં તિસ્થસ્સાઉજિજયાઈમિ. ૭૯ સેસાણું વેયતે મઝિમ પરિણામ પરિણએ કુણઈ; પચ્ચયસુભાસભા વિ ય ચિંતિય એ વિવાગી ય. ૮૦ પંચહમણુફકસ તિહા ચઉદ્ધા ય વેયમેહાણું સેસવિયપ્પા દુવિહા સવ્વવિગપ્પા ઉ આઉસ. ૮૧ તિવિહા ધુદિયાણું મિચ્છસ્સ ચઉન્વિાહા અણુફકેસા; સેસવિગપ્પા દુવિહા સવ્વવિગપ્પા ય સેસાણું. ૮૨ અણુભાશુદીરણાએ હાંતિ જહન્નસામિણે જે ઉ; જેએસેદરણસામી તે ઘાઈકમ્માણું. ૮૩ વેણિયાણ પત્તો અપમરત્ત જયા ઉ પડિવાજે; સંઘયણપણળતણુગુ-જોયાણું તુ અપમત્તો. ૮૪ તિરિયગઈએ દેસે અણુવિગઈણ ખાઈ સમ્મા; દુભગાઈનીઆણું વિરઈ અભુએિ સમ્મ. ૮૫
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________
પંચસંગ્રહ-કર્મપ્રકૃતિ-સંગ્રહ
૧૦૯ દેવરિયાઉગાણું જહણુજેટ્રિઈ ગુરુઅસાએ; ઈયરાઊણે ઇયરા અમવાસેઠ વાસાઊ. ૮૬ એગતેણું ચિય જા તિરિફખજેગાઉ તાણ તે ચેવ; નિયનિયાનામવિસિદ્ઠા અપજજનામસ્સ મણ સુદ્ધો. ૮૭
ગંતુદીરણાણું જેગંતે દુસરતુસરસાસાણું; નિયગતે કેવલિયું સવિસુદ્ધસ્ટ સેસાણું. ૮૮ તપ્પાએગકિલિટ્રા સવ્વાણું હોંતિ ખવિયકમ્મસા; એહીણું તઈ મંદાએ સહી ય આઊણું. ૮૯
ઉપશમનાકરણ દેસવસામણા સવ્વાણુ હોઈ સવસામણા મહે; અપસFપત્થા કરણુવસમણાએ અહિગારે. ૧ સવ્વસમણાગે પજત્ત પણિદિ સણિ સુભલેસે; પરિયજ્ઞમાણસુભપગઈ––બંધગેતીવ સુક્ઝ. ૨ અસુભસુલે અણુભાગે અણુતગુણહાણિવુઢિપરિણામે અનેકેડાછેડીઠિઈએ આઉં અબંધ. ૩ બન્ધાદુત્તરબન્ધ પલિઓવમસંખભાગ ઊણણું; સાગારે ઉવાગે વતે કુણઈ કરણાઇ. પઢમં અહાપવત્ત બીયં તુ નિયટ્ટી તઈયમણિયટ્ટી; અંતમુહુતિયાઈ ઉવસમઅદ્ધ ચ લહઈ કમા. ૫ આઈલેસુ દેસું જહaઉફકેસિયા ભવે સહી જે પઇસમય અગ્નવસાય લેગા અસંખેજા. ૬
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મ'જરી
પઇસમયમણુ તગુણા સાહી ઉઠ્ઠામુહી તિચ્છિા ઉ; છઠ્ઠાણા જીવાણુ તઇએ ઉડ્ડામુહી એક્કા. ગતું સંખેજ સ’ અહાપવત્તસ હીણુ જા સાહી; તીએ પઢમે સમયે અણુંતગુણિયા ઉ ાસા. ૮ એવ’એતરિયા હેટ્ઠુર જાવ હીણપજ્જ તે; તત્તો કૈાસાઓ ઉવરુવર હાઇ અણુતગુણુા.
૧૦
७
રે
જા ઉદ્કાસા પઢમે તીસેણુતા જરુણ્ણિયા ખીએ; કરણે તીએ જેટ્રા એવ જા સવકરણ પિ. ૧૦ અપુશ્વકરણસમગ‘કુણુઈ અપ્રુવે ઇમે ઉ ચત્તારિ; હિતિઘાય રસઘાય’ ગુણસેઢી અધગદ્ધા ય. ૧૧ ઉકૅસેણુ' મહુસાગરાણિ ઈયરેણ પલસ‘ખ’સં; િિતઅગ્ગા ઘાયઈ અન્તમુહુત્તેણુ િિતખંડ. ૧૨ રસકડક અણુત સં;
રસક’ડગસહસ્સા, ૧૩ અસ'ખગુણુણાએ; રએઇ ગુણુસે.િ ૧૪
અસુભાણ તમુહુતૅણું, હણુઇ કિરણે તિખડાણું તમિ ઘાઈયઠિઇ દલિય' ઘેનુ'શ્વેત્તુ સાહિયદુકરણકાલ' ઉદયાઈ કિરણાઇએ અપુવે જો બધા સેા ન હોઈ જા અન્તા; અધગદ્ધા સા તુલ્લિંગા ઉ ડિઈક ડગદ્ધાએ. ૧૫ જા કરણાઈએ ઈિ કરણ તે તીઈ હાઇસ`ખ’સે; અણિઅટ્ટીકરણમએ મુત્તાવલિસ ડિય‘ કુણુઇ. ૧૬ એવમનિયટ્ટિકરણે ફિતિધાયાઇણિ ડુાંતિ ચા વિ; સખેજ્જસે સેસે પઢમઇિ અંતર' ચભવે. ૧૭
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________
-
-
-
-
પંચસંગ્રહ-કર્મપ્રકૃતિ-સંગ્રહ
૧ અંતમુહુત્તિયમેરાઈ દો વિ રિમવઈ બંધગદ્ધાએ ગુણસેઢિસંખભાગ અંતરકરણેણ ઉકિકરઈ. ૧૮ અંતરકરણમ્સ વિહી ઘેનું વૈ 0િ6 માં દલિયં પઢમઠિઈએ વિષ્ણુભાઈ તણા ઉવરિમાએ. ૧૯ ઈગદુગઆવલિસેસાઈ ણસ્થિ પઢમાં ઉદીરણાગાલે; પઢમઠિઈએ ઉદીરણ બીયાએ એઈ આગાલા. ૨૦ આવલિમત્ત ઉદણ વેઈઉં ઠાઈ ઉવસમદ્ધાએ; ઉવસમિય તત્થ ભાવે સમ્મત્ત મેફખબાય જ. ૨૧ ઉવરિમઠિઈ અણુભાગ તં ચ તિહા કુણઈચરિમમિચ્છેદીએ; દેસઘાઈણું સમ્મ ઈયરેણું મિચ્છમીસાઇ. ૨૨ સમે થે મીસે અસંખએ તસ્સ સંખએ સમે; પઈસમયે ઈય ખે અંતમુહુરા ઉ વિઝાઓ. ૨૩ ગુણસંકમેણ એ સંકેમ હોઈ સમ્મમીસેસુ અંતરકરણુંમિ ઠિઓ કુણઈ જએ સમ્પસન્દગુણો. ૨૪ ગુણસંકમેણુ સમગ તિણિ વિ થર્કત આઉવજાણું; મિચ્છત્તસ ઈગિદુગ-આવલિસેસાએ પઢમાએ. ૨૫ ઉવસંતદ્વાઅંતે બિઈએ એકરિયસ દલિયમ્સ; અઝવસાણુવિસેસા એકસુદ ભવે તિર્લ્ડ. ૨૬ છાવલિયાસેસાએ ઉવસમઅદ્ધાઈ જાવ ઈ.સમય અસુભ પરિણામ કેઈ જાઈ ઈહ સાસણૉ પિ. ૨૭ સમ્મત્તેણે સમગં સર્વ દેહં ચ કઈ પડિવજજે; ઉવસંતદંસણું રસો અંતરકરણે ઠિઓ જાવ. ૨૮
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૧૨
દાન-માણિય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી વેયસમ્મદિટ્રી સેહી અદ્ધાએ અજયમાઈયા; કરણદુર્ગણ ઉવસમં ચરિત્તમહસ્સ ચેટૂંતિ. ૨૯ જાણુણગહણાલણ- વિરઓ વિરઈ અવિરએણેસ આઈમકરણગણું પડિવજઈ દેહમણુયર. ૩૦ ઉદયાવલિએ ઉપિ ગુણસેઢિ કુણઈ સહ ચરિત્તેણ અંતે અસંખગુણણાઈ તત્તિયં વઢઈ કાલ. ૩૧ પરિણામપચ્ચએણું ગમાગમ કુણઈ કરણરહિએ વિ; આભેગણચરણે કરણે કાઊણપાવેઈ. ૩૨ પરિણામ પચ્ચએણું ચઉવિહં હાઈ વઢઈ વા વિ; પરિણામવઢયાએ ગુણસેઢિ તત્તિયં ઈ. ૩૩ સમુપાયવિહિણી ચઉગઈયા સમ્મદિપિજત્તા; સંજેયણા વિજેયંતિ ન ઉણ પઢમઠિર્તિ કરેંતિ. ૩૪ ઉવરિમગે કરણદુગે દલિયં ગુણસંકમેણુ તેસિ તુ; નાસે તએ પછા અંતમુહુરા સાવલ્યો. ૩૫ દૂસણખણુસ્સરિ જિણકાલિએ પુમટુંઠવાસુરિ - અણુણાસકમા કરણાઈ કરિય ગુણસંકર્મ તહ ય. ૩૬ અસ્પૃશ્વકરણસમાં ગુણઉવ્વલણે કોઈ દેખું પિ; તક્કરણાઈ જે તે કિંઈસંત સંખભાગજો. ૩૭ એવં ડિઇબધે વે હુ પવિસઈ અણિયદિકરણસમયમિ; અપુર્વ ગુણસેઢિ ઠિતિરખંડાણિ બંધં ચ. ૩૮ દેસુવસમણનિકાયણ–નિહરિરહિયં ચ હે દિટ્રિતિબં; કમસે અસણિચઉરિંદિયાઈતુલં ચ કિતિસંત. ૩૯
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________
પંચસંગ્રહ કર્યપ્રકૃતિ સંગ્રહ
૧૧૩
ઠિતિખંડસહસ્સાઈ એફકેકે અંતરંમિ ગચ્છતિ; પલિઓવમસંબંસે દંસણુસંતે તેઓ જાએ. ૪૦ સંખેજા સંખેજા ભાગ ખડેઈ સહસસે તે વિક તે મિચ્છસ્સ અસંખા સંજજા સમ્મમીસાણું. ૪૧ તો બહુખંડતે ખંડઈ ઉદયવલીરહિયમિચ્છે; તો અસંખભાગા સમ્મામીસાણ ખડેઈ. ૪૨ બહુખડતે મીસ ઉદયાવલિબાહિરં ખિલઈ સમે; અડવાસસંતકમે દંસણમેહસ્સ સે ખવ. ૪૩ અંતમુહુત્તિયખંડ તત્તે ઉકિકરઈ ઉદયસમયાઓ નિખિલઈ અસંખJણું જા ગુણસેઢી પરિહીશું. ૪૪ ઉકિકરઈ અસંબગુણું જાવ દુચરિમતિ અંતિમ ખંડે; સંખેર્જ ખંડઈ ગુણસેઢીએ હા દેઈ. ૪૫ કયકરણ તક્કાલે કાલં પિ કરેઈ ચઉસુ વિ ગઈસુ; વેઈયસેસે સેઢી અણુયર વા સમાહઈ. ૪૬ તઈય ચઉલ્થ તશ્મિ વ ભવંમિ સિઝંતિ દંસણે ખીણે; જ દેવનરયડસંપાઉચરમહેસુ તે હાંતિ. ૪૭ અહવા દંસણમેહં પઢમં વિસામઈસુ સામણે; ઠિચ્ચા અદઈયાણું પઢમઠિઈ આવલી નિયમા. ૪૮ પઢમુવસમં વ સેસ અંતમુહુરાઉ તસ્સ વિજઝાએ; સકેસવિરોહીઓ પમત્ત-ઇયરતણું બહુસે. ૪૯ પુણરવિ તિત્તિ કરણાઇ કરેઈ તઈયંમિ એન્થ પુણ ભેએ; અંતેકેડાછેડી બંધં સંતં ચ સત્તઉં. ૫૦
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૧૪
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી કિંઈખંડ ઉક્કોસ પિ તસ્સ પલ્લમ્સ સંખતમભાગે; ઠિતિખંડે બહુ સહસે સેફમેકકે ભણિસામે. પ૧ કરણસ્સ સંખભાગે સેસે ય અસર્ણિમાઈયાણ સમે; બંધે કમેણ પä વીસગ તીસાણ 9 દિવપર મેહસ દેણિ પલ્લા સંતે વિ હુ એવમેવ અપૂબહૂ પલિયમિત્તેમિ બંધે અણે સંખેશ્વગુણહીણે. પ૩ એવં તીસાણ પણે પä મેહસ હેઈ ઉ દિવ; એવં મોહે પાઁ સેસાણું પલ્લસંખ. ૫૪ વીસગતીસગમેહાણ સંતયં જહકમેણ સંબગુર્ણ; પદ્યઅસંખેજેસે નામગોયાણ તે બં ધો. ૫૫ એવં તીસાણું પિ હુ એક્કપહારેણ મેહણીયમ્સ; તીસગઅસંખભાગે ડિતિબધે સંતયં ચ ભાવે. પદ વિસગ અસંખભાગે મેહં પચ્છા ઉ ઘાઈ તઈયસ્સ; વીસ તએ ઘાઈ અસંખભાગંમિ બક્ઝતિ. ૫૭ અસંખસમયબદ્ધા-સુદીરણા હેઈ તંમિ કાલમ્મિ; દેસેઘાઈરસ તે મણપજવઅંતરાયાણું. ૫૮ લાહેહીણું પચ્છા ભેગઅચખૂસુયાણ તે ચબૂ; પરિભેગમઈશું તે વિરિયસ્સ અસેઢિગા ઘાઈ. ૫૯ સંજમઘાઈણ તઓ અંતરમુદએ ઉ જાણ દેહે તુ; વેકસાયણયરે દયતુલ્લા ય પઢમઠિઈ. ૬૦ થીઅપમેદયકાલા સંખે જનગુણા ઉ પુરિસયસ; તસ્ય વિ વિસેસઅહિઓ કહે તો વિ જહકમસો. ૬૧
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________
પંચસંગ્રહ-કમપ્રકૃતિ સંગ્રહ
૧૧૫
અંતરકરણેણ સમે ડિતિખંડગબંધગદ્ધનિષ્ફત્તી; અંતરકરણાર્ણતર–સમાએ જયંતિ સત્ત ઈમે. દર એગણુણુભાગે બધે ઉદીરણું ય સંખમા; અણુવ્વીસકમણું લોહસ અસંક મેહે. ૬૩ બદ્ધ બદ્ધ છસુ આવલીસ વિરેણુદીરણું એઈ; પંડગલેઉવસમણા અસંખગુણણાઈ જાવંત. ૬૪ અંતરકરણવિદ્દો સંખાસખંસ મેહઈયરાણું બંધાદુરરબંધે એવું ઈથીએ સંખંસે. ૬૫ ઉવસંતે ઘાઈર્ણ સંજસમા પણ સંબં; બંધ સત્તહેવું સંખે જજતામમિ ઉવસંતે. ૬૬ નામગોયાણ સંખા બધે વાસા અસંખિયા તઈએ; તા સવ્વાણ વિ સંખા તત્તે સંખેશ્વગુણહાણ. ૬૭ જે સમએ ઉવસંત છક્કે ઉદયટ્રિઈ તયા સેસા; પુરિસે સમજણાવલિદુગેણ બંધં અણુવસંત. ૬૮ આગાલેણું સમર્ગ પડિગહયા ફિઈ ફરિયલ્સ સલસવાસિય બધે ચરિમો ચરિમેણ ઉદએણ. ૬૯ તાવઈ કાલેણું ચિય પુરિસ વિસામએ અવેદ સે; બધો બત્તીસસમા સંજલણિયરાણ ઉ સહસ્સા. ૭૦ અવેયપઠમસમયા કેહિતિગ આઠવેઈ ઉવસમિઉં; તિસુ પડિગ્નહયા એક્કા ઉદએ ય ઉદીરણા બંધ. ૭૧ ફિદંતિ આવલીએ સેસાએ એસયં તુ પુરિસસમં; એવં સેસકસાયા વેઈ થિબુગેણ આવલિયા. ૭૨
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૧૬
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી ચરિયુદયશ્મિ જહને બંધે દુગુણે ઉ હેઈ ઉવસમગે; તયણેતરપગઈએ ચગુણોણેસુ સંખગુણ. ૭૩
ભસ્મ ઉપઢમઠિઈ બિઈઠિઈ ઉ કુણઈ તિવિભાગ, દેસુ દલણિકખે તઈયે પણ કિદ્ધિા . ૭૪ સંતાણિ બઝમાણગ-સર્વએ ફગાણિ જે કુણઈ; સા અસકણુકરણદ્ધ મજિઝમાં કિફ્રિકરણદ્ધા. ૭૫ અસ્પૃશ્વવિહીએ અણુભાગેણણ વિભયણે ટ્ટિી; પઢમસમર્યામિ રસફડુંગ–વગણાણુંતભાગમા. ૭૬ સવજહન્નગફગ–અણુતગુણહાણિયા ઉ તા રસએ; પઈસમયમસંબં આઈમસમયા ઉ જાવંતે. ૭૭ આણુસમયમસંબગુણું દલિયમર્ણતંસઓ ઉ આણુભાગે; સન્વેસુ મંદરસમાઈયાણ દલિયં વિસે સૂર્ણ. ૭૮ આઈમસમયયાણું મંદાઈણું રસો અણુતગુણે; સવુક્કલ્સરસા વિ હું ઉવરિમસમયસ્મર્ણત સે. ૭૯ કિટ્ટીકરણદ્ધાએ તિસુ આવલિયાસુ સમયણાસુ, ન પડિગ્નહયા દેહ વિ સર્ણ ઉવસમિજૂતિ. ૮૦ લેબસ અણુવસંત કિટ્ટી ઉદયાવલી ય પવ્ત્ત; બાયરગુણ સમગં દક્ષિણ વિ લેભા સમવસંતા. ૮૧
સદ્ધ તણાગે તાવઈયા કિદિએ પઢમઠિઈ; વજિજય અસંખભાગ હિડ્ડવરિમુદીએ સેસા૮૨ ગેહંતે ય મુય તે અસંખભાગ તુ ચરિમસમર્યામિ, ઉવસામિય બયકિઈ ઉવસંત લભઈ ગુણઠાણું. ૮૩
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________
પંચસંગ્રહ-કર્મ પ્રકૃતિ સંગ્રહ
૧૧૭
અંતમુહુરમેત્ત તસ્સ વિ સંખેજભાગતુલ્લાઓ; ગુણસેઢી સવદ્ધ તુલ્લા ય પસકાલેહિં. ૮૪ કરણીય નેવસંત સંકમણવટ્ટણું તુ દિતિગ; મર્ણ વિલેમેણું પરિવડઈ જા પમત્તે ત્તિ. ૮૫ એકઠિત્તા દલિયં પઢમઠિતિ કુણઈ બિઈથઠિઈહિતે; ઉદયાઈ વિસે સૂણું આવલિપિ અસંખગુણ. ૮૬ જાવઈયા ગુણસેઢી ઉદયવઈ તાસુ હીણાં પરએ; ઉદયાવલિમકાઉ ગુણસેઢિ કુણઈ ઈયરાણું. ૮૭ સંકમઉદીરણાણું નસ્થિ વિસે ઉ એન્થ પુલ્વત્તા જે જલ્થ ઉ વિચ્છિન્ન જાયે વા હેઈ તે તત્થ. ૮૮ વેઈજજમાણસંજલણ– કાલાએ અહિંગહગુણસેઢી; પવિત્તિકસાઉદએ તુલ્લા સેસેહિ કમૅહિં. ૮૯ નવગુવસામગપચ્ચારાયાણ દુગુણે તહિં તહિં બંધ અણુભાગોડર્ણતગુણે અસુભાણ સુભાણ વિવરીએ. ૯૦ પરિવાડીએ પડિઉં પમત્તઈયરત્તણે બહું કિગ્રા; દેસજઈ સમે વા સાસણભાવ વએ કઈ ૯૧ ઉવસમસમ્મરદ્ધા અંતે આઉફખયા ધુવં દેવે જેણ તિસુ આઉએનું બસુ ન સેઢિમારુહઈ. ૯૨ સેઢીપઢિએ તખ્તા છડાવલી સાસણે વિ દેવેસુ, એગભવે દુફબુતો ચરિત્તમહં ઉવસમેજા. ૯૩ ચરિમસમયે નિયગોદયસ્સ ઇન્જિનપુંસગણેણું; સમયિત્ત સત્ત પચ્છા કિંતુ નપુંસે કમાર, ૯૪
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિકય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી મૂલત્તરકમ્માણું પગડિટ્રિતિમાદિ દેઈ ચઉભેયા, દેસકરણેહિ દેસં સમેઈ જે દેસસમણું તે. ૫ ઉવટ્ટણ શ્વદૃણ સંકમકરણાઈ હાંતિ નણુઈ; દેસાવસામિયસાજા -પુ સવકમ્માણું. ૬ ખગો ઉવસમગે વા પઢમકસાયાણ દંસણતિગસ્સ; દેવસામગે સે અપુશ્વકરણું તગે જાવ. ૭ સાઈયમાઈચઉદ્ધા દેસુવસમણું અણાઈસંતણું; મૂલત્તરપગઈણું સાઈ અધુવા ઉ અધુવાઓ. ૯૮ ગાયાઉયાણ દેહં ચઉત્થ-છટ્ઠાણુ હોઈ છ સત્તડું; સાઈયમાઈ ચઉદ્ધા સેસાણું એગઠાણસ. ૯૯ વિસામણું ડિઈએ ઉક્કોસા સંકમેણુ તુલ્લાએ; ઈયર વિ કિંતુ અભવ-ઉવ્વલગઅપુશ્વકરણેસુ. ૧૦૦ અણુભાગપસારું સુભાણ જા–પુવ મિચ્છ ઈયરાણું; ઉક્ટોસિયર અભવિય એસેંદિ દેસાસમણાઓ. ૧૦૧
નિદ્ધત્તિ-નિકાચનાકરણ દેસુવસમણું તુલ્લા હેઈ નિહતી નિકાયણ નવરિ, સંકમણું વિ નિહરીઈ નર્થીિ સવાણિ ઈયરીએ. ૧ ગુણસેઢિપએસગ્ન શેવ ઉવસામિયં અસંખગુણું; એવં નિહય નિકાઈય અહાપણ સંવંત ૨ કિંઈબંધઉદીરણતિવિહ-સંકમે હાંતિ સંબગુણ કમસે; અગ્નવસાયા એવં ઉવસામણમાઈએસુ કમા. ૩ || શ્રી ર્મતિઃ સમાત .
[ પંચસંપ્રહ-સંપૂર્ણ ]
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર મૂળ ૧. અથ વિનયશ્રુતાપ્યું પ્રથમ મધ્યયનમ્ સંજોગ વિષ્પમુક્કસ, અણગારસ ભિખુણે, વિર્ય પાઉકરિસામિ, આણપુષ્યિ સુહ મે. ૧ આણાનિદેશકરે, ગુરૂણમુવવાયકાર; ઇંગિયાગારસંપને, એ નિર્ણયત્તિ વચ્ચઈ. ૨ આણાણિદેસરે, ગુણમણુવવાયકાર; પડિણીએ અસંબુદ્ધ, અવિણુએત્તિ પુચઈ. ૩ જહા સુણી પુઈકણું, નિકસિજજઈ સવસે; એવં દુર્સીલપડિણીએ, મુહરી નિકસિજઈ. ૪ કણકુંડગં ચઈત્તાણું, વિહેં ભુજઈ સૂઅરે; એવં સીલ ચઈત્તાણું, દુસ્સીલે રમઈ મિએ. ૫ સુણિયાભાવ સાણસ, સુઅરલ્સ નરસ ય; વિષ્ણુએ ઠવિજ અપ્પાણું, ઈચ્છતે હિઅમપણે. ૬ તન્હા વિણુયમેસિજજા, સીલ પડિલભે જએ; બુદ્ધપુત્તનિઆઠી, ન નિક્કસિજઈ કહુઈ. ૭ નિસંતે સિઆડમુહરી, બુદ્વાણું અંતિએ સયા; અદૃજુરાણિ સિકિખજજા, નિરાણિ ઉ વજજએ. ૮ અણુસાસિએ ન કુપૂિજા, ખંતિ સેવિશ્વ પંડિએ, ખુફડેહિં સહ સંસચ્ચિ, હાસં કીડં ચ વજ્જએ. ૯
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૨૦
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી મા ય ચંડાલિ કાસી, બહુ મા ય આલવે; કાલેણ ય અહિજિત્તા, તેઓ ઝાએ જજ એગગે. ૧૦ આહચ્ચ ચંડાલિએ કટ્ટ, ન નિહવિજ ક્યાઈ વિ; કર્ડ કડિત્તિ ભાસિજજા, અકર્ડ ણે કડિત્તિ અ. ૧૧ મા ગલિઅરસેવ કરું, વયણમિચ્છ પુણે પુણે; કસ વ દડુભાઈણે, પાવગ પરિવજએ. ૧૨ અણાસવા શૂલવયા કુસીલા, મિઉંપિ ચંડ પકરંતિ સીસા, ચિત્તાણુઆ લહુ દફખેવ, પસાયએ તે હુ દુરાસયંપિ. ૧૩ નાપુઠે વાગરે કિંચિ, પુઠે વા નાલિએ વએ; કેહં અચ્ચે કુવિજા, ધારિજજા પિઅમખ્રિસં. ૧૪ અપ્પા ચેવ દમેઅ, અપ્પા હુ ખલુ દુ; અપ્પા દતે અહી હેઈ, અસિ લેએ પરW ય. ૧૫ વરં મે અપ્પા દંતે, સંજમેણ તવેણુ ય; માહ પરહિં દમ્મતે, બંધણહિં વહેહિ અ. ૧૬ પડિણી ચ બુદ્વાણું, વાયા અદુવ કમ્મુણું; આવી વા જઈવા રહસે, સેવ કુજા કયાઈવિ. ૧૭ ણ પફખઓ ણ પુરઓ, શેવ કિચ્ચાણ પિઓ; ણ જુંજે ઊરુણા ઊરું, સયણે ણે પડિસ્કુણે. ૧૮ સેવ પલ્હથિએ કુજજા, પબિપિંડં ચ સંજએ; પાએ પસારએ વાવિ, ણ ચિઠે ગુરૂણતિએ. ૧૯ આયરિએહિં વાહિત્ત, તુસણ ણ કયાઈવિ; પસાયપેહી Pિઆગઠી, ઉવચિઠે ગુરું સયા. ૨૦
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-પ્રથમ અધ્યયન
૧૨૧
આલવંતે લવંતે વા, ણ હિસીન્જ કયાઈવિ; ચઈણ આસણું ધીરે, જએ જત્ત પડિસ્કુણે. ૨૧ આસણગએ ણ પુચ્છિજજા, શેવ સિજજગાએ કયા; આગમ્યુકડુએ સતે, પુચ્છિજા પંજલીઉડે. ૨૨ એવં વિણયજુત્તસ્ય, સુત્ત અથં ચ તદુભયં; પુચ્છમાણુમ્સ સીસલ્સ, વાગરેજજ જહાસુ. ૨૩ મુસં પરિહરે ભિખૂ, ણ ય હારિણિ વએ; ભાસાદેસં પરિહરે, માયં ચ વજજએ સયા. ૨૪ ણ લવિજજ પુઠો સાવજં, ણ ણિર ણ મમ્મયં; અપ્પણુઠા પરઠા વા, ઉભયસંતરે વા. ૨૫ સમરેસ અગારેસુ, સંધીસુ આ મહાપહે; એગે એગિર્થીિએ સદ્ધિ, શેવ ચિઢે ણ સંભવે. ૨૬ જે મે બુદ્ધાડણસાસંતિ, સીએ ફરુણ વા; મમ લાભેત્તિ પેહાએ, પયઓ તં પડિસુણે. ૨૭ અણુસાસણમેવાણં, દુક્કડમ્સ ય ચાયણું હિએ તે મણુએ પણે, વેસ હોઈ અસા. ૨૮ હિએ વિનયભયા બુદ્ધા, ફરસંપિ અણસાસણું વેસં તે હોઈ મૂઠાણું, ખંતિસેહિકર પર્યા. ૨૯ આસણે ઉવચિટિઠજજા, અણુમ્બેડકુકુએ થિરે; અપ્પઠાઈ ણિરુઠાઈ, ણીસીઈન્જમ્પકુકકુએ. ૩૦ કાલેણ ણિફખમે ભિખૂ, કાલેણુ ય પડિક્કમે; અકાલં ચ વિવજિજતા, કાલે કાલ સમાય રે. ૩૧
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૨૨ દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
પરિવાડીએ ણ ચિઠેજા, ભિકબૂ દત્તેસણું ચરે; પડિરૂણ એસિત્તા, મિએ કાલેણ ભફખએ. ૩૨ નાઈદ્ધરમણાસન્ન, પુણેસિ ફખુફાસએ; એગે ચિઠેજ ભરઠં, લંધિઆ ત ણઈકમે. ૩૩ શુઈ ઉચ્ચ ણ એ વ, ણાસણે ણાઈદૂરએ; ફાસુએ પરકડ પિંડે, પડિગાહિજ સંજએ. ૩૪ અષ્ણપાણેશ્યબીઅંમિ, પડિછન્નમિ સંવુડે, સમય સંજએ ભુંજે, અપરિસાડિએ. ૩૫ સુકડિત્તિ સુપિિત્ત, સુશ્કિને સુહડે મડે, સુણિઠિએ સુલઢિત્તિ, સાવજે વજજએ મુણી. ૩૬ ૨મએ પંડિએ સાસ, હયં ભદ્દે વ વાહએ; બાલં સમ્મઈ સાસંતે, ગલિયટ્સ વ વાહએ. ૩૭ ખડુઆ મે ચવેડા મે, અક્કોસા ય વહાય મે; કલામણુસાસંતે, પાવદિઠિત્તિ મન્નઈ. ૩૮ પુરે મે ભાય ણાઈ ત્તિ, સાહૂ કલ્યાણ મન્નઈ; પાવદિઠિ ઉ અપ્યાણું, સાસં દાસત્તિ મન્નઈ. ૩૯ ણ કેવએ આયરિયં, અપ્પણું પિ ન કેવીએ; બુદ્ધોવઘાઈ ણ સિયા, ણ સિયા તેત્તગવેસએ. ૪૦ આયરિયં કુવિએ ગુચ્ચા, પત્તિએણ પસાયએ; વિજઝવિજજ પંજલિઉડે, વઈજજ ણ પુણત્તિ અ. ૪૧ ધમ્મજિસં ચ વવહારં, બુધેહિં આયરિએ સયા; તમારતે વવહારં, ગરહેણાભિગ૭ઈ. ૪૨
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-દ્વિતીય અધ્યયન
૧૨૩
મણગમં વક્કગયું, જાણિત્તાયરિયસ ઉ; તે પરિગિઝ વાયાએ, કમ્મણ ઉવવાયએ. ૪૩ વિતે અઈએ ચિં, ખિપું હવઈ સુઈએ; જહાવઈä સુકયું, કિચ્ચાઈ કુવઈ સયા. ૪૪ Pરચા ણમઈ મેહાવી, એ કિત્તી સે જાય; હવઈ કિચ્ચાણું સરણું, ભૂયાણું જગઈ જહા. ૪૫ પુજા જસ પસીઅંતિ, સંબુદ્ધા પુવસંયુઆ;
પસણા લાભઈસ્મૃતિ, વિલિ અર્ડિએ સુનં. ૪૬ સ પુજસત્યે સુવિણ અસંસએ, મરુઈ ચિઠઈ કમ્મસંપયા; તસમાયારિસમાહિસવુડે, મહજુઈ પંચવયાઈ પાલિયા. ૪૭
સ દેવગંધવમણુસ્સપૂઈએ, ચઈત્ત દેહં મલપંકપુવયં; સિધે વા હવઈ સાસએ, દેવે વા અપૂરએ મહિઢિએ.ત્તિ બેમિ. ૪૮
ઈતિ પ્રથમાધ્યયનું સંપૂર્ણમ. ૧
૨. અથ પરીષહાગ્રં દ્વિતીયમધ્યયનમ્ સુએ મે આઉસં તેણે ભગવયા એવમફખાય ઈહ ખલ બાવીસ પરીસહા, સમણું ભગવયા મહાવીરેણું કાસણું પવેઈયા, જે ભિકબૂ સચ્ચા સુચ્ચા જિગ્ના અભિભૂય ભિક્ષખાયરિયાએ પરિવયતે પુઠો ણે વિણિહણેજા.
કયરે ખલુ તે બાવીસ પરીસહા સમણેણં ભગવયા મહાવિરેણું કાણું પવેઈઆ જે ભિકબૂ સોચ્ચા નમ્યા જિગ્યા અભિભૂય સિફખાયરિયાએ પરિવ્રયતે પુર્યો છે. વિણિહણે જજા?
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૨૪
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી ઈમે ખલુ તે બાવીસ પરીસહા સમeણું ભગવયા મહાવીરેણું કાણું પડેઈઆ જે ભિખૂ સચ્ચા સુચ્ચા જિરચા અભિભૂય ભિખાયરિયાએ. પરિવયંતે પુણે વિણિહણેજા.
તે જહાદિગિચ્છાપરીસહે ૧, પિવાસાપરી સહે ૨, સીએપરીસહે ૩, ઉસિણપરીસો ૪, દંસમસયપરીસહ ૫, અચેલપરીસહે ૬, અરઈપરીસહ ૭, ઈથીપરીસહ ૮, ચરિઆપરીસહે ૯, શિસીહિપરીસ ૧૦, સિજજાપરીસહે ૧૧, અક્કોસપરીસહે ૧૨, વહારીસહે ૧૩, જાણોપરીસહે ૧૪, અલાભપરીસો ૧૫, રોગપરીસહે ૧૬, તણફાસપરીસો ૧૭, જલપરીસહે ૧૮, સક્કારપુરક્કારપરીસહે ૧૯, પણ પરીસહ ૨૦, અન્નાણપરીસહ ૨૧, દંસણપરીસહે ૨૨.
પરીસહાણું પવિત્તી, કાસણું પવેઈ; તે બે ઉદાહરિસ્સામિ, આણપુર્વી સુણેહ મે. ૧ દિગિચ્છાપરિગએ દેહે તવસ્સી ભિખૂ થામવં; ણ છિદે ણ ઝિંદાવએ, ણ પ ણ આવએ. ૨ કાલીપ વેંગસંકાસે, કિસે ધમણિસંતએ; માયણે અસણખાણમ્સ, અદણમાણસો ચરે. ૩ તઓ પુઠે પિવાસાએ, દેગુંછી લજજસંજએ; સિએદગં ણ સેવિજા, વિઅડસેસણું ચરે. ૪ છિદ્ભુવાએ સુ પંથેસુ, આઉરે સુપિવાસિએ; પરિસુક્તમુહે દશે, તિતિકૂખે પરીસહં. ૫ ચરંત વિરયં લૂહ, સીએ ફેસઈ એગયા; ણાઈવેલ મુણું ગચ્છ, સચ્ચાણું જિણસાસણું. ૬
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-દ્વિતીય અધ્યયન
૧૫
ણ એ સિવારણું અસ્થિ, છવિત્તાણું છું વિજઈ; અહં તુ અગ્નિ સેવામિ, ઈઈ ભિકબૂ ણ ચિતએ. ૭ ઉસિણુપરિઆવેણું, પરિદાહણ તજિજએ; ધિંસુ વા પરિઆવેણું, સાયં ણે પરિદેવએ. ૮ ઉહાભિત મહાવી, સિણાણું છું વિ પત્થએ; ગાયં ણે પરિસિચેજા, વીએજ ય અપૂર્યા. ૯ પુટ્ટો અ દેસમસઓહિં, સમરે વ મહામણી; ણા સંગામસીસે વા, સૂરે અભિહણે પરં. ૧૦ ણ સંતસે ૭ વારિજજા, મર્ણપિ ણ પસએ; ઉવેહે | હણે પાણે, ભુજ તે મંચસેણિઅં. ૧૧ પરિજુણેહિં વલ્વેહિ, હેફખામિતિ અલએ; અદુવા સચેલએ હેફM, ઈઈ ભિખૂ ણ ચિંતએ. ૧૨ એગયા અચેલએ હોઈ, સચેલે આવિ એગયા; એએ ધમ્મતિએ સુચ્ચા, ણાવ્યું છે પરિદેવએ. ૧૩ ગામાણુગામે રીયંત, અણગાર અકિંચણું; અરઈ આણુપૂરિસેજા, તે તિતિકુખે પરીસહં. ૧૪ અરઈ પિટ્ટઓ કિગ્રા, વિરએ આયરફિખએ; ધારામે ણિરારંભે, ઉવસંતે મુણી ચરે. ૧૫ સંગો એસ મણુસારું, જાઓ લેગમિ ઈથીએ; જસ્ટ એઆ પરિણયા, સુકર્ડ તસ્સ સામણું. ૧૬ એઅમાદાય મેહાવી, પંકજૂઆ ઉ ઈન્થીએ; ને તાહિં વિણિહણે જજા, ચરેજજરંગવેસ. ૧૭
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૨૬
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મજરી
લાઢે,
અભિભૂત પરીસહે;
એગ એવ ચર ગામે વા નગરે વાવિ, નિગમે વા રાયહાણુિએ. ૧૮
અસમાણા ચરે ભિજ્જૂ, અસ સત્તો ગિહત્થેહિં,
પરિગ્ગહ’;
નૈવ કુબ્જા અણીકેએ રુક્′′મૂલે વ
પરિવએ. ૧૯
સુસાણે સુણુગારે વા, એગગે; અકુકુનિસીએજ્જા, નય વિત્તાસએ પર. ૨૦ તત્ય સે ચિદ્ભૂમાણસ, ઉવસગ્ગાભિધારએ; સંકાભીએ નગચ્છિજ્જા, ઉરૃિત્તા અણુમાસણું. ૨૧ ઉચ્ચાવયાહિઁ સિાહિ તવસ્સી ભિખૂં થામવ; નાઈવેલ વિહષ્ણુિજા, પાવિટ્ટી વિષ્ણુઈ. ૨૨ પઇરિવસય લખ્યું, કલ્લાણું અવ પાવગ’; કિમેગરાઇ કરિસ્સઈ, એવ તહિઆસએ. ૨૩
અકૅસિજ્જ પરા ભિખ્ખુ, ન તેર્સિ ડિસ’જલે; સિરસો હાઇ માલાણું, તમ્હા ભિક્TM ન સજલે. ૨૪ સાચ્ચા ! ક્રૂસા ભાસા, દારુણાગામક ટયા; તુસિણીએ ઉવેહેા, ન તા. મણુસી કરે. ૨૫ હુએ ન સજલે ભિજ્જૂ, મણુંપિન પએસએ; તિતિક્ષ્મ' પરમ' નચ્ચા, ભિમ્મૂ ધમ્મ વિચિતએ. ૨૬
હુણેજા કેાવિ
સમણું સંજય દત, નદ્ઘિ જીવસ નાસા ત્તિ, એવં પેહિજ દુષ્કર' ખલુ ભે। નિચ્ચ, અણુગારસ સવ' સે જાઇએ' હાઈ, નથિ કિષિ
કથઈ; સજએ. ૨૭
ભિક્ષુણ્ણા; અજાઇએ'. ૨૮
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-દ્વિતીય અધ્યયન
પાણી ના
સુખસ ૨એ;
ગાઅરગપવિન્ફ્રેમ્સ, સેએ અગારવાસે ત્તિ, ઈઈ ભિસ્પૂન ચિંતએ. ૨૯ પરંતુ ઘાસમેસિજ્જા, ભાણે પરિણિદ્ધિએ; નાણુતપિજ સજએ. ૩૦
લન્દ્રે પિંડે અદ્ધે વા,
અજેવાહ' ન લખ્ખામિ, અવિ લાભે સુવે સિઆ; જો એવં પડિસચિ૫ે, અલાભા ત ન તજ્જઈ. ૩૧ ણુચ્ચા ઉપઇઅ દુખ, વેઅણુાએ દુહ-એ; અઢીણા ઠાવએ પણુ, પુટ્ટો તત્કહિઆસએ. ૩૨ તેગિચ્છ નાભિષુદિજા, સ'ચિક્òત્તગવેસએ; એમ' ખુ તસ સામણું, જ' ન મુજ્જા ન કારવે. ૩૩ અચેલગસ્સ લૂહસ, સજયસ તવસિણ્ણા; તણે સયમાણસ, હાજા ગાયવિરાહણા. ૩૪
અલા હવઈ વેઅણા;
આયવસ નિવાએણું, એઅ' નચા ન સેવ ́તિ, તંતુષ્ટ તદ્યુતમિ. ૩૫ કિલિષ્ણુગાએ મેહાવી, પ કેણુ વ રમેણુ વા; થ્રિસુ વા પરિયાવેણુ, સાય. ના પરિંદેવએ ૩૬ નિરાપેહી,આરિઅ' ધમ્માણુત્તર;
વેએ
જાવ સરીરલેએ ત્તિ,
જલ્લકાએણુ ધારએ. ૩૭
૨૭
અભિવાયણમભુડ્ડાણ', સામી કુજા નિમ તણું ; જે તા” પડિસેવતિ, ન તેસિ પીહએ મુણી. ૩૮
અણુક્કસાઇ અલ્પિ છે, રસેસુ નાણુગિજ્સિજ્જા,
અણ્ણાએસી અલેલુએ; નાણુતપેજ્જ પણ્વ, ૩૯
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૮
દાન-માણિકય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મજરી
કમ્માનાણા કડા;
પુઢ્ઢો કેઈ કહ્ઇ. ૪૦
કમ્માનાથુલા કડા; નચ્ચા કમ્મવિવાગય' ૪૧
મેહુણાએ
સુસ વુડા;
કલ્લાણુપાવગ’. ૪૨
સે ભ્રૂણુ મએ . પુણ્વ, જેણાહ નાભિજાણામિ, અહે પચ્છા ઉઈજ્જ'તિ,
અપાણુ,
એવમાસાસિ
વિરએ,
રિગ’મિ જો સક્ષ્મ નાભિાણામિ, ધમ્મ
ડિમ
ઋઉમ
તવાવહાણમાદાય, એવપિ વિહરઆ મે, સુસ્થિ નૂણ' પરે લાએ, અદુવા વંચિએ સ્ડિ ત્તિ, અભૂ જિણા અસ્થિ જિા, સુસં તે એવમાંસુ ઇઇ એએ પરીસહા સબ્વે, કાસવેણું પવેઇ; જે ભિક્ફ્યૂ ણુ વિહષ્ણેા પુઢ્ઢો કેઇ કહ્ઇ. ત્તિ એમિ. ૪૬ ઇતિ દ્વિતીયાધ્યયન સપૂર્ણમ્. ર
ઈફ્તી વાવિ તવસિષ્ણેા; કંઈ ભિમ્મૂ ન ચિંતએ. ૪૪ અદ્રુવા વિ ભવિસઈ; ભિક્સ્પૂન ચિંતએ. ૪૫
પડિવ~એ; નજ઼િઅટ્ટઈ. ૪૩
ચત્તારિ
૩. અથ ચતુરંગીયામ્ય તૃતીયમધ્યયનમૂ પરમ ગાણિ, કુલ્લહાણીહ માણુસત્ત' સુઈસદ્ધા, સજમસ્મિ અ સમાવર્ણીાણુ સસારે, નાણાગુત્તાસુ કમ્મા નાણાવિહા કટ્ટુ, પુઢા વિસ`ભિ
જં તુણા; વીરિ.૧
જાસુ;
પયા.
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર તૃતીય અધ્યયન
એગયા દેવલાએસ, નરએસ વિ એગયા આસુર કાય', અહાકમ્મુહિ એગયા ખત્તિએ હાઈ, તએ ચંડાલાકસે; તએ કીડપય ́ગા અ, ત કુથુપિવીલિ. ૪ એવમાવટ્ટજોણીસુ, પાણ્િણા કમ્મકિવ્વિસા; ન નિવિજ્જતિ સ'સારે, સવ્વદેસુ વ ખત્તિઆ.
એગયા;
ગથ્થઇ. ૩
સમૂઢા, ક્િષ્મ મહુવેણુા; વિણિહમ્મતિ પાણિÈા. ૬ આણુપુથ્વી કયાઈ ઉ; આયય'તિ મધુસ્સય. ૭ માણુમ્સ" વિગ્ગહ. લધું, સુઈ ધમ્મસ્સ દુધા; જે સુચ્ચા પડિવજ્જ'તિ, તત્ર ખતિમહિઁસય.
કમ્મસ ગેહિં અમાણુસાસુ જોણીસુ, કમ્માણુ તુ પહાણાએ, જીવા સાહિમણુપતા,
આહેચ્ચ સવ. લઠ્યું. સદ્ધા પરમદુલ્લહા; સાચ્ચા નેઆઉં મગ, મહુવે પરિભસઈ.
૧૯
સુઇંચ લધું સચ, વીરિઅ હવે રાઅમાણુાવિ, ના ય શું માણુસત્ત'મિ આયાએ, જો ધર્મ' સુચ્ચ સાહે; તવસ્સી વીરિઅલહ્યું, સવુડે નિğણે રસ. ૧૧
પુછુ ા; પડિવજએ. ૧૦
વિગિચ કમ્મુણા હુઉં, જસ. સચિણુ સરીર પાઢવ હિચ્ચા, ઉઢ' પક્કમ
સેહી ઉજીઅભૂઅસ, ધમ્મા સુદ્ધસ્સ ચિટ્ટેઇ; ણિવ્વાણુ પરમ જાઇ, સિત્તિ વ
પાવશે. ૧૨
ખતિએ;
દિસ’, ૧૩
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________
મહામા
તિ, પુથ્વી,
૧૩૦
દાન-માણિજ્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી વિસાલહિં સીલેહિં, જફખા ઉત્તરઉત્તરા; મહાસુક્કા વ દિર્પતા, મણુંતા અપુણશ્ચર્ય. ૧૪ અપિઆ દેવકામાણું, કામરૂવવિ©વિણે; ઉ૮ કપેસ ચિતિ, પુળ્યા વાસસયા બહૂ. ૧૫ તથ હિરચા જહાઠાણું, જફખા આઉફખએ ચુઆ; ઉન્તિ માણુટ્સ જેપ્સિ, સે દસંગેભિજાયઈ. ૧૬ ખિત્ત વલ્લું હિરણું ચ, પસવ દાસ પસં; ચરારિ કામખંધાણિ, તલ્થ સે ઉવવજઈ. ૧૭ મિત્તવ નાઈવ હેઈ, ઉચ્ચાએ અ વણવં; અમ્પાયકે મહાપણણે, અભિજાએ જસે બલે. ૧૮ ભેચ્ચા માગુસ્સએ ભેએ, અપડિરૂવે અહાઉઅં; પુર્વ વિસુદ્ધસદ્ધમ્મ, કેવલં બેહિ બુઝિઆ. ૧૯ ચઉરંગ દુલહં મચ્ચા, સંજમં પડિવઝિઆ; તવસા ધુઅકસ્મસે, સિદ્ધિ હવઈ સાસએ. તિબેમિ. ૨૦
ઈતિ તૃતીયાધ્યયન સંપૂર્ણમ.
૪. અથ પ્રમાદા-માદાખ્યું અસંખ્ય વા
ચતુથમધ્યયનમૂ. અસંખયં જીવિએ મા પમાયએ,
જવણુઅલ્સ હુ ન0િ તાણું; એ વિઆણહિ જણે પમરે,
કિ નુ વિહિંસા અજય ગહિંતિ, ૧
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-ચતુર્થ અધ્યયન
૧૩ જે પાવકમૅહિં ધણું મણસા, સમાયયંતી અમઈ ગણાય; પહાય તે પાસાયટ્રિએ નર, વેરાયુબદ્ધા નરયં ઉર્વિતિ. ૨ તેણે જહા સંધિમુહે ગહીએ, સકસ્મૃણા કિચ્ચઈ પાવકારી; એવં પયા પચ્ચ ઈહિં ચ એ,
કડાણ કશ્માણ ન મુફખું અસ્થિ. ૩ સંસારમાણુ પરસ અધ, સાહારણું જ ચ કઈ કર્મ; કમ્મસ્સ તે તસ્સ ઉ વેઅકાલે, ન બંધવા બંધવયં ઉવિંતિ. ૪ વિરેણુ તાણું ન લભે પમત્તે,
ઈમમ્મિ એ અદુવા પરસ્થા; દીવપણુટુડેવ અણુતહે, નેઆઉઆં દહુમદમેવ. ૫ સુસુ આવી પડિબુદ્ધજીવી, ન વિસરો પંડિઆ આસુપણે ઘેરા મુહુરા અબલ સરીર,
ભારુડપફખી વ ચરs૫મત્ત. ૬ ચરે પયાઈ પરિસંકમાણે, જે કિંચિ પાસે ઈહ મનમાણે; લાભંતરે છવિ વ્હઈત્તા, પચ્છા પરિણા મલાવયંસી. ૭ ૬ નિરહેણ ઉઈ મુફખં,
આસે જહા સિફિખ અવસ્મધારી; પુછવાઈ વાસાઈ ચરણ્યમત્તો,
તન્હા મુણ ખિપમુઈ મુફખં. ૮ સપુલ્વમેવં ન લજ પચ્છા, એસેવમા સાસયવાઈઓ; વિસીઆઈ સિઢિલે આઉઅશ્મિ,
કાલવણીએ સરીરરસ ભેએ. ૯
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૩૨
દાન-માણિજ્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી ખિસ્વં ન સપ્લેઈ વિવેગમેઉં, તન્હા સમુટ્રાય પહાય કામે; સમિગ્ર લેગ સમયા મહેસી,
અપાયુફખી ચર અપ્પમ7ો. ૧૦ મુહું મૂહું મેહગુણે જયંત, અણેગવા સમણું ચરંતું; ફાસા કુસંતી અસમંજસં ચ,
ન તેરા ભિષ્મ મણસા પઉસે. ૧૧ મંદા ય ફાસા બહુલેહણિજજા, તહપ્પગારેસુ મણું ન કુજા; રફિખજજ કેહં વિણુઈ જજ માણું,
| માય ન સેવેજજ પહેજ લેહ. ૧૨ જે સંખયા તુચ્છ પર૫વાઈ, તે પિજજસાણુગયા પરઝા; એએ અહમ્મુ ત્તિ દુછમાણે,
કંબે ગુણે જાવ સરીરભેએ-ત્તિ બેમિ. ૧૩ 'ઇતિ ચતુર્થોધ્યયન સંપૂર્ણમ.
૫. અથ અકામ મરણીયાખ્યું પંચમ મધ્યયનમૂ. અણુવંસિ મહેહંસિ, એગે તિણણે દુરુત્તરે; તત્થ એગે મહાપણે, ઈમ પહમુદાહરે. ૧ સક્તિ મે દુવે ઠાણા, અફખાયા મારણુતિઆ અકામમરણું ચેવ, સકામમરણું તહા. ૨ બાલાણું તુ અકામં તુ, મરણું અસઈ ભવે; પંડિઆણું સકામં તુ, ઉક્કોએણું સઈ ભવે. ૩
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-૫ ચમ અધ્યયન
૧૩૩
તસ્થિમં પઢમં ઠાણું, મહાવીરેણ દેસિઅં; કામગિદ્ધ જહા બાલે, ભિસં કૂરાઇ કુવઈ. ૪ જે ગિદ્ધ કામએસ, એગે કૂડાય ગચ્છઈ; ન મે દિડે પરે લેાએ, ચકખુદિ ઈમા રઈ. ૫ હત્યાગયા ઈમે કામા, કાલિઆ જે અણગયા; કે જાણુઈ પરે લેાએ, અસ્થિ વા નલ્થિ વા પુણે. ૬ જણેણ સદ્ધિ હેફખામિ, ઈઈ બાલે પગભઈ કામગાણુરાણું, કેસં સંપડિરજજઈ. ૭ તએ સે દંડ સમારભાઈ, તમે સુ થાવરે અક અદ્દાએ ય અણુટ્રાએ, ભૂઅગામ વિહિંસઈ. ૮ હિંસે બાલે મુસાવાઈ, માઈલે પિસુણે સ ભુજમાણે સુર મંસ, સેઅમે તિ મન્નઈ. ૯ કાયસા વયસા મતે, વિતે ગિધે આ ઈસ્થિસુ, દુઓ મલ સંચિણઈ સિસુણગુવ મદિએ. ૧૦ તએ પુદ્દો આયંકણું, ગિલાણે પરિતપઈ; પભીએ પરલોગસ્સ, કાપેહી અપૂણે. ૧૧ સુઆ મે નરએ ઠાણા, અસીલાણં ચ જા ગઈ બાલાણું કુરકમ્માણું, પગાઢા જલ્થ વેઅણ. ૧૨ તાવવાઈએ ઠાણું, જહા મે તમણુસુઅં; અહાકમૅહિં ગચ્છ, સે પચ્છા પરિપૂઈ. ૧૩ જહા સાગડિઓ જાણું, સમં હેડ્યા મહાપહં; વિસમ મગમેઈ, અફખે ભગંમિ સેયઈ. ૧૪
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૩૪ દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાયમંજરી
એવં ધમૅ વિકિકમ્મ, અહમ્મ પડિવજિજઆ; બાલે મગ્સમુહે પત્ત, અખે ભગેવ સેઅઈ. ૧૫ તઓ સે મરણંતમિ, બાલે સંતસ્સઈ ભયા; અકામમરણે મરઈ, ધુત્ત વ કલિણ જિએ. ૧૬ એ અકામમરણું, બાલાણું તુ પવેઈઅં; એત્ત સકામમરર્ણ, પંડિઆણું સુણેહ મે. ૧૭ મરણું પિ સપુણાણું, જહા મે તમણુસુઅં; વિપસન્નમણાઘાણં, સંજયાણું લુસીમાઓ. ૧૮ ણ ઈમં સન્વેસુ ભિખુસુ, ન ઈમં સન્વેસુડગારિક નાણસીલા અગારFા, વિસમસલા ય ભિખુણે. ૧૯ સંતિ એગેહિં ભિહિં, ગારસ્થા સંજમુત્તરા; ગારહિ અ સહિ, સહ સંજમુત્તરા. ૨૦ ચીરાજિણું નગિણિણું, જડી સંઘાડિમુંડિયું; એઆણિ વિ ન તાયંતિ, દુસીલ પરિઆગયું. ૨૧ પિંડલએવ દુસલે, નરગાએ ન મુચ્ચઈ; ભિખાએ વા ગિહત્વે વા, સુવએ કમ્મઈ દિવં. ૨૨
અગારિસામાઈઅંગાઇ, સડૂઢી કાણુ ફાસએ; પિસહં દુએ પફખં, એગરાઈ ન હાવએ. ૨૩
એવં સિફખાસ માણે, ગિહવાસે વિ સુન્નુએ; મુચ્ચઈ છવિપડ્યાએ, ગચ્છ જફખસગયું. ૨૪ અહ જે સંવડે ભિક, દુહમયરે સિઆ; સલ્વદુખપહાણે વા, દેવે વાવ મહિઢિએ. ૨૫
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-ષષ્ઠ અધ્યયન
ઉત્તરાઈ
જીઇમ તાણુપુવસે;
વિમે હાઈ, સમાઈગ્ણાઇ જસ્મેäિ, આવાસાઈ જસ સિણા. ૨૬
કામવિષ્ણુા;
સમિા ભુજો અગ્નિમાંલિપ્સા. ૨૭ સિક્િપ્ર્ત્તા સજમ તવ; જે સતિ પરિનિષ્કુઆ. ૨૮ સજયાણુ ઘુસીમએ;
સીલવતા
મહેસુઆ. ૨૯
દ્રીહાઉ ઇદ્ઘિમ'તા, અહુણાવવન્નસ કાસા, તાણિ ઠાણાણિ ગચ્છતિ, ભિખાએ વા ગિહત્થે વા, તેસિ સુચ્ચા સપુાણું, ન સતસ`તિ મરણુ તે, તુલિઆ વિસેસમાદાય, વિપસીએજ મેહાવી, તહાભૂએણ તમે કાલે અભિપ્એ, સડૂી તાલિસમતિએ; વિષ્ણુઈજ્જàામરિસ', ભેમ ટ્રુહસ્સો 'ખએ. ૩૧ અહુ કાલમ્મિસ'પત્તે, આઘાયાય સમુસય'; સકામમરણુ` મરઇ, તિùમન્નયર સુણી. ત્તિ એમિ. ૩૨ ઇતિ પ્`ચમાઘ્યયન સપૂર્ણ મ
યાધમ્મસ
ખ'તિએ,
અપ્પા. ૩૦
૧૩૫
૬. પથ ક્ષુદ્ઘનિગ્રન્થીયાખ્ય` ઇસધ્યયનમ્. જાવંતઽવિજાપુરિસા, સવે તે દુખસ‘ભવા; લુષ્પતિ બહુસા મૂઢા, સંસારમિ અણુ તએ. ૧ મિક્ષ્મ પડિએ તમ્હા, પાસો/પડે બહુ; અર્પણા સચ્ચમેસિજ્જા, મિત્તિ ભૂએસ કપ્પએ. ૨
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માફિય-તિલક સ્વાધ્યાયમંજરી માયા પિઆ હુલા ભાયા, ભજજા પુત્તા ય એરસા; નાલં તે મમ તાણાય, લુખંતસ્સ સકસ્મૃણા. ૩ એએમટું સપેહાએ, પાસે સમિઅદંસણે છિંદ ગિદ્ધિ સિણેહં ચ, ન કે પુવસંથ. ૪ ગવાસં મણિકુંડલં, પસ દાસ પેરુસં; સવમેએ ચઈત્તા છું, કામવી ભવિસ્યસિ. ૫ થાવર જંગમં ચેવ, ધણું ધન્ન ઉવફખરું; પરચમાણુસ્સ કમૅહિ, નાલ દુફખાઓ મેઅણે. ૬ અઝથં સવ્વઓ સવં, દિસ પાણે પિઆયએ; ન તેણે પાણિણે પાણે, ભયવેરાઓ વિરએ. ૭ આદાણું નર્ય દિસ, નાયઈજજ તણામવિ; દેગું છી અમ્પણે પાએ, દિણું ભુજિજજ અણું. ૮ ઈહમેગે ઉ મણંતિ, અપૂફખાય પાવગ; આયરિએ વિદિત્તા છું, સવ્વદુફખા વિમુચ્ચઈ. ૯ ભણુંતા અકરિતા ય, બંધમેખપઈણિક વાયા વીરિઅમેણ, સમાસાસંતિ અપ્પય. ૧૦ ણ ચિત્તા તાયએ ભાસા, કુએ વિજાણુસાસણું વિસણા પાવકમૅહિ, બાલા પંડિઅમાણિણ. ૧૧ જે કેઈ સરીરે સત્તા, વણે રૂવે એ સવ્વસે; ભણસા કાયવશ્કેણું, સવે તે દુખસંભવા. ૧૨ આવન્ના દહમદ્વાણું, સંસારંમિ અણુતએ; તન્હા સબૂદિસંપર્સ, અપ્પમ પરિવએ. ૧૩
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-સતમ અધ્યયન
૧૩૭
બહિઆ ઉમાદાય, નાવડંખે કયાઈ વિક પુણ્વકસ્મખયહૂાએ, ઈમં દેહં સમુદ્ધરે. ૧૪ વિવિગ્સ કમ્મણો હેલું, કાલકંખી પરિવએ; માયં પિંડલ્સ પાર્ટ્સ, કર્ડ લધૂણ ભફખએ. ૧૫ સંનિહિં ચ ન કુવિજા, લેવામાયાઈ સંજએ; પફખીપાં સમાદાય, નિરવિ પરિવએ. ૧૬ એસણસમિઓ લજજૂ , ગામે અણિયએ ચરે; અપ્પમનો પમત્તેહિ, પિંડવાય ગવએ. ૧૭ એવં સે ઉદાહ અણુત્તરનાણું,
અણુત્તરદૃસી અણુત્તરનાણદંસણધરે; અરહા ણાયપુ ભય, સાલિમે વિઆહિએ, તિબેમિ. ૧૮
| ઇતિ ષષ્ટાધ્યયન સંપૂર્ણમ.
૭. અથૌરબ્રિયાખ્યું સસમાધ્યયનમૂ. જહા એસે સમુદિસ, કેઈ પિસિન્જ એલચં;
અણું જવલં દિજજા, પિસેજના વિ સયંગણે. ૧ તઓ સે પુર પરિવૂઢ, જામેએ મહેદરે, પીણિએ વિઉલે દેહે આએસ પરિકનએ. ૨ જાવ ન એઈ આએસે, તાવ જીવઈ સે દુહી; અહ પરંમિ આએસે, સીસ છિનુણ ભુજ જઈ. ૩ જહા ખલુ સે ઉભે, આસાએ સમીહિએ; એવં બાલે અહમ્મિટ્ઠે, ઈહઈ નિરયાઉનં. ૪
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૩૮
દાન-માણિક્ય-તિલક–સ્વાધ્યાય-મંજરી હિંસે બાલે મુસાવાઈ, અદ્વામિ વિવેએ; અન્નદત્તહરે તેણે, માઈ કનુ હર સહે. ૫ ઈથીવિસયગિદ્ધ અ, મહારંપરિગ્રહે, ભુજમાણે સુરં મંસ, પરિવૃઢ પરદમે. ૬ અયકક્કરઈ અ, તું દિલ્લે ચિઅહિએ, આઉએ નરએ કંખે, જહાએસ વ એલએ. ૭ આસણું સમણું જાણું, વિત્ત કામે આ ભુજિઆ; દુસ્સાહડે ધણું હિચ્ચા, બહું સંચિણિઆ રયં. ૮ તઓ કમ્મગુરૂ જંતુ, પચ્ચપન્નપરાયણે; અએવ આગયાએ, મરતંમિ સેયઈ. ૯ તએ આઉપરિફિખણે, ચુઆ દેહા વિહિંસગા; આસુરી અં દિસં બાલા, ગચ્છતિ અવસા તમે. ૧૦ જહા કાગિણુએ હેલું, સહસ્સ હારએ નરે; અપલ્થ અંબાં ભુચ્ચા, રાયા રેજે તુ હારએ. ૧૧ એવં માણુસ્સગા કામા, દેવકામાણમંતિએ; સહસ્સગુણિઆ ભુજજે, આઉં કામા ય દિવિઆ. ૧૨ અણેગવાસાનઉઆ, જા સા પણુવએ કિંઈ; જાણિ અતિ દુમેહા, ઊણે વાસસયાએ. ૧૩ જહા ય તિણિ વણિઆ, મૂલં ઘર્ણ નિગયા; એગાથ લહએ લાભં, એગ મૂલેણ આગએ. ૧૪ એ મૂલંપિ હારિત્તા, આગએ તત્થ વાણિઓ; વવહારે ઉવમા એસા, એવં ધમ્મ વિઆણહ. ૧૫
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-સક્ષમ અદયયન
૧૩૯
માણુd ભવે મૂલ, લાભે દેવગઈ ભાવે; મૂલશ્કેએણ જીવાણું, નરગતિરિફખત્તણું ધુવં. ૧૬ દુહએ ગઈ બાલસ, આઈ વહમૂલિઆ દેવત્ત માણસત્ત ચ, જે જિએ લેલયા સ૮. ૧૭ તએ જિએ સઈ હેઈ, દુવિહં દુશ્મઈ ગએ; દુલ્લહા તસ્સ ઉમ્મગ્ગા, અદ્ધાએ સુચિરાદવિ. ૧૮ એવં જિઆં સંપેહાએ, તુલિઆ ભાલં ચ પંડિઅં; મૂલિએ તે પસંતિ, માણસ જેણિમેંતિ જે. ૧૯ માયહિં સિફખાહિં, જે નરા ગિહિ સુવયા; ઉર્વિતિ માણસં જોર્ણિ, કમ્મસચ્ચા હુ પાણિણે. ૨૦ જેસિ તુ વિકલા સિફખા, મૂલિએ તે અઈચ્છિઆ; સીલવંતા સવિસા, અદાણુ જતિ દેવયં. ૨૧ એવમીણવં ભિખું, આગારિ ચ વિઆણિઆ કહંતુ જિગ્નમેલિફખ, જિલ્ચમાણે ન સંવિદે. ૨૨ જહા કુસગે ઉદગ, સમુહેણ સમે મિણે; એવં માણુસ્સગા કામા, દેવકામાણુમંતિએ. ૨૩ કુસગ્નમિત્તા ઈમે કામા, સન્નિરુદ્ધમિ આઉએ કસ્સ હેલું પુરા કાઉં, જેગફએમ ન સંવિદે. ૨૪ ઈહ કામનિઅટ્ટસ, અત્તર્કે અવરજ્જઈ; સચ્ચા નેઆઉએ મગ્ન, જે ભુજે પરિભસ્સઈ. ૨૫ ઈહ કામનિઅટ્ટમ્સ, અરૂઠે નાવરઝઈ; પૂઈદેહનિરહેણું, ભવે દેવેત્તિ મે સુસં. ૨૬
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૪૦
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મ‘જરી
ઈંડ્વી જીઇ જસા વણ્ણા, આઉ સુહુમણુત્તર; તત્વ સે ઉવવજઈ. ૨૭
નરએસૂવવજ્જઇ. ૨૮
ભુજો જત્થ મણુસ્સેસ, ખાલસ પસ ખાલત્ત, અહમેં ડિજિઆ; ચિચ્ચા ધર્મ' અહશ્મિ, ધીરસ પુસ્સ ધીરત્ત', સભ્યધમ્માણુવત્તિા; ચિચ્ચા અધમ ધશ્મિટ્ઠ, દેવેસુ વવજ્જઈ, ૨૯ તુલિઆ ણું ખાલભાવ, અખાલ' ચેવ પડિએ; ચઇઊણુ ખાલભાવ, અખાલ' સેવએ મુણી, ત્તિએમિ. ૩૦ ઇતિ સમાઘ્યયન સંપૂર્ણ સ્
૮. અથ કાપાલીયાખ્યમષ્ટમાધ્યયનમૂ.
અવે અસાસયમિ, સૌંસારશ્મિ ઉ દુખપઉરાએ; કિ નામ હેાજ ત` કમ્મય', જેણાતું દુગ્ગઇ ન ગચ્છેજજા. ૧ વિજહિન્દુ પુવ્વસ જોગ', ન ણેિહ' કઢુિચિ કુબ્લિજજા; અસિણેહસિણેહકરહિં, દાસપએસેહિં મુચ્ચએ ભિડ્યૂ ૨ તે નાણુદ સણસમગ્ગા, હિઅનિસ્સેસાએ સવજીવાણું; તેસિ વિમેાક્ષ્મણાએ, ભાસઇ મુણિવરા વિગયમે હે. સવ્વ ગંથ. કલહુ' ચ, વિષ્પ કે તહાવિહ* ભિખૂ; સબ્વસુ કામજાએસુ, પાસમાણા ન લિપ્પઈ તાઇ. ભાગામિસદાસવિસને, હિઅનિસ્સેઅસમુદ્ધિવિવજ્જત્થે; ખાલે અ મદિએ મૂઢ, મઇ મચ્છિઆ વ ખેલ'મિ, પ્
3
४
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-અષ્ટમ અધ્યયન
પરિશ્ચયા ઈમે કામા, ને સુજહા અધીરપુરિસેહિં; અહ સંતિ સુવયા સાહુ, જે તરંતિ અતર વણિઆ વા. ૬ સમણા મુ એગે વયમાણ, પાણવહં મિઆ અથાણુતા; મંદા નિયં ગચ્છતિ, બાલા પાવિઆહિં દિહિં. ૭ ન હુ પાણવહં અણુજાણે, મુરિશ્ચન્જ કયાઈ સવદુફખાણું એવં આયરિએહિં અક્રખાયું,
જેહિં ઈમે સાહુધમે પણ. ૮ પાણે અ નાઈવાઈજજા, સે સમિત્તિ લુચ્ચાઈ તાઈ તએ સે પાવયં કમ્મ, નિજાઈ ઉદગં વ થલાઓ. ૯ જગનિસિએહિં ભૂહિ, તસનાહિં થાવહિં ચ; ને તેસિમારભે દંડ, મણસા વયસા કાયસા ચેવ. ૧૦ સુચ્છેસણુએ નચ્છા છું, તત્વ વિજજ ભિક્ખૂ અખ્ખાણું; જાયાએ ઘાસમેસિજજા, રસગિન સિઆ ભિખાએ. ૧૧ પાણિ ચેવ સેવિજજા, સીઅપિંડ પુરાણકુભ્યાસ અદુ બુક્કસ પુલાવા, જણાએ નિસેવએ મંડ્યું. ૧૨ જે લખણું ચ સુવિણું ચ, અંગવિજજં ચ જે પઉજતિ; ન હુ તે સમણા વઐતિ, એવં આયરિએહિ અફખાયું. ૧૩ ઈહ જીવિએ અનિઅમેત્તા, પભ સમાહિએહિં; તે કામગરસદ્ધિા, ઉવજન્નતિ આસુરે કાએ. ૧૪ તાવિ ઉવૃદ્દિત્તા, સંસાર બહું અપરિઅડતિ; બહુકમ્મલેવલિત્તાણું, બેહી હાઈ સુદુલહે તેસિ. ૧૫ કસિર્ણપિ જે ઈમ લેગં, પતિપુર્ણ દલેજ ઇકકસ્સ; તેણુવિ સે ન સંતુસે, ઈઈ દુપૂરએ ઈમે આયા. ૧૬
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મ'જરી
જહા લાહા તહા લેાહા, લાહા લાહો પત્ર ઇ; દામાસકય કે, કાડીએ વિ ન નિદ્ઘિ, ૧૭ ા રખેંસીસુ ગિઝિજા, ગ'ડવચ્છાસુ ગેંગચિત્તાસુ; જાએ પુરિસ' લેાભિત્તા, ખેલતિ જહા વ દાસેહિં. ૧૮ નારીસુ ના પગિઅિજજા, ઇંથી વિપ્જહેજ અણુગારે; ધમ્મ' ચ પેસલ' ણુચ્ચા, તથ્ વિજ્જ ભિમ્મૂ અપ્પાણુ’. ૧૯ ઈઅ એસ ધમ્મૂ અક્ખાએ, કવિલેણું ચ વિરુદ્ધપણે'; તરિદ્ધિતિ જે ઉ કાહિતિ, તેહિં આરાહિઆ ધ્રુવે લેાગા. ત્તિએમિ. ૨૦
૧૪૨
ઇતિ અષ્ટમાધ્યયન સપૂર્ણમ્
ઉવસ‘તમાણિજો,
જાઈં. ૧
૯. અથ નમિપ્રત્રજ્યાખ્ય નવસાધ્યયનમૂ ચઇઊણુ દેવલેાગાએ, ઉવવણ્ણા માણુમિ લેગ મિ; સરય પારણુંઅ' જાઇ. જાઈ સરિત્તુ ભયવ, સહસંબુદ્ધો અણુત્તરે ધમ્મે; પુત્ત વિત્ત રજે, અનિક્ષ્મઈ નમી રાયા. સે। દેવલેગરિસે, તેવરગઆ વર્ષે લાએ; ભુજિત્તુ નમી રાયા, બુદ્ધો ભેગે પશ્ચિયઈ. ૩ મિહિલ. સપુરજણુવય', ખલમારહ' ચ પરિઅણું સવ્વ; ચિચ્ચા અભિનિ‚ખ્ત, એગતમહિòિએ ભયવ. ૪ કોલાહલગભૂખ્ખુ, આસી મિહિલાઈ પન્વય તમિ; તઈઆ રાયરિસિમ્મિ, નમિશ્મિ અભિનÞમંત મિ. પ્
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-નવમ અધ્યયન
૧૪૩
અભુટ્રિઅં રાયરિર્સિ, પવનજાઠાણુમુત્તમં; સક્કો માહણવેણ, ઈમ વયણમખ્ખવી. ૬ કિંતુ અજજ મિહિલાએ, કેલાહલગ સંકુલા; સુઐતિ દારુણા સદ્દા, પાસાએ સુ ગિહેસુ અ. ૭ એયમ નિસામિત્તા, હેઉકારણઈએ; તએ નમિરાયરિસી, દેવિદં ઇણમખ્ખવી. ૮ મિહિલાએ ચેઈએ વછે, સીઅચ્છાએ મરમે; પત્તપુષ્કફલોવેએ, બહૂર્ણ બહુગુણે સયા. ૯ વાણ હરમાણુમિ, ચેઈઅંમિ મણેરમે; દુહિઆ અસરણ અત્તા, એએ કંદંતિ ભે ખગા. ૧૦ એમ નિમિત્તા, ઉકારણઈએ; તએ નર્મિ રાયરિસિં, દેવિંદે ઈણમખ્ખવી. ૧૧ એસ અગી વાઊ અ, એએ ડેજઝઈ મંદિરે; ભય અતેઉ તેણું, કીસ શું નાવપિફખહ. ૧૨ એયમ નિસામિત્તા, હેઉકારણીઓ; તએ નમી રાયરિસી, દેવિંદં ઈણમખવી. ૧૩ સુહે વસામે જીવા, જેસિ મે નર્થીિ કિચ શું મિહિલાએ ડઝમાણીએ, ન મે ડઝઈ કિંચ ણું. ૧૪ ચત્તપુત્તકલત્તસ્સ, નિવાવાસ્ય ભિખુણે; પિઅં ન વિજજએ કિંચિ, અપિ પિન વિજએ. ૧૫ બહું ખુ મુણિણે ભદ્ર, અણગારસ ભિખુણે; સવએ વિષ્પમુક્કસ, એગતમણુપરસ. ૧૬
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૪૪
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મજરી
એઅમ નિસામિત્તા, હેઉકારણુચાઇએ;
તઓ નમિરાયરિસિં,
વંદા ઈમખ્ખવી. ૧૭ ગેાપુરટ્ટાલગાણિ અ; ગસિ પત્તિઆ. ૧૮
પાગાર કારઇત્તા છું, એસૂલગસયગ્નીએ, તમે એઅમદું નિસામિત્તા, ત નમી રાયરિસી, સદ્ધ ચ નગર કિચ્ચા, ખતિ નિઉણપાગાર',
હેઉકારણચાઇએ; દેવિંદ. ઇણુમખ્ખવી. ૧૯
તવસ વરમગ્ગલ',
તિગુત્ત'
ધણુ પરક્કમ કિચ્ચા,
જીવં ચ ઇંસિયા;
ઇિંચ કેઅણુ કિચ્ચા, સચેણુ' પલિમથએ. ૨૧ તવનારાયત્તે, ભિત્તેણ કમ્મક’ચુઅ'; મુણી વિગયસ ગામેા, ભવા એઅમક નિસામિત્તા, હૈઉકારણચાઇએ; તમે મિરાયરિસિ, દેવિદ્યા ઇણુમખ્ખવી. ૨૩
પરિમુચ્ચઈ. ૨૨
દુષ્પધસય'. ૨૦
પાસાએ કારઈત્તા છું, વદ્ધમાણુગિહાણિ ; વાલગપેાઇઆએ અ, તએ ગચ્છસિ ખત્તિઆ. ૨૪ એઅમદ નિસામિત્તા, હેઉકારણચાઇએ; ત નમી રાયરસી, દૈવિક. ઈમખ્ખવી. ૨૫
સંસય ખલુ સે। કુણુઈ, જો જત્થવ ગ'તુમિચ્છિા, તત્થ એઅમત્ર્ય. નિસામિત્તા, હૂંઉકારણચાઇએ;
ત
નરિાયરિસિ,
ધ્રુવિદ્યા ઇણુમખ્ખવી. ૨૭
મગે કુઈ ઘર'; વિજ્જ સાસય ૨૬
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉતરાધ્યયન સૂત્ર-નવમ અધ્યયન
૧૫
-
આમેસે મહારે અ, ગંઠિભેએ આ તકરે; નગરસ ખેમ કાઊણું, તઓ ગચ્છસિ ખત્તિ આ. ૨૮ એએમ નિસામિત્તા હેઉકારણઈએ; તઓ નમી રાયરિસી, દેવિંદં મખ્ખવી. ૨૯ અસઇ તુ મણસેહિં મિચ્છાદડે પઉંજએ; અકારિણેલ્થ વર્ઝતિ, મુરચઈ કારગે જણે. ૩૦ એમ નિસામિત્તા, હેઉકારણઈએ, તએ નમિ રારિર્સિ, દેવિંદે ઈણમબવી. ૩૧ જે કઈ પWિવા તુમ્ભ, ન નમંતિ નહિવા; વસે તે ઠાવઈત્તા , તઓ ગચ્છસિ ખત્તિઓ. ૩૨ એએમ નિસામિત્તા, હેઉકારણઈએ; તઓ નમી રાયરિસી, દેવિંદે ઈણમખ્ખવી. ૩૩ જે સહસં સહસાણું, સંગામે દુજએ જિણે એગ જિણિજ અપાણે, એસ સે પરમો જએ. ૩૪ અપ્યાણમેવ જુઝાહિ, કિ તે જુક્ઝણ બક્ઝએ; અમ્પામેવ અપ્પણું, જઈત્તા સુહમેહએ. ૩૫ પંચિંદિઆણિ કેહ, માણું માર્ય તહેવા લેભે ચ;
જયં ચેવ અપાણે, સવમપે જિએ જિસં. ૩૬ એમ નિસામિત્તા, હેઉકારણચાઈએ; તએ નમિ રાયરિસિં, દેવિંદ ઇણમખ્ખવી. ૩૭ જઈત્તા વિલેિ જણે, ભેઈત્તા સમણમાહણે દચ્ચા ભુચ્ચા ય જિદ્રા ય, તઓ ગચ્છસિ ખત્તિઓ. ૩૮
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી એ અમ નિસામિત્તા, હેઉકારણઈએ; તઓ નમી રાયરિસી દેવિંદં ઈમબ્દવી. ૩ જે સહસ્સે સહસાણું માસે માસે ગવ દએ; તસાવિ સંજમે તેઓ, અદિતસાવિ કિચડ્યું. ૪૦
એ અમરેં નિસામિત્તા, હેઉકારણઈએ; તએ નમિ ૨ાયરિસિં દેવિંદે ઈમબ્દવી. ૪૧ ઘેરાસમં ચઇત્તાણું, અન્ન પલ્પેસિ આસમં; ઈદેવ પિસહએ, ભવાહિ મણઆહિવા. ૪૨ એઅમ નિસામિત્તા, હેઉકારણઈએ; તએ નમી રાયરિસી, દેવિંદે ઈણમખ્ખવી. ૪૩ માસે માસે ઉજે બોલે, કુસગેણં તુ ભુંજએ; ન સે સુઅફખાયધમ્મક્સ, કલ અદ્ઘઈ સોલર્સિ. ૪૪ એએમટું નિસામિત્તા, હેઉકારણઈએ; તએ નમિ રાયરિસિં, દેવિંદ ઈણમબવી. ૪૫ હિરણું સુવર્ણ મણિમુત્ત, કંસં દુસં ચ વાતણું; કેસ વઢાવઈરા છું, તએ ગચ્છસિ ખત્તિઓ. ૪૬ એમ નિસામિત્તા, હેલકારણચાઈએ તઓ નમી રાયરિસી, દેવિંદે ઈણમખ્ખવી. ૪૭ સુવણરુપેસ્સ ઉ પવયા ભવે.
સિઆ હું કેલાસસમાં અસંખયા; નરલ્સ યુદ્ધસ ન તેહિં કિચિ,
ઈચ્છા હુ આગાસસમા અણુતિઆ. ૪૮
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉતરાધ્યયન સૂત્ર-નવમ અધ્યયન
૧૪s
પુઢવી સાલી જવા ચેવ, હિરણું પસુભિસહ; પતિપુર્ણ નાલમેગસ્ટ, ઈઈ વિજજા તવ ચરે. ૪૯ એઅમરેં નિસામિત્તા, ઉકારણઈએ; તએ નમિં રાયરિસિં, દેવિંદે ઈણમખ્ખવી. ૫૦ અચ્છેરગમભુએ, ભેએ ચયસિ પWિવા; અસંતે કામે પત્થસિ, સંકપેણ વિણસિ! પ૧ એમ નિસામિત્તા, હલકારણઈએ; તઓ નમી રાયરિસી, દેવિદં ઈણમબવી. પર સલ કામા વિસં કામા, કામા આસીવિવમા; કામે ય પત્થમાણા, અકામાં જતિ દુગઈ. ૫૩ અહે વયંતિ કેહેણું, માણેણં અહમા ગઈ; માયા ગઇપડિગ્ધાઓ, લેહાએ દુહએ ભયં. ૫૪ અવઉક્ઝિઊણ માહણવું, વિલાવઊણ ઇંદd વંદઈ અભિભુતે, ઇમાહિં મહેરાહિ વગૂહિ. ૫૫ અહે તે નિજિજએ કહે, અહે માણે પરાજિએ; અહે નિકિક આ માયા, અહે લેહે વસીકએ. પ૬ અહે તે અજવું સાહુ અહે તે સાહુ મદ્દવં; અહે તે ઉત્તમ ખંતી; અહે તે મુનિ ઉત્તમ. પ૭ ઈહંસિ ઉત્તમે ભલે, પિચ્ચા હેહિસિ ઉત્તમ લગુત્તમુત્તમ ઠાણું, સિદ્ધિ ગચ્છસિ નિરઓ. ૫૮ એવં અભિથણ, રાયરિસિ ઉત્તમાઈ સદ્ધાએ; પાયાહિણે કુણુંતે, પુણે પુણે વંદએ સકો. ૫૯
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૪૮
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
તે વંદિઊણુ પાએ, ચકકુસલખણે મુણિવરસ; આગાણપૂઈએ, લલિઅચલકુંડલતિરડી. ૬૦ નમી નમેઈ અપ્પણું, સફM સકેણ ચેઈઓ; ચઈઊણ ગેહં વઈદેહી, સામણે પજજુવએિ. ૬૧ એવું કરંતિ સંબુદ્ધા, પંડિઆ પવિઅફખણું; વિણિઅતિ ભેગેસ, જહા સે નમી રાયરિસિનિ બેમિ. દર
ઈતિ નવમાધ્યયન સંપૂર્ણમ
૧૦. અથ કુમપત્રકાન્ચે દશમાધ્યયનમ્ દુમપત્તએ પંડુઅએ જહા, નિવડઈ રાઈગણાણમચ્ચએ; એવું મણઆણ જીવિએ, સમય ગામ ! મા પમાયએ ૧ કુસગે જહ એસબિંદુએ, વં ચિટૂઈ લંબમાણુઓ; એવું મણઆણ જીવિઅં, સમય ગાયમ મા પમાયએ. ૨ ઈઈ ઇત્તરિઅંમિ આઉએ, જીવિએ બહુપચ્ચવાયએ; વિહુણહિ રયં પુરેકર્ડ, સમય ગેયમ મા પમાયએ. ૩ દુલહે ખલુ માસે ભવે, ચિરકાલેણુવિ સવપાણિયું ગાઢા ય વિવાગ કશ્મણે, સમય ગોયમ મા પમાયએ. ૪
પુઢવિકાયમઈગએ, ઉક્કોસ જી ઉ સંવસે; કાલ સંખાઈએ, સમય ગયમ મા પમાયએ. ૫ આઉકાયમઈગઓ, ઉક્કોસં જીવે ઉ સંવસે; કાલં સંખાઈ, સમય ગાયમ મા પમાયએ. ૬ તેઉક્કાયમઈએ, ઉક્કોસ ઉ સંવસે; કાલ સંખાઈય, સમય ગેયમ મા પમાયએ. ૭.
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-ક્રેશમ અધ્યયન
૧૪૯
વાઉકાયમઇગએ, કોસ' જીવા ઉ સવસે; કાલ સંખાઈએ, સમય ગાયમ મા પમાયએ. ૮ વણુસઈકાયમઇગએ, કોસ' જીવા ઉ સવસે; સમય ગાયમ મા જીવા ઉ સ‘વસે;
કાલમણુંત' દુરત,
માયએ.
ઉક્કોસ
એઇન્દ્રિયકાયમઇગએ, કાલ' સખિનજસઙ્ગિઅ', સમય' ગેાયમ મા પમાયએ. ૧૦
તૈઇન્દ્રિયકાયમ†ગએ, ઉક્કોસ' જીવા સ'વસે; કાલ' સખિજ્જસઙ્ગિઅ', સમય ગાયમ મા પમાયએ. ૧૧ ચઉરિન્દ્રિયકાયમઇગ, ઉક્કોસ' જીવા ઉસવસે; કાલ' સ'ખિજ્જસઙ્ગિઅ', સમય ગાયમ મા પમાયએ. ૧૨ પ'ચિક્રિયકાયમઇગ, ક્રોસ જીવા ઉ સવસે; સત્તદ્ભભવગણે, સમય ગાયમ મા પમાયએ. ૧૩
ધ્રુવે નેરઇએ અહંગએ, ઉક્કોસ' જીવા ઉ સવસે; ઇભિવગૃહણે, સમય ગાયમ મા સમાયએ. ૧૪ એવ. ભવસ'સારે,સ...સરઈ સુભાસભેહિં કમ્નેહિં; જીવા પમાયબહુલા, સમય. ગાયમ મા પમાયએ. ૧૫ લહૂ વિમાણુસત્તણું, આરિઅત્ત પુણરવિદુલ્લRs'; બહુવે દસુઆ મિલપ્પુ, સમય' ગાયમ મા પમાયએ. ૧૬ લક્રૂવિ આરિઅત્તણું, અહીણપ ચિત્તિઅયા હુ દુલ્લહા; વિગલિઢિઆયા હું દીસઇ, સમય ગેાયમ મા પમાયએ. ૧૭ અહીણપચ'દિઅત્ત' પિ સે લડે, ઉત્તમધમ્મસુઈ હું ફુલહા, કુતિથિનિસેવએ જણે, સમય ગાયમ મા પમાયએ. ૧૮
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૫૦
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી લધુણવિ ઉત્તમ સુઇ, સહણ પુણરવિ દુલહા; મિછત્તનિસેવએ જણે, સમય ગેયમ મા પમાયએ. ૧૯ ધમૅપિ હુ સહંતયા, દુલહયા કાણુ ફાસયા; ઈહ કામગુણસુ મુચ્છિ, સમય ગોયમ મા પમાયએ. ૨૦ પરિજૂરઈ તે સરીરયં, કેસા પંડુરયા હવંતિ તે, સે સે અબલે આ હાયઈ. સમય ગેયમ મા પમાયએ. ૨૧ પરિજૂરઈ તે સરીરયં, કેસા પંડુરયા હવંતિ તે, સે ચક્ખુબલે આ હાયઈ, સમય ગાયમ મા પમાયએ. ૨૨
પરિજૂરઈ તે સરીરયં, કેસા પંડુરયા હવંતિ તે,
સે ઘાણબલે આ હાયઈ, સમય ગાયમ મા પમાયએ. ૨૩ પરિરઈ તે સરીરયં, કેસા પંડુરયા હવંતિ તે, સે જિલ્પબલે આ હાયઈ, સમય ગાયમ મા પમાયએ. ૨૪
પરીશ્રઈ તે સરીરયં, કેસા પંડુરયા હવંતિ તે,
સે ફાસબલે આ હાયઈ, સમય ગાયમ મા પમાયએ. ૨૫ પરિજૂરઈ તે સરીરયં, કેસા પંડુરયા હવંતિ તે; સે સવબલે આ હાયઈ, સમય ગોયમ મા પમાયએ. ૨૬ અરઈ ગંડ વિસૂઈઆ, આયંકા વિવિહા કુસંતિ તે, વિહડઈ વિદ્ધસઈ તે સરીરયં, સમય ગાયમ મા પમાયએ. ૨૭ વૃછિંદ સિત્તેહમપણે, કુમુ સારઈ વ પાણિઅં; સે સવસિસેહવજિજએ, સમય ગોયમ મા પમાયએ. ૨૮ ચિરચા ધણું ચ ભારિઍ, પવઈએ હિસિ અણગરિઅં મા વંત પુણેવિ આવિએ, સમય ગાયમ મા પમાયએ. ૨૯
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૫૧
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-ક્રેશમ અધ્યયન
અવઉજ્સિઅમિત્તખ ધવ', વિઉલ ચેવ ણેાહસ'ચય'; મા ત. ખિઈઅ' ગવેસએ, સમય ગાયમ મા પમાયએ. ૩૦ ન હું જિણે અજ્જ દીસઇ, બહુમએ દીસઇ મગદેસિએ; સ'પઇ નેઆઉએ પહે, સમય ગાયમ મા પમાયએ. ૩૧ અવસેાહિય કંટગાપહ', ઇષ્ણેાસિ પહે મહાલય'; ગચ્છસિ મન્ગં વિસેાહિઆ, સમય' ગાયમ મા પમાયએ. ૩૨ અમલે જહુ ભારવાહએ, મા મળ્યે વિસમેડવગાહિ; પચ્છા પચ્છાણુતાવએ, સમય. ગેાયમ મા પમાયએ. ૩૩ તિણ્ણા હુ સિ અણુવં મહુ, કિં પુણુ ચિઙૂસિ તીરમાગએ; અભિતુર પાર ગમિત્તએ, સમય ગામમ મા પમાયએ. ૩૪ અકલેવરસેણિમૂસિઆ, સિદ્ધિ ગાયમ લેા ગતિસ; ખેમ ચ સિવ' અણુત્તર', સમય ગાયમ મા પમાયએ. ૩૫ બુધ્ધે પરિનિષ્કુડે ચરે, ગામગએ નગરે વસજએ; સતિમગ્ન ચ વૂહુએ, સમયગાઅમ મા પમાયએ. ૩૬ બુધ્ધસ નિસમ્મ ભાસિઅ', સુકહિઅમકૂંપવસે હિ’; રાગ ટ્વાસ. ચ છિદિ,
સિદ્ધિ ગઈ ગએ ભયવ' ગેયમે, ત્તિ એમિ. ૩૭ ઇતિ દેશમાઘ્યયન સપૂર્ણ મ્
૧૧. અથબહુશ્રુતપૂજાખ્યમેકાદશમધ્યયનમ્ .
સજાગા વિમુક્કસ, અણુગારસ ભિક્ષુણ્ણા; આયાર પાઉકરિસામિ, આણુપુવિ' સુણેહ મે ૧
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૫૨ દાન-માણિકય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
જે આવિ ઈ નિવિજજે, થધે લીધે અગ્નિ અભિખણું ઉલવઈ, અવિણીએ અહેસુએ. ૨ અહ પંચહિં કાણહિ, જેહિં સિફખા ન લમ્ભઈ; થંભા કેહા પમાણે, રેગેણલસ્સએણ ય. ૩ અહ અહિં ઠાણેહિ, સિફખાસત્તિ લુચ્ચઈ અહસિરે સયા તે, ન ય મમ્મમુદાહરે. ૪ નાસાલે ન વિસલે અ, ન સિઆ અઈલેલુએ; અડકોહણે સચ્ચરએ, સીફખાસીલેસિ વચ્ચઈ પ અહ ચઉદસહિં કાણહિં, વટ્ટમાણે ઉ સંજએ; અવિણીએ લુચ્ચાઈ સે ઉ, નિવાણું ચ ન ગચ્છઈ. ૬ અભિખણું કહી હવઈ, પબંધં ચ પકુવઈ; મિત્તિજજ઼માણે વસઈ, સુએ લધૂણ મજાઈ. ૭ અવિ પાવપરિફખેવી, અવિ મિત્તસુ કુપૂઈ સુપ્પિઅસ્સાવિ મિત્તલ્સ, રહે ભાઈ પાવગં. ૮ પUણવાઈ દુહિલે થધે લુબ્ધ અણિગહે; અસંવિભાગી અવિઅન્ત, અવિણુએત્તિ વચ્ચઈ. ૯ અહ પણરસહિં કાણહિ, સુવિણીએત્તિ લુઈ, નીઆવિત્તી અરવલે, અમાઈ અકુઊહલે. ૧૦ અખં ચાહિફિખવઈ, પબંધં ચ ન કુવઈ મિત્તિજજમાણે ભઈ, સુએ લધું ન મજજઈ. ૧૧ ન ય પાવપરિફખેવી, ન ય મિસ કુuઈ, અમ્પિઅસાવિ મિત્તરૂ, રહે કલ્યાણ ભાઈ. ૧૨
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૫૩
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-એકાદશ અધ્યયન કલહડમરવજજએ, બુધે અભિજાઈગે; હિરિમં પડિસંલણે, સુવિણુએતિ વચ્ચઈ. ૧૩ વસે ગુરુકુલે ણિચ્ચે, જેગવં ઉવહાણવ; પિઅંકરે પિઅંવાઈ, સે સિફખં લધુમરિહઈ. ૧૪ જહા સંબંમિ પયં નિહિd, દુહ વિ વિરાયઈ એવં બહુસુએ ભિખૂ, ધમે કિત્તી તહાં સુર્ય. ૧૫ જહા સે કઆણું, આઈણે કથએ સિઆ; આસે જવેણ પવરે, એવં ભવઈ બહુસુએ. ૧૬ જહાઈણસમા, સૂરે દઢપરફેમે; ઉભાઓ નંદિઘણું, એવું ભવઈ બહુસુએ. ૧૭ જહા કરશુપરિકિણે, કુંજરે સરિહાયણે બલવન્ત અપ્પડિહએ, એવં ભવઈ બહુસુએ. ૧૮ જહા સે તિખસિને, જાય વિરાયઈ વસહે જૂહાહિવઈ, એવું ભવઈ બહુરસુએ. ૧૯ જહા સે તિખદાઢ, ઉદગે દુષ્પહંસએ; સીહે મિઆણ પવરે, એવ ભવઈ બહુસુએ. ૨૦ જહાં સે વાસુદેવે, સંખચક્કગદાધરે; અપડિહયબલે જેહે, એવં ભવઈ બહુસુએ. ૨૧ જહા સે ચાઉતે, ચક્કવઠ્ઠી મહિઢિએ; ચઉદસરયણહિવઈ એવં ભવઈ બહંસુએ. ૨૨ જહા સે સહસ્સફખે, વાજપાણી પુરંદર, સકે દેવાહિવઈ, એવં ભવઈ બહુસુએ. ૨૩
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
જહા સે તિમિરવિદ્ધસે, ઉરિતે દિવાયરે; જલતે ઇવ તેએણું, એવ ભવઈ બહુરસુએ. ૨૪ જહા સે ઉડુવઈ ચંદે, નફખરૂપરિવારિએ; પઢિપુણે પુણમાસીએ, એવં ભવઈ બહુરસુએ. ૨૫ જહા સે સામાઈઆણું, કાગારે સુરફિખીએ; નાણાધિન્નપડિપુણે, એવં ભવઈ બહેસુએ. ૨૬ જહા સા દુમાણ પવરા, જંબૂ નામ સુદંસણું; અણુઢિઅસ્સ દેવસ્ય, એવં ભવઈ બહુરસુએ. ૨૭ જહા સા નઈણ પવરા, સલિલા સાગરંગમા; સીઆ નીલવંતપવહા, એવં ભવઈ બહુરસુએ. ૨૮ જહાં સે નગાણ પવરે, સુમહં મંદરે ગિરી; નાણેસહિપજલિએ, એવં ભવઈ બહુજુએ. ૨૯ જહા સે સયંભૂરમણે, ઉદહી અકુખદ નાણારયણપતિપુણે, એવં ભવઈ બહુસુએ. ૩૦ સમુદગંભીરસમા દુરાસયા,
અચકિઆ કેણઈ દુપર્ધસયા, સુઅલ્સ પુર્ણ વિલિસ તાઈ,
ખવિનુ કમૅ ગઈમુત્તમં ગયા. ૩૧ તન્હા સુઅમહિજિજા, ઉત્તમદ્ભગવેસએ; જેણપાણે પર ચેવ, સિદ્ધિ સંપાઉણિજજસિન્નિબેમિ. ૩૨
ઈતિ એકાદશમધ્યયન સંપૂર્ણમ
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-દ્વાદશ અધ્યયન
૧૫૫
૧૨. અથ હરિકેશીયાખ્ય દ્વાદશમધ્યયનમ્ સવાગકુલસંભૂએ, ગુણત્તરધરે મુણી; હરિએસબલ નામ, આસિ ભિક્ષ્મ જિઇદિએ. ૧ ઈરિએસણભાસાએ, ઉચ્ચારે સમિઈસુ અ જ આયાણનિવે, સંજએ સુસમાહિએ. ૨ મણગુત્ત વયગુરૂ, કાયગુત્તો જિઇદિએ; ભિફખટ્ટા અંભઈજજમિ, જર્ણવાડમુવએિ. ૩ તે પાસિઊણમેજજતું, તેવેણ પરિસિએ; પતેરહિઉવગરણું, ઉવહસંતિ અણરિઆ. ૪ જાઈમયપસ્થિદ્ધા, હિંસગા અજિઇદિયા;
અખંભચારિણે બાલા, ઈમં વયણમખવી. ૫ કયરે આગ૭ઈ દિત્ત, કાલે વિશાલે ફેકના એમએલએ પસુપિસાયભૂએ, સંકરસં પરિહરિએ કઠે. ૬ કરે તુમ ઇઅ અદંસણિજજે,
કા એવ આસા ઈહિમાગાસિ; એમએલયા ! પંસુપિસાયમૂઆ,
ગચ્છ ખલાહિ કિમિહં ટ્રિઓસિ. ૭ જફ તહિં તિંદુઅરુફખવાસી,
અણુકંપએ તસ્સ મહામુણિસ; પચ્છાયઈત્તા નિયં સરીર,
ઈમાઈ વણાઇ ઉદાહરિત્થા. ૮
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી સમણે અહં સંજઓ બંભયારી,
વિર ધણપયણપરિગહાઓ; પરમ્પવિત્તસ ઉ ભિખકાલે,
અન્નક્સ અ ઈહમાગામિહ. ૯ વિઅરિજઈ ખજઈ ભુજઈ અ,
અન્ન પભુએ ભવયાણમેઅં; જાણહિ મે જાયણજીવિણેત્તિ,
સેસાવસેસ લહઉ તવસ્સી. ૧૦ ઉવકૂખડ અણુ માહણ,
અટ્રિએ સિદ્ધમિહેગપફખં; ન હુ વયં એરિસમન્નપાણું,
દહાણુ તુમ્ભ કિમિહં કિએ સિ. ૧૧ થેલેસુ બીઆઈ વ૫તિ કાસગા,
તહેવ નિનેસુ અ આસસાએ એઆઈ સહાઈ દલાહિ મM,
આરાહએ પુણ્યમિણે ખુ ખિત્ત. ૧૨ ખેત્તાણિ અડું વિઈઆણિ એ,
જહિં પકિષ્ણા વિરુહતિ પુણ્ય જે માહણ જાઈવિજોવઆ,
તાઈ તુ ખિન્નાઈ સુપેસલાઈ. ૧૩ કહે એ માણે આ વહે અ જેસિં,
મેસં અદત્ત ચ પરિગહે ; તે માહણ જાઈવિજાવિહીશું,
તાઈ તુ ખિન્નાઈ સુપાવગાઇં. ૧૪
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-દ્વાદશ અધ્યયન
૧૫૭
તુમ્ભસ્થ ભે! ભારધરા ગિરાણું,
અ ન જાણેહ અહિજજ વેએ ઉચ્ચારયાઈ મુણિણે ચરંતિ,
તાઈ તુ ખિન્નાઈ સુપેસલાઈ. ૧૫ અક્ઝાયાણું પડિકુલભાસી,
પાસે કિ નુ સગાસ અમ્યું અવિ એ વિણસી અન્નપાણું,
ન ય | દાહામુ તુમ નિઠા. ૧૬ સમિઈહિં મર્ઝ સુસમાહિઅક્સ,
ગુત્તીહિં ગુસ્સ જિઇડિઅસ્સ; જઈ મે ન દાહિત્ય અહેસણિજજે,
કિમજ જણાણ લહિત્ય લાભં. ૧૭ કે ઈન્થ ખત્તા ઉવજેઈઆ વા,
અક્ઝાવયા વા? સહ ખંડિએહિં; એજં તુ દંડેણ ફલેણ હંતા,
કંઠમિ ધિતૂણ ખલેજ જે છું. ૧૮ અઝાવયાણું વર્ણ સુણિત્તા,
- ઉદ્ધાઈઆ તત્ય બહુ કુમારા; દંડેહિ વેહિં કસેહિં ચેવ,
સમાગયા તે ઈસિં તાલયંતિ. ૧૯ રણે તહિં કેસલિઅર્સ ધુઆ,
ભદ્દત્તિ નામેણ અહિંદિઅંગી; તે પાસિઆ સંજયં હમ્મમાણું,
કુદ્ધ કુમારે પરિનિવઈ. ૨૦
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૫૮
દાન-માણિજ્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી દેવાગિણ નિએઈએ,
દિણ મુ રણ મણુસા ન ઝાયા; નરિંદદેવિંદભિવદિએણું,
જેણમિ વંતા ઈસિણા સ એસે. ૨૧ એસે હુ સો ઉગ્ગત મહપ્પા;
જિઇડિઓ સંજઓ બંભયારી; જે મે તથા છ દિનજમાણિ,
પિઉણા સયં કેસલિએણ રણણ. ૨૨ મહાજ એસ મહાણુભાગ,
ઘેરવવઓ ઘરપરકમે અ મા એ હીલહ અહીલણિજે,
મા સર્વે તેઓણ ભે નિદહિજજા. ૨૩ એરાઈ તીસે વણાઈ સુચ્ચા,
પીઈ ભાદાઈ સુભાસિઆઈ; ઈસિમ્સ આવડિઅયાએ,
જફખા કુમારે વિણિવારયતિ. ૨૪ તે ઘારવા કિઅ અંતલિખે,
અસુરા તહિં તે જાણું તાલમંતિ; તે ભિન્નદેહે હિર વમતે,
પાસિતુ ભદ્દા ઈણમાહુ ભુજજે. ૨૫ ગિરિ નહેહિં ખણહ, અય દતેહિં ખાય; જાયતે પાહિ હણહ, જે ભિખું અવમહ. ૨૬
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-દ્વાદશ અધ્યયન
ઉપર
આસીવિસ ઉગત મહેસી,
ઘોરવઓ ઘરપરકમ અ; અગણિ વ પફબંદ પયંગસેણું,
જે ભિખુણં ભત્તકાલે વહે. ૨૭ સાસણ એ સરણું ઉહ,
સમાગયા સવજણ તુમ્ભ; જઈ ઈચ્છહ છવિ વા ધણું વા,
લોઅંપિ એસ કુવિઓ ડહજજા. ૨૮ અવડિઅપિરિસઉત્તમગે, પારિઆ બાહ અકસ્મૃચિ, નિબ્લેરિયછે હિરં વમતે, ઉદ્ધમુહે નિગયજીહને. ૨૯ તે પાસિઆ ખંડિઅ કઠભૂએ,
વિમણે વિસણ અહ માહણે સે; ઈર્સિ પસાએતિ સભારિઆએ,
હીલ’ ચ નિંદં ચ ખમાહ તે. ૩૦ બાલેહિ મૂઢહિં અયાણહિ,
જ હીલિઆ તસ ખમાહ ભાસે; મહમ્પસાયા ઈસિણે હવંતિ,
ન હું મુણ કેવપરા હવંતિ. ૩૧ પરિવં ચ ઈહિં ચ અણગમં ચ,
મણુપુએાસે ન મે અસ્થિ કઈ જફખા હુ આવડિએ કરેનિ,
તન્હા હુ એએ નિહયા કુમાર, ૩૨
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
અત્યં ચ ધમ્મ ચ વિઆણમાણા,
તુમ્ભ ણવિ કુષ્પહ ભૂUપણા; તુમ્ભ તુ પાએ સરણું ઉમે,
સમાગયા સવજણ અહે. ૩૩ અમુ તે મહાભાગ !, ન તે કિચિ ન અશ્ચિમે; ભુજાહિ સાલિમ કૂર, નાણાવંજણસંજુએ. ૩૪ ઈમં ચ મે અસ્થિ પડ્યૂઅમન્ન,
ભુજજુ અહમણુગહઠા; બાઢ તિ પડિસ્કૃઈ ભરપાણે,
માસસ્સ ઉ પારણુએ મહપ્પા. ૩૫ તહિ ગંધદયપુષ્કવાસ,
દિવા તહિં વસુહારા ય પુઠા; પહયાએ દુંદુહીઓ સુરેહિં,
આગામે અહો દાણું ચ ઘુઠ. ૩૬ સફખે ખુ દીસઈ વિસે,
ન દીસઈ જાઈવિસુ કોઈ સેવાગપુd હરિએસસાહું,
જગ્નેરિસા ઈઢિ મહાણુભાગા. ૩૭ કિં માહણું જોઈસમારભૂતા,
ઉદએણ સેહિં બહિઆ વિમગહ; જ મગહા બાહિરિ વિહિં,
ન તે સુદિઠ કુસલા વયંતિ. ૩૮
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-દ્વાદશ અધ્યયન
કુસં ચ ભૂર્વ તણકઠમગિં;
સાયં ચ પાયે ઉદય કુસંતા; પાણાઇ ભૂઆઇ વિહેડયંતા,
ભુજજેવિ મંદા ! પકરેહ પાવું. ૩૯ કહું ચરે ભિખુ વયં જયામે,
પાવાઇ કમ્માઈ પણેલયામે; અફખાહિ ણે સંજય જફખપૂઈઆ,
કહે સુઈઠ કુસલ વયંતિ. ૪૦ છજજીવકાએ અસમારંભતા,
મોસં અદત્ત ચ અસેવામાણ; પરિગતું ઇથિઓ માણ માય,
એ પરિણાય ચરતિ દંતા. ૪૧ સુસંધુડા પંચહિં સંવરેહિં,
- ઈહ જીવિએ અણુવકંખમાણા; વેસફુકાયા સુઈચત્તા ,
મહાજય જય જણસિહં. ૪૨ કે તે જોઈ? કિ વ તે જેઠાણું ?,
કા તે સુઆ ? કિંવ તે કારિસંગ ? એહા ય તે કયરા સંતિ? ભિખૂ!
કયણ હેમેણ હુણસિ જોઈ? ૪૩ તો જોઈ જ જઈઠાણું,
જેગા સુઆ સરીર કારિસંગ; કમે એવા સંજમજોગ સંતી,
હેમં હુણમિ ઈસિણું પસઘં. ૪૪
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૬૨
દાન-માણિજ્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી કે તે હરએ? કે આ તે સંતિતિત્યે?,
કહિંસિ પહાએ વ રયં જહાસિક અખાહિ ણે સંજય! જખપૂઈ !,
ઈરછામુ નાઉ ભવએ સગાસે. ૪૫ ધમે હરએ અંભે સંતિતિથૈ,
અણઇલે અત્તપસલેસે; જહિંસિ હાએ વિમલ વિરુદ્ધ,
સુસીતિભૂઓ પજતામિ દેસં. ૪૬ એ સિણાણું કુસલેહિં દિ,
મહાસિણાણું ઈસિણું પસવં; જહિંસિ ણયા વિમલા વિસુદ્ધા,
મહરિસી ઉત્તમઠાણું પત્તત્તિબેમિ. ૪૭ ઈતિ દ્વાદશમધ્યયને સંપૂર્ણમ.
૧૩ અથ ચિત્રસદ્ભૂતીયાઑ ત્રયોદશમધ્યયનમ,
જાઈપરાજિઓ ખલ, કાસિ નિઆણું તુ હસ્થિણપુરમિ, ચલણઈ બંભદત્ત, ઉવવન્નો પઉમગુમ્માએ. ૧ કપિલે સંબૂઓ ચિત્ત, પણ જાએ પુરિમતાસંમિ, સિટિકલંમિ વિસાલે, ધમ્મ સે ઊણ પવઈએ. ૨ કપિલૂમિ અ નય, સમાગયા દેવિ ચિત્ત-સંભૂયા; સુહ૬ખફલવિવાગં, કાંતિ તે ઈકીમિક્કસ. ૩ ચક્કવઠ્ઠી મહિઢીઓ, બંદિત્તો મહાય; ભારે બહુમાણેણં, ઈમ વયણમખવી. ૪
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાયયન સૂત્ર-ત્રવેદશ અધ્યયન
આસિમ ભાયરા દેવિ, અન્નમન્નવસાણુગા; અન્નમન્નમણુરત્તા,
અન્નમન્નહિએસિ. ૫ દાસા દમણે આસિ, મિઆ કાલિંજરે નગે; હંસા મયંતીરાએ, સેવાગા કાસી ભૂમિએ. ૬ દેવા ય દેવગશ્મિ, આસિ અહે મહિઢિયા; ઈમા શું છટ્રિઆ જાઈ, અન્નમનેણ જા વિણા. ૭ કમ્મા નિઆણપૂગડા, તમે રાય! વિચિંતિઆ તેસિં ફલવિવાગેણં, વિપઓગસુવાગયા. ૮ સચ્ચઅપગડા, કમ્મા મએ પુરા કડા; તે અજજ પરિશું જામો, કિ નુ ચિત્ત વિ સે તા. ૯ સવં સુચિર્ણ સફલ નાણું,
કડાણ કમ્માણ ન મુફખુ અસ્થિ; અલ્પેહિં કામેહિ એ ઉત્તમૈહિં,
| આયા માં પુણફલેવએ. ૧૦ જાણાસિ સંભૂ મહેણુભાગ,
મહિઢીઆં પુણ્ફલેવ; ચિત્ત પિ જાણહિ તહેવ રાય, !,
ઈડૂઢી જુઈ તસ્સ વિ અ ૫ભૂઆ. ૧૧ મહત્વવા વયણખજૂઆ,
ગાહાણુગીઆ નવસંઘમઝે; જે ભિખુણે સીલગુણવવેઆ,
ઈહિજજયંતે સમણે બ્ધિ જાઓ. ૧૨
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૬૪
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મજરી
ઉચ્ચાઇએ મહુકો આ ખંભે,
વેઇઆ આવસહાય રમ્મા;
ઇમ' ગિહ. ચિત્તધણુપભૂઅ',
પસાહિ પ’ચાલગુણાવવે'. ૧૩
નટ્ટેહિં ગીએહિ અ વાઇએહિં,
નારી જણાઇ પરિવારય તા;
જાહિ ભાગાઈ ઈમાઈ સિક્યૂ,
મમ રાઅઈ પવજ્જા હું દુખ, ૧૪
ત. પુવનેહેણુ કયાણુરાગ',
નરાહિવ' કામગુણેષુ ગિદ્ધ;
ધમ્મસિઐ તસ્સ હિઆણુપેહિ, ચિત્તો ઇમ
વયણુમુદૃાહરિસ્થા. ૧૫
સવ્વ વલવિએ ગીં, સવ્' નટ્ટ વિડ બિઅં; સવે આહરણા ભારા, સબ્વે કામા
દુહાવહા. ૧૬
આલાભિરામેસુ દુહાવહેસુ,
ન ત. સુહૂ. કામગુણેસુ રાય !;
વિરત્તકામાણુ તવાધણાણુ,
જ ભિક્ષુણું સીલગુણ્રયાણુ. ૧૭
નદિ જાઈ અહેમા નરાણું,
સાવાગજાઇ દુહ
જહિં વય. સવગુસ્સ વેસા;
ગયા;
વસી સેાવાગનિવેસણુંસુ. ૧૮
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-ત્રયોદશ અધ્યયન
તીસે આ જાઈઈ ઉ પારિઆએ,
ગુચ્છામુ સેવાગનિવેસણે સવસ લેગસ્સ દુગુંછણિજજા,
ઈહં તુ કમ્બાઈ પુરેકડાઈ. ૧૯ સો દાણિસિં રાય મહાભાગે,
મહિરૂિઢએ પુણફલેવવેક ચઈતુ ભેગાઈ અસાસયાઈ
આયાણહેઊ અભિનિફખમાહિ. ૨૦ ઈહ જીવીએ રાય અસાસયંમિ,
ધણિ તુ પુણ્યાઇ અકુવમાણે; સે સેઅઈ મરચુમુહાવણુએ,
ધમ્મ અકાઊણ પરશ્મિ લોએ. ૨૧ જહેહ સહ વ મિએ ગહાય,
મગ્ન નર નેઈ હુ અંતકાલે; ન તસ્સ માયા વ પિઆ વ ભાયા,
કોલંમિ તશ્મિ સહરા ભવંતિ. ૨૨ ન તસ્સ દુફખં વિભયંતિ નાઈએ,
ન મિત્તવર્ગે ન સુઆ ન બંધવા; ઈકો સયં પચ્ચસુઈ દુખ,
કત્તારમેવ અણુજાઈ કમ્મ. ૨૩ ચિચ્ચા દુપયં ચ ચઉપયં ચ,
ખિત ગિહ ધણધન્ન ચ સવં; સકશ્મબીએ અવસે પયાઈ,
પર ભવ સુંદરપાવગ વા. ૨૪
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
તે ઈક્કાં તુચ્છસરીરગ સે,
ચિઈગયું દહિઆ ઉ પાવણું; ભજા ય પુત્તોવિ અ નાયઓ વા,
દાયારસન્ન અણુસંકમંતિ. ૨૫ ઉવનિજઈ જીવિઅમપૂમાયું,
વણું જરા હરઈ નરસ રાયં !; પંચાલરાયા ! વયણે સુણહિ,
મા કાસિ કમ્માઇ મહાલયાઇ. ૨૬
અહંપિ જાણામિ જહેહ સાહૂ!,
જે મે તુમ સાહસિ વકેમેઅં; ભેગા ઈમે સંગકરા હવંતિ,
જે દુરચય અજો ! અહારિસેહિં. ૨૭ હસ્થિણપુમિ ચિત્તા, દ ણં નરવઇ મહિઢિઅં; કામભેગેસ ગિધેણું, નિઆણ સુહ કર્યું. ૨૮ તસ્સ મે અપૂડિકન્સ, ઈમ એઆરિસ ફલ; જાણમાણે વિ જ ધર્મ,
કામગેસુ મુછિએ ૨૯ (જુયલ) નાગે જહા પંકજલાવાસણ,
દડું થલ નાભિસમેઈ તીરં; એવં વયં કામગુણસુ ગિદ્ધા,
ન ભિખુણે મગમણુવ્રયા. ૩૦
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-ત્રયાશ અધ્યયન
અચૈઇકાલેાત્તરતિ રાઇ,
ન યાવિ ભેગા પુરિસાણૢ નિચ્ચા; ઉવિચ્ચ ભેગા પુરિસ` ચયતિ,
દ્રુમ જહા ખીણુક્લ વ પક્ષી, ૩૧
જઇ ત`સિ ભાગે ચઈઉં અન્નત્તો,
અજાઈં કશ્મા” કહિ ાય !; મે ઠિ સવપયાણુક’પી,
તા હાઉિસિ દેવા ઇઆ વિશ્વી. ૩૨
ન તુજ્ય ભાગે ચઈઊણુ બુદ્ધી,
ગિદ્ધો સિ આર ભપરિગ્ગહેતુ;
માહ' ક ઇત્તિઓ વિપ્પલાવે,
ગચ્છામિ રાય ! આમતિ સિ. ૩૩ પંચાલરાયા વિ અખંભદત્તો,
સાહ્ય્સ તસ્સ વયણું અકાઉ;
અણુત્તરે ભુજિઅ કામલેગે,
૧૬૭
અણુત્તરે સે। નરએ વિટ્રો. ૩૪.
ચિત્તો વિકામેહિં વિત્તકામા,
ઉદ્દગ્ગચારિત્તતવા મહેસી;
અત્તર સજમ" પાલઈત્તા,
અણુત્તર સિદ્ધિગદ્ય ગએ. ત્તિ બેમિ. ૩૫
ઇતિ ચેાશમઘ્યયન' સપૂર્ણમ્.
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
૧૪ અથેક્કારીયાખ્યું ચતુર્દશમધ્યયનમ, દેવા ભવિત્તા ણ પુરે ભવંમિ, કેઈ ચુઆ એગવિખાણવાસી; પુરે પુરાણે ઉસુઆરનામે, ખાએ સમિદ્ધિ સુરલેઅરમે. ૧ સકમ્મસેસણુ પુરાકએણું, કુલેસુદગેસુ અ તે પસૂઆ; નિવિષ્ણસંસારભાયા જહાય, જિણિંદમગં સરણું પવણા. ૨ પુમરમાગમ્મ કુમાર દે વિ, પુરેહિઓ તસ્સ જસા ય પત્તી; વિસાલકિત્તી આ તહેસુઆરે, રાઈલ્થ દેવી કમલાઈ અ. ૩ જાઈજરામરચુભયાભિભૂઆ, બહિંવિહારાભિણિવિચિત્તા, સંસારચક્કસ વિમેફખણુટ્ટા, દકુણ તે કામગુણે વિરત્તા. ૪ પિઅપુરૂગા દેણિ વિ માહણમ્સ,
સકસ્મસીલસ્સ પુરેહિસ્સ; સરિતુ પિરાણિએ તત્ય જાઇ,
તહા સુચિહ્યું તવસંજમં ચ. ૫ તે કામગેસુ અસમાણા,
માણુસ્સએશું જે આવિ દિવા માફખાભિનંખી અભિજાયસડૂઢા,
તાયં ઉવાગ ઈમં ઉદાહ. ૬ અસાસયં દડુમિમં વિહાર,
બહુસંતશય ન ય દીઠમાઉં; તમહા ગિહંસી ન રઈ લભામે,
આમંતયામ ચરિસ્સામુ મેણું. ૭
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉતરાધ્યયન સૂત્ર-ચતુદશ અધ્યયન અહ તાયએ તત્ય મુણણ તેસિં,
તવસ્સ વાઘાયક વયાસી; ઈમ વયં વેદવિદે વયંતિ,
જહા ન હોઈ અસુઆણ લેશે. ૮ અહિન્જ વેએ પરિવિલ્સ વિપે,
પુરૂ પરિટ્રમ્પ ગિહંસિ જાયા; ભચાણ એ સહ ઈસ્થિઆહિ,
આરણુગા હેહ મુણી પસસ્થા. ૯ અગ્નિનું આયગુણિધણું,
મહાનિલા પજજલણહિએણે સંતત્તભાવે પરિત૫માણું,
લાલમ્પમાણું બહુહા બહું ચ. ૧૦ પુરહિએ કમસેડશુતિ ,
નિમંતયંત ચ સુએ ધણેણું જહક્કમ કામગુણહિં ચેવ,
કુમારગા તે પસમિફખ વર્ક. ૧૧ આ અહીઆ ન હવંતિ તાણું,
ભુત્તા દિઆ નિતિ તમંત મેણું; જાયા ય પુત્તા ન હવંતિ તાણું,
કે નામ તે અણુમબ્રિજ એનં. ૧૨ ખણમિત્તસુફખા બહુકાલફખા,
પગામદફના અનિગામસુફખા; સંસારમેફખસ્સ વિપકખજૂઆ,
ખાણું અથાણુ ઉ કામલેગા. ૧૩
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________
ܦܪ
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મજરી
અહા અ રાએ પતિપ્પમાણે;
પરિવયત
અન્નપ્મત્તે મેસમાણે,
અનિઅત્તકામે,
પપ્પાતિ મચ્છુ પુરસે જર ચ. ૧૪
ઈમ ચ મે . અસ્થિ ઇમ' ચ તત્યિ,
ઇમ' ચ મે કિચ્ચમિમ અકિચ્ચ;
ત' એવમેય. લાલúમાણુ,
હેરા હરતિ ત્તિ કહે પમાએ ? ૧૫
ધણું પભૂમ. સહુ ઈસ્થિઆહિં,
સયણા તહા કામગુણા પગામાં;
તવ' કએ તપ્પઈ જસ લેાઓ,
ત. સવ્વસાહીણુમિહેવ તુમ્સ, ૧૬
ધણેણુ કિધમ્મધુરાહિગાર ?
સયણેણુ વા કામગુણેહિં ચેવ;
સમણા વિસ્સામુ ગુણેાહધારી,
મહિવિદ્વારા અભિગમ્મત ભિખ્ખું. ૧૭
જહા ય અગ્ગી અરણી અસતા,
ખીરે ઘય. તિામહાતિલેસુ;
એમેવ જાયા સરીર મિસત્તા,
સ.મુઋઈ નાસ' નાચિટૂડે. ૧૮
તે ઇંદ્ધિઅગિઝ્ઝો અનુત્તભાવા, અમુત્તભાવાવ અ
અઅર્થહે નિયયસ મા,
હાઇ નિશ્ર્ચા;
સ'સારહેઉ ચ વયતિ મધ. ૧૯
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-ચતુર્દશ અધ્યયન
૧૭૧
જહા વયં ધમ્મમયાણમાણ,
પાવ પુરા કમ્સમકાસિ મહા; ઉરશ્નમાણ પરિફિખઅંતા,
તં નેવ ભુજે વિ સમાયરામ. ૨૦ અબ્બાહયંમિ લેગેમિ, સવઓ પરિવારિએ; અમે હાહિં પડંતહિં, હિંસિ ન રઇ લલે. ૨૧ કેણ અલ્પાહ લો, કેણુ વા પરિવારિઓ; કા વા અમેહા વૃત્તા, જાય ચિંતાપરે હુમિ. ૨૨ મચુણાબ્લાહ લેઓ, જરાએ પરિવારિઓ અમે હા રણ વત્તા, એવં તાય ! વિઆણહ. ૨૩ જા જા વરચઈ રયણી, ન સા પડિનિઅત્તઈ; અહમ્મ કુણમાણસ, અહલા જતિ રાઈએ. ૨૪ જા જા વચ્ચઈ રય, ન સા પડિનિઅરઈ; ધમ્મ ચ કુણમાણસ, સહલા જતિ રાઈએ. ૨૫ એગએ સંવસિત્તાણું, દુહ સમ્મત્તસંજુઆ; પચ્છા જાયા? ગમિસ્સામ, ખિમાણા કુલે કુલે. ૨૬ જસ્સસ્થિ મય્યણ સફખ, જસ્સ વડસ્થિ પલાણું; જે જાણે ન મરિસ્સામિ, સે હુ કંખે સુએ સિઆ. ૨૭ અજજેવો ધમ્મ પડિવજયામે,
જહિ પણ ન પુણભુવા; અણગમં નેવ ય અસ્થિ કિંચિ,
સદ્ધાખમ છે વિણુઈસુ રાગ. ૨૮
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૭૨ દાન-માણિફય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી પહણપુરસ હું નત્યિ વાસે,
વાસિ?િ ભિખાયરિઆઈ કાલે; સાહહિં રખે લહઈ સમાહિં,
છિન્નહિં સાહહિં તમેવ ખાણું. ૨૯ પંખાવિહૂણેવ જહેહ પફખી,
ભિવિહૂ વ રણે નરિ; વિવન્નસારે વણિઓવ પિએ,
પહીણપુત્તેહિ કહા અહં પિ. ૩૦ સુસંભિઆ કામગુણ ઈમે તે,
સંપિડિઆ અશ્મરસપલૂઆ; ભુંજામુ તા કામગુણે પગાર્મ,
પચ્છા ગમિસ્યામિ પહાણમર્ગ ૩૧ ભુરા રસા ભઈ ! જહાઈ છે એ,
ન જીવિઅટ્રાએ જતામિ ભેએ; લાભ અલાભ ચ સુહં ચ દફખં,
સંચિકખમાણે ચરિસામિ મેણું. ૩૨ મા હુ તુમ સે અરિઆણે સંભરે,
જુણે વવ હંસે પડિસે અગામી; ભુજાહિ ભેગાઈ માએ સમાણું,
દફખું છું ભિફખાયરિઆ વિહાર. ૩૩ જહા ય ભાઈ ! તણુએ ભુજંગમે,
નિમે અણિ હેચ્ચ પલેઈ મુત્ત; એમેવ જાયા પયહંતિ ભેએ,
તે હું કહું નાણુગમિસ્યમિક્કો ? ૩૪
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-ચતુર્દશ અધ્યયન
૧૭૩ છિદિતુ જાલં અબલ વ રહિઆ,
મછા જહા કામગુણે પહાય; ધેરેજીલા તવસા ઉદારા,
ધીરા હુ ભિખાયરિએ ચરંતિ. ૩૫ નહે વ કેચા સમઈક્રમંતા,
તયાણિ જાલાણિ દલિતુ હસા; પલિંતિ પુત્તા ય પઈ ય મર્ઝા,
તે હું કહું નાણુગમિક્સમિક્તા ૩૬ પુરે હિએ તે સસુએ સદાર,
સુચાભિણિકખમ્મ પહાય એ; કુટુંબસારે વિકલુત્તમ તં,
રાય અભિખ સમુવાય દેવી. ૩૭ વંતાસિ પરિસે રાયં, ન સે હેઈ પસંસિઓ; માહણેણ પરિચાં, ધણું આયઉમિચ્છસિ. ૩૮ સવં જગ જઈ , સવં વાવિ ઘણું ભવે, સવં પિ તે અપજત્ત, નવ તાણાય ત તવ. ૩૯ મરિહિસિ રાય ! જયા તયા વા,
મણેરમે કામગુણે પહાય; ઈક્કો હુ ધમ્મ નરદેવ ! તાણું,
ન વિજઈ અન્નમિતેહ કિંચિ. ૪૦ નાહં રમે પબિણિ પંજર વા,
સંતાણુછિન્ના ચરિસ્સામિ મેણું; અકિંચણ ઉજજુકડા નિરામિસા,
પરિગડારંભનિઅરદેસા. ૪૧
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૭૪
દાન-માણિય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી દવગિણ જહા રણે, ડક્ઝમાણેસુ જતુસર અને સત્તા પઅંતિ, રાગદેસવસંગયા. ૪૨ એવમેવ વયં મૂઢા, કામગેસુ મુછિઆ; ડઝમાણું ન બુક્ઝામે, રાગદેસગિણા જગં. ૪૩ ભેગે ભુરચા વમિત્તા ય, લખુભૂયવિહારિણે; આમેયમાણે ગધૃતિ, દિયા કામકમા ઈવ. ૪૪ ઈમે આ બદ્ધા ફંદંતિ મમ હત્યજજમાગયા; વયં ચ સત્તા કામેસુ, ભવિસામે જહા ઈમે. ૪૫ આમિસ કુલલ દિલ્સ, બઝમાણે નિરાભિસં; આમિર્સ સશ્વમુક્ઝિત્તા, વિહરિસ્સામે નિરામિસા. ૪૬ ગિધેવમા ઉ નગ્ના શું, કામે સંસારવઢણે; ઉરગો સુવણ પાસે વ, સંકમાણે તણું ચરે. ૪૭ નાગેશ્વ બંધણું છિત્તા, અપૂણે વસહિં વએ; એ પત્થ મહારાય, ઈસુઆરેસિ મે સુય. ૪૮ ચઈત્તા વિલિ રજૂ, કામશે અ દુરચએ; નિવિસયા નિરામિસા, નિનેહા નિષ્પરિગહા. ૪૯ સમ્મ ધમ્મ વિઆણિત્તા, ચિચ્ચા કામગુણે વરે; તવં પગિઝ જહફખાય, ઘેર ઘેરપરક્રમા. ૫૦ એવં તે કમસે બુદ્ધા, સવે ધમ્મપરાયણા; જમ્મમષ્ણુભાવિગ્રા, દુખસંતગવેસિ. ૫૧ સાસણે વિગયહાણું, પુ4િ ભાવણભાવિઆ અચિવ કાલેણું, દુફખસ્સામુવાગયા. પર
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________
થી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર–પચાશ અધ્યયન
૧૫
રાયા ય સહ દેવીએ, માહણે આ પુરોહિએ; માહણ દારગ ચેવ, સવે તે પરિનિવૃત્તિ બેમિ. ૫૩
ઈતિ ચતુદશમધ્યયનું સંપૂર્ણમ
૧૫ અથ સભિક્ષુનામક પંચદશમધ્યયનમ. મેણું ચરિસ્સામિ સમેચ્ચ ધર્મ,
સહિએ ઉજજુકડે નિઆણછિનને; સંથવું જહિજજ અકામકામે,
અણુએસી પરિવએ સ ભિખૂ. ૧ રાઓવરયં ચરિજજ લાઢે,
વિરએ વેઅવિઆયરખિએ; પણે અભિભૂયં સવસી,
જે કલ્ડિ વિ ન મુછિએ સ ભિખૂ. ૨ અક્રોસવોં વિઈતુ ધીરે,
| મુણું ચરે લાઠે નિર્ચામાયગુરૂં; અવગમણે અસંપહિ,
જે કસિણું અહિઆસએ સ ભિખૂ. ૩ પંત સયણાસણું ભઈત્તા,
સીઉર્ડ વિવિહં ચ ઇંસમસગં; અવગેમણે અસંહિઠે,
જે કસિણું અહિઆસએ સ ભિખૂ. ૪
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૭૬
દાન-માફિય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી ણે સક્રિઅમિચ્છઈ ન પૂબં,
ને વિ અ વંદણગં ક પસંસ ; સે સંજએ સુવ્રએ તવસ્સી,
સહિએ આયવેસએ સ ભિખૂ. ૫ જેણ પણ જહાઈ હિઅં,
મહું વા કસિનું નિઅચ્છાઈ; નરનારિ પજહે આ તવસ્સી,
ન ય કેઊહલ ઉવેઈ સ ભિખૂ. ૬ છિન્ન સર મમતલિખં,.
| સુવિણું લખણદંડવત્થવિજે; અંગવિઆર સરસ વિજયં,
જે વિજાહિં ન જીવઈ સ ભિખૂ. ૭ મંત મૂલં વિવિહં વિજજચિત,
વમર્ણવિરેઅણધૂમનિત્તસિણાણું; આઉરે સરણું તિગિચ્છિત્ત ચ,
તં પરિણાય પરિવએ સ ભિખૂ. ૮ ખત્તિ ગણઉગરાયપુરા,
માહણ ભેઈ અ વિવિહા ય સિપિણે; ને તેસિં વયઈ સગપૂબં,
પરિણ્યાય પરિવએ સ ભિખૂ. ૯ ગિહિણે જે પબ્યુઈએણ દિ,
અપવઈએણુ વ સંથુઆ હવિજજા તેસિં ઈહલેાઈઅફલા,
જે સંથવું ન કરેઈ સ ભિખૂ. ૧૦
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉતરાધ્યયન સૂત્ર-પંચાશ અધ્યયન
૧
સયણાસણમાણુઅણું,
વિવિહં ખાઈમસાઈમ પરેસિં; અદએ પડિસેહિએ નિઅંકે,
જે તત્વ ન પસઈ સ ભિખૂ. ૧૧ જકિંચિ આહારપાણગ,
વિવિહં ખાઈમસાઈમ પર્સિ લધું જે તે તિવિહેણ નાણુક પે,
મણવયકાયચુસવુડ સ ભિખૂ. ૧૨ આયામગ ચેવ જદણું ચ,
સીએ સેવીરજદગં ચ; ને હીલએ પિંડે નિરસંતુ,
પંતકુલાણિ પરિવએ સ ભિખૂ. ૧૩ સદા વિવિહા ભવંતિ લોએ,
દિગ્યા માણસ્મા તાહા તિરિચ્છા; ભીમા ભયભેરવા ઉરાલા,
' જે સચ્ચા ન બિહિજઈસ ભિખૂ. ૧૪ વાય વિવિહે સમિચ્ચ એ,
સહિએ ખેયાણુગએ આ કેવિઅપ્પા; પણ અભિભૂઅ સવદંસી,
ઉવસંતે અવિહેડએ સ ભિખૂ. ૧૫ અસિપૂછવિ અગિહે અમિતે,
ઇદિએ સવ્વ વિખ્યમુશ્કે;
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૭૪
દાન-મણિય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી અણુક્કસાઈ લહુઅપ્પભફખી, ચિચા ગિહ એગચરે સ ભિખૂ. ત્તિ બેમિ. ૧૬ ઈતિ પંચદશમધ્યયન સંપૂર્ણ
Rઇy
૧૬. અથ બ્રહ્મચર્ય સમાધિસ્થાનીય ષોડશમધ્યયનમૂ.
સુઅ મે આઉસં! તેણે ભગવયા એવમફખાયં ઈહ ખલ થેરહિં ભગવંતેહિં દસ બંભરસમાહિદ્રાણ પણુત્તા, જે ભિફબૂ સચ્ચા નિસમ્મ સંજમબહુલે સંવરબહુલે સમાહિબહુલે ગુરૂ ગુક્તિદિએ ગુરૂભયારી સયા અપમતે વિહરિજા. ૧.
ક્યરે ખલુ તે થેરહિં ભગવતેહિ દસ ખંભરસમાહિહું પણુતા ? જે ભિખૂ સેાચ્ચા નિસમ્મ સંજમબહુલે સંવર બહુલે સમાહિબહુલે ગુરૂં ગુત્તિદિએ ગુત્તબંભયારી સયા અમ્પમત્તે વિહરિજજા? ૨.
ઈમે ખલુ તે થેરેહિં ભગવતેહિ દસ બંચેરસમાહિદ્રાણા પણુતા, જે ભિક સચ્ચા નિસન્મ સંજમબહુલે સંવરબહેલે સમાહિબહલે ગુરૂં ગુક્તિદિએ ગુત્તખંભયારી, સયા અપ્પમત્તે વિહરિજજા. ૩.
તે જહા, વિવિજ્ઞાઈ સયણાસણઈ સેવિત્તા હવાઈ સે નિર્ગથે, ને ઈથીપસુપંડગસંસત્તાઈ સયણાસણાઈ સેવિત્તા હવઈ સે નિર્ગથે, તે કહમિતિ ચે? આયરિઆહ-નિગૂંથસ્સ ખલુ ઈથીપશુપંડગસંસત્તાઈ સયણાસણાઈ સેવકાણસ્સ બંભયારિસ્ટ
વિધિબહુ રહિ .
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-ડિશ અધ્યયન
૧૭૯
બંભચેચે સંકા વા કંખા વા વિતિગિચ્છા વા સમુપૂજિજજજા, ભે વા ઉભેજજા, ઉષ્માયું વા પાઉણિજજા, દીકાલિકં વા
ગાયક હવિજજા, કેવલીપણુત્તાઓ વા ધમ્માઓ ભેસિજજા, તન્હા ને ઈસ્થિપશુપંડગસંસત્તાઈ સણસણ સેવિત્તા હવાઈ સે નિર્ગાથે. ૪.
છે ઈન્જીણું કહું કહિત્તા હવઈ સે નિર્ગથે, તે કહમિતિ ચે? આયરિયાત-નિગૂંથસ ખલુ ઈથીણું કહં કહેમાણસ બંભયારિસ ખંભચેરે સંકા વા કંખા વા વિતિગિચ્છા વા સમુ
પૂજિજજા, ભેએ વ લભેજજા, ઉમ્માય વા પાઉજિજા, દીહકાલિએ વા ગાયંકે હવિજજા, કેવલિપણુત્તાઓ વા ધમ્માએ ભસિજજા, તન્હા ખલુ નિર્ગથે ને ઈથીણું કહે કહિજજા. ૫.
છે ઈસ્થિહિં સદ્ધિ સન્નિસિજજાગએ વિહરિત્તા હવાઈ સે નિર્ગથે, તે કહમિતિ ચે ? આયરિઆહ-નિગ્રંથસ્સ ખલુ ઈસ્થિહિં સદ્ધિ સન્નિસિજાગયરસ ખંભયારિસ્સ બંભરે સંકા વા કંખા વા વિતિગિચ્છા વા સમુપૂજિજજા, ભેએ વા લભેજા, ઉસ્માર્યા વા પાઉણિજજા, દીકાલિય વા ગાયંક હવિજા, કેવલી પણત્તાઓ વા ધમ્માઓ ભસિજજ, તપ્પા ખલ ને નિર્ગથે ઈથીહિં સદ્ધિ સન્નિસિજજાગએ વિહરિજા..
ને ઈથીણું ઇંદિઆઈ મહરાઈ મણેરમાઈ આલેએત્તા નિઝાએરા હવાઈ સે નિર્ગથે, તે કહમિતિ ચે? આયરિ. આહ-નિગૂંથસ્સ ખલુ ઈલ્થીણું ઇંદિઆઈ મણેહરાઈ મણે રમાઈ આએમાણસ્સ નિજઝાએમાણસ બંભયારિસ બંભરે સંકા
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૮૦
દાન-માણિજ્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી વા કંખા વા વિતિગિચ્છા વા જાવ કેવલિપણુત્તાએ વા ધમ્માઓ ભસિજજા, તખ્તા ખલુ ન નિગૂંથે ઈથીણું ઇદિઆઈ જાવ-નિઝાએ જા. ૭.
ને નિર્ગથે ઈથીણું કુતરંસિ વા, સંતરંસિ વા, ભિવંતરંસિ વા, કુઈ અસ૬ વા, રુઈઅસદું વા, ગીઅસદું વા, હસિઅસ વા, થણિઅસદું વા, કંદિઅસ૬ વા, વિલવિઅસદ્દ વા, સુણિત્તા હવઈ સે નિર્ગથે; તે કહમિતિ ચે? આયરિઆહ-નિગૂંથસ્સ ખલુ ઈથીણું કુહંતરંસિ વા જાવ-વિલવિઅસદં વા સુણમાણસ્સ બંભયારિસ્સ બંભચેરે સંકા વા કંખા વા જાવ કેવલિયણણત્તાઓ વા ધમાએ ભંસિજજા, તહા ખલુ નિગૂંથે ને ઈથીણું કુટું તરંસિ વા જાવ-સુણમાણે વિહરે જજા. ૮.
ને નિગ્ગથે પુથ્વયં પુવકીલિએ અણુસરિત્તા ભવઈ, તે કહમિતિ ચે? આયરિઆહ નિગૂંથસ્સ ખલુ ઈથીણું પુવરયં પુવકીલિએ અણુમાણસ બંભયારિસ્સ બંભચેચે સંકા વા કંખા વા જાવ-ધમ્માએ ભંસિજજા, તમ્યા ખલુ નો નિગૂંથે ઈથીણું પુવરયં પુવકીલિએ અણુસજજા. ૯.
છે પણિએ આહારમાહરિત્તા હવાઈ સે નિર્ગથે, તે કહમિતિ ચે? આયરિઆહ-નિગૂંથસ્સ ખલુ પણિએ પાણ
અણું આહારેમાણસ ખંભયારિસ બંભચેરે સંકા વા કંખા વા જાવ કેવલિપણુત્તાઓ વા ધમ્માએ ભંસિજા, તન્હા ખલ ને નિર્ગથે પણીએ આહારમાહરે જા. ૧૦.
ને અઈમાયાએ પાણભેઅણું આહારઈત્તા હવઈ સે
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-ડશ અધ્યયન
૧૮૧
નિર્ગથે, તે કહમિતિ ચે ? આયરિઆહ-નિગૂંથસ્સ ખલું અઈમાયાએ પાણભે અણું આહારેમાણસ્સ બંભયારિરસ બંભચેરે સંકા વા કંખા વા જાવ-ધમ્માએ વે ભંસિજજા તખ્તા ખલ ને નિર્ગાથે અઈમાયાએ પાણભે અણું ભુજિજજા. ૧૧,
નો વિભૂસાણવાઈ હવાઈ સે નિર્ગથે, તે કહમિતિ ચે ? આયરિઆહ-વિભૂસાવત્તિએ ખલુ વિભૂસિયસરીરે ઈન્થીજણસ્સ અભિલસણિજે હવઈ, તઓ હું તસ્સ ઈOિજણેણં અભિલસિજજમાણસ્સ બંભરે સંકા વા કંખા વા જાવ–ધમ્માઓ ભંસિજજા તખ્તા ખલુ ને નિગૂંથે વિભૂસાણવાઈ સિઆ. ૧૨.
ને સવરસગંધફાસાણુવાઈ હવાઈ સે નિગૂંથે, તે કહમિતિ ચે ? આયરિઆહ-નિગ્રંથસ ખલુ સદ્દવરસગધફાસાણવાઈસ બંભયારિસ્સ બંભચેરે સંકા વા કંખા વા વિતિગિચ્છા વા સમુપૂજિજજા, ભેએ વા ભેજા, ઉન્માદ વા પાઉણિજજા, દહકાલિએ વા ગાયક હવિજજા, કેવલિપણુણત્તાઓ વા ધમ્માએ ભસિજજા, તન્હા ને નિગ્ગથે સદ્દવરસગંધફાસાણુવાઈ હવાઈ સે નિગૂંથે, દસમે બંભરસમાહિરાણે હવઈ. ૧૩. ભવંતિ ઈન્થ સિલેગા. તે જહા
જ વિવિત્તમણુઈર્ણ, રહિએ થીજણેણ ય; બંભરક્સ રફખા, આલમં તુ નિસેવએ. ૧ મણપલ્હાયજણણી, કામરાગવિવણી; બંભર્ચરરએ ભિખૂ, ચીકણું તુ વિવજજએ. ૨ સમં ચ સંથવ થી હિં, સંકહું ચ અભિખણું બંભરએ ભિખૂ, નિચ્ચ પરિવજએ. ૩
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૮૨
દાન-માણિક્ય તિલક-સ્વાધ્યાય-મ‘જરી
અંગપચ્ચ’ગસ’ઠાણું,
ચારુલવિઅપેહિ; ભચેર થીણું, ચક્ષુગિઝ વિવજ્જએ. ૪ કુઈએ' રુઈશ્મ' ગીઅ', સિ' ણુએ કદિ; ખ‘ભચેરરએ થીણું', સાઅગિઝ્ઝ વિવજ્જએ. હાસ* કિટ્ટ* ૨ઈ ૬૫, સહસાવિત્તાસિગ્માણિ અ; » ભચરરએ થીણું, નાચિંત કયાઇવિ. પશુિઅ' ભત્તપાણું' ચ, ખપ્પ... મયવિવ’; ખભચેરર ભિક્રૂ, નિચ્ચસા પરિવજ્જએ.
ધમ્મલદ્ધ' મિઅ' કાલે, જત્તત્વ' પશુિહાણુવ નાઈમત્ત' તુ ભુજિજજ્જા, ભચેરરએ સયા. વિસ' પરિવજ્જિજ્જા, સરીપરિમ ડણ'; અભચેરરએ શિક્ક્રૂ, સિંગારર્ત્ય' ન ધારએ. સદ્દે વે આ ગધે અ, રસે ફ઼ાસે તહેવ ય; પંચવર્ડ કામગુણે, નિચ્ચસા પરિવજએ. ૧૦
૯
આલએ થીજણુાર્કણ્ણા, થીકહા ય મળેારમા; સથવા ચેવ નારીણું, તાસિક ઇંદિઅરિસણુ ૧૧ કુઈ રુઈઅ ગીઅ', હાસભુત્તાસિઆણિ અ; પણિઅ' ભત્તપાણું ચ, અઇમાય' પાણèાઅણુ. ગત્તભૂસમિટ્ટ ચ, કામલેાગા ય દુઃજ્જયા; નરસત્તગવેસિસ, વસ તાલઉડ જહા. દ્રુજએ કામલેાગે અ, નિચ્ચસા પરિવ~એ; સકલાણાણિ સવાણિ, જિજ્જા પશુિહાણુવ‘. ૧૪
૧૨
૧૩
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉતરાધ્યયન સૂત્ર-સપ્રદશ અધ્યયન
ધમ્મારામે ચરે ભિખૂ, ધિધમ ધમ્મસારહી, ધસ્મારામરએ દંતે, ખંભચેરસમાહિએ. ૧૫ દેવદાણવગધવા,
જફખરફખસકિન્નરા; ખંભારિ નમંસંતિ, દુક્કરે જે કરંતિ તે. ૧૬ એસ ધમે ધવે નિચે, સાસએ જિણદેસિએ; સિદ્ધા સિઝેતિ ચાણ, સિઝિસ્મતિ મહાવરે.
ત્તિ બેમિ. ૧૭ ઇતિ ડિશમધ્યયન સપૂણમ.
૧૭. અથ પાપશ્રમણયાખ્યું સંસદશમધ્યયનમૂ. જે કેઈ ઉ પડ્યુઈએ નિસંકે,
ધમૅ સુણિત્તા વિણવવણે સુદ્દલહે લહિલ બેહિલાભ,
વિહરિજ પચ્છા ય જહાસુહં તુ. ૧ સિજજા દઢા પાઉરણે મે અસ્થિ,
| ઉપજજઈ ભેસુ તહેવ પાઉં, જાણામિ જ વટ્ટ આઉત્તિ,
કિ નામ કાહામિ? સુએણ ભંતે! ૨ જે કઈ પવઈએ, નિફાસીલે પગામસે ભેચ્યા પચ્ચા સુહ સુએઈ, પારસમણે તિ વચ્ચઈ. ૩ આયરિઅઉવઝાહિં, સુએ વિણચં ચ ચાહિએ; તે ચેવ ખિસઈ બાલે, પારસમણે સિ વુ . ૪
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૮૪ દાનભાણિય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
આયરિયઉવજઝાયાણું, સમ્મ ને પરિતપઈ; અખડિપૂએ કહે, પાવસમણે તિ વચ્ચઈ. ૫ સંસદમાણે પાણુણિ, બીઆણિ હરિઆણિ અ અસંજએ સંજયમન્નમાણે, પારસમણે તિ વચ્ચઈ. ૬ સંથાર ફલાં પીઢ, નિસિજ પાયકંબલં; અપ્પમસ્જિઅ આઈ, પાવસમણે તિ વચ્ચઈ. ૭ દવદવસ્મ ચરઈ, પમ આ અભિખણું; ઉલ્લંઘણે અ ચંડે અ, પારસમણે તિ વચ્ચઈ. ૮ પડિલેહેઈ પમરે, અવઉજઝઈ પાયકંબલ; પડિલેહણા અણઉત્ત, પારસમણે ત્તિ લુચ્ચઈ. ૯ પડિલેહેઈ પમરે, જે કિંચિ હુ સિમિઆ ગુરું પરિભાવએ નિર્ચ, પારસમણે તિ વચ્ચઈ. ૧૦ બહુમાયી પમુહરી, થદ્ધ યુદ્ધ અણિગહે અસંવિભાગ અચિત્તે, પારસમણે તિ વચ્ચઈ. ૧૧ વિવાયં ચ ઉદીરેઈ, અધમે અત્તપણહા; વગતે કલહે રસ્ત, પારસમણે તિ વચ્ચઈ. ૧૨ અથિરાસણે કુક્કુઈએ, જસ્થ તત્થ નિસીઆઈ; આસર્ણમિ અણઉત્ત, પારસમણેત્તિ વચ્ચઈ. ૧૩ સસરખપાએ સુએઈ, સિજજ ન પડિલેહઈ; સંથારએ અણઉત્ત, પાવસમણેત્તિ વચ્ચઈ. ૧૪ દુદ્ધદહીવિગઈએ, આહાઈ અભિખણું; અરએ આ તકમે, પારસમણેતિ વચ્ચઈ. ૧૫
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાદયયન સૂત્ર-અષ્ટાદશ અધ્યયન
૧૮૫
અત્યંતમિ અ સૂરંમિ, આહાઈ અભિખણું; ચેઈએ પડિચેઈ પારસમણે િવચઈ. ૧૬ આયરિઅપરિચાઈ,
પરપાર્સડસેવએ; ગાણું ગણિએ દુબૂએ, પારસમણે ત્તિ વચ્ચઈ. ૧૭ સયં ગેહં પરિચજજ, પરગેહંસિ વાવરે, નિમિત્તે ય વવહરઈ, પારસમણે ત્તિ વચઈ. ૧૮ સણાઈપિંડં જે મેઈ, નેચ્છઈ સામુદાણિઅં; ગિતિનિસિજજં ચ વાહેઈ, પારસમણે રિ ગુરચઈ. ૧૯ એરિસે પંચકુસીલસંધુઓ,
રૂવન્દરે મુણિપવરાણુ હિઠિમે; અયંસિ લોએ વિમેવ ગરહિએ,
ન સે ઈહ નેવ પરથલાએ. ૨૦ જે વજએ એએ સયા ઉ દેસે,
- સે સુવએ હેઈ મુણીણ મક્કે અયંસિ એ અમય વ પૂઈએ,
આરાહએ લેગમિણું તહા પર. ત્તિ બેમિ. ૨૧ ઇતિ સદશમધ્યયન સંપૂર્ણ
૧૮ અથ સંયતીયાખ્યમષ્ટાદશમધ્યયનમ. કપિલે નયરે રાયા, ઉદિણબલવાહણે; નામેણું સંજએ નામ, મિગā ઉવનિષ્ણએ. ૧
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મજરી
હેયાણીએ ગયાણીએ, રહાણીએ તહેવ ય; પાયત્તાણીએ મહયા, સવ્વ પરિવારિએ. ર મિએ સ્કુભિત્તા હયગએ, કપિલ્લુ જાણુકેસ રે; ભીએ તે મિએ તત્વ, વહેઈ રસમુચ્છિએ.
૧૮૬
અહં કેસર મિ ઉજ્જાણે, અણુગારે તાણે; સજ્ઝાયઝાણસ'નુત્તે, ધમ્માણ ઝિયાયઇ. ૪
અ¥ાવમ'ડવ'સિ,
ઝાયઈ વિઆસવે; તસ્સાગએ મિએ પાસ, વહેઇ સે નરાહિવે.
અહુ આસગએ રાયા, હુએ મિએ ઉ પાસિત્તા,
અહુ રાયા તથૅ સભા, મએ ઉ મદપુણ્ણું, આસ' વિસજ્જઈત્તા છું, વિષ્ણુએણુ વ દએ
પાએ,
અહં માણેણુ સેા ભયવ, રાયાણુ' ન પડિમ તેઈ, સંજએ અર્હમસીતિ, કુદ્ધે તેએણુ અણુગારે,
ખપ્પમાગમ સેા તહિં; અણુગાર તથ પાસઈ, અણુગારા માડુઓ; રસગિદ્દેશ્ ઘતુણા. અણુગારસ સા નિવા; ભગવ` એલ્થ મે ખમે.
ત
અણુગારી ઝાણુમસિએ; રાયા ભય દુઆ.
3
ભયવ' વાહરાહિમે; દહિજ્જ
.
૯
નરકેાડિએ. ૧૦
અલએ પત્નિવા તુખ્ત', અભયદાયા ભવાહિ અ; અણિચ્ચે જીવલેગમિ, કિ હિંસાએ પસસ ?. ૧૧ જયા સવ્વ પરિચ્જ્જ, ગ’તવમવસસ તે; અનિચ્ચે જીવલેાગ'મિ, કિં રજમ્મિ પસસ ?. ૧૨
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-અષ્ટાદશ અધ્યયન
જીવિએ ચેવ વં ચ, વિજુસંપાયચંચલ; જથ મુઝસિ રાય, પેચત્થ નાબુઝસે. ૧૩ દારાણિ અ સુઆ ચેવ, મિત્તા ય તહ બંધવા; જીવંતમણુજીવંતિ, મયં નાણુવ્રયંતિ અ. ૧૪ નીહરંતિ મયં પુત્તા, પિઅર પરમદુખિઆ; પિઅરવિ કહા પુત્ત, બંધુ રાયં તવ ચરે. ૧૫ તએ તેણડજૂિએ દવે, દારે આ પરિફિખએ; કીવંતને નરા રાયં, હરતા અલંકિઆ. ૧૬ તેણાવિ જ કર્યા કર્મો, સુહં વા જઈ વાસુહં; કમ્મણ તેણ સંજુરો, ગચ્છઈ ઉ પરં ભવ. ૧૭
ઉણ તસ્સ સે ધમ્મ, અણગારસ અંતિએ, મહયા સંવેગનિવેમં, સમાવણે નરાહિ. ૧૮ સંજઓ ઈઉં રજજ, નિખંતે જિણસાસણે; ગદ્રભાલિસ્સે ભગવએ, અણગારસ અંતિએ. ૧૯ ચિચ્ચા ૨ પવઈએ, ખત્તિએ પરિભાસઈ; જહા તે દીસઈ વં, પસન્ન તે તહા મણે. ૨૦ કિ નામે ? કિ ગો?, કસ્સાએ વ માહણે; કઈ પડિઅરસિ બુદ્ધ, કઈ વિણ એતિ વચ્ચસિ. ૨૧ સંજએ નામ નામેણું, તથા ગેરેણ ગમે; ગદભાલી મમાયરિઆ, વિજાચરણપારગા. ૨૨ કિરિઅં અકિરિઅં વિણયં, અન્નાણું ચ મહામુણી; એએહિં ચઉહિં ઠાણે હિં, મેઅણણે કિ ભાસઈ?. ૨૩
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મ જરી
નાયએ
કંઈ પાકરે મુદ્દે, વિજજાચરણસ'પને, સચ્ચે
he
પરિનિg3; સચ્ચપરમે. ૨૪
નરા પાવકારા; ચરિત્તા ધમમારિઅ. ૨૫ નિરસ્થિ;
પતિ નરએ ઘેરે, દિવ ચ ગદ્ય ગચ્છતિ, માયાવુઈઅમેઅ`તુ, મુસાલાસા
સજમમાણેાવિ અહું, સબ્વે તે વિઇ વિજ્જમાણે પરે લાએ,
મખ્ખુ,
વસામિ ઇરિઆમિ અ. ૨૬ મિચ્છાદિઠ્ઠી અણુારિઆ;
સમ્મ` જાણામિ અય. ૨૭
અહમાસિ
મહાપાણે,
જીઇમ. રિસસ એવમે;
જા સા પાલી મહાપાલી, વ્વિા વરિસસએવમા. ૨૮
સેન્ચુએ ખ'ભલેાઆઆ, અર્પણા અ પસિ ચ, નાણારુ ચ છંદ. ચ, અણુઢ્ઢા જે આ સવ્વસ્થા, પડિમામિ પસિણાણુ, પરમહિં વા પુણા; અહે। ટ્ટિએ અહેારાયં, ઇઇ વા તવ ચરે, ૩૧
જ' ચ મે પુચ્છસી કાલે, સમ્મુ સુદ્રેણુ ચેઅસા; તાઇ પાકરે મુદ્દે, ત નાણુ જિષ્ણુસારણે. ૩૨ કિરિઅ* ચ રાઅએ ધીરા, અકિઅ પરિવએ ટ્રિીએ દિટ્રિસ પત્ને, એઅ પુણ્યયસેચ્ચા, અત્થધમ્માવસે હિં; ભરહેા વિ ભારહે. વાસ, ચિચ્ચા કામાઇ ૫૧એ. ૩૪
ધુમ્મ ચરસુ દુષ્ચર. ૩૩
માણુસ. ભવમાગ; આઉં જાણે જહા તહેા. ૨૯ પરિવજ્જેજ્જ સજએ; ઈઈ વામણુસ ચરે, ૩૦
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉતરાધ્યયન સૂત્ર-અષ્ટાદશ અધ્યયન
૧૮૯
સગરવિ સાગરત, ભરહવાસ નરાહિ; ઈસરિએ કેવલ હિચ્ચા, દયાએ પરિનિવુએ. ૩૫ ચઈત્તા ભારણું વાસ, ચક્કવઠ્ઠી મહિઢિઓ, પજમભુવગએ, મઘ ણામ મહાજસે. ૩૬ સર્ણકુમારે મણસિદે, ચક્કવઠ્ઠી મહિઢિઓ, પુત્ત રજજે કવિતા ણું, સ વિ રાયા તવ ચરે. ૪૭ ચઈતા ભારહું વાસ, ચક્કવટ્ટી મહિહૂિએ; સંતી સંતિકારે લોએ, પત્તો ગઈમર. ૩૮ ઈફખાગરાયવસ, કુન્યૂ નામ નરાહિ; વિફખાયકિતી ભયવં, પતી ગઈમણુતર. ૩૯ સાગરતં ચઈત્તાણું, ભરતું નરવરીસરે; અરે ય અરયં પત્ત, પત્તો ગઈમર. ૪૦ ચઈત્તા ભારતું વાસ, ચકવઠ્ઠી મહિઢિઓ; ચઈત્ત ઉત્તમે એ, મહાપઉમે તવ ચરે. ૪૧ એગછ પસાહિતા, મહિં માણનિસૂર હરિસેણે મણસિદે, પd ગઈમણુત્તર. કર અત્રિએ રાયસહસેહિ, સુપરિશ્ચાઈ દમ ચરે; જયનામે જિણકખાયું, પત્તો ગઈમણુતર. ૪૩ દસણરાજ મુઈ, ચઈતાણું મુણ ચરે; દસણભદ્દો નિફખતે, સફખં સકણ ચોઈએ. ૪૪ નમી નમેઈ અખાણું, સફખે સફખેણ ચેઈએ; ચઈઊણ ગેહં વઈદેહી, સામણે પજજુવએિ. ૪૫
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૯૦
દાન-માણિજ્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી કરકંડૂ કલિંગેસુ, પંચાલેસુ અ દુશ્મહે; નમિરાયા વિદેહેસુ, ગંધારેસુ અ નગઈ. ૪૬ એએ નદિવસહા, નિબંતા જિણસાસણે પુત્તે રજે હવેણું, સામણે પજજુવટિયા. ૪૭ સવીરરાયવસ, ચઈત્તાણ મુણી ચરે, ઉદાયણે પવઈએ, પત્તો ગઈમણુતર. ૪૮ તહેવ કાસીપાયાવિ, સેએ સચ્ચપરમે, કામલેગે પરિશ્ચન્જ, પહણે કમ્પમહાવણું. ૪૯ તહેવ વિજ રાયા, અણુટ્ટાકિતિ પવએ, રજે તુ ગુણસમિદ્ધિ, પતિનું મહાય. ૫૦ તહેવગે તવ કિગ્રા, અશ્વફિખરૂંણ ચેઅસા; મહબૂલ રાયરિસી, આદાય સિરસા સિરિ. ૫૧ કહું ધીરે અહેઊહિ, ઉમ્મત્તવ મહિં ચરે; એએ વિશે સમાદાય, સૂરા દઢપરક્રમા. પર અચંતિનિઆણખમા, સચ્ચા મે ભાસિઆ વઈ, અતરિસુ તરતેગે, તરિસંતિ અણગયા. પ૩ કહું ધીરે અહેaહિ, અરૂણું પરિઆવસે સવ્વસંગવિણિમુકે, સિદ્ધ હવઈ નીરએ. તિ બેમિ. ૫૪
ઇતિ અષ્ટાદશાધ્યયન સપૂણમ.
જન્મ ના
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-એકેનેવિંશ અધ્યયન
૧૯૧
૧૯, અથ મૃગાપુત્રીયાખ્યું એનર્વિશમધ્યયનમ. સુગ્ગવે નયરે રમે, કાણુણુજ જાણહિએ; રાયા બલભદ્દોતિ, મિઆ તસ્સગ્નમાહિસી. ૧ તેસિં પુત્તે બલસિરી, મિઆપુત્તેતિ વિસુએ; અમ્માપિઊણ દઈએ, જુવરાયા દમીસરે. ૨ નંદણે સે ઉ પાસાએ, કીલએ સહ ઈસ્થિહિ દે દેગુંદો ચેવ, નિર્ચ મુઈઅમાણસે. ૩ મણિરયણકુમિતલે, પાસાયાલે અણુરિઓ; આલેએઈ નયરસ, ચઉદ્ધતિગચરચરે. ૪ અહ તત્વ અઈચ્છતું, પાસઈ સમણુસંજયં; તવનિયમસંજમધર, સલઢ ગુણઆગર. ૫ તે હિઈ મિઆપુતે, દિરિએ અણિમિસાએ ઉ; કહિં મનેરિસ સવં, દિક્ષુવં મએ પુરા. ૬ સાહસ દરિસણે તરૂ, અગ્નવસાણંમિ સેહણે મેહં ગયસ્સ સંતસ, જાઈસરણું સમુપર્ણ. ૭ (દેવલેગએ સંતે, માણસ ભવમાગ સત્રિનાણસમુપને, જાઈ સરઈ પુરાણિયું. ) જાઈસરણે સમુપને, મિઆપુ મહિરિએ સરઈ પિરાણિએ જાઈ સામણું ચ પુરાકર્ડ. ૮ વિસએસુ અરજ તે, રાજેતે સંજમંમિ અ; અમ્માપિઅર ઉવાગમ્મ, ઈમ વયણમષ્ણવી. ૯
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
સુઆણિ મે પંચમહત્વયાણિ,
નરએસ દફ ચ તિરિફખણિક નિવિણકામેહિ મહષ્ણવાઓ,
અણુજાણહ પવઈસ્લામિ અમે ! ૧૦ અમ્મતાય ! મએ ભેગા, મુત્તા વિસફવમા; પચ્છા કડુઅવિવાળા, અણુબંધદુહાવહા. ૧૧ ઈમ સરીર અણિચ્ચે, અસુઈ અસુઈસંભવ અસાસયાવાસમિણું, દુફખકેસાણ ભાયણું. ૧૨ અસાસએ સરીરંમિ, રઈ નેવલભામહં; પચ્છા પુરા ય ચઈવે, ફણબુબ્યસન્નિભે. ૧૩ માસત્તે અસારંમિ, વાહિરગાણ આલએ; જરામરણઘWશ્મિ, ખણું પિ ન રમામહે. ૧૪ જમ્મુ દુખે જરા દુફખં, રેગા ય મરણાણિ અક અહો દુખે હું સંસારે, જલ્થ કસતિ જસુણે. ૧૫ ખિત્ત વધું હિરણું ચ, પુતદાર ચ બંધવે; ચઈત્તાણું ઈમં દેહં, ગંતવમવસર્સ મે. ૧૬ જહા કિપાગફલાણું, પરિણામે ન સુંદર, એવં ભુત્તાણ ભેગાણું, પરિણામે ન સુંદર. ૧૭ અદ્ધાણે જે મહંત તુ, અપાહે પવજઈ; ગચ્છતે સે દુહી હોઈ, છૂહાતહાહિં પીડિઓ. ૧૮
એવં ધમ્મ અકાઊણું, જે ગચ્છ પર ભવં; ગચ્છતે સે દુહી હેઈ, વાહિરેગેહિ પીડિઓં. ૧૯
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-એકેનેવિશ અધ્યયન ૧૯૩
અદ્ધાણં જે મહંત તુ, સપાહે પવજઈ; ગચ્છતે સે સુહી હેઈ, બુહાતહાવિવજિજએ. ૨૦ એવં ધમ્મ પિ કાઊણું, જે ગ૭ઈ પરં ભવં; ગચ્છતે સો સુહી હેઈ, અમ્પકમે અવેઅણે. ૨૧ જહા ગેહે પલિત્તમિ, તસ્સ ગેહસ જે પહું; સારભંડાણિ નીeઈ, અસારું અવઉઝઈ. ૨૨ એવં લોએ પવિત્તમિ, જરાએ મરણ ય; અપાયું તારઇસ્લામિ, તુમ્ભહિં અણુમત્તિઓ. ૨૩ તે બ્રિતિમ્માપિઅરે, સામણું પુરૂ દુરચરે; ગુણાણું તુ સહસ્સાઈ ધારેઅવાઈ ભિખુણે. ૨૪ સમય સવભૂસુ, સસુમિત્તસુ વા જગે; પાણાઈવાયવિરઈ, જાવજછવાઈ દુર. ૨૫ નિગ્નકાલ૫મત્તેણં, મુસાવાયવિવરજણું; ભાસિઅવં હિએ સર્ચ નિમ્યાઉત્તેણ દુક્કર. ૨૬ દંત હણમાઈલ્સ, અદિણમ્સ વિવરજણું; અણવજેસણિજ્જર્સ, ગિહણા અવિ દુક્કર. ૨૭ વિરઈ અખંભસ્મ, કામગરસણગુણા; ઉગં મહલ્વયં ખંભ, ધારેઅશ્વ સુદુક્કર. ૨૮ ધણધન્નપેસવગેસ,
પરિગહવિવજણા; સબ્યારંભપરિચાઓ, નિમ્મત્ત સુદક. ૨૯ ચઉમ્બ્રિહેવિ આહારે, રાઈઅણુવજણ સંનિહિસંચએ ચેવ, વજેશ સુદુક. ૩૦
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૯૪
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
છુહા તહાં ય સી ઉë, Éસમસગવેઅણુ; અક્કોસા દુખસિજજા ય, તણફાસા જલ્વમેવ હ. ૩૧ તાલણ તજજણા ચેવ, વહબંધારી સહા દફખં ભિખાયરિયા, જામણા ય અલાભયા. ૩૨ કાઆ જા ઈમા વિત્તી, કેસલોએ આ દારુણે; દુખ બંભવયં ઘર, ધારેલું આ મહણે. ૩૩ સુeઈએ તુમ પુત્તા !, સુકુમાલે સુમજિજએ; ન હું સિ પહૂ તુમ પુત્તા !, સામણમણપાલિઆ. ૩૪ જાવજજીવમવિસામે, ગુણાણું તુ મહભરે; ગુરુઓ લેહભાવ્યું, જે પુત્તા ! હેઈ દુવ્હે. ૩૫ આગામે ગંગઓવ, પડિએશ્વ દુત્તરે; બાહહિં સાગરે ચેવ, તરિઅ ગુણદહી. ૩૬ વાયુઆઠવલે ચેવ, નિરસ્સાએ ઉ સંજમે; અસિધારાગમણું ચેવ, દુક્કર ચરિઉં ત. ૩૭ અહીવેગતદિઠ્ઠીએ, ચરિત્તે પુત્ત! દુક્કરે; જવા લેહમયા ચેવ, ચાવેઅવ્વા સુદુક્કર ! ૩૮ જહા અગિસિહા દિત્તા, પાઉં હઈ સુદુક્કરા; તહ દુક્કર કરેલું છે, કવેણું સમણત્તણું. ૩૯ જહા દુખં ભરેલું જે, હાઈ વાયસ્સ કુન્થલે; તહા દુખં કરેલું જે, કીવેણું સમણત્તણું. ૪૦ જહા તુલાએ તે લેઉં, દુકકરે મંદરે ગિરી; તહા નિહુઅનીસંક, દુક્કર સમણત્તણું. ૪૧
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાદયયન સૂત્ર-એકનવંશ અધ્યયન
૧૫
જહા ભુઆહિં તરિઉં, દુક્કરે રયણાયરે, તહા અણુવસંતેણું, દુક્કર દમસાયર. ૪૨ ભુંજ માણુરૂએ ભેએ, પંચલખણુએ તુમં; ભુત્તભેગી તએ જાય !, પચ્છા ધમ્મ ચરિરસસિ. ૪૩ સે બિંતમ્માપિઅરે !, એવમેએ જહાકુ; ઈહિ એ નિપિવાસસ્સ, નથિ કિંચિ વિ દુસ્કર. ૪૪ સારીરમાણસા ચેવ, વેઅણુએ અણુતસે; મએ સેઢાએ ભીમાઓ, અસઈ દુફખભયાણિ અ. ૪૫ જરામરણકંતારે, ચારિતે ભયાગ, મએ સેઢાણિ ભીમાણિ, જન્માણિ મરણાણિ અ. ૪૬ જહા ઈહં અગણું ઉહે, ઈત્તોડણંતગુણે તહિં, નરએસ વેઅણા ઉહા, અસાય વેઈઆ મએ. ૪૭ જહા ઈહં ઈમં સીએ, ઈત્તકણુતગુણે હિં; નરએસ વેઅણુ સીઆ, અસાય વેઈઆ મએ. ૪૮ કદંતે કંદુકુંભીસુ, ઉપાઓ અસિએ; હુંઆસિણે જલંતમિ, પપુ અણુંતસે૪૯ મહાદવગિસંકાસે, મમ્મિ વઈરવાલુએ કલંબવાયુઆએ અ, દપુ અણુતસે. ૧૦ રસંતે કંદુકુંભીસુ, ઉર્દુ બદ્ધો અબંધ કરવત્તકરયાઈહિં, છિન્નપુર્વે અણુતો . ૫૧ અઈતિફખકંટગાઈણે, તુંગે સિંબલિપાયવે; એવિએ પાસબણું, કાકહિ દુક. ૫૨
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિક્ય-તિલક- સ્વાધ્યાય-મ‘જરી આરસતા સુભેરવ; પાવકમે અણુ તસેા. ૫૩ સામેહિં સમલેહિ અ; વિષ્ણુરતા અણુગસે।. ૫૪
મહાજ તેસુ ઝૂ વા, પીલિસ્મિ સકસ્મેહિં, કૂવા કાલણ એહિં, પાડિએ ફાલિએ છિન્નો, અસહિં અયસીવણ્ણાહિં, ભલ્લીહિં પટ્ટિસેહિ ય; છિન્ના ભિન્ના વિભિન્ના અ, ઉવવણ્ણા પાવકશ્રુણા, ૫૫ અવસે લેાહરહે ન્રુત્તો, જલતે સમિલાજીએ; ચાઇએ તાત્તત્તેહિ, રાજ્કા વા જહુ પાડિએ. ૫૬ હુંઆસણે જલ'ત'મિ, ચિઆસુ મહિસા વિવ; દો પક્કો અ અવસે, પાવકમ્મેહિ પાવિએ. ૫૭ મલા સડાસતુંડહિં, લેહતું હું પિહિં; વિદ્યુત્તો વિલવતાડ્યુ, ઢંકગિ હિંડણ તસ।. ૫૮ તણ્ડા કિલા ધાવતા, પત્તો વેઅર નઈં; જલ પાહુતિ ચિંતા, ખુરધારાહિઁ વિવાઇએ. ૫૯
૧૯૬
અસિપત્ત મહાવણ; છિન્નપુવા અણુગસેા. ૬૦ સૂલેહિં
પત્ત
ઉùાભિતત્તો સંપત્તો, અસિપત્તહિં પડેતેહિ, મુગંરહિં મુસુંઢીહિં, ગયાસ ભગગત્તેહિ, ખુદ્ધિ તિધાર હિં, છુરિઆહિં કપ્પણીહિ અ; કલ્પિ કાલિ છિન્ના, ઉકિત્તો અ અણુગસા. ૬૨ પાસેહિં ફૂડજાલેહિં, મએવા અવસે અહ; વાહિએ બદ્ધરુદ્ધો અ, બહુસા ચેવ વવાઇએ. ૬૩
મુસલેહિ અ; દુષ્મમણુ તસેા. ૬૧
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-એકેનેવિશ અધ્યયન
ગેલેહિં મગરજાલેહિ, મચ્છે અવસે અહં; ઉદ્ધિઓ ફાલિએ ગહિએ, મારિઓ આ અણુતસ. ૬૪ વિદં એહિં જાલેહિં, લિપ્પાહિ સઉ વિવ; ગહિએ લગે આ બદ્ધો અ, મારિઓ આ અણુતસે. ૬૫ કુહાડપરસુમાઈહિ, વŞઈહિં દુમ વિવ; કુદિએ ફાલિએ છિને, તછિએ આ અણુતસે. ૬૬ ચડમુરિમાઈહિ, કુમારેહિ અય પિવ, તાડિએ કુષ્ટિએ ભિને, ચુણિએ આ અણુતસે. ૬૭ તરાઈ તંબલે હાઈ, તઉઆણિ સીસગાણિ અને પાઈએ કલકલંતાઈ આરસંતે સુભેરવું. ૬૮ તુહં પિઆઈ મંસાઈ, ખંડાઈ સેલ્ફગાણિ અક ખાવિએમિ સમંસાઈ, અગ્નિવણાઈ ગ. ૬૯ તુહં પિઆ સુરા સીહૂ, મેરએ આ મહૂણિ અક પસ્જિએમિ જયંતીએ, વસાઓ હિરાણિ અ. ૭૦ નિચ્ચે ભીએણુ તત્થણ, દુહિએણુ વહિએણુ ય; પરમા દુહસંબદ્ધા, વેઅણુ વેઈઆ માએ. ૭૧ તિવચંડપગાઢાઓ, ઘેરાએ અઈદુસ્સહા; મહાભયાઓ ભીમાઓ, નરસું વેઈઆ મએ. ૭૨ જારિસ માણસે લોએ, તાયા ! દિસંતિ વેઅણા એ અણું ગુણિઆ, નરસું દુફખવે અણું. ૭૩ સવભવેસુ અસાયા–વેઅણુ વેઈઆ મએ; નિર્મસંતરમિત્તપિ, જે સાયા નલ્થિ વેઅણ. ૭૪
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૮ દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
તે તિગ્માપિઅરે, છ દેણે પુત્ત ! પવયા; નવર પણ સામણે, દુફખે નિષ્પડિકમ્મયા. ૭૫ સે બિંતલમ્માપિઅરે !, એવમેએ જહા કુટું; પરિકમ્મ કે કુણઈ, અરણે મિઅપફિખરું. ૭૬ એગભૂઓ અરણે વે, જહા ઉ ચરઈ મિગ; એવં ધમ્મ ચરિસ્સામિ, સંજમેણુ તવેણ ય. ૭૭ જયા મિઅસ્સ આયંકે, મહારણુંમિ જાયઈ; અછત રુફખમૂલંમિ, કે હું તાહે તિગિચ્છઈ. ૭૮ કે વા સે સહં દેઈ, કે વા સે પુછઈ સુહં; કે વા સે ભરપાણે વા, આહરિત્ત પણામએ ?. ૭૯ જયા ય સે સુહી હેઈ, તયા ગ૭ઈ ગોઅર; ભરૂપાણસ અઠ્ઠાએ, વલ્લરાણિ સરાણિ અ. ૮૦ ખાઈત્તા પાણિએ પાઉં, વલ્લરેહિં સહિ અ; મિગચારિ ચરિત્તા થું, ગ૭ઈ મિઅચારિય. ૮૧ એવે સમુરિતે ભિખૂ, એવમેવ અણગમે; મિગચારિએ ચરિત્તા , ઉ પક્કમઈ દિસિં. ૮૨ જહામિએ એગ અણેશચારી,
અણેગવાસે ધુવગેરે અy એવં મુણી ગોઅરિએ પવિ,
ને હીલએ નેવિ અ ખિસઈજા. ૮૩ મિગચારિ ચરિસ્સામિ, એવં પુરા ! જહાસુહં; . અમ્માપ્પિઊહિંડણુઠ્ઠાએ, જહાઈ ઉવહિં તઓ, ૮૪
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાયયન સત્ર-એકેવિશ અધ્યયન ૧૯૯ મિઅચારિ ચસ્લિામિ, સલ્વદુફખવિફખણું તુભેહિ સમણુણાએ, પ્રાણ પુર હાસુસં. ૮૫ એવં સ અમ્માપિઅરે અણુમાણિત્તાણ બહુવિહ મમત્ત છિદઈ તાહે, મહાનાગુવ કંચુઅ. ૮૬ ઈહિંઢ વિત્ત ચ મિત્ત અ, પુર દાર ૨ નાય; રેણુએ વ પડે લગ્ગ, નિધુણિત્તાણ નિષ્ણએ. ૮૭ પંચમહેશ્વયજુત્ત, પચહિં સમિએ તિગુત્તિગુત્ત અને સબ્સિતરબાહિરએ, તવહાણુમિ ઉજજુત્ત. ૮૮ નિમ્મમ નિરહંકારે, નિસંગે ચરગાર; સમે આ સવભૂએસ, સેસુ થાવસુ અ. ૮૯ લાભાલાભે સુહે દુખે, જીવિએ મરણે તહા; સમો નિંદાપસંસાસુ, સમો માણાવમાણઓ. ૯૦ ગારેવેસુ કસાસુ, દંડસલ્લભસુ અ; નિઅો હાસગાએ, અનિઆણે અખંધણ. ૯૧ અણિસિએ ઈહું એ, પરલએ અણિસિએ; વાસીચંદણક અ, અસણે અણુસણે તહા. ૯૨ અમ્પસત્વેહિ દારેહિ, સવ્વઓ પિહિસવે; અઝષ્પક્ઝાણજેગેહિં, પત્થદમસાણે. ૩ એવં નાણેણ ચરણેણં, દંસણેણ તણ ય; ભાવણહિ આ સુદ્ધાપ્તિ, સમ્મ ભાવિજી અપ્પયં. ૯૪ બહુઆણિ ઉ વાસાણિ, સામણમણ પાલિઆ માસિએણુ ઉ ભત્તેણં, સિદ્ધિ પત્તો અણુત્તર. ૯૫
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૦૦ દાન-માણિય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
એવં કરંતિ સંબુદ્ધા, પંડિઆ પવિઅફખણા; વિણિઅતિ ભોગેસ, મિઆપુત્તે જતામિસી. ૯૬ મહાપભાવસ્ય મહાજસસ્સ;
મિઆઈપુત્તસ્ય નિસન્મ ભાસિએ; તવ્યપઠાણું ચરિમં ચ ઉત્તમ,
ગઈષ્પહાણું ચ તિલે અવિસ્મૃ. ૯૭ વિઆણિઆ દફૂખવિવર્તુણું ધણું,
મમત્તબંધં ચ મહમ્ભયાવહં; સુહાવહ ધમ્મધુરં અણુત્તરં,
ધારે નિવાણગુણાવહં મહં. ત્તિ બેમિ. ૯૮ ઈતિ એકનવિશમધ્યયન સંપૂણમ.
ર. અર્થ મહાનિર્ચન્થીયે વિશતિતમમધ્યયનમ. સિદ્ધાણ નમે ચ્ચિા, સંયાણં ચ ભાવ; અત્થધમ્મગઈ તઍ, અણુસિદ્િ સુણેહ મે. ૧ પશુઅરયણે રાયા, સેણિએ મગહાહિ; વિહારજૉ નિજજાઓ, મંડિકુછિસિ ચેઈએ. ૨ નાણાદુમલયાઈણું, નાણાપફિખનિસેવિઅં; નાણાકુસુમસંછન્ન, ઉજાણું નંદવમં. ૩ તત્ય સે પાસઈ સાહુ, સંજયં સુસમાહિ; નિસન્ન રુફખમૂલમિ, સુકુમાલ સુeઈએ. ૪
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-વિશતિતમ અધ્યયન ૧૦૧ તસ્ય વં તુ પાસિત્તા, રાઈ તમિ સંજએ; અચંતપરમે આસી, અઉલે અવવિહુઓ. ૫ અહે વણે અહે સર્વ, અહે અજસ સમયા; અહે ખંતી અહે મુરી, અહો ભેગે અસંગયા !. ૬ તસ્ય પાએ ઉ વંદિત્તા, કાઉણુ ય પાહિણું; નાઈટૂરમણાસને, પંજલી પડિપુછઈ. ૭ તરુણે અજજે પવૂઈઓ, ભેગકાર્લામિ સંજયા; વિડિસિ સામણે, એમ સુણામિ તા. ૮ અણહે મિ મહારાય !, નાહ મજઝ ન વિજઈ; અણુકંપગ સુહિં વાવિ, કંચી નાભિમેમોં. ૯ તએ સે પહસિઓ રાયા, સેણિએ મગહાહિક એવં તે ઈઢિમંતસ્ય, કહું નાહે ન વિજઈ. ૧૦ હેમિ નાહ ભર્યતાણું, ભેગે ભુજાહિ સંજયા !; મિત્તનાઈપરિવુડે, માણુટ્સ ખુ સદુદ્દઉં. ૧૧ અપૂણાવિ અણાહોદસિ, સેણિઆ ! મગહાહિવા ! અપ્પણું અણુાહે સંતે, કઈ વે નાહ ભવિસ્યસિ. ૧૨ એવે વત્તો નદિ સે, સુસંભાતે સુવિહિએ, વયણે અસુઅપુર્વ, સાહુણા વિહયષિઓ. ૧૩ આસા હથી મણુસ્સા મે, પુર અંતેઉર ચ મે, ભુંજામિ માણસે ભેએ, આણાઈસરિમં ચ મે. ૧૪ એરિસે સંપયગંમિ, સવકામસમધ્ધિઓ કહું અણહે ભવઈ, મા હુ ભતે મુસં વએ ?. ૧૫
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૦૨
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી શું તમે જાણે અણહિલ્સ, અત્યં પથં ચ પWિવા; જહા અણા હવઈ સણાહે વ નરાહિવા. ૧૬ સુણે હિ મે મહારાય !, અવફિખણ ચેઅસા; જહા અણહ ભવતિ, જહા મે આ પવત્તિ. ૧૭ કસુંબી નામ નયરી, પુરાણપુરભેઅણું, તથી આસી પિઆ મર્ગ, પશુઅધણસંચએ. ૧૮ ૫૮મે વયે મહારાય !, અકલા મે અછિઅણ; અહેસ્થા વિલિ દાહ, સવગન્નેસુ પWિવા !. ૧૯ સન્ધ જહા પરમતિખં, સરીરવિવરંતરે; આવી લિજજ અરી કુદ્ધો, એવં મે અછિઅણું. ૨૦ તિએ મે અંતરિષ્ઠ ચ, ઉત્તિમંગ ચ પીડઈ; ઈંદાસણીસમા ઘેરા, વેઅણુ પરમદારુણા. ૨૧ ઉવરિઆ મે આયરિઆ, વિજજામંતતિગિચ્છગા; અબીઆ સત્યકુસલા, મંતમૂલવિચારયા. ૨૨ તે મે તિગિષ્ઠ કુવ્રુતિ, ચાઉમ્પાય જહાહિઅં; ન ય દુઃખા વિમેઅંતિ, એસા મજ્જ અણહયા. ૨૩ પિઆ મે સવસારંપિ, દિજાહિ મમ કારણ ન ય દુખા વિમેએઈ, એસા મઝ અણહયા. ૨૪ માયાવિ મે મહારાય !, પુખ્તસેગ દુહદિઆ: ન ય દુખા વિમેએઈ, એસા મઝ અહયા. ૨૫ ભારે મે મહારાય !, સગા જિકણિક્ગા ન ય દુખા વિમેઅંતિ, એસા મઝ અણહયા. ૨૬
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉતરાધ્યયન સૂત્ર-વિશતિતમ અદયયન
ભઈણિઓ મે મહારાય !, સગા જિpકણિફૂગ; ન ય દુઃખા વિઅંતિ, એસા મઝ અણહયા. ૨૭ ભારિઆ મે મહારાય !, અરના અણુવ્યા; અંસુપુણે હિં નયણે હિં, ઉરે મે પરિસિંચઈ. ૨૮ અન્ન પાણું ચ રહાણું ચ, ગંધમદ્રુવિલેણું; મએ ણાયમણાયં વા, સા બાલા નેવભુજઈ. ૨૯ ખણંડપિ મે મહારાય !, પાસએવિ ન ફિદઈ; ન ય દુફખા વિમેએઈ, એસા મઝ અણહિયા. ૩૦ તઓહ એવમહંસુ, દુફખમા હુ પુણે પુણે;
અણું અણુભવિઉં જે, સંસારઅણુતએ. ૩૧ સઈ ચ જઈ મુરિચના, વેઅણા વિજેલા ઈએ; ખતે દંતે નિરાર, પશ્વએ અણુગારિસં. ૩૨ એવં ચ ચિંતા શું, પશુતોમિ નહિવા, પરિઅસંતીએ રાઈએ, વેઅણુ મે ખર્યા ગયા. ૩૩ તઓ કટલે પભાયંમિ, આપુચ્છિતાણ બંધવે; ખતે તે નિરારંભે, પવઈએ અણગારિ. ૩૪ તઓહ નાહે જાઓ, અપૂણે અ પરસ્સ ય; સર્સિ ચેવ ભૂઆણું, તસાણું થાવરાણુ ય. ૩૫ અપ્પા નઈ વેઅરણ, અપ્પા મે કુડસામલી; અપ્પા કામદુહા ધૂણ, અખા મે નંદણ વર્ણ. ૩૬ અમ્પા કd વિકત્તા ય, દુહાણ ય સુહાણુ ય; અપ્પા મિત્તમમિત્ત ચ, દમ્પટ્રિઅસુપટ્રિઓ. ૩૭
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૦૪
દાન-માણિજ્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી ઈમા હુ અજ્ઞાવિ અણહયા નિવા ?,
તમેગચિત્તો નિહુએ સુણાહિ; નિઅંઠધમ્મ લહિઆણ વી જહા,
સીદંતિ એગે બહુ કાયરા નરા. ૩૮ જે પવઈરાણ મહાવયાઈ,
સમ્મ ચ ને ફાસયઈ પમાયા; અણિગહપ્પા ય રસેસુ ગિદ્ધ,
ન મૂલએ છિદઈ બંધણું સે. ૩૯ આઉત્તયા જસ્સ ય નથિ કાઈ
ઈરિઆઈ ભાસાઈ તહેસણુએ; આયાણનિફખેવ દુર્ગાછણાએ,
ન વીરજાયે અણુજાઈ મગ્ન. ૪૦ ચિરંપિ સે મુંડરાઈ ભવિતા,
અથિરવ્રએ તવનિઅમેહિં ભ; ચિરંપિ અપાણ કિલેસઈત્તા,
ન પારએ હાઈ હુ સંપરાએ. ૪૧ પિલેવ મુઠી જહ સે અસારે,
અયંતિએ કૂડકહાવણે વા; રાઢામણી વેલિઅષ્પગાસે,
અમહઘએ હાઈ હું જાણુએસ. ૪૨ કુસીલલિંગ ઈહ ધારઈત્તા,
ઈસિક્ઝર્ષ જીવિય વૃહત્તા અસંજએ સંજયલમ્પમાણે,
વિણિઘાયમાગ૭ઈ સે ચિરપિ. ૪૩
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૯૫
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂવ-વિશતિતમ અધ્યયન વિસ પિવિત્તા જહ કાલકૂડ,
| હણાઈ સત્યે જહ કુગહી અં; એસેવ ધ વિસાવવણ,
| હણાઈ આલ ઇવાવિવશે. ૪૪ જા લખણું સુવિણ પÉજમાણે,
નિમિત્તકેઉહલસંપગાઢ કુહેડવિજજાસવદાસજીવી,
ન ગચ્છઈ સરણું તશ્મિ કાલે. ૪પ તમંત મેણેવ ઉ સે અસીલે,
સયા દુહી વિપરિઆસુવેઈ; સંધાવઈ નરગતિરિફખજેણું,
મેણું વિરાહિતુ અસહુવે. ૪૯ ઉદેસિ કીઅગડ નિઆગ,
ન મુંઈ કિચિ અણેણિજજ; અગ્ની વિવા સબ્યભરૂખી ભવિસ્તા,
ઈઓ ચુઓ ગ૭ઈ ક પાવ. ૪૭ ન તે અરી કંઠછિત્તા કતિ,
જ સે કરે અપ્પણિઆ દુરપ્પા, સે નાહિઈ મગ્સમુહં તુ પત્ત,
પછાણુતાણ દયાવિહૂણે. ૪૮ નિરઆિ નગ્નઈ ઉ તસ્સ,
જે ઉતિમ વિવજજાસમેઈ ઈમેવિ સે નલ્થિ પરેવિ એ,
દુહએવિ સે ઝિન્નઈ તથા એ. ૪૯
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિજ્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી એમેવહાછંદકુસીલવે,
મગ્ન વિરાહિg જિયુત્તરમાણે કુરરી વિવા ભેગરસાણગિદ્ધા,
નિરઆ પરિતાવમેઈ. ૫૦ સેચાણ મહાવિ સુભાસિ ઈમ,
અણુસાસણું નાણુગુણવઅં; મગં કુસીલાણ જહાય સબં,
મહાનિઅંઠાણ વએ પહેણું. ૨૧ ચરિત્તમાયારશુદ્ધિએ તને,
અણુતરે સંજમ પાલિઆણું; નિરાસ સંખવિઆણ કમ્મ,
ઉઈ ઠાણું વિશ્લલુત્તમ ધુવં. પર એવુગ્ગદવિ મહાતપણે,
મહામુણ મહાપણ મહાયસે; મહાનિયંઠિજજમિણે મહાસુએ,
સે કાહએ મહયા વિત્થરેણું. ૫૩ તો આ સેણિએ રાયા, ઈમુદહુ કયંજલી; અણહત્ત જહાભૂયં, સુટુ મે વિદસિ. ૫૪ તુર્ભા સુલતું ખુ મણુસ્સજન્મે,
લાભા સુલદ્ધા ય તમે મહેસી; તુમ્ભ સણાહા ય સબંધવા ય,
જ બે કિઆ મગિ જિષ્ણુત્તમાશું. ૫૫
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-એકવિશ અધ્યયન
તંડિસ ણાએ અણુાહાણ', સવ્વભૂમણું સજયા !; ખામેમિ તે મહાભાગ !, ઈચ્છાનું અણુસાસિ. ૫૬ પુચ્છિઊણુ મએ તુખ્ત, ઝાણુવિશ્વા ઉ જો કએ; નિમતિઓ ય ભાગેહિં, ત' સવ્વ સેિહ મે. ૫૭ એવ' થુણિત્તાણુ સરાયસીહા,–
ડણગારસીહ' પરમાઈ ભત્તિએ;
સએરાહે સપરિઅણ્ણા સમધવા,
૨૦૭
ધમ્માણુરત્તો વિમલેણુ ચેઅસા. ૫૮
નરાહિવા. પ
ઊસસિઅરેશમકૂવા, કાઊણુ ય પયાહિણ; અભિવ'દ્વિત્તા સિરસા, અતિજાતા ઇઅરાવિ ગુણમિદ્ધો, તિગ્રુત્તિગુત્તો તિવિર વિહંગ ધ્રુવ વિપમુક્કો,
અ;
વિહરઇ વસુહુ' વિગયમાહા, ત્તિ એમિ. ૬૦ ઇતિ વિંશતિતમઘ્યયન' સપૂણમ,
૨૧. અથ સમુદ્રપાલીયાખ્યમેકવિંશમધ્યયનમ્. ચંપાએ પાલિએ નામ, સાવએ આસિ વાણુિએ; મહાવીરસ્ય ભગવઆ, સીસે સેઉ મહેણા. નિગ્ગ'થે પાયણે, સાવએ સેવિકાવિએ; પેાએણ વવહરતે, પિડ' નગરમાગએ. ૨
પિડુંૐ વવહેર’તસ્સ, ત' સસત્ત પગન્ઝ,
વાણિ દ્રેઇ ધૂઅર; સદેસમહુ પત્થિ. ૩
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૦૮
દાન-મણિય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી અહ પાલિઅસ્સ ઘરિણી, સમુદૂમિ પસવઈ, અહ દારએ તહિં જાએ, સમુદપાલિત્તિ નામએ. ૪ ખેમેણ આગ ચંપ, સાવએ વાણિએ ઘરે; સંવહૂએ ઘરે તરસ, દારએ સે સુઈએ. ૫ બાવરી કલાઓ અ, સિફિખએ નઈકેવિએ; જે વ્રણ ય સંપને, સુવે પિઅદમણે. ૬ તસ આવવઈ ભજજે, પિઆ આણંઈ વિ;િ પાસાએ કીલએ રમે, દેવે દેગુંદકે જહા. ૭ અહ અન્નયા યાઈ, પાસાયલાઅણે ઠિઓ; વર્ઝામંડણભાગ, વર્ષો પાસઈ બઝગં. ૮ તે પાસિઊણ સંવેગ, સમુદપાલે ઈશુમખ્ખવી; અહે અસુહાણ કમ્માણું, નિજ જાણું પાવર્ગ ઈમ. ૯ સંબુદ્ધ સે તહિં ભયકં, પરમ સંવેગમારાએ આપુછડમ્માપિઅરે, પડ્યુએ અણગાનિં. ૧૦ જહિg સંગ ચ મહાકિલેસ,
મહંતમહં કસિણું ભયાવહં; પરિઆયધમ્મ ચડભિરેયઈજજા,
વયાણિ સલાણિ પરિસહ અ. ૧૧ અહિંસસઍ ચ અતેણુગ ચ,
તો ય બંભ અપરિગહ ચ, પડિવજિજઆ પંચમહવયાઈ,
ચરિજ ધર્મે જિણદેસિ વિ. ૧૨
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-એકવિશતિતમ અધ્યયન ર૦૯ સવૅહિં ભૂહિ દયાણકપી,
ખંતિકૂખમે સંજમખંભયારી; સાવજગ પરિવજયંતે,
ચરે જજ ભિખૂ સુસમાહિ ઇંદિએ. ૧૩ કાલેણુ કાલ વિહરિજજ રઠે,
બલબલ જાણિએ અપણે અા સીહ વ સદેણ ન સંતસિજજા,
વયજગ સુચ્ચા ણ અસભમાહ. ૧૪ ઉહમાણે ઉ પરિવઈજજા,
પિઅમશ્મિએ સવ્વ તિતિકખઈજજા ન સવ સવ્વત્થડભિરેઅઈજા,
ન યાવિ પૂએ ગરહં ચ સંજએ. ૧૫ અણગઝંદા ઈહ માણવેહિ,
જે ભાવએ સંપકઈ ભિખૂ; ભયભેરવા તત્થ ઉઇતિ ભીમા,
| દિવ્વા મણુસ્સા અદુવા તિરિચ્છા. ૧૬ પરીસહા દુટ્વિસહ અણગે,
સીદંતિ જત્થા બહુકાયરા નરા; સે તલ્થ પર ન વહિજજ ભિક,
| સંગામસીસ ઈવ નાગરાયા. ૧૭ સીએસિણા દંસ મસા ય ફાસા,
આયંકા વિવિહા કુસંતિ દેહું; અકુક્કુએ તત્થડહિયાસ એજજા,
રયાઈ ખેવેજ પુરેકડાઈ. ૧૮
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૧૦
દાન-માણિજ્ય-તિલક-સ્વાદયાય-મંજરી પહાય રાગ ચ તહેવ દેસં,
મેહં ચ ભિષ્મ સમયે વિઅખશે; મેરુશ્વ વાગેણ અકંપમાણે,
પરીસહ આયગુને સહેજા. ૧૯ આણુણએ નાવણએ મહેસી,
નયાવિ પૂએ ગરિણં ચ સંજએ; સે ઉજજુભાવં પડિરજજ સંજએ,
નિવાણમĪ વિરએ ઉઈ. ૨૦ અરઇરઈસહે પહાણસંથ,
વિરએ આયહિએ પહાણવ; પરમપએહિં ચિટૂઈ,
છિન્નસેએ અમમે અકિંચણે. ૨૧ વિવિરલયણાણિ ભઈજજ તાઈ,
નિરુવલેવાઈ અસંથડાઈ, ઈસીહિં ચિણાઈ મહાયસેહિં,
કાએ ફાસે જ પરીસહાઈ. ૨૨ સે નાણુનાવગએ મહેસી,
અણુત્તર ચરિતું ધમ્મસંચયં; અણુત્તરે નાણુધરે જસસી,
એભાસઈ સૂરિએ વતભિખે. ૨૩ દુવિહં ખઊણુ ય પુણપાવું,
નિરંગણે સવઓ વિષ્પમુફકે, તરિતા સમુદ્ર વ મહાભવોઉં,
સમુદપાલે અપુણગમં ગએત્તિ. બેમિ. ૨૪ ઇતિ એકલિંશમધ્યયન સંપૂર્ણમ.
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાયયન સૂત્ર-દ્વાર્વિશતિતમ અધ્યયન
શા
રર અથ રથનેમીયાખ્ય દ્વાર્વિશમધ્યયન સોરીઅપુરશ્મિ નરે, આસિ રાયા મહઢિએ; વસુદેવુત્તિ નામેણું, રાયેલફખણુસંજુએ. ૧ તસ્સ ભજા દુવે આસિ, રેહિ દેવઈ તહે; તાસિં દેહપિ દે પુત્તા, ઈટ્રો રામકેસવા. ૨ સેરિઅપરમિ નય, આસિ રાયા મહઢિએ; સમુદ્દવિજએ નામ, રાયલફખણુસંજુએ. ૩ તસ્સ ભજજ સિવા નામ, તીસે પુખ્ત મહાયસે ભયવં અરિમિત્તિ, લેગનાહે દમીસરે. ૪ સેકરિ નેમિનામે ઉં, લખણુસહસંજુઓ; અસહસ્સલફખણધરે, અમે કાલગચ્છવી. ૫ વજરિસહસંઘયણે, સમચઉરસે ઝાયરે; તસ્સ રાઈમઈ કર્ણ, ભજ્જ જાયઈ કેસ. ૬ અહ સા રાયવરકણા, સુસીલા ચારુપેહિણું, સવલફખણસંપન્ના, વિજજુ આમણિપહા. ૭ અહાહ જણઓ તીસે, વાસુદેવં મહિત્રિઅં;
હાગચ્છઉ કુમારે, જા સે કન્ન દદામિ હં. ૮ સસહિહિં હવિઓ, કયકે ઉઅમંગલે; દિવજુઅલપરિહિએ, ભૂસણેહિ વિભૂસિઓ. ૯ મત્ત ચ ગંધહથિં, વાસુદેવસ્ય જિગં; આ સેહઈ અહિઅં, સિરે ચૂડામણી જહા. ૧૦
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૧૨
દાન-માણિકય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી અહ ઊસિએણ છણ, ચામરાહિ આ સેહિઓ; દસારચક્રકેણ ય સે, સવ્વઓ પરિવારિઓ. ૧૧ ચતુરંગિણુએ સેણાએ, રઈઆએ જહક્કમં; તુરિઆણું સરિનાએણું, દિવેણું ગણું ફુસે. ૧૨ એઆરિસીએ ઈઢીએ, જુત્તીએ ઉત્તમાએ ય; નિયગાઓ ભવાઓ, નિજજાઓ વહિપુગ. ૧૩ અહ સે તત્ય નિતે, દિલ્સ પાસે ભયહૂદુએ; વાડેહિં પંજહિં ચ, સન્નિરુદ્ધ સુફિખએ. ૧૪ જીવીઅંત તુ સંપત્તેિ, મંસા ભખિઅશ્વએ; પાસિત્તા સે મહાપણે, સારહિ પડિપુછઈ. ૧૫ કલ્સ અા ઈમે પાણ, એએ સવ્વ સુહેસિ; વાડેહિં પંજહિં ચ, સન્નિરુદ્ધ અ અચ્છહિં. ૧૬ અહ સારહી તઓ ભણઈ, એએ ભદ્દા ઉ પાણિ તુમ્ભ વિવાહકજર્જમિ, ભુંજાઉં બહું જાણું. ૧૭ સેઊણ તસ્સ સે વયણે, બહુપાણવિણાસણું; ચિતઈ સે મહાપણે, સાણુકોસે જિએ હિએ. ૧૮ જઈ મઝ કારણે એએ, હમ્મુતિ સુબહૂ જિઆ ન મે એ તુ નિસેસ, પરલેએ ભવિસઈ. ૧૯ સે કુંડલાણ જુઅલં, સુત્તગં ચ મહાયસે; આહરણાણિ અ સવાણિ, સારહિસ્ય પણુમએ. ૨૦ મણુપરિણામે અકએ, દેવા ય જહાઈએ સમર્પણ સવૂિડૂઢીઈ સાપરિસ, નિફખમણું તસ્સ કાઉં જે. ૨૧
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-દ્વાવિંશ અધ્યયન
૨૧૩ દેવમણુસપરિવુડે, સીઆરયણું તઓ સમાસ નિખમિઅ વારગાઓ, રેવયયંમિ ટ્રિએ ભયનં. ૨૨ ઉજજાણું સંપત્તો, એઈ ઉત્તિમાએ સીઆઓ; સાહસીઈપરિવુડો, અભિનિફખમઈ ઉ ચિત્તાહિં. ૨૩ અહ સે સુગંધગંધિએ, રિએ મહાકુંચિએ, સયમેવ લુંચઈ કેસે, પંચમુઠ્ઠીહિં સમાહિએ. ૨૪ વાસુદેવે ય હું ભણુઈ, ઉત્તકેસ જિઇદિઅં; ઈચ્છિઅમરહું તુરિઅ, પાસુ તે દમીસરા. ૨૫ નાણેણં દંસણું ચ, ચરિતેણ તણ ય; ખંતીએ મુત્તીએ, વડૂઢમાણે ભવાહિ અ. ૨૬ એવં તે રામકેસવા, દસારા ય બહુજણા; અરિનેમિં વંદિત્તા, અઈગયા વારગાઉરિ. ૨૭ સેઊણ રાયવરકન્ના, પડ્યૂજ઼ સા જિણસ્સ ઉ; નીહાસા ય નિરાણુંદા, સેગેણુ ઉ સમુછિયા. ૨૮ રાઈમઈ વિચિત, ધિરભુ મમ વિઅં; જાહં તેણ પરિચ્ચત્તા, સેએ પવઈઉં મમ. ૨૯ અહ સા ભમરસબ્રિજે, કુષ્યફણગપસાહિએ સયમેવ હુંચઈ કેસે, ધિઈમંતી વવસિઆ. ૩૦ વાસુદેવે ય હું ભણુઈ લુત્તકેસ જિદિઅં; સંસારસાયરે ઘેર, તર કણે લહું લખું. ૩૧ સા પવઈઆ સંતી, પવાવેસિ તહિં બહં સયણે પરિઅણું ચેવ, સીલવંતા બહુસ્યુઆ. ૩૨
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૧૪ દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી ગિરિ ચ રેવયં જતી, વાસેલા ઉ અંતરા; વાસંતે અંધારશ્મિ, અંતે લયણસ સા ઠિયા. ૩૩ ચીવરાઇ વિસાવંતી, જહાજાત્તિ પાસિઆ; રહનેમી ભગ્નચિત્તો, પછા દિદ્દો એ તીઈ વિ. ૩૪ ભીઆ ય સા તહિં દડું, એગતે સંજયં તર્યા; બહાહિં કાઉં સંગેફ, વેવાણી નિસીઆઈ. ૩૫ અહ સેવિ રાયપુત્ત, સમુદ્રવિજયંગ; ભીએ પેવેઈ દડું, ઈમં વકજમુદાહરે. ૩૬ રહનેમી અહં ભદ્દે, સુવે ચારભાસિણિ; મમં ભયાહિ સુતણ, ન તે પીલા ભવિસ્મઈ. ૩૭ એહિ તા ભુજિમે ભેએ, માશુટ્સ ખુ સુદુલહું; ભુત્તભેગી તઓ પછા, જિણમÍ ચરિસ્લિમ ૩૮ દરહુણ રહનેમિં તું, ભગુજmઅપરાઈએ રાઈમઈ અસંભતા, અપ્પણું સંવરે તહિં. ૩૯ અહ સા રાયવરકન્ના, સુરિઆ નિયમવએ; જાઈ કુલં ચ સીલં ચ, રફખમાણી તયં વએ. ૪૦ જઈસિ વેણ સમણે, લલિએણું નલકૂબરે; તહાવિ તે ન ઈચ્છામિ, જઈસિ સફખ પુરંદર. ૪૧ ધીર© તે જ કામી, જે તે જીવિઅકારણ વંત ઈચ્છસિ આવે, સેએ તે મરણું ભવે. ૪૨ અહં ચ ભેગરાયટ્સ, ચડસિ અંધગવહિણે મા કુલે ગંધણું હમે, સંજમં નિડુએ ચર. ૪૩
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાયન સૂવ-દ્વાવિશતિતમ અધ્યયન ૧૫
જઈ તે કાહિસિ ભાવ, જા જા દિચ્છસિ નારિઓ; વાયાવિધુશ્વ હડે, અટ્રિઅપ્પા ભવિસ્યસિ. ૪૪ ગોવાલે ભંડવા વા, જહા તદ્દશ્વણિસરે; એવં અણિસરે તં પિ, સામણુસ્સ ભવિસ્યસિ. ૪૫ તીસે સે વયણે સાચા, સંજયાઈ સુભાસિએ; અંકલેણ જહા નાગે, ધમે સંપડિવાઈએ. ૪૬ મણો વયગુરૂ, કાયપુર જિઇક્રિએ સામણું નિશ્ચલ ફાસે, જાવજજીવ દઢવ્વઓ. ૪૭ ઉગ તવ ચરિત્તાણું, જાયા દુષિણવિ કેવલી; સવૅ કમ્મ ખવિરાણું, સિદ્ધિ પત્તા અણુત્તર. ૪૮ એવું કરિતિ સંબુદ્ધા, પંડિઆ પવિઅખિણ વિણિઅદૃતિભેગેસ, જહા સે પુરિસરમુત્તમ.ત્તિ બેમિ. ૪૯ | ઇતિ દ્વાવિંશમધ્યયન સંપૂર્ણ
અથ કેશિગૌતમીયાખ્ય ત્રાવિંશમધ્યયનમ્ જિણે પાસિરિ નામેણં, અરહા લેગપૂઈએ સંબુદ્ધગ્યા ય સવણ, ધમ્મતિથયરે જિણે. ૧ તસ્ય લેગપૂઈવસ્ટ, આસિ સીસે મહાયસે; કેસી કુમારસમણે, વિજજાચરણપારગે. ૨ એહિનાણસુએ બુદ્ધ, સીસસંઘસમાઉલે; ગામાણુગામે રીયતે, સાવલ્વેિ નગરિમાગએ. ૩
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૬ દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી હિંદુ નામ ઉજજાણું, તમ્મિ નયરમંડલે; ફાસુએ સિન્ધસંથારે, તત્ય વાસ મુવાગએ. ૪ અહ તેણેવ કાલેણું, ધમ્મતિથયરે જિણે; ભયનં વદ્ધમાણુત્તિ, સવ્વલેગશ્મિ વિષ્ણુએ. ૫ તસ્સ લેગપૂઈવસ્ટ, આસિ સીસે મહાયસે; ભયવં અમે નામ, વિજાચરણપારગે. ૬ બારસંગવિચ્છ બુદ્ધ, સીસસંઘસમાઉલે, ગામાણુગાર્મ રીઅંતે, સેવિ સાવસ્થિમાગએ. ૭ કેશં નામ ઉજજાણું, તમિ નયરમંડલે; ફાસુએ સિજજસંથારે, તથવા મુવાગએ. ૮ કેસી કુમારસમણે, અમે આ મહાયસે; ઉભાઓ તથ વિહરિસ, અલીણા સુસમાહિઆ. ૯ ઉભએ સિસ્સસંઘાણે, સંજયાણું તવસિણું તસ્થ ચિંતા સમુખન્ના, ગુણવંતાણ તાઈણું. ૧૦ કેરિસે વા ઈમો ધમે, ઈમે ધમ્મ વ કેરિસે; આયારધમ્મપ્પણિહી, ઈમા વા સા વ કેરિસી. ૧૧ ચાઉજજામે અ જે ધમે, જે ઈમે પંચસિફિખએ દેસિ વદ્ધમાણેણં, પાસેણુ ય મહામુણ. ૧૨ અલગે આ જે ધર્મો, જે ઈમો સંતરે; એગકાજપવન્નાણું, વિગેસે કિ નુ કારણું ? ૧૩ અહ તે તલ્થ સીતાણું, વિષ્ણુય પવિઅકિક અં; સમાગમ કયમાં, ઉભાઓ કેસિગઅમા. ૧૪
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-ત્રયેાવિશ અધ્યયન
ગામમા
સીસસ'ઘસમાઉલે;
પરિવર્ણી ક જિરૂ કુલવિક્ખતા, તિ'દુ. વણમાગએ. ૧૫
કૈસી કુમારસમણે, પડિવ પડિવત્તિ,
ગામ’ ક્રિસમાગય'; સપડિવજ્જઇ. ૧૬
સમ્મ
હ
પલાલ ફાસુઅ તત્વ, પંચમ' કુસતાણિ અ; ગેાઅમસ ણિસિજાએ, ખપ્પ સ’પણામએ. ૧૭ કેસીકુમારસમણે, ગામે અ મહાયસે; ઉભએ નિસન્ના સાહુતિ, ચંદસૂરસમપહા. ૧૮
સમાગયા મહૂ તત્ય, પાસડા કાઉગામિ; ગિહત્થાણુમળુંગા, સાહસીએ સમાયા. ૧૯
એગક જપવન્નાણુ, ધમ્સે વિહે મેહાવી ?, તએ કેસિ' જીવંત તુ, પણ્ણા સમિક્ષ્મએ ધર્મ',
જક્ષ્મ-રખસ-કિન્નરા, આસિ તત્વ સમાગમા. ૨૦
દેવદાણવગ'ધવા,
કેસી
ગેાઅમખ્ખવી; ઇણુમખ્ખવી. ૨૧
અદિસાણ ય ભૂઆણું, પુચ્છામિ તે મહાભાગ !, તએ કેસિ’જીવત તુ, ગામમા પુચ્છ ભતે ! જહિચ્છ તે, કેસી ગે અમમખ્ખવી; તએ કેસી અણુણ્ણાએ,ગેાઅમ ઇણુમખ્ખવી. ૨૨ ચાઉજજામે અ જો ધમ્મા, જો ઇમા પચિસિક્ક્ષ્મએ; દેસિ વદ્ધમાણેણુ, પાસેણ ય મહામુી. ૨૩ વિસેસેકિ નુ કારણ; કહે' વિપચ્ચએ ન તે ? ૨૪ ગેમમા ઈષ્ણુમમ્બવી; તત્તવિવષ્ણુય', ૨૫
તત્ત'
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________
ܐܪܪ
દાન-માણિજ્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી પુરિમા ઉજજીજડા ઉ, વકજડા ય પછિમા; ભક્ઝિમા ઉજજુપણું ઉ, તેણુ ધમ્મ દુહા કએ. ૨૬ પરિમાણું દુન્નિસુઝે ઉ, ચરિમાણું દુરપાલ; કપ મઝિમગાણું તુ, સુવિમુઝે સુપાલએ. ૨૭ સાહ અમ! પણ તે, છિણે મે સંસઓ ઈમે; અવિ સંસએ મઝ, તે મે કહસુ ગેઅમા ! ૨૮ અચેલગે આ જે ધર્મો, જે ઈમે સંતરુત્તરે; દેસિ વદ્ધમાણેણં, પાસણ ય મહાજસા. ૨૯ એગકજજથ્વવજ્ઞાણું, વિસે કિ નુ કારણું લિગે દુવિહે મહાવી, કહે વિપચ્ચ ન તે? ૩૦ કેસિમેવં બુવંતં તુ, ગેઅમે ઈણમખ્ખવી; વિણણણણ સમાગમ્મ, ધમ્મસાહણમિછિએ. ૩૧ પચ્ચયથં ચ લેગસ, નાણાવિહવિગપ્પણું; જન્નત્થ ગહણથં ચ, એ લિંગપ્પાઅણું. ૩૨ અહ ભવે પણ ઉ, મફખસબૂઅસાહણ; નાણું ચ દંસણું ચેવ, ચરિત્ત ચેવ નિચ્છએ. ૩૩ સાહુ અમ ! પણ તે, છિણે મે સંસઓ ઈમે; અન્નવિ સંસએ મક્યું, તે મે કહયુ અમા! ૩૪ અણેગાણું સહસ્સારું, મઝે ચિસિ ગોચમા ! તે આ તે અભિગચ્છતિ, કહે તે નિજિઆ તમે? ૩૫ એગે જિએ જિઆ પંચ, પંચ જિએ જિઆ દસ દસહા 6 જિણિત્તાણું, સવસત્ત જિણમહં. ૩૬
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાયયન સૂવ-વિશ અધ્યયન ૨૧૯
સત્ત ઈઈ કે પુત્તે કેસી ગામમબવી; તએ કેસિં બુવંત તુ, અમે ઈણમખ્ખવી. ૩૭ એગપ્પા અજિએ સત્ત, કસાયા ઈદિઆણિ અક તે જિણિતુ જહાણાય, વિહરામિ અહં મુણ. ૩૮ સાહુ ગેઅમ! પણું તે, છિન્ને મે સંસએ ઈમે; અન્નવિ સંસએ મરૂં, તે મે કહસુ અમા. ૩૯ દીતિ બહ લે, પાસબદ્ધા સરીરિક મુક્કપાસે લહૂભૂઓ, કહું તે વિહરસિ મુણી? ૪૦ તે પાસે સવસે છિત્તા, નિરંતૂણ ઉવાયએ; મુક્કપાસે લહૂભૂઓ, વિહરામિ અહં મુણ. ૪૧ પાસા ય ઈતિ કે વૃત્તા, કેસી અમખ્ખવી; તએ કેસિં બુવંત તુ ગેઅમે ઈશુમખ્ખવી. ૪૨ રાગદેસાદ તિવા, નેહપાસા ભયંકરા; તે છિંદિત્ત જહાણાયં વિહરામિ જહકક્કમં. ૪૩ સાહુ ગેઅમ! પણ તે, છિન્ને મે સંસઓ ઇમે; અન્ન વિ સંસએ મક્કે, ત મે કહસુ ગેઅમા. ૪૪ અંતે હિઅય સંસૂઆ, લયા ચિટૂઈ ગેઅમા; ફલેઈ વિસભખીણું, સા ઉ ઉદ્ધરિઆ કહું? ૪૫ ત લય સવ્વસે છિત્તા, ઉદ્ધરિત્ત સમૂલિ; વિહરામિ જહાનાય, મુક્કોમિ વિસલખણું. ૪૬ લયા ય ઈતિ કા વૃત્તા, કેસી ગામમબવી; કેસિમેવ બુવત તુ, ગેઅમો ઇણમમ્બવી, ૪૭
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૨૦
દાન-માણિક્ય-તિલક–સ્વાધ્યાય-મંજરી
ભવતહાં લયા વૃત્તા, ભીમ ભીમફલેદયા; તમુદ્ધિતુ જહાનાય, વિહરામિ મહામુણી. ૪૮ સાહુ અમ! પણું તે, છિન્ન મે સંસએ ઈમે; અણવિ સંસએ મઝે, તે મે કહસુ અમા! ૪૯ સંપજજલિઆ ઘારા, અગ્ની ચિટૂઈ ગામા જે ડહંતિ સરીરસ્થા, કહું વિક્ઝાવિઆ તુમે. ૫૦ મહા મેહમ્પસૂઆએ, ગિઝ વારિ જલુત્તમં; સિંચામે સયયં તે ઉં, સિત્તા ને આ ડહંતિ મે. ૫૧ અગ્ની આ ઈઈ કે , કેસી ગોઅમમબવી; તએ કેસિ બુવત તુ, ગોઅમે ઈણમખ્ખવી. પર કસાયા અગિણે વૃતા, સુઅસલત જલં; સુઅધારાભિહયા સંતા, ભિન્ના હું ન ડહંતિ મે. પ૩ સાહ ગોઅમ! પણ તે, છિન્ન મે સંસએ ઈમે; અન્નવિ સંસએ મક્કે, ત મે કહેસુ અમા. ૨૪ અયં સાહસિએ ભીમે, દુદ્રો પરિધાઈ; જસિ ગેઅમ ! આરૂઢે, કાં તેણ ન હીરસિ? પપ પહાવંત નિગિહામ, સુઅરસીસમાહિત્યં; ન મે ગ૭ઈ ઉમ્મર્ગ, મગ્ન ચ પડિવાઈ. પ૬ આસે આ ઇતિ કે , કેસી ગોઅમમખ્ખવી કેસિમેવ બુવંતં તુ, અમે ઈણમખ્ખવી. ૫૭ મણે સાહસિએ ભીમે, દુ પરિધાઈ; તં સમ્મ તુ નિગિહામિ, ધમ્મસિફખાઈ કંથગં. ૫૮
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-ત્રયાવિશતિતમ અધ્યયન
રા
સાહુ ગોઅમ! પણ તે, છિન્નો મે સંસએ ઈમે; અન્નવિ સંસએ મઝં, તે મે કહસુ ગામા ! ૫૯ કુપા બહવે લોએ, જેહિં નાસંતિ જંતુણે અદ્ધાણે કહ વતે, ન નસ્સસિ ગેઅમા? ૬૦ જે અ મમ્મણ ગચ્છતિ, જે આ ઉમ્મગપટ્રિઆ તે સવે વેઈઆ મજઝં, તે ન નસ્સામહે સુણી. ૬૧ મગે અ ઈતિ કે કુત્તે? કેસી ગોઅમમમ્બવી; તએ કેસિં બુવંત તુ, અમે ઈમખવી. ૬૨ કુષ્પાવયણપાર્સડી, સર્વે ઉમ્મગપઆિ, સમગ્સ તુ જિણફખાય, એસ મગે હિ ઉત્તમે. ૬૩ સાહુ ગોઅમપણ તે, છિન્નો સંસઓ ઈમે; અણેવિ સંસઓ મક્કે, તે મે કહસુ અમા! ૬૪ મહાઉદવેગેણં, બુઝમાણુણ પાણિયું; સરણું ગઈ પઈટ્ર ય, દીવ કે મન્નસિ મુણી ? ૬૫ અસ્થિ એગ મહાદી, વારિમઝે મહાલ; મહાઉદગગસ્ટ, ગઈ તત્થ ન વિજઈ. ૬૬ દવે એ ઈઇ કે વરે, કેસી ગોઅમમખવી, કેસિમેવ બુવંત તુ, ગેઅમે ઈણમખ્ખવી. ૬૭ જરામરણગણું બુઝમાણુણ પાણિયું; ધમ્મ દી પઈ ય, ગઈ સરણમુત્તમં. ૬૮ સાહુ ગોઅમ! પણું તે, છિણે મે સંસએ ઈમે; અન્નોવિ સંસએ મક્યું, તે મે કહસુ અમા! ૬૯
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૨૨
દાન-માણિક્ય-તિલકસ્વાધ્યાય-મંજરી અણુવંસિ મહંસિ, નાવા વિપરિધાઈ જસિ ગેઅમ ! આરૂઢ, કીં પારં ગમિસ્સસિ. ૭૦ જા ઉ અસાવિ નાવા, ન સા પારસ ગામિણી; જા નિરસાવિણ નાવા, સા ઉ પારસ ગામિણી. ૭૧ નાવા એ ઈઈ કા વૃત્તા, કેસી ગામમખ્ખવી; કેસિવ બુવંત તુ, અમે ઈચ્છમમ્મી ૭૨ સરીરમાહ નાવત્તિ, છ વચ્ચતિ નાવિઓ; સંસારે અણણ ડુત્ત, તરંતિ મહેસિ. ૭૩ સાહુ ગેઅમ! પણ તે, છિ મે સંસએ ઈમે; અન્નોવિ સંસઓ મઝં, તે મે કહસુ ગેઅમા ! ૭૪ અંધયારે તમે ઘરે, ચિતિ પાણિણે બહુ કે કરિસઈ ઉજજોએ, સવ્વલોઅંમિ પાણિયું. ૭૫ ઉગએ વિમલે ભાણ, સવ્વલે અપહંકરે; સે કરિસઈ ઉજજે, સવલો અંમિ પાણિયું. ૭૬ ભાણ અ ઇઈ કે , કેસી ગામમખ્ખવી; કેસિમેવ બુવંત તુ, ગેઅમે ઇણમખવી. ૭૭ ઉગએ ખીણસંસારે, સવણ જિશુભફખરે; સે કરિસ્સઈ ઉજજોએ, સવલોઅંમિ પાણિર્ણ. ૭૮ સાહુ અમ! પણ તે, છિન્ને મે સંસએ ઈમે; અવિ સંસએ મક્કે, તમે કહસ ગેમા ! ૭૯ સારીરમાણસે દુખે, વક્ઝમાણુણ પાણિયું; એમ સિવામણબાહ, ઠાણું કિં માસે મુણી? ૮૦
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રિી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-ત્રયાવિશ અધ્યયન
છે
-
અસ્થિ એગં ધુવ ઠાણું, લોગગમિ દુરાચીં; જસ્થ નલ્થિ જરામર્, વાહિણે વેઅણુ તહા. ૮૧ કાણે આ ઈઈ કે વુ? કેસી ગામમખ્ખવી; કેસિમેવ બુવંતં તુ, અમે ઇણમખ્ખવી. ૮૨ નિવાણુંતિ અબાઉંતિ, સિદ્ધલોગગ્યમેવ ય; ખેમ સિવામણબાહ, જ ચરંતિ મહેસિ. ૮૩ તં ઠાણું સાસયં વાસ, લોઅર્ષ્યામિ દુરાગ્રહું; જ સંપત્તા ન સે અંતિ, ભીંતકર મુણ. ૮૪ સાહુ ગોઅમ! પણું તે, છિન્નો મે સંસઓ ઈમે; નમે તે સંસયાતીત ! સવસુત્તમહયહી. ૮૫ એવું તુ સંસએ છિને, કેસી ઘેરપર કમે; અભિવંદિતા સિરસા, ગેમિં તુ મહાયસં. ૮૯ પંચમહવયધર્મ, પડિવા જઈ ભાવ; પુરિસ્સ પછિમંમિ, મગે તથ સુહાવો ૮૭ કેસીએમએ ચિં, તસ્મિ આસિ સમાગમે; સુઅસીલસમુક્કરિસે, મહત્યવિણિછએ. ૮૮ તેસિયા પરિસા સવા, સમ્મર્ગ સમુહરિયા; સંથુઆ તે પસીઅંતુ, ભયવં કેસિગો અમે. ત્તિ બેમિ. ૮૯
ઇતિ વિશમધ્યયન સંપૂણમ.
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૨૪
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી ૨૪ અથ પ્રવચનમાતૃસંજ્ઞ ચતુર્વિશમધ્યયનમ્ અપૂવયણમાયાએ, સમિઈ ગુત્તી તહેવ ય; પંચે ય સમિઈઓ, તઓ ગુત્તિઓ આહિઆ. ૧ ઈરિઆભાસેસણાદાણે, ઉચ્ચારે સમિઈ ઈએ; મણગુત્તી વયગુરી, કાયગુરી અદ્દમા ૨ એઆએ અ સમિઈઓ, સમાસેણ વિઆહિઆ દુવાલસંગે જિણફખાયું, માયં જલ્થ ઉ પવયણું. આલંબeણ કાલેણ, મણ જયણાઈ આ ચઉકારણ પરિસુદ્ધ, સંજએ ઈરિએ રિએ. ૪ તસ્થ આલંબણું નાણું, દંસણું ચરણ તહા કાલે આ દિવસે ગુરૂ, મગે ઉપૂવવજિજએ. ૫ દવાઓ ખેઓ ચેવ, કાલએ ભાવ તહા; જયણું ચઉવિહા વત્તા, તે મે કિત્તઓ સુણ. ૬ દશ્વએ ચબુસા પહે, જુગમિત્ત તુ ખેત્તઓ કાલએ જાવ રીએજજા, ઉવઉ આ ભાવ. ૭ ઇદિઅર્થે વિવજિજત્તા, સઝાયં ચેવ પંચહા, તમુત્તી તપુરક્કારે, સંજએ ઈરિએ રિએ. ૮ કેહે માણે આ માયાએ, લોભે આ ઉવઉત્તયા; હાસે ભયમેહરિએ, વિકહાસુ તહેવ ય. ૯ એઆઈ અ ઠાણાઈ, પરિવજિતુ સંજયે; અસાવજજ મિઅં કાલે, ભાસં ભાસિજજ પણવં. ૧૦ ગવેસણુએ ગહણે અ, પરિભેગેસણા ય જા; આહારવહિસેજાએ, એએ તિણિ વિ સેહએ. ૧૧
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉતરાધ્યયન સૂત્ર-ચતુર્વિશ અધ્યયન
૨૫ ઉગામુપાયણું પઠમે, બીએ સેહિજજ એસણું પરિભેગંમિ ચઉકર્ક, વિસહિજજ જયં જઈ. ૧૨ ઓવહેવગૂહિઅં, ભંડાં દુવિહં મુણી; ગિહત નિકિખવતે અ, ઉંજિજજ ઈમં વિહિં. ૧૩ ચબુસા પડિલેહિરા, પમનિજ જયં જઈ આઈએ નિકિખજજા વા, દુહએવિ સમિએ સયા. ૧૪ ઉચાર પાસવર્ણ, ખેલ સિંઘાણ જલિઅં; આહાર ઉવહિં દેહ, અન્ન વાવિ તહાવિહં. ૧૫ અણાવાયમસંલેએ, અણાવાએ ચેવ હઈ સંલેએ; આવાયમલોએ, આવાએ ચેવ સંલોએ. ૧૬ અણુવાયમસંલેએ (૧) પરસડણવઘાઈ (૨); સમે (૩) અઝુસિરે (૪) આવિ, અચિરકાલકર્યામિ (૫) અ ૧૭ વિચ્છિણે (૬) રમગાઢે (૭),
નાસને (૮) બિલવજિજએ (0; તસપાબીઅરહિએ (૧૦), ઉચ્ચારાઈણિ સિરે. ૧૮ એઆઓ પંચ સમિઈએ, સમાસેણ વિઆહિઆ ઇત્તો ય તઓ ગુની, વેચ્છામિ અણપુવસે ૧૯ સચ્ચા તહેવા મેસા ય, સચ્ચામેસા તહેવ ય; ચઉથી અસરશ્ચમેસા અ, મણુગુત્તી ચઉરિવહા. ૨૦ સંરંસમારંભે, આરંભંમિ તહેવ ય; મણે પવરમાણે તુ, નિઅત્તિજજ જયં જઈ. ૨૧ સચ્ચા તહેવ મેસા ઉ, સામેસા તહેવ ય; ચઉત્થી અસશ્ચમેસા ઉં, વયગુરી ચઉરિવહા. ૨૨
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૨૬
દાન-માણિજ્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
-
-
સંરંભ સમારંભે, આરંભંમિ તહેવ ય; વયં પરમાણું તુ, નિઅનિન્જ જયં જઈ. ૨૩ ઠાણે નિસીએણે ચેવ, તહેવ ય તુઅટ્ટણે; ઉલંઘણુપલંઘણ, ઇંદિઆણું ચ નું જણે. ૨૪ સંજસમારંભે, આરંભંમિ તહેવ ય; કાયં પરમાણું તુ, નિઅત્તિજ જયં જઈ ૨૫ એઆએ પચસમિઈએ, ચરણસ્સ ય પવરણે; ગુત્તી નિઅત્તણે વૃત્તા, અસુભત્વેસુ સવસે. ૨૬ એઆ પવયણમાયાએ, જે સમ્મ આયરે મુણું; સે ખિયં સવ્યસંસારા, વિષ્પમુચ્ચઈ પંડિએત્તિ બેમિ. ૨૭
ઇતિ ચતુર્વિશમધ્યયન સંપૂર્ણમ
૨૫ : અથ ચણીયાખ્યું પંચવિંશમધ્યયનમ્, માહણકુલસંભૂઓ, આસિ વિષે મહયસે; જાયાઈ જમજરિ , જયઘોસેસિ નામ. ૧ દિઆગામનિગાહી, મગ્નગામી મહામુણી; ગામાણુગામે રીઅંતે, પત્ત વાણારસી પુરી. ૨ વાણારસીએ બહિ, ઉજાણુમિ મરમે; ફાસુએ સિજજસંથાર, તત્ય વાસકુવાગએ. ૩ અહ તેણે કાલેણ, પુરીએ તથ માહણે; નામેણ વિજયસે, જણ જઈ આવી. ૪
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-પંચવિંશતિતમ અધ્યયન
૨૭
અહ સે તથા અણગારે, માસફખમણ પારણે વિજયસન્સ જર્ણમિ, ભિખમçા ઉવહિએ. ૫ સમુવટ્રિએ તહિં સંત, જાયગો પડિલેહએ; ન હું દહામુ તે ભિખં, ભિ જાયાહિ અન્નઓ. ૬ જે અ વેઅવિ વિખ્યા, જણા ય જે દિઆ: ઈસંગવિઊ જે અ, જે આ ધમ્માણ પારગા. ૭ જે સમસ્થા સમુદ્ધતું, પરમપામેવ ય; તેસિં અન્નમિણે દેય, ભે ભિફક્મ સવ્વકામિઅં. ૮ સે તત્થ એવ પડિસિદ્ધો, જાગેણ મહામુણી, ન હિ ો નવિ તુ, ઉત્તમગરેસ. ૯ ના પાણહેલું છે, નવિ નિવ્વાહણાય વા; તેસિ વિખણાએ, ઈમં વયણમબ્દવી. ૧૦ નવિ જાણસિ વેઅમુહં, નવિ જણાણ જે મુહં; નખત્તાણ મુહં જ ચ, જ ચ ધમ્માણ વા મુહં. ૧૧ જે સમસ્થા સમુદ્ધનું, પર અપ્પામેવ ય; ન તે તુમ વિઆણાસિ, અહ જાણસિ તે ભણ. ૧૨ તસ્મફએવપમુક્ખં ચ, અચયંતે તહિં દિઓ સપરિસે પંજલી ઉં, પુછઈ તે મહામુર્ણિ. ૧૩
આણું ચ મુહં બૂહિ, બૂહિ જણાણ મુહ નખત્તાણ મુહં ભૂહિ, બૂહિ ધમ્માણ જ મુહં. ૧૪ જે સમસ્થા સમુહતું, પરં અપ્પાશુમેવ ય; એય એ સંસય સવ્વ, સાહૂ કહસુ પુછિએ. ૧૫
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૧૮
દાન-માણિક્ય તિલક-સ્વાધ્યાય-મજરી
ધમ્માણુ
જણ્ટ્રી વેઅસાં મુહુ', કાસવા મુહ'. ૧૬ પંજલીઉડા;
ચિદ્નતિ
ઉત્તમ' મારિણેા. ૧૭ વિજામાહસ પયા;
ભાસન્ના ઇવઽગણા. ૧૮
અગ્ગી વા
મહિએ જહા;
ત' વય મ માહેણું. ૧૯
અગિણેત્તમુહા વેઆ, ન′′ત્તાણુ મુહુ ચઢ્ઢા, જહા ચંદ ગહાઈઆ,
વક્રમાણા નમ'સતા,
અાગા જણવાઇ,
ગૂઢા
સજ્ઝાયતવસા,
જો લાએ ભણા વુત્તો, સયા કુસલસ દિ, જો ન સજ્જઈ આગતું, રમએ અજવયણુ મિ,
જહામ,
જાય વ રાગદ્દોસલયાઇ',
ત
તવસિય કિસ દ'ત', સ્વયંપત્તનિવ્વાણું, ત
તમે પાણે વાણિત્તા, જો ન હિંસ† તિવિહેણું,.ત. વય
કૈાહા વા જઈ વા હાસા, સુસ ન વયઇ જો ઉ,
ચિત્તમ’તમચિત્ત' વા, ન ગિદ્ધુઈ અદત્ત જે, દિવમાણસતે િ૨૭, મસા ાય વલ્કેણુ",
་'
પવ્વયતા ન .સાઅઇ;
ત' વય' બૂમ માહણું. ૨૦ નિર્દે‘તમલપાવગ', ભૂમ માહણું. ૨૧
અવચિયમ સસાણિય'; વય ખૂમ માહેણું. ૨૨ સંગહેણુ ય થાવરે;
મ માહેણુ'. ૨૩
લેહા વા જઇ વા લયા; તં વયં ભૂમ
માહણું. ૨૪
અપ્પુ વા જઈ વાં બહું;
ત
વયં બૂમ માહુણું. ૨૫
મેહુણ; માહેશુ..૨૬
જો
ન સેવઇ
ત વય મ
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાયયન સૂત્ર-પંચવિશ અધ્યયન
૨૨૯
જહા પઉમે જલે જાય, નવલિમ્પઈ વારિણ એવં અલિત્ત કામેહિં, તે વયં બૂમ માહણું. ૨૭ અલેલુઅં મુહાવી, અણગાર અકિંચણું; અસંસત્ત ગિહત્વેસુ, તે વયં બૂમ માહણું. ૨૮ જહિત્તા પૂવસંજોગ, નાતિસંગે આ બંધવે; જે ન સજ્જઈ એએસુ તે વયં બૂમ માહણે. ૨૯ પસુબંધા સવવેઆ, જ ચ પાવકસ્મૃણા ન તે તાયંતિ દુસ્સીલ, કમ્માણિ બલવંતિહ. ૩૦ નવિ મુંડિએણ સમશે, ન ઋારેણ બંભણે; ન મુણી રણવાસેણું, કુસચીરણ ના તાવશે. ૩૧ સમયાએ સમણે હેઈ, બંભરેણુ બંભણે; નાણે ય મુણ હેઈ, તવેણ હે તાવો. ૩૨ કસ્મૃણા બંભણે હેઈ, કમ્મુણા હેઇ ખત્તિઓ કસ્મૃણા વઈસ હેઈ, સુદો હવઈ કમ્મુણું. ૩૩ એએ પાકિરે બુદ્ધ, જેહિં હોઈ સિણાય સવસંગવિણિમુક્ક, ત વયં બૂમ માહણું. ૩૪ એવં ગુણસમાઉના, જે ભવતિ દિઉત્તમા; તે સમન્થા ઉ ઉદ્ધતું, પરં અપાયુમેવ ય. ૩૫ એવં તુ સંસયે છિને, વિજયઘોસે આ માહણે સમુદાય તઓ તં તુ, જયઘેસ મહામુહિં. ૩૬ તુ આ વિજયસે, ઈણમુદાણુ કયંજલી; માહણાં જહાભૂઅં, સુહુ મે વિદ્રસિએ. ૩૭
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૩૦
દાન-માણિફય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
તુમ્ભ જઈએ જણાવ્યું, તુમ્ભ અવિઊ વિઊ; જોઈસંગવિઊ તુમ્ભ, તુમ્ભ ધમ્માણ પારગા. ૩૮ તુમ્ભ સમન્થા ઉદ્ધતું, પરં અપ્પામેવ ય; તમણુગ્ગોં કરેહખ્ત, ભિખેણું ભિખુઉત્તમા. ૩૯ ન કજર્જ મજ ભિકણું, ખિખ્ખનિખિમસુ દિઆ: મા ભમિહિસિ ભયાવરે, ઘેરે સંસારસાગરે. ૪૦ ઉવલેએ હોઈ ગેસુ, અભેગી નાવલિમ્પઈ; ભેગી મઈ સંસારે, અભેગી વિખ્યમુચ્ચઈ. ૪૧ ઉલે સુો અ દે છૂઢા, ગેલિયા મદિઆમયા; દવિ આવડિઆ કુડે, જે ઉલો સેલ્થ લગઈ. ૪૨ એવં લગ્નતિ મેહા, જે નરા કામલાલસા; . વિરત્તા ઉં ન લગંતિ, જહા સુફકે ઉ ગોલએ ૪૩ એવં સો વિજય, જયસન્સ અંતિએ; અણગારર્સ નિખંતે, ધમ્મ સચ્ચા અણુત્તર. ૪૪ પવિત્તા પુબ્રકમ્માઈ, સંજમેણ તણ ય; જયવિજયસા, સિદ્ધિ પત્તા અણુત્તત્તિ એમિ. ૪૫
ઈતિ પચવિશમધ્યયન સંપૂર્ણ
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-ષવિંશતિતમ અધ્યયન
૨૩૧
-
ર૬ અથ સામાચારસંન્ન પવિંશમધ્યયનમૂ. સામાયારિ પવફખામિ, સવવદફનવિમેખણિ, જે ચરિત્તાણ નિગૂંથા, તિણ સંસારસાગર. ૧ પઢમા આવસ્સિઆ નામ ૧, બિઈઆ ય નિસાહિઆ ૨; આપુછણા ય તઈયા ૩, ચઉથી પડિપુચ્છણા ૪. ૨ પંચમા છુંદણા નામ ૫, ઈચ્છાકારે આ છએ ૬; સત્તમે મિચ્છાકારે ઉ ૭, તહકાર અ અ. ૩ અભુટ્ટાણું નવમું ૯, દસમા વિસંપયા ૧૦; એસા દસંગ સાહૂણં, સામાયારી પઈયા. ૪ ગમણે આવર્સિએ કુજજા, ઠાણે કુજજા નિસાહિઅં; આપણા સયં કરણે, પરકરણે પરિપુચ્છણા. ૫ છંદણ દધ્વજાણું, ઈચ્છાકારે આ સાર; મિચ્છાકારે આ નિંદાએ, તહક્કારે ડિસ્કુએ. ૬ અભુદ્રાણું ગુરુપૂઆ, અછણે ઉવસંપયા; એવ દુપંચરંજીરા, સામાયારી પઇયા. ૭ પુવિલંમિ ચઉદ્ભાગે, આઈર્ષ્યામિ સમુએિ; ભંડાં પડિલેહિરા, વંદિતા ય તઓ ગુરુ. ૮ પુષ્ટિજજા પંજલીઉડે, કિ કાયવું મએ ઇહ ઈચ્છે નિએઈઉં તે, વેઆવચ્ચે વ સઝાએ. ૯
આવચ્ચે નિઉત્તેણં, કાયવ અગિલાએ સન્નાએ વા નિઉત્તેણં, સવવદફનવિમેફખણે ૧૦
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૩૨
દાન-માણિય-તિલકસ્વાધ્યાય-મંજરી દિવસમ્સ ચઉરે ભાએ, કુંજાજા ભિફ વિઅફખણે તઓ ઉત્તરગુણે કુજજા, દિલુભાગેસ ચઉસુ વિ. ૧૧ પઢમં પિરિસિં સઝાય, બિઈમં ઝાણું ઝિઆયઈ તઈઆએ ગોઅરકાલં, પુણે ચઉર્થીિએ સક્ઝાય. ૧૨ આસાઢ માસે દુપયા, પિસે માસે ચઉપયા; ચિત્તાસેએસ માસે, તિપયા હવઈ પિરિસી. ૧૩ અંગુલ સત્તરણ, પખેણું તુ દુઅંગુલં; વડૂઢએ હાયએ આવિ, માસેણું ચરિંગુલ. ૧૪ આસાઢબહુલકુખે, ભદ્દવએ કરિએ પિસે અ ફગુણવઈસાહેસુ અ, નાયબ્રા ઓમરત્તાઓ. ૧૫ જેદામલે આસાઢસાવણે, છહિં અંગુલેહિં પડિલેહા; અહિં બીઅતિઅશ્મિ, તઈએ દસ અહિં ચઉલ્થ. ૧૬ રર્તિપિ ચઉરે ભાએ, ભિખ્ખું કુજજા વિઅફખણે; તએ ઉત્તરગુણે કુજા, રાઈભાગે સુ ચઉસુવિ. ૧૭ પઢમં પિરિસિં સક્ઝાય, બિઈએ ઝાણું ઝિઆયઈ; તઈઆએ નિફખં તુ, ચઉથીએ ભુજજોવિ સઝાય. ૧૮ જ નેઈ જયા રર્તિ, નખત્ત તમ્મિ નહચઉષ્માએ; સંપત્તિ વિરમિજજા, સજઝાયપાસકોલંમિ. ૧૯ તમેવ ય નફખ, ગયણચઉભાગસાવસેસંમિ; વેરત્તિઅંપિ કાલં, પડિલેહિરા મુણ કુજા. ૨૦ પુવિલંમિ ઉમ્ભાગે, પડિલેહિરાણ ભંડાં; ગુરુ વંદિત્ત સઝાય, કુજજા દફખવિફખણું. ૨૧
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-ષવિંશ અધ્યયન
૨૩૩
પિરિસીએ ચઉભાગે, વંદિત્તાણ તઓ ગુરું; અપડિક્કમિત્તા કાલક્સ, ભાયણે પડિલેહએ. ૨૨ મુહપત્તિ પડિલેહિરા, પડિલેહિજજ ગચ્છગં; ગછગલઈ અંગુલિએ, વત્થાઇ પડિલેહએ. ૨૩ ઉઢ થિર અતુરિઅં, પુવૅ તા વત્વમેવ પડિલેહે; તે બિઈયં પપ્પડે, તઈએ ચ પુણે પમસ્જિજજા. ૨૪ અણચ્ચાવિ અવલિઅં, અણબંધિમમેસલિંગ ચેવ; છપુરિમા નવ ખેડા, પાણી પાણિવિરોહણું. ૨૫ આરભડા સમ્મા, વજmઅવા ય મેસલી તઈએ; પર્ફડણ ચઉથી, વિકિપત્તા વેઈઆ છઠ્ઠી. ૨૬ પસિઢિલપલંબલેલા, એગામેસા અગવધુણ; કુણઈ પમાણિપમાય, સંકિયગણવાં કુજા. ૨૭ અણણાઈરિત પડિલેહા, અવિવસ્થાસા તહેવ ય; પઢમં પય પસā, સેસાણિ ય અપસસ્થાણિ. ૨૮ પડિલેહણે કુણું તે, સિંહે કહે કુણઈ જણવયકઈ વા; દેઈ વ પચ્ચકખાણું, વાએઈ સયં પડિછઈ વા. ૨૯ પુઢવિ આઉટકાએ, તેઉ–વા-વણસઈ-તસાણું; પડિલેહણાપમત્ત, છëપિ વિરાહ હાઈ. ૩૦ પુઢવિ આઉકાએ, તે-વા-વણસઈતસાણું; પડિલેહણા આઉત્ત, છઠું સંરફખાઓ હેઠ. ૩૧ તઈઆએ પોરિસીએ, ભરપાણે ગવેસએ; છહમાયરાગમિ, કારણુમ્મિ સમુટ્રિએ. ૩૨
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૩૪
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
વેઅણ આવચ્ચે, ઈરિઅડ્ડાએ સંજમાએ; તહ પાણવરિઆએ, છ પુણ ધમ્મચિંતાએ. ૩૩ નિગૂંથે ધિઈમ, નિગ્રંથી વિન કરિજજ છહિં ચેવ; ઠાણહિં તુ ઈમેહિ, અણતિકમણા ય સે હેઈ. ૩૪ આયંકે ઉવસગ્ગ, તિતિફખયા બંભરગુત્તીસુ, પાણિદયા તવહેલું સરીરછેઅણુદ્દાએ ૩૫ અવસેસ ભંડાં ગિજ્જા, ચકખુસ પડિલેહએ; પરમદ્ધિજે અણાઓ, વિહાર વિહરએ મુણ. ૩૬ ચઉત્થીએ પિરિસીએ, નિખિવિરાણુ ભાયણું; સઝાયં ચ તએ કુજજા, સવભાવવિભાવણું. ૩૭
પિરિસીએ ચઉભાએ, વંદિત્તાણ તઓ ગુરુ; - પડિકમિત્તા કાલક્સ, સિર્જ' તુ પડિલેહએ. ૩૮
પાસવાણુચ્ચારભૂમિ ચ, પડિલેહિજજ જયં જઈ કાઉસગ્ગ તઓ કુજજા, સવ્વદુફખવિફખરું. ૩૯ દેવસિ ચ અઈઆર, ચિંતિજ અણુપુથ્વસે; નાણે આ દંસણે ચેવ, ચરિતૃમિ તહેવ ય. ૪૦ પારિઅકાઉસ્સગ્ગ, વંદિત્તાણ તઓ ગુરું; દેવસિ તુ અઈઆર, આઈ જજ જહકમ. ૪૧ પડિમિત્ત નિરૂલે, વંદિત્તાણું તએ ગુરું; કાઉસગ્ગ તઓ કુજજા, સલ્વદુખવિખણું. ૪૨ પારિયકાઉસ્સગ્ગ, વંદિત્તાણું તઓ ગુરું; થઈ મંગલં ચ કાઉં, કાલ સંપડિલેહએ. ૪૩
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર–ષર્વિશ અધ્યયન
૨૩૫ પઢમં પિરિસિં સક્ઝાયં, બિઈ ઝાણું ઝિઆય; તઈઆએ નિફM તુ, સજઝાયં તુ ચઉત્થીએ. ૪૪ પિરિસીએ ચઉથીએ, કાલ તુ પડિલેહિઓ; સજ્જામં તુ તએ કુજજા, અહિંતે અસંજએ. ૪૫ પિરિસીએ ચઉભાએ, વંદિત્તાણ તઓ ગુરું; પડિકમિત્તા કાલક્સ, કાલ તુ પડિલેહએ, ૪૬ આગએ કાયવુસ્સગે, સવ્વદુફખવિમાખણે; કાઉસ્સગ્ગ એ કુજજા, સવદુખવિમેફખરું. ૪૭ રાઈએ ચ અઈઆર, ચિંતિજ આયુધ્વસ નાણુશ્મિ દેસણુમ્મિ ય, ચરિત્તશ્મિ તવંમિ ય. ૪૮ પારિઅકાઉસગ્ગ, વંદિત્તાણ તએ ગુરું; રાઈમં તુ અઈઆરં, આલોએજજ જહકર્મ. ૪૯ પડિકમિત્ત નિસ્સલે, વંદિત્તાણ તઓ ગુરું; કાઉસગ્ગ તએ કુજા, સવદુખવિખણું. ૫૦ કિ તવ પડિવજામિ, એવં તત્થ વિચિતએ; કાઉસગ્ગ તુ પારિત્તા, વંદઈ ઉ તએ ગુરુ. ૫૧ પારિઅકાઉસ્સગ્ગ, વંદિત્તાણ તઓ ગુરું; તવ સંપડિવર્જાિતા, કરિજજ સિદ્ધાણ સંથવું. પર એસા સામાયારી, સમાસેણુ વિવાહિઆ; જ ચરિત્તા બહૂ જીવા, તિક્ષ્ણ સંસારસાગરંતિ બેમિ. ૫૩
ઇતિ પશિમધ્યયન સંપૂમ.
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૩૬
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
ર૭ : અથ ખલુંછીયાખ્યું સવિંશમધ્યયનમૂ. થેરે ગણહરે ગગે, મુણું આસિ વિસારએ; આઈણે ગણિભાવંમિ, સમાહિં પડિસધએ. ૧ વહણે વહમાશુક્સ, કંતાર અઠવત્તઈ, જોએ વહાણસ્મ, સંસાર અUવત્તઈ. ૨ ખલુંકે જે ઉ જેએઈ, વિહમ્માણે કિલિસઈ, અસમાહિં ચ વેએઈ, તેત્તઓ સે ય ભજઈ. ૩ એગ ડસઈ પુરÚમિ, એગ વિધઈભિખણું; એગો ભજઈ સમિલ, એગો ઉપહપહિએ. ૪ એગો પડઇ પાસેણું, નિવેસઈ નિવજઈ ઉફકુદઈ ઉષ્કિડઈ, સઢ બાલગવી વગે. ૫ માઈ મુદ્દેણ પડઈ, કુદ્ધ ગ૭ઈ પડિપીં; મયલફખેણ ચિકુઈ, વેગેણ ય પહાવઈ. ૬ છિણાલે છિણુઈ સલિં, દુતે ભજઈ જુગ; સેવિ અ સુરસુઆઈત્તા, ઉજજહિત્તા પલાયઈ. ૭ અલંકા જારિસા જજા, દુસ્સસાવિ હુ તારિયા,
ઈઆ ધમ્મજાગૃશ્મિ, ભજતિ ધિઈદુમ્બલા. ૮ ઈઢીગારવિએ એગે, એમેડલ્ય રસગારે, સાયાગારવિએ એગે, એગે સુચિરકેહશે. ૯ સિફખાલસીએ એને, એને એમાણીએ થઢે; એગ ચ અણુસાસમિ, હેઊહિં કારણેહિ અ. ૧૦
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-સપ્તવિંશતિતમ અધ્યયન ૨૩૭ સેવિ અંતરભાસિલે, દેસમેવ પકુવ્વઈ, આયરિઆણું તે વયણું, પડિક્લેઈ અભિખણું. ૧૧ ન સા માં વિણાઈ, નવિ સા મઝ દાહિઈ; નિગ્નયા હેહિઈ મને, સાહૂ અનેકW વચ્ચઉ. ૧૨ પિસિઆ પલિÉચંતિ, તે પરિયંતિ સમંતઓ, રાયવિ િવ મન્નતા, કરિતિ ભિઉડુિં મુહે. ૧૩ વાઈયા સંગહિઆ ચેવ, ભરપાણેણ પિસિઆ; જાયફખા જહા હંસા, પક્કમંતિ દિદિસં. ૧૪ અહ સારહી વિચિતઈ, ખલુંકેહિં સમાગએ; કિં મજ્જ દુસીસેહિ, અખા મે અવસાઅઈ૧૫ જારિસા મમ સીસા ઉ, તારિસા ગલિગહા; ગલિગહે ચઈત્તાણું, દઢ પગિણહઈ તવં. ૧૬ મિઉમદવસપને, ગમ્ભીરે સુસમાહિએ; વિહરઈ મહિં મહપ્પા, સીલભૂએણ અમ્પત્તિ બેમિ. ૧૭
ઈતિ સવિશમધ્યયન સંપૂણમ.
૨૮ અથે મોક્ષમાર્ગગયાખ્યું અષ્ટાવિંશમધ્યયનમ્
મફખમગૂગઈ તર્ચ, સુણેહ જિણભાસિઅં; - ચઉકારણસંજુત્ત,
નાણદંસણલફખરું. ૧ નાણું ચ દંસણું ચેવ, ચરિત્ત ચ ત તહા; - એસ મગૃત્તિ પણ7ો, જિર્ણહિં વરદંસિહિં. ૨
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૩૮
દાન-ભાણિય-તિલક–સ્વાધ્યાય-મંજરી નાણું ચ દંસણ ચેવ, ચરિત્ત ચ ત તહ એનં મગ્નમણુપત્તા, જીવા ગચ્છતિ સેગઇ. ૩ તસ્થ પંચવિહં નાણું, સુએ આભિણિબેહિઅં;
હિણણું ચ તઈએ, મણનાણું ચ કેવલં. ૪ એ પંચવિહં નાણું, દવાણ ય ગુણણ ય; પજવાણું ચ સર્વેસિં, નાણું નાણહિં દેસિ. ૫ ગુણાણમાસ દä, એગદવસિઆ ગુણા; લખણું પજવાણું તુ, ઉભાઓ અસિઆ ભવે. ૬ ધમ્મ અહમ્મ આગાસં, કાલે “પાગલ જંત; એસ લાગુત્તિ પણ, જિર્ણહિ વરદસિહિ. ૭ ધમે અહમે આગા, ઈકિક માહિઅં, અણુતાણિ અ દબ્રાણિ, કાલે પુગ્ગલજત. ૮ ગઈલખણે ઉ ધમે, અહમ્મ ઠાણુલફખણે; ભાયણું સખ્યદવાણું, નહં ઓગાહલફખરું. ૯ વત્તણલફખણે કાલે, છ ઉવએગલફખણે નાણેણે દંસણેણં ચ, સુહેણ ય દુહેણ ય. ૧૦ નાણું ચ દંસણું ચેવ, ચરિત્ત ચ ત તહા; વીરિએ ઉવાગો અ, એ જીવસ્ય લકખણું. ૧૧ સદ્દધયાર ઉજજે, પહા છાયાડડતાઇવા; વરુણરસગંધફાસા, પગલાણં તુ લખણું. ૧૨ એગત્ત ચ yહત્ત , સંખા સંઠાણમેવ ય; સંજેગા ય વિભાગા ય, પજવાણું તુ લખણું. ૧૩
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-અષ્ટાવિંશતિતમ અધ્યયન
૨૩૯
જીવાડવા ય બંધે અ, પુણું પાવાસ તણા; સંવરે નિર્જરા મેફ, સંતેએ તહિઆ નવ. ૧૪ તહિઆણું તુ ભાવાણું, સભાવે ઉવએસણું; ભાવેણ સહિતરક્સ, સંમત્ત તિ વિઆહિઅં, ૧૫ (૧) નિસગ્ગ (૨) વસઈ,
(૩) આણાઈ (૪) સુર-(૫) બીઅઈમેવ (૬) અભિગમ-(૭) વિત્થારઈ,
(૮) કિરિઆ-(૯) સંખેવ-(૧૦) ધમ્મઈ. ૧૬ ભૂઅત્થણહિગયા, જીવાડજીવા ય પુણ–પાવં ચ; સહસંમુઈઆ આસવસંવરે, આ રેએઈ ઉ નિસગે. ૧૭ જે જિણદિઠે ભાવે, ચઉવિહે સહઈ સયમેવ; એમેવ નન્નહત્તિ અ, નિસગરુઈન્તિ નાય. ૧૮ એએ ચેવ ઉ ભાવે, ઉલઈ જે પણ સહઈ; છઉમથેણ જિPણ વ, ઉવએ સરુત્તિ નાયા. ૧૯ રાગ દેસે મેહ, અણાણું જલ્સ અવગય હેઈ; આણુએ અંતે, સ ખલુ આણાઈ નામ. ૨૦ જે સુત્તમહિmતે, સુણ ગાઈ ઉ સમ્મત્ત; અંગેણ બાહિરણ વ, સે સુરુત્તિ નાય. ૨૧ એમેણુ અણેગાઈ પયાઈ જે પસરઈ ઉ સમ્મત્ત; ઉદએ વ તિલબિંદુ, સે બીઅરુત્તિ નાય. ૨૨ સો હેઈ અભિગમઈ, સુઅનાણું જેણુ અર્થીએ દિ; એક્કારસભંગાઈ, પઈર્ણય દિરિવાએ અ. ૨૩
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪૦ દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી દવ્વાણું સવ્વભાવા, સવપમાણેહિ જસ્સ ઉવલદ્ધા; સવાહિં નયવિહિહિ અ, વિOારઈત્તિ નાયા. ૨૪ દંસણનાણચરિત્તે, તવવિણએ સચ્ચસમિગુત્તીસુ, જે કિરિઆ ભાવરુઈ, સ ખલુ કિરિયાઈ નામ. ૨૫ અણુભિગ્રહિએકૃદિરી, સંખેવઈત્તિ હેઈ નાયક અવિસાર પવયણે, અણુભિગ્રહિએ આ સેસેસ ૨૬ જે અસ્થિકાયધર્મો, સુઅર્ધમ્મ ખલું ચરિત્તધમ્મ ચ; સહઈ જિણાભિહિંએ, સો ધમ્મરુઈનિ નાય. ૨૭ પરમન્થસથ વા, સુદિપરમત્યસેવણ વાવિક વાવણકદેસણવજજણ ય, સમ્મત્તસહણ. ૨૮ નલ્થિ ચરિત્ત સમ્મવિહૂર્ણ, દંસણે ઉ ભઈઅવં; સમાચરિત્તાઈ, જુગવં પુર્વ વ સમ્મત્ત. ૨૯ નાર્દસણિસ નાણું, નાણેણ વિણા ન હેતિ ચરણગુણા અગુણિસ્સ નલ્થિ મેફ, નથિ અમુશ્કેસ્સ નિવાણું. ૩૦ નિસંકિઅ નિર્ધાખિય, નિષ્યિતિથિગછા અમૂઢદિટ્રી અક ઉલવૂહથિરીકરણે, વચ્છલપભાવણે અ૬. ૩૧ સામાઇઅત્થ પઢમં, છેએવદ્રાવણું ભવે બીએ; પરિહારવિસુદ્ધીએ, સુહમં તહ સંપરાય ચ. ૩૨ અકસાયમહફખાય, છમિત્કસ જિણસ વા; એ ચરિત્તકર, ચારિત્ત હેઈ આહિ. ૩૩ ત દુવિહે વુ, બાહિરભિંતરે તહા; બાહિરે છશ્વિહે વૃત્તો, એવમર્ભિતર તા. ૩૪
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-એકે નવિંશતિતમ અધ્યયન ૨૪૧ નાણ જાણઈ ભાવે. દંસણણ ય હે ચરિતેણે ય ગિહાઈ, તવેણ પરિસુઝઈ. ૩૫ ખવિત્તા પુછવકસ્માઇ, સંજમેણ તણ ય; સવદફખપીણા, પકકમતિ મહેસિ. ત્તિ બેમિ. ૩૬
ઈતિ અષ્ટાવંશમધ્યયન સંપૂર્ણમ.
ર૯ અર્થ સમ્યકત્વપરાકમાખ્ય મેકેનઝિંશમધ્યયનમ્
સુએ મે આઉસં! તેણું ભગવયા એવમફખાય, ઈહ ખલુ સમ્મત્તપરક્રમે નામજઝયણે સમણેણું ભગવયા મહાવીરેણું કાસણું પઈએ, જે સમ્મ સહિત્તા પરિઆઈત્તા અઇત્તા ફાસિત્તા પાલઈત્તા તીરઈત્તા કિટ્ટઈત્તા સેહઈત્તા, આરાહઈત્તા આણાએ અણુપાલઈના બહવે જવા સિક્ઝતિ બુઝંતિ મુચ્ચતિ પરિનિશ્વાયંતિ, સવદુફખાણમંત કરેંતિ. ૧ આ તસ્સ શું અમઠે એવમાહિજ્જઈ; તજહા સંવેગે ૧, નિવેએ ૨, ધમ્મસદ્ધા ૩, ગુરુસાહસ્મિયસુસૂસણયા ૪, આલે અણયા ૫, નિંદણયા ૬, ગરિહણયા ૭, સામાઈએ ૮, ચઉવીસથએ ૯, વંદણે ૧૦, પડિકમણે ૧૧, કાઉસગ્ગ ૧૨, પચ્ચક્ખાણે ૧૩, થયથઈમંગલે ૧૪, કાપડિલેહણયા ૧૫, પાયછિત્તકરણે ૧૬, ખમાવણયા ૧૭, સન્નાએ ૧૮, વાયણયા ૧૯, પડિપુછણયા ૨૦, પરિઅટ્ટણયા ૨૧, અણુપેહા ૨૨. ધમ્મકહા ૨૩, સુઅસ્સ આરહયા ૨૪, એગગમણસન્નિ વેસણયા ૨૫, સંજમે ૨૬, તવે ૨૭, દાણે ૨૮, સુહસાએ ૨૯, અપડિબદ્ધયા ૩૦, વિવિનસયણાસણસેવણયા ૩૧,
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪ર
દાન-માણિકય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
વિણિઅટ્ટણયા ૩૨, સંગપચ્ચકખાણે ૩૩, વિહિપચ્ચક્ખાણે ૩૪, આહાર પચ્ચકખાણે ૩૫, કસાયપચ્ચકખાણે ૩૬, જોગ પચ્ચકખાણે ૩૭, સરીરપચ્ચકખાણે ૩૮, સહાયપરચખાણ ૩૯, ભરપચ્ચકખાણે ૪૦, સમ્ભાવપશ્ચકખાણે ૪૧, પડિયા ૪૨. આવચ્ચે ૪૩, સવગુણસંપન્નયા ૪૪, વીઅરાગયા ૪૫, ખંતી ૪૬, મુત્તી ૪૭, મદવે ૪૮, અજવે ૪૯ ભાવસ ૫૦, કરણસચ્ચે ૫૧, જોગસચ્ચે પ૨, મણુગુત્તયા પ૩, વયગુત્તયા ૫૪, કાયમુન્નયા પપ, મણસમાધારણયા પદ, વયસમાધારણયા ૫૭, કાયસમાધારણયા ૫૮, નાણસંપન્નયા ૫૯, દંસણસંપન્નયા ૬૦, ચરિત્તસંપન્નયા ૬૧, ઇદિઅનિગહે ૬૨, ચફિમંદિઅનિગહ ૬૩, ઘાણિદિઅનિગ્નહે ૬૪, જિબ્લિદિઅનિગ્નહે ૬૫, ફાસિંદિઅનિષ્ણહે ૬૬, કેહવિજયે ૨૭, માણુવિજયે ૬૮, માયાવિજયે ૬૯, ભવિજએ ૭૦, પિજદોસમિચ્છાદંસણુવિજએ ૭૧, સેલેસી ૭૨, અકસ્મયા ૭૩. ૨
સંવેગેણં ભતે ! જીવે કિ જણયઈ? સંવેગણું અણુત્તર ધમ્મસદ્ધ જણયઈ, અણુત્તરાએ ધમ્મસદ્ધાએ સંવેગ હવમાગચ્છઈ અણુતાણુબંધિકેહમાણમાયા હે ખઈ, નવ ચ કમ્મ ન બંધઈ, તપશ્ચર્યજં ચ મિચ્છત્તવિહિં કાઊણ દંસણારાહએ ભવઈ, દંસણવિહીએ શું વિસુદ્ધાએ અÈગઈએ તેણેવ ભવગ્રહણું સિજજઈ, સેહીએ એ શું વિસુદ્ધાએ તરચું પુણે ભવગ્રહણું નાઈકમઈ. ૧-૩
નિવેએ તેજીવે કિ જણય? નિવેએણ દિવમાણસતેરિછિએસુ કામ ગેસુ નિવેએ હવમાગ૭ઈ, સિશ્વવિસએસ વિરજઈ, સવ્યવિસએસુ વિરાજમાણે આરંભ
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-કે!ત્રિંશ અધ્યયન
પરિચાય. કરેઇ, આર્ભપરિચાય કરેમાણે સુષ્ઠિ દઈ સિદ્ધિમગ્ગપડિવણે અ ભવઇ. ૨-૪.
૨૪૩
સ સારમગ્
ધમ્મસદ્ધાએ ણું ભતે ! જુવે કિ જયઇ ? ધમ્મસદ્ધાએ ણુ સાયાસેઅેસુ રજ્જુમાણે વિરજ્જઇ, અગારધમ્મ ચ ણુ ચયઇ અણુગારિએ ણં જીવે સારીરમાણુસાણું દુખાણું છેઅણુ–ભેયઃસજોમાઇણુ' વુછે' કરેઈ, અન્વાખાડ' ચ સુહુ નિવત્તઇ. ૩-૫
ગુરુસાહસ્મિયસુસૂણયાએ ણુ ભંતે! જીવે કિજણુયઈ ? ગુરુસાહસ્મિયસુસૂસયાએ છુ વિષયપડિવત્તિ જયઈ, વિષ્ણુયપડિવણે અ ણ' જીવે અણુચાસાયણસીલે નેરઇઅતિક્િખજોણિઅમણુસ્સ-ટ્રેવદુર્ગાઈએ નિરુ ંભઇ, વણ્સ જલણુભત્તિષ્ઠહુમાયાએ મણુસદેવસુર્ગાઈએ નિખ ધઇ, સિદ્ધિ સાર્ગીઇં
વિસે હેઇ, પસંસ્થાઇ ચડ્યું. વિષ્ણુયમૂલાઇ સવ્વકન્જાઇ સાહેઈ, અને અ બહુવે જીવે વિણિઈત્તા ભવઈ. ૪-૬.
આલેાયણાએ ણુ ભંતે ! જીવે કે જયઈ ? આલેાયણાએ માયા-નિયાણુ-મિચ્છાદ સણસઠ્ઠાણુ માક્ક્ષ્મમવિશ્વાણુ અણુ તક સારવદ્ધભ્રાણુ' ઉદ્ધરણુ કરેઇ, ઉન્નુભાવ' ચ ણું જણથઇ, ઉજ્જુભાવડિવને અ ણુ જીવે અમાઈ ઈત્યવેય નપુ સગવેય ચ ન ધઇ, પુષ્વમદ્ધ ચ ણું નિજ્જરેઈ ૫-૭
નિદણયાએ શું ભતે! જીવે ક્રિ જષ્ણુયઇ ? નિંદણયાએ જી' પછાણુતાવ' જયઇ, પચ્છાણુતાવેણુ' વિરમાણે કરણગુસ્સેઢિ ડિવ ઇ, કરણગુણુસેદ્ધિ પાંડવને અ અણુાગારે મેહસુજ્જ કમ્સ' ઉચ્ચાએઈ. ૬-૮
ગરહયાએ ણુ ભંતે ' જીવે કિ' જયાં ? ગરહણયાએ છુ
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________
--
-
-
- દાન-માણિકય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી અપુરસ્કાર જણયઈ, અપુરસ્કારએ અણું જીવે અપ્પસન્થહિતે જેગેહિંતે નિઅરઈ, પસન્થ અ પવત્તઈ, પસન્દગપડિવણે અણું અણગારે અસંતવાઈપજજવે ખઈ. ૭-૯
સામાઈએણું ભંતે !, જીવે કિ જણયઈ? સામાઈએણું સવસાવજગવિરઈ જણાઈ. ૮-૧૦
ચઉવી સત્યએણું ભંતે! જીવે કિં જણયઈ? ચકવીસત્યએણું દંસણુવિહિં જણયઈ. ૯-૧૧
વંદણએણું ભંતે! જીવે કિં જણયઈ? વંદણએ નીઆગોએ કમ્મ ખવેઈ, ઉચ્ચાગે નિબંધઈ, સેહગં ચ | અમ્પડિહયે આણાલ નિવૃત્તેઇ, દાહિણભાવં ચ ણે જણયઈ. ૧૦-૧૨
પડિકમાણેણં ભતે ! જીવે કિં જણયઈ પડિક્રમણ વયછિદ્દાઈ પિહેઈ, પિહિયવયછિદ્દે પણ જીવે નિરુદ્ધાસને અસબલચરિતે અસુ પવયણમાયાસુ ઉવઉતે અપહત્ત સુપ્પણિહએ વિહરઈ. ૧૧-૧૩
કાઉસગેણં ભતે ! જીવે કિ જણય? કાઉસ્સગ્ગણું તીઅપડુપન્ન પાયછિત્ત વિહેઈ વિશુદ્ધ પાયછિત્તે આ જીવે નિયહિએ એહરિયભરુવ ભારવહે પસન્દગ્ગાણે વગએ સુહંસુહેણું વિહરઈ. ૧૨-૧૪
પચ્ચકખાણેણં ભતે ! જીવે કિં જણયઈ? પચ્ચકખાણું આસવદારાઈ નિરંભઈ. ૧૩-૧૫
થયયુમંગલેણું ભલે ! જીવે કિં જણયઈ? થય થઈમંગ
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-એકેનેવિશ અધ્યયન
२४५
લેણું નાણદંસણચરિતબેહિલામં જણયઈ, નાણદંસણચરિતબહિલાભસંપણે અ ણું જીવે અંતકિરિએ કપવિમાણવવત્તિઅં આરાહણે આરાહે ઈ. ૧૪-૧૬
કાલપડિલેહણયાએ ણં ભતે ! જીવે કિં જણયઈ ? કાલપડિલેહણયાએણું નાણાવરણિજ કમ્મ ખઈ. ૧૫-૧૭
પાયછિત્તકરણેણં ભતે ! જીવે કિં જયઈ ? પાયછિત્તકરણેણં પાવકસ્મવિહિં જણયઈ, નિરઈઆરે વાવિ ભવાઈ, સમ્મ ચ શું પાયછિત્ત પડિવાજમાણે મર્ગે ચ મફલ ચ વિસોહેઈ, આયા આયારફલ ચ આરાઈ. ૧૬-૧૮
ખમાવણયાએ શું ભંતે ! જીવે કિં જણયઈ? ખમાવણયાએ શું પહાયણભાવે જણયઈ, પહાયણભાવમુવગએ આ જીવે સવ્વપાણભૂ–જીવ–સત્તેસુ મિત્તીભાવ ઉપાએઈ, મિત્તભાવમુવગએ ય જીવે ભાવવિહિં કાઊણ નિભએ ભવઈ. ૧૭–૧૯
સક્ઝાએણે ભલે ! જીવે કિ જણય? સઝાએણે નાણાવરણિજજે કર્મો ખઈ. ૧૮-૨૦
વાયણાએ શું ભંતે! જીવે કિં જણયઈ? વાયણાએ શું નિજજરે જણયઈ, સુઅલ્સ અણસાયણાએ વટ્ટએ, સુઅસ્સ અણસાયણાએ વટ્ટમાણે તિસ્થધમ્મ અવલંબઈ, તિથધર્મ અવલંબમાણે મહાનિજજરે મહાપજજવસાણે ભવઈ ૧૯-૨૧
પડિપુછણયાએ શું ભંતે! જીવે કિં જણયઈ? પવિપુચ્છણયાએ શું સુત્તથતદુભયાઈ વિહેઈ, કંપામેëણિજજ કર્મો વેચ્છન્દઈ. ૨૦-૨૨
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૪૬ દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
પરિઅટ્ટણયાએ શું ભંતે! જીવે કિં જણયઈ ? પરિઅડ્રણયાએ શું વંજણાઈ જણયઈ, વંજણલદ્ધિ ચ ઉપ્પાએઈ. ૨૧-૨૩
અણુપેહાએ હું ભાતે! જીવે કિં જણય? અણુપેહાએ શું આઉઅવાજાઓ સત્તકમ્મપ્યગડિઓ ધણિઅખંધણબદ્ધાઓ સિદિલબંધણુબદ્ધાઓ પકરેઈ, દહકાલરિઆએ હસ્યકાલઈિઆએ પકઈ તિવાણુભાવાએ મંદાણુભાવાએ પકરેઈ, આઉમં ચ શું કમ્મ સિઆ બંધઈ સિઆ ને બંધઈ, અસાયાઅણિજે શું કર્મો ને ભુજજે ભુજે ઉવચિણઈ,
અણાઈચં ચ શું અણવર્ગ દીહમદ્ધ ચાઉરંત-સંસારકતા ખિપ્પામેવ વિઈવઈ. ૨૨-૨૪
ધમ્મકહાએ શું ભંતે! જીવે કિં જણયઈ? ધમ્મકહાએ શું પવયણે પભાઈ, પવયણ૫ભાવએ હું જીવે આગામેસર્સભદત્તાએ કર્મો નિબંધાઈ. ૨૩-૨૫
સુઅસ આરાણાએ શું ભંતે! જીવે કિ જયઈ! સુઅસ્ટ આરોહણાએ શું અઠ્ઠાણું ખઈ ન ય સંકિલિસઈ ૨૪-૨૬
એગગમણુસંનિવેસણયાએ શું ભંતે જીવે કિં જણય ? એગગ્નમણુસંનિવેસણયાએ નું ચિત્તનિરોધ કરેઈ. ૨૫-ર૭ - સંજમેણું ભંતે! જીવે કિં જણયઈ? સંજમેણું અણ. હયાં જયઈ. ૨૬૨૮
તવેણું ભલે! જીવે કિં જણયઈ? તવેણ દાણું જણયઈ. ર૭-૨૯
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉતરાધ્યયન સૂત્ર–એનત્રિશ અધ્યયન
વેદાણેણું ભંતે! જીવે કિ જણયઈ ? દાણેણં અકિઅિં જણયઈ, અકિરિઆએ ભવિત્તા તએ પછી સિઝઈ, બુઝઈ, મુચ્ચઈ, પરિનિવાઈ, સવદુફખાણુમંત કરેઈ. ૨૮-૩૦
સુહસાએણું ભંતે ! જીવે કિં જણય? સુહાણું અણુસુઅાં જણયઈ, અણુસુએ અણું જીવે અણુકંપએ અણુબ્બડે વિગયએ ચરિત્ત મેહણિજજ કમ્મ ખઈ. ૨૯-૩૧
અપૂડિબદ્ધયાએ શું ભંતે! જીવે કિં જણયઈ અપડિબદ્ધયાએ હું નિત્સંગૉ જણયઈ, નિસંગરંગએ ય શું છે
ગે એગગ્નચિત્ત દિઆ ય રાએ આ અજમાણે અપડિબદ્ધ આવિ વિહરઈ. ૩૦-૩૨
વિવિત્તરાયણાસણયાએ હું ભંતે ! જીવે કિં જણથઇ? પિવિત્તરાયણસણયાએ નું ચરિત્તગુત્તિ જણય, ચરિત્તગુરૂ ય શું છે વિવિક્તાહારે દઢારિત્ત એગન્તરએ મેફખભાવપડિવને અવિહકમ્પગંઠિ નિજઈ ૩૧-૩૩
વિણિવટ્ટણયાએ હું ભંતે! જીવે કિ જયઈ? વિણિવટ્ટયાએ શું પાવકશ્મા અકરણયાએ અભુઠેઈ, પુષ્યબદ્ધાણ ય નિપજરણયાએ તે નિત્તઈ, તએ પચ્છા ચારિંતસંસારકતાર વિઇવયઈ. ૩ર-૩૪
સંભોગપચ્ચકખાણેણં ભતે ! જીવે કિં જણય? સંગપચ્ચકખાણેણું આલંબણાઈ ખવે, નિરાલંબણસ ય આયયટ્રિઆ જોગા ભવતિ સ એણું લાભેણું તુસ્સઈ, પરસ્સ લાભ ને આસાએઈ, ને તકેઈ, ને પત્થઈ ને અભિલસઈ. પરસ લાભ આણાસાએમાણે અતકમાણે અપીઠમાણે અપમાણે
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિક્ય-તિલક-વાધ્યાય-મ જરી
અણુભિલસેમાણે દેાચ્ચ સુસિજ્જ ઉવસ‘પત્તિાણુ વિહરઈ.
૩૩-૩૫
૨૪૮
ઉહિપચ્ચક્ખાણેણુ' ભંતે! જીવે કિ જણ્યઇ ? હિપચ્ચક્ખાણેણુ. અપલિમાંથ' જયઈ, નિરુવદ્ધિએ ણુ' જીવે નિક્કે ખે ઉવહિમ'તરેણુ ય ન સ`કિલિસ ́. ૩૪-૩૬
આહારપચ્ચક્ખાણેણં ભતે ! જીવે કિ... જયઈ ? આહારપચ્ચક્ખાણેણ જીવિયાસ સપ્એગ વેચ્છિઇ, જીવિયાસંસ પએગ' વાચ્છિન્દ્રિત્તા જીવે આહારમન્તરેણું ન સ`કિલિસ્સઇ.
૩૫-૩૭
કસાયપચ્ચક્ખાણે. ભંતે! જીવે કિ જણુયઈ ? કસાયપચ્ચક્ખાણેણ વીયરાગભાવ. જયઈ, વીયરાગભાવપડિવન્ને વિ ય ણું જીવે સમસુખે ભવઇ. ૩૬-૩૮
જોગપચ્ચક્ખાણેણું ભંતે જીવે કિ જયઇ? જોગપચ્ચક્ ખાણેણુ અોગત્ત જયઇ, અોગી છું જીવે નવ' કમ્મ ન અન્યઈ, પુખ્વમદ્ધ નિ રેઇ. ૩૭-૩૯
સરીરપચ્ચક્ખાણેણં ભતે !જીવે કે જયઈ ? સરીરપચ્ચક્ખાણેણુ. સિદ્ધાતિસયગુણકિત્તળું નિવત્તેઇ, સિદ્ધાતિસયગુણસપને ય ણું જીવે લાગગ્ગમુવગએ પરમસુહી ભવઇ.
૩૮-૪૦
સહાયપચ્ચક્ખાણે' ભંતે! જીવે કિ જયઈ ? સહાયપચ્ચક્ખાણેણુ' એગીભાવ' જયઈ, એગીભાવભૂએ વિ ય શું જીવે એગગ્ગ ભાવેમાણે અપ્સ એ અપ્પકલઙે અપ્પકસાએ
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-એકાત્રિશ અધ્યયન
૨૪૯
અપતુમ તુમે સંજમબહુલે સંવરખહુલે સમાહિએ યાવિ
ભવઇ. ૩૯-૪૧
ભત્તપચ્ચક્ખાણે' ભંતે! જીવે કિજણુયઇ ?, ભત્તપચ્ચક્ખાણેણુ અણુગાઈં ભવસયાઈં નિરુભઈ. ૪૦-૪૨
સભાવપચ્ચક્ખાણેગું ભંતે ! જીવે કિ જયઈ ? સભ્ભાવપચ્ચક્ખાણેણુ અનિટ્ટિ જયઇ, અનિઅટ્ટિ પરિવને અ અણગારે ચત્તારિ કેવલિકમ્મસે ખવેઇ, ત' જહા-વેઅણિ', આઉઅ', નામ, ગેાત્ત, તમે પછા સિઝઇ, ખુૐઇ, મુચ્ચઈ, પરિનિવાઇ, સવ્દુસ્ખાણુમત કરેઈ. ૪૧-૪૩
પડિવયાએ ણું ભંતે! જીવે કિજયઇ ? પડિવયાએ શું લાધવિ. જયઈ, લભૂએ અ ણું જીવે અપમત્તે પાગડલિંગે પસન્થેલિંગે વિરુદ્ધસમ્મત્ત સત્તસમિઈસમત્તે સવ્વપાણભૂઅજીવસત્તસુ વીસણિજ વે અપ્પડિલેહે જિઇદિએ વિકલતવસમિઈસમન્નાગએ આવિ ભવઇ. ૪૨-૪૪
વેઆવચ્ચેણુ ભતે ! જીવે કિજયઈ ? વેયાવચ્ચેણુ તિર્થંયરનામગામ કમ્મ નિબંધઇ, ૪૩-૪૫
સવ્વગુણસંપન્નયાએ ણુ ભંતે! જીવે કિ જયઈ ? સન્નગુણસંપન્નયાએ ણું અપુણ્રાવત્તિ જયઈ અપુણરાવત્તિયત્તએ અ ણું જીવે . સારીરમાણુસાણું દુખણું નેા ભાગી ભવઈ.
૪૪-૪૬
વીઅરાગયાએ ણુ. ભå ! જીવે કિજયઈ ? વીઅરા ગયાએ શું હાણુખંધાણ તùાણુખ ધાણિ આ વેચ્છિ દઇ
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૫૦
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી મણુણામણુણે સુ સદ્-રિસ-રુવ-રસ-ગંધેસુ ચેવ વિરજઈ ૪૫-૪૭
ખંતીએ તે ! જીવે કિં જણયઈ? ખંતીએ શું પરિસહ જિઈ. ૪૬-૪૮ | મુત્તીએ શું તે ! જીવે કિ જણયઈ? મુત્તીએ શું અકિંચણે જણયઈ. અકિ ચણે આ જીવે અત્થલેલાણું પુરિસાણ અપસ્થણિ જજે હવઈ. ૪૭-૪૯
અજવયાએ શું તે ! જીવે કિં જણયઈ? અજવયાએ શું કાઉજજુઅયં ભાવુજજુઅર્ય ભાસુજજુઅયં અવિસંવાણું જણયઈ, અવિસંવાયણસંપન્નયાએ અ ણં જીવે ધમ્મક્સ આરાહએ ભવઈ ૪૮-૫૦ - મદ્રવયાએ શું ભંતે જીવે કિ જણયઈ? મવયાએ હું મિઉમવસંપને અદ્રુમયાણાઇ નિઈ ૪૯-૫૧
ભાવસણું ભંતે! જીવે કિ જયઈ? ભાવસરચેણું ભાવવિહિં જણયઈ, ભાવવિહિએ આ વટ્ટમાણે જીવે અરહંતપણસ્સ ધમ્મસ આરોહણયાએ અભુઈ, અરહંતપત્તસ્ય ધમ્મસ આરાહણાએ અભુત્તિા પર અધમ્મસ્સઆરાહએ ભવઈ. ૫૦-૫૨
કરણસચ્ચેનું અંતે! જીવે કિં જણય? કરણસચેનું કારણસત્તિ જણયઈ, કરણસચ્ચે આ વટ્ટમાણે જીવે જહાવાઈ તહાકારી આવિ ભવઈ. પ૧-૫૩
ઓગસચ્ચેનું અંતે ? જીવે કિં જણયઈ ? જોગસણું જોગે વિહે. પ૨-૫૪.
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સુત્ર-એકાત્રિશ અધ્યયન
મનુત્તયાએ ણું ભંતે ! જીવે કિ જણયઈ ? મણુગુત્તયાએ શુ જીવે એગ્ગ જય', એગચિત્તણું જીવે મનુત્ત સજમારાડુએ ભવઈ. ૫૩-૫૫
૫૧
વઇગુત્તયાએ ણુ' ભતે ! જીવે કિજયઈ ? વગુત્તયાએ શુ નિષ્વિઆરત્ત જય', નિયિા છુ... જીવે વગુત્તે અઞ`જોગસાહુણજીત્તે આવિ ભવઈ. ૫૪-૫૬
કાયગુત્તયાએ સુ` ભંતે! જીવે કિ જણયઈ ? કાયગુત્તયાએ હ્યુ' સવર' જયઈ, સવરેણુ' કાયગુત્તે પુષ્ણેા પાવાસવિનરાહ
કરેઇ. ૫૫-૫૭
મણુસમાહારણયાએ શું ભંતે! જીવે કિજયઇ ? મચ્છુસમાહારણયાએ કહ્યુ. એગગ્ગ જય, એગગ્ગ જઈત્તા નાણુપજ્જવે જય, નાણુપજવે જણઇત્તા સમ્મત્ત વિસાહેઇ, મિચ્છત્ત' નિજ્જરેઇ. ૫૬-૫૮
વર્દસમાહારણયાએ ણું ભતે! જીવ કિ જણુય ? ઇસમાહારણયાએ છુ. વઈસાહારયુદ'સણુપજવે વિસાહેઈ, વઈ. સાહાર; સણુપજવે વિસેાહિત્તા સુલહુબેાહિત્ત' નિવત્તે', દુલહમેાહિત્ત નિજ્જરેઇ. ૫૭-૫૯
કાયસમાહારયાએ શું ભતે! જીવે કિ જણુયઈ ? કાય સમાહારયાએ છુ. ચરિત્તપજ્જને વિસે હેઇ, ચરિત્તપજવે વિસેાહિત્તા અહખ઼ાયચરિત્ત વિસાહેઈ, અહખાયચરત વિસેાહિત્તા ચત્તારિકેવલીકમ્મસે ખવેઇ, તમે પછા સિજઈ, મુજ્ઞઇ મુચ્ચઇ પરિનિવાઇ સવદુÞાણુમત કરેઇ. ૧૮-૬૦
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૫૨
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
નાણસંપન્નયાએ તે ! જીવે કિં જણયઈ? નાણસંપયાએ શું સન્વભાવાહિગમં જણયઈ, નાણાંપને આ શું જીવે ચાઉતે સંસારકતારે ન વિણાઈ જહા સૂઈ સસુરા પડિઆ વિ ન વિણુસ્સઈ મહા જીવે સસુતે સંસારે ન વિણસઈ, નાણુવિણયતવચરિત્તજેગે સંપાઉ ગુઈ, સમયપરસમયવિસારએ ય અસંઘાયણિજે સવઈ ૫૯-૬૧
દંસણસંપન્નયાએ ભંતે ! જીવે કિ જયઈ? દંસણસંપન્નયાએ શું ભવમિચ્છર છેઅણું કરેઈ, પરં ન વિજભાઈ, આણુત્તરેણું ણણણું દંસણેણં અપૂર્ણ સંજેએમાણે સમ્મ ભાવમાણે વિહરઈ. ૬૦-૬૨
ચરિત્તસંપન્નયાએ શું ભંતે! જીવે કિં જણયઈ? ચરિત્તસંપન્નાએ હું સેલેસીભાવં જયઈ, સેલેસીપડિવને આ અણગારે ચત્તારિ કેવલિકમ્મસે ખવેઈ, તઓ પછી સિઝઈ બુજઝઈ પરિનિશ્વાઈ સવદુખાણુમંત કરેઇ. ૬૧-૬૩
સેઈદિયનિગહેણું ભલે ! જીવે કિં જણયઈ? સેઈદિયનિગ્નહેણું મણુણા મણુણે, સદ્સુ રાગદ્દો સનિગહે જણયઈ, તખચ્ચઈએ નવ કમ્મ ન બંધઈ પુરવબદ્ધ ચ નિજજરેઈ. ૬૨-૬૪.
ચકિમંદિનિગહેણું ભલે ! જીવે કિ જયઈ? ચડિંખદિયનિગહેણું મણુણામણુણેસુ વેસુ રાગોસનિગહું જયઈ, તપ્પશ્ચાઈએ નવ કમ્મ ન બંધઈ પુવબદ્ધ ચ નિજરેઈ. ૬૩-૬૫
ઘાણિંદિએણે એવ ચેવ. ૬૪-૬૬ જિબિંદિએવિ.
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-એકનવિંશ અધ્યયન
૨૫૩
-
--
-
--
૬૫-૬૭. ફાસિંદિએવિ. ૬૬-૬૮. નવરં ગધેસુ રસેસ ફાસુ વત્તવું.
કેહવિજએણું ભંતે! જીવે કિં જણયઈ? કેહવિજએણું ખંતિ જણયઈ, કોહઅણિજજે કર્મ ન બંધઈ પુવબદ્ધ ચ નિજજરે ૬૭-૬૯
એવં માણેણં ૬૮-૭૦. માયાએ ૬૯-૭૧. લહેણું ૭૦-૭૨ નવર મદવ, ઉજ્જુભાવ, સંત સ ચ જણયઈત્તિ વત્તવું.
જિદસમિચ્છાદંસણુવિજએણું ભંતે! જીવે કિં જણયઈ? જિદસમિચ્છાદંસણવિજ એણે નાણદં સણચરિત્તારોહણયાએ અબુઠેઈ. અવિહસ્સ કમ્પગંઠિવિમેઅણયાએ, તપૂઢમયાએ જહાણુપુલ્વીએ અઠ્ઠાવીસઈવિહં મેહણિજજે કર્મો ઉગ્યાએઈ, પંચવિહં નાણાવરણિજ, નવવિહુ દંસણાવરણિજ, પંચવિહં અંતરાઈએ, એએ તિણિણવિ કમ્મસે જુગવં ખઈ, તએ પચ્છા અણુત્તર અણુત કસિણું પડિપુર્ણ નિરાવરણું વિતિમિર વિસુદ્ધ લેગાલોગપભાવાં કેવલવરનાણદંસણું સમુપાડેઈ જાવ સજોગી ભવઈ, તાવ ય ઈરિઆવહિ કર્મો બંધઈ, સુહફરિસ સમયદિઈએ, તે પઢમસમએ બદ્ધ બિઈઅસમએ વેઈઅં તઈઅસમએ નિજિજણું, તે બદ્ધ પુરું ઉઈરિએ વેઈ નિજિાણું સેઅકાલે અકમ્મ યાવિ ભવઈ ૭૧-૭૩
અહાઉ પાલઈત્તા અંતે મુહરદ્ધાવસેનાએ જેગનિરહં કમાણે સુહુમકિરિએ અપડિવાઈસુક્કક્ઝાણું ઝિઆયમાણે તપઢમયાએ મણ જોગ નિરુંભઈ નિરુભઈત્તા વઈગ નિરુભાઈ
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________
૫૪
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી નિભઈત્તા આણપાણનિહિં કઈ કરિત્તા ઇસિ પંચહટ્સફખરુરચારદ્ધાએ શું અણગાર સમુછિન્નકિરિએ અનિઅદિ સુકકઝાણું ઝિયાયમાણે વેઅણિજજ આઉએ નામં ગત્ત ચ એએ ચારિવિ કમ્મસે જુગવં ખઈ. ૭૨–૭૪
તએ એરલિઅતેયકમ્માઈ ચ સવ્વાહિં વિપૂજહણહિં વિશ્વજહિત ઉજજુસેઢિપણે અકુયમાણગઈ ઉä એગસએણું અવિગહેણું તત્વ ગંતા સાગારવત્તેિ સિબ્બઈ બુજઝઈ જાવ અંત કરેઈ. ૭૩-૭૫
એસ ખલુ સમ્મતપરકમ્મસ અઝયણસ્સ અઠે સમણેલું ભગવયા મહાવીરેણું આવવિએ પણવિએ પવિએ નિહંસિએ ઉવદંસિએત્તિ બેમિ. ૭૬.
| ઇતિ એકે નત્રિશમધ્યયન સંપૂર્ણ
૩૦ અથ તમાગતિનામ ત્રિશત્તમ મધ્યયનમ્ જહા 6 પાવર્ગ કમ્મ, રાગદ્દોસસમજિયં; ખઈ તલસા લિફ, તમેગગમણે સુણ. ૧ પાણિવાહમુસાવાએ, અદતમેહુણપરિગહા વીરએ; રાઈઅણુવિરઓ, જી હોઈ અણસ. ૨ પંચસમિએ તિગુનો, અકસાઓ જિઇદિઓ; અગા નિસલે, જી હેઈ અણસ. ૩ એએસિં તુ વિવરચ્ચાસે, રાગદ્દો સસમજિજ; ખઈ ઉ જહા ફિખ, તમેગગ્નમણે સુણ. ૪
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-એકેનત્રિશ અધ્યયન
જહા મહાતલાયન્સ, સન્નિરુદ્ધે જલાગમે; ઉસિ’ચણાએ તવણાએ, ક્રમેણુ સાસણા ભવે. ૫ એવતુ સંજયસ્સાવિ, પાવકમ્મનિરાસવે;
ભવકેડિસચિઅ' કમ્મ',
તવસા નિ રિજ્જઈ, સે। તવા ધ્રુવિહે વુત્તો, માહિખ્મિતા તહા; બાહિરે છવિહા વુત્તો, એવમ્ભ તરા તવે. અણુસણુમૂણાઅરિઆ, ભિક્ખાયરિયા ય રસપરિચ્યાએ; કાયકિલેસા સ ́લીયા ય, અઝ્ઝા તવા હાઈ. ઈન્તરિઅ મચ્છુકાલા ય, અણુસણા દુવિહા ભવે; ઇત્તરિઆ સાવક'ખા, નિરવકખાઉ મિઈજ્જિઆ. જે સેા ઈત્તરિઅતવે, ઇત્તરિઅતવા, સે। સમાસેણુ વિહા; સેઢિતવા પયરતવા, ઘણા આ તહુ હાઈ વગૈા અ. ૧૦ તત્તો અ વગ્ગવન્ગેા ઉ, પંચમ છે.એ પઇશૃતવે; મણુઇચ્છિઅચિત્તત્થા, નાયવ્વા હાઇ ઇત્તરિએ. ૧૧
જા સા અણુસણા મરણે,
સવિયારમવિયારા,
અહવા સપરિક્રમ્મા, નીહારિમનીહારી,
આમાઅરણ ૫ ચહા, દળ્વઆ ખિત્તકાવેણ',
૫૫
દુવિચ્હા સા વિઆહિયા;
કાયચિ
પ અપરિમા ય ાહિઆ; આહારછે
જો જસ્સ ઉ આહારા, તત્તો જહુણેણુગસિત્થાઇ,
એવ.
..
ભવે. ૧૨
દાવ. ૧૩
સમાસેણુ વિઆહિ; ભાવેણુ પજવેહિ અ. ૧૪
એમ તુ જો કરે; વેણુઊભવે. ૧૫
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૫૬
દાન-માણિજ્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
-
ગામે નગરે તહ રાયહાણિ, નિગમે અ આગરે પેલી; ખેડે કબ્બડ દેણમુહ-પટ્ટણ-મર્ડબ-સંબાહે ૧૬ આસમાએ વિહારે, સન્નિવેસે સમાય–સે અ; થલિ-સેણા-અંધારે, સત્યે સંવદૃકેદે અ. ૧૭ વાડેસુ વા રસ્થાનુ વધુ ઘરેણુ વા એવમેત્તિ અં ખેd; કમ્પઈ ઉ એવમાઈ, એવં બેણ ઊ ભવે. ૧૮ પિડા ય અપેડા, ગોમુત્તિ પયંગવીહિઆ ચેવ; સબુક્કાવટ્ટાયમંત્પશ્ચાગયા
છઠ્ઠા. ૧૯ દિવસમ્સ પિરિસણું, ચઉદ્ધપિ 'ઉ જત્તિઓ ભવે કાલે એવં ચરમાણે ખલ, કાલે માણું મુણેઅવં. ૨૦ અહવા તઈઓએ પરિસીએ, ઊણાએ ઘાસમે સંતે; ચઉભાગૂણાએ વા, એવં કાલેણ ઊ ભવે. ૨૧ ઈલ્થી વા પુરિ વા, અલંકિએ વાડણલંકિએ વાવિ; અન્નયરવયë વા, અન્નયરેણું વા વઘેણું. ૨૨ અનેણ વિસેસણું, વણેણું ભાવમમુઅંતે ઉ; એવ ચરમાણે ખલું, ભામાથું મુણે અવં. ૨૩ દન્ડે ખિતે કાલે, ભાવંમિ અ આહિઆ ઉ જે ભાવા એએહિ ઓમચર, પજજવચરએ ભવે ભિખૂ. ૨૪ અવિહગ અરગે તુ, તહા સત્તેવ એસણા; અભિગ્રહાય અને, ભિખાયરિઅમાહિઆ ૨૫ ખીરદહિસપ્રિમાઈ, પણીએ પાણભે અણું; પરિવજાણું રાણું તુ, ભણિએ રવિવજાણું. ૨૬
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-એકત્રિશ અવન ઠાણુ વીરાસણાઈઆ, જીવસ ઉ સુહાવહા; ઉગા જહા ધરિજજ તિ, કાયકિલેસં તમાહિએ. ૨૭ એગંતમણાવાએ.
ઈથીપસુવિવજિજએ; સયણાસણસેવણયા,
વિવિજ્ઞસયણાસણું. ૨૮ એસે બાહિરગત, સમાસણ વિઆહિએ; અભિંતર તવં એત્તો, વેચ્છામિ અણુપુરવસ. ૨૯ પાયછિત્ત વિણુએ, વેઆવચ્ચે તહેવ સઝાએ, ઝાણું ચ વિઉસ્સગ્ગ, એસે અભિંતરે તા. ૩૦ આ અણુરિહાઈએ, પાયછિત્ત તુ દસવિલં; જે ભિકબૂ વહઈ સમ્મ, પાયરિછત્ત તમાહિ. ૩૧ અબુદ્રાણું અંજલિકરણું, તહેવાસણુદાયણું ; ગુરુભક્તિભાવસુસૂઆ, વિણઓ એસ વિઆહિએ. ૩૨ આયરિઅમાઈમિ, વેઆવઐમિ દસવિહે, આસેવણું જહાથામં આવચ્ચે તમાહિઅં. ૩૩ વાયણા ૧ પુછણા ૨ ચેવ, તહેવ પરિઅટ્ટણ ૩; અણુપેહા ૪ ધમ્મકહા ૫, સજઝાએ પંચહા ભવે. ૩૪ અક્રુદ્રાણિ વજિત્તા, ઝાએજજા સુસમાહિએ; ધમ્મસુક્કાઈ ઝણાઈ, ઝાણું તે તું બુહા વએ. ૩૫ સયણાસણઠાણે વા, જે ઉ ભિફબૂ ન વાવરે, કાયસ્સ વિઉસ્સગ્ગ, છઠ્ઠો સૌ પરિકિત્તિઓ. ૩૬ એનં તવ તુ દુવિહં, જે સમ્મ આયરે મુણું, સે ખિપ્પ સવ્વસંસારા, વિષ્પમુચ્ચઈ પંડિએત્તિ બેમિ. ૩૭
ઇતિ ત્રિશરમમધ્યયન સંપૂર્ણમ
૧૭
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________
૫૮
દાન-ભાણિય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
૩૧ અથ ચરણુવિધિસંજ્ઞમેકત્રિશમધ્યયનમ્ ચરણવિહિં પવફખામિ, જીવસ્ય ઉ સુહાવ; જ ચરિત્તા બહું જીવા, તિર્ણ સંસારસાગર. ૧ એગએ વિરઇ કુજજા, એગએ પવત્તણું; અસંજમે નિઅતિ ચ, સંજમે આ પવત્તણું. ૨ રાગદ્દોસ અ દે પાવે, પાવક—પવત્તણે જે ભિખૂ અંભઈ નિર્ચા, સે ન અચ્છાઈ મંડલે. ૩ દંડાણું ગારવાણું ચ, સલ્લાણં ચ તિયં તિય; જે ભિકબૂ ચઈ નિર્ચ, સે ન અ૭ઈ મંડલે. ૪ દિવ્યે આ જે ઉવસગે, તહા તેરિચ્છમાણુસે,
જે ભિખૂ સહઈ નિર્ચ, સે ન અ૭ઈ મંડલે. ૫ વિગહાકસાયસણુણું, ઝાણાનું ચ દુએ તહા;
જે ભિખૂ વજજઇ નિર્ચ, સે ન અચ્છઈ મંડલે. ૬ વસુ ઇદિયત્વેસુ, સમિઈસુ કિરિયાસુ અ જે ભષ્મ જયઈ નિર્ચ, સે ન અઠ્ઠઈ મંડલે. ૭ લેઆસુ ચુ કાસુ, છકકે આહારકારણે; જે ભિખૂ જઈ નિર્ચ, સે ન અ૭ઈ મંડલે. ૮ પિંડુગહપડિમાસુ, ભયઠાણેસ સત્તસુ, જે ફિખૂ જય નિચ્ચે, સે ન અચ્છાઈ મંડલે. ૯ મએસુ બંગુત્તીસુ, ભિખુધર્મામિ દસવિહે; જે ભિક જઈ નિશ્ચ', સે ન અચ્છઈ મંડલે. ૧૦ ઉવાસગાણ પડિમાસુ, ભિખૂણું પડિમાસુ અ જે ભિક જઈ નિર્ચ, સે ન અઠ્ઠઈ મંડલે. ૧૧
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉતરાધ્યયન સૂત્ર-એકત્રિશ અધ્યયન
૨૫૯
કિરિઆસુ ભૂઅગામેરુ, પરમાહશ્મિએસ ય; જે ભિક જયઈ નિર્ચ, સે ન અચ્છ મંડલે. ૧૨ ગાહાસેલસ એહિં, તહા અસંજમમ્મિ ય; જે લિફ જઈ નિર્ચ, સે ન અચ્છ મંડલે. ૧૩ બંસંમિ નાયઝયણેસ, ઠાસુ અ સમાહિએ; જે ભિખૂ જઈ નિર્ચ, સે ન અઠ્ઠઈ મંડલે. ૧૪ ઈકવીસાએ સબલેસુ, બાવીસાએ પરીસહે; જે ભિફ જઈ નિર્ચા, સે ન અચ્છઈ મંડલે. ૧૫ તેવીસાઈ સૂઅગડે, વાહિએસુ સુસુ ય; જે ભિખૂ જઈ નિર્ચ, સે ન અ૭ઈ મંડલે. ૧૬ પણવીસભાવાહિં, ઉઘેસેસુ દસાઈશું; જે ભિખૂ જઈ નિર્ચ, સે ન અઠ્ઠઈ મંડલે. ૧૭ અણગારગુણહિં ચ, પકષ્પમિ તહેવ ય; જે ભિકબૂ જઈ નિર્ચ, સે ન અ૭ઈ મંડલે. ૧૮ પાવસુયપસંગેસુ, મહદ્રાણેસુ ચેવ ય; જે ભિફ જઈ નિર્ચ, સે ન અછઈ મંડલે. ૧૯ સિદ્ધાઈગુણજેએસ, તિત્તિસાસાયણાસુ ય; જે ભિખૂ જઈ નિર્ચ, સે ન અચ્છ મંડલે. ૨૦ ઈઈ એએસુ ઠાણેસુ, જે ભિષ્મ જયઈ સયા; સે ખિયું સવસંસારા, - વિષ્પમુરચઈ પંડિએત્તિ બેમિ. ૨૧
ઈતિ એકત્રિશમશ્ચયનું સંપૂર્ણમ
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૦
દાન-માણિય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
૩૨ અથ પ્રમાદસ્થાનાખ્ય દ્વાત્રિ શમધ્યયન અરચંતકાલસ સમૂલયર્સ,
સવમ્સ દુફખસ્સ ઉ જે મોકો તે ભાસ મે પઢિપુણુચિત્તા,
સુણેહ એગતહિયં હિયë. ૧ નાણસ્સ સલ્વર્સ પગાસણ,
અણુણમહસ્સ વિવજજણાએ; રાગસ્સ દેસસ્સ ય સંખએણં,
એગંતસેફખ સમુઈ મેનિં. ૨ તસેસ મગે ગુરુવિદ્ધસેવા,
- વિવજણા બાલજણરસ ઘરા; સક્ઝાયએગતનિસેવણા ય,
સુત્તસ્થસંચિંતણયા ધિઈ ય. ૩ આહારમિણે મિઅમેસણિજ,
સહાયમિએ નિઉણબુદ્ધિ; નિકેઅમિચ્છજજ વિવેગૉગ,
સમાહિકામે સમણે તવસ્સી. ૪ ણ વા લલિજજા નિઉણુ સહાય,
ગુણાહિ વ ગુણએ સમં વા એક્કો વિ પાવાઈ વિવજયંતે,
વિહરિજજ કામેસુ અસજજમાણે. ૫ જહા ય અંડપવા બલાગા,
અંડે બલાગપ્પભવ જહા ય; એમેવ મેહાયયણું ખુ તહા,
મેહં ચ તહાયયણું વયંતિ. ૬
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂવ-દ્વાન્નિશ અધ્યયન રા ય સેવિ ય કશ્મબીયં,
કમ્મ ચ મેહ૫ભવ વયંતિ, કર્મા ચ જાઈમરણસ્સ મૂલં,
દુફખં ચ જાઈમરણું વયંતિ ૭ દુફખ હયં જસ્સ ન હોઈ મહો,
મેહે હઓ જક્સ ન હોઈ તહા; તહા હયા જસ્સ ન હાઈલોહે,
' લોહ હ જસ્સ ન કિચણાઈ. ૮ રાગ ચ દસ ચ તહેવ મોહં,
ઉદ્ધસુકામેણ સમૂલજાલ; જે જે ઉવાયા પડિજિયવા,
તે કિન્નઈસામિ અહાણુપુર્વિ. ૯ રસા પગાર્મ ન નિસેવિઅવા,
પાયં સં દિગ્નિકરા નરાણું; દિત્ત ચ કામા સમભિવંતિ,
દુમ જહા સાઉફલં વ પફખી. ૧૦ જહા દવષ્ણી પરિણે વણે,
સમારુઓ નેવસમં ઉઈ, એવિદિ અગીવિ પગાભાઈ,
ન બંભયારિસ્સ હિઆય કઈ ૧૧ વિવિત્તસેજજાસણચંતિઆણું,
એમાસણાણું દમિUદિઆણું ન રાગસજૂ ધરિસેઈ ચિત્ત,
પરાઈઓ વાહિરિ સહહિં. ૧૨
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૬૨
દાન-માણિજ્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી જહા બિરાલાવસહસ્ત્ર મૂલે,
ન મૂસગાણું વસહી પસત્યા; એમેવ ઇસ્થીનિલયસ્સ મઝે,
ન બંભયારિસ્સ અમે નિવાસે. ૧૩ ન વલાવણ્યવિલાસહાસ,
ન જપિ ઇંગિઅ પેહિએ વા; ઈન્જીણ ચિત્તસિ નિવેસઈત્તા,
દડું વવસે સમણે તવસ્સી. ૧૪ અદંસણું ચેવ અપત્યણું ચ,
અચિંતણું ચેવ અકિત્તણું ચ; ઇથીજણસીરિયડ્ઝાણુજુર્ગા,
હિએ સયા ખંભવએ રયાણું ૧૫ કામં તુ દેવીહિ વિભૂસિઆહિ,
ન ચાઈઆ ભઈલું તિગુત્તા; તહાવિ એગતહિ તિ નડ્યા,
વિવિત્તભાવે મુણિણું પસન્થ. ૧૬ મેકખાભિનંખિસ્સsવિ માણવટ્સ,
સંસારભારુસ ઠિયસ્ય ધમે; નેયારિસ દુત્તરમ0િ લેએ,
જહિત્યિએ બાલમણેહરાએ. ૧૭ એએ આ સંગે સમઈક્રમિત્તા,
સુદુત્તરા ચેવ હવંતિ સેસા; જહા મહાસાગરમુત્તરિત્તા,
નઈ ભવે અવિ ગંગાસમાણા. ૧૮
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-દ્વાન્નિશ અધ્યયન
૨૬૩
કામાણગિઢિપ્પભવ ખુ દુફખં,
સવમ્સ લોગસ્સ સદેવગસ્ટ; જ કાઈઅ માણસિમં ચ કિંચિ,
તસ્તૃતગં ગચ્છઈ વીઅરાગો. ૧૯ જહા ય કિપાગફલા મરમા,
રસેણુ વણણ ય ભુજમાણા; તે ખુએ છવિ પચમાણા,
એઓવમા કામગુણ વિવાગે. ૨૦ જે ઈદિઆણું વિસયા મણુણું,
ન તેણુ ભાવ નિસિરે કયાઈ; ન યામણુણે મણુંદપિ કુજા,
સમાહિકામે સમણે તવસ્સી. ૨૧ ચખુલ્સ ગહણું વયંતિ,
તે રાગોઉં તુ મણુણમાહું; ત દેસહેઉ અમણુણમાહું,
સામે ઉ જે તેસુ સ વીઅરાગો. ૨૨ વસ્ય ચખું ગહણે વયંતિ,
ચખુલ્સ વં ગહણું વયંતિ; રાગટ્સ સમગુણમાહ,
દેસસ્સ હેલું અમણુણમાહ. ૨૩ વેસુ જે ગિદ્ધિમુવેઈ તિવું,
અકાલિએ પાવઈ સે વિણાસં; રાગાઉરે સે જહ વ પયંગે,
આલાઅલેલે સમુઈ આવ્યું. ૨૪
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________
ર૬૪ દાન-માણિકય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી જે યાવિ દેસં સમુઈ તિવું,
તસિ ફખણે સે ઉ ઉવેઈ દુફખં; દુદ્દતણ એણ જંત્,
ન કિંચિ અર્વ અવરજઝઈ સે. ૨૫ એગંતરો રુઇસિ ,
અતાલિસે સે કુણઈ પસં; દુખસ્સ સંપીલમુવેઈ બાલે,
ન લિમ્પઈ તેણ મુણું વિરાગ. ૨૬ વાણુગાસાણુગએ આ જીવે,
| ચરાચરે હિંસઈ સેગવે, ચિત્તેહિં તે પરિતાઈ બાલે,
- પીલેઈ અત્ત ગુરુ કિલિઠે. ૨૭ વાણુવાએ પરિગ્રહણ,
ઉપાયણે રફખણુસબ્રિગે; વએ વિએગે કહિં અહં સે,
સંગિકાલે આ અતિત્તિલાલે. ૨૮ વે અતિરે આ પરિગ્રહ અ,
સવસો ન ઉવેઈ અહિં અહિંદણ દહી પરસ,
લેભાવિલે આયયઈ અદત્ત. ૨૯ તહાભિભૂઅર્સી અદત્તહારિણે,
રૂવે અતિરસ પરિગ્રહે અ; માયામુસં વડુઢઈ દેસા,
તત્યાવિ દુફખા ન વિમુચ્ચઈ સે. ૩૦
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-દ્વાત્રિશ અધ્યયન
માસસ પચ્છા
યપુરથએ અ, પગકાલે આ દુહી દુરતા;
એવ’અદ્યત્તાણિ સમાયય તે,
વે અતિત્તો દુહિએ અસ્સિા. ૩૧
વાણુરત્તસ નમ્ર એવ',
કુત્તો સુહુ હા કયાઈ કિ`ચિ; તત્થાવભાગે વિકલેસદુખ,
નિવૃત્તઈ જસ્સ કએણુ દુશ્મ’. ૩૨
એમેવ વર્મિંગ ૫એસ',
૨૬૫
ઉવેઈ દુખાહપર પરાએ;
પદ્મદ્નચિત્તો અચિણાઈ કમ્મ, જ સે રૂવે વિત્તો મણુ
પુણા હાઈ દુહ. વિવાગે. ૩૩ વિસેાગે,
એએણુ દુ:ખાહપર‘પરે;
ન લિપ્પ ભવમૐવિ
સતા,
વા પુખણીપલાસ’. ૩૪ વય તિ, ત રાગહે તદાસહે. અમચ્છુણ્માહૂ,
જલે સેઅસ સ” ગહેણું
તુ મળ્યુંણુમાÌ;
સમા અ જો તેસુ સ વીઅરાગેા. ૩૫
સદ્દસ સામ ગહણું વયંતિ,
સાઅસ સદ્ ગહેણુ વયંતિ;
રાગસ ડે' સમણુણુમાÌ,
ઢાસસહુ અમદ્ગુણુમાડું. ૩૬
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૬
જ્ઞાન-માણિય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મ'જરી
સદ્દેપુ ો ગિદ્ધિમુવેઈ તિબ્ધ,
અકાલિ પાવઇ સેવાસ,
રાગારે હરિષુમિએન્ન મુદ્દે,
સદ્દે અતિત્તે સમુવેઈ મન્ચુ, ૩૭
જે આવિ દેાસ સમુવેઇ તિવ્,
તિસ ખણે સે ઊ વેઈ દુર્ખ, દુદ્ તદાસેજીસ એણુ જંતુ, ન કિચિસિદ્
અવરગુઇ સે, ૩૮
એગ’તરત્તો ઇર‘સિ સરે,
અતાલિસે સે કુણુ પસં; દુખસ સ’પીલમુવેઇ માલે,
ન લિપ્પઇ તેણુ મુણી વિરાગેા. ૩૯
સદ્દાણુગાસાણુગએ અ જીવે, ચરાચરે હિસઈડણેગ વે; ચિત્તેહિં તે પરિતાવેઇ આલે, પીલેઇ અત્ત‡ગુરુકિલિð. ૪૦ સદ્દાણ્વાએણ પરિગ્ગહેણ,
ઉપાયણે રખણુસન્નિગે;
વએ વિષેગે આ કહિ સુહુ' સે,
સભાગકાલે અ અતિત્તિલાલે. ૪૧
સદ્દે અતિત્તે અ પરિગૃહે અ,
સત્તોવસત્તો ન ઉવેઇ સિઁ
અદ્ભિાસે દુહી પરસ,
કૈાભાવિલે આયયઈ
અદત્ત, ૪૨
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-દ્વાર્વિશ અધ્યયન
૨૬૩
તહાભિભૂઅલ્સ અદત્તહારિણે,
સર્વે અતિત્તસ પરિગ્ગહે અ; માયામુસં વઢઈ લેભદાસા,
તાવિ દુખ ન વિમુચ્ચઈ સે. ૪૩ મેસર્સ પચચ્છા ય પુરસ્થઓ અ,
પગકાલે આ દુહી દુરંતે, એવં અદત્તાણિ સમાયયંતે,
સદે અતિ દુહિએ અણિક્સ. ૪૪ સહાણુરત્તસ્સ નરલ્સ એવ,
કરો સુહે હે જજ કયાઈ કિંચિ તત્થવભેગેવિ કિલે દુફખં,
નિવાઈ જસ્ટ કએ દુફખંડ ૪૫ એમેવ સર્દૂમિ ગઓ પસં,
દફતપરંપરાએ પદુચિત્તો આ ચિણાઈ કમ્મ;
સે પુણે હેઈ દુહ વિવાગે. ૪૬ સરે વિરતો મણએ વિસંગે,
એએણ દુખેહપરંપરણ ન લિમ્પઈ ભવમવિ સંતે,
જલેણ વા પુફખરિણીપલાસં. ૪૭ ઘાણસ ગંધં ગહણુ વયંતિ,
રાગહેલું તુ માણુણમા તે સહેલું અમણુણણમાહુ,
સમે જે તે સુ સ વીઅાગે. ૪૮
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૬૮
દાન-માણિક્ય-તિલક- સ્વાધ્યાય-મંજરી ગંધમ્સ ઘાણે ગહણું વયંતિ,
ઘાણસ ગંધં ગહણું વયંતિ; તે રાગહેલું તુ માણુમાડું,
દેસલ્સ હેલું અમણુણમાહ. ૪૯ ગધેસુ જે ગિદ્ધિમુવેઈ તિવું,
અકાલિ પાવઈ સે વિણાસં; રાગાઉ ઓસહિગંધગિદ્ધ,
સપે બિલાએ વિવ નિખમતે. ૫૦ જે આવિ દેસં સમુઈ તિવું,
તંસિ ફખણે સે ઉ ઉવેઈ દુફખં; દુવંતદેસણ સએણ જંતુ,
ને કિંચિ ગંધં અવરજઝઈ સે. ૨૧ એગતરતો રુઇસિ ગધે,
અતાલિસે સે કુણઈ પસં; દફખરૂ સંપીલમુવેઈ બાલે,
ન લિમ્પઈ તેણ મુણી વિરાગો. પર ગંધાણુગાસાણુગએ આ જીવે, ચરાચરે હિંસઈડણેગવે; ચિત્તહિં તે પરિતાઈ બાલે, પીઈ અત્તગુરુકિલિડે. ૫૩ ગંધાણવાએણ પરિગ્રહણ,
ઉષ્ણાયણે રફખણસક્રિએગે; વએ વિગે આ કહિ સુહ સે,
સંગકાલે આ અતિત્તિલા. ૫૪
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-દ્વાર્વિશ અધ્યયન
૨૬૯
ગધે અતિતો આ પરિગ્રહે અ,
સવસો ન ઉવેઈ તુ;િ અતુહિદેસણ દુહી પરમ્સ,
લેભાવિલે આયયઈ અદત્ત. પપ તહાભિભૂઅર્સી અદત્તહારિણે,
ગધે અતિરસ્ય પરિગહે અy. માયામુસં વઢઈ લેભદેસા,
તત્કાવિ દફખા ન વિમુચ્ચ સે. ૨૬ મસલ્સ પછી ય પુરWઓ અ,
પગકાલે આ દુહી દુરત, એવં અદત્તાણિ સમાયતંતે,
ગથે અતિત્તો દુહિએ અણિ. પ૭ ગંધાણુરત્તસ્સ નરસ એવં,
કુત્તો સુહે હેજ કયાઈ કિંચિ, તાવભેગેવિ કિલેસફખં,
નિવ્રુત્તઈ જસ્મ કણ દુખ. ૧૮ એમેવ ગંધમિ ગએ પસં,
ઉઈ દુખેહપરંપરાઓ; પદુચિત્તો આ ચિણાઈ કમ્મ,
જે સે પુણે હાઈ દુહ વિવાગે. ૫૯ ગધે વિરત્તો મણુઓ વિસે,
એએણ દુખેહપરંપણ ન લિપઈ ભવમઝે વિ સંતે,
જલેણ વા પુફખરિણીપલાસં. ૬૦
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________
-
----
-
૨૭૦
દાન-માણિજ્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી જહાએ રસંગહણે વયંતિ,
તં રાગદેઉં તુ મણુણમાહું; ત દેસહેલું અમણમાહું,
સમે આ જે તેનુ સ વીઅાગે. ૬૧ રસસ જિર્ભ ગહનું વયંતિ,
| જિગ્લાએ સં ગહણું વયંતિ; રાગસ્સ હેલું સમણમાહુ,
દેસલ્સ હેલું અમણુણમાહ. ૬૨ રસેસુ જે ગિદ્ધિમુવેઈ તિબં,
અકાલિ પાવઈ સે વિણસં; રાગાઉરે અડિસવિભિન્નકાએ,
મ જહા આમિસભેગગિદ્ધ. ૬૩ જે આવિ દેસં સમુવેઈ તિવવું
તસિ ફખણે સે ઉ ઉઈ દુફખં; દુદંતદેસણ સએણ જંતુ,
ન કિંચિ રર્સ અવરજઝઈ સે. ૬૪ એગંતરો રુર રસંમિ,
- અતાલિસે સે કુણઈ પસં, દફખરસ સંપીલમુવેઈ બાલે,
ન લિમ્પઈ તેણુ મુણી વિરાગ. ૬૫ રસાણુગાસાણુગએ આ જીવે, ચરાચરે હિંસઈsણેગ; ચિત્તેહિં તે પરિતાઈ બાલે, પીલેઈ અત્તડૂગુરુકિલિડે. ૬૬
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-દ્વાત્રિશ અધ્યયન
રસાવાએણ
પરિગ્ગહેણ, ઉપાયણે કહિં સહુ સે, સભાગકાલે
વએ વિએગે અ
અ
રસે અતિત્તે અ
પરિગ્ગહે અ,
સત્તોવસત્તો
અદ્ભિાસેણુ દુહી પરસ,
તùાભિભૂઅસ અદત્તહારિણેા,
એવ‘અદત્તાણિ સમાયયતા,
રા
રખણુસન્નિએગે;
લેાભાવિલે આયયઈ અદત્ત. ૬૮
એમેત્ર રસ મિ
અતિત્તિલાલે. ૬૭
ન ઉવેઇ સ્ટ્રિં
રસે અતિત્તસ્મ પરિગ્ગહે અ;
માયામુસ` વહઇ લાભદાસા,
તથા િવ દુશ્મા ન વિમુચ્ચઇ સે ૬૯ માસસ પૃચ્છા ય પુત્થએ અ,
પઆગકાલે મ દુહી દુર તે;
રસે અતિત્તો દુહિ મણિસ્સા. ૭૦
દ્નચિત્તો અ ચિણાઈ કમ્મ',
સાણુરત્તસ નસ એવ',
કત્તો સુ` હજ્જ કયાઈ કિચિ; તત્થાવભાગેવિ કિલેસદુખ,
નિવૃત્તઇ જસ ગએપઆસ,
કએણુ દુખ. ૭૧
ઉવેઇ દુખાહપર પરાઓ;
જ સે પુષ્ણેા હાઇ દુહ. વિવાગે. ૭૨
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૭૨
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી રસે વિરત્ત મણુએ વિસેગો,
એએણુ દુઃખેહપરંપણ, ન લિમ્પઈ ભવમઝેવિ સંતે,
જલેણ વા પુફખરિણીપલાસં. ૭૩ કાયસ્સ ફાસ ગણું વયંતિ,
તે રગહેલું તુ મણુણમાહું; તે સહેલું અમણમાહું,
સમે આ જે તસુ સ વીઅાગે. ૭૪ ફાસ કાર્ય ગણુ વયંતિ,
કાયર્સ ફાસં ગહણુ વયંતિ; રાગસ હેલું સમણુણમા,
દેસલ્સ હેલું અમણુણમાહુ ૭૫ ફાસસ જે ગિદ્ધિમુવેઈ તિવું,
અકાલિએ પાવઈ સે વિણસિં; રાગાઉરે સીઅજલાવસને,
ગાહગ્ગહીએ મહિસે વ રણે. ૭૬ જે આવિ દેસં સમુવેઈ તિવ્યું,
- તંસિ ફખણે સે ઉ ઉઈ દુફખં; દુતદણ સએણ જા તું,
ન કિચિ ફાસં અવરઝઈ સે. ૭૭ એગતરો રુઇસિ ફાસે,
અતાલિસે સે કુણઈ પસં; દુફખરૂ સંપીલમુવેઈ બાલે,
ન લિમ્પઈ તેણુ મુણી વિગે. ૭૮
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-દ્વાત્રિંશ અધ્યયન
ફાસાણુગાસાણુગએ અ જીવે,
૧૮
ચરાચરે હિંસÚÌગવે;
ચિત્તેહિં તે પરિતાવેઇ ખાલે,
પીલેઇ પરિગ્ગહેણ,
ફાસાણવાએણુ
ઉપાયણે વએ વિઆગે આ કહું સુહુ સે,
ક્ાસે અતિત્તે અ
અદ્ભાસેણુ દુહી પરસ,
સભાગકાલે અ અતિત્તિલાલે. ૮૦
પરિગ્ગહે અ, સત્તોવસત્તો
તùાભિભૂઅસ અદત્તહારિા,
૨૭૩
લેાભાવિલે આયયઈ અદત્ત, ૮૧
માયામ્સ. વર્ડ્ઝઇ લાભદાસા,
અત્તફૂગુરુકિલિğ. ૭૯
રણુસન્નિગે;
ફ્ાસે અતિત્તસ પરિગૃહે અ;
મેાસસ પછા ય પુસ્થ
ન વેઇ ;િ
એવ' અદ્યત્તાણિ સમાયય,
તત્થાવિ દુશ્મા ન વિમુચ્ચઇ સે. ૮૨ અ, પઆગકાલે આ દુહી દુર તે;
કાસે અતિત્તો દુદ્ધિએ અણુિસ્સા. ૮૩
*સાથુરત્તસ નરસ એવ,
કત્તો સુહુ' હૉજ કયાઈ કિચિ; તત્થાવèાગે વિકિલેસÞ,
નિવૃત્ત જસ કએણુ દુખ, ૮૪
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિજ્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી એમેવ ફાસંમિ ગઓ પાસે,
ઉઈ દુખેહપરંપરાઓ; પદુદ્દચિત્ત આ ચિકુઈ કમ્મ,
જ સે પુણે હઈ દુહં વિવાગે. ૮૫ ફાસે વિરત્તો મણુઓ વિગે,
એએણ દુખેહપરંપણ; ન લિપઈ ભવમ વિ સંતે,
જલેણ વા પુફખરિણીપલાસં. ૮૬ માણસ ભાવં ગહણુ વયંતિ,
તે રાગહેલું તુ મણુણમાહું; તે દેસહેલું અમણુન્નમાહું,
સામે ઉ જે તેસુ સ વીઅરાગો. ૮૭ ભાવસ્સ મણું ગહણું વયંતિ,
મણુસ ભાવં ગહણુ વયંતિ; રાગસ્સ હેલું સમાણુમાડું,
દેસલ્સ હેલું અમણુણમાહું. ૮૮ ભાવેસુ જે ગિદ્ધિમુવેઈ તિવું,
અકાલિ પાવઈ સે વિણાસં; રાગાઉ કામગુણસુ ગિદ્ધ,
કરેણુમગ્નાવહિએ નાગે. ૮૯ જે આવિ દેસ સમુઈ તિવં,
તંસિ ફખણે સે ઉ ઉવેઈ દુફખં; દુવંતદેણ સએણ તૂ,
ન કિચિ ભાવે અવરઝઈ સે. ૯૦
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-દ્વાત્રિશ અધ્યયન
એગતરત્તો રુઈરસિ ભાવે,
અતાલિસે સે કુન્નુઇ પસ'; દુખસ્સું સ'પીલમુવેઇ બાલે,
ન લિપ્પઈ તેણુ સુણી વિરાગા. ૯૧
ભાવાણુગાસાણુગએ અ જીવે,
ચરાચરે હિંસઇજ઼ેગ વે;
ચિત્તહિં તે પરિતાવેઇ ખાલે,
૨૭૫
પીલેઈ અત્તłગુરુકિલિš. ૨
ભાવાવાએણ પરિગ્ગહેણ,
ઉપાયણે રફ઼ ખણુસન્નિયેાગે; વએ વિઆગે અ કહિં સહુ સે,
સભાગકાલે અ અતિત્તિલાલે. ૯૩ પરિગ્ગહે અ,
ભાવે અતિત્તે અ
સત્તોવસત્તો
ન ઉવેઈ તુરું;
પરસ,
ટાભાવિલે આયયઈ અદત્ત. ૯૪
અદાસેણુ દુહી તણ્ડાભિભૂઅસ્સ અદ્ભુતહારિા,
ભાવે અતિત્તસ પરિગ્ગહે અ; માયામુસવર્ડ્ઝઇ લાભદાસા,
તત્થાવિ દુખ્ખા ન વિમુચ્ચઈ સે. ૯૫
માસસ પૃચ્છા ય પુરન્થ અ,
પઆગકાલે આ દુહી દુર તે;
એવ’અદત્તાણિ સમાયયતા,
ભાવે અતિત્તો દુહિએ અણુિસ્સા. ૯૬
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૩૬
દાન-માણિક્ય તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
ભાવાણુરત્તસ્સ નરસ એવં,
કુત્તો સુહું હજ યાઈ કિંચિ, તાવભેગેવિ કિલે દુફખં.
નિવૃત્તએ જલ્સ કણ દુફખં. ૯૭ એમેવ ભાવમિ ગઓ પાસે,
ઉઈ દુફખેતપરંપરાઓ, પદુચિત્તો આ ચિણાઈ કર્મ,
સે પુણે હેઈ દુહં વિવાગે. ૯૮ ભાવે વિરત્તો માએ વિસેગે,
એએણ દુખેહપરંપણ ન લિપઈ ભવમઝેવિ સંત,
જલેણ વા પુફખરિણીપલાસ. ૯ એવિદિયસ્થા ય મણસ્સ અસ્થા, ,
દુખસ્સ હેઊ મણુઅસ રાગિણે; તે ચેવ વિપિ કયાઈ દુખ
ન વીરાગસ્સ કરિતિ કિંચિ. ૧૦૦ ન કામલેગા સમયે ઉર્વિતિ,
ન યાવિ ભેગા વિગઈ ઊંવિતિ, જે તપાસી અ પરિગહી અ,
સે તેણુ મહા વિગઈ ઉઈ. ૧૦૧ કેહં ચ માણું ચ તહેવ માયં,
લેભ દુગું અરઇ રઈ ચ; હાસ ભય સોગ પુમિWિવેઅં,
નપુંસવે વિવિહે આ ભાવે. ૧૦૨
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-દ્વાત્રિશ અધ્યયન
આવાઈ એવમણેગ વે,
અને અ
કુપ્પ ન ઇચ્છે♥ સહાયલિમ્બૂ,
એવ વિષે કામગુણેસુ સત્તો; એઅપ્પુભવે વિસેસે, કારુણ્યુઢ્ઢીણે હિરિમે વઇસે. ૧૦૩
પછાણુતાવેણુ તવપભાવ;
એવં વિઆરે અમિઅયારે,
ત સે જાય તિ પએઅણુા”,
આવન્ત્યઇ ઇન્દ્રિયચારવસે. ૧૦૪
સ
નિમ્મજ્જિ* મેાહુમહષ્ણુવ'મિ;
સુહૈણા દુખિવણાઅણુઢ્ઢા,
તપુચ્ચય ઉજ્જમએ અ રાગી. ૧૦૫ વિરજ્જમાણુસ્સે ય ઇંદ્રિયત્થા,
સદ્દાઈયા તાવઇઅયારા;
ન તસ્સ સન્થેવિ મણુણ્ય' વા,
એવ‘સસ'કવિકપણાસુ,
RSS
નિવત્તયંતી અમણુર્ણાય. વા. ૧૦૬
સજાયએ સમયમુવિટ્રઅસ;
અર્થે અ સંકયએ તઆ સે,
પહીઅએ કામગુણેસુ તણ્ડા. ૧૦૭ વીઅરાગે! યસવ્યકિચ્ચા,
ખવેઇ નાણાવરણ ખણેશ',
તહેવ દસણુમાવરેઇ,
જ' ચતરાય પકઇ કમ્મ. ૧૦૮
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૭૮
દાન-માણિજ્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
સવું તઓ જાણઈ પાસઈ અ,
અહણે હેઈ નિરંતરાએ; અણસવે ઝાણસમાહિબ્રુત્ત,
આઉફખએ મખમુવેઈ સુદ્ધ. ૧૦૯ સો તસ્ય સવર્ડ્સ દુહસ મુક્કો,
જે બાહઈ સયયં જંતુમે; દહામયવિષ્પમુક્કો પસ,
તે હેઈ અચ્ચતમુહી કલ્યો. ૧૧૦ અણુઈકાલપ્પભવન્સ એસો,
સવસ દફખસ્સ પફખમાગે; વિઆહિએ જ સમુચ્ચ સત્તા,
કમેણ અચંતસહી હવંતિ. ત્તિ બેમિ. ૧૧૧
ઈતિ દ્વાત્રિશતમમધ્યયન સંપૂર્ણમ (૩૩) અથ કર્મપ્રકૃતિસંન્ન ત્રયશિમધ્યયનમૂ.
અ૬ કશ્માઈ વેચ્છામિ, આણુપુ િજહક્કમ જેહિં બદ્ધો અય , સંસારે પરિઅન્નઈ ૧ નાણસ્સાવરણિજ, દંસણાવરણું તહા;
અણિજજે તહા મેહં, આઉકર્મો તહેવ ય. ૨ નામકર્મ ચ ગત્ત ચ, અંતરાય તહેવ ય; એવમેઆઈ કમ્પાઈ, અઠેવ ઉ સમાસ. ૩ નાણાવરણું પંચવિહં, સુએ આભિણિબેહિઅં, એહીનાણું તઈયં, મણનાણું ચ કેવલં. ૪
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-ત્રયસિંશ અધ્યયન
૨૭૯ નિદા તહેવ પાયલા, નિદાનિદા ય પહેલપહેલા ય; તો આ થીણગિદ્ધી ઉ, પંચમાં હાઈ નાયવા. ૫ ચખુમચખુહિસ્સ, દંસણે કેવલે આ આવરણે; એવં તુ નવવિગખં, નાયવં દંસણાવરણું. ૬
અણિએ પિ આ દુવિહં, સામયસાયં ચ આહિઅં; સાયન્સ ઉ બહુ ભે, એમેવાસાયન્સવિ. ૭ મેહણિપિ દુવિહં, દંસણે ચરણે તહા; દંસણે તિવિહે વત્તા, ચરણે દુવિહં ભવે. ૮ સમ્મત્ત ચેવ મિચ્છત્ત, સમ્મામિચ્છામેવ ય; એઆએ તિણિ પયડીઓ, મોહણિજસ્ય દંસણ. ૯ ચરિત્તમે હણું કમ્મ, દુવિહં તુ વિઆહિ; કસાયવે અણિજજ કુ. નેકસાયં તહેવ . ૧૦ સેલસવિહભેએણું, કમ્મ તુ કસાયજ; સત્તવિહં નવવિહં વા, કર્મ નેકસાયન્જ. ૧૧ નેરઈતિરિફખાઉં, મણુસ્સાઉ તહેવાય, દેવાઉ ચઉલ્થ તુ, આઉકર્મો ચઉરિવહં. ૧૨ નામકશ્મ તુ દુવિહ, સુહં અસુહં ચ આહિઅં; સુહસ્સ ય બહૂ ભેયા, એમેવ અસુહસ્સવિ. ૧૩ ગેઅકર્મે દુવિહં, ઉચું નીચં ચ આહિઅં; ઉચેં અવિહં હેઈ, એવં નીઅંપિ આહિઅં, ૧૪ દાણ લાભે આ ભેગે અ, ઉવભેગે વરિએ તા; પંચવિહમંતરાય, સમાણ વિઆહિએ. ૧૫
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૮૦
દાન-માણિજ્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી એઆઓ મૂપિયડીઓ, ઉત્તરાએ આ આહિઆ; પએસગં ખેત્તકાલે અ, ભાવં ચ ઉત્તર સુણ. ૧૬ સસિં ચેવ કમ્માણ, પએસગ્નમણું'તાં; ગંઠિઅસત્તાઈએ, અંતે સિદ્ધાણ આહિએ. ૧૭ સગ્વજીવાણુ કમ્મુ તુ, સંગહે છફ્રિાગટ્ય સન્વેસુવિ પએસેસુ, સવં સવૅણ બદ્ધાં. ૧૮ ઉદહિસરિસનામાણું, તીસઈ કેડિકેડિએ; ઉક્કોસિઆ કિઈ હેઈ, અંતમુહુર્તા જહણિઆ. ૧૯ આવરણ જજાણ દુર્હપિ, વેઅણિજે તહેવ ય; અંતરાએ આ કમૅમિ, કિંઈ એસા વિઆહિઆ. ૨૦ ઉદહિયરિસના માણું, સત્તરિ કેડિકેડિઓ, મેહણિજજસ્મ, ઉોસા, અંતે મુહુર્ત જહુણિઆ. ૨૧ તેdીસ સાગરવમા, ઉક્કોણ વિઆહિઆ; ઠિઈ ઉ આઉકસ્મસ્ય, અંતે મુહુર્ત જહરિણઆ. ૨૨ ઉદહિસરિસનામાણું, વસઈ કેડિકેડિઓ; નામગત્તાણું ઉદ્ધસા, અમુહુરા જહણિઆ. ૨૩ સિદ્ધાણsણુંતભાગો અ, અણુભાગા ભવંતિ ઉ, સન્વેસુવિ પએસગ્ગ, સવજી ઈછિએ. ૨૪ તન્હા એએસિં કમ્માણું, અણુભાગે વિઆણિઆ એએસિં સંવરે ચેવ, વણે આ જએ બુહે. ત્તિબેમિ. ૨૫
ઈતિ ત્રયચિંશમધ્યયને સંપૂર્ણમ.
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાયયન સૂત્ર-ચતુસિંશ અધ્યયન
૨૮૧
(૩૪) અથ લેશ્યાનામ ચતુન્નિશમધ્યયનમ્ . લેસન્ઝયણે પવફખામિ, આણપવિ જહકમં; છëપિ કમ્પલસાણું, અણુભાવે સુણેહ મે. ૧ નામાઈ વણરસગંધફાસપરિણામલખણું ઠાણું; ઠિઇ ગઈ ચ આઉં, લેસાણું તુ સુણેલ મે. ૨ કિહા નીલા ય કાઉ ય, તે પહા તહેવ ય; સુક્કલેસા ય ટ્રા ઉં, નામાઈ તુ જહકકનં. ૩ જીમૂતનિદ્ધસંકાસા,
ગવલરિદ્રગસબ્રિભા; ખંજણાયણનિભા, કિહલેસા ઉ વણઓ. ૪ નીલાગસંકાસા,
ચાસપિચ્છસમગ્ધભા; વેલિયનિદ્ધસંકાસા, નીલલેસા ઉ વણઓ. ૫ અયસીપુફસંકાસા,
કેઈલચ્છદસરિભા; પારેવયગીવનિભા, કાઉલેસા ઉ વણઓ. ૬ હિંગુલધાઉસંકાસા,
તરુણાઈરગ્રસબ્રિભા; સુઅતેડાઈવનિભા, તેહલેસા ઉ વણઓ. ૭ હરિયાલમેયસંકાસા,
હલિયસરિભા; સણાસણુકુસુમનિભા, પહલેસા ઉ વણઓ. ૮ સંબંકકુંદશંકાસા,
ખીરધારાસમપ્પભા; રયયહારસંકાસા, સુક્કલેસા ઉ વણઓ. ૯ જહ કડઅતુબગર, નિબરસે કહુઅહિણિરસે વા; એરોવિ અણુતગુણે, રસ ઉ કિહાઈ નાય. ૧૦ જહ તિકડુઅસ ય રસે,
તિક જહ હસ્થિપિપલિએ વા; એવિ અણુતગુણે, ર ઉ નીલાઈ નાય. ૧૧
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૮૨
દાન-માણિજ્ય-તિલક સ્વાધ્યાય-મંજરી જહ તરુણઅંબગર, તુબરકવિસ વાવિ જારિસએ; એરોવિ અણુતગુણે, ર ઉ કાઊઈ નાય. ૧૨ જહ પરિણયબગરસે, પક્કકવિશ્ય વાવિ જારિસએ એત્તેવિ અણુતગુણે, ર ઉ તેઊઈ નાય. ૧૩ વરવાણી વરસે,
વિવિહાણ વ આસવાણ જારિસએ; મહુએરગસ વરસે,
એ પહાએ પરણું. ૧૪ ખજૂરમુદિયસે, ખીરસે ખંડસક્કરરસે વા; એત્તાવિ અણુતગુણે. રસ ઉ સુકાઈ નાય. ૧૫ જહ ગોમડસ ગધે,
સુણગમડ વ જહા અહિડમ્સ, એત્તો વિ અણુતગુણ, લેસાણં અપસથાણું. ૧૬ જહ સુરહિકુસુમગધે, ગંધવાસાણ પિસ્સમાણુણું એતો વિ અણુતગુણે, પસન્થલેસાણ તિëપિ. ૧૭ જહ કરશયસ ફાસે, ગોજિભાએ વ સાગપત્તાણું એન્તો વિ અણુતગુણે, લેસાણું અમ્પસથાણું. ૧૮ જહ બૂરસ્સ વ ફાસે, નવણીઅસ વ સિરિસકુસુમાણું; એત્ત વિ અવગુણ, પસન્થલેસાણું તિëપિ. ૧૯ તિવિહે વ નવવિહે વા, સત્તાવીસઈવિહિષ્ક્રસીઓ વે; દુસએ તે આ વા, લેસાણું ઈ પરિણામે. ૨૦ પંચાયવપૂવો, તીહિં અગુ છસુ અવિરએ અ; તિવ્રારંભ પરિણએ, ખુદ્દો સાહસ્સિએ નરો. ૨૧
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-ચતુસિંશ અધ્યયન
૨૮૩
નિદ્ધસપરિણામે, નિસ્સેસે અજિઇદિએ; એ અગસમાઉત્તો, કિહેલેસ તુ પરિણમે. ૨૨ ઈસ્સાઅમરિસ અત, અવિજજ માયા આહીરિયા; ગેહી પાસે ય સઢે, પમત્તે રસલુએ. ૨૩ સાયવેસએ આ આરંભાવિરઓ,
ખુદ્દો સાહસિઓ નરે; એ અોગસમાઉત્તે, નીલલેસ તુ પરિણમે. ૨૪ વકે વંકસમાયારે, નિઅડિલે અણુજજુએ; પલિઉંચગવહિએ, મિચ્છદિટ્રી અણરિએ. ૨૫ ઉપ્લાલદુઠ્ઠવાઈ અ, તેણે આવિ એ મચ્છરી; એય જોગસમાઉત્તે, કાઊલેસ તુ પરિણમે. ૨૬ નીવિત્તી અચલે, અમાઈ અકુતૂહલે; વિવિણએ દંતે, જેગવ ઉવહાણવ. ૨૭ પિયધમે દઢધમ્મ, વજી હિએસએ, એય જોગસમાઉત્તે, તેથલેસં તુ પરિણમે. ૨૮ પયક્કોહમાણે અ, માયાભે આ પયણુએ; પસંતચિત દંતપ્પા, જેગવ ઉવહાણવું. ૨૯ તહા પયગુવાઈ ય, ઉવસંતે જિઇદિએ; એય જોગસમાઉન્ત પન્ડલેસ તુ પરિણમે. ૩૦ અરુદાણિ વજિત્તા, ધમ્મસુચ્છાણિ ઝાયએ; પસંતચિત્ત દંતપ્પા, સમિએ ગુરૂં ય ગુત્તિસુ. ૩૧ સરાગે વીઅાગે વા, ઉવસંતે જિઇદિએ; એઅગસમાઉત્તે, સુશ્કેલે તુ પરિણમે. ૩૨
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૮૪ દાન-માણિકય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી અસંખેજજાણોસપિણીણ, ઉસપિણીણ જે સમયા; સંખાઈઆ લેગા, લેસાણું હુંતિ ઠાણા. ૩૩ મુહુરૂદ્ધ તુ જહન્ના, તેત્તી સાગર મુહુરહિઆ; ઉક્કોસા હાઈ ડિઇ, નાયવા હિલેસાએ. ૩૪ મુહુરૂદ્ધ તુ જહન્ના,
દસઉદહિ પલિઅમસંખભાગમભુહિઆ; ઉકકોસા હેઈ ઈિ, નાયવા નીલસાએ. ૩૫ મુહુરૂદ્ધ તુ જહન્ના,
તિણJદહી પલિઅમસંખભાગમળ્યહિઆ ઉકેસા હાઈ કિંઈ, નાયવા કાઉલેસાએ. ૩૬ મુહુરૂદ્ધ તુ જહન્ના.
દુહુદહી પલિઅમસંખભાગમળ્યહિઆ; ઉક્કોસા હાઈ કિંઈ, નાયબ્ધા તેલેસાએ. ૩૭ મુહુરૂદ્ધ તુ જહન્ના, દસ હાંતિ સાગર મુહુરહિઆ; ઉક્કોસા હેઈ કિંઈ, નાયબ્રા પન્હલેસાએ. ૩૮ મુહુરૂદ્ધ તુ જહન્ના, તેત્તીસં સાગર મુહુત્તહિના; ઉક્કોસા હાઈ કિંઈ, નાયવા સુક્કલેસાએ. ૩૯ એસા ખલુ લેસા, એહેણ કિંઈ ઉ વણિઆ હાઈ; ચઉસુડવિ ગઈસુ એન્તો, લેસાણ કિંઇ તુ છામિ. ૪૦ દસવાસસહસાઈ, કાઊએ કિંઈ જહબ્રિઆ હાઈ; તિણદહી પલિવમ-અસંખભાગ ચ ઉક્કોસા. ૪૧ તિગુદહી પલિઅમસંબભાગે ઉ જણણણ નીલઠિઈ, દસ ઉદહી પલિઓવમ)-અસ ખભાગ ૨ ઉકકોસા. ૪૨
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૮૫
જ
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-ચતુસિંશ અધ્યયન દસ ઉદહી પલિઅમસંખ,-ભાગ જહન્નિઆ હાઈ; તેત્તીસસાગરાઈ, ઉક્કોસા હાઈ કિહાએ. ૪૩ એસા નેરઈઆણું, લેસાણ કિંઈ ઉ વણિણઆ (ઈ) તેણ પરં વેચ્છામિ, તિરિઅમણુસાણ દેવાણું. ૪૪ અંતે મહત્તમદ્ધ, લેસાણ કિંઈ નહિં જહિં જા ઉ; તિરિઆણું નરણું વા, વજિજત્તા કેવલ લેસં. ૪પ મુહુરૂદ્ધ તુ જહન્ના, ઉક્કોસા હાઈ પુણ્વકેડી ઉ; નવહિં વરિસેહિં ઊણુ, નાયવા સુક્કલેસાએ. ૪૬ એસા તિરિઅનરાણું લેસાણ કિંઈ ઉ વણિણઆ (ઈ તેણ પર વેચ્છામિ, લેસાણ કિંઈ ઉ દેવાણું. ૪૭ દસવાસસહસ્સાઇ, કિહાએ કિંઈ જહણિઓ હે; પલિઅમસંખિજઈમ, ઉક્કોસ હેઈ કિહાએ. ૪૮ જા કિણહાઈ કિંઈ ખલુ, ઉકોસા સા ઉ સમયમભુહિઆ; જહ નેણું નીલાએ, પલિઅમસંખેજ ઉક્કોસા. ૪૯ જા નીલાએ કિંઈ ખલુ, ઉકકોસા ઉ સમયમભુહિઆ; જહન્નેણું કાઊએ, પલિઅમસંબં ચ ઉકોસા. ૫૦ તેણ પરં વેચ્છામિ, તેઊલેસા જહા સુરગણુણું; ભવણવઈવાણમંતર––જેઈસમાણિઆણું ચ. ૫૧ પલિઓવમં જહન્ના, ઉક્કોસા સાગરા ઉ ટુણહિઆ; પલિઅમસખિજેણું, હેઈ તિભાગેણ તેઊીએ. પર દસવાસસહસ્સાઈ, તેઊઈ કિંઈ જહત્રિએ હેઈ, દુષ્ણુદહી પલિઓવમ–અસંખભાગ ચ ઉકકોસા. પ૩
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૮૬
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી જાતેએ કિઈ ખલુ, ઉકકોસા સા ઉ સમયમભૂહિઆ; જહણણેણે પહાએ, દસ ઉ મુહુરાહિઆઈ ઉક્કોસા. ૫૪ જા પહાઈકિંઈ ખલુ, ઉકોસા સા ઉ સમયમભૂહિઆ જહણ સુક્કાએ, તિત્તીસમુહુત્તમભુહિઆ. ૨૫ કિહા નીલા કાઉ,
તિણિકવિ એઆ ઉ અહમલેસાઓ; એઆહિં તિહિંડવિ છે,
દુગઈ ઉવવજઈ. પદ તેઊ પહા સુદ્ધા, તિણિકવિ એઆ ઉ ધમ્પલેસાએ એઆહિં તિહિંડવિ છ, સુગઇ ઉવવજઈ. ૫૭ લેસાહિં સવાહિં, પઢમે સમર્યામિ પરિણયહિં તુ; ન હુ કસ્સવિ ઉવવાઓ, પરે ભવે હોઈ જીવસ્ય. ૫૮ લેસાહિં સવ્વાહિં, ચમે સમર્યામિ પરિણયહિં તક ન હુ કસવિ ઉવવાઓ, પરે ભવે હઈ જીવસ્ય. ૧૯ અંતમુહર્તામિ ગએ, અંતમુહુર્નામિ સેસએ ચેવ; લેસાહિં પરિણયહિં, જીવા ગચ્છતિ પરલોગ. ૬૦ તખ્તા એઆણ લેસાણું,
અણુભાગે વિઆણિઆ; અપ્પસન્થા ઉ વજિત્તા,
પત્થા ઉ અહિજિજાસિનિ બેમિ. ૬૧ ઈતિ ચતુસિંશત્તમ મધ્યયન સંપૂણમ.
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-પંચત્રિશ અધ્યયન ૨૮૭ (૩૫) અથાનગારમાર્ગગયાખ્યું પંચત્રિશમધ્યયનમ્
સુણેહ મેગગમણા, મગં બુદ્ધેહિ દેસિએ; જમાયરતે ભિખૂ, દુફખાણુંતક ભવે. ૧ ગિહવાસ પરિશ્ચાજ, પન્વજ અસિએ મુણી; ઈમે સંગે વિઆણે જજા, જેહિ સજજતિ માણવા. ૨ તહેવ હિંસ અલિ, ચેન્જ અખંભસેવણું; ઈચ્છાકામં ચ લભ ચ, સંજઓ પરિવજજએ. ૩ મણેહર ચિત્તઘર, મલ્લપૂવેણ વાસિઅં; સકવાડ પંડ , મણસાવિ ન પQએ. ૪ ઇંદિઆણિ ઉ ભિખુલ્સ, તારિસમ્મિ ઉવસએ; દુકરાઈ નિવારેઉં, કામરાગવિવઢએ. ૫ સુસાણે સુન્નગારે વા, રુફખમૂલે વા એગમે; પઈરિકે પરકડે વા, વાસ’ તત્કાભિરોઅએ. ૬ ફાસુઅંમિ અણુબહે, ઈOીહિં અણબિંદુએ; તત્ય સંકપુએ વાસ, ભિષ્મ પરમસજએ. ૭ ન સયં ગિહાઇ કુવિજા, નેવ અનેહિં કારવે, ગિહકમ્મસમારમ્ભ, ભૂઆણું દિએ વહે. ૮ તસાણું થાવરાણું ચ, સુહુમાણે બાયરાણ ય; ગિહકમ્મસમારંભ, સંજએ પરિવજજએ. ૯ તહેવ ભરપાણેસુ, પયણપયાવણેસુ અ; પાણભૂયદયાએ, ન પએ ન પયાવએ. ૧૦ જલનિસિઆ પાણું, પુઢવીકનિસિઆ; હમ્મતિ ભરપાણેસ, તહા ભિકબૂ ન પયાવએ. ૧૧
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૮૮
દાન-માણિજ્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી વિસપે સવઓ ધારે, બહુપાણિવિણસણે; નથિ ઈસમે સત્યે, તન્હા જોઇ ન દીવએ. ૧૨ હિરણું જાય ચ, મણ સાવિ ન પત્થએ; સમલેટહુકંચણે ભિખૂ, વિરએ કયવિકએ. ૧૩ કિતે કઈઓ હેઈ, વિકિર્ણને આ વાણિઓ;
ક્યવિકર્યામિ વતે, ભિકબૂ ન હવઈ તારિસ. ૧૪ લિખિએવું ન કેઅવ્વ, ભિખુણા ભિખવત્તિણું; કવિએ મહાદે, ભિફખાવિત્તી સુહાવહા. ૧૫ સમુઆણું ઉંછમેસિજજા, જહાસુત્તમસિંદિઅં; લાભાલાભંમિ સંતુઠે, પિંડવાયું ચરે મુણું. ૧૬ અલોલે ન રસે ગિદ્ધ, જિબ્લાદતે અમુચ્છિએ; ન રસાએ ભુજિજજા, જવણુદ્દાએ મહામુણું. ૧૭ અચ્ચર્ણ રણું ચેવ, વંદણું પૂઅણું તણા; ઈડૂઢીસક્કારસમ્માણું, મણસાવિ ન પથએ. ૧૮ સુક્કે ઝાણું ઝિઆઓજજા, અનિઆણે અકિંચણે; વેસદ્રકાએ વિહરેજા, જાવ કાલસ પજજએ. ૧૯ નિજભૂહિઊણ આહાર, કાલધર્મો ઉવરિએ જહિઊણ માણસ બેહિં, પભુ દુખે વિમુચઈ. ૨૦ નિગ્સમે નિરહંકારે, વીઅરાગે અણાવે, સંપત્તિ કેવલં નાણું, સાસય પરિનિવ્રુત્તિ બેમિ. ૨૧
ઇતિ પંચત્રિશમધ્યયન સંપૂણમ.
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-ષટચિંશ અધ્યયન
૨૮૯ (૩૬) અથ જીવાજીવવિભક્તિસંજ્ઞા
- ષત્રિશમધ્યયનમ. જીવાજીવવિભક્તિ, સુણેહ મે એગમણા ઈએ; જ જાણિજણ ભિખૂ, સમ્મ જયઈ સંજમે. ૧ જીવા ચેવ અજીવા ય, એસ લોએ વિઆહિએ; અછવદેસે આગાસે, અલેએ સે વિઆહિએ. ૨ દવાઓ ખેત્તઓ ચેવ, કાલઓ ભાવએ તહા; પણ તેસિ ભવે, જીવાણું અજીવાણુ ય. ૩
વિણે ચેવડવી અ, અજીવા દુવિહા ભાવે; અવી દસહા વત્તા, વિણોદવિ ચઉવિહા. ૪ ધમ્મલ્વિકાએ તદેસે, તએ આહિએ; અધમ્મ તસ્સ દેસે અ, તપૂએસે આ આહિએ. ૫ આગામે તસ્સ દેસે અ, તપૂએસે આ આહિએ; અદ્ધાસમયે ચેવ, અવી દસહા ભવે. ૬ ધમ્માધમે અ દે ચેવ, લોગમેત્તા વિઆહિ; લોઆલેએ આ આગાસે, સમએ સમય ખેત્તિએ. ૭ ધમ્માધમ્માગાસા, તિણિકવિ એએ અણુઈઆ; અપજવસિઆ ચેવ, સવદ્ધ તુ વિઆહિઆ. ૮ સમાએવિ સંતઈ પમ્પ, એવમેવ વિઆહિએ; આએસ પમ્પ સાઈએ, સપજવસિએવિ ૯ ખંધા ય બંધદેસા ય, તપૂએસા તહેવ ચ; પરમાણુણે આ બેધવા, વિણો ય ઉવિહા. ૧૦
૧૯
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી એગૉણ પુહર્તણું, ખંધા ય પરમાણુ લોએગદેસે લોએ અ, ભઈઅગ્યા તે ઉ ખેત્તઓ; ઈત્તો કાલવિભાગ તુ તેસિ વર્લ્ડ ચઉવિહં. ૧૧ સંતઈ પમ્પ તેણુઈ, અપજજવસિઆ વિ અ કિંઇ પડુચ સાઈઆ, સપજજવસિઆ વિ અ. ૧૨ અસંખકાલમુક્કોસં એગ સમયે જહન્નયં; અજીવાણુ ય વીણું, કિંઈ એસા વિઆહિઆ. ૧૩ અણુતકાલમુક્કોસ, એગ સમયે જહન્નયં; અજીવાણુ ય વીણું, અંતરેઅં વિઆહિઅં, ૧૪ વણુઓ ગંધ ચેવ, રસઓ ફાસઓ તહા; સંડાણએ આ વિણે, પરિણામે તેસિ પચહા. ૧૫ વણઓ પરિણયા જે ઉ, પંચહા તે પકિત્તિઓ; કિણહા નીલા ય લેહિઆ, હાલિદા સુ%િલા તહા. ૧૬ ગંધ પરિયા જે ઉ, દુવિહા તે વિઆહિઆ સુભિગંધપરિણામા, દુષ્ણિગંધા તહેવ ય ૧૭ રસએ પરિણયા જે ઉ, પંચહા તે પકિરિઆ તિત-કડુઅ-કસાયા, અંબિલા મહુરા તહા. ૧૮ ફાસએ પરિણયા જે ઉં, અહા તે પકિરિઆ કફખડા મઉઆ ચેવ, ગુરુઓ લહેઆ તહા. ૧૯ સીઆ-ઉહા ય નિદ્ધા ય, હા લુફખા ય આહિઆ; ઈય ફાસપરિણયા. એએ, પુગ્ગલા સમુદાહિઆ. ૨૦ સંડાણપરિયા જે ઉ, પંચહા તે પકિરિઆ પરિમંડલા ય વટ્ટા, હંસા ચરિંસમાયા. ૨૧
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સુત્ર-પર્વિશ અધ્યયન
૨૯ વણુએ જે ભવે કિહે, ભઈએ સે ઉ ગંધઓ; રસઓ ફાસ ચેવ, ભઈએ સંઠાણાવિ અ. ૨૨ વણઓ જે ભવે નીલે, ભઈએ સે ઉ ગંધઓ; રસઓ ફાસએ ચેવ, ભઈએ સંઠાણએવિ અ. ૨૩ વણઓ લેહિએ જે ઉ, ભઈએ સે ઉ ગંધઓ; રએ ફાસએ ચેવ, ભઈએ સંઠાણ એવિ ય. ૨૪ વષ્ણુએ પીઅએ જે ઉ, ભઈએ સે ઉ ગંધઓ; રસઓ ફાસએ ચેવ, ભઈએ સંઠાણુએવિ અ. ૨૫ વણ સુઝિકલે જે ઉ, ભઈએ સે ઉ ગંધઓ; રસઓ ફાસએ ચેવ, ભઈએ સંઠાણુએવિ અ. ૨૬ ગંધઓ જે ભવે સુભી, ભઈએ સે ઉ વણઓ; રસઓ ફાસએ ચેવ, ભઈએ સંઠાણએવિ અ. ૨૭ ગંધઓ જે ભવે દુભી, ભઈએ સે ઉ વણુઓ; રસઓ ફાસએ ચેવ, ભઈએ સંડાણએવિ અ. ૨૮ રસએ તિત્તએ જે ઉં, ભઈએ સે ઉ વણઓ, ગંધ ફાસએ ચેવ, ભઈએ સંઠાણએવિ અ. ૨૯ રસ કડુએ જે ઉં, ભઈએ સે ઉ વણુઓ; ગંધઓ ફાસએ ચેવ, ભઈએ સંડાણુએવિ અ. ૩૦ રસએ કસાએ જે ઉ, ભઈએ સે ઉ વણઓ; ગંધ ફાસએ ચેવ, ભઈએ સંઠાણુએવિ અ. ૩૧ રસ અંબિલે જે ઉ, ભઈએ સે ઉ વણઓ; ગંધ ફાસ ચેવ, ભઈએ સંઠાણએવિ અ. ૩૨
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________
૯૨
દાન-માણિજ્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
રસએ મહુરે જે ઉ, ભઈએ સે ઉ વણઓ; ગંધ ફાસએ ચેવ, ભઈએ સંઠાણુએવિ અ. ૩૩ ફાસએ કફખડે જે ઉ, ભઈએ સે ઉ વષ્ણુઓ; ગંધએ રસઓ ચેવ, ભઈએ સંઠાવિ અ. ૩૪ ફાસએ મઉએ જે ઉ, ભઈએ સે ઉ વણુઓ; ગંધએ રસએ ચેવ, ભઈએ સંડાણએવિ અ. ૩૫ ફાસએ ગુરુએ જે ઉ, ભઈએ સે ઉ વણુઓ; ગંધઓ રસ ચેવ, ભઈએ સંઠાણુએવિ અ. ૩૬ ફાસએ લહુએ જે ઉ, ભઈએ સે ઉ વણણએ; ગંધઓ રસઓ ચેવ, ભઈએ સંઠાણુએવિ અ. ૩૭ ફાસ સીઅએ જે ઉ, ભઈએ સે ઉ વણઓ, ગંધએ રસએ ચેવ, ભઈએ સંઠાણએવિ અ. ૩૮ ફાસએ ઉહએ જે ઉં, ભઈએ સે ઉ વણઓ; ગંધ રસએ ચેવ, ભઈએ સઠાણએવિ અ. ૩૯ ફાસએ નિદ્ધએ જે ઉ, ભઈએ સે ઉ વણુઓ; ગંધઓ રસએ ચેવ, ભઈએ સંડાણએવિ અ. ૪૦ ફાસ લુફખએ જે ઉં, ભઈએ સે ઉ વણુઓ; ગંધએ રસ ચેવ, ભઈએ સંઠાણએવિ અ. ૪૧ પરિમંડલસંડાણે, ભઈએ સે ઉ વણઓ; ગંધ રસએ ચેવ, ભઈએ ફાસએવિ અ. ૪૨ સંક્રાણુઓ ભવે વદે, ભઈએ સે ઉ વણએ; ગંધએ રસએ ચેવ, ભઈએ ફસએવિ અ. ૪૩
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-ષત્રિશ અધ્યયન
૨૯૩ સંડાણ ભવે તંસે, ભઈએ સે ઉ વણુઓ; ગંધએ રસ ચેવ, ભઈએ ફાસઓવિ અ. ૪૪ સંઠાણએ આ ચઉરસે, ભઈએ સે ઉ વણુઓ; ગંધએ રસઓ ચેવ, ભઈએ ફાસઓવિ અ. ૪૫ જે આયયસઠાણે, ભઈએ સે ઉ વણઓ; ગંધએ રસઓ ચેવ, ભઈએ ફાસએવિ અ. ૪૬ એસા અજીવપવિત્તી, સમાણ વિઆહિઆ; એત્તો જીવવિભક્વિં, ગુચ્છામિ આણુપુવસો. ૪૭ સંસારસ્થા ય સિદ્ધા ય, દુવિહા જીવા વિઆહિઆ; સિદ્ધsણેગવિહા વુરા, તં મે કિત્તઓ સુણ. ૪૮ ઈથી પુરિસ સિદ્ધા ય, તહેવ ય નપુંસગા; સલિગે અન્નલિગે અ, ગિહિલિંગે તહેવ ય. ૪૯ ઉક્કો ગાહણાએ અ, જહન્નમઝિમાઈ અને ઉઢે અહે આ તિરિએ ચ, સમુદૂમિ જલંમિ અ. ૫૦ દય ચેવ નપુસેસુ, વસઈ ઈથી આસુ અને પરિસેસુ અ અસણં, સમએણેગેણ સિઝઈ પ૧ ચત્તારિ આ ગિહિલિંગ, અન્નલિંગે દસેવ ય; સલિગેણ ય અસણં, સમએણેણ સિક્ઝઈ પર ઉકોસાગાહણાએ ઉ, સિર્જાતે જુગવ દવે, ચત્તારિ જહણાએ, મઝેઅત્તર સયં. ૫૩ ચઉરુઢાએ આ દુ સમુદે,
તઓ જલે 'વીસમો તહેવ ય; સયં ચ અડુત્તર તિરિઅલએ,
સમએણ એમેણુ ઉ સિક્ઝઈ ધુવં. ૫૪
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૯૪
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મ જરી
કહિં પહિયા સિદ્ધા, કહિ સિદ્ધા પઇટ્રિ; કહિં દિ ચઈત્તાણું, કત્ચ ગતૃણુ
સિઈ. ૫૫
લેઅગે અ તથ ગંતૂણુ
પઇટ્રિ; સિઈ, ૫૬
અલેએ પડિહયા સિદ્ધા, ઈહ દિ ચઈત્તાણુ, બારસહિં જોઅણુહિં, સરૃસુરિ ભવે; ઢવીછત્તસઠિ. ૫૭
ઇસીપખ્સારનામા ઉં,
પયાલસયસહેરસ્સા, જોઅણુાણુ તુ આયયા; તાવઈ’ ચેવ વિચ્છિઙ્ગા, તિગુણા તસ્લેવ પરિરએ. ૫૮ અરેજોઅણુબાહુદા, સા મજ્યમિ વિઆહિઆ; પરિહાયંતી રમતે, મચ્છિપત્તાએ તણુઅરી. ૫૯ અણુસુવર્ણીગમઇ, સા પુઢવી નિમ્મલા સહાવેણું; ઉત્તાણગછત્તસડિ ય, ભણિઆ જિષ્ણુવરહિ. ૬૦ ૫ડુરા નિમ્મલા સુભા; લેાતા ઉ વિઆહિએ।. ૧૬૧ કૈસે રિમા ભવે; સિદ્ધાણાગાહા ભવે. ૬૨ લગગ્ગ’મિ પઆિ; સિદ્ધિ વરગઈં ગયા. ૬૩
સંખ કકુદસ કાસા, સીઆએ જોમણે તત્તો, જોઅણુસ્સ ઉ જે તસ, તસ્સ કાસર્સ બ્લાએ, તથ સિદ્ધા મહાભાગા,
લવવ ચઉમુક્કા,
ઉસ્સેહા જસ જો હાઈ, તિભાગહીણા તત્તો , એગતૅણુ સાઈઓ, પુદ્ધત્તેણુ અણુાઈ,
ભમ્મિ રિમમ્મિ અ; સિદ્ધાળુંાગાહણા ભવે. ૬૪ અપવસિઆવિ અ;
અપજ્જવસિઆવિ અ. ૬૫
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-ષત્રિશ અધ્યયન
૨૯૫
અવિણે જીવઘણા, નાણુસણસબ્રિઆ અઉલં સહસંપત્તા, ઉવમા જસ્સ નલ્થિ ઉ. ૬૯ લેએગદેસે તે સર્વે, નાણદંસણસરિઆ સંસારપારનિWિણુ, સિદ્ધ વરગઇ ગયા. ૨૭ સંસારસ્થા ઉ જે જીવા, દુવિહા તે વિઆહિઆ; તસા ય થાવરા ચેવ, થાવરા તિવિહા તહિં. ૬૮ પુઠવી આઉ છવા ય, તહેવ ય વણસ્સાઈ; ઈશ્વેએ થાવરા તિવિહા, તેસિં ભેએ સુણેહ મે. ૬૯ દુવિહા પુઢવીજીવા ઉ, સુહુમા બાયરા તહા; પજજત્તમપજજતા, એવમેએ દુહા પુણે. ૭૦ બાયા જે ઉપજજના, દુવિહા તે વિઆહિઆ; સહ ખરા ય બોધવા, સહા સત્તવિહા તહિં. ૭૧ કિહા નીલા ય હિરા ય,
હાલિદ્દા અકિલા" તહા; પર પણગમટ્ટીઓ, ખરા છત્તીસઈવિહા. ૭૨ પુઢવી આ સક્કરા વાલગા ય,
ઉવલે સિલા ય સે, અય-તંબ–તઉવ-સીસગ–પ્પ–સુવણે આ વઈરે અ. ૭૩ હરિઆલે હિંગુલએ,
મનેસિલા –સાસગંજણ–પવાલે, અભપડલભવાલુઅ, બાયરકાએ મણિવિહાણ. ૭૪
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૯૬
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી ગેમેજએ આ અગે, - અંકે ફલિહેક આ પહિઅફખે અ; ઉમરગય-મસાગલે, ભુઅમેઅગ ઈદનીલે અ. ૭૫ ચંદણ ગેય હંસગર્ભ૨,
પુલએ૩ સેગંધિએ આ બેધવે; ચંદપ્પભ૫ વેલિએ, જલતે ૧૭ સૂરકતેન્દ્ર અ. ૭૬ એએ ખરપુઢવીએ, ભેઆ છત્તીસમાહિઆ; એગવિહમનાણત્તા, સુહુમાં તલ્થ વિઆહિઆ. ૭૭ સુહુમા ય સવલેગમિ, લેગસે આ બાયરા; એત્તો કાલવિભાગ તુ, તેસિં વર્લ્ડ ચઉવિહં. ૭૮ સંત પપ્પsણાઈઆ, સપજજવસિઆવિ અને ઠિઈ પડુચ સાઈઆ, અપજવસિઆવિ અ. ૭૯ બાવીસ સહસ્સાઈ, વાસાયુકોસિઆ ભવે; આઉઠિઈ પુઢવીણું, અંતમુહુર્તા જહન્નગા. ૮૦ અસંખકાલમુક્કોર્સ, અંતમુહુર્ત જહન્નગા; કાઠિઈ પઢવાણું, કાય તુ અમુંઓ. ૮૧ અણુતકાલમુક્કોસ, અંતે મુહુર્તા જહન્નગ; વિજઢગ્નિ સએકાએ, પુઢવીજીવાણુ અંતર. ૮૨ એએસિ વણઓ ચેવ, ગંધઓ સફાઓ; સંઠાણદેસએ વાવિ, વિહણાઈ સહસ. ૮૩ દુવિહા આઉછવા ઉ, સુહુમા બાયરા તહા; પજતમપજતા, એવમેએ દુહા પુણો. ૮૪
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-ષટચિંશ અધ્યયન બાયરા જે ઉપજજના, પંચહા તે પકિત્તિઓ; સુદ્ધોદએ અ ઉરસે, હરતણ મહિઆહિમે. ૮૫ એગવિહમનાણત્તા, સુહુમા તત્વ વિઆહિઆ; સુહુમાં સવલેગશ્મિ, લોગદેસે આ બાયરા. ૮૬ સંતઈ પમ્પsણાઈઆ, અપજજવસિઆવિ અ; ઠિઈ પડુચ સાઈઆ, સપજવસિઆવિ અ. ૮૭ સત્તેવ સહસ્સાઈ, વાસાણુક્કોસિઆ ભવે; આઉઠિઈ આઊણું, અંતે મુહુરં જહઆિ . ૮૮ અસંખકાલમુક્કોસ, અંતમુહુત્ત જહન્નિઆ; કાયઠિઈ આઊણું, તું કાર્ય તુ અમુંચઓ. ૮૯ અણુતકાલમુક્કોસ, અંતે મુહુર્તા જહન્નમં; વિજઢશ્મિ સએકાએ, આજીવાણુ અંતર. ૯૦ એએસિં વણઓ ચેવ, ગંધ રસાસએ; સંઠાણદેસઓ વાવિ, વિહાણઈ સહસ્સસ. ૯૧ દુવિહા વણફઈજીવા, સુહુમા બાયરા તહા; પજજત્તમપજજત્તા, એવમેએ દુહા પણ. ૯૨ બાયરા જે ઉપજજત્તા, દુવિહા તે વિઆહિ; સાહારણસરી રા ય, પત્તેગા ય તહેવ ય. ૯૩ પત્તેઅસરીરા ઉ, બેગહા તે પકિત્તિઓ; રુકુખા ગુચછા ય ગુમ્મા ય, લયા વલ્લી તણા તહા. ૯૪ વલયલયા પવગા કુહણા, જલરુહા એ સહી તહા; હરિઅકાયા બેધવા, પત્તે આ ઈતિ આહિઆ. ૯૫
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૯૮
દાન-માણિક્યતિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી સાહારણસરીરા ઉ, eગહા તે પકિરિઆ આલૂએ મૂલએ ચેવ, સિંગબેરે તહેવ ય. ૬ હરિલી સિરિલી સસિરિલી, જાવઈકેએકંદલી; પલંડૂ લસણકદે, કંદલી અ કુહુવએ. ૯૭ લોહિણી હૂઅથીહૂઆ, કુહગા ય તહેવ ય; કહે અ વજદે અ, કંદે સૂરએ તહા. ૯૮ અસકણ આ બેધબ્બા, સહકર્ણ તહેવ ય; મુસુંઢી આ હલિદા ય, સેગડા એવમાઓ. ૯ એગવિહમનાણત્તા, સુહુમા તત્વ વિઆહિઆ; સુહુમા સવલેગમિ, લગદેસે આ બાયરા. ૧૦૦ સંતઈ પusણાઈઆ, અપજજવસિઆવિ અ; ઠિઈ પહુચ્ચ સાઈઆ, સપજજવસિઆવિ અ. ૧૦૧ દસ ચેવ સહસ્સાઈ, વાસાણુક્કોસિએ ભવે; વણસ્સઈણ આઉં તુ, અંતમુહુર્ત જહન્નગં. ૧૦૨ અણુતકાલમુક્કોસા, અંતમુહુર્ત જહણગા; કાયઠિઈ પણગાણું, તે કાયં તુ અમુંચએ. ૧૦૩ અસંખકાલમુક્કોસ, અંતે મુહત્ત જહન્નમં; વિજઢમિ એ કાએ, પણગજીવાણુ અંતર. ૧૦૪ એએસિં વણુઓ ચેવ, ગંધઓ રફાસએ; સંઠાણાદેસએ વાવિ, વિહાણાઈ સહસ. ૧૦૫ ઈએ થાવરા તિવિહા, સમાસેણુ વિઆહિઆ: એ ઉ તમે તિવિહે, વેચ્છામિ અણુપુવસે. ૧૦૬
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-પત્રિશ અધ્યયન
-
-
તેલ વાઉ આ બોધવા, ઉરાલા ય તના તહા; ઈશ્વેએ તમા તિવિહા, તેસિ ભેએ સુણેહ મે. ૧૦૭ દુવિહા તેઉછવા ઉ, સુહુમા બાયરા તહા; પજત્તમયજત્તા, એવમેએ દુહા પુણે. ૧૦૮ બાયરા જે ઉ જ્જતા, બેગહા તે પકિત્તિઓ; અંગારે મુમ્મરે અગણે, અગ્ની જાલા તહેવ ય. ૧૦૯ ઉકા વિજૂ અ બાધબ્બા, ણે હા એવભાઈએ; એગવિહમનાણત્તા, સુહુમા તે વિઆહિઆ. ૧૧૦ સુહમા સવ્વલેગશ્મિ, લેગદેસે આ બાયરા; એન્તો કાલવિભાગ તુ, તેસિ વર્લ્ડ ચઉવિહં. ૧૧૧ સંત પપૂડણાઈઆ, અપજજવસિઆવિ અ; ઠિઈ પડુશ્ચ સાઈઆ, સપજજવસિઆવિ અ. ૧૧૨ તિણેવ અપહરતા, ઉશ્નોસેણ વિઆહિ; આઉઠિઈ તેઊણું, અંતે મુહત્ત જહન્નઆ. ૧૧૩ અસંખકાલમુકોસા, અંતમુહુર્તા જહન્નગા; કાયઠિઈ તેઊણું, તે કાર્ય તુ અમુંચઓ. ૧૧૪ અણુતકાલમુક્કોસ, અંતમુહુર્ત જહન્નમં; વિજ૮મિ એ કાએ, તેજીવાણું અંતર. ૧૧૫ એએસિં વર્ણએ ચેવ, ગંધએ સફાસ; સંડાણદેસએ વાવિ, વિહણાઈ સહસ્સસે. ૧૧૬ દુવિહા વાઉજીવા ઉ, સુહુમા બાયરા તહા; પજજત્તમપજજા, એવમેએ દુહા પુણે. ૧૧૭
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૦૦
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
બાયરા જે ઉ પજજત્તા, પચહા તે પકિત્તિઓ; ઉક્કલિઆ મંડલિઆ, ઘણુ ગુંજા સુદ્ધવાયા ય. ૧૧૮ સ વટ્ટગવાયા અ, હેગડા એવામાય; એગવિહમનાણત્તા, સુહુમા તે વિઆહિઆ ૧૧૯ સુહમા સવગંમિ, લેગદેસે આ બાયરા; એત્તો કાલવિભાગ તુ, તેસિ વર્લ્ડ ચઉવહં. ૧૨૦ સંતઈ પપ્પsણાઈઆ, અપજજવસિઆવિ અ; ઠિઈ પડુચ સાઈઆ, સપજજવસિઆવિ અ. ૧૨૧ તિણેવ સહસ્સાઈ વાસાણુક્કોસિઆ ભવે; આઊઠિઈ વાણું, અને મહત્ત જહઆિ. ૧૨૨ અસંખકાલમુકોસા, અંતે મહત્ત જહરિયા; કાઠિઈ વાણે, તે કાર્ય તુ અમુંચએ. ૧૨૩ અણુતકાલમુક્કોસ, અંતે મહત્ત જહન્નયં, વિજäમિ એ કાએ, વાઉજીવાણુ અંતર. ૧૨૪ એએસિ વણઓ ચેવ, ગંધઓ રફાસ; સંડાણદેસઓ વાવિ, વિહાણાઇ સહસ્સસ. ૧૨૫ ઉરાલા ય તસા જે ઉ, ચઉહા તે પકિરિઆ બેઇંદિએ તેઈદિઅ, ચઉરે પંચિંદિઆ ચેવ. ૧૨૬ બેઈદિઆ ઉ જે જીવા, દુવિહા તે પકિત્તિઓ પજજત્તમપજજતા, તેસિં ભેએ સુણેહ મે. ૧૨૭ કિમિણે મંગલા ચેવ, અલસા માર્યવાહયા; વાસીદુહા ય સિપિ, સંખા સંખણયા તહા. ૧૨૮
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૦
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-પત્રિશ અધ્યયન પલોયાલયા ચેવ, તહેવ ય વરાડગા; જલ્ગા જાલગા ચેવ, ચંદણ ય તહેવ ય. ૧૨૯ ઇડ બેઇદિઆ એએડગહા એવામાય;
એગદેસે તે સર્વે, ન સવ્વસ્થ વિઆહિઆ. ૧૩૦ સંતઈ ૫૫sણાઈઆ, અપજજવસિઆવિ અ. ઠિઇં પડુચ્ચ સાઈઆ, સપજજવસિઆવિ અ. ૧૩૧ વાસાઈ બારસા ચેવ, ઉક્કોસે વિઆહિઆ; બેઇદિઅઆઉઠિઈ, અંતમુહુર્ત જહગ્નિઆ. ૧૩૨ સંખેર્જકાલમુક્કોસા, અંતે મહત્ત જહઆિ ; બેઇદિઅકાયઠિઈ, તે કાર્ય તુ અમુંચઓ. ૧૩૩ અણુતકાલમુક્કોસ, અંતમુહુર્ત જહણુયં; બેઇંદિણ જીવાણું, અંતરં ચ વિઆહિએ. ૧૩૪ એસેસિં વણઓ ચેવ, ગંધઓ રસાસ; સઠાણદેસએ વાવિ, વિહાણાઈ સહસ્સસે. ૧૩૫ તેઈદિઆ ઉ જે જીવા, દુવિહા તે પકિત્તિઓ; પજત્તમપજત્તા, તેસિં ભેએ સુણેહ મે. ૧૩૬ કુંથુ પિપીલિ ઉર્દૂ સા, ઉકલુદ્દહિઆ તહા; તણહારકpહારા, માલુગા પત્તહારગા. ૧૩૭ કપાસક્ટ્રિ મિંજા ય, તિંદુગા તઉસમિંજગા; સદાવરી અ ગુમ્મી અ, બેધવા ઈદકાઈઆ. ૧૩૮ ઇદ વગમાઈઆSણેગડા
એવામાય; લેએગદેસે તે સર્વે, ન સવસ્થ વિઆહિઆ. ૧૩૯
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૦
દાન-માફિય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
સંતઈ પપૂડણાઈઆ, અપજવસિઆવિ અ; ઠિઇ પહુચ્ચ સાઈઆ, સપજજવસિઆવિ અ. ૧૪૦ એગણુપર્ણાહેરા, ઉકોસે વિઆહિઆ; તેઈદિઅઆઉઠિઈ અંતે મુહુર્ત જહણિઓ. ૧૪૧ સંખેજજકાલમુક્કોસા, અંતે મુહુર્તા જહત્રિ; તેઈદિઅકાયઠિઈ, તે કાર્ય તુ અમુંચએ. ૧૪૨ અણુતકાલમુક્કોસં, અંતે મુહુર્ત જહન્નગં; તેઇદિઅજીવાણું, અંતરે વિઆહિએ. ૧૪૩ એએસિં વણુએ ચેવ, ગંધ રસાસ; સઠાણાદેસએ વાવિ, વિહાણુ સહસ્સસ. ૧૪૪ ચઉરિદિઆ ઉ જે જીવા, દુવિહા તે પકિત્તિઓ; પજજરમપmત્તા, તેસિં ભેએ સુહ મે. ૧૪૫ અંબિઆ પિત્તિઆ ચેવ, મછિઆ મસગા તહા; ભમરે કીડપયંગે અ, ઢિકણે કુંકણે તા. ૧૪૬ કુફફડે સિંગિરીડી અ, નંદાવને વિષ્ણુએ; ડોલે ભિગિરીડી અ, ચિરલી અચિવેધએ. ૧૪૭ અછિલે માહએ અછિ, રેડએ વિચિત્તે ચિતપત્તએ; ઓહિંજલિઆ જલકારી અ, નીયા તંબગાવિ અ. ૧૪૮ Uઈ ચઉરિદિઆ એએણેગહ એવામાયએ લેગસ્સ એગદેસંમિ, તે સર્વે પરિકિત્તિઆ. ૧૪૯ સંત પપ્પડણાઈઆ, અપજજવસિઆવિ અ; કિંઈ પડુચ્ચ સાઈઆ, સપજજવસિઆવિ અ. ૧૫૦
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૦૩.
શ્રી ઉતરાધ્યયન સૂત્ર-ષત્રિશ અધ્યયન છચ્ચેવ ય માતાજી, ઉફકેસેણુ વિઆહિઆ; ચઉરિદિઆ આઊઠિઈ. અંતે મુહુર્તા જહન્નાં. ૧૫૧ સંખેજકાલમુક્કોસ, અમુહુત જહન્નમં; ચરિદિય કાયઠિઈ, કાર્ય તુ અમુંચએ. ૧૫ર અણુતકાલમુક્કોસ, અંતમુહુત જહગં; ચઉરિંદિણ જીવાણું, અંતરેએ વિઆહિએ. ૧૫૩ એએસિં વણઓ ચેવ, ગંધએ રસફાસએ; સઠાણદેસઓ વાવિ, વિહાણાઇ સહસ્સસે. ૧૫૪ પંચિંદિઆ ઉ જે જીવા, ચઉવિહા તે વિઆહિઆ; નેરઈઆ તિરિફખા ય, મછુઆ દેવા ય આહિઆ. ૧૫૫ નેરઈઆ સત્તવિહા, પઢવીસુ સાસુ ભવે; રયણાભસફકરાભા, વાયુઆભા ય આહિઆ. ૧૫૬ પંકાભા ધૂમાભા, તમ તમતમાં તહા; ઈઈ નેરઈઆ એએ, સત્તા પરિકિરિઆ. ૧૫૭ લેગસ્ડ એગદેસમિ, તે સર્વે ઉ વિઆહિઆ ઈ કાલવિભાગ તુ, તેસિં છે ચઉવિહં. ૧૫૮ સંતઈ પમ્પsણાઈઆ, અપજજવસિઆવિ અ કિંઇ પડુચ સાઈઆ, સપજવસિઆવિ અ. ૧૫ સાગરોમમેણં તુ, ઉક્કોણ વિઆહિઆ; પઢમાએ જહનેણું, દસવાસસહસ્સિઆ. ૧૬૦ તિષ્ણવ સાગરાજી, ઉકક્કોણ વિઆહિઆ; દેશ્ચાએ જહણેણં, એગ તુ સાગરવાં. ૧૬૧
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૦૪
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
સવ સાગરાઊ ઉક્કોણ વિઆહિઆ; તઈઆએ જહનેણું, તિણેવ ઉ સાગરવમા. ૧૬૨ દસ સાગરોપમાઊ, ઉક્કોણ વિઆહિઆ; ચઉથીએ જહનેણું, સત્તવ ઉ સાગરેવમા. ૧૬૩ સત્તરસ સાગરા, ઉક્કોસણ વિઆહિઆ; પંચમાએ જહનેણં, દસ ચેવ ઉ સાગરવમા. ૧૬૪ બાવીસ સાગરાઊ, ઉકકોણ વિઆહિઆ; છીએ જહનેણું, સત્તરસ સાગરેવમા. ૧૬૫ તેરીસ સાગરા, ઉક્કોણ વિઆહિઆ; સત્તમાએ જહનેણું, બાવીસ સાગરેવમા. ૧૬૬ જા ચેવ ઉ આઊઠિઈ, નેરઈઆણું વિઆહિઆ; સા તેસિં કાયઠિઈ, જહણુક્કોસિઆ ભવે. ૧૬૭ અણુતકાલમુક્કોસ, અંતમુહુરં જહણગં; વિજઢમિ એ કાએ, નેરઈઆણું તુ અંતર. ૧૬૮ એએસિં વણઓ ચેવ, ગંધ સફાસ; સંઠાણદેસએ વાવિ, વિહાણાઈ સહસ્સસ. ૧૬૯ પંચિંદિઅતિરિફખા ઉ, દુવિહા તે વિઆહિઆ; સમુચ્છિમતિરિફખા ય, ગબ્બવર્કતિ આ તહા. ૧૭૦ દુવિહા તે ભવે તિવિહા, જયરા થલયરા તહા; ખહયરા ય બેધવા, તેસિં ભેએ સુણેહ મે. ૧૭૧ મછા ય કચ્છમાં ય, ગાહા ય મગર તહા; સુંસુમારે ય બોધવા, પંચહા જલચરાહિઆ. ૧૭૨
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-ષત્રિશ અધ્યયન
૩૫ લેએગદેસે તે સર્વે, ન સવસ્થ વિઆહિઆ; એતો કાલવિભાગ તુ, તેસિં વેચ્છે ચઉવિહં. ૧૭૩ સંત પપ્પsણાઈઆ, અપજવસિઆવિ અ; ઠિઈ પડુચ સાઈઆ, સપજજવસિઆવિ અ. ૧૭૪ એગા ય પુવકેડી ઉં, ઉક્કોણ વિઆહિઆ; આઉઠિઈ જયરાણું, અંતે મુહુર્ત જહબ્રુિઆ. ૧૭૫ પુવકેડિયુહરં તુ, ઉક્કોણ વિઆહિઆ; કાઠિઈ જલયાણું, અંતે મુહત્ત જહય. ૧૭૬ અણુતકાલમુકોસં, અંતે મુહુરં જહન્નગ; વિજતંમિ એ કાએ, જયરાણું તુ અંતર. ૧૭૭ ચઉમ્બયા ય પરિસપ્પા, દુવિહા થલયરા ભવે; ચઉમ્પયા ચઉવિહા, તે મે કિયઓ સુણ. ૧૭૮ એગપુરા દુખુરા ચેવ, ગંડીપય સણમ્પયા} હયમાઈ ગણમાઈ, ગયમાઈ સીહમાઈણે. ૧૭૯ ભુએરપરિસપા ઉ, પરિસપ્પા દુવિહા ભાવે; ગેહાઈ આહિમાઈ અ, એકેક્કાડગહા ભવે. ૧૮૦ લોએગદેસે તે સવૅ, ન સવ્વસ્થ વિઆહિઆ એત્તો કાલવિભાગ તુ, તેસિ વેચ્છે ચઉવિહં. ૧૮૧ સંતઇ પપ્પણાઈઆ, અપજજવસિઆવિ અ; ઠિઈ પડુરચ સાઈઆ, સપજવસિઆવિ અ. ૧૮૨ પલિઓવમાં ઉ તિણિ ઉ, ઉકોલેણ વિઆહિઆ; આઉઠિઈ થલયાણું, અંતે મુહત્ત જહણિઆ. ૧૮૩
૨૦
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
પલિઓવમાઈ તિણિ , ઉક્કોણ વિઆહિઆ; પુળ્યુકેડી પહેણું, અંતમુહુરં જહન્નિઆ. ૧૮૪ કાઠિઈ થલયાણું, અંતર તેસિમં ભવે; કાલ અણુમુક્કોસ, અંતે મુહુર્તા જહન્નગં. ૧૮૫ વિજäમિ એ કોએ, થલયરાણું તુ અંતરં; ચમે ઉ લેમ પકૂખી અ, તઈઆ સમુગપફબી અ. ૧૮૬ વિતતપખી આ બેધબ્બા, પફિખણે ઉ ચઉવિહા; લેએગદેસે તે સર્વે, ન સવ્વસ્થ વિઆહિઆ. ૧૮૭ સંત પપ્પષ્ણાઈઆ, અપજજવસિઆવિ અ; કિંઈ પડુચ સાઈઆ, સપજજવસિઆવિ અ. ૧૮૮ પલિઓવમસ્સ ભાગે, અસંખિજઈમે ભવે, આઉઠિઈ ખહયરાણું, અંતમુહુર્ત જહણિઓ. ૧૮૯ અસંખભાગે પલિઅપ્સ, ઉકોલેણ ઉ સાહિએ; પુવકેડિયુહુર્તણું, અંતે મુહુર્ત જહણિછુઆ. ૧૯૦ કાયઠિઈ ખહયરાણું, અંતર તેસિમ ભવે; કાલે અતમુક્કોસ, અંતે મુહુરં જહણયું. ૧૯૧ એએસિં વણઓ ચેવ, ગંધએ રસાસ; iઠાણદેસએ વાવિ, વિહાણુ સહસ્સસે. ૧૨ મણુઓ દુવિહભેઆ ઉ, તે મે કિત્તઓ સુણ; સંમુછિમ મણુસા ય, ગભવક્કતિઆ તહા. ૧૯૩ ગબ્બવર્કતિ આ જે ઉ, તિવિહા તે વિહિ; અકમ્પકમભૂમાં ય, અંતરીયા તા. ૧૯૪
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-પત્રિશ અધ્યયન
૩૦૭ પણરસ તિસઈ વિહા, આ ય અવસઈ, સંખા ઉ કમસે તેસિં, ઈઈ એસા વિઆહિઆ. ૧૫ સમુરિછમાણ એસેવ, ભેએ હેઈ આહિ; લોગસ્સ એગદેસંમિ, તે સવિ વિઆહિઆ. ૧૯૬ સંત પમ્પsણાઈઆ, અપજજવસિઆવિ અ; કિંઇ પડુચ્ચ સાઈઆ, સપજવસિઆવિ અ. ૧૯૭ પલિઓવમાઈ તિણિ ઉં, ઉકકોલેણ વિઆહિઆ; આઉઠિઈ મણઆણું, અંતે મુહુર્તા જહઆિ . ૧૯૮ પલિઓવમાઈ તિણિ ઉ, ઉક્કોસે વિઆહિઆ પુવકેડીહુણ, અમુહુર્તા જહણગા. ૧૯ કાઠિઈ માણુઆણું, અંતરે તેસિમ ભાવે; અણુતકાલમુક્કોસ, અંતે મુહુર્તા જહગં. ૨૦૦ એએસિં વર્ણએ ચેવ, ગંધએ રફાસ; સંઠાણદેસએ વાવિ, વિહાણા સહસ્સસે. ૨૦૧ દેવા ચઉવિહા વૃત્તા, તે મે કિત્તયએ સુણ, સેમેજવાણુમંતર, જોઈસમાણિઆ તહા. ૨૦૨ દસહા ભણવાસી, અહા વણચારિણે; પંચવિહા જેઈસિઆ, દુવિહા માણિ આ તહા. ૨૦૩ અસુરા નાગ સુવર્ણા, વિજૂ અગ્ની આ આહિઆ દીદહિ દિયા વાયા, થણિઆ ભવભુવાસિ. ૨૦૪ પિસાય મૂઆ જરૂખા ય, રફખસા કિન્નરા ય કિંમુરિસા; મહારગ ય ગંધવા, અવિહા વાણુમંતરા. ૨૦૫
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિક્ય તિલક-સ્વાધ્યાય-મજરી
ચંદા સૂરા ય નખત્તા, ગહા તારાગણુા તહા; ડિઆ વિચારિણેા ચેવ, વૈમાણિઆ ઉ જે દેવા,
કલ્પેાવગા ય ખાધવા,
૩૦૮
પેાવગા મારસહા,
માહિંદા,
સહુ કુમારા
પોંચવિહા જોઈસાલયા. ૨૦૬
દુવિહા તે વિઆહિઆ; કúાઇયા તહેવ ૫. ૨૦૭ સેહમ્મીસાણગા તહા; ખ'ભલેગા ય લતગા. ૨૦૮
મહાસુક્કા સહસ્સારા, આયા પાયા તા;
હિફ઼િમા મઝિમા
મઝિમા તહા; હિંગ્નિમા તહા. ૨૧૧
આરણા અચ્ચુઆ ચેવ, ઇઇ કલ્પેાવગા સુરા. ૨૦૯ કપ્પાઇયા ઉ જે દેવા, દુવિા તે વિઆહિઆ; ગેવિજાણુત્તરા ચેવ, ગેવિજ્જા નવવિહા તહિં ૨૧૦ હિફ઼િમા હિટ્રિમા ચૈવ, હિફ઼િમા ઉરિમા ચેવ, મજ્ઝિમા મલ્ઝિમા ચેવ, મઝિમા વરિમા હિફ઼્રિમા ચૈવ, રિમા ઉર્વારમા ઉરિમા ચેવ, ઇય ગેવિજજગા સુરા; વિજયા વેજયતા ય, જયતા અપરાજિઆ. ૨૧૩ સર્વાંસિદ્ધગા ચેવ, પંચહાડણુત્તરા સુરા; કંઈ વેમાણિઆ એએ,ભુંગહા
ઉરિમા તદ્દા; મઝિમા તહા. ૨૧ર
એવમાય. ૨૧૪
લેગસ એગદેસશ્મિ, ઇત્તો કાલવિભાગ... તુ,
તે સબ્વે પરિકિત્તિઆ;
વૈર્સિ વેચ્છ ચવિહ`. ૨૧૫
સંત” પપ્પડણાઇઓ,
અપવસિવિ અ;
ઈિ પહુચ્ચ સાઇઆ, સપજ્જવસિવિ અ. ૨૧૬
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-પત્રિશ અધ્યયન
૩૯૯ સાહિયં સાગર ઈક્ક, ઉકોલેણ કિંઈ ભાવે; ભેમેજ જાણે જહનેણું, દસવાસ સહસિઆ. ૨૧૭ પલિઓવમમેગંતુ, ઉકોણ ઠિઈ ભવે; વંતરાણું જહનેણું, દસવાસસહસ્ટિઆ. ૨૧૮ પલિએવમં તુ એગં, વાસલખેણ સાહિઅં; પલિઓવમભાગો, જેઈસેસુ જહઆિ . ૨૧૯ દે ચેવ સાગરાઈ, ઉક્કોણ વિઆહિઆ સેહમ્મશ્મિ જહણેણં, એગ ચ પલિઓવમં. ૨૨૦ સાગર સાહિઆ દુન્નિ, ઉકકોણ વિઆહિઆ ઈસાણંમિ જહણેણં, સાહિઅં પલિઓવમં. ૨૨૧ સાગરાણિ અ સત્તવ, ઉકોણ કિંઈ ભાવે; સર્ણકુમારે જહણેણં, દુણિ ઉ સાગરેવમા. ૨૨૨ સાહિઆ સાગરા સત્ત, ઉદ્યોસણ કિંઈ ભાવે; માહિંદમ્મિ જહન્નેણું, સાહિઆ દુણિસાગરા. ૨૨૩ દસ ચેવ સાગરાઈ, ઉકોણ કિંઈ ભાવે; બંભલેએ જહન્નેણું, સત્ત ઉ સાગરેવમા. ૨૨૪ ચઉદસ ઉ સાગરાઈ, ઉક્કોણ કિંઈ ભાવે; લંતગંમિ જહનેણું, દસ સાગરેવમા. ૨૨૫ સત્તરસ સાગરાઈ, ઉક્કોણ ડિઇ ભવે; મહાસુફકે જહણેણં, ચઉદ્દસ સાગરોપમા. ૨૨૬ અદ્રારસ સાગરાઈ ઉકક્કોણ કિંઈ ભાવે; સહસ્સારે જહણણેણં, સત્તરસ સાગરેવમા. ૨૨૭
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મ‘જરી
સાગરા
અણવીસ* તુ, ઉક્કોસેણુ ઇિ ભવે; આયશ્મિ જહુણેણ', અદૃારસ
ઉક્કોસેણુ
સાગરા
૩૦
વીસ તુ સાગરાઇ, પાયશ્મિ જણેણુ,
સાગરા ઇવીસ' તુ, આરશ્મિ જણેણ, આવીસ સાગરા, અશ્ર્ચયમ્મિ જહુણેણ,
તેવીસ સાગરાÛ, પઢમમિ જોસ",
ચવીસ સાગરાઇ, બિદઅમિત જહેણુંણુ,
પણવીસ સાગરાઇ, તઈઅમિ જહેનેણું,
સાગરાવમા. ૨૨૮ 6 ભવે;
અઉણુવીસઇ. ૨૨૯
ભવે
વીસઈ
સાગરાવમા, ૨૩૦
ઉક્કોસે ઇિ ભવે; સાગરા ઇવીસઇ. ૨૩૧
ઉક્કોસે
ઉક્રોસેણુ ઇ ભવે;
માવીસ'
ઉક્કોસેણુ
તેવીસ’
ઉક્કોસેણ
ચઉવીસ'
છવ્વીસ સાગરાદ, ઉક્કોસેણ
ચલ્થ મિ
જહણેણુ',
સામા
સાગરા
સત્તવીસ' તુ, ઉશ્નોસેણુ પચર્મામ્મ જહુણેણ,
સાગરા વીસ તુ× ટ્રેમિ હન્ને, સાગરા અણુતીસ તુ, સત્તમમ્મિ જણેણ
સાગરાવમા. ૨૩૨
ઠિંઈ ભવે;
સાગરાવમા, ૨૩૩
કિંઈ ભવે;
સાગરાવમા. ૨૩૪
ડિઈ ભવે;
પશુવીસ. ૨૩૫
દિ ભવે; સાગરા ઉ થ્વીસઈ. ૨૩૬ ક્રોસેગડિઇ ભવે; સાગરા સત્તવીસઇ, ૨૩૭ ઉક્કોસેલ ઈિ ભવે;
સામા અવીસર્યું. ૨૩૮
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉતરાધ્યયન સૂત્ર-ષત્રિશ અધ્યયન
૩૧૧ તીરં તુ સાગરાઈ, ઉક્કોણ કિંઈ ભાવે; અમશ્મિ જહણેણં, સાગરા અઉણતી સઈ. ૨૩૯ સાગર ઈફકતીસ તુ, ઉજ્જોસેણ કિઈ ભાવે; નવમશ્મિ જહણેણં, તીસઈ સાગરવમા. ૨૪૦ તેત્તીસ સાગરાઈ ઉક્કોસણ કિંઈ ભાવે; ચઉસંપિ વિજયાઈસુ, જહન્ના ઈwતીસઈ. ૨૪૧ અજહમણુકક્કોસ, તિત્તીસં સાગરવમા; મહાવિમાણે સવઠે, ડિઇ એસા વિઆહિઆ. ૨૪૨ જા ચે ય આજીઠિઈ, દેવાણું તુ વિઆહિ; સા તેસિં કાયઠિઈ, જહણશુક્લોસિઆ ભવે. ૨૪૩ અણુતકાલમુક્કો, અંતમુહુ જહણણયં; વિજ૮મિ એ કાએ, દેવાણું હુજ અંતર. ૨૪૪ એએસિ વણઓ ચવ, સંધએ રફાસ; સંઠાણદેસએ વાવિ, વિહોણાઈ સહસ. ૨૪૫ સંસારત્યા ય સિદ્ધા ચ, ઈઈ જવા વિઆહિઆ વિણે રેવડી ચ, અજીવ દુવિહાવિ અ. ૨૪૬ ઈઈ જનમજીવે અ, સુચ્ચા સહિઊણુ ય; સવનયાણુ અણુમએ, મિજા સંજમે મુણ. ૨૪૭ તઓ બહુણિ વાસણિ, સામણમણુપાલિઆ ઈમેણ કમ્પણું, અચ્છાણું સંલિહે મુણું. ૨૪૮ બારસેવ ઉ વાસાઈ, સંલેહુક્કોસિઆ ભવે, સંવરે મજિઝનિઆ, છગ્ગાસા આ જહણિઓ. ર૪૯
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૧૨
દાન-માણિજ્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી પઢમે વાસચર્કિમિ, વિગઈનિજૂહણ કરે; બિઈએ વાસચઉકકશ્મિ, વિચિત્ત તુ તવ ચરે. ૨૫૦ એગંતરમાયામ, કદ સંવચ્છરે દુવે; તએ સંવચ્છરદ્ધતુ, નાઈવિગિ તવં ચરે. ૨૫૧ તઓ સંવછરદ્ધ તુ, વિગિ તુ તવ ચરે, પરિમિએ ચેવ આયામં, તૂમિ સંવચ્છરે કરે. ૨૫ કેડીસહિઅમાયામ, ક, સંવછરે મુણ, માદ્ધમાસિએણું તુ, આહારેણં તવ ચરે. ૨૫૩ કંદમ્પમાભિઓગં ચ, કિવિસિ મેહમાસુરd ચ; એયાએ દુગઈએ, મરણંમિ વિરહયા હંતિ. ૨૫૪ મિચ્છાદંસણરત્તા, સનિઆણુ હુ હિંસગા; ઈઈ જે મરંતિ છવા, તેસિંપુણ દુલહા બેહી. ૨૫૫ સમ્મસણરત્તા, અનિઆણુ સુક્કલેસમેગાઢા; ઈઈ જે મરંતિ છવા, સુલભા તેસિં ભવે બેહી. ૨૫૬ મિચ્છાદંસણરત્તા, સનિઆણુ કણહલેસમેગાઢા ઈઅ જે મરંતિ છવા, તેસિ પણ દુલ્લહા બેહી. ૨૫૭ જિણવયણે અણુરત્તા, જિણવયણે જે કરિંતિ ભાવેણું; અમલા અસંકિલિ, તે હાંતિ પરિત્તસંસારી. ૨૫૮ બાલમરણાણિ બહુસ, અકામમરણાણિ ચેવ બહુઆણિ, મરિહિંતિ તે વરાયા, જિણવયણે જે ન યાણંતિ. ૨૫૯ બહુઆગમવિણાણ, સમાહિકમ્પાયગા ય ગુણગાહી; એએણ કારણેણું, અરિહા આ અણું સેઉં. ૨૬
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-ષત્રિશ અધ્યયન
૩૧૩
કંદપકુફકઆઈ, તહ સીલસતાવહાવિગહાહિં; વિહાયંતે આ પરં, કંદર્પ ભાવણું કુણઈ. ૨૬૧ મંતાજોગ કાઉં, ભૂઈકમ્મ ચ જે પઉંવંતિ, સાયરસઈઢિહેલું, અભિગ ભાવણું કુણઈ. ૨૬૨ નાણસ્સ કેવલીણ, ધમ્માયરિઅલ્સ સંઘસાહૂણં; માઈ અવર્ણવાઈ, કિબ્લિસિ ભાવણું કુણઈ. ૨૬૩ અણુબદ્ધસાસરે, તહય નિમિત્તશ્મિ હોઈ પડિલેવી એએહિં કારણે હિં, આસુરિ ભાવણું કુણઈ. ૨૬૪ સત્થગ્રહણું વિસભફખણું ચ,
જલણું ચ જલપૂવેસે અ; અણયારભં સેવા, જમ્મણમરણાણિ બંધંતિ. ૨૬૫ ઈઈ પાઉકરે બુદ્ધ, નાયએ પરિનિવુએ; છત્તીસં ઉત્તરઝાએ, ભવસિદ્ધિયસંમએ તિબેમિ. ૨૬૬
ઇતિ ષત્રિશમધ્યયન સંપૂર્ણમ. [ શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર મૂળ સમાપ્ત. ]
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________
કલિકાલસર્વજ્ઞ શ્રી હેમચંદ્રાચાર્ય વિરચિત
યે ગ શા સ્ત્ર
પ્રથમ પ્રકાશ નમે દુર્વારાગાદિ–રિવારનિવારિણે અને ગિનાથાય, મહાવીરાય તાયિને. પન્ન ચ સુરેન્દ્ર ચ, કૌશિકે પાદસંસ્કૃશિ; નિવિશેષમનસ્કાય, શ્રીવીરસ્વામિને નમઃ. કૃતાપરાધેડપિ જને, કૃપામન્થરતારયે ઈષબાાદ્રર્ભદ્ર, શ્રીવીરજિનનેત્ર. શ્રુતામ્ભધેરધિગમ્ય, સમ્પ્રદાયોચ્ચ સદ્દગુરે સ્વસંવેદનતશ્ચિાપિ, યેગશાસ્ત્ર વિરચ્યતે.
ગઃ સર્વવિપલ્લી–વિતાને પરશુઃ શિત અમૂલમત્રતત્રં ચ, કામણું નિવૃતિક્રિયા ભૂયાંસેડપિ હિ પામ્માન, પ્રલયં યાન્તિ યોગતા ચડવાતાઃ ઘનઘના, ઘનાઘનઘટા ઈવ. ક્ષિતિ એગઃ પાપાનિ, ચિરકાલાજિક્તા પિ પ્રચિતાનિ યથધાંતિ, ક્ષણાદેવાશુશુક્ષણિ. કફવિમલામ–સવોષધિમહદ્ધય સભિન્નશ્રોતેલબ્ધિa, યૌગ તાડવડમ્બરમ .
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________
ગશાસ્ત્ર પ્રથમ પ્રકાશ
ચારણાશીવિષાવધિ-મન ૫ર્યાયસમ્મદ યેગકલ્પદ્રુમસ્યતા, વિકાસિકુસુમશ્રિય. અહો ગમ્ય માતામ્ય, પ્રાજ્ય સામ્રાજ્યમુદ્રહનું ; અવાપ કેવલજ્ઞાન, ભરતે ભરતાધિપ. પૂર્વમપ્રાપ્તધર્માપિ, પરમાનન્દનદિતા;
ગપ્રભાવતઃ પ્રાપ, મરુદેવા પર પદમ. બ્રહ્માસ્ત્રીભૃણઘાત-પાતકારકાતિથે જ દઢપ્રહારિપ્રભૂતેગે હસ્તાવલમ્બનમ, તત્કાલકૃતદુષ્કર્મ...કર્મઠસ્ય દુરાત્મન ગેત્રે ચિલાતીપુત્રસ્ય, ગાય પૃહન્ન કર. તસ્યાજનનિવાસ્તુ, નૃપશેર્મોઘજન્મના, અવિદ્ધકણું યે યોગ, ઈત્યક્ષરશલાક્યા. ચતુર્વડગ્રણસેંક્ષે, ગસ્તસ્ય ચ કારણમ; જ્ઞાનશ્રદ્ધાનચારિત્રરૂપ રત્નત્રયં ચ સા. યથાવસ્થિતતત્વાનાં, સંક્ષેપાદ્વિસ્તરેણુ વા; ચડવધસ્તમત્રાહુ, સમ્યજ્ઞાન મનીષિણ, ચિક્તિતવેષ, સમ્યફ શ્રદ્ધાનમુચ્યતે, જાયતે તનિસર્ગોણુ, ગુરધિગમેન . સર્વસાવધયોગાનાં, ત્યાગશ્ચારિત્રમિખ્યતે; કીર્તિત તદહિંસાદિ વ્રતભેદેન પંચધા. અહિંસાસૂઝતાતેય-બ્રહ્મચર્યાપરિગ્રહા, ચભિઃ પંચસિયુંક્તા, ભાવનાભિવિમુક્તયે.
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૧૬
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
ન યત પ્રમાદયોગેન, જીવિતવ્યપરપણમ; ત્રસાનાં સ્થાવરણાં ચ, તદહિંસાવ્રત મતમ. પ્રિયં પચ્ચે વચસ્તથ્ય, સૂનૃતવ્રતમુચ્યતે, તત્તથ્યમપિ ને તથ્ય-મપ્રિયં ચાહિત ચ યત્ . ૨૧ અનાદાનમદત્તસ્યાસ્તેયવ્રતમુદીતિમ; બાહ્યાઃ પ્રાણું નૃણામર્થો, હરતા તે હતા હિ તે. ૨૨ દિવ્યદારિકકામાનાં, કૃતાનુમતિકારિક મને વાક્કાયતસ્યાગે, બ્રહ્માષ્ટાદશધા મતમ. સર્વભાવેષ ખૂછયા-ત્યાગઃ સ્પાદપરિગ્રહ; યદયસ્વપિ જાત, મૂર્છાયા ચિત્તવિપ્લવ . ભાવનાભિÍવિતાનિ, પંચભિઃ પંચભિઃ કમાત્; મહાવ્રતાનિ ને કસ્ય, સાધયજ્યવ્યયં પદમ. મને ગુયેષણાદાનેર્યાભિઃ સમિતિભિઃ સદા; દષ્ટાન્નપાનગ્રહણ-નાહિંસાં ભાવયેત સુધી. હાસ્યલેભભયઝેધપ્રત્યાખ્યાનૈનિરન્તરમ; આલોચ્ય ભાષણેનાપિ, ભાવયેત સૂઝતવ્રતમ. આલેચ્યાવગ્રહયાંચા-ભણાવગ્રહયાચનમ; એતાવન્માત્રમેત-દિત્યવગ્રહધારણમ. સમાનધાકેિલ્ય, તથાવગ્રહયાચનમ; અનુજ્ઞાપિત પાનાન્ના-શયમસ્તેયભાવનાઃ ૨૯ (યુમમ) સ્ત્રીષઢપશુમહેમા-સનકુડ્યાન્તરેઝનાત; સરાગસ્ત્રીકથાત્યાગાત્, પ્રાગ્રતસ્મૃતિવર્જનાત્ . ૩૦
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________
યેગશાસ્ત્ર પ્રથમ પ્રકાશ
૩૧૭
૩૪
૩૫
સ્ત્રીરમ્યાગેક્ષણસ્વાગ-સંસ્કારપરિવર્જનાત્; પ્રણીતાત્યશનત્યાગા, બ્રહ્મચર્ય તુ ભાવયેત . ૩૧ (યુગ્મમ ) સ્પશે રસે ચ ગધે ચ, રૂપે શબ્દ ચ હારિણિ; પંચસ્વિતીન્દ્રિયાથું છુ, ગાઢ ગાÁસ્ય વજનમ . ૩૨ એતેક્વેવામશેષ, સર્વથા દ્વેષવર્જનમ; આકિંચન્યત્રતવં, ભાવનાઃ પંચ કીર્તિતા. ૩૩ (યુમમ ) અથવા પંચસમિતિ-ગુણિત્રયપવિત્રિત; ચરિત્ર સમ્યક્યારિત્ર-મિત્યાહુનું નિષગવા . ઈર્ષાભાષણાદાન-નિક્ષેત્સર્ગ સંજ્ઞિકા; પંચાહુઃ સમિતીસ્તિો , ગુપ્તીસગનિગ્રહાત . લોકાતિવાહિત માગે, ચુખિતે ભાસ્વદંશુભિઃ; જતુરક્ષાથમાલય, ગતિરીયૅ મતા સતામઅવઘત્યાગતઃ સર્વજનીન મિતભાષણમ; પ્રિયા વાચંયમાનાં સા, ભાષાસમિતિરુચ્યતે. ૩૭ ઢિચત્વારિશતા ભિક્ષા-નિયમદૂષિતમ; મુનિદત્તાદત્તે, સષણા સમિતિમતા. આસનાદીનિ સંવાક્ય, પ્રતિલિખ્ય ચ યત્નત; ગૃહણીયાજ્ઞિક્ષિપેદ્વા યત્સાદાનસમિતિઃ સ્મૃતા. કફમૂત્રમલકાયું, નિર્જતુજગતીતલે; યત્નાઘદુત્સજેન્ સાધુ, સેન્સસમિતિર્ભવેત્ . વિમુક્તકલ્પનાજાલં, સમત્વે સુપ્રતિષ્ઠિતમ; આત્મારામ મનસ્તજનેગુપ્તિદાહતા.
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪૨
૪૩
૪૫
૩૮
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી સંજ્ઞાદિપરિહારેણ, યન્મૌનસ્વાવલમ્બનમ; વાવૃતેઃ સંવૃતિર્વા યા, સા વાગુપ્તિરિચ્યતે. ઉપસર્ગ પ્રસંગેડપિ, કાત્સર્ગજુષે મુને ; સ્થિરીભાવઃ શરીરસ્ય, કાયમુમિનિગદ્યતે. શયનાસનનિક્ષેપા–દાનચંક્રમણેષુ ય; સ્થાનેષુ ચેષ્ટાનિયમ, કાયમુસિતુ સાપરા. એતાશ્ચારિત્રગાવસ્ય, જનતા પરિપાલનાત્; સંશોધનાર સાધૂનાં, માતરેડણી પ્રકીર્જાિતા સર્વાત્મના યતીન્દ્રાણામેતરચારિત્રમીરિતમ; યતિધર્માનુરક્તાનાં, દેશતઃ સ્યાદગારિણામ . ન્યાયસમ્પન્નવિભવ, શિષ્ટાચારપ્રશંસક કુલશીલસ સાઈ, તેઢાહેરન્યગોત્રજૈઃ. પાપભીરુઃ પ્રસિદ્ધ ચ, દેશાચાર સમાચરનું; અવર્ણવાદી ન ફલાપિ, રાજાદિષ વિશેષતા અનતિ વ્યક્તગુપ્ત ચ, સ્થાને સુપ્રતિશ્મિકે, અનેકનિર્ગમઢાર-વિવજિતનિકેતનઃ. કૃતસંગઃ સદાચારે–ર્માતાપિત્રો. પૂજક; ત્યજનુપડુત સ્થાન-મપ્રવૃત્ત. ગહિતે. વ્યયમાચિત કુન્ , વેષ વિજ્ઞાનુસાર, અષ્ટભિધગુણયુંક્ત, શણવાને ધમમન્વહમ . અજીર્ણો ભેજનત્યાગી, કાલે ભક્તા ચ સામ્યતા અન્યાપ્રતિબધેન, ત્રિવર્ગમપિ સાધન .
४७
૪૮
૪૯
10
પર
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________
યોગશાસ્ત્ર દ્વિતીય પ્રકાશ
પર
પ
યથાવદતિથૌ સાધ, દીને ચ પ્રતિપત્તિકૃત; સદાનભિનિવિષ્ટશ્ચ, પક્ષપાતી ગુણેષુ ચ. અદેશાકાલયોશ્ચર્યા, ત્યજન જાનન બલાબલમ; વૃત્તસ્થજ્ઞાનવૃદ્ધાનાં, પૂજક પિષ્યષકઃ દીર્ધદર્શી વિશેષજ્ઞ, કૃતજ્ઞો લેકવલ્લભ; સલજજડ સદયઃ સૌમ્ય, પાપકૃતિકર્મઠ. અન્તરંગારિષવર્ગ-પરિહારપરાયણ વશીકૃતેન્દ્રિયગ્રામ, ગૃહિધર્માય કહપતે.
| (દશભિઃ કુલકમ)
૫૫
૫૫
દ્વિતીય પ્રકાશ સમ્યકત્વમૂલાનિ પંચાણુવ્રતાનિ ગુણાશ્રય શિક્ષાપદાનિ ચત્વારિ, ગ્રતાનિ ગૃહમેધિનામ્ . યા દેવે દેવતાબુદ્ધિ-ગુરૌ ચ ગુરુતામતિ; ધર્મે ચ ધર્મેધીઃ શુદ્ધા, સમ્યકત્વમિદમુચ્યતે. અદેવે દેવબુદ્ધિર્યા, ગુરુધીરગુરૌ ચ યા; અધર્મો ધમ્મબુદ્ધિશ, મિથ્યાત્વ તદ્વિપર્યયાત્ . સર્વ જિતરાગાદિ-દોષઐક્ય પૂજિત યથાસ્થિતાર્થવાદી ચ, દેવોહમ્ પરમેશ્વર. ધ્યાત ડ્યમુપાયમયં શરણુમિષ્ણતામ; અવ પ્રતિપત્તવ્યું, શાસન ચેતનાસ્તિ ચેત્ .
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૨૦ દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
યે સ્ત્રીશસ્ત્રાક્ષસૂત્રાદિ-રાગાશંકકલંકિતા ; નિગ્રહાનુગ્રહપરાતે દેવાર ટ્યુન મુક્તયે. નાટ્ટહાસસંગીતા–ધુપપ્લવવિસંસ્થલા લક્ષ્મયુર પદે શાન્ત, પ્રપન્નાન્ પ્રાણિનઃ કથમ્ ? મહાવ્રતધરા ધીરા, શૈક્ષમાત્રાપજીવિન; સામાયિકથા ધર્મોપદેશકા ગુરે મતા. સર્વાભિલાષિણઃ સર્વજિનઃ સપરિગ્રહા અબ્રહ્મચારિણે મિથ્યપદેશા ગુરે ન તુ. પરિગ્રહારશ્નમગ્નાસ્તાયુઃ કર્થ પરાન; સ્વયં દરિદ્રો ન પરમીશ્વરીકમીશ્વર, દુર્ગતિપ્રપતિતપ્રાણિધારણુદ્ધમ્મ ઉચ્યતે; સંયમાદિદંશવિધઃ સર્વેક્તો વિમુક્તયે. અપૌરુષેય વચનમસભવિ ભવેદિક ન પ્રમાણે ભદ્રાચાં હ્યાણાધીના પ્રમાણતા. મિથ્યાષ્ટિભિરામ્નાતે, હિંસાઃ કલુષીકૃત સ ધર્મ ઈતિ વિત્તોડપિ, ભવભ્રમણકારણમ. સરગેડપિ હિ દેવચ્ચે ગુરુરબ્રહ્મચાર્યપિ; કૃપાહીનેડપિ ધમ્મ સ્યાત, કઈ નઈ હહા જગત્ ૧૪ શમસંવેગનિદા-તુકમ્પાસ્તિક્ષ્યલક્ષણે લક્ષણે પંચભિઃ સમ્યફ, સમ્યકત્વમુપલક્યતે
ય પ્રભાવના ભક્તિા, કૌશલ જિનશાસને; તીર્થ સેવા ચ પંચાસ્ય, ભૂષણાનિ પ્રચક્ષતે.
૧૫
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચેગશાસ્ર દ્વિતીય પ્રકાશ
દ્વષયન્દ્ગલમ્ ·
શકા કાંક્ષા વિચિકિત્સા, મિથ્યાષ્ટિપ્રશસનમ ; તત્સ સ્તવશ્ર્વ પંચાપિ, સમ્યક્ વિતિ સ્કુલહિંસાદેઢિવિધત્રિવિધાદિના; અહિંસાદીનિ પંચાણુવ્રતાનિ જગદુજિનાઃ. પશુકુષ્ટિમુણિત્વાદિ, દૃા હિંસાલ સુધી ; નિરાગસ્ત્રસજન્તેનાં, હિંસાં સંકલ્પતસ્ત્યજેત્ . આત્મવત્ સર્વભૂતેષુ, સુખદુઃખે પ્રિયાપ્રિયે; ચિન્તયજ્ઞાત્મનેાડનિષ્ઠાં, હિંસામન્યસ્ય નાચરેત્. નિરથિંકાં ન કુર્તીત, જીવેષુ સ્થાવરેવપિ; હિંસામહિંસાધર્મઃ, કાંક્ષન્માક્ષમુપાસક પ્રાણી પ્રાણિતલેાલેન, ચેા રાજ્યપ મુતિ; તદ્વધાત્થમઘ' સર્વાંવીદાનેપિ ન શામ્યતિ. વને નિરપરાધાનાં, વાયુÔાયતૃણાશિનામ; નિાન્ મૃગાણાં માંસાર્થી, વિશિષ્યેત કથં ચુનઃ દીય માણઃ કુશેનાપિ, યઃ સ્વાંગે હન્ત દૂતે; નિર્માંન્ત્ન્ સ કથં જન્તનન્તયેન્નિશિતાયુધૈ:, નિર્માતું ક્રૂરકમાંણ:, ક્ષણિકામાત્મને ધૃતિમ ; સમાપયન્તિ સકલ, જન્માન્યસ્ય શરીરિણ. પ્રિયવેત્યુચ્યમાનેઽપિ, દેહી ભવતિ દુઃખિતઃ; મા માણુઃ પ્રહરણોરુણઃ સ કથં ભવેત્.. શ્રૂયતે પ્રાણિધાતેન, રૌદ્રધ્યાનપરાયણો; સુભૂમે બ્રહ્મદત્તૠ, સપ્તમં નરક' ગતો.
1
૨૧
સુરત
१७
૧૮
૧૯
૨૦
૨૧
૨૨
૨૩
૨૪
૨૫
૨૬
२७
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________
કરશે
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી કુણિર્વ૨ વરે પંગુ-શરીરી વરં પુમાન; અપિ સપૂર્ણ સગે, ન તુ હિંસાપરાયણ હિંસા વિધ્રાય જાયેત, વિદ્રશાન્ચે કૃતાડપિ હિ; કુલાચારધિયાગ્રેષા, કૃતા કુલવિનાશિની. અપિ વંશ ક્રમાયાતાં, યસ્તુ હિંસાં પરિત્યજેત; સ શ્રેષ્ઠ: સુલસ ઈવ, કાલસૌકરિકાત્મજા. દમ દેવગુખ્ખાસ્તિ-દન મધ્યયન તપઃ; સર્વમગ્રેતદફલ, હિંસાં ચેન્ન પરિત્યજેત. વિશ્વસ્ત મુગ્ધધીઓંક , પાત્યતે નરકાવન; અહે નૃશંસેર્લોભાધે-હિંસાશાપદેશકે.
યજ્ઞાથે પશવઃ ભ્રષ્ટા, સ્વયમેવ સ્વયંભુવા; યસ્ય ભૂત્યે સર્વસ્ય, તસ્માદ્ય વધેડવધઃ. “ઔષધ પશ વૃક્ષા-સ્તિયચઃ પક્ષિણસ્તથા યજ્ઞાથ નિધન પ્રાપ્તાઃ પ્રાસ્તુવન્યુિિત પુનઃ ૩૪ “મધુપકે ચ ય ચ, પિતૃદેવતકર્મણિ, અત્રેવ પશુ હિંસ્યા, નાન્યત્રેયબ્રવીન્મનુ
એષ્યથેષ પશન હિંસન, વેદતત્વાર્થવિદ જિ આત્માનં ચ પશ્વ, ગાયત્યુત્તમાં ગતિમ ”. ૩૬ એ ચક્ષુઃ કુરકમણ, શાસ્ત્ર હિંસેપદેશકમ; ફવ તે યાસ્યન્તિ નરકે, નાસ્તિકેડપિ નાસ્તિકાઃ ૩૭ વરે વરાકઢાકે, યોગસૌ પ્રકટનાસ્તિક; વેદક્તિતાપસચ્છ-છન્ન રક્ષે ન જૈમિનિટ
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪૧.
૪૩
ગશાસ્ત્ર દ્વિતીય પ્રકાશ
૩ર૩ દેવેપહારવ્યાજેન, યજ્ઞવ્યાજેન વેડથવા; શક્તિ જત્ત્વનું ગતધૃણા, ઘારાં તે યાન્તિ દુર્ગતિમ” ૩૯ શમશીલદયામૂલ, હિન્દુ ધર્મ જગદ્વિતમ; અહે હિંસાપિ ધર્માય, જગદે મનબુદ્ધિભિ: ૪૦ “હવિર્યરિચરાત્રાય, યરચાનન્યાય ક૫તે; પિતૃભ્ય વિધિવદત્ત, તવશયામ્યશેષતઃ” “તિલવાહિયમ-રભિમ્લફલેન ચક દત્તેન માસે પ્રીયન્ત, વિધિવસ્પિતર નૃણામ. ૪૨ “ઢી માસી મજ્યમાં સેન, ટીન માસાન હરિસેન તુક ઔરબ્રણથ ચતુર , શાકુનેહ પંચ તુ. “ષમાસાંછાગમાંસન, પાર્ષતેનેહ સમ વે; અષ્ટાવેણુણ્ય માંસેન, રીરવેણ નવ તુ. “દશ માસાંતુ તૃતિ, વરાહમહિષામિક શશર્મા સેન, માસાનેકાદશૈવ તુ. “સંવત્સર તુ ગબેન, પયસા પાયસેન તુ; વાધણસભ્ય માંસેન, તૃસિદ્ધદશવાર્ષિકી.” ઈતિ મૃત્યુનુસારેણુ, પિણ તર્પણય યા; મૂવિધીયતે હિંસા, સાડપિ દુર્ગતિદેત. એ ભૂતેશ્વભયં દઘાભૂતેશ્યસ્તસ્ય ને ભયમ; યાદવિતીયતે દાન, તાદગાસાદ્યતે ફલમ . કદડદડચક્રાસિ–ગુલશક્તિધરાઃ સુરા હિંસકા અપિ હા કષ્ટ, પૂજ્યન્ત દેવતાધિયા.
४४
૪૫
४७
૪૮
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૨૪ દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાદયાય-મંજરી
માતેવ સર્વભૂતાના-મહિસા હિતકારિણું; અહિંસેવ હિ સંસાર-મરાવમૃતસારણિ. અહિંસા દુઃખદાવાગ્નિ-પ્રવૃષયઘનાવલી; ભવભ્રમિગાર્તાના-મહિંસા પરમઔષધી. દીર્ઘમાયુ પર રૂપમાગ્યું લાઘનીયતા; અહિંસાયાઃ ફલં સર્વ, કિમત્કામદેવ સા. મ”નત્વ કાહલત્વ, મૂકવં મુખાગિતામ; વિષયાસત્યફલ કન્યા-લીકાદ્યસત્યમુત્સજેત. કન્યાગભૂમ્યલીકાનિ, ન્યાસાપહરણું તથા; ફૂટસાક્ષ્ય ચ પંચતિ, સ્થૂલા સત્યાન્યકર્તાયન્. સર્વલેકવિરુદ્ધ યદ્યદ્વિધસિતઘાતકમ; યદ્વિપક્ષ પુણ્યસ્ય, ન વદેદસૂનૃતમ . અસત્યતે લઘીય સ્વ-મસત્યાદ્વિચનીયતા; અર્ધગતિરસત્યાચ, તદસત્ય પરિત્યજેતુ , અસત્યવચન પ્રાજ્ઞ, પ્રમાદેનાપિ ને વદેત; શ્રેયાંસિ યેન ભજ્યન્ત, વાત્યમેવ મહાદુમાર અસત્યવચનારવિષાદાપ્રત્યયાદયઃ પ્રાદુષતિ ન કે દષા કુપથ્થાઇવ્યાધયો યથા. નિદેવુથ તિર્યવ્સ તથા નરકવાસિષ; ઉત્પઘતે મૃષાવાદપ્રસાદેન શરીરિણ બ્રયા ભિયપધાતા નાસત્ય કાલિકાર્યવત; વસ્તુ બૂતે સ નરક પ્રયાતિ વસુરાજવતું .
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________
યોગશાસ્ત્ર દ્વિતીય પ્રકાશ
ન સત્યમપિ ભાષેત પરપીડાકરે વચઃ લેકેડપિ ફ્યૂયતે યસ્માત કૌશિકે નરક ગતઃ. અત્પાદપિ મૃષાવાદા-દ્રૌરવાદિષુ સંભવઃ અન્યથા વદતાં જૈન વાચં ત્વહહ કા ગતિઃ? જ્ઞાનચારિત્રમૂલં સત્યમેવ વદન્તિ , ધાત્રી પવિત્રીક્રિયતે તેષાં ચરણરેણુભિઃ અલીક યે ન ભાષાન્ત, સત્યવ્રતમહાધના; નાપરામધુમલ તેજો ભૂતપ્રેતેરગાદયઃ દૌર્ભાગ્યે પ્રેગ્યતાં દાસ્યમંગછેદં દરિદ્રતામ; અદત્તાતફલ જ્ઞાવા સ્થલતેય વિવર્જયેત્ . પતિતં વિસ્મૃત નષ્ટ સ્થિત સ્થાપિત માહિતમ; અદત્ત નાદદીત સ્વ પરકીય ફવચિસુધીઃ અયં લોકઃ પરલેકે ધર્મો ધેયતિર્મતિઃ મુગ્ણતા પરકીય સ્વ મુષિત સમપ્યદા એકસ્પેક ક્ષણું દુઃખ, માય માણસ્ય જાયતે, સપુત્રપૌત્રસ્ય પુનર્ચાવજ જીવ હતે ધને. ચૌપાપદ્રુમયેહ, વઘબન્ધાદિક ફલમ; જાયતે પરલોકે તુ, ફલં નરકવેદના.
૬૯ દિવસે વા રજન્યાં વા, સ્વપ્ન વા જાગરેડપિ વા; સશલ્ય ઈવ ચૌયૅણ, નિતિસ્વાથ્ય નરઃ ક્વચિત્ . ૭૦ મિત્રપુત્રકલત્રાણિ, ભ્રાતઃ પિતરાડપિ હિ; સંસૃજતિ ક્ષણમપિ, ન ઑઍરિવ તસ્કરે ૭૧
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________
૭૫
કર૬
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી સંખધ્યપિ નિવૃઘુત, ચૌર્યાન્મહિડકવન્પ ચોરાડપિ ત્યક્તચૌય સ્વાસ્વર્ગભાગૃહિણેયવત્ . ૭૨ દરે પરસ્ય સર્વસવ-મહતું મુપક્રમ ઉપાદીત નાદd, તૃણમાત્રમપિ વિચિત્ . પરાર્થગ્રહણે ચેષાં, નિયમ શુદ્ધચેતસામ્; અભ્યાયાન્તિ શ્રિયસ્તેષાં, સ્વયમેવ સ્વયંવરાટ અનર્થી દૂરતે યાન્તિ, સાધુવાદઃ પ્રવર્તતે સ્વસૌખ્યાનિ ઢૌકન્ત, ફુટમસ્તેયચારિણામ . પદ્ધત્વમિન્દ્રિયચ્છેદ, વક્યાબ્રહ્મફલં સુધી:; ભવેત સ્વદારસંતુષ્ટો ન્યારાન વા વિવર્જયેત્ . ૨મ્યમાયાતમા યત્, પરિણામેતિદારુણમ; કિપાકફલસંકાશ, તત્કઃ સેવેત મૈથુનમ . કમ્પક સ્વેદઃ શ્રમ મૂચ્છ, ભ્રમિશ્લનિર્બલક્ષય રાજયમાદિરેગાશ્ચ, ભયુમૈથુનેસ્થિતા
નિયત્રસમુત્ય, અસૂક્ષમા જત્રાશય પદ્યમાના વિપદ્યન્ત, યત્ર તમૈથુન ત્યજે .
રક્તજાર કૃમયઃ સૂક્ષમા, મૃદુમધ્યાધિશક્તયઃ; જન્મવત્મસુ કહૂતિ, જનયતિ તથાવિધામ .” સ્ત્રીસમેન યઃ કામ-જવર પ્રતિચિકીતિ, સ હતાશ વૃતાહુલ્યા, વિધ્યાયિતમિચ્છતિ. વર વલદયસ્તષ્ણ-પરિર વિધીયતે, ન પુનર્નરકદ્ધાર-રામાજઘનસેવન.
૭૭
9૮
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૨૭
ગશાસ્ત્ર દ્વિતીય પ્રકાશ સતામપિ હિ વામજ઼દાના હૃદયે પદમ; અભિરામં ગુણગ્રામ, નિર્વાસયતિ નિશ્ચિતમ, વંચકત્વ નૃશંસત્વ, ચંચલવં કુશીલતા; ઈતિ નૈસર્ગિક દૃષા, યાસાં તાસુ રમેત કઃ પ્રાતું પારમપારસ્ય, પારાવારસ્ય પાય તે; સ્ત્રીણાં પ્રકૃતિવાણાં, દુશ્ચરિત્રસ્ય ને પુનઃ નિતમ્બિન્યઃ પતિં પુત્ર, પિતર ભ્રાતર ક્ષણાત; આરોપયત્વકાર્યેપિ, દુત્તા પ્રાણસંશયે. ભવસ્ય બીજ નરકદ્વારમાર્ગસ્થ દીપિકા શુચ કન્ટઃ કલયૂલ, દુઃખાનાં ખાનિરંગના. મનસ્ય દ્વચર્યાન્યતું, ક્રિયાયામન્યદેવ હિ; યાસાં સાધારણ સ્ત્રીણી, તાઃ કથં સુખહેતવઃ માંસમિશ્ર સુરામિશ્ર–મનેકવિટચુમ્બિતમ; કે વેશ્યાવદન ચુમ્બદુચ્છિષ્ટમિવ ભજનમ. અપિ પ્રદત્તસર્વસ્વાત, કામુકત ક્ષીણસભ્યદા; વાસેપ્યાછેત્તમિચ્છન્તિ, ગચ્છતઃ પર્યાયેષિતઃ ન દેવાન્ન ગુરૂન્નાપિ, સુહદ ન ચ બાન્ધવાન ; અસત્સંગરતિનિત્યં, વેશ્યાવ હિ મન્યતે. કુષ્ટિનેપિ સ્મરસમાન, પશ્યન્તી ધનકાંક્ષયા તન્વતી કૃત્રિમં નેહં, નિઃશનેહાં ગણિકાં ત્યજેત. હર નાસકૃત્યા સેવનીયા હિ, સ્વદાર અમૃયાસ આકરઃ સર્વપાપાનાં, કિં પુનઃ પરષિતઃ.
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૨૮
દાન-માણિય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી સ્વપતિ યા પરિત્યજ્ય, નિસ્ત્રપિપતિ ભજેત; તસ્યાં ક્ષણિકચિત્તાયાં, વિશ્રભુઃ કેડ ષિતિ. ભીરાકુલચિત્તસ્ય, દુસ્થિતસ્ય પરસ્ટિયામ; રતિ યુજ્યતે કહ્યું–મુખશ્ન પરિવ. પ્રાણસÈહજનનં, પરમ વૈરકારણમ; લેકદ્રયવિરુદ્ધ ચ, પરસ્ત્રીગમન ત્યજેતુ - સર્વસ્વહરણું બધું, શરીરવયવચ્છિદામ; મૃતથ્ય નરકે ઘેરે, લભતે પારદારિક . સ્વકારરક્ષણે યત્ન, વિદધાને નિરન્તરમ; જાનન્નપિ અને દુઃખં, પરદાન કથ વ્રજેન્ . વિક્રમાક્રાન્તવિકપિ, પરસ્ત્રીષ રિરંસયા; કૃત્વા કુલક્ષયં પ્રાપ, નરક દશકન્વર. લાવણ્યપુયાયવાં, પદં સૌન્દર્યસમ્મદદ કલાકલાપકુશલામપિ, જાત્પરસ્ટિયમ. અકલંકમને વૃત્ત, પરસ્ત્રીસન્નિધવપિ; સુદર્શનસ્ય કિં બૂમ, સુદર્શનસમુન્નતે? એશ્વર્યરાજરાજેપિ, રૂ૫મીન ધ્વજોઈપ ચ; સીતયા રાવણ ઈવ, ત્યાજે નાર્યા નરઃ પર. ૧૦૨ નપુસકત્વ તિર્લફત્વ, દૌર્ભાગ્ય ચ ભાવે ભવે ભવેત્તરાણ સ્ત્રીણાં ચા-ન્યકાન્તાસક્તચેતસામ. પ્રાણભૂતં ચરિત્રસ્ય, પરબ્રહ્મકકારણમ; સમાચરનું બ્રહ્મચર્ય, પૂજિતરપિ પૂજ્યતે.
૧૦૧
૧૦૩
૧૦૪
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________
ગિશાસ્ત્ર દ્વિતીય પ્રકાશ
૩૨૯
૧૦૫
૧૦૭
ચિરાયુષઃ સુસંસ્થાના, દઢસંહનના નરા તેજસ્વિને મહાવીર્યા, ભયુબ્રહ્મચર્યતઃ. અસત્તેષમવિશ્વાસ-મારમ્ભ દુખકારણમ; મત્વા મૂચ્છફલં કુર્યાત્, પરિગ્રહનિયત્રંણમ . પરિગ્રહમહત્ત્વાદ્ધિ, મજજત્યેવ ભવાબુ, મહાપાત ઈવ પ્રાણી, ત્યજેરૂસ્માત્ પરિગ્રહમ . ત્રસરેણુમેડપ્યત્ર, ન ગુણ કેડપિ વિદ્યતે; દોષાતુ પર્વતસ્થલા, પ્રાદુષ્યક્તિ પરિગ્રહે. સંગાભવન્યસૉપિ, રાગદ્વેષાદયે દ્વિષ મુનેરપિ ચલેચેતે, યૉનાન્દલિતાત્મનઃ સંસારમૂલમારશ્નાતેષાં હેતુઃ પરિગ્રહ, તસ્માપાસકઃ કુર્યા-દલ્પમલ્પ પરિગ્રહમ . મુષ્ણન્તિ વિષયસ્તના, દહતિ સ્મરપાવક
ધતિ વનિતાવ્યાધાર, સંગરંગીકૃત નરમ . તૃમો ન પુત્ર સગર, કુચિકણું ન ન ધાર્તિલકશ્રેષ્ઠી, ન નન્દા કનકેશ્કરે તપાશ્રુતપરીવારા, શમસામ્રાજ્યસમ્પદમ; પરિગ્રહગ્રહગ્રસ્તા-હત્યજેયુર્વેગિનેડપિ હિ. અસન્તષવતઃ સૌખ્યું, ન શકય ન ચણિ જન્તઃ સન્તષભાજો, યદયસ્પેવ જયતે. સન્નિધ નિધયસ્તસ્ય, કામગવ્યનુમિની, અમરા કિંકરાન્ત, સન્તોષે યસ્ય ભૂષણમ.
૧૧૦
૧૧૧
૧૧૨
૧૧૩
૧૧૪
૧
૧૫
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૩૦
દાન-માફિય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
તૃતીય પ્રકાશ દશવપિ કૃતા દિલ્સ, યત્ર સીમા ન વંધ્યતે; ખ્યાત દિગ્વિતિ રિતિ, પ્રથમ તદ્દગુણવ્રતમ . ચરાચરાણું જીવાનાં, વિમર્દનનિવર્તનાત્; તાયેગોલકલ્પસ્ય, સદ્વ્રત ગૃહિણોધ્યદ. જગદાક્રમમાણસ્ય, પ્રસરëભવારિધે ખલન વિદધે તેન, યેન દિગ્વિતિઃ કૃતા. ભેગેપગઃ સંખ્યા, શફત્યા યત્ર વિધીયતે; ભેગેપભેગમાનં, તદ્દ દ્વતીયિક ગુણવ્રતમ, સમૃદેવ ભુતે ય, સ ભેગોડસ્ત્રગાદિક પુનઃ પુનઃ પુનર્નોગ્ય, ઉપભેગોડક્શનાદિકઃ. મદ્ય માંસ નવનીત, મધૂદુમ્બરપંચકમ; અનcકાયમજ્ઞાત-ફલં રાત્રી ચ ભેજનમ. આમગેરસસંપૂક્ત, દ્વિદલ પુષ્પિતીદનમ; દધ્યન્દ્રિતયાતીત, કુથિતત્રં ચ વર્જયેત્ મદિરાપાનમાણ, બુદ્ધિનશ્યતિ ફરતા વૈદગ્ધીબધુરસ્થાપિ, દર્ભાગ્યેણેવ કામિની. પાપા કાદમ્બરીપાન-વિવશીકૃતચેત; જનની વા પ્રિયીયતિ, જનનીયતિ ચ પ્રિયામ. ન જાનાતિ પર સ્વ વા, મઘાચ્ચલિતચેતન સ્વામીયતિ વરાકઃ સર્વ, સ્વામિનં કિંકરીયતિ.
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________
યેગશાસ તૃતીય પ્રકાશ
મદ્યપસ્ય શવયેવ, લુઠિતસ્ય ચતુષ્પથે; મૂત્રયતિ મુખે શ્વાને, વ્યારે વિવરશંકયા. મદ્યપાનરસે મો, નગ્નઃ સ્વપિતિ ચત્વરે; ગૂઢ ચ સ્વમભિપ્રાયં, પ્રકાશયતિ લીલયા. વારૂણી પાનતે યાતિ, કાન્તિકીતિમતિશ્રિય વિચિત્રાશ્ચિત્રરચના, વિલુકજલાદિવ. ભૂતારવન્નરીનતિ, શારીતિ સશેકવત; દાહજવરારંવભૂમી, સુરાપ લેલુડીતિ ચ. વિદધત્સંગશિથિલ્ય, પયન્તીન્દ્રિયાણિ ચ; મૂછમrછાં છત્તી, હાલા હાલાહલપમા. વિવેકઃ સંયમે જ્ઞાનં, સત્યં શૌચં દયા ક્ષમા મદ્યા—લીયતે સર્વ, તૃણ્યા વહ્નિકાદિવ. દેષાણુ કારણું મદ્ય, મદ્ય કારણમાપદામ; રોગાતુર ઈવાપથ્ય, તસ્માન્મદ્ય વિવયેત્ . ચિખાદિષતિ યે માંસ, પ્રાણિપ્રાણપહારત ઉમૂલયત્યસૌ મૂલ, દયાssળ્યું ધર્મશાખિન. અશનીયન સદા માંસં, દયાં છે હિ ચિકર્ષતિ; જવલતિ જવલને વલ્લી, સ રપયિતુમિચ્છતિ. હતા પલભ્ય વિક્રેતા, સંસ્કર્તા ભક્ષકસ્તથા; ક્રેતાનુમન્તા દાતા ચ, ઘાતકા એવ યન્મનુ
અનુમન્તા વિશસિતા, નિહન્તા ક્રયવિક્રથી; સંસ્કર્તા ચેપહર્તા ચ, ખાદકશ્થતિ ઘાતકાઃ”
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મજરી
નાક્રૃત્વા પ્રાણિનાં હિંસાં, માંસમુત્પદ્યતે ચિત્; ન ચ પ્રાણિવધઃ સ્વર્ગ્યુ–સ્તસ્મામાંસ. વિવજ ચેત્. ૨૨
૩૩૨
66
યે ભક્ષયન્ત્યન્યપલ', સ્વકીયપલપુણ્યે;
તે એવ ઘાતકા યજ્ઞ, વક ભક્ષક વિના. મિષ્ટાન્નાન્યપિ વિષ્ટાસા-દમૃતાન્યપિ મૂત્રસાત્; સુસ્મિન્ન ગકસ્યાસ્ય, કૃતે કઃ પાપમાચરેત્ . માંસાશને ન દોષાઽસ્તી-ન્યુચ્યતે ચૈદું રામભિઃ; વ્યાધધ્રુવૃકવ્યાઘ્રશૃગાલાસ્તગુરુકૃતા. “ માંસ ભયિતામુત્ર, યસ્ય માંસમિહાક઼મ્યહમ્ ; એતમાંસસ્ય માંસÒ, નિરુક્ત' મનુરબ્રવીત્ ’. માંસાસ્વાદનલુબ્ધસ્ય, દૈહિન' દેહિન' પ્રતિ; હતું પ્રવતતે બુદ્ધિઃ, શાકિન્યા ઇવ દુધિયઃ ચે ભક્ષયન્તિ પિશિત, દિવ્યભેાજ્યેષુ સ~પિ; સુધારસ' પરિત્યજ્ય, ભુંજતે તે હલાહલમ્ . ન ધર્માં નિયસ્યાસ્તિ, પલાદસ્ય કુર્તા યા; પલલુન્ધા ન તદ્ઘત્તિ, વિદ્યાદ્રોપદેશેન્ન હિ. કેચિન્માંસ' મહામેાહા-દન્તિ ન પર સ્વયમ્ ; દેવપિત્રતિથિભ્યાઽપિ, કલ્પયન્તિ યદ્નચિરે.
“ ક્રીત્વા સ્વયં વાઽવ્યુત્પાદ્ય, પરાપહતમેવ વા; દેવાન્ પિતૃન સમભ્યસ્થ્ય, ખાદન્ માંસ' ન દુષ્યતિ મન્ત્રસંસ્કૃતમખ્યઘા-ધવા૫મિપ ને પલમ્ ; ભવેવિતનાશાય, હાલાહલલવાડપ હિ.
97
૨૩
૨૪
૨૫
૨૬
२७
૨૮
૨૯
૩૦
૩૧
૩૨
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________
યોગશાસ્ત્ર તૃતીય પ્રકાશ
સઘઃ સમૂર્છિતાનન્તજન્તુસન્તાનદ્દષિતમ્ ; નરકાધ્વનિ પાથેય', કાડન્નીયાન્ પિશિત સુધી: અન્તર્મુહૂર્તોત્ પરત, સુસૂક્ષ્મા જન્તુરાશયઃ; યંત્ર મૂઈન્તિ તન્નાધ', નવનીત' વિવેકિભિઃ એકસ્યાપિ હિ જીવસ્ય, હિંસને કિમધ' ભવેત્; જન્તુજાતમય` તકેા, નવનીત' નિષેવતે ?
અનેકજન્તુસંઘાત-નિઘાતનસમુદ્ભવમ્ ; જીગ્રુપ્સનીય' લાલાવતુ, ક: સ્વાયંતિ માક્ષિકમ્ . ભક્ષયન્માક્ષિક' ક્ષુદ્ર-જન્તુલક્ષક્ષયા ભવમ્ ; સ્તાકજન્તુનિહતૃભ્યઃ, શૌનિકેભ્યાઽતિરિચ્યતે. એકૈકકુસુમક્રોડાદસમાપીય માક્ષિકા; યહેમન્તિ મધૂચ્છિષ્ટ, તદ્દાન્તિ ન ધાર્મિ કાઃ અપ્પૌષધકૃતે જગ્ય, મધુ શ્વભ્રનિબન્ધનમ્ ; ભક્ષિતઃ પ્રાણુનાશાય, કાલકૂટકાઽષિ હિ. મધુનાપિ હિ માય મળે ધૈરહહેાચ્યતે; આસાદ્યન્તે યદાસ્વાદા-ચર' નરકવેદનાઃ મક્ષિકામુખનિષ્કૃત, જન્તુઘાતાદ્ભવ' મધુ; અહે। પવિત્ર' મન્વાના, દેવસ્તાને પ્રયું તે. ઉદુમ્બરવટપ્લક્ષ-કાકાદુમ્બરશામિનામ ; (પપ્પલસ્ય ચ નાશ્રીયાત્, ફલ' કૃમિકુલા કુલમ્ . અપ્રાપ્લુવન્નન્યભક્ષ્ય-પિ ક્ષામા બુભુક્ષયા; ન ભક્ષયતિ પુણ્યાત્મા, પંચાદુમ્બરજ ફુલમ્ .
૩૩૩
૩૩
૩૪
૩૫
૩૬
૩૭
૩૮
૩૯
૪૦
૪૧
૪૨
૪૩
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૩૪
દાન-માણિજ્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી આદ્ર કન્દ સમાપિ, સર્વ કિશલપિ ચ; ખુહી લવણવૃક્ષત્વફ, કુમારી ગિરિકર્ણિકા. શતાવરી વિદ્યાનિ, ગુડૂચી કે મલાબ્લિકા; પથંકમૃતવલ્લી ચ, વલ્લઃ શફરસંજ્ઞિતા. અનન્તકાયાઃ સૂત્રોક્તા, અપરેડપિ કૃપાપરે મિથ્યાદશામવિજ્ઞાતા, વર્જીનીયાર પ્રયત્નતા. સ્વયં પણ વા જ્ઞાનં, ફલમઘાદ્ધિશારદા નિષિદ્ધ વિષફલે વા, મા ભૂદસ્ય પ્રવર્તનમ. અન્ન પ્રેતપિશાચા, સંચરદાભિનિરંકુશ; ઉચ્છિષ્ટ કિયતે યત્ર, તત્ર નાદાદિનાત્યયે. ઘેરાધકારરુદ્ધાદ્વૈત, પતન્ત યત્ર જન્તવ; નવ ભેળે નિરીક્યન્ત, તત્ર ભેજીત કે નિશિ. મેધાં પિપીલિકા હન્તિ, યૂકા કુર્યાસ્જદરમ; કુરુતે મક્ષિકા વાન્તિ, કુષ્ટગં ચ કોકિલા કટકે દારૂખડં ચ, વિતનેતિ ગલવ્યથામ; વ્યંજનાન્તનિ પતિતસ્તાલુ વિધ્યતિ વૃશ્ચિકઃ. વિલગ્નશ્ચ ગલે વાલ, સ્વરભંગાય જાયતે; ઈત્યાદ દષ્ટદોષા, સર્વેષાં નિશિ ભેજને. ના પ્રેક્ષ્ય સૂમજનૂનિ, નિશ્યઘાત્માસુકા પિ; અમ્યુકેવલજ્ઞાનૈનંદેત યત્રિશાશનમ. ધર્મવિનૈવ ભુંજીત, કદાચન દિનાત્યયે; બાહ્યા અપિ નિશાભેર્યા, યદર્ય પ્રચક્ષતે. ૫૪
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૩૫
૫૫
ગશાસ્ત્ર તૃતીય પ્રકાશ “ત્રયીતે જેમ ભાનુ-રિતિ વેદવિદ વિદુર તત્કઃ પૂતમખિલ, શુભ કર્મ સમાચતુ.”
વાહુતિને ચ સ્નાન, ન શ્રાદ્ધ દેવતાચનમ; દાન વા વિહિત રાત્રી, ભેજનું તુ વિશેષત” પદ
દિવાસસ્યાણમે ભાગે, મન્દીભૂતે દિવાકરે; નક્ત તુ તકિજાનીયા-ન્ન નક્ત નિશિ ભેજનમ.” ૫૭
દેવૈતુ મુક્ત પૂર્વાણે, મધ્યાહને ઋષિભિસ્તથા; અપરાણે ચ પિતૃભિઃ, સાયાને દૈત્યદાનવૈઃ. સધ્યાયાં યક્ષરક્ષેભિઃ, સદા ભક્ત કુલેહ !; સર્વવેલાં વ્યતિક્રમ્ય, રાત્રી ભુક્તમભેજનમ .” “હુન્નાભિપદ્મસંકેચશ્ચડચિરપાયત, અતે નક્ત ન ભક્તવ્યું, સૂકમછવાદનાદપિ.” સંસજજજીવસંઘાત, ભુંજાના નિશિ ભેજનમ્; રાક્ષસે વિશિષ્યન્ત, મૂઢાત્માન કર્થ નુ તે. વાસરે ચ રજન્યાં ચ, યઃ ખાદનેવ તિતિ; શંગપુછપરિભ્રષ્ટ, સ્પષ્ટ સ પશુરવ હિ. અહ્નો મુખેડવાને ચ, યે હે ઘટિકે ત્યજન્; નિશાભેજનદેષોડશ્નાત્યસૌ પુણ્યભાજનમ અકૃત્વા નિયમ દેષાભેજનાદિનભેજ્યપિ, ફલં ભજેન્ન નિર્વાજ, ન વૃદ્ધિÍષિત વિના. યે વાસર પરિત્યજ્ય, રજન્યામેવ ભુંજતે; તે પરિત્યજ્ય માણિક્ય, કાચમાદદતે જડાઃ
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૩૬
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી વાસરે સતિ યે શ્રેયસ્કામ્યયા નિશિ ભુંજતે; તે વપયુષ ક્ષેત્રે, શાલીનું સત્યપિ પલવલે. ઉલુકકાકમારગૃધશમ્બરશૂકરાઃ અતિવૃશ્ચિકગોધાશ, જાયન્ત રાત્રિભેજનાત્ . યૂયતે ઘનશપથાનનાદચૈવ લક્ષમણુક નિશાભેજનશપથં, કારિતે વનમાલયા. કતિ વિરતિ ધન્ય, યઃ સદા નિશિ ભેજના; સદ્ધપુરુષાયુષમ્ય, સ્યાદવશ્વમુષિત . રજનીભેજનત્યાગે, યે ગુણાઃ પરિતેડપિ તાન; ન સર્વજ્ઞાતિ કશ્ચિદ-પરે વધુમીશ્વરઃ. આમગેરસમૃદ્ધ-દ્વિદલાદિષ જન્તવ દષ્ટાઃ કેવલિભિઃ સૂક્ષ્મા-સ્તસ્માતાનિ વિવર્જયેત્ . ૭૧ જન્તુમિશ્ર ફલં પુષ્પ, પત્ર ચાન્યદપિ ત્યજેત; સન્ધાનમપિ સંસક્ત, જિનધર્મપરાયણઃ. આ રોદ્રમપધ્યાન, પાપકર્મોપદેશિતા; હિંસે પકારિદાન ચ, પ્રમાદાચરણું તથા. શરીરાઘWદડસ્પ, પ્રતિપક્ષતયા સ્થિત sનર્થદડસ્તત્યાગસ્તૃતીયં તુ ગુણવ્રતમ. રિઘાતે નરેન્દ્રવં, પુરઘાતાગ્નિદીપને; ખેચરત્નાદ્યપધ્યાન, મુહૂર્તાત્પરતત્યજેસ્ . વૃષભાનું દમય ક્ષેત્ર, કૃષ પદ્ધ વાજિન દાક્ષિણ્યવિષયે પાપપદેશેડ્યું ન ક૫તે.
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૩૭
-
-
-
-
(૭૭
૭૮
૭૯
'
યોગશાસ તૃતીય પ્રકાશ
ય–લાંગલશસ્ત્રચિમુશદખલાદિકમ; દાક્ષિણ્યાવિષયે હિંન્ન, નાર્પયેત્ કરુણપરા કુતૂહલાદ્દગીતનૃત્ત-નાટકાદિનિરીક્ષણમ; કામશાસ્ત્રપ્રસક્તિશ્ચ, દૂતમદ્યાદિસેવનમ . જલક્રીડાડોલનાદિ વિનોદ જન્તધનમ; રિપોઃ સુતાદિના વેર, ભક્તશ્રીદેશરાષ્ટ્રકથાઃ.
ગમાર્ગ શ્રમ મુફવા, સ્વાશ્ચ સકલાં નિશામ; એવમાદિ પરિહરેપ્રમાદાચરણે સુધી. વિલાસહાસનિષ્ઠપૂત-નિદ્રાકલહદુષ્કથા; જિનેન્દ્રભવનસ્યાન્ત-રાહાર ચ ચતુવિધમ.. ત્યક્તા રૌદ્રધ્યાનસ્ય, ત્યક્તસાવઘકર્મણ મુહૂર્ત સમતા યા તાં, વિદુઃ સામાયિક વ્રતમ સામાયિકવ્રતસ્થસ્ય, ગૃહિણેડપિ સ્થિરાત્મનઃ; ચન્દ્રાવતં સકચેવ, ક્ષીયતે કર્મ સંચિતમ . દિવ્રતે પરિમાણું, યત્તસ્ય સંક્ષેપણું પુન; દિને રાત્રી ચ દેશા-વકાશિકવ્રતમુચ્યતે. ચતુષ્પવ્ય ચતુર્થીદિ–કુવ્યાપારનિષેધનમ; બ્રહ્મચર્ય ક્રિયાપ્નાના-દિત્યાગઃ પૌષધવ્રતમ. ગૃહિણપિ હિ ધન્યાસ્તે, પુણ્ય યે પૌષધવ્રતમ; દુગ્ધાલં પાલયન્ચેવ, યથા સ ચુલની પિતા. દાન ચતુવિધાહાર–પાત્રાચ્છાદનસદ્ધનામ; અતિથિલ્યોતિથિસંવિ-ભાગવતમુદીપ્રિતમ .
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૩૮
દાન-મણિય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
પશ્ય સંગમકે નામ, સર્પદ વત્સપાલક, ચમત્કારકરી પ્રાપ, મુનિદાનપ્રભાવતા. ત્રતાનિ સાતિચારાણિ, સુકૃતાય ભવન્તિ ન અતિચારાસ્તતે હેયા, પંચ પંચ વતે વતે. કે ધાબઘચ્છવિચ્છેદેડધિકભારાધિરપણમ; પ્રહારોઝન્નાદિરોધશ્રાહિંસામાં પરિકીર્તિતા. મિચ્યોપદેશઃ સહસાડત્યાખ્યાન ગુહાભાષણમ; વિશ્વસ્તમતભેદ%, કૂટલેખ સૂતે. સ્તનાનુજ્ઞા તદાનીતાદાન દ્વિરાજ્યલંઘનમ; પ્રતિરૂપક્રિયા માના-ન્યત્વે ચાસ્તેયસંશ્રિતા . ઈવરાત્તાગડનારા-ગતિર વિવાહનમ; મદનાત્યાગ્રહડનંગ-કીડા ચબ્રહ્મણિ મૃતા. ધનધાન્યસ્થ કુષ્યસ્ય, ગવાદે ક્ષેત્રવાતુન હિરણ્યહમ્ન સંખ્યા-તિકડત્ર પરિગ્રહે. બન્ધનાભાવતે ગર્ભાવોજનાદાનતસ્તથા; પ્રતિપન્નત્રતષ, પંચધાડપિ ન યુજ્યતે. ઋત્યન્તર્ધાનમૂર્વાસ્તિર્યભાગવ્યતિક્રમ ક્ષેત્રવૃદ્ધિa પંચેતિ, મૃતા દિવિરતિવતે. સચિત્તસ્તન સંબદ્ધ, સંમિશ્રોડભિષવસ્તથા દુષ્પફવાહાર ઈત્યેતે, ભેગપભેગમાનગા. અમી ભેજનતત્યાજ્યા, કર્મતઃ બરકર્મ તુ; તસ્મિન પંચદશ મલાનું , કર્માદાનાનિ સંત્યજેત. ૯૮
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________
યોગશાસ્ત્ર તૃતીય પ્રકાશ
૩૩૯
૧૦૨
૧૦૩
અંગારવનશકટ-ભાટકટજીવિકા; દન્તલાક્ષારસકેશ-વિષવાણિજ્યકાનિ ચ. ય–પીડા નિર્લી છન-મસતીષણું તથા દવદાનં સરઃશેષ, ઇતિ પંચદશ ત્યજેસ્ . અંગારબ્રાષ્ટ્રકરણું, કુમ્ભાયાસ્વર્ણકારિતા; ઠઠારણકાપાકા-વિતિ ધ્રાંગારજીવિકા. છિન્નચ્છિન્નનપત્ર-પ્રસૂનફલવિક્રય કણાનાં દલનાડુ પેષાદ, વૃત્તિથ્ય વનજીવિકા. શકટાનાં તદંગાનાં, ઘટ બેટન તથા વિજ્યવ્હેતિ શકટ-જીવિકા પરિકીર્તિતા. શકટેક્ષલુલાષ્ટ્ર-ખરાશ્વતરવાજિનામ; ભારસ્ય વહનાદ વૃત્તિ-ભંવેદૃભાટકજીવિકા. સરકૂપાદિખનન-શિલાકુદનકર્મભિઃ પૃથિવ્યારત્મસભૂત-ઈવન સ્કેટજીવિકા. દન્તકેશનખાસ્થિત્વ ગ્રહણમાકરે; સાંસ્ય વાણિજ્યાર્થ, દન્તવાણિજ્યમુચ્યતે. લાક્ષામન શિલાનીલી–વાતકીટંકણદિન ; વિક્રયઃ પાપસદન, લાક્ષાવાણિજ્યમુચ્યતે. નવનીતવસાક્ષૌદ્ર-મધપ્રતિક્રિયા દ્વિપાચ્ચતુષાદ્ધિક, વાણિજ્ય રસકેશઃ - વિષાસ્ત્રહલયન્નાયો-હરિતાલાદિવસ્તુન; વિયે જીવિતઘસ્ય, વિષવાણિજ્યમુચ્યતે.
૧૦૪
૧૦૫
૧૦૬
- ૧૦૭
૧૦૮
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૪૦.
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
૧૧૦
૧૧૧
૧૧૨
૧૧૩
૧૧૪
તિલેક્ષસર્ષ પરણ્ડ-જલયન્ટાદિપીડનમ; દલતલસ્ય ચ કૃતિ-યંત્રપીડા પ્રકીર્તિતા. નાસાવેધડકન મુષ્ક-રછેદન પૃષ્ઠગાલનમ; કર્ણકમ્બલવિચ્છેદે, નિર્લી છનમુદીપ્રિતમ, સારિકાશુકમાજ-શ્વકુટકલાપિનામ; પિ દાસ્યાશ્ચ વિરાર્થ–મસતીષણે વિદુ. વ્યસનાત્ પુણ્યબુદ્દધ્યા વા, દવદાનં ભવેત્ દ્વિધા; સરઃશેષઃ સરસિધુ-હદાદેરબુસંપ્લવ સંયુક્તાધિકરણત્વમુપભેગાતિરિક્તતા, મૌખર્યમથ કૌકુછ્યું, કન્દર્પો.નર્થદસ્ડગા. કાયવાડુમનસાં દુષ્ટ-પ્રણિધાનમનાદર; ઋત્યનુપસ્થાન ચ, સમૃતાઃ સામાયિકત્રતે. પ્રખ્યપ્રગાનને, પુત્રલક્ષેપણું તથા; શાબ્દરૂપાનુપાતી ચ, 2તે દેશાવકાશિકે. ઉત્સર્ગીદાનસંતારા-નવેલ્યા પ્રમૂજ્ય ચ; અનાદરઃ ઋત્યનુ-પસ્થાપન ચેતિ પૌષધે. સચિતે ક્ષેપણું તેન, પિધાન કાલલંઘનમ; મન્સડન્યાપદેશa, તુર્યશિક્ષાત્રતે મૃતા. એવું વ્રતસ્થિતે ભકૃત્યા, સપ્તક્ષેચ્યાં ધન વપન ; દયયા ચાતિદિનેષ, મહાશ્રાવક ઉગ્યતે. યઃ સદ્ બાહ્યમનિત્યં ચ, ક્ષેત્રેષ ન ધન વયેત્ કર્થ વાકશ્ચારિત્ર, દુશ્ચર સ સમાચરેત.
૧૧૫
૧૧૬
૧૧૭
૧૧૮
૧૧૯
૧૨૦
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________
યોગશાસ્ત્ર તૃતીય પ્રકાશ
૩૪ બ્રાહે મુહૂર્ત ઉત્તિર્પેન્, પરમેષ્ઠિતુર્તિ પઠન; કિંધર્મા કિંકુલ&ામિ, કિં વ્રતેડમીતિ ચ સમરન. ૧૨૧ શુચિઃ પુષ્પામિષત્તેત્રદેવમભ્યચ્ચે વેમનિ; પ્રત્યાખ્યાન યથાશક્તિ, કૃત્વા દેવગૃહ વજેતુ . ૧૨૨ પ્રવિણ્ય વિધિના તત્ર, ત્રિ: પ્રદક્ષિણજિજનમ; પુષ્પાદિભિસ્તમભ્યર્થ્ય, સ્તવનૈરુત્તમૈઃ સ્તુયાત . તતે ગુણામભ્ય, પ્રતિપત્તિપુરાસરમ; વિદધીત વિશુદ્ધાત્મા, પ્રત્યાખ્યાન પ્રકાશનમ. ૧૨૪ અભ્યસ્થાનં તદાલકેડભિયાન ચ તદાગમે; શિરસ્પંજલિસંલેષા, સ્વયમાસનઢોકનમ . ૧૨૫ આસનાભિગ્રહ ભફત્યા, વન્દના પર્યું પાસનમ; તદ્યાનેડગમસ્થતિ, પ્રતિપત્તિરિયું ગુ. ૧૨૬ તતઃ પ્રતિનિવૃત્ત. સન્ , સ્થાન ગવા યાચિતમ; સુધી ધર્માવિરોધેન, વિદધીતાર્થ ચિન્તનમ . ૧૨૭ તને માધ્યાક્ષિકી પૂજા, કુર્યાત્ કૃત્વા ચ ભેજનમ; તદ્વિભિઃ સહ શાસ્ત્રાર્થ–રહસ્યાનિ વિચારયેત્ . ૧૨૮ તતશ્ચ સધ્યાસમયે, કૃત્વા દેવાર્ચન પુન; કૃતાવશ્યકકર્મો ચ, કુર્યાત્ સ્વાધ્યાયમુત્તમમ. ન્યાએ કાલે તને દેવ-ગુરુસ્મૃતિપવિત્રિત નિદ્રામલ્હામુપાસીત, પ્રાણબ્રહ્મવક, નિદ્રાચ્છેદે યષિદંગ-સતવં પરિચિન્તયેત; સ્થૂલભદ્રાદિસાધૂનાં, તત્રિવૃત્તિ પરામૂશન.
૧૨૯
૧૩૦
૧૩૧
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૪૨
-
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
૧૩૨
યકૃચ્છકુમલલેષ્મ-મજજાસ્થિ પરિપૂરિતા; સ્નાયૂસ્યતા બહી રમ્યા, ઢિયશ્ચર્મપ્રસેવિકા . બહિરન્તવિપર્યાસ, સ્ત્રી શરીરસ્ય ચેદ ભવેત્ તસ્થવ કામુકઃ કુર્યાદ, વૃદ્ધગમાયુગેપનમ, ૧૩૩ સ્ત્રીશએણપિ ચેત કામો, જગદેતજિગીષતિ; તુચ્છપિચ્છમય શસ્ત્ર, કિં નાદ સ મૂઢધી ? ૧૩૪ સંકલ્પનિનાનેન, હાહા ! વિશ્વ વિડમ્બિતમ; તદુખનામિ સંકલ્પ, મૂલમસ્યતિ ચિન્તયેત . ૧૩૫ યો ય સ્પાબેધકે દેષ–સ્તસ્ય તસ્ય પ્રતિક્રિયામ; ચિન્તયેદ દેષમુક્તિષ, પ્રમદ યતિષ વ્રજન્. ૧૩૬ દુઃસ્થા ભવસ્થિતિ જ્ઞા, સર્વજીવેષ ચિન્તયન; નિસર્ગસુખસર્ગ તેqપવગ વિમાગયેત્ . સંસગે પ્યુપસર્ગીણાં, દઢવ્રતપરાયણ, ધન્યાસ્ત કામદેવાદાર, શ્વાધ્યાસ્તીર્થંકૃતામપિ. જિન દેવઃ કૃપા ધર્મો, ગુર યત્ર સાધવ; શ્રાવકત્વાય કસ્તમૈ, ન શ્લાઘેતાવિમૂઢધીઃ? જિન ધર્મવિનિમુક્તો, મા ભૂર્વ ચકવર્યપિ,
સ્યાં ચેડપિ દરિદ્રોડપિ, જિનધર્માધિવાસિતઃ. ત્યક્તસંગે જીણું વાસા, મલફિલ#કલેવર; ભજન માધુકરી વૃત્તિ, મુનિચર્યા કદાશ્રયે? ત્યજન દુરશીલસંગ, ગુરુપદરજ: સ્પૃશન; કદાહં ગમભ્યસ્યનું, પ્રભવેયં ભવચ્છિદે?
૧૩૭
૧૩૮
૧૩૯
૧૪૦
૧૪૨
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૪૫
૧૪૬
૧૪૭
યોગશાસ્ત્ર તૃતીય પ્રકાશ
૩૪૩ મહાનિશાયાં પ્રકૃતિ, કાર્યોત્સર્ગો પુરાહ્મહિ; સ્તમ્ભવતુ સ્કન્ધકષર્ણ, વૃષાઃ કુર્યુંઃ કદા મયિ ? ૧૪૩ વને પવાસનાસીન, કેડસ્થિતમૃગાભકામ; કદાssધ્રાસ્યન્તિ વત્રે માં, જરજો મૃગયૂથપા? ૧૪૪ શત્રી મિત્રે તૃણે એણે, સ્વર્ણsમનિ મણી મૃદિ; મેક્ષે ભવે ભવિષ્યામિ, નિર્વિશેષમતિઃ કદા? અધિરેન્ડે ગુણશ્રેણિ, નિશ્રેણી મુક્તિવેમના પરાનન્દલતાન્દાન, કુર્યાદિતિ અનેરથાનું. ઈત્યરાત્રિકી ચર્યા–મધમત્તઃ સમાચરન; યથાવદુક્તવૃત્ત, ગૃહસ્થપિ વિશુધ્યતિ. સેડથાવશ્યક ગાનાં, ભંગે મૃત્યથાગમે; કૃત્વા સંલેખનામાદો, પ્રતિપદ્ય ચ સંયમમ. ૧૪૮ જન્મદીક્ષાજ્ઞાનમાક્ષ–સ્થાનેષુ શ્રીમદહંતામ; તદભાવે ગૃહરણ્ય, સ્થષ્ઠિલે જતુવજિતે. ત્યકૃત્વા ચતુર્વિધાહારં, નમસ્કારપરાયણ આરાધનાં વિધાયેગ્નેશ્ચત શરણમાશ્રિતઃ. ૧૫૦ ઈહલેકે પરલેકે, જીવિતે મરણે તથા ત્યકૃત્વાશંસાં નિદાનં ચ, સમાધિસુધાક્ષિતઃ પરીષહેપગે, નિભકે જિનભક્તિભા; પ્રતિપત મરણ-માનન્દ શ્રાવકે યથા. પ્રાપ્તઃ સ ક૯પેકિવન્દ્રત્વ-મન્યઠા સ્થાનમુત્તમમ; મેદતેડનુત્તરપ્રાજ્ય-પુણ્યસંભારભાફ તતઃ. ૧૫૩
૧૪૯
૧૫૨
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૪૪
દાન-માણિજ્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
વ્યુત્પર્વ મનુષ્યષુ, ભુફવા ભેગાનું સુદુર્લભાન; વિરક્ત મુક્તિમાનેતિ, શુદ્ધાત્માન્તર્ભવાષ્ટકમ. ૧૫૪ ઈતિ સંક્ષેપતઃ સમ્યગ્રત્નત્રયમુદીપ્રિતમ; સોંડપિ વેદનાસાદ્ય, નાસાદયતિ નિર્વતિમ. ૧૫૫
ચતુર્થ પ્રકાશ આત્મવ દર્શનજ્ઞાન–ચારિત્રાસ્થથવા તે; યજ્ઞદાત્મક એવૈષ, શરીરમધિતિકૃતિ. આત્માનમાત્મા વેત્તિ, મેહત્યાગાદ્ય આત્મનિ તદેવ તસ્ય ચારિત્ર, તજ્ઞાન ચ દર્શનમ. આત્મજ્ઞાનભવ દુઃખ-માત્મજ્ઞાનેન હન્યતે; તપાધ્યાત્મવિજ્ઞાનહીનેછેનું ન શક્યતે. અયમાત્મવ ચિદ્રપદ, શરીરી કર્મગત ધ્યાનાગ્નિદગ્ધકર્મા તુ, સિદ્ધાત્મા સ્થાત્રિરંજન. અયમામૈવ સંસાર , કષાયેન્દ્રિયનિર્જિત તમેવ તદ્વિજેતા, મોક્ષમાહુમનીષિણ.
સૂઃ કષાયાઃ ક્રોધમાન-માયાભાઃ શરીરિણામ; ચતુર્વિધાસ્ત પ્રત્યેકં, ભેદઃ સંજવલનાદિભિઃ. પક્ષ સંજવલનઃ પ્રત્યાખ્યાને માસચતુષ્ટયમ; અપ્રત્યાખ્યાનકે હર્ષ, જન્માનતાનુબંધૂકા. વીતરાગતિશ્રાદ્ધ-સમ્યગ્દષ્ટિવઘાતકા, તે દેવત્વમનુષ્યત્વ-તિર્યકત્વનરકમદા,
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________
યોગશાસ ચતુર્થ પ્રકાશ
તત્ર પતાપક ક્રેધ, કે વરસ્ય કારણમ; દુગતર્વતની ક્રેધ, ક્રેઘ શમસુખાલા. ઉત્પદ્યમાનઃ પ્રથમ, દહત્યેવ સ્વમાશ્રયમ; ક્રોધઃ કૃશાનવત્પશ્ચા-દન્ય દહતિ વા ન વા. ક્રોધવહુનેસ્તદëાય, શમનાય શુભાર્માભિ શ્રયgયા ક્ષમૈકેવ, સંયમારામસારણિઃ. વિનયશ્રુતશીલાનાં, ત્રિવસ્ય ચ ઘાતક વિવેકચન લુમ્પન, માનેડબ્ધકરણે નૃણામ. ૧૨ જાતિલાભકુલેશ્વર્યબલરૂપતાશ્રુતિ કુન્ મદં પુનસ્તાનિ, હીનાનિ લભતે જન. ઉત્સર્પયન દેષશાખા, ગુણમૂલા છે નયન; ઉમૂલની માનદુ–સ્તન્યાવસરિશ્ત. અસૂનૃતસ્ય જનની, પરશુ શીલશાખિનઃ; જન્મભૂમિરવિદ્યાનાં, માયા દુર્ગતિકારણમ. કૌટિલ્યપટવઃ પાપા, માયયા બકવૃત્તય; ભુવન વંચયમાના, વંચયન્ત સ્વમેવ હિ. તદાજ વમહીષધ્યા, જગદાનન્દ હેતુના જયેન્જગદુદ્રોહકર, માયાં વિષધરીમિવ. આકરઃ સર્વષાણાં, ગુણગ્રસનરાક્ષસ; કન્દ વ્યસનવલ્લીનાં, લભઃ સર્વાર્થ બાધક, ધનહીન શતમે, સહસં શતવાનપિ, સહસ્ત્રાધિપતિલક્ષ, કેટિ લક્ષેશ્વરેડપિ ચ.
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૩
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી કેટીશ્વરો નરેન્દ્રર્વ, નરેન્દ્રશ્ચકવર્તિતામ; ચક્રવર્તી ચ દેવત્વ, દેવપીત્વમિચ્છતિ. ઈન્દ્રત્વેડપિ હિ સંપ્રાપ્ત, યદિચ્છા ન નિવતે મૂલે લઘીયાંતલ્લભઃ, સરાવ ઈવ વધતે. લેભસાગર મુલ-મતિવેલ મહામતિ સંતેષસેતુબન્ધન, પ્રસરન્ત નિવારયેત . ક્ષાત્યા કોળે મૃદુત્વેન, માને માયાજ વેન ચ; લેભથ્થાનીયા જેયા, કષાયા ઈતિ સંગ્રહ. વિનેન્દ્રિયજયં નૈવ, કષાયાજેતુનીશ્વર; હન્યતે હૈમન જાડ્યું, ન વિના જવલિતાનલમ . ૨૪ અદાલૅરિન્દ્રિયહચેલેરપથગામિભિ; આકૃષ્ણ નરકારશ્ય, જન્તઃ સપદિ નીયતે. ઈન્દ્રિર્વિજિતે જતુ, કષારભિભૂયતે; વીરે કૃષ્ટદક પૂર્વ, વ.કે કેને અદ્યતે? ૨૬ કુલઘાતાય પાતાય, બન્ધાય ચ વધાય ચ; અનિજિતાનિ જાયન્ત, કરણાનિ શરીરિણામ . વશાસ્પર્શ સુખાસ્વાદ-પ્રસારિત કરર કરી; આલાનબન્ધનફલેશ-માસાદયતિ તક્ષણાત્ . પયગાધે વિચરન, ગિલમ્ ગલગતામિષમ; મેનિકસ્ય કરે દિને, મીનઃ પતતિ નિશ્ચિતમ. ૨૯ નિપતન મત્તમાતંગ-કપોલે ગધેલોલુપ કર્ણતાલલાઘાતાદુ, મૃત્યુમાગ્નેતિ ષપદા.
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________
યોગશાસ્ર ચતુર્થ પ્રકાશ
કનકચ્છેદસ કાશશિખાલેાકવિમાહિતઃ; ૨ભસેન પતન્ દ્વીપે, શલભેા લભતે મૃતિમ્ . હરિણા હારિÇ ગીતિ–માણુ યિતુમુ ૨:૬ આકર્ણાકૃષ્ટચાપસ્ય, યાતિ વ્યાધસ્ય વેધ્યતામ્ . એવ' વિષય એકક, પચવાય નિષેવિતઃ; કથં હિ યુગપત્ પંચ, પંચાય ભવન્તિ ન ?. તિિન્દ્રયજય કુર્યાદ, મનઃશુધ્યા મહામતિઃ; યાં વિના યમનિયમૈ:, કાયક્લેશે વૃથા નૃણામ્ . મન:ક્ષપાચા બ્રામ્યન્નપશક નિર’કુશ; પ્રપાતયતિ સ‘સારાઽવત્તગત્તે જગત્રયીમ . તપ્યમાનાંસ્તપામુક્ત, ગન્તુકામાન્ શરીરિણઃ; વાત્યેવ તરલ' ચૈતઃ, ક્ષિપત્યન્યત્ર કુત્રચિત . અનિરુદ્ધમનસ્કઃ સત્, ચૈાગશ્રદ્ધાં ધાતિ યઃ; પલ્યાં જિગમિષુશ્ચમ', સ પંગુરિવ હસ્યતે. મનારાયે નિરુધ્યન્તુ, કર્માણ્યપિ સમન્તતઃ; અનિરુદ્ધમનસ્કસ્ય, પ્રસરન્તિ હિ તાન્યપિ. મનઃકપિરયં વિશ્વ-પરિભ્રમણલમ્પેટઃ; નિયત્રણીયા યત્નેન, મુક્તિમિક્ષુભિરાત્મનઃ. દીપિકા અલ્પનિર્વાણા, નિર્વાણુપથદનિી; એકૈવ મનસઃ શુદ્ધિ, સમાસ્નાતા મનીષિભિઃ સત્યાં હિ મનસઃ શુદ્ધૌ, સન્યસત્ત્તાઽપિ યદ્ગુણાઃ; સન્તાડવ્યસત્યાં ના સન્તિ, સૈવ કાર્યો ખુÛસ્તતઃ.
૩૪૭
૩૧
૩ર
૩૩
૩૪
૩૫
૩૬
૩૭
૩૮
૩૯
૪૦
૪૧
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મજરી
મનઃશુદ્ધિમબિબ્રાણા, ચે તપસ્યન્તિ મુક્તયે; ત્યા નાવ ભુજાભ્યાં તે, તિતીર્થંન્તિ મહાણું વમ્ . ૪ર તપસ્વિના મન:શુદ્ધિવિનાભૂતસ્ય સર્વથા; ધ્યાન' ખલુ મુધા ચક્ષુવિ કલસ્યેવ દ ણુ:. તદવશ્ય મનઃશુદ્ધિ, કન્યા સિદ્ધિમિચ્છતા; તપ:શ્રતયમપ્રાયૈઃ કિમન્ય: કાયદૃણ્વનૈઃ
૩૪૮
મનઃશુલ્યે ચ કન્યા, રાગદ્વેષવિનિ યઃ; કાલુષ્ય ચેન હિત્વાત્મા, સ્વસ્વરૂ પેવતિષ્ઠતે. આત્માયત્તમપિ સ્વાન્ત, કુતામત્ર ચેાગિનામ; રાગદિભિઃ સમાક્રમ્ય, પરાયત્ત વિધીયતે. રક્ષ્યમાણુમપિ સ્વાન્ત, સમાદાય મનાગુમિષમ્; પિશાચા ઈવ રાગાઘાછલયન્તિ મુહુર્મુહુઃ.
રાગાદિતિમિરધ્વસ્ત-જ્ઞાનેન મનસા જન:; અન્યેનાન્ય ઈવાકૃષ્ટ, પાત્યતે નરકાવટે. અસ્તતન્દ્રરતઃ પુભિનિ ર્વાણપદકાંક્ષિભિઃ; વિધાતવ્ય: સમત્વેન, રાગદ્વેષદ્વિષજયઃ. અમન્દાનન્દજનને, સામ્યવારિણિ મજ્જતામ; જાયતે સહસા પુંસાં, રાગદ્વેષમલક્ષયઃ
પ્રણિહન્તિ ક્ષણાધેન, સામ્યમાલભ્ય કર્મ તત્; યન્ન હન્યાન્નરસ્તીત્ર-તપસા જન્મકેટિભિઃ
કમેં જીવ ચ સશ્લિષ્ટ, પરિજ્ઞાતાત્મનિશ્ચયઃ; વિભિન્નીકુરુતે સાધુ, સામાયિકશલાકયા.
૪૩
૪૪
૪૫
૪૬
४७
૪૮
૪૯
૫૦
૫૧
પર
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________
યાગશાસ્ત્ર ચતુર્થ પ્રકાશ
રાગાદિવાન્તવિઘ્ન સે, કૃતે સામાયિકાંશુના; સ્વસ્મિન્ સ્વરૂપ પશ્યન્તિ, ચૈાગિનઃ પરમાત્મનઃ. સ્નિાતિ જન્તવે નિત્ય, વૈરિણાઙપિ પરસ્પરમ્; અપિ સ્વાકૃતે સામ્ય-ભાજઃ સાધેાઃ પ્રભાવતઃ સામ્ય' સ્યાન્નિમ મત્લેન, તત્કૃતે ભાવનાઃ શ્રયેત્; અનિત્યકાશરણુ”, ભવએકત્વમન્યતામ.
અશૌચમાશ્રવવિધિ, સંવર' કનિજામ્; ધર્મ સ્વાખ્યાતતાં લેાક, દ્વાદä ખેાધિભાવનામ્ . યદ્ઘાતસ્તન્ન મધ્યાહ્ન, યન્મધ્યાને ન તન્નિશિ; નિરીક્ષતે ભવેઽસ્મિન, હી! પદાર્થાનામનિત્યતા, શરીર' દેહિનાં સ`પુરુષાર્થ નિબન્ધનમ્ ; પ્રચણ્ડપવને ધૃત-ઘનાઘનવિનશ્વરમ્ .
કલ્લોલચપલા લક્ષ્મીઃ સંગમાઃ સ્વપ્નસનિભાઃ વાત્યાવ્યતિક રાત્ક્ષિસ-તૂલતુલ્ય' ચ યૌવનમ્ . ઈત્યનિત્ય' જગવ્રુત્ત, સ્થિરચિત્તઃ પ્રતિક્ષણમ; તૃષ્ણાકૃષ્ણાહિમન્ત્રાય, નિમ મત્લાય ચિન્તયેત . ઇન્દ્રોપેન્દ્રાચાઽષ્યેતે, યમૃત્યુાર્યાન્તિ ગેાચરમ્ ; અહો ! તદન્તકાત કે, કઃ શરણ્યઃ શરીરિણામ. પિતુĒતુઃ સ્વસુર્જાતુસ્તનયાનાં ચ પશ્યતામ્; અત્રાણા નીયતે જન્તુ, કભિ મસદ્મનિ શેાન્તિ સ્વજનાનન્ત, નીયમાનાનું સ્વકમાઁભિઃ; નેષ્યમાણુ. તુ શેાન્તિ, નાત્માનં મૂઢબુદ્ધયઃ.
૩૪૯
૫૩
૫૪
૫૫
પ
૫૭
૫૮
૫૯
६०
૬૧
૬૨
૬૩
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________
३५०
દાન-માફિય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી સંસારે દુઃખદાવાગ્નિ-જવલજવાલાકરાલિતે વને મૃગાકણ્યેવ, શરણું નાસ્તિ દેહિના.
ત્રિયઃ શ્વાચઃ સ્વામી, પરિબ્રહ્મા કૃમિશ્ચ સ; સંસારના નટવત્, સંસારી હત! ચેષ્ટતે. ન યાતિ કતમાં યોનિ, કતમાં વા ન મુરતિ; સંસારી કર્મ સમ્બન્ધા–દવકુટીમિવ. સમસ્ત કાકાશેપિ, નાનારૂપઃ સ્વકર્મત વાલાઝમપિ તન્નાસ્તિ, યજ્ઞ પૂર્ણ શરીરિભિઃ. એક ઉત્પઘતે જતુ-રેક એવ વિપઘતે, કમણ્યનુભવત્યેક, પ્રચિતાનિ ભવાન્તરે. અતેનાર્જિત વિત્ત, ભૂયઃ સંભૂય ભજ્યતે; સ વેકે નરકક્રેડે, ફિલશ્યતે નિજકર્મભિઃ. યાત્રા – શરીરસ્ય, વૈસદશ્યાછરીરિણ ધનબન્ધસહાયાનાં, તત્રા – ન દુવંચમ . જે દેહધનબવુ, ભિન્નમાત્માનમીક્ષતે; ફવ શેકશંકુના તસ્ય, હન્તાતંકઃ પ્રતન્યતે. રસાસુમાંસમેસ્થિમજજશુક્રાન્તવર્ચસામ; અશુચીનાં પદ કાયઃ, શુચિત્વ તસ્ય તત્કૃતઃ ? નવસ્ત્રોતઃ સ્મવદ્વિસ્ત્ર-રસનિઃસ્પન્દપિછિલે; દેહેડપિ શૌચસંકલ્પ, મહામેહવિભિતમ. મને વાકાયકર્માણિ, ગાઃ કર્મ શુભાશુભમ; યદાથવતિ જર્ના-માશવાસ્તેન કીર્તિતાઃ
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________
યોગશાસ્ત્ર ચતુથી પ્રકાશ
મથ્યાદિવાસિત ચેત, કર્મ સૂતે શુભાત્મકમાં; કષાયવિષયાક્રાન્ત, વિતત્યશુભ પુનઃ. શુભાજનાય નિમિથ્ય, કૃતજ્ઞાનાશ્રિત વચ વિપરીત પુન-મશુભાર્જનહેતવે. શરીરેણ સુગુપ્તન, શરીરી ચિનુતે શુભમ; સતતારલ્મિણ જતુ-ઘાતકેનાગુર્ભ પુનઃ કષાયા વિષયા યોગા, પ્રમાદાવિરતી તથા; મિથ્યાત્વમાતરૌદ્ર ચેત્યશુભ પ્રતિ હેતવા. સષામાશ્રવાણ તુ, નિરોધઃ સંવરઃ મૃત; સ પુનસિંઘતે Àધા, દ્રવ્યભાવવિભેદત. યઃ કર્મ પુદગલાદાન-છેદઃ સ દ્રવ્યસંવર ભવહેતક્રિયાત્યાગ, સ પુનર્ભાવસંવર, યેન કેન ચુપાયેન, ધ્યતે યો ય આશ્રવ તસ્ય તસ્ય નિષેધાય, સ સ જે મનીષિભ. ૮૧ ક્ષમયા મૃદુભાવેન, ઋજુત્વેનાડપ્પનીયા; કેવં માન તથા માયાં, લોભે ધ્યાઘથાક્રમમ. અસંયમકૃત્સકાન , વિષયાનું વિષસંનિભાન; નિરાકુર્યાદખડેન, સંયમેન મહામતિ. તિસૃભિગૃહિભિમાન, પ્રમાદે ચાપ્રમાદતા; સાવદ્યાગહાનેનાવિરતિ ચાપિ સાધયેત્ . . સનેન મિથ્યાત્વ, શુભસ્થણ ચેતસર વિજયેતાતરૌદ્ર ચ, સંવરાર્થ” કૃતાદ્યમ,
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૫ર
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
૮૬
સંસારબીજભૂતાનાં, કર્મણ જરણાદિહ; નિર્જરા સા સ્મતા Àધા, સકામા કામવર્જિતા. શેયા સકામા યમિના-મકામા – દેહિનામ; કર્મણાં ફલવપાકે, યદુપાયાત્ સ્વતંડપિ હિ. સદષમપિ દીપ્તન, સુવર્ણ વહિને યથા; તપોડગ્નિના તપ્યમાનસ્તથા જી વિશુધ્યતિ. અનશનમીનદય", વૃત્તે સંક્ષેપણું તથા; ૨સત્યાગસ્તનશે, લીનતેતિ બહિસ્તપઃ. પ્રાયશ્ચિત્ત વૈયાવૃત્ય, સ્વાધ્યાયે વિનડપિ ચ;
વ્યુત્સર્ગોડથ શુભં ધ્યાન, ત્યાભ્યન્તર તા. દીપ્યમાને તપવહા, બાહ્ય ચાલ્યન્તરેડપિ ચ; યમી જરતિ કર્મણિ, દુજેરાયપિ તક્ષણાત્ . સ્વાખ્યાતઃ ખલુ ધર્મોથં, ભગવભિજિત્તમ યં સમાલ...માને હિ, ન મજેદ્ ભવસાગરે. સંયમઃ સૂતં શૌચં, બ્રહ્માકિંચનતા તપ; ક્ષાતિર્માર્દવમૃજુતા, મુક્તિ. દશધા સ તુ. ધર્મપ્રભાવતઃ ક૯૫-દુમાદ્યા દદતીસિતમ; ગોચરેડપિ ન તે યસ્યુ-ધર્માધિષ્ઠિતાત્મનામ્. અપારે વ્યસનાèધૌ, પતન્ત પાતિ દેહિનામ; સદા સવિધવત્યેક-બધુધર્મો તિવત્સલઃ. આપ્તાવયતિ નાન્સેધિ-રાધાસયતિ ચાબુદ ય”હીં સ પ્રભાયં, ધ્રુવં ધર્મસ્ય કેવલ.
૯૪
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________
ગશાસ્ત્ર ચતુર્થ પ્રકાશ
૩૫૩
८७
ન જવલત્યનલસ્તિયંગ, યદુર્વ વાતિ નાનિલ; અચિજ્ય મહિમા તત્ર, ધર્મ એવં નિબંધનમ. નિરાલમ્બા નિરાધાર, વિશ્વાધારા વસુંધરા; યસ્થાવતિતે તત્ર ધર્માદન્યત્ર કારણમ. સૂર્યચન્દ્રમસાતી, વિશ્વોપકૃતિહેત; ઉદયેતે જગત્યમિન, નૂનં ધર્મસ્ય શાસનાદું . ૯ અબધૂનામસી બધુ-રસખીનામસૌ સખા; અનાથાનામસી નાથે, ધર્મો વિકવત્સલ - ૧૦૦ રક્ષ યક્ષેરગવ્યાઘ-વ્યાલાનલગરાદય; નાપકર્તમલં તેષાં, વૈર્ધમ શરણું શ્રિતઃ. ૧૦૧ ધર્મો નરકપાતાલ-પાતાદવતિ દેહિના; ધર્મો નિરુપમ છત્યપિ સર્વજ્ઞવૈભવ. કટિસ્થકરશાખ-સ્થાનકચ્છનરાકૃતિમ દ્રવ્યઃ પૂર્ણ સ્મરેલે, સ્થિત્યુત્પત્તિવ્યયાત્મક. ૧૦૩ લોકે જગત્રયાકીણે, ભુવઃ સમાત્ર વેષિતા; ઘનાèધિમહાવાત તનુવાતૈિમહાબલે.
'૧૦૪ વેત્રાસનસમોડધરતાન, મધ્યતે ઝલ્લરીનિભ અગ્ર મુરજયંકાશે, લેકર સ્વાદેવમાકૃતિઃ. ૧૦૫ નિષ્પાદિત ન કેનાડપિ, ન ધૃતઃ કેનચિચ સ; સ્વયંસિદ્ધો નિરાધારે, ગગને કિન્વવસ્થિતઃ. અકામનિર્જરારૂપાત્, પુણ્યાજજન્તઃ પ્રજાયતે, સ્થાવરવા–સર્વ વા, તિર્યકત્વ વા કથંચન..
૧૦૨
१०६
-
૧૦૭
૨૩
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૫૪
દાન-માણુ-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
૧૦૮
૧૧૧
માનુષ્યમાર્યદેશશ્ચ, જાતિ સવક્ષપાટવમ; આયુશ પ્રાપ્યતે તત્ર, કથંચિત્કર્મલાઘવાત્ . પ્રાપ્તષ પુણ્યતઃ શ્રદ્ધાકથકશ્રવણેશ્વપિ; તત્ત્વનિશ્ચયરૂપે તાધિરત્ન સુદુર્લભમ . ૧૦૯ ભાવનાભિરવિશ્રાન્સમિતિ ભાવિતમાનસ, નિર્મમ સર્વભાવેષ સમત્વમવલબતે. ૧૧૦ વિષયે વિરક્તાનાં, સામ્યવાસિત ચેતસામ; ઉપશાગ્યેત્ કષાયાગ્નિબેંધિદીપઃ સમુમ્પિષેતું . સમત્વમવલખ્યાથ, ધ્યાન યોગી સમાશ્રયે; વિના સમત્વમારબ્ધ, ધ્યાને સ્વાત્મા વિડખ્યતે. ૧૧ મેક્ષઃ કર્મક્ષયાદેવ, સ ચાત્મજ્ઞાન ભવેત્ ; ધ્યાનસાધ્ય માં તચ, તયાન હિતમાત્મનઃ ૧૧૩ ન સામેન વિના ધ્યાન ન ધ્યાન વિના ચ તત; નિષ્કમૅ જાયતે તસ્માદ્વયમાન્યકારણમ. ૧૧૪ સુહુર્તાન્તર્મનઃ સ્થય, ધ્યાન સ્થગિનામ; ધર્મ શુકલ ચ તદ્દઘા, ગધસ્વયેગિનામ. ૧૧૫ મુહૂર્તાતુ પરતશ્ચિન્તા, તદ્દા ધ્યાનાક્તર ભવેત; બહુવર્ણસંક્રમે તુ સ્યાદ્દીઘપિ ધ્યાનસંતતિ. ૧૧૬ મૈત્રી પ્રમોદકારુણ્ય-માધ્યય્યાનિ નિ જયેત; ધમ્ય ધ્યાનમુપસ્કતું, તદ્ધિ તસ્ય રસાયનમ. ૧૧૭ મા કાર્ષીત કેડપિ પાપાનિ, મા ચ ભૂત કેડપિ દુખિતા મુચ્યતાં જગદષા, મતિમંત્રી નિગદ્યતે.
૧૧૮
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________
યોગશાસ ચતુર્થ પ્રકાશ
૫૫
૧૧૯
૧૨૦
(
૧૨૧
૧૨૨
*
૧૨૩
અપાતાશેષષાણ, વસ્તુતસ્વાવલાકિનામ; ગુણેષ પક્ષપાતે યઃ સ પ્રમદા પ્રકીર્તિતા. ટીનેજ્વાષ ભીતેષ, યાચમાનેષ જીવિતમ; પ્રતીકારપરા બુદ્ધિ, કારુણ્યમભિધીયતે. કૂરકર્મસુ નિશંક, દેવતાગુરુનિન્દિષ; આત્મશસિષ એપેક્ષા, તન્માધ્યશ્યમુદીપ્રિતમ, આત્માને ભાવયાભિ-ભંવનાભિમહામતિ ત્રુટિતામપિ સંધત્તે, વિશુદ્ધધ્યાનસંતતિમ . તીર્થ વા સ્વસ્થતાહેતુ, વરદ્ધા ધ્યાનસિદ્ધયે; કુતાસન યેગી, વિવિક્ત સ્થાનમાશ્રયેત્ . પર્યકવીરવાજ–ભદ્રદડાસનાનિ ચ; ઉત્કટિકા દેહિકા, કાર્યોત્સર્ગસ્તથાસનમ, સ્પાજંઘરધેભાગે, પાદે પરિ કૃતે સતિ પર્ય કે નાભિગોરાન-દક્ષિણેત્તરપાણિક . વાર્મોહિદક્ષિણેશ્વ, વામપરિ દક્ષિણ ક્રિયતે યત્ર તદ્વીરચિત વીરાસનું મૃતમ. પૃષ્ઠ વાકૃતીભૂતે, દેભ્ય વિરાસને સતિ, ગ્રહણયાત્ પાયિત્રાંગુકી વજાસન તુ તત્ . સિંહાસનાધિરૂઢસ્યા –સનાપનયને સતિ, તવૈવાવસ્થિતિર્યા, તામર્ચે વીરાસન વિદુ. અંધાયા મધ્યભાગે તુ, સંશ્લેષે યત્ર જંઘયા; પદ્માસનમિતિ પ્રેક્ત, તદાસનવિચક્ષણઃ
૧૨૪
૧૨૫
१२६
૧૨૭
૧૨૮
૧૨૯
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૩૧
૨૫૬ દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી સંપુટીકૃત્ય મુક્કારો, તલપાદૌ તથા પરિ પાણિકચ્છપિકાં કુર્યાઘત્ર ભદ્રાસન તુ તત્ - ૧૩૦ ક્લિષ્ટાંગુલી ક્લિષ્ટગુલ્ફી, ભૂશ્લિષ્ટ પ્રસારયેત; યાપવિશ્ય પાદ, તડાસનમુદીપ્રિતમ - પુતપાણિ સમાગે, પ્રાદુરસ્કટિકાસનમ; પાણૂિલ્યાં તુ ભુવત્યાગે, તસ્યાગદેહિકાસનમ. ૧૩૨ પ્રલમ્બિતભુજ દ્વન્દ્રમૂર્વથસ્થાસિતસ્ય વા; સ્થાન કાયાનપેટ્સ, યસ્કાયેત્સર્ગ સ કીતિતઃ ૧૩૩ જાયતે યેન એનેહ, વિહિતેન સ્થિર મન તત્તદેવ વિધાતવ્ય-માસને ધ્યાનસાધનમ. સુખાસનસમાસીના, સુશ્લિષ્ટાધરપલ્લવ નાસાગ્રન્યસ્તદગ્બન્ધો. દન્તર્દન્તાન સંસ્કૃશન, પ્રસન્નવદનઃ પૂર્વાભિમુખે વાયુમુખ અપ્રમત્તઃ સુસંસ્થાને, ધ્યાતા ધ્યાને ઘતે ભવેત્ ૧૩૬
૧૩૪
૧૩૫
પંચમ પ્રકાશ પ્રાણાયામતઃ કૅશ્ચિત આશ્રિતે ધ્યાનસિયે; શક્ય નેતરથા કનું મન પવનનિય . મનો યત્ર મરુત્તત્ર, મત્ર મનસ્તત; અતતુલ્યક્રિયાવેતૌ સંવીતી ક્ષીરનીરવત્ . એકસ્ય નાશેડ સ્ય મ્યાત્રાશે વૃત ચ વર્તનમ; ધ્વસ્ત રિદ્રિયમતિવંસામેક્ષ જાયતે.
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________
યોગશાસ્ત્ર પંચમ પ્રકાશ
પ્રાણાયામે ગતિરછેદઃ શ્વાસપ્રશ્વાસયામતઃ; રેચકઃ પૂરકÅવ કુંભકઐતિ સ ત્રિધા. પ્રત્યાહારસ્તથા શાંત ઉત્તરવ્યાધરસ્તથા; એલિસે દૈશ્ચતુર્ભિતુ સમધા કીર્ત્યતે પરે યત્કાષ્ઠાદતિયત્નેન નાસાબ્રહ્મપુરાનનઃ; બહિ: પ્રક્ષેપણ વાગેઃ સ રેચક ઇતિ સ્મૃતઃ સમાકૃષ્ટ યદાપાનાત્ પૂરણ સ તુ પૂરકઃ; નાભિપન્ને સ્થિરીકૃત્ય રાધન સ તુ કુંભકઃ. સ્થાનાત્થાનાંતરાત્ક: પ્રત્યાહારઃ પ્રકીર્તિતઃ; તાલુનાસાનનદ્વારેનિરાધઃ શાંત ઉચ્યતે. આપીયેા" યદુષ્કૃષ્ય હૃદયાદિષુ ધારણમ; ઉત્તરઃ સ સમાખ્યાતા વિપરીતસ્તતધરઃ.
રચનાદુદરવ્યાધેઃ કસ્ય ચ પરિક્ષયઃ; પુષ્ટિ પૂરકયેાગેન વ્યાધિઘાતશ્ચ જાયતે. વિકસત્યાશુ હપદ્મ ગ્રંથિરતવિ ભિદ્યતે; અલસ્થય વિવૃદ્ધિÆ કુ'ભનાદ્ ભવત સ્ફુટમ્ . પ્રત્યાહારાદ્ અલ ક્રાંતિòષશાંતિૠ શાંતત; ઉત્તરાધરસેવાતઃ સ્થિરતા કુંભકસ્ય તુ.
પ્રાણમપાનસમાનાવુદાન બ્યાનમેવ ચ; પ્રાણાયામ ચૈત્ સ્થાનવર્ણક્રિયાથ બીજવિત્. પ્રાણા નાસાગ્રહન્નાભિપાદાંગુષ્ટાંતગે। હત્િ ; ગમાગમપ્રયાગેણુ તયેા ધારણેન ચ.
૩૫૭
ૐ
૧૦
૧૧
૧૨
૧૩
૧૪
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૫૮
દાન-માણિજ્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી નાસાદિસ્થાનયોગેન પૂરણચનાન્સ ગમાગમપ્રયોગઃ સ્યાત્ ધારણ કુંભનાપુનઃ અપાનઃ કૃષ્ણરુમન્યા પૃષ્ટપૃષ્ટાંતપાણિગ; જેયઃ સ્વસ્થાનયોગેન ચનાપૂરણ—હુ. શુક્લઃ સમાન હન્નાભિસર્વસંધિષ્યવસ્થિત જેય સ્વસ્થાનગેનાસકૃઢંચનપૂરણાત. રક્તો હન્કંઠતાલુબ્રમણ્યમૂનિ ચ સંસ્થિત ઉદાને વશ્યતાં ને ગત્યાગતિનિગતઃ. નાસાકર્ષણબેન સ્થાપયેત્ત હ્રદાદિષ; બલાત્કૃષ્ણમાણું ચ રદ્ધા રુદ્ધા વિશે નયેત્ . સર્વત્વવૃત્તિકે વ્યાનઃ શુકકામુકસભિક જેતવ્યઃ કુંકાવ્યાસાત્સકેચપ્રસૂતિકમાત્. પ્રાણપાનસમાને દાનવ્યાન્વેષુ ચ વાયુપુ, મેં પે હૈ ર લ બીજનિ ધ્યાતવ્યાનિ યથાક્રમમ. પ્રાબલ્ય જઠરસ્યાનેદઘશ્વાસમરુજય; લાઘવ ચ શરીરસ્ય પ્રાણસ્ય વિજયે ભવેત્ . રહણ ક્ષતભંગાદેરુદરાને પ્રદીપનમ; વડ૫ત્વ વ્યાધિઘાતઃ સમાનાપાનજે. ઉત્ક્રાંતિવરિપંકાઢાબાપેદાનનિજ યે, જયે વ્યાનસ્ય શીષ્ણાસંગઃ કાંતિરગિતા. યત્ર યત્ર સ્થાને જતે રેગઃ પ્રપીડક તષ્ઠા ધારયેત્ તત્ર પ્રાણદિમતઃ સદા. '
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________
યાગશાન પંચમ પ્રકાશ
એવ' પ્રાણાદિવિજયૈ કૃતાભ્યાસઃ પ્રતિક્ષણમ્; ધારણાદિકમન્યત્સ્યેન્મનઃસ્થયકૃતે સદા. ઉક્તાસનસમાસીના રચયિાનિલ શનૈ; આપાદાંગુષ્ઠપ ત. વામમાગે ણુ પૂરયેત. પાદાંશુદ્ધે મન:પૂર્વ રુવા પાદતલે તતઃ; પાખ્શો ગુલ્ફે ચ જ ધાયાં જાનુન્યૂરી દે તત: લિંગે નાભૌ ચ તુંઢે ચ હત્કંઠે રસનેપિ ચ; તાલુનાસાગ્રનેત્રે ચ ભ્રુવાૉલે શિરસ્યથ. એવ' રશ્મિક્રમેણુવ ધારયન્મરુતા સહ; સ્થાનાસ્થાનાંતર' નીત્વા યાવદ્ બ્રહ્મપુર' નચેત્ . તતઃ ક્રમેણુ તેનૈવ પાદાંગુષ્ટાંતમાનયેત્ ; નાભિપદ્માંતર' નીત્વા તતા વાયુ. વિરંચયેત્ .
પંચભિઃ
પાદાંગુષ્ઠાઢો જ ધાયાં જાનૂરુગુમેહને; ધારિતઃ ક્રમશે વાયુઃ શીઘ્રગહૈ મલાય ચ. નાભો જ્વરાદ્વિઘાતાય જઠરે કાયશુદ્ધયે; જ્ઞાનાય હૃદયે કુમનાડ્યાં રાગજરાચ્છિદે. કઠે ક્ષુત્તનાશાય જિહ્વાગ્રે રસસ'વિદે; ગધજ્ઞાનાય નાસાગ્રે રૂપજ્ઞાનાય ચક્ષુષઃ ભાલે તદ્રુોગનાશાય ક્રધસ્યાપશમાય ચ; બ્રહ્મરંધે ચ સિદ્ધાનાં સાક્ષાનહેતવે. અભ્યસ્ય ધારણામેવં સિદ્ધીનાં કારણું પરમ્ . ચેષ્ઠિત પત્રમાનસ્ય જાનીયાદ્ ગતસ’શયઃ
૩૫૯
૨૬
૨૭
૨૮
૨૯
૩૦
૩૧
કુલકમ્ .
૩૨
૩૩
૩૪
૩૫
૩૬
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૭
૩૮
૩૯
૪૦
૪૧.
૩૬૦
દાન-માણિજ્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી નાભેર્નિષ્કામત&ાર હન્મધ્યે નયતે ગતિમ; તિષતે દ્વાદશાંતે તુ વિશ્વાસ્થાન નભસ્વતઃ તચ્ચારગમનસ્થાનજ્ઞાનાદભ્યાસયોગત જાનયાત્કાલમાયુધ શુભાશુભફદયમ. તતઃ શનિઃ સમકૃષ્ણ પવનેન સમું મન યેગી હૃદયપવાંતવિનિવેશ્ય નિયંત્રિત . તતે વિદ્યા વિલીયંતે વિષયેચ્છા વિનશ્યતિ; વિકલ્પ વિનિવત્ત તે જ્ઞાનમંતર્વિજભાતે. કવ મંડલે ગતિઃ સંક્રમઃ કવ કવ વિશ્રમ કા ચ નાડીતિ જાનીયાત્ તત્ર ચિત્તે સ્થિરીકૃત. મંડલાનિ ચ ચસ્વારિ નાસિકાવિવરે વિદુ ભૌમવારુણવાયવ્યાનેયાખ્યાનિ યાત્તરમ. પૃથિવીબીજ સંપૂર્ણ વાલાંછનસંયુતમ; ચતુરસું હતસ્વર્ણપ્રભ સ્વાદ ભૌમમંડલમ્ . સ્યાદર્ધચંદ્રસંસ્થાન વારુણાક્ષરતાંછિતમ; ચંદ્રામમૃતસ્પંદસાંદ્ર વાણમંડલમ . સિનગ્ધાંજનઘનચ્છાયં સુવૃત્ત બિન્દુસંકુલમ; દુર્લક્ષ્ય પવનાક્રાંત ચંચલ વાયુમંડલમ . ઉર્ધ્વજવાલાંચિત ભીમ ત્રિકેણું સ્વસ્તિકાન્વિતમ;
લિંગપિંગ તબ્બીજ સેયમાગ્નેયમંડલમ. અભ્યાસેન સ્વસંવેવ સ્યામંડલચતુષ્ટયમ; ક્રમેણ સંચરત્ર વાયુયશ્ચતુવિધઃ
૪૨
૪૩
૪૫
૪૭
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________
યોગશાસ્ત્ર પંચમ પ્રકાશ
નાસિકારપ્રમાપૂર્ય પીતવર્ણ શર્નર્વહન ; કષ્ણાષ્ટાંગુલસ્વચ્છ ભદ્રાયુ પુરંદર. ધવલઃ શીતલોધતાત્ ત્વરિતત્વરિત વહન; દ્વાદશાંગુલમાનશ્ચ વાયુર્વરુણ ઉચ્યતે. ઉષ્ણશીત કૃષ્ણજી વહેંતિયંગનારતમ; ષડંગુલપ્રમાણ. વાયુઃ પવનસંજ્ઞિતા. બાલાદિત્યસમજ્યતિરત્યુષ્ણશ્ચતુરંગુલ, આવવાનું વહનૂર્વ પવને દહનઃ મૃત. ઇંદ્ર ખંભાદિકાયેષુ વરુણું શસ્તકમસુ વાયું મલિનલેષ વશ્યાદ વહિમાદિસેતુ . છત્રચામરહસ્યશ્વારામરાજ્યાદિસંપદમ; મનીષિત ફલં વાયુ સમાચષ્ટ પુરંદર, તથા રાજ્યાદિસંપૂર્ણ પુત્રસ્વજનબંધુભિઃ સારણે વસ્તુના ચાપિ જયેદ્વરુણુ ક્ષણાત્ . કૃષિસેવાદિક સર્વમપિ સિદ્ધ વિનશ્યતિ; મૃત્યુભિઃ કલહ વેર વ્યાસશ્ચ પવને ભવેત્ . ભયં શાક જ દુઃખ વિશ્રબ્યુહપરંપરામ; સંસૂચદ્ધિનાથં ચ દહને દહનાત્મક, શશાંકરવિમાર્ગેણ વાય મંડલેશ્વમી; વિશતઃ શુભદાઃ સર્વે નિષ્કામતેડન્યથા સ્મૃતા પ્રવેશસમયે વાયુવે મૃત્યુતુ નિગમે; ઉચ્યતે જ્ઞાનિભિસ્તાદક ફલમખનાસ્તતઃ.
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૬૨
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મ‘જરી
પથેદારિદ્રવરુણો વિશંતૌ સર્વસિદ્ધિદૌ, રવિમાગે ણ નિર્યા'તો પ્રવિશ'તૌ ચ મધ્યમ. દક્ષિણે વિનિય્યન્તૌ વિનાશાયાનિલાનલૌ; નિઃસરન્તૌ વિશન્તૌ ચ મધ્યમાવિતરણ તુ. ઈંડા ચ પિંગલા ચૈવ સુષુમ્હા ચેતિ નાડિકા ; શશિસૂશિવસ્થાન વામદક્ષિણમધ્યગાઃ. પીયૂષમિવ વન્તી સગાત્રેષુ સર્વદા; વામામૃતમયા નાડી સમ્મતાભીષ્ટસૂચિકા, વહન્ત્યનિષ્ટશ સિત્રી સહુત્રી દક્ષિણા પુનઃ; સુષુમ્હા તુ ભવેત્સિદ્ધિનિર્વાણુલકારણમ્ . વામવાભ્યુદયાદીષ્ટશસ્તકાયેષુ સમ્મતા; દક્ષિણા નુ રતાહારસુદ્ધાદૌ દીસકમણિ, વામા શસ્તાદયે પક્ષે સિતે કૃષ્ણે તુ દક્ષિણા; ત્રીણિ ત્રીણિ દિનાનીંદુસૂય ચારુદયઃ શુભઃ, શશાંકેનાચે વાયેાઃ સૂર્ય ણુાસ્ત... શુભાવહમ ; ઉદયે રવિણા ત્વસ્ય શશિનાસ્ત શિવ" મતમ્. સિતપક્ષે દિનારભે યત્નતઃ પ્રતિપનેિ; વાયાક્ષેત સંચાર પ્રશસ્તમિતર" તથા. ઉજ્જૈતિ પવનઃ પૂર્વ" શશિન્યેષ ગૃહ· તતઃ; સ'ક્રામતિ ગૃહ' સૂર્ય શશિન્ચેવ પુનઃસ્રયહ.. વહેઘાવદ્ બૃહત્સવ ક્રમેણાનેન મારુતઃ; કૃષ્ણપક્ષે પુનઃ સૂૌંદર્ય પૂર્વ મય ક્રમઃ
૫૯
૬૦
૬૧
કર
૬૩
૬૪
૬૫
६७
૬૮
૬૯
ત્રિભિવિશેષકમ્ .
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________
યોગશાસ પંચમ પ્રકાશ
૩૬૩
90
७२
૭૩
ત્રીનું પક્ષાનન્યથાસ્થ માસષકેન પંચતા; પક્ષદ્વયં વિપર્યાસે ભીષ્ટબંધવિપદ્ ભવેત્ . ભવેત્ત દારુણ વ્યાધિરેક પક્ષ વિપર્યયે; દ્વિવ્યાઘહર્વિપર્યાસે કલહાદિકમુદિશેત્. એકદ્વિત્રીશ્યરાત્રાશ્યક એવ મરુદ્વહન ; વર્ષેઅિભિલ્યામેકનાંતાદેરુજે પુનઃ. મામેકં વાવેવ વહન વાયુ વિનિર્દિશત; અહોરાત્રાવધિ મૃત્યે શશાંકેન ધનક્ષયમ. વાયુમિાગગઃ શસેન્મધ્યાહનાત્પરતે મૃતિમ; દશાહે તુ દ્વિમાર્ગસ્થ સંક્રાંતી મરણું દિશેત્. દશાહ તુ વહજિંદાવેઢેગરુજે મસ્તે, ઈતત યામાઈ” વહન લાભાર્ચનાદિકૃત . વિષુવત્સમયપ્રાણી સ્પંદેતે યસ્ય ચક્ષુષી; અહોરાત્રેણ જાનીયાત તસ્ય નાશસંશયમ, પંચાતિક્રમ્ય સંક્રાંતીમુખે વાયુર્વહન દિશેત; મિત્રાર્થહાનિનિતેષનર્થાત્ સર્વાન મૂર્તિ વિના. સંક્રાંતીઃ સમતિક્રમ્ય ત્રદશ સમીરણું પ્રવહન વામનાસાયાં રેહેગાદિ સૂચવેત્ . માર્ગશીર્ષસ્ય સંક્રાંતિકાલાદારત્ર્ય મારુત વહન પંચાહમાચષ્ટ વત્સરેડછાદશે મૃતિમા. શરસંક્રાંતિકાલાચ્ચ પંચાઈ મારુતે વહન; તતઃ પંચદશાખાનામતે મરણમાદિશેત.
૭૫
૭૮
૭૯
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૬૪,
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
८४
૮૫
શ્રાવણાદે સમારભ્ય પંચાહમનિલો વહન ; અંતે દ્વાદશવર્ષાણાં મરણું પરિસૂચકેત . વહમ્ જયેષ્ઠાદિદિવસાદશાહાનિ સમીરણ દિશેન્નવમવર્ષ સ્વ પર્ય તે મરણું ધ્રુવમ. આરભ્ય ચૈત્રાદિનાપંચાહં પવને વહન ; પર્યતે વર્ષષકશ્ય મૃત્યુ નિયતમાદિશેઆરભ્ય માઘમાસાદે પંચાહાનિ મરુદ્ધહન; સંવત્સરશ્રયસ્યાંતે સંસૂચયતિ પંચતામ .
ચતુર્ભિઃ કલાપકમ. સર્વત્ર દ્વિત્રિચતુરે વાયુૌદિવસાન વહેત; અબ્દભાગેડુ તે શોધ્યા યથાવદનુપૂર્વશઃ. અથેદાની પ્રવક્ષ્યામિ કિંચિત્કાલક્ષ્ય નિર્ણયમ; સૂર્યમાર્ગ સમાશ્રિય સ ચ પણે ચ ગમ્યતે. જન્મરુક્ષગતે ચંદ્ર સમસતગતે રવી; પૌષ્ણનામા ભવેત્કાલે મૃત્યુનિર્ણયકારણમ. દિના દિનમેકં ચ યદા સૂર્ય મરુદ્ધહન; ચતુર્દશે દ્વાદશેડબ્દ મૃત્ય ભવતિ ક્રમાતું . તવ ચ વહન વાયુરહેરાત્રે ચહું વ્યહમ;' દશમાષ્ટમષષ્ટાદેવંતાય ભવતિ ક્રમાતું . વહન દિનાનિ ચત્વારિ તુવેંડળે મૃત્યવે મત; સાશીત્યહજોહ તુ પંચાતાનિ વહનું પુન એકદ્વિત્રિચતપંચ-ચતુવિદત્યહઃ ક્ષયાત્; ષડાદીનું દિવસાન્ પંચ શેધદિહ તઘથા.
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચોગશાસ્ત્ર પંચમ પ્રકાશ
૩૬૫
૯૨
૯૩
૦૫
ષર્ક દિનાના મધ્યક વહમાને સમીર;
જીવત્યહ્રાં સહસં ષ પંચાશદિવસાધિકમ. સહસ્ત્ર સાષ્ટકં જીવેઢા સપ્તાહવાહિનિ; સષત્રિશન્નવશત જીવેદષ્ટાહવાહિનિ. એકવ નવાહનિ તથા વહતિ મારુતે; અદ્દામણશત છચ્ચત્વારિશદિનાધિકામ. તવ વાય પ્રવહત્યેકત્ર દશ વાસરાન; વિદત્યધિકામઠ્ઠાં જીવેન્સમશર્તી યુવમ. એકદ્વિત્રિચતુઃ પચચતુર્વિશહક ક્ષયાત; એકાદશાદિપંચાહાન્યત્ર શોધ્યામિ તદ્યથા. એકાદશ દિનાન્યર્કનાડ્યાં વહતિ મારુતે, ષણણવત્યધિકાëાનાં ષટ્ શતાન્યવ જીવતિ. તવ દ્વાદશાહાનિ વાય વહતિ જીવતિ; દિનાનાં ષશતીમણુંચવારિત સમન્વિતામ. બાદશદિનાન્યર્કનાડિચારિણિ મારતે; જીપંચશતીમહાં ષપ્તતિદિનાધિકામ . ચતુર્દશ દિનાન્યેવં પ્રવાહિનિ સમીરણે; અશીત્યલ્યધિક જીવેદલાં શતચતુષ્ટયમ. તથા પંચદશાહાનિ યાવત્ વહતિ મારતે; જીત્વષ્ટિદિને પેત દિવસાનાં શતત્રયમ. એકદ્વિત્રિચતુઃ પંચ દ્વાદશાહઝમક્ષયાત્ ; ડશાદ્યાનિ પંચાહાન્યત્ર શોધ્યામિ તદ્યથા.
૯૮
૧
૦ ૦
૧૦૧
૧૦૨
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________
-
-
-
-
-
૧૦૩
૧૦૪
દાન-માણિજ્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી પ્રવાહકનાશાયાં છેડશાહાનિ મારુતે, જીવેસહાષ્ટચત્વારિશતં દિનશતત્રયીમ. વહમાને તથા સદશાહાનિ સમીરણે; અહ્નાં શતત્રયે મૃત્યુશ્ચતુર્વિશતિસંયુતે. પવને વિચરત્યષ્ટાદશાહાનિ તથૈવ ચ; નાશsણાશીતિસંયુકતે ગતે દિનશતદ્વયે.
૧૦૫ વિચરત્યનિલે તત્ દિનાન્ચેકિનવિંશતિમ; ચવારિશઘતે યાતે મૃત્યુદિનશતદ્વયે.
૧૦૬ વિશતિદિવસાનેકના સાચારિણિ માતે; સાશીત વાસરશતે ગતે મૃત્યુને સંશય . ૧૦૭ એકદ્વિત્રિચતુઃ પંચદિનષકક્રમક્ષયાત્ ; એકર્વિશાદિપંચાહાન્યત્ર શેાધ્યામિ તદ્યથા. એકવિંશયોં વર્કનાડીવાહિનિ મારતે; ચતુસતતિસંયુક્ત મૃત્યુદ્ધિનરાતે ભવેત્ . દ્રાવિંશતિદિનાન્ચેવ સ દ્વિષષ્ટાવહ શકે, પદિનેને પંચમાસ-અવિશયહાનુગે. તવ વાયી વહતિ ચતુર્વિશતિવાસરીમ; વિશયmધિકે મૃત્યુવેદિનરાતે ગતે. પંચવિંશયોં ચવ વાયૌ માસવયે ગૃતિ માસદ્ધયે પુનર્મુત્યુ પવિંશતિદિનાનુગે.
૧૧૨ સપ્તર્વિસત્યહે વહેન્ના માસેન જાયતે, માસાધેન પુનમૃત્યુ-રષ્ટાવિંશત્યહાનુગે.
૧૦૮
૧૦૯
૧૧૦
૧૧૧
૧૧૩
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________
યોગશાસ્ત્ર પંચમ પ્રકાશ
૧૧૮
એકેનિત્રિશદહગે મૃતિઃ સ્યાદશમેહનિ; ત્રિશદિનચરે તુ સ્વાતંચતં પંચમે દિને. ૧૧૪ એકત્રિશદહચરે વાથી મૃત્યુદ્ધિનત્રયે; દ્વિતીયદિવસે નાશે દ્વાત્રિશદહવાહિની.
૧૧૫ ત્રયસ્ત્રિશદહચરે કહેનાપિ પંચતા; એવં યદદુનાડ્યાં સ્થાત્ તદા ત્યાધ્યાદિક દિશેત્. ૧૧૬ અધ્યાત્મ વાયુમાશ્રિત્ય પ્રત્યેક સૂર્યમયે; એવમભ્યાસયેગેન જાનીયા કાલનિર્ણયમ, ૧૧૭ અધ્યાત્મિકવિપર્યાસઃ સંભવેઢયાધિપિ હિ; તન્નિશ્ચયાય બનામિ બાહ્ય કાલસ્ય લક્ષણમ. નેત્રશ્રોત્રશિરાભદાત્ સ ચ ત્રિવિધલક્ષણ નિરીક્ષ્યઃ સૂર્યમાશ્રિત્ય યથેષ્ટમપર પુનઃ .
૧૧૯ વાગે તàક્ષણે પદ્મ પેડશછદમેંદવમ; જાનીયા ભાવનીયં તુ દક્ષિણે દ્વાદશમેંદવમ . ૧૨૦ ખદ્યોતઘુતિવણનિ ચત્વારિ ઋદનાનિ તુ પ્રત્યેક તત્ર દશ્યાનિ સ્વાંગુલીવિનિપીડનાત્ . ૧૨૧ સમાધભૂલતા પાંગધ્રાણતિકદલેષ તુ; દલે નષ્ટ ક્રમા—ત્યુ ષટ્ ત્રિયુકમાસતા. ૧૨૨ અયમેવ ક્રમઃ પ ભાનવીયે યદા ભવેત; દશપંચત્રિક્રિદિને ક્રમાન્યુસ્તદા ભવેત . ૧૨૩ એતાન્યપદ્યમાનાનિ દ્વરપિ હિ પવયે દલાનિ યદિ વિહિયંતે મૃત્યુદિનશારદા. ૧૨૪
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૨૫
૧૨૮
૩૬૮
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી ધ્યાત્વા હદ્યણપત્રાર્જ શ્રોત્રે હસ્તાઝપીડિતે; ન શ્રયેતાગ્નિનિર્દોષ યદિ સ્વ: પંચવાસરાન્ . દશ વા પંચદશ વા વિંશતિ પંચવિંશતિમ; તદા પંચ ચતુસ્ત્રિયેકવર્મરણું ભવેત . ૧૨૬ એકદ્વિત્રિચતુઃ પંચચતુર્વિદત્યહ:ક્ષયાત્; ષડાદિષડશદિનાન્યતરાપિ શેધયેત્ .
૧૨૭ બ્રહ્મદ્વારે પ્રસતી પંચાહે ધૂમમાલિકામ; ન ચેત્યક્ષેત્તદા યે મૃત્યુ સંવત્સરેઅિભિઃ. પ્રતિપદિવસે કાલચક્રજ્ઞાનાય શૌચવાન; આત્મને દક્ષિણે પાર્ષિ શુક્લ પક્ષ પ્રક૯પયેત્ . ૧૨૯ અધમળે ઉંપર્વાણિ કનિષ્ટાંગુલિકાનિ તુ; ક્રમેણ પ્રતિપછષ્ટકાદશીઃ કલપત્તિથી..
૧૩૦ અવશેષાંગુલીપર્વાવશેષતિથીસ્તથા; પંચમી દશમી રાક પર્વાણંગુષગાનિ તુ. ૧૩૧ વામાણુિં કૃષ્ણપક્ષતિથીસ્તકચ્ચ ક૫ત; તતશ્ચ નિજને દેશે બદ્ધપદ્માસનઃ સુધી. ૧૩૨ પ્રસન્નઃ સિતસંધ્યાનઃ કેશીકૃત્ય કરદ્વયમ; તતસ્તદંતર શુન્ય તુ કૃષ્ણવર્ણ વિચિંતકેતુ. ઉઘાટિતકરાભેજસ્તતે યત્રાંગુલીતિથી; વીશ્યતે કાલબિંદુક સ કાલ ઈત્યત્ર કીત્યંતે. સુવિણભેદમૂત્રાણિ ભવંતિ યુગપદિ; માસે તત્ર તિથૌ તત્ર વર્ષોતે મરણું તદા.
૧૩૩
૧૩૪
૧૩૫
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________
ગશાસ્ત્ર પંચમ પ્રકાશ
૩૬૯
૧૩૬
૧૩૭
૧૩૮
હિષ્ણ શશભલ્લક્ષ્મમહાપથમરુંધતીમ; ધ્રુવં ચ ન યદા પડ્યેષેણ સ્વાત્તદા કૃતિક [ અરુંધર્ત ધ્રુવં ચેવ વિષ્ણસ્ત્રીણિ પદાનિ ચ; ક્ષીણાશ્રુ ન પયંતિ ચતુર્થ માતૃમંડલમ. અરુંધતી ભજિલ્લા પ્રવં નાશાગ્રમુચ્યતે, તારા વિષ્ણુપદે પ્રોક્ત ભુવઃ સ્યાન્માતૃમંડલમ . સ્વપ્ન સ્વ ભયમાણું ચ વૃદ્ધકાકનિશાચરે; ઉદામાનં ખરેખાધૈર્યદા પયેત્તદા કૃતિઃ. રશ્મિનિમુક્તમાદિત્ય રમિયુક્તહવિભુજમ; યદા પશ્યદ્વિપૉત તદેકાદશ માસતા. વૃક્ષાગ્રે કુત્રચિત્પયેત્ ગંધર્વનગર યદિ; પશ્યતાપિશાચાન્ વા દશમે માસિ તસ્મૃતિ. ૧૩૯ છર્દિમૂત્રપુરીષ વા સુવર્ણ ૨જતાનિ વા; સ્વપ્ન પયેધદિ તદા માસાત્તવ જીવતિ. યૂડડકસ્માલ્કશેકમાદકસ્માદતિકેયન અકસ્માદતિભીર્વા માસાનદૈવ જીવતિ. સમગ્રમપિ વિન્યસ્ત પાંશૌ વા કર્દમેડપિ વા; સ્માર્ચોખંડું પદ સસમાયંતે પ્રિયતે તદા. ૧૪૨ તારાં શ્યામાં યદા છુષેદધરતાલ ચ; ન સ્વાંગુલિત્રયં માયાદ્રાજદંતયાંતરે.
ગૃધઃ કાકા કપાતે વા કવ્યાડડપિ વા ખગ; 1 નિલીયેત યદા મૂર્તિ ષણમાસ્યતે મૃતિસ્તદા. ૧૪૪ ૨૪
૧૪૦
૧૪૧
૧૪૩
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૪૫
१४६
૧૪૭
૧૪૮
૩૭૦
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી પ્રત્યહં પશ્યતાનહન્યાપૂર્ય જલૈમુખમ; વિહિત કુલ્ફતે શક્રન્વાંતસ્તત્ર દશ્યતે. યદા ન દશ્યતે તસુ માસે ભિસ્મૃતિસ્તદા પરનેત્રે સ્વદેહં ચેન્ન પશ્યન્મરણું તદા. કૂરી જામૂર્વેકીકૃત્ય કરી સદા; રાકેશનિભાં છાયાં લક્ષદંતરોભવામ . વિકાશિતદલ તત્ર યક પરિલક્યતે, તસ્યમેવ તિથી મૃત્યુ ષણમાસ્યતે ભવેત્તદા. ઈંદ્રનીલસમચ્છાયા વક્રીભૂતા સહસશ:; મુક્તફલાલંકરણ પન્નગાટ સૂમસૂયા.
૧૪૯ દિવાસન્મુખમાયાંતે દäતે વ્યોગ્નિ સન્નિધી; ન દયંતે તદા તે તુ ષમાણ્યું તે મૃતિસ્તદા. સ્વને મુંડિતમભક્ત રક્તગંધસગંબરમ) પઘાલ્યાં રે વાર્તા ચેડબ્દાઈસ જીવતિ. ૧૫૧ ઘંટાનાદે રાતે ચેકસ્માદનુભૂયતે, પંચતા પંચમાસ્યતે તદા ભવતિ નિશ્ચિતમ. ૧૫ર શિરે વેગાત્મમારુહ્ય કૃકલાસે વજન્ યદિ; દધ્યાહ્નણત્રય પંચમાસ્યતે મરણું તદા. વક્રીભવતિ નાસા ચઢતુલી ભવતે દશ સ્વસ્થાના ભ્રશ્યતઃ કણી ચતુર્માસ્યાસ્તદા કૃતિ. ૧૫૪ કૃષ્ણ કૃષ્ણ પરિવાર લેહદંડધર નરમ ; યદા સ્વપને નિરીક્ષતે મૃત્યુઆંસેઅિભિસ્તદા. * ૧૫૫
૧૫૭
૧૫૩
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________
યેગશાસ્ત્ર પંચમ પ્રકાશ
૩૭૧
ઇંદુમુર્ણ રવિ શીત છિદ્ર ભૂમી રવાવપિ, જિહુવાં શ્યામાં મુખં કેકનદાભ ચ યદક્ષત. ૧૫૬ તાલુકંપે મન શેક વર્ષે ગેડનેકધા યદા; નાભેશ્ચાકસ્મિકી હિકકા મૃત્યુસદ્ધયાત્તદા. ૧૫૭ જિહ્વા નાસ્વાદમાદ મુહક ખલતિ ભાષણે; શ્રોત્રે ન શણુતઃ શબ્દ ગંધં વેત્તિ ન નાસિકા. ૧૫૮ સ્પંદેતે નયને નિત્યં દgવસ્તુ પિ બ્રમ; નક્તસિંદ્રધનુ: પશ્યન્ તાકાપતન દિવા. ૧૫૯ ન છાયામાત્મનઃ પથ્થત દર્પણે સલિલેપિ વા; અનબ્દાં વિઘત પશ્યત શિરોડકસ્માદપિ જવલેતું, ૧૬૦ હંસકાકમચૂરાણ પશ્યચ્ચ કવાપિ સંહતિમ; શીતોષ્ણુપરમુદ્રાદેરપિ સ્પર્શ ન વેત્તિ ચ. ૧૬૧ અમીષાં લક્ષમણ મધ્યાઘદેકમપિ દશ્યતે; જૉર્ભવતિ માસેન તદા મૃત્યુન સંશય:
પંચભિઃ કુલકમ શીતે હકારે કુત્કારે એણે મૃતિગતિક્ષયે; અંગપંચકશૈયે થ સ્યાદશાહેન પંચતા. અર્ધીષ્ણુદ્ધ શીત ચ શરીર જાયતે યદા; જવાલાકસ્માજજવલેતાંગે સમાન તદા કૃતિઃ. નાતમાત્રસ્ય હત્પાદ તત્કૃણાદિ શુષ્યતિ દિવસે જાયતે ષષ્ટ તદા મૃત્યરસંશયમ .
૧૬૫ જાયતે દંતઘર્ષ છબગંધ% દુસહ ; વિકૃતા ભવતિ છાયા 2હેન પ્રિયતે તદા. ૧૬૬
૧૬૩
१६४
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિક્ય-તિલક- સ્વાધ્યાય-માઁજરી
૩૨
ન સ્વનાશાંન સ્વજિજ્હાં ન ગ્રહાન્નામલા દિશ; નાપિ સપ્તઋષીન્ જ્યેાગ્નિ પતિ ક્રિયતે તદા. પ્રભાતે યદ્ઘિ વા સાય' જ્યેાનાવત્યામથે નિશિ; પ્રવિતત્ય નિજૌ માહૂ નિજચ્છાયાં વિલેાક્ય ચ. શનૈરુક્ષિપ્ય નેત્રે સ્વચ્છાયાં પડ્યેત્તતાંડબરે; ન શિરા દૃશ્યતે તસ્યાં યદા મ્યાન્મરણું તદ્દા. નેફ્યતે વામમાડુશ્ચેત્ પુત્રદારાક્ષયસ્તદા; યદિ દક્ષિણમાહુને યતે ભ્રાતૃક્ષયસ્તદા. અચ્છે હ્રદયે મૃત્યુરુદરે ચ ધનક્ષયઃ; શુદ્ઘ પિતૃવિનાશસ્તુ વ્યાધિરુયુગે ભવેત્. અદને પાચેશ્ર્વ વિદેશગમન ભવેત્ ; અદૃશયમાને સર્વાંગે સો મરણુમાદિશેત્. વિશ્વયા પ્ણાંગુકુડ્વાદિષ્ણવતારિતા, વિધિના દેવતા ધૃષ્ટા દ્યૂતે કાલસ્ય નિયમ્ . સૂર્ય દુગ્રહણે વિદ્યા નરવીરે ઠેઠેત્યસૌ; સાધ્યા દશસહસ્રષ્ટોત્તરયા જપકમ્મતઃ. અષ્ટોત્તરસહસ્ય જપાત્કાય ક્ષણે પુનઃ; દેવતા લીયતેઽસ્યાૌ તતઃ કન્યાહુ નિ યમ્ . સત્તાધકગુણાકૃષ્ટા સ્વયંમેવાથ દેવતા; ત્રિકાલવિષય શ્રૂતે નિર્ણય... ગતસ`શયમ્ . અથવા શકુનાદ્વિઘાત્યજો વા દે વાતુરઃ; સ્વતા વાપિ પરતા વા ગૃહે વા ય િવ અહિ
૧૬૭
૧૬૮
૧૬૯
૧૭૦
૧૭૧
૧૭૨
૧૭૩
૧૭૪
૧૭૫
૧૭૬
૧૭૭
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________
ગશાસ્ત્ર પંચમ પ્રકાશ
૧૭૮
૧૭૯
૧૮૨
અતિવૃશ્ચિકકૃમ્યાખુહગોધાપિપીલિકા યુકામકુણતાશ્ર વલ્મીકેથેપદેહિકા . કીટિકા ઘતવર્ણાશ્ચ ભ્રમર્યશ્ચ યદાધિકાર ઉદ્વેગકલહવ્યાધિમરણાનિ તદાદિશત . ઉપાનદ્વાહનચ્છન્નશઅઠ્ઠાવ્યાંગકુંતલાન ચંરવા ચુંબેઘદા કાકસ્તદાસન્નેવ પંચતા. અશુપૂર્ણ દશે ગા ગાઢ પાદેવ સુંધરામ; ખનંતિ ચેન્નદાની સ્યાદ્રોગો મૃત્યુ% ત... , અનાદુરકતે હૈતત શકુન પરિકીર્તિતમ; અધુનાતુરમુદ્રિશ્ય શકુન પરિકીર્યતે. દક્ષિણસ્યાં વિલિત્વા ચેત શ્વા ગુદં લેયુરેથવા લાંગુલં વા તદા મૃત્યુનેકદ્વિત્રિદિને કમાત્ . શેતે નિમિત્તકાલે ચેત શ્વા સંકેશ્યાખિલં વધુ “વા કર્મો વલિત્વાંગ ધુનેત્યર્થ તતે મૃતિઃ. યદિ વ્યારમુખે લાલાં મંચન સંકચિતેક્ષણ અંગે સંકેશ્ય શેતે શ્વા તદા મૃત્યુને સંશયા. યદાતુરગૃહસ્પર્વ કાકપક્ષિગણે મિલન ; ત્રિસંધ્ય દશ્યતે નૂન તદા મૃત્યુપસ્થિતઃ. મહાનસે તથા શાળારે કાકઃ ક્ષિપતિ ચેત; ચમાં સ્થિરજનું કેશાન વા તદાસ પંચતા. અથવપશ્રતેવિદ્યાદ્વિદ્વાન્ કાલક્ષ્ય નિર્ણયમ; પ્રશસ્તે દિવસે સ્વપ્નકાલેશસ્તાં દિશં શ્રિત.
૧૮૨
૧૮૪.
૧૮૫
૧૮૬
૧૮૭
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૯૩.
૩૭૪
દાન-માફિય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી પૂત્વા પંચનમસ્કૃત્યચાર્યમત્રણ વા શ્રતી; ગેહાચ્છન્નશ્રુતિષ્ઠછિપિચવભૂમિષ.
૧૮૯ ચંદનનાચયિત્વા ફમાં ક્ષિવા ગંધાક્ષતાદિ ચ; સાવધાનસ્તતસ્તપશ્રતે ઋણયા ધ્વનિમ. ૧૯૦ અતરાપદેશ્યશ્ચ સરૂપશ્ચતિ સ દ્વિધા વિમર્શગમ્યસ્તત્રાદ્યઃ કુટેક્તાર્થોવર પુનઃ. ૧૯૧ યર્થવ ભવનસ્તંભઃ પંચષભિરયં દિને પર્માસેર વર્ષેશ્યતે યદિ વા ન વા. ૧૯૨ મનહરતરઢાસાત્ કિ ત્વયં લઘુ ભંક્યતે; અર્થાતરાપદેશ્યઃ સ્યાદેવમાદિપકૃતિઃ. એષા સ્ત્રી પુરુષે વાસ સ્થાનાદસ્નાન્ન યાસ્પતિ; દાસ્યામે ન વયં ગંતું ગંતુકામે ન ચાધ્યયમ . ૧૯૪ વિદ્યતે ગંતુકાયમડં ચ એષણેત્સુક તેન યાસ્પત્યસૌ શીધ્ર સ્યાત્મરૂપત્યુપથુતિઃ. કર્ણોદ્દઘાટનસજાતે પકૃત્યંતરમાત્મન, કુશલઃ કાલમાસન્નમના સન્ન ચ જાનતે.
૧૯૬ શનિઃ સ્યાદ્યત્ર નક્ષત્રે તદ્દાતવ્ય મુખે તત; ચવારિ દક્ષિણે પણ ત્રાણિ ત્રણ ચ પાદ. ૧૭ ચસ્વારિ વામહસ્તે તુ ક્રમશઃ પંચ વક્ષસિ; ત્રીણિ શીર્ષે દશેઠે ગુહ્ય એક શન નરે. નિમિત્તસમયે તત્ર પતિત સ્થાપનાકમાત; જન્મક્ષ નામઋક્ષ વા ગુદાદેશે ભદિ.
૧૯૫
૧૯૮
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૫
૨૦૪
ગશાસ્ત્ર પંચમ પ્રકાશ દઈ કિલર્ણ ગ્રહઃ સૌએરપ્રેક્ષિતાયુતમ; સજજસ્યાપિ તદા મૃત્યુઃ કા કથા રેગિણ પુનઃ ૨૦૦ પૃછાયામથી લગ્નાસ્ત ચતુર્થ દશમસ્થિતા, ગ્રહાર કૂરાઃ શશી ષષ્ઠાષ્ટમથ્થત સ્વાત્તદા કૃતિ. ૨૦૧ પૃચ્છાયાઃ સમયે લગ્નાધિપતિભવતિ ગ્રહ યદિ વાસ્તમિતે મૃત્યુ સજજસ્થાપિ તદા ભવેત્ . ૨૦૨ લગ્નસ્થàછશી સૌરિદશે નવમ: કુજા અષ્ટમેર્કસ્તદા મૃત્યુ સ્વાચ્ચેન્ન બલવાન ગુરુ. ૨૦૩ રવિ ષષ્ઠસ્તૃતીયે વા શશી ચ દશમસ્થિત યદા ભવતિ મૃત્યુઃ સ્માતૃતીયે દિવસે તદા. પાપગ્રહાàદુદયાસ્ત વા દ્વાદશૈથવા; દિશંતિ તદ્વિદે મૃત્યુતૃતીયે દિવસે તદા. ૨૦૫ ઉદયે પંચમે વાપિ યદિ પાપગ્રહ ભવેત્ અષ્ટભિન્દશશિર્વા સ્વાદિવસે પંચતા તત. २०६ ધનુર્મિથુનઃ સપ્ત મયાર્થઘશુભગ્રહા, સદા વ્યાધિમૃતિર્વા યાજજતિષામિતિ નિર્ણયઃ ૨૦૭ અંતસ્થાધિકૃતપ્રાણિનામપ્રણવર્ભિતમ ; કણસ્થરેકમાયપુર જવાલાશતાકુલમ .
૨૦૮ સાનુસ્વાગૈરકારઃ સ્વઃ પાશ્વતે વૃતમ; સ્વસ્તિકાંકબહિઃ કેરું સ્વાક્ષરાંતઃ પ્રતિષ્ઠિતમ. ૨૦૯ ચતુઃ પાશ્વસ્થગુર્યા યંત્રવાયુપુરાવૃતમ; કપયિત્વા પરિ સ્પેતુ પાદહછીર્ષસંધિષ
૨૧૦
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૭૬
દાન-માણિક્ય તિલક-સ્વાધ્યાય-મ‘જરી
સૂર્યોદયક્ષણે સૂર્ય પૃષ્ઠ કૃત્વા તતઃ સુધી; સ્વપરાયુિિનશ્ચતું નિજછાયાં વિલે કચેત્. પૂર્ણા' છાયાં યદ્વીક્ષેત તદા વર્ષે ન પચતા; કર્ણાભાવે તુ; પચત્ન' વર્ષ હૃદશભિભ વેત . હસ્તાંગુલીસ્ક ધકેશપાશ્વનાસાક્ષયે ક્રમાત્; દશાષ્ટસસપ ચગ્યેકવર્ષે મરણ ભવેત .
ષમાસ્યા મ્રયતે નાશે શિરસશ્ચિમુકસ્ય વા; ગ્રીવાનાશે તુ માસેનૈકાદશાહેન દક્ષયે. સચ્છિદ્ર હૃદયે મૃત્યુદિવસઃ સમભિભવેત્ ; યદિ ચ્છાયાફ્રૂય' પચ્ચેઘમાન્ય તદા જેત્. ઇતિ યત્રપ્રયાગેણ જાનીયાત્કાલનિયમ ; યદિ વા વિધયા વિદ્યાદ્રશ્યમાણપ્રકારયા. પ્રથમ ન્યસ્ય ચૂડાયાં સ્વાશબ્દમાં ચ મસ્તકે; ક્ષિં નેત્રહૃદયે પ ચ નાભ્ય? હાઽક્ષર'તતઃ. અનયા વિદ્યયાષ્ટાગ્રશતવાર' વિલેાચને; સ્વચ્છાયાં ચાલિમંત્ર્યાક પૃષ્ઠ કૃત્વારુષ્ણેાદયે. પરચ્છાયાં પરકૃતે સ્વચ્છાયાં સ્વકૃતે પુનઃ; સમ્યકૢ તત્ કૃતપૂજ: સન્નુપયુક્તો વિલેાકયેત્ સંપૂર્ણ* યદિ પક્ષેત્તામાવ" ન મૃતિસ્તદા; ક્રમજ ઘાજાન્વભાવે ત્રિઢીકાખ્તસ્મૃતિ પુનઃ. ઉરારભાવે દશભિર્માસન શ્વેત્કટે પુનઃ; અષ્ટાભિન વભિવ્વપિ તુંઠ્ઠાભાવે તુ, પ ચણૈ.
૨૧૧
૨૧૨
૨૧૩
૨૧૪
૨૧૫
૨૧૬
૨૧૭
૨૧૮
૨૧૯
૨૨૦
૨૨૧
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________
યોગશાસ્ત્ર પથમ પ્રકાશ'
ગ્રીવાભાવે ચતુસિદ્ધયેકમાસપ્રિયતે પુનઃ; કક્ષાભાવે તુ પક્ષેણુ દશાહેન ભુજક્ષયે. દિન: સ્ક'ક્ષયેઽષ્ટાભિશ્ચતુર્થાંમ્યા તુ હત્સયે; શીર્ષાભાવે તુ યામાભ્યાં સર્વાભાવે તુ તત્ક્ષણાત્ . એવમાધ્યાત્મિક' કાલ* વિનિશ્ચેનું પ્રસ’ગતઃ; બાહ્યસ્યાપિ હિ કાલસ્ય નિર્ણયઃ પરિભાષિતઃ. કા જેષ્યતિ યાયુદ્ધે ઇતિ ધૃષ્ટત્યવસ્થિતે, જયઃ પૂર્વસ્ય પૂર્ણ સ્યારિક્ત સ્યાદિતરસ્ય તુ. યત્ત્વજેત્ સંચરન્ વાયુસ્તદ્રિક્તમભિધીયતે; સંક્રામેત્ત યત્ર સ્થાને તત્પૂર્ણ કથિત મુદ્યે. પ્રશ્નાદો નામ ચેક જ્ઞાતુગૃ ાત્યચાતુરમ્ય તુ; સ્વાદિસ્ય તદ્દા સિદ્ધિવિપર્યાસે વિષયય : વામખાહુસ્થિતે કૃતે સમનામાક્ષરા જયેત્ ; દક્ષિણુબાહુગે ત્વાજો વિષમાક્ષરનામક.
ભૂતાદિભિગૢ હીતાનાં દષ્ટાનાં વા ભુજ ગમૈઃ; વિધિઃ પૂર્વોક્ત એવાસૌ વિજ્ઞેયઃ ખલુ માંત્રિકે પૂર્ણાં સંજાયતે વામા નાડી હિં વરુણેન ચેત; કાણ્યારણ્યમાણુાનિ તદા સિધ્યત્યસંશયમ્ .
જયજીવિતવાભાદિકાર્યાણિ નિખિલાન્યપિ; નિલાન્ચેવ જાયતે પવને દક્ષિણાસ્થિતે. જ્ઞાની ખુચ્છ્વાનિલ સમ્યક્ પુષ્પ હસ્તપ્રપાતયેત; મૃતવિવિજ્ઞાને તતઃ કુર્તીત નિશ્ચયમ્ .
૩૭૭
૨૨૨
૨૨૩
૨૨૪
૨૨૫
૨૨૬
૨૨૭
૨૨૮
૨૨૯
૨૩૦
૨૩૧
૨૩૨
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૭૮
૨૩૪
૨૩૫
२38
૨૩૭
દાન-માણકય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી ત્વરિતે વરૂણે લાભસ્રિરેણુ તુ પુરંદરે; જાયતે પવને સ્વ૫ સિદ્ધપ્યગ્ન વિનશ્યતિ. ૨૩૩ આયાતિ વરુણે યાતઃ તàવાતે સુખં ક્ષિત, પ્રયાતે પવનડન્યત્ર મૃત ઈત્યનલે વદતુ . દહને યુદ્ધપૃચ્છાયાં યુદ્ધભંગ દારુણ મૃત્યુઃ સે વિનાશે વા પવને જાયતે પુનઃ. મહેંદ્ર વિજયે યુદ્ધ વાણે વાંછિતાધિક; રિપુર્ભશેન સંધિર્વા સ્વસિદ્ધિપરિસૂચકા. ભૌમે વર્ષતિ પજેને વરુણે તુ મને મતમ; પવને દુનિભેદ વહુની વૃષ્ટિઃ કિયત્યપિ. વરુણે શસ્યનિષ્પત્તિરતિક્ષાધ્યા પુરંદરે; મધ્યસ્થા પવને ચ સ્ટાન્ન સ્વલ્પાપિ હુતાશને. મહેદ્રવરુણી શસ્ત ગર્ભપ્રને સુતપ્રદ સમીરદહની સ્ત્રીદો શૂન્યૂ ગર્ભસ્થ નાશકમગૃહ રાજકુલાદ ચ પ્રવેશે નિગમે થવા; પૂર્ણાગપાદ પુરતઃ કુર્વતઃ સ્યાદભીસિતમ . ગુરુબંધુનપામાત્યા અપેકપીસિતદાયિન પૂણગે ખલુ કર્તવ્યાઃ કાર્યસિદ્ધિમભીસતા. આસને શયને વાપિ પૂર્ણાગે વિનિશિતા; વશીભવંતિ કામિ ન કામણમત: પરમ, અરિચૌરાધમÍદ્યા અપેપ્યુત્પાતવિગ્રહા, કર્તવ્યાઃ ખલુ રિક્તાંગે જયલાભસુખાર્થિભિ.
૨૩૮
૨૩૯
२४०
૨૪૧
૨૪૨
૨૪૩
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________
યોગશાસ્ત્ર પંચમ પ્રકાશ
૨૪૪
२४७
પ્રતિપક્ષપ્રહારેભ્યઃ પૂર્ણગં એડમિરક્ષતિ, ન તસ્ય રિપુભિઃ શક્તિર્બલિટ્ટરપિ હન્યતે. વહેતી નાસિકાં વામાં દક્ષિણ ચાભિસંસ્થિત; પૃચ્છાદિ તદા પુત્રે રિક્તાયાં તુ સુતા ભવેત . ૨૪૫ સુષુણ્યવાહભાગે ઢી:શિશુ રિક્ત નપુંસકમ; સંક્રાંતૌ ગર્ભહાનિક સ્યાત્ સામે ક્ષેમમસંશયમ. ૨૪૬ ચંદ્ર સ્ત્રી પુરુષઃ સૂર્ય મધ્યભાગે નપુંસકમ પ્રશ્નકાલે તુ વિયમિતિ વૈશ્ચિરિગદ્યતે. યદા ન જ્ઞાયતે સમ્યફ પવનઃ સંચરન્નપિ; પીતતારુણશ્યામૈશ્વેિતવ્યાઃ સબિંદુભિ . ૨૪૮ અંગુષ્ઠાભ્યાં શ્રુતી મધ્યાંગુલીલ્યાં નાસિકા, અપાંત્યાંગુલીમિ. પિધાય વદનાબુજમ . કેણાવણેનિપીત્યાઘાંગુલીલ્યાં શ્વાસ રાધત યથાવર્ણ નિરીક્ષેત બિંદુમવ્યગ્રમાનસ.. | યુમમ] ૨૫૦ પીએન બિંદુના ભૌમ સિતેન વરુણું પુન; કૃષ્ણન પવન વિવાદરુણેન હુતાશનમ્ .
૨૫૧ નિરુત્સદ વહતી ત્યાં વામાં વા દક્ષિણામથ; તદંગ પીડયેત્સો યથા નાડીતરા વહેતું- ૨૫૨ અગ્ર વાવિભાગે હિ શશિક્ષેત્રે પ્રચલતે, પૃષ્ટ દક્ષિણભાગે તુ રવિક્ષેત્ર મનીષિણ.
૨૫૩ લાભાલાભ સુખ દુઃખ જીવિત મરણું તથા વિદતિ વિરલાઃ સમ્યગૂ વાયુસંચારદિનઃ. ૨૫૪
"
•
૨૪૯
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૫૫
૩૮૦
દાન-માણિજ્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી અખિલં વાયુજન્મેદં સામર્થ્ય તસ્ય જાયતે, કતું નાડિવિશુદ્ધિ ય સમ્યમ્ જાનાત્યમૂઢધી. નાવ્યકણિકારૂઢ કલાબિંદુપવિત્રિતમ ; , રેફાક્રાંત ફુરભાસહકાર પરિચિત ૨૫૬ તે તતૌ તદ્ધિગં કુલિંગાર્થિ શતાંચિતમ; ચિસૂર્યમાર્ગોણ પ્રાપચ્ચે નભસ્તલમ. * ૨પ૭ અમૃતઃ પ્લાવયન્ત તમવાર્ય શનસ્તતા ચન્દ્રાભ ચન્દ્રભાગે નાભિપદ્મ નિવેશત . ૨૫૮ નિષ્કમં ચ પ્રવેશ ચ યથામાર્ગમનારતમ; કુર્વ જેવું મહાભ્યાસે નાડિશુદ્ધિમવાનુયાત્ . ૨૫૯ નાડિશુદ્ધાવિતિ પ્રાજ્ઞઃ સંપન્નાભ્યાસકૌશલા;
છયા ઘટયેદ વાયુ પુટોસ્તત્કૃણાદપિ. २१० ઢે એવા ઘટિકે સાધે એકસ્યામવતિષ્ઠતે, તામસૃજ્યાપરાં નાડિમધિતિષ્ઠતિ મારુતઃ. ષત્ શતાત્યધિકાન્યાહુ સહસકર્વિશાતમ; અહેરાત્રે નરિ સ્વસ્થ પ્રાણવાયર્ગમાગમમ . મુગ્ધધીય સમીરસ્ય સંક્રાંતિમપ્રિ વેત્તિ ન; તરવનિર્ણયવાર્તા સ કર્થ કઈ પ્રવર્તતે. પૂરિત પૂરકેણુમુખ હત્પમુમ્પિષેત્; ઉર્વશ્રોતે ભવેત્તરચ કુંભકેન પ્રબંધિતમ. ૨૬૪ આક્ષિપ્ય રેચકણાથ કર્યુંઢાયું હૃદબુજાત્ ;. ઉર્વશ્રોતે પથર્થિ ભિન્તા બ્રહ્મપુર નયેત .
૨૬૧
૨૬૨
૨૬૫
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચેાગશાસ્ત્ર પાંચમ પ્રકાશ
પ્રહાર'પ્રાન્નિષ્ક્રમય્ય યાગીકૃતકુતૂહલ ; સમાધિતાડકું તૂલેષુ, વેધ કર્યોચ્છને શનૈઃ. મુહુસ્તત્ર કૃતાભ્યાસેા માલતીમુકુલાર્દિ; સ્થિરલક્ષ્યતયા વેધ સદા કુર્યાદતદ્રિતઃ. દેઢાભ્યાસસ્તતઃ કુર્યોદ્ વેધ. વરુણ્વાયુના; કપૂરાગરુકુષ્ઠાદિ ગંધદ્રવ્યેષુ સર્વાંતઃ,
એતેષુ લબ્ધલક્ષોથ વાયુસ'ચેાજને ટુઃ; પક્ષિકાયેષુ સૂક્ષ્મષુ વિધ્યાદ્દેધમુદ્યતઃ. પતંગભ્રંગકાયેષુ જાતાભ્યાસા મૃગેષ્વપિ અનન્યમાનસા ધીરઃ સંચરેન્દ્રિજિતેન્દ્રિયઃ નરાડશ્વકરિકાયેષુ પ્રવિશન્નિઃસરન્નિતિ; કુર્વીત સક્રમ પુસ્તાપલરૂપેપિ ક્રમાત્ . એવ' પરાસુઢહેતુ પ્રવિશેઢામનાસયા; જીવહપ્રવેશતુ નાચ્યતે પાપશ'કયા. બ્રહ્મર શ્રેણ નિત્ય પ્રવિશ્વાપાનદ્મના; શ્રિત્વા નાભ્ય મુજ યાયાત્ હૃદèાજ સુષુમ્ગયા. તત્ર તત્ક્રાણુસ'ચાર' નિરુધ્યાન્નિવાયુના; યાવદેહાત્તતે દેહી ગતચેષ્ટો વિનિઃપતેત .
તેન દેહે વિનિમુક્ત પ્રાદુર્ભૂત'પ્રિયક્રિયઃ; વર્તેત સકાર્યષુ સ્વદેહ ઈવ ચેાવિત્. દિના" વાદિન ચેતિ ક્રીડે૫રપુરે સુધી ; અનેનવિધિના ભૂયઃ પ્રવિશેદ્યાત્મનઃ પુરમ્ .
૩૧
૨૬૬
૨૬૭
૨૬૮
૨૬૯
२७०
૨૭૧
૨૭૨
૨૭૩
૨૭૪
૨૭૫
૨૭૬
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૮૨
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી કમેણંવં પરપુરપ્રવેશાભ્યાસશક્તિક વિમુક્ત ઇવ નિર્લેપઃ સ્વેચ્છયા સંચસુધીઃ ૨૭૭
ષષ્ઠ પ્રકાશ ઈહ ચાયં પરપુર-પ્રવેશશ્ચિત્રમાત્રકૃત; સિધ્ધન્ન વા પ્રયાસેન કાલેન મહતાપિ હિ. જિત્વાપિ પવન નાનાકરણ લેશકારણે નાડીપ્રચારમાયત્ત વિધાયાપિ વ૫ર્ગતમ . અશ્રદ્ધેયં પરપુરે સાધયિત્વાપિ સંક્રમમ; વિજ્ઞાનકપ્રસક્તસ્ય મેક્ષમાર્ગે ન સિધ્યતિ. તન્નતિ મનઃસ્વાથ્ય પ્રાણાયામ કદર્શિતમ; પ્રાણસ્યાયમને પીડા તસ્યાં સ્થાચ્ચિત્તવિપ્લવ . પૂરણે કુંભને ચૈવ રેચને ચ પરિશ્રમ ચિત્તસંક્લેશકરણ—ક્તઃ પ્રયૂહકારણમ. ઇકિયે સમમાકૃષ્ય વિષયેભ્યઃ પ્રશાંતધી; ધર્મધ્યાનકૃત પશ્ચાત્મનઃ કુર્તીત નિશ્ચલમ . નાભિહુદયનાસાગ્ર-ભાલભતાલુદષ્ટય મુખે કર્ણો શિરસ્થતિ ધ્યાનસ્થાનાન્યકીર્તયન. એષાએકત્ર કુત્રાપિ સ્થાને સ્થાપત્ય મન; ઉત્પદ્યતે સ્વસંવિૉર્બહરઃ પ્રત્યયા કિલ .
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________
યોગશાસ્ત્ર સપ્તમ પ્રકાશ
૩૮૯
સપ્તમ પ્રકાશ ધ્યાન વિધિત્સા યં ચ ધ્યાતા ધ્યેયં તથા ફલમ; સિધ્ધતિ નહિ સામગ્રી વિના કાર્યાણિ કહિંચિત . ૧ અમુંચન પ્રાણુનાશપિ સંયમૈકધુરીણતામ; પરમપ્યાત્મવત્પશ્યન સ્વસ્વરૂપા પરિટ્યુત . ઉપતાપમસંપ્રાતઃ શીતવાતાતપાદિભિક પિપાસુરમરીકારિ ગામૃતરસાયનમ. રાગાદિભિરનાક્રાંત ધાદિભિરદૂષિતમ; આત્મારામ મનઃ કુવન નિલેપઃ સર્વકર્મસુ. વિરતઃ કામગેભ્યઃ સ્વશરીરેપિ નિઃસ્પૃહ સંગહ નિર્મગ્નઃ સર્વત્ર સમતાં શ્રયન્. નરેદ્ર વા દરિદ્રે વા તુલ્યકલ્યાણકામન અમાત્રકરુણપાત્ર ભવસૌખ્યપરામુખ. સુમેરિલ નિષ્કપઃ શશીવાનંદદાયક સમીર ઈવ નિઃસંગઃ સુધીય્યતા પ્રશસ્યતે. પિંડથં ચ પદસ્થ ચ રૂપથં રૂપવર્જિતમ; ચતુર્ધા ધ્યેયમામ્રાતં ધ્યાનસ્યા લંબન બુધે. પાર્થિવી સ્વાદથાસેથી માસ્તી વાણી તથા તત્ત્વભૂઃ પંચમી ચેતિ પિંડસ્થ પંચ ધારણા, તિર્યમ્ લેકસમં ધ્યાયેત્ ક્ષીરાબ્ધિ તત્ર ચાંબુજમ; સહસ્ત્રપત્ર સ્વર્ણભે જ બુદ્વીપસમ મેરેત્ .
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૮૪
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મ‘જરી
તત્કસરતતેરતઃ સ્ફુરપિંગપ્રભાંચિતામ્ ; સ્વર્ણાચલપ્રમાણાં ચ કર્ણિકાં પરિચિતયેત્ . શ્વેતસિંહાસનાઽસીન' કનિર્મૂલને દ્યતમ; આત્માનં ચિતયેત્તત્ર પાર્થિ વીધારણેત્યસૌ. વિચિતચેત્તથા નાભૌ કમલ' ષોડશચ્છદમ્ ; કર્ણિકાયાં મહામંત્ર પ્રતિપત્ર સ્વરાવલીમ્ . રબિંદુકલાક્રાંત મહામત્રે યજ્ઞક્ષરમ ; તસ્ય રેફાદિનિર્યાત શને શિખાં સ્મરેત્. સ્ફુલિંગસંતતિ ધ્યાયેત્ જ્વાલામાલામન'તરમ્ ; તતા જ્વાલાકલાપેન હેત્પન્ન હદ્ધિ સ્થિતમ્ . તદ્દષ્ટકર્માનિર્માણુ-મપત્રમધામુખમ્ ; દહત્યેવ મહામ ધ્યાનાર્ત્યઃ પ્રમલાનલઃ. તતા દેહાદ બહિર્ષ્યાચેત્ વ્યસ્ર વહ્નિપુર' જ્વલન્; લાંતિ સ્વસ્તિકનાંતે વહ્નિબીજસમન્વિતમ્ . દેહ' પદ્મ' ચ મંત્રાચિરત-વહ્નિપુર' મહિઃ; કૃત્વાડશુ ભસ્મસાછાગ્યેત્ સ્યાદાગ્નેયી ત ધારણા. તતસ્ત્રિભુવનાઽભાગ પૂરયંત સમીરણમ્ ; ચાલય ત` ગિરીનષ્ક્રીન ક્ષોભયંત વિચિતચેત્ . તચ્ચ ભસ્મરજસ્તન શીઘ્રમુય વાયુના; દૃઢાભ્યાસઃ પ્રશાંતિ' તમાનચે દ્ગતિ મારુતી. સમરેઢ સુધાસારૈધ નમાલાકુલ નાઃ; તતાપે ન્દુસમાક્રાંત' મડલ વારુણાંકિતમ્ .,
૧૧
૧૨
.
૧૩
૧૪
૧૫
૧૬
૧૭
૧૮
૧૯
२०
૨૧
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________
માગશર સપ્તમ પ્રકાશ
૫
નમસ્તલ સુરભિઃ પ્લાયતપુર તત તદ્રજ કાયસંભૂત ક્ષાલદિતિ વારુણી. સપ્તધાતુવિનાભૂતં પૂર્ણ વિશદઘુતિમ; સર્વકલ્પમાત્માનં શુદ્ધબુદ્ધિ રમત્તતા. તતઃ સિંહાસનારૂઢ સર્વાતિશયભાસુરમ; વિશ્વસ્તાશોષકમાંડ્યું કલ્યાણમહિમાન્વિતમ. ૨૪ સ્વાંગગ નિરાકાર સંમદિતિ તત્વભૂક સાભ્યાસ ઈતિ પિંડસ્થ ચેગી શિવસુખં ભજે . ૨૫ અશાંતમિતિ પિંડસ્થ કુતાભ્યાસસ્ય પેગિના પ્રભવંતિ ન દુર્વિદ્યા મંત્રમંડલ શક્તય .
૨૬ શાન્યિઃ મુદ્રગિન્યઃ પિશાચાઃ પિશિતાશિન; ત્રયંતિ તક્ષણાદેવ તસ્ય તેજે સહિષ્ણવઃ. દુષ્ટાઃ કરડિનઃ સિંહઃ શરભાઃ પન્નગા અપિ, જિઘાંસપિ તિષ્ઠતિ સ્તંભિતા ઈવ દૂરતા.
અષ્ટમ પ્રકાશ યત્યદાનિ પવિત્રાણિ સમાલવ્ય વિધીયતે; તત્પદસ્થ સમાખ્યાત ધ્યાન સિદ્ધાંત પારગે. તત્ર છેડશપત્રાયે નાસિકંદગતંબુજે; સ્વરમાલાં યથાપત્ર ભ્રમંતી પરિચિતયેત્ . ચતુર્વિશતિપત્ર ચ હદિ પદ્મ સકર્ણિકમ; વર્ણન્યથાક્રમ તત્ર ચિંતપંચવિંશતિમ. ૨૫
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૮૬
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મ’જરી
વસ્ત્રાબ્જેડષ્ટદલે વર્ણાષ્ટકમન્યત્તતઃ સ્મરેતા; સમરન્ માતૃકામેવ' સ્યા તાજ્ઞાનપારગઃ, ધ્યાયતાઽનાદિસ સિદ્ધાન્ વર્ણાનેતાન્યથાવિધિ; નષ્ટાદિવિષય જ્ઞાન ધ્યાનુરુપદ્યતે ક્ષણાત્. અથવા નાભિક દાધઃ પદ્મમષ્ટદલ' સ્મરેત્; સ્વરાલિકેસર' રમ્ય. વર્ગાષ્ટકયુત લે દલસધિષુ સર્વે સિદ્ધસ્તુતિવિરાજિતમ્ ; દલાત્રે સમગ્રેષ્ઠ માયાપ્રણવપાવિતમ્, તસ્યાંતરતિમ વર્ણ માદ્યવણ પુરસ્કૃતમ્ ; રફાક્રાંત' કલાબિંદુરમ્ય' પ્રાપ્લેયનિમલમ્ . અહુ મિત્યક્ષર' પ્રાણપ્રાંતમ સ્પર્શિ પાવનમ; હસ્વ' દીઘ" પ્યુત' સૂક્ષ્મમતિસૂક્ષ્મ' તતઃ પરમ્ . ગ્રંથીન વિદ્યારયન્નાભિક'હા'ટિકાદિકાન્; સુસૂક્ષ્મધ્વનિના મધ્યમા યાયિ સ્મરેત્તતઃ. અથ તસ્યાંતરાત્માનં પ્લાયમાન' વિચિંતચૈત્; હિંદુતમકલાનિય ક્ષીરગૌરામૃત મિભિઃ. તતઃ સુધાસરઃ સુતો ડશા′ાદર; આત્માનં ન્યસ્ય પત્રેષુ વિદ્યાદેવીશ્ર ષાડશે. સ્ફુરત્ સ્ફટિકભંગારક્ષરક્ષીરાસિતામૃતઃ; આભિરાપ્લાબ્યમાન સ્વ. ચિર' ચિત્તે વિચિતયેત્ . અથાસ્ય મંત્રરાજસ્યાભિધેય' પરમેષ્ઠિનમ્; અહુત મૂનિ ધ્યાયેત્ શુદ્ધસ્ફટિકનિલમ્,
૯
૧૦
૧૧
૧૨
૧૩
૧૪
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________
યોગશાસ્ત્ર અષ્ટમ પ્રકાશ
૩૮૭
સદ્ધયાનવેશતઃ સેહં સેહમિયાડcલપન્ટુ નિઃશંકમેકતાં વિદ્યાદાત્મનઃ પરમાત્મનઃ. તતો નીરાગમહેલમહં સર્વદર્શિનમ; સુરાયે સમવસતી કુર્ણ ધર્મદેશનામ . ધ્યાયજ્ઞાત્માનામેન્થમભિન્ન પરમાત્મના; લભતે પરમાત્મવં ધ્યાની નિર્ધતકલ્મષ. યદ્વા મંત્રાધિપં ધીમાન્ ઉર્ધ્વરેફસંયુતમ; કલાબિંદુસમાકાંતમનાહતયુત તથા. કનકાભેજગર્ભસ્થ સાંદ્રચંદ્રાંશુનિમલમ ; ગગને સંચરંતં ચ ચાતુરંત દિશઃ મત્. તતે વિસંત વક્ર જયંત ભૂલતાંતરે; કુરત નેત્રપàષ તિષ્ઠત ભાલમંડલે. નિયત તાલુરધ્રણ સવંત ચ સુધારસમ; સ્પર્ધમાન શશાંકેન કુરંત તિરત રે. સંચરંત નાભાગે જયંત શિવઢિયા; સવવયવસંપૂર્ણ કુંભકેન વિચિતત્. અકારાદિહકારાંત રેફમધ્ય સબિંદુકમ; તદેવ પરમ તત્ત્વ યે જાનાતિ સ તત્ત્વવિદ્ . મહાતત્વમિદં મેગી યદેવ ધ્યાયતિ સ્થિર તદેવાનંદસંપભૂ-મુંક્તિશ્રીરુપતિષ્ઠતે.
ફબિંદુકલાહીન ગુજં ધ્યાયેત્તતોડક્ષરમ; તતેડનક્ષરતાં પ્રાપ્તમનુચ્ચાર્ય વિચિતયેત .
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૮૮
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
નિશાકરકલાકારં સૂક્ષ્મ ભાસ્કરભાસ્વરમ; અનાહતાધિં દેવ વિસકુરંતં વિચિતયેત્ . તદેવ ચ કમાસૂફર્મ ધ્યાયેદ્વાલાગ્રસંનિભમ; ક્ષણમવ્યક્તીક્ષેત જગજજ્યોતિર્મયં તતઃ. પ્રચાવ્ય માનસ લક્ષયાદલક્ષ્ય દધતઃ સ્થિરમ;
તિરક્ષયમત્યક્ષમતરુમીલતિ કમાત્ . ઈતિ લક્ષ્ય સમાલંખ્ય લક્ષાભાવઃ પ્રકાશિતઃ; નિષણમનસસ્તત્ર સિધ્યત્યભિમત મુને. તથા હત્પમધ્યસ્થ શબ્દબ્રોકકારણમ; સ્વરવ્યંજનસંવીત વાચક પરમેષ્ઠિન. મૂદ્ધ સંસ્થિતશીતાંશુ કલામૃતરસહુતમ ; કુંભકેન મહામંત્ર પ્રણવ પરિચિંતયેત્ . પીત સ્તંભેરુણું વયે ક્ષોભણે વિદ્રુમપ્રભમ; કૃષ્ણ વિષણે ધ્યાયેત્ કર્મઘાતે શશિપ્રમ, તથા પુણ્યતમ મંત્ર જગત્રિતયપાવનમ; યેગો પંચપરમેષ્ઠિનમસ્કાર વિચિંતયેત્ . અષ્ટપત્રે સિતાંબુજે કણિકામાં કૃતસ્થિતિમ ; આદ્ય સપ્તાક્ષર મંત્ર પવિત્ર ચિંતયેત્તતઃ. સિદ્ધાદિચતુષ્ક ચ દિફપષ યથાક્રમમ; ચૂલા પાદચતુષ્ક ચ વિદિફપàષ ચિંતયે . ત્રિશુદ્ધયા ચિતર્યાસ્તસ્ય શતમોત્તર મુનિ ભુંજાનેપિ લભતવ ચતુર્થતપસઃ ફલમ .
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________
ગિશા અષ્ટમ પ્રકાશ
૩૭
ર
૩૯
એનમેવ મહામંત્ર સમારા ધ્યેહ ગિન ત્રિજ્યાપિ મહીયંધિગતા: પરમાં શ્રિયમ. કૃત્વા પાપસહસ્ત્રાણિ હવા જતુશતાનિ ચ; અમું મંત્ર સમારાધ્ધ તિયાડપિ દિવ ગતા. ગુરુપંચકનામેત્યા વિદ્યા સ્યાત્ પડશાક્ષરી; જપત્ શતદ્વયં તસ્યાશ્ચતુર્થસ્યાનુયાફલમ. શતાનિ ત્રીણિ પણ ચવારિ ચતુરક્ષરમ; પંચવર્ણ જયન યેગી ચતુર્થફલમનુતે. પ્રવૃત્તિ હેતુવૈતદમીષાં કથિત ફલમ ; ફલં સ્વપવર્ગો તુ વદંતિ પરમાત. પંચવર્ણમયી પંચ તત્ત્વવિદ્યોદ્ધતા મૃતાત્ ; અભ્યસ્થમાના સતત ભવધેશ નિરસ્થતિ. મંગલામશણપદાન્ય વ્યગ્રમાનસર; ચતુઃ સમાયાથેવ સ્મશ્ન મોહ્યું પ્રપવિતે. મુક્તિ સૌખ્યપ્રદાં ધ્યાએ દ્વિવાં પંચદશાક્ષરામ ; સર્વજ્ઞાસં સ્મરે મંત્રં સર્વજ્ઞાનપ્રકાશકમ. વકતું ન કદિડપ્યસ્ય પ્રભાવ સર્વતઃ ક્ષમ સમ ભગવતા સામ્ય સવરેન મિર્તિ ય. ચદીઓદ્ ભવદાવાઃ સમુછેદં ક્ષણાદપિ, સ્મરેરદાદિમંત્રસ્ય વર્ણ સપ્તકમાદિમા . પંચવર્ણ અરેન્જંત્ર કર્મનિતિક તથા વર્ણમાલાંચિત મંત્રં ધ્યાયેત્ સર્વાભયપ્રદમ.
૪૨
(
RE
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૦
દાન-માણક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી ધ્યાત્ સિતા વત્રાંતરષ્ટવર્કી દલાષ્ટકે; છે નમે અરિહંતાણમિતિ વનપિ ક્રમાતું. કેસરાલ સ્વરમયીં સુધાર્મિવિભૂષિતામ; કર્ણિકા કર્ણિકાયાં ચ ચંદ્રબિંબાલ્સમાપતતું . સંચરમાણું વકત્રેણ પ્રભામંડલમધ્યગમ; સુધારીધિતિસંકાશ માયાબીજ વિચિતત. તત ભ્રમત પડ્યેષુ સંચરંતં નભસ્તલે; વંચયંત મને ધ્રાંત અવંતં ચ સુધાસરમ. તાલુરંધ્રણ ગચ્છત વસંત ભૂલતાંતરે; શૈલેયાઓચિંત્યમાહામ્ય તિમિયમેવાભૂતમ. પર ઇત્યમ્ થાયતે મંત્ર પુણ્યમેકાગ્રમાનસમ; વામનેમલમુક્તસ્ય શ્રુતજ્ઞાન પ્રકાશતે. માસે ષભિઃ કૃતાભ્યાસઃ સ્થિરીભૂતમનાસ્તત નિસરંત મુખાંજારિછમાં ધૂમસ્ય પશ્યતિ. સંવત્સર કૃતાભ્યાસસ્તિતે વાલાં વિલેકતે, તતઃ સંજાતસંવેગઃ સર્વજ્ઞમુખપંકજમ. ફુરસ્કલ્યાણમાહાત્ર્ય સંપન્નતિશય તત ભામંડલગત સાક્ષાદિવ સર્વજ્ઞમીક્ષd. તતઃ સ્થિરકૃતસ્વાંતસ્તત્ર સંજાતનિશ્ચય મુફવા સંસારકાંતારમધ્યાતે સિદ્ધિમંદિરમ . શશિબિંબાદિભૂતાં સવંતીમમૃત સદા; વિદ્યાં ક્ષિમિતિ ભાલ@ાં ધ્યાકલ્યાણકારણમ.
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________
યેગશાસ્ત્ર અષ્ટમ પ્રકાશ
હી
ક્ષીરાંધેર્વિનિર્યાતી લાવયંતી સુધાબુભિક ભાલે શશિકલાં ધ્યાયેત્ સિદ્ધિસે પાનપદ્ધતિમ . અસ્યાઃ સ્મરણમાત્રેણ ગુટભવનિબંધન, પ્રયાતિ પરમાનંદકારણે પદમવ્યયમ. નાસાગ્રે પ્રણવઃ શૂન્યમનાહતમિતિ ત્રયમ; ધ્યાયનું ગુણાષ્ટક લવા જ્ઞાનમાર્નેતિ નિર્મલમ . ૬૧ શંખકુંદશશાંકામાં સ્ત્રીનમૂન ધ્યાયતઃ સદા; સમવિષયજ્ઞાનપ્રાશલ્યું જાયતે નૃણામ. દ્વિપાશ્વપ્રણવદ્વદ્ધ પ્રાંતોíયયાવૃતમ;
હું મધ્યેધિમૂદ્ધને હમ્ફકાર વિચિંતયેત. કામધેનુમિવાડચિંત્યફલસંપાદનક્ષમામ; અનવદ્યાં જ પદ્ધિવાં ગણભૂવનેશ્તા ”. ષ કે પ્રતિચકે ફડિતિ પ્રત્યેકમક્ષરમ; સવ્ય ન્યત્ર્યદ્વિચક્રાય સ્વાહા બાહ્ય સભ્યતા. ભૂતાંત બિંદુસંયુક્ત તન્મથે ન્યસ્ય ચિંતત; નમે જિણાણમિત્યારે પૂર્વેછબહિ. અa૫ત્રેબુજે ધ્યાપેદાત્માનં દીસતેજસમ; પ્રણવાદસ્ય મંત્રસ્ય વર્ણાનું પષ ચ કમાત્ . પૂર્વાશાભિમુખ પૂર્વમધિકૃત્યાગડદિમ દલમ; એકાદશશતાન્યષ્ટાક્ષરમંત્ર જપેત્તતા. પૂર્વાશાનુક્રમાદેવમુરિશ્યાવન્યદલા પિ; અષ્ટ રાત્રે જ પેદ્યોગી સર્વ પ્રત્યુશાંતયે.
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૯ર
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી અછરાત્રે વ્યતિક્રાંતે કમલયાંતવર્તિન નિપથતિ પત્રેષ વર્ણનતાનsનુક્રમમ . ભીષણઃ સિંહમાતંગરક્ષઃપ્રભૂતયઃ ક્ષણાતું ; શાયંતિ વ્યંતરાશ્ચાત્યે ધ્યાન પ્રત્યુહહેતવઃ. મંત્રઃ પ્રણવપૂર્વીય ફલમેહિકમિચ્છભિક ધયેયઃ પ્રણવહીનતુ નિર્વાણપદકાંક્ષિભિઃ. ચિંતયેદવન્યમયે મંત્ર કમઘશાંત; સ્મત સપકારાય વિદ્યાં તો પાપભક્ષિણીમ. પ્રસીદતિ મનઃ સાઃ પાપકાલુષ્યમુઝતિ; પ્રભાવાડતિશયાઇસ્યા જ્ઞાનદીપઃ પ્રકાશતે. જ્ઞાનવભિઃ સમાગ્રત વાસ્વામ્યાદિભિઃ કુટમ; વિદ્યાવાદાત્સમુદત્ય બીજભૂત શિવપ્રિયઃ જન્મદાવહુતાશણ્ય પ્રશાંતિનવવારિદમ; ગુરૂપદેશાદ્ધિાય સિદ્ધચક્ર વિર્ચિતત . નાભિપદ્મ સ્થિત ધ્યાપેદકાર વિશ્વને મુખમ; સિ વર્ણ મસ્તકાંજે આકાર વદનાબુજે. ઉકારે હદયાંજે સાકાર કંઠપંકજે; સર્વકલ્યાણકારીણિ બીજાન્યડન્યા પિ મ . શ્રતસિંધુસમુદભૂત અન્યtsધ્યક્ષરં પદમ; અશેષ ધ્યાયમાન સ્થાન્નિર્વાણપદસિદ્ધયે. વીતરાગે ભવેદ્યોગી યત્કિંચિદપિ ચિંતયન; તદેવ ધ્યાનમામ્રાતમHડન્ય ગ્રંથવિસ્તરા
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચોગશાસ્ત્ર નવમ પ્રકાશ
ઇતિ ગણધરર્યાવિષ્કૃતાઃ ધૃતાનિ, પ્રવચનજલરાશેસ્તત્ત્વરત્નાન્યમૂનિ; હૃદયસુકુરમધ્યે ધીમતામુલા તુ; પ્રચિતભવશતાત્મક્લેશનિર્દેશહેતા.
નવમ પ્રકાશ
મેાક્ષશ્રીસ’સુખીનસ્ય વિવસ્તાખિલકણા, ચતુર્મુ ખસ્ય નિઃશેષજ્જીવનાભયદાયિના, ઈંદુમડલસ કાશત્રત્રિતષશાલિનઃ; લસામ`ડલાભાગવિડ સ્મિતવિવસ્વતઃ. દિવ્યદુ‘દુભિનિÜષગીતસામ્રાજ્યસ‘પદ; રશુદ્વિરેફ્સ કારમુખરાડશેાકશેાભિનઃ સિહાસનનિષણૢસ્ય વીજ્યમાનસ્ય ચામરે; સુરાસુરશિરારત્નદીમપાદન ખત્તુતે. દિવ્યપુપે કરાડડકી સકી'પરિષભુવઃ; ઉત્કંધરમ્ ગલો, પીયમાનકલધ્વને શાંતવેરેબસિ’હાદિસમુપાસિતસ`નિધે; પ્રભુઃ સમવસરણુસ્થિતસ્ય પરમેષ્ઠિનઃ. સતિશયુક્તસ્ય કેવલજ્ઞાનભાવતઃ; અહંતા રૂક્ષમાલખ્ય ધ્યાન રૂમસ્થમુચ્યતે. રાગદ્વેષમહામેહવિકારરક્ત કિતમ્ ;
શાંત કાંત' મનેહારિ સર્વલક્ષગુલક્ષિતમ્ .
૩૯૩
૮૧
3
પ
G
V
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૯૪
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી તીથિકેર પરિજ્ઞાતગમુદ્રામનોરમમ; અક્ષરમંદમાનંદનિસ્પંદ દદદદભુતમ . જિદ્રપ્રતિમારૂપમપિ નિર્મલમાનસ, નિર્નિમેષદશા ધ્યાયનું રૂપસ્થધ્યાનવાન્ ભવેત . યોગી ચાઇલ્યાસમેન તન્મયત્વમુપાગત; સર્વજ્ઞીભૂતમાત્માનમવલકયતિ ફુટમ. સર્વજ્ઞો ભગવાન મહમેવાડાસ્મિ સ ધ્રુવમ; એવં તન્મયતાં યાતઃ સર્વવેદીતિ મન્યતે. વીતરાગ વિમુચેત વીતરાગ વિચિંતયન ; રાગિણું તુ સમાલંખ્ય રાગી સ્યાત્ ક્ષેભણાદિત. ૧૩ યેન ચેન હિ ભાવેન યુજ્યતે યંત્રવાહક તેન તન્મયતાં યાતિ વિશ્વરૂપે મણિયથા. ૧૪ નાડસધ્યાનાનિ સેવ્યાનિ કૌતુકેનાડપિ કિંત્વિહ; સ્વનાશાય જાયતે સેવ્યમાનાનિ તાનિ થતુ . ૧૫ સિધ્ધતિ સિદ્ધયઃ સર્વઃ સ્વયં મેક્ષાડવલંબિનામ ; સંદિગ્ધા સિદ્ધિરચેષાં સ્વાર્થબ્રશસ્તુ નિશ્ચિતઃ ૧૬
દશમ પ્રકાશ અમૂર્તય ચિદાનંદરૂપસ્ય પરમાત્માન નિરંજનસ્ય સિદ્ધસ્ય ધ્યાન સ્થાકૂપવર્જિતમ . ઈત્યજસં સ્મરણ્ ચેરી તત્કવરૂપાવલંબન તન્મયત્વવાતિ ગ્રાહાગ્રાહકવર્જિતમ.
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________
યોગશાસ દશમ પ્રકાશ
૯૮૫
અનન્યશરણભૂય સ તસ્મિન લીયતે તથા; ધ્યાતૃધ્યાનેભયાભાવે થેયેનક્ય યથા વજેત. સોડ્ય સમરસીભાવસ્તકીકરણું મતમ; આત્મા યદપૃથકન લીયતે પરમાત્મનિ. અલયિં લયસંબંધાત્ સ્થૂલાત સૂઢમં વિચિતયેત્ ; સાલબાગ નિરાલંબ તત્ત્વવિત્તત્ત્વમંજસા. એવં ચતુર્વિધધ્યાનામૃતમને મુનેન; સાક્ષાત્કૃતજગત્તત્ત્વ વિધત્તિ શુદ્ધિમાત્મના. આજ્ઞાપાયવિપાકાનાં સંસ્થાનસ્ય ચ ચિંતનાત્; ઈત્યં વા થેયભેદેન ધર્મધ્યાન ચતુર્વિધમ. આજ્ઞાં યત્ર પુરસ્કૃત્ય સર્વજ્ઞાનામબાધિતમ; તવતશ્ચિતદર્થોસ્તદાણાધ્યાનમુચ્યતે. સવજ્ઞવચન સૂકમ હન્યતે યજ્ઞ હેતુ;િ તદાઝારૂપમાદેયં ન મૃષાભાષિણો જિના રાગદ્વેષકષાયાજયમાનાનું વિચિંતત; યત્રાપાયાંસ્તકપાયવિચધ્યાનમિષ્યતે. એહિકામુમ્બિકાપાયપરિહારપરાયણ તતઃ પ્રતિનિવતેજ સમૃતાત્પાપકર્મણઃ પ્રતિક્ષણસમુહભતે યત્ર કર્મફલેદય; ચિંત્યતે ચિત્રરૂપઃ સ વિપાકવિચાદયઃ. યા સંપદા યા ચ વિપદા નારકાત્મન એકાતપત્રતા તત્ર પુણ્યાપુણ્યસ્ય કર્મણ.
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૯૬
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
-
-
-
અનાદંતસ્ય લોકસ્ય સ્થિત્યુત્પત્તિવ્યયામન આકૃતિ ચિંતયેદ્યત્ર સંસ્થાનવિચયઃ સ તુ. નાનાદ્રવ્યગતાનંતપર્યાય પરિવર્તનાત્ ; સદાસક્ત મને નૈવ રાગાદ્યાકુલતાં બજેટૂ . ધર્મધ્યાને ભવેદભાવઃ સાપશમિકાદિક લેશ્યા કમવિશુદ્ધાઃ સ્યુ પીતપદ્ધસિતાઃ પુના અસિમન્નિતાંતવૈરાગ્યવ્યતિગંગતરંગિતે જાયતે દેહિનાં સૌખ્ય સ્વસંવેદ્યમર્તીદ્રિયમ. ત્યક્તાંગાસ્તનું ત્યકત્વા ધર્મધ્યાનેન ગિન વૈવેયકાદિસ્વર્ગેષ ભવંતિ ત્રિદશેત્તમાઃ. મહામહિમસૌભાગ્યે શરશ્ચંદ્રનિભપ્રભમ; પ્રાનુવંતિ વપુસ્તત્ર સલૂણાંબરભૂષિતમ. વિશિષ્ટ વીર્યધાઢ્ય કામાતિવરવર્જિતમ; નિરંતરાયં સેવંતે સુખં ચાઇનુપમ ચિરમ . ઈચ્છાસંપન્નસર્વાર્થમને હારિસુખામૃતમ; નિર્વિઘમુપમુંજાના ગત જન્મ ન જાનતે. દિવ્યભેગાવસાને ચ શ્રુત્વા ત્રિદિવતસ્તત; ઉત્તમેન શરીરેણાવતરતિ મહીલે. દિવ્યવંશે સત્પન્ના નિત્સવમરમાન; ભુંજતે વિવિધાન ભેગાનખંડિતમનારા, તતે વિવેકમાશ્રિત્ય વિરજ્યા શેષગત; ધ્યાનેન વિસ્તકર્માણ પ્રયાંતિ પદમવ્યયમ,
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________
સગશાસ્ત્ર એકાશ પ્રકાશ
૩૭
એકાદશ પ્રકાશ
3
સ્વર્ગાપવ હેતુ મ ધ્યાનમિતિ કીર્તિત યાવત્; અપવર્ગે કનિદાન શુક્લમતઃ કીર્ત્ય તે ધ્યાનમ્ . ઇક્રમાદિમસ’હનના એવાલ' પૂવ વેર્દિનઃ કન્તુમ્; સ્થિરતાં ન યાતિ ચિત્ત કથમપિ યવપસત્ત્વાનામ્ . ૨ મત્તે ન ખલુ સ્વાસ્થ્ય' વ્યાકુલિત તનુમતાં મને વિષયૈઃ; શુકલધ્યાને તસ્માન્નાસ્ત્યધિકારોઽપસારાણામ્ . અનવચ્છિન્ત્યાસ્નાયઃ સમાગતાઽસ્યંતિ કીત્ય તેઽસ્માભિઃ; દુષ્કરમપ્યાધુનિકેઃ શુક્લધ્યાન' યથાશાસ્ત્રમ્ . જ્ઞેય'નાનાત્વદ્યુતવિચારમૈયશ્રુતવિચાર' ચ; સૂક્ષ્મક્રિયઝુત્સન્નક્રિયમિતિ ભેદ્દેશ્ચતુર્યાં તતુ . એકત્ર થયાણાં વિવિધનયાનુસરણ' શ્રુતાક્ બ્લે; અથ બ્ય જનયાગાંતરૈષુ સંક્રમણયુક્તમાદ્યં તત્ એવ' શ્રુતાનુસારાદેકત્વવિતક મેકપર્યાયે; અથ વ્યંજનયાગાંતરેષ્વસંક્રમણન્મયન્તુ, નિર્વાણુગમનસમયે કેલિના ખાદરનિરુદ્ધયેાગય; સૂક્ષ્મક્રિયાપ્રતિપાતિ તૃતીય' કીર્તિત શુક્લમ્ . કેવલિન: શૈલેશીગતસ્ય શૈલવદક પનીયસ્ય; ઉત્સજ્ઞક્રિયમપ્રતિપાતિ તુરીય પરમશુકલમ . ત્રિયેાગભાજામાદ્ય' સ્યાદપરમેકચેાગાનામ; તનુયાગિનાં તૃતીય નિર્મીંગાણાં ચતુ" તુ. છદ્મસ્થિતસ્ય યહૂનું મનઃ સ્થિર ઘ્યાનમુચ્યતે તરી, નિશ્ચલમ'ગ' તદ્વંતુ કેલિનાં કીર્તિત યાનમ્.
८
૧૦
૧૧
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________
-
--
૩૯૮
દાન-માણિજ્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી પૂર્વાભ્યાસાજીપળતઃ કર્મ જરણહેર્યા; શબ્દાર્થ બહુતાઠા જિનવચનાદ્વાપ્ય ગિને ધ્યાનમ . ૧૨ આઘે થતાવલંબન પૂર્વે પૂર્વશ્રતાર્થસંબંધાતું; પૂર્વધરાણ છદ્મસ્થાગિનાં પ્રાયશો ધ્યાને. ૧૩ સકલાલંબનવિરહપ્રથિતે છે વંતિમ સમુદિષ્ટ; નિર્મલકેવલદષ્ટિજ્ઞાનાનાં ક્ષીણદોષાણામ. તત્ર શ્રતાઃ ગૃહીતવૈકમર્થ મર્યાદ વજેચછબ્દમ શબ્દાસ્પનરણ્યર્થ ગાગાંતરં ચ સુધી. સંક્રામત્યવિલંબિતમર્થપ્રભૂતિષ તથા કિલ ધ્યાની; વ્યાવતે સ્વયમસૌ પુનરપિ તેન પ્રકારેણ. ઈતિ નાના નિશિતાભ્યાસઃ સંજાયતે યદા ગી; આવિભૂતાત્મગુણસ્તદેતાયા ભોગ્ય. ઉત્પાદસ્થિતિમંગાદિપર્યાયાણાં યદંગઃ સન; થાયતિ પર્યાયમેક તસ્પાદકત્વમવિચારમ. ૧૮ ત્રિજગદ્વિષય ધ્યાનાદસā ધારયેત્ ક્રમેણ મન વિષમિવ સર્વાગગત મંત્રબલાન્માંત્રિકે દેશે. ૧૯ અપસારિતૈધનભરશેષતે કેંધનેડન જવલિત તસ્માદપનીને વા નિર્વાતિ યથા મનસ્યદ્વત . ૨૦ જવલતિ તત& દયાનજવલને ભશમુજવલે યતદ્રસ્ય; નિખિલાનિ વિલીયતે ક્ષણમાત્રાદુ ઘાતિકર્માણિ. ૨૧ જ્ઞાનાવરણીય દયાવરણું ચ મેહનીયં ચ; વિલયં પ્રયાંતિ સહસા સહાંતરાણ કર્માણિ.
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________
યોગશાસે એકાદશ પ્રકાશ
૨૪
સંપ્રાપ્ય કેવલજ્ઞાનદશને દુર્લભે તને યોગી; જાનાતિ પશ્યતિ તથા કાલોક યથાવસ્થમ. ૨૩ દેવસ્વદા સ ભગવાન્ સર્વજ્ઞઃ સર્વદર્શ્વનંતગુણ; વિહરત્યવનીવલયં સુરાસુરનર રમૈઃ પ્રભુત. વાસ્નયાખિલાજપિ વિધયંતિ ભવ્યજંતુકુમુદાનિ, ઉમૂલયતિ ક્ષણતે મિથ્યાત્વ દ્રવ્યભાવગતમ. ૨૫ તજ્ઞામગ્રહમાત્રાદનાદિસંસારસંભવ દુઃખમ; ભવ્યાત્મનામશેષ પરિક્ષયં યાતિ સહસવ. અપિ કેટીશતસંખ્યા સમુપાસિતુમાગતા સુરનરાઘા ક્ષેત્રે જનમા2 માંતિ તદાય પ્રભાવેણ. ૨૭ ત્રિદિવસે મનુષ્યોતિર્યંચાડજો...મુખ્ય બુધ્યતે, નિજનિજભાષાનુગતું વચન ધર્માવબેધકરમ, આજનશતમુગ્રા રેગા પામ્યુતિ તભાવેણ; ઉદધિનિ શીતમરીચાવિવ તારુજ ક્ષિતે પરિતા. ૨૯ મારીતિર્ભિક્ષાપતિવૃષ્ટયનાવૃષ્ટિડમરવૈરાણિ; ન ભવયસિમન વિહરતિ સહસ્રરૌ તમાંસીવ. ૩૦ માડમંડલશ્રીવિડંબિ ભામંડલં વિભોઃ પરિત; આવિર્ભવત્યનુવપુઃ પ્રકાશયનું સર્વપિ દિશા. ૩૧ સંચારયંતિ વિકચાન્યનુપાદન્યાસમાશુ કમલાનિ; ભગવતિ વિહરતિ તસ્મિનું કલ્યાણીભક્ત દેવા . ૩૨ અનુકૂલો વાતિ મત્ પ્રદક્ષિણે યાંત્યમુખ્ય શકુના; તરેડપિ નમંતિ ભવંત્યમુખાઃ કટકાઢ તદા. ૩૩
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪૦૦
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મ જરી
આરક્તપલવેાડશે કપાદપઃ સ્મરકુસુમગ'ધાઠ્ય; પ્રકૃતસ્તુતિવિ મધુકરવિરુવિલસત્યપરિ તસ્ય. ષડિપ સમકાલમૃતવા ભગવંત તે તદૅપતિ તે; સ્મરસાહાપ્યકકરણે પ્રાયશ્ચિત્ત' શ્રૃહીતુમિવ.
છત્રત્રયી પવિત્રા વિભોરુપરિ ભક્તિતસ્રિદશરાજૈઃ; ગગાઓતઅિતયીવ ધાય તે મ’ડલીકૃત્ય.
૩૬
અન્ય પુરસ્તાન્નિનદન્ વિજ્ર ભતે દુંદુભિન ભિસ તારમ્; કુર્વાણા નિર્વાણુપ્રયાણકલ્યાણમિવ સદ્યા. ૫ચાપિ ચેંદ્રિયાર્થાઃ ક્ષણાન્મનેાજ્ઞીભવતિ તદ્રુપાંતે; કે વા ન ગુણાત્ય' સવિધો મહતામવાોતિ. અસ્ય નખરામાણિ ચ વર્ષિયપિ નેહ પ્રવધ "તે; ભવશતસ`ચિતકમ્ ચ્છેદ ટૈવ ભીતાનિ, શમયતિ તદણે રાસિ ગધજલવૃષ્ટિભિદ્દે વાઃ; ઉન્નિદ્રકુસુમવૃષ્ટિભિરશેષતઃ સુરભયતિ ભ્રુવમ્ •
અયમેક એવ નઃ પ્રભુરિત્યાખ્યાતું બિડૌજસેાન્નમિતઃ; અ'લિડ ઇવેાચેશ્ર્વકાસ્તિ રત્નધ્વજસ્તસ્ય. અસ્ય શરહિંદુદ્દીદ્ધિતિચારુણિ ચ ચામરાણિ ધૂય તે; વદનારવિંદસ પાતિ રાજહુ સભ્રમ દ્રુતિ,
૩૪
પ્રકારાઅય ઉચ્ચવિભાતિ સમવસરણસ્થિતસ્યાસ્યા; કૃતવિગ્રહાણિ સભ્યશ્ચારિત્રજ્ઞાનદર્શનાનીવ ચતુરાશાવત્તેિજનાત્ યુગપદિવાનુગ્રહીતુકામસ્ય; ચારિ ભવતિ મુખાન્ય ગાનિ ચ ધર્મમુર્દિશતઃ
૩૫
૩૭
૩૮
૩૯
૪૦
૪૧
૪ર
૪૩
૪૪
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચિગશાસે એકાદશ પ્રકાશ
૪૦૧
અભિવંદ્યમાનપાદક સુરાસુરનરગૈસ્તદા ભગવાન; સિંહાસનમહિતિષ્ઠતિ ભાસ્વાનિવ પૂર્વગિરિશૃંગમ. ૪૫ તેજ:પુંજuસરપ્રકાશિતાશેષદિફક્રમસ્ય તદા; ત્રિલક્યચક્રવર્તિત્વચિહ્નમ ભવતિ ચક્રમ.
૪૬ ભવનપતિવિમાનપતિતિષ્પતિવાનવંતરાઃ સવિધે; તિષ્ઠતિ સમવસરણે જઘન્યતઃ કટિપરિમાણાઃ ૪૭ તીર્થકરનામસં ન થસ્થ કર્માતિસેપિ ગબલાત; ઉત્પન્નકેવલઃ સન્ સત્યાયુષિ બેધયયુર્વીમ ૪૮ સંપન્નકેવલજ્ઞાનદર્શનેંતમુહૂર્તશેષાયુ; અહતિ વેગી ધ્યાન તૃતીયમપિ કર્તમચિરણ. આયુષ્કર્મકાશાદધિકાનિ ચુર્યદાન્યકર્માણિ તત્કામ્યાય તદપકમતે યેગી સમુદ્દઘાતમ . દંડકપાટે મંથાનમં ચ સમય ત્રણ નિર્માય; તુયે સમયે લોક નિષ પૂરયે યેગી. સમયસ્તતશ્ચતુર્ભિનિવર્તિતે લેકપુરણાદસ્માત ; વિહિતાયુસમકર્મા ધ્યાની પ્રતિલોમમાર્ગોણુ. પર શ્રીમાનચિંત્યવીર્ય શરીરગેડથ બાદરે સ્થિત્યા; અચિરાદેવ હિ નિરુણદ્ધિ બાદરી વાલ્મનસ ગૌ. ૫૩ સૂક્ષણ કાયમેગેન કા સ બાદ યાત; તમિન્નનિરુદ્ધ સતિશ રાદ્ધ ન સૂક્ષમતનગઃ ૫૪
વચનમગયુગ સૂઢમં નિરુણદ્ધિ સૂક્ષમતનુગાત; - વિદધાતિ તતે ધ્યાન સૂઢમક્રિયામસૂકમતનગમ. ૨૫
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪૦૨
દાન-માણિકય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી તદનંતર સમુચ્છિન્નક્રિયાવિર્ભવેદગમ્ય; અસ્માતે ક્ષીયંતે વઘાતિકર્માણિ ચત્વારિ. લઘુવર્ણ પંચકેગિરણતુલ્યકાલમવાપ્ય શૈલેશીમ; ક્ષયતિ યુગ૫રિતે વેદ્યાયુર્નામત્રાણિ.
ઔદારિકતેજસકાણાનિ સંસારમૂલકારણનિ; હિહ ઋજુશ્રેણ્યા સમયેનકેન યાતિ લોકાંતમ . ૫૮ નર્ધ્વમુપગ્રહવિરહાદધપિ વા નવ ગૌરવાભાવાત્; યોગપ્રગવિગમાત ન તિર્યગપિ તસ્ય ગતિરસ્તિ. ૧૯ લાઘવયેગાધૂમવદલાબુફલવચ્ચે સંગવિરહેણ; બંધનવિરહાદેરંડવચ્ચ સિદ્ધસ્ય ગતિરૂથ્વમ. ૬૦ સાદિકમનંતમનુપમમવ્યાબાધા સ્વભાવજ સૌખ્યમ; પ્રાતઃ સ કેવલજ્ઞાનદર્શને મેદતે મુક્તઃ. ૬૧
દ્વાદશ પ્રકાશ શ્રુતસિંધમુખતે યદધિગત તદિહ દર્શિત સમ્યક અનુભવસિદ્ધમિદાન પ્રકાશ્યતે તત્ત્વમિદમમલમ - ૧ ઈહ વિક્ષિપ્ત યાતાયાત શ્લિષ્ટ તથા સુલીન ચ; ચેતઋતુ પ્રકાર તજજ્ઞચમત્કારકારિ ભવેત્ . ૨ વિક્ષિપ્ત ચલમિષ્ટ યાતાયાતં ચ કિમપિ સાનંદમ ; પ્રથમાભ્યાસે યમપિ વિકલ્પવિષયગ્રહ તસ્યાત. ૩ શ્લિષ્ટ સ્થિરરસાનંદ સુલીનમતિનિશ્ચલ પરાનંદમ ; તન્માત્રકવિષયગ્રહમુભયમપિ બુધેસ્તદાસાતમ
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________
યોગશાસ્ત્ર દ્વાદશ પ્રકાશ
૪૦૩
એવ ક્રમશેoભ્યાસાશા ધ્યાન ભજેન્નિરાલંબમ; સમરસભાવ યાતઃ પરમાનંદ તતાનુભવેત્ : ૫ બાહ્યાત્માનમપાસ્ય પ્રસક્તિભાનાંતરાત્મના ગી; સતત પરમાત્માનં વિચિતત્તન્મયત્વાય.
૬ આત્મધિયા સમુપાત્તઃ કાયાદિઃ કીડત્ર બહિરાત્મા; કાયાદે સમધિષ્ઠાયકે ભવત્યંતરાત્મા તુ.
૭ ચિદ્રપાનંદમયે નિઃશેષે પાધિવર્જિતઃ શુદ્ધ અત્યક્ષેતંતગુણ પરમાત્મા કીર્તિતસ્ત પૃથગાત્માન કાયાપૃથફ ચ વિદ્યાત્સદાત્મનઃ કાયમ; ઉભયેભેદજ્ઞાતામનિશ્ચયે ને ખલેદ ચગી. ૯ અંતપિહિતતિઃ સંતુષ્યત્યાત્મનેડજતે મૂઢ તુગત્યાત્મચેવ હિ બહિનિવૃત્તભ્રમે યેગી. પુંસામયનલભ્ય જ્ઞાનવતામવ્યયં પદં નૂનમ; યદ્યાત્મન્યાત્મજ્ઞાનમાત્રમેતે સમીહંતે.
૧૧ શ્રયતે સુવર્ણભાવ સિદ્ધરસસ્ય સ્પશતે યથા લેહમ; આત્મધ્યાનાદાત્મા પરમાત્મવં તથાતિ. ૧૨ જન્માંતરસંસ્કારસ્વયમેવ કિલ પ્રકાશને તત્ત્વમ.' સુથિતસ્ય પૂર્વ પ્રત્યયવત્રિપદેશમપિ. ૧૩ અથવા ગુરુપ્રસાદાદિહૈવ તત્વ સમુમ્પિષતિ નૂનમ; ગુરુચરણે પાસ્તિકૃતઃ પ્રશમનુષઃ શુકચિત્તસ્ય. ૧૪ તત્ર પ્રથમે તત્વજ્ઞાને સંવાદકે ગુરુવતિ ' દશયિતા વપરમિન્ ગુરુમેવ સદા ભજેતરમાતુ . ૧૫
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪૦૪
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
યત્સહસ્ત્રકિરણઃ પ્રકાશક નિશ્ચિતતિમિરમગ્નસ્ય; તદ ગુરુરત્ર વેદજ્ઞાનધ્ધાંતપતિતસ્ય. પ્રાણાયામપ્રતિકલેશપરિત્યાગતસ્તતે ગી; ઉપદેશ પ્રાપ્ય ગુરાત્માભ્યાસે રતિ કુર્યાત. વચનમન કાયાનાં ક્ષેમં યત્વેન વર્જયેષ્ઠાંતમ; રસભાંડમિવાત્માનું સુનિશ્ચિલ ધારયેત્રિયમ. ૧૮
ઔદાસીન્યપરાયણવૃત્તિઃ કિંચિદપિ ચિતયેવ; યસંકલ્પાંકલિતં ચિત્ત નાસાદસ્થયમ. ૧૯ થાવત્ પ્રયત્નલેશ યાવસંક૯૫કલપના કાપિ, તાવન્ન લયસ્થાપિ પ્રાપ્તિસ્તત્વમ્ય કા તુ કથા. ૨૦ યદિ તદિતિ ન વતું સાક્ષાદ્દ ગુણાપિ હંત શકયેત; ઔદાસી પરસ્ય પ્રકાશને તસ્વયં તત્ત્વમ . ૨૧ એકાંતેતિપવિત્રે રચે દેશે સદા સુખાસન, આચરણશિખાગ્રાછિથિલીભૂતાખિલાવયવ. ૨૨ રૂપ કાંત પશ્યન્નપિ વિપિ ગિર કલમને જ્ઞામ, જિઘન્નપિ ચ સુગંધી પિ ભુંજાને રસાસ્વાદમ. ૨૩ ભાવાન કૃશત્રપિ ઋત્રિવારયન્નપિ ચ ચેતસે વૃત્તિમ; પરિકલિતદાસીન્ય પ્રવૃષ્ટવિષયભ્રમે નિયમ. ૨૪ બહિરંતશ્ચ સમંતાત્ ચિતાણા પરિચ્યતે યોગી, તન્મયભાવ પ્રાપ્તઃ કલયતિ ભૂશમુન્મનીભાવમ. ૨૫ ગૃહૂંતિ ગ્રાહ્યાણિ સ્વાનિ સ્વાનીદિયાણિ ને સંધ્યાત; ન ખલુ પ્રવર્તયેઢા પ્રકાશને તવમચિરણ. ૨૬
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________
યોગશાસ દ્વાદશ પ્રકાશ
૪૦૫
૩૦
ચેતેડપિ યત્ર યત્ર પ્રવર્તતે નો તતસ્તતે વાર્યમ; અધિકીભવતિ હિ વારિતમવારિત શાંતિમુપાતિ. ૨૭ મદમસ્તો હિ નાગો વાર્ય માધ્યધિક ભવતિ યદ્વત; અનિવારિતસ્તુ કામાંધધ્વા શાસ્પતિ મનસ્તદ્વત્ ૨૮ હિં યથા યત્ર યતઃ સ્થિરીભવતિ ગનિશ્ચલ ચેતા; તહિં તથા તત્ર તતઃ કથંચિદપિ ચાલયેવ. ૨૯ અનયા યુટ્યાભ્યાસ વિદધાનશ્યાતિલાલમપિ ચેત અંગુલ્યગ્રસ્થાપિતદંડ ઇવ સ્વૈર્યમાશ્રયતિ. નિસૂયાદો દષ્ટિ સંસીના યત્ર મુત્રચિસ્થાને; તત્રાસાઘ સ્થય શનિઃ શનૈવિલયમાએતિ. સર્વગ્રાપિ પ્રસતાં પ્રત્યભૂતા શનિઃ શષ્ટિ પરતસ્વામલમુકુરે નિરીક્ષતે હ્યાત્મનાત્માનમ. ઔદાસીન્યનિમગ્નઃ પ્રયત્નપરિવર્જિતઃ સતતાત્મા; ભાવિતપરમાનંદ કવચિદપિ ન મને નિયંજયતિ. ૩૩ કરણાનિ નાધિતિષ્ઠત્યુપેક્ષિત ચિત્તમાત્માના જાનુ ગ્રાહે તો નિજનિજે કરણા પિ ન પ્રવતતે. ૩૪ નાત્મા પ્રેરયતિ મને ન મનઃ પ્રેરયતિ ન યહિં કરણનિ; ઉભયભ્રષ્ટ તહિં સ્વયમેવ વિનાશમાોતિ. ૩૫ નષ્ટ મનસિ સમતાત સકલં વિલયં સર્વતે યાતે; નિષ્કલમુતિ તવં નિવૃતસ્થાયિદીપવતું . અંગમૃદુત્વમનિદાન વેદનમર્દનવિવજનેનાપિ, સિનધિકરણમતૈિલ પ્રકાશમાન હિ તત્ત્વમિદમ . ૩૭
૩૨
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________
--
--
-
૪૦૬
દાન-માણિજ્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી અમનસ્કતયા સંપાયમાનયા નાશિતે મનઃશયે; શિથિલીભવતિ શરીર છત્રમિવ સ્તબ્ધતાં ત્યફવા. ૩૮ શલ્પીભૂતસ્વાંતઃકરણસ્ય કલેશદાયિનઃ સતતમ ; અમનસ્કતાં વિનાન્યતુ વિશયકરણષધં નાસ્તિ. ૩૯ કદલીવચ્ચાવિદ્યા લેલેક્રિયપત્રકા મન કંદા, અમસ્કલે દષ્ટ નશ્યતિ સર્વ પ્રકારેણ. અતિચંચલમતિસૂક્ષમ સુદુર્લભ વેગવાયા ચેત; અશ્રાંતમપ્રમાદાદડમનસ્કશલાકયા ભિઘાત. ૪૧ વિશ્લિષ્ટમિવ હુષ્ટમિડ્ડીનમિવ પ્રલીનમિવ કાયમ; અમનસ્કોદયસમયે યેગી જાનાત્યસત્ક૫મ. ૪૨ સમરિદ્રિયભુજ રહિતે વિમનસ્કનવસુધાકુડે; મોડનુભવતિ વેગી પરામૃતાસ્વાદમસમાનમ. ૪૩ રેચકપૂરકકુંભકકરણાભ્યાસક્રમં વિનાપિ ખલુ, સ્વયમેવ નશ્યતિ મરુત્ વિમનસ્ક સત્યષ્યનેન. ૪૪ ચિરમાહિતપ્રયત્નરપિ ધતું યે હિ શક્યતે નેવ; સત્યમનસ્ક તિષ્ઠતિ સ સમીરસ્તફ્લેણાદેવ. ૪૫ વાતેડભ્યાસે સ્થિરતામુદયતિ વિમલે ચ નિષ્કલે તત્ત્વ, મુક્ત ઈવ ભાતિ ભેગી સમૂલમુન્યૂલિતશ્વાસ ૪૬ યે જાગ્રદેવસ્થામાં સ્વસ્થઃ સુસ ઈવ તિષતિ લયસ્થ શ્વાસ રચ્છવાસવિહીન સ હયતે ન ખલુ મુક્તિપુષ. ૪૭
જાગરણુસ્વજુષે જગતીતલવર્તિનઃ સદા લેકા - તત્ત્વવિદે લયમન્ના ને જાગ્રતિ શેરતે નાપિ. ૪૮
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________
ગશાસ દ્વાદશ પ્રકાશ
you
ભવતિ ખલુ શન્યભાવઃ સ્વને વિષયગ્રહથ્ય જાગરણે; એતદ્ધિતીયમતીયાડડનંદમયમવસ્થિત તત્ત્વમ. ૪૯ કર્માણ્યપિ દુઃખકૃતે નિષ્કર્મવં સુખાય વિદિત તુ; ન તતઃ પ્રયતેત કથં નિઃકર્મ સુલભમેશે. પ૦ મોક્ષેતુ માતુ યદિ વા પરમાનંદસ્તુ વેદ્યતે સ ખલુ; સ્મિન્નિખિલસુખાનિ પ્રતિભાસંતે ન કિંચિદિવ. ૫૧ મધુ ન મધુર નેતા શીતાત્વિષત્ત્વહિનઘતે૨મૃતસમૃત નામેવાસ્યાઃ ફલે તુ મુધા સુધા. તદલમમુના સંભેણ પ્રસીદ સખે મનઃ, ફલમવિકલં વચ્ચે તત્ પ્રસાદમુપયુષ:. - ૫૨ સત્યેતમિરતિરતિદ ગૃઢતે વસ્તુ દુરા
પ્યાસસતિ તુ મનસ્યાપ્યતે નવ કિંચિત્ ; પુસામિયખવગતવતામુન્મનીભાવહેતાવિછા બાટું ન ભવતિ કથં સદ્દગુરૂપાસનાયામ . પ૩ - તાંતાના પરમેશ્વરાદપિ પરાન્ ભવઃ પ્રસાદે નર્યાતૈસ્તસ્તત્તદુપાયમૂઢ ભગવત્તાત્મન્ કિમાયાસ્યસિ. હંતાડમાનમપિ પ્રસાદય મનાગ્યનાસતાં સંપદા સામ્રાજ્ય પરમેડપિ તેજસિ તવ પ્રાયં સમુભતે. ૫૪ યા શાસ્ત્રફુગુરમું ખાદનુવચ્ચજ્ઞાયિ કિંચિકવચિત;
ગોપનિષદ્ વિકિપરિષિચ્ચતશ્ચમત્કારિણું; શ્રીચૌલુક્ય કુમારપાલનૃપતરત્યર્થમભ્યર્થનાદાચાયૅણ નિષિતા પથિ ગિરાં શ્રીહેમચંદ્રણ સા. ૫૫
શ્રા યોગશાસ સમાપ્ત.
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪૦૮
દાન-માફિય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
૪
સંબંધ સત્તરી નમિઉણુ તિલે અગુરું, લોઆલેઅપ્પયાસયં વીર; સંહસત્તરિ–મહં, એમિ ઉદ્ધારગાહહિં. સેયંબરે ય આનંબરે ય બુદ્ધો આ અહેવ અ વા; સમભાવભાવિઅપ્પા, લઈ મુફખે ન સદેહે. અદસદેસરહિએ, દેવે ધમ્મવિ નિદિયસહિએ; સુગુરુવિ બંભયારી, આરંભ પરિશ્મહા વિરઓ. અન્ના કેહ મય માણ લેહ માયા રઈ ય અરઈ ય; નિદા સેના અલિયવય–ણ ચેરિયા મરછર ભયા ય. પાણિવાહ પિમ કલા-પસંગ હાસા ય જસ એ દેસા; અદ્દારસવિ પણુકૂ, નમામિ દેવાહિદેવ નં. સગ્યાએવિ નઈએ, કમેણુ જહ સાયરમિ નિવડંતિ; તહ ભગવાઈ અહિંસ, સવે ધમ્મા સમદ્ધિતિ. સસરીવિ નિરીહા, બઝભિંતરપરિગ્રહવિમુક્કા ધમૅવગરણમિત્ત, ધરતિ ચારિત્તરફખા. પંચિંદિયદમણપરા, જિસુત્તસિદ્ધતગહિયપરમત્યા; પંચસમિયા તિગુત્તા, સરણું ભઈ એરિસા ગુણે. પાસ એસ, હાઈ કુસીલે તહેવ સંઅત્તો, અહદેવિ ય એઓ, અવંદણિજા જિણમયંમિ. પાસસ્થાઈવંદમાણસ્સ નેવ કિત્તી ન નિજજર હોઈ; જાયઈ કાયકિલેસ, બંધ કમ્મસ આણુઈ.
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________
સમેાધ સત્તરી
જે ખ'ભચેરભટ્ટા, પાસે પાંતિ ખંભયારીજી; તે હુંતિ ટુટકુંટા, ખેાહિવિ સુદુલ્લહા તેસિ’.
૪૦૯
૧૧
૧૩
સભ ભટ્ઠા, દસણુભટ્ટસ્સ નન્થિ નિવ્વાણુમ્ ; સિજ્જ...તિ ચરણુરહિ, દસણુરહિઆ ન સિજ્જીતિ. તિર્ત્યયરસમે સૂરી, સમ્મ જો જિષ્ણુમય પયાસેઇ; આણાઇ અઇતા, સેા કારસા ન સપુરિસેા. જહુ àાહસિલા અલ્પ પિ એલએ તહુ વિલગ્નપુરિસ પિ; ઈય સારભા ય ગુરૂ, પરમપ્પાણુ ચ બેલેઇ. કિઈકમ્મ' ચ પસ’સા, સુહસીલજણુમિ કચ્ચખધાય; જે જે પમાયડાણા, તે તે ઉવવુહિયા હુંતિ.
૧૪
અરિહ દેવા ગુરુણ્ણા, સુસાહુણ્ણા જિમયં મહ પમાણું; ઇચ્ચાઇ સહા ભાવા, સમ્મત્ત બિતિ જગગુરુણા.
૧૨
૧૫
એવ ણુાઉણુ સંસગ્નિ, દસણાલાવસ થવ; સવાસ' ચ હિયાકખી સખ્વાવાએહિ વજ્જએ. અહિગિલઈ ગલઈ ઉઅર', અહવા પચ્ચુગ્ગલતિ નયણાઇ; હા વિસમા કન્જંગઈ, અહિણા છથ્થુ દરિ ગહિજ્જા કા ચઢવટ્ટિરિદ્ધિ, ચઇઉં દાસત્તણુ' સમશિલસઈ; કા વ રયણુાઈ મુત્તુ, પરિગિન્હઈ ઉવલખ‘ડાઈ. નેઈયાવિ દુખ, જિઇ કાલેણુ કિં પુણ્ નરાણું; તા ન ચિર' તુહ હેાઇ, દુ′′મિણું મા સમુચ્ચિયસુ. વર' અગ્નિમિ પવેસે, વર' વિરુદ્ગુણુ કશ્મા મરણું; મા ગહિયવયભંગા, મા જીમ' ખલિઅસીલન્સ.
૧૬
૧૭
૧૮
૧૯
૨૦
૨૧
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
૨૨
૨૩
૨૫
લભઈ સુરસામિત્ત, લભઈ પહેઅત્તણું ન સંદેહે; એગ નવરિ ન લભઈ, દુલ્ફહરયણં ચ સમ્મત્ત. સમ્મત્તેમિ ઉ લ, વિમાણવાજે ન બંધએ આG; જહવિ ન સમ્મત્તજ, અહવ ન બદ્ધાઉએ પવિં. દિવસે દિવસે લફખં, દેઈ સુવન્નસ ખંડિયે એગ; એને પણ સામાઈયં, કઈ ન પહેપ્પએ તસ. નિંદપસંસાસુ સમે, સમે અમાણાવમાણકારી સમસયણપરિયણમાણે, સામાઈયસંગઓ છે. સામાઈયં તુ કાઉં, ગિહકજજે જે ય ચિંતએ સ; અદ્ભવસદોવગઓ, નિરWય તરસ સામાઈયું. પડિરૂવાઈ ચઉદસ ખંતિમાઈ ય દસવિહે ધમે બારસ ય ભાવણાએ, સૂરિગુણ હુતિ છત્તીસં. છશ્વય છકાયરફખા, પચિંદિયોહનિગહ ખંતી; ભાવવિશુદ્ધિ પડિલેહણાઈ કરણે વિશુદ્ધી ય. સંજમએ જુત્તો, અમુસલમણવયકાયસ રહે; સીયાઈપીડસણું, મરણું ઉવસગ્ગસહેણં ચ. સત્તાવીસગુણહિં, એએહિં જે વિભૂસિઓ સાહુ તે પણમિજઈ ભત્તિ-બ્બરેણ હિયણ રે જીવ. ધમ્મરણમ્સ જુગે, અફખુ જીવવું પગઈસમે; લેગમ્પિએ અફરે, ભીરુ અસ સુદાકિખો. લજજાએ દયાલું, મઝા સેમદિરિ ગુણરાગી; સકહ સુપફખજુ, સુદીહદી વિસેસન્ન.
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________
સંબોધ સત્તરી
૪૧૧
વુઢાણુ વિણિઓ, કનુએ પરહિત્યિકારી અ તહ ચેવ લલક, ઈગવીસગુણે હવઈ સઢે. ૩૩ કર્થી અસ્ફારિસા પાણી, દસમા સદ્દસિઆ હા અષ્ણાહા કહે હુંતા, ન હું જઈ જિણગમે. આગમ આયરતેણું, અત્તણે હિયકંખિણે; તિત્થના ગુરુ ધમ્મા, સવે તે બહુમક્રિયા. સુહસીલાઓ સજીંદચારીણે વેરિણે સિવાસ; આણાભાઓ બહુ જણાએ મા ભગૃહ સંધ્રુત્તિ. એગ સાહુ એગા, યસાહુણ સાવ એવિ સઢી વા; આણજીત્ત સંઘ, સેસે પુણ અઠ્ઠી સંઘાએ. ૩૭ નિમ્પલનાણપહાણે, દંસણુજુ ચરિત્તગુણવતે; તિસ્થયરાણ ય પુજજે, વચ્ચઈ એયારિસ સંઘ. ૩૮ જહ તુસખંડણ મયમંડણાઈ રણણાઈ સુન્નરનંમિ; વિઠલાઈ તહ જણિયુ, આણારહિયં અણુઠ્ઠાણમ. ૩૯ આણાઈ ત આણુઈ સંજમે તહ ય ડાણમાણાએ; આણારહિએ ધમ્મો, લાલપુલ્વ પડિહાઈ. આણાખંડણકારી, જઈવિ તિકાલ મહાવિભૂઈએ; પૂએઈ વિયરાય, સવૅપિ નિરWયં તસ્સ. રનને આણાભંગે, ઇચિય હેઈ નિગહ લેએ; સવનુ આણભંગે, અણુતો નિગહ હાઈ
૪૨ જહ જોયણુમવિહિયં, વિણાસએ વિહિયં જિયાવેઈ; તહ અવિહિક ધમ્મ, દેઈ ભવં વિહિક મુખ. ૪૩
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________
કાર
દાન-માણિક્ય-તિલક- સ્વાધ્યાય-મજવી
મેરુસ સરિસવમ્સ ય, જિત્તિયમિત્ત... તુ અંતર હાઇ; - ધ્રુવથય ભાવથય, અંતરમિહ તિત્તિય' તૈય
ઉક્રોસ' દ્રુશ્વત્થય, આરાહિય જાઇ અશ્ર્ચય જાવ; ભાવત્થએઃ પાવ, અંતમુહુત્તે નિવ્વાણુ..
જત્થ ય મુણ્િણા કવિયાઈ કુળ્વતિ નિચ્ચપíšા; ત. ગચ્છ ગુણસાયર, વિસંવ દૂર. પરિરિજા.
જત્થ ય અજજાલ, પડિગ્ગહમાઈય વિવિહમુવગરણ'; પડિભુ જઇ સાહૂહિ', ત' ગાયમ કેરિસ' ગચ્છ. જહિ નન્થિ સારા વારણા ય પરિચાયા ય ગચ્છમિ; સે અ અગા ગચ્છા, સજમકામિહિ મુત્તવે. ગચ્છ' તુ ઉવેહંતા, કુવઈ દીહ ભવે વિહીએ; પાલતા પુણુ સિઇ, તઈઅભવે ભગવઈ સિદ્ધ જત્થ હિરન્નસુવન્ન', હત્થેણુ પરાપિ ના છિપે; કારણસમલ્લિય'પિ હું, ગેાયમ ગચ્છ' તય. ભણિય પુદ્ધવિદ્યગઅગણિમારુઅવણુસ્સેદ્ન' તહુ તસાણ વિવિહાણું; મરણ તેવિ ન પીડા, કીરઇ મણુસા તય. ગચ્છ. મૂલગુણેહિં વિમુક્ત, અહુગુણકલિયપિ લહિઁસ પન્ન; ઉત્તમકુલેવિ જાય. નિદ્ધાડિજ્જઈ તય ગચ્છ
૪૪
૪૫
૪૬
૪૭
૪૮
૪૯
૫૦
૫૧
પર
જત્થ ય ઉસહાદીણું તિર્થંયરાણું સરિંદમહિયાણું; કવિમુક્કાણુ, આણુ' ન ખલિજ્જઈ સ ગચ્છે. જત્થ ય અજાહિં સમ, થેરાવિ ન ઉદ્ભવતિ ગયદસણા; ન ય ઝાયતિ થીણું, અગાવ ગાઈ ત. ગચ્છ
૧૩
૫૪
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________
સંબંધ સત્તરી
૪૧૩
વજેઈ અપ્પમત્તા, અજજાસંગિ અગ્નિવિસસરિસી; અજાણુચરે સાહૂ, લહઈ અકિત્તિ ખુ અચિરણ. પપ જે દેઈ કણયકર્ડિ, અહવા કાઈ કર્ણયજિણભવણું તસ્ય ન તરિય પુત્ર, જત્તિય ગંભવઈ ધરિએ. પ૬ સીલ કુલઆહરણું, સોલં રૂવં ચ ઉત્તમ હેઈ; સીલ ચિય પંડિચું, સીલ ચિય નિરુવામં ધમ્મ. વરં વાહી વરં મગ્ન, વરં દારિદસંગમે; વર અરણ્યવાસે અ, મા કુમિત્તાણ સંગમે. અગીયસ્થમકુસીલેહિ, સંગે તિવિહેણ સિરે, મુફખમÍમિમે વિઘે, પરંમિ તેણગે જહા. ઉમ્મગદેસણુએ, ચરણે નાસંતિ જિણવરિદાણું; વાવનદંસણા ખલુ, ન હુ લળ્યા તારિસં દડું. પરિવારપૂઅહે, ઉંસન્નાણું ચ આવિરીએ; ચરકરણે નિગૂહઈ, તે દુલહું બેહિએ જાણ. અંબસ ય નિબસ્સ ય, દુહંપિ સમાગયાઈ મૂલાઈ; સંસગેણ વિણઠો, અબે નિબત્તણું પત્ત. પકણકુલે વસંતે, સઉણપારેવી ગરહીએ હે; ઈય દંસણ સુવિહિઆ, મ%િ વસતા કુસીલાણું. ૬૩ ઉત્તમજણસંસગ્ગી, સીલરહિઅંપિ કુણઈ સીલસૂઠં; જહ મેરુગિરિવિલગં, તણંપિ કણબત્તણમુવેઈ. ૬૪ નવિ તે કઈ અગી, નેવ વિસં નવ કિન્હસ અ; જ કુણઈ મહાદેર્સ, તિવં જીવસ્સ મિચ્છત્ત
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪૧૪
દાન-માણિક્ય-તિલકસ્વાધ્યાય-મંજરી
કઠું કરેસિ અપ્પ, દમેસિ અત્યં ચયંસિ ધમ્મત્યં; ઈક ન ચયસિ મિચ્છા વિસલવજે વુદ્ધિહસિ. ૬૬. જયણા ય ધમ્મજણ, જયણા ધમ્મસ્ય પાલણ ચેવ; તવવુઢિકરી જ્યણ, એગંતસુહાવડા જયણું. જે અનિજ ચરિત્ત, દેસૂણાએ આ પુલ્વકેડીએ; તં પુણ કસાયમિત્ત, હાઈ નર મુહુર્તણું. કેહે પીઈ પણાઈ, માણે વિયનાસણે માયા મિત્તાણિ નાઈ લેહે સબ્યવિણસશે. ખંતી સુહાણ મૂલ, મૂલ ધમ્મક્સ ઉત્તમ ખંતી; હરઈ મહાવિજા ઈવ, ખંતી દુરિયાઈ સવાઈ. સયં ગેહં પરિશ્ચજ, પરગેહં ચ વાવડે; નિમિત્તેણે ય વવહરઈ, પાવસમણુત્તિ વરચઈ. દુદ્ધ દહી વિગઈઓ, આહાઈ અભિખણું ન કરેઈ તકમ્મ, પારસમણુત્તિ લુચ્ચઈ.
૭૨ મજ્જ વિસય કસાયા, નિદ્દા વિકહા ય પંચમી ભણિયા એએ પંચ પમાયા, જીવં પાડંતિ સંસારે. ૭૩ જઈ ચઉદસપુત્રવધરે, વસઈ નિગેઈસુ અર્ણતયં કાલ; નિહાપમાયવસગે, તા હાહિસિ કહ તુમ જીવ. ૭૪ હયં નાણું કિયાહીણું, હયા અન્નાએ કિયા; પાસંતે પંગુલે દડૂઢો, ધાવમાણે આ અંધઓ. ૭૫ સંગસિદ્ધિ અફલ વયંતિ, ન હુ એગચકકેણ રહે પયાઈ, અ ય પગૂ ય વણએ સમિથ્યા તે સંપણુ નગર પવિતા ૭૬
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________
સંબધ સત્તરી
૧૫
૭૭
સુબપિ સુઅમહઅં, કિં કહી ચરણવિપૃહીણુસ્સ; અંધક્સ જહ પલિત્તા, દીવસયસહસ્સ કેડીએ. અપૂપિ સુમિહીએ, પયાસગ હઈ ચરણજીત્તસ્સ; ઈક્કોવિ જહ પઈ, સચખુઅલ્સ પયાસેઈ.
૭૮ દંસણ વય સામાઈઅ, પિસહ પડિમા અખંભ સચ્ચિત્તે; આરંભ પેસ ઉદિઠવજજએ સમણભૂએ અ. ૭૯ સંપત્તદંસણાઈ, પUદિયહ જઈ જણાએ નિસુણે સામાયારિ પરમ, જે ખલુ તે સાવર્ગ બિંતિ. ૮૦ જહા ખરે ચંદણભારવાહી, ભારમ્સ ભાગી ન હુ ચંદણસ; એવં ખુ નાણા ચરણેણહીણે, ભારસ ભાગી ન હ સુગઈએ. ૮૧ તહિં પંચિંદિઆ જીવા, ઈથીણીનિવાસિત મણઆણું નવલખા, સર્વે પાસઈ કેવલી. ઈન્થિયું જેણીસુ, હવંતિ બેઈદિયા ય જે જીવા; ઈકો ય દુનિ તિનિવિ લખપુહુરં ઉક્કોસં. પુરિસેણ સહગયાએ, તેસિં જીવાણુ હેઈ ઉદવ; વેણુઅદિઠતેણું, તન્નાઈ સિલાગનાએણ. ઇન્જીણ જેણિમઝે, ગમ્ભગયાઈ હવંતિ જે જવા; ઉપૂજન્નતિ ચયંતિ ય, સમુચ્છિમાં અસંખયા ભણિયા. ૮૫ મેહુણસનારૂઢે, નવલખ હણેઈ સુહુમજીવાણું; તિયરેણું ભણિય, સહિä પયૉણું. અસંખયા થીનરમેહુણાઓ, મુછતિ પંચિંદિયમાસાઓ; નીસેસ અંગાણ વિભક્તિચંગે ભgઈજિણે પન્નવણાવિંગે. ૮૭
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________
૮૮
૪૧૬
દાન-માણક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી મજજે મહુમિ સંસંમિ, નવણીયંમિ ચઉર્થીએ; ઉપજતિ અસંખા, તવના તત્વ જંતુeો. આમાસુ આ પકાસુ અ, વિપુચ્ચમાણસુ મંસપેસીસુ; સયયં ચિય ઉવવાઓ, મણિએ આ નિગઅજીવાણું. ૮૯ આજર્મ પાવ બંધઈ મિછત્તસંજુએ કેઈ; વયભંગકાઉમણે, બંધઈ તે ચેવ અફૂગુણું. સયસહસાણ નારીણું, પિટ્ટ ફાડેઈ નિઘિણ; સત્તઢમાસિએ ગણે, તખુડતે નિકાઈ. તે તસ્સ જત્તિયં પાવે તે નવગુણિય મેલિયે હજજા; એગિથિયજેગેણં, સાહુ બંધિજ્જ મેહુણએ. ૨ અખંડિયચારિત્તો, વયધારી જે વ હાઈ વિહળે; તસ્ય સગાસે દંસણ–વયગહણું સેહિકરણું ચ. અદ્દામલય પમાણે પઢવીકાએ હવંતિ જે જીવા; ત પારેવયમિત્તા, જબૂદી ન માયંતિ. એગમિ ઉદગબિંદુંમિ, જે જીવા જિણવહિંપન્નત્તા; તે જઈ સરિસવમિત્તા, જબૂદવે ન માયંતિ.) બટતંદુલમિત્તા, તેઉકાએ હવંતિ જે જીવે તે જઈ ખસખસામત્તા, જબૂદીને ન માયંતિ. જે લિંબપત્તમિત્તા, વાકાએ હવંતિ જે જીવા તે મયૂયલિફખમિત્તા, જંબૂદી ન માયંતિ. અસુઈઠાણે પડિઆ, ચંપકમાલ ન કીરઈ સીસેક પાસાઈઠાણેસુ વટ્ટમાણે તહ અપુજજો.
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૦૧
૦૨
સંબધ સત્તરી છઠમદસમદુવાલસેહિં માસિદ્ધમા ખમણે હિં; ઈત્ત ઉ અણગગુણા, સેહા જિમિયલ્સ નાણિસ. ૯ જ અન્નાણું કર્મો, ખઈ બહુઆઈ વાસકેડીલિંક : તન્નાણી તિહિં ગુત્તો, ખઈ ઉસાસમિત્તણું. ૧૦૦ જિણપવયણવૃઢિકર, પભાવગં નાણદંસણગુણાણું રફખતે જિગુદધ્વ, તિસ્થયરત્ત લહઈ છે. જિણપવયણવૃઢિકર, પભાવગં નાણુસણગુણાણું ભફઅંતે જિદળ્યું, અસંતસંસારિઓ હોઈ. ભફઈ જે ઉખેઈ, જિjદ તુ સાવએ; પન્નાહણે ભવે છે, લિપૂઈ પાવકસ્મૃણા. ૧૦૩ ચેઈઆદશ્વવિણસે, રિસિઘાએ પવયણસ ઉઠ્ઠાહે; સંજઈચઉત્થભંગે મૂલગ્ગી બેહિલાભસ્સ. સુચ્ચઈ દુગયનારી, જગગુણે સિંદુવારકુસુમેહિં; પૂઆપણિહાણે હિં, ઉષ્પન્ના તિયસગંમિ.
૧૦૫ તિસ્થયરત્ત સમ્મત્ત ખાઈયં સામીઈ તઈયાએ; વંદણએણે વિહિણા, બદ્ધ દસારસીહેણું. અકસિણુપવરગાણું, વિયાવિયાણ એસ ખલુ જુત્તા; સંસારપણુકરણે, દવOએ કૂવદિત.
૧૦૭ અણવ વણવં, અગ્નીવં ચ કસાયવ ચ; ન હ તે વિસસિઅશ્વ, વંપિ હુ તે બહુ હેઈ ૧૦૮ જ દુક્કડંતિ મિચ્છા, તે ભુજજો કારણું અપૂરતે; તિવિહેણ પડિતે, તસ્સ ખલુ દુક્કડ મિચ્છા. ૧૦૯ ૨૭
૧૦૪
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪૧૮ દાન-ભાથિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી જ દુક્કડંતિ મિચ્છા, તે ચેવ નિસેવઈ પુણો પાવં; પચ્ચકખ મુસાવાઈ, માયાનિયડિપસંગે અ. ૧૧૦ મિતિ મિઉ મહત્ત, છત્તી દેસાણ છાયણે હેઈ, મિત્તિ અ મેરાઈઠિઓ, દુત્તિ દુગંછામિ અપ્રાણું. ૧૧૧ કત્તિ કડે મે પાવ, ડત્તિ ય દેવેમિ ત ઉવસમેણું; એસે મિચ્છાદુક્કડ-પયફખરત્યે સમાસેણું. ૧૧૨ નામ ઠવણતિર્થં, દવંતિર્થં ચ ભાવતિર્થં ચ ઈકિકર્કમિ ય ઈ-seગવિહં હેઈ નાયવં. ૧૧૩ દાહરસમ તન્હાઈ છેaણું મલપિવાહણું ચેવ; તિહિં અલ્પેહિં નિઉત્ત, તં દવ તિર્થં. ૧૧૪ કેહમિ ઉ નિષ્ણહિએ, દહિસ્સ ઉવસમણું હવઈ તિર્થી લેહંમિઉ નિષ્ણહિએ, તન્હાએ છેaણું હે ઈ. ૧૧૫ અવિહં કમ્મરણ્ય, બહુએહિં ભહિં સંચિય જહા તવસંજમેણ વઈ, તન્હા તે ભાવએ તિર્થં. ૧૧૬ દંસણનાણચરિતે, સુનિલ જિણવરેહિ સવૅહિં; એએ હેઈ તિë, એસે અન્નોવિ પજાઓ. ૧૧૭ સ પુવયાણું કશ્માણું પાવએ ફલવિવાય; અવરાહેસુ ગુણસુ અ, નિમિત્તમિત્ત પરે હઈ. ૧૧૮ ધારિજઈ છો જલ-નિહાવિ કલ્લોલનિકુલસેલે ન હુ અન્નજમ્મનિશ્મિયસુહાસુહ કમ્મપરિણામ. ૧૧૯ અકર્યા કે પરિભુજઈ, સકર્યા નાસિજજ કરૂ કિર કર્મા; સકયમભંજમાણે, કીસ જણે દુશ્મણ હાઈ. ૧૨૦
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________
બાધ સત્તરી પાસેઈ સુહભાવે, અસુહાઈ ખવેઈ નર્થીિ સંદેહે; છિદઈ નરયતિરિગઈ, પિસહવિહિ અપ્પમ ય. ૧૨૧ વરગંપુષ્ક અફખય પઈવફલધુવનીર૫ત્તેહિં; નેવિજજવિહાણ ય, જિણપૂઆ અહા ભણિયા. ૧૨૨ ઉવસમાં દુરિયવર્ગા, હરઈ દુહ-કુણઈ સયલ સુફખાઈ; ચિંતાઇયંપિ ફલ, સાહઈ પુઆ જિર્ણિદાણું. ૧૨૩ ધનાણું વિહિગે, વિહિપખરાહગા સયા ધન્ના; વિહિબહુમાણ ધના, વિહિપખ અધૂસણા ધન્ના. સંવેગમણે સંહસત્તરિ જે પટેઈ ભવજિઓ; સિરિજયસેહરઠાણું, સે લહઈ નર્થીિ સહે. શ્રી મન્નાગપુરીયા-તગણુકજાણ; જ્ઞાનપીયૂષપૂર્ણગાઃ સૂરદ્ધા જયશેખરા, તેષાં પદકજમધુપા, સૂર રત્નશેખર સારસૂત્રાત્ સમુપ્પત્ય, ચકુ સંબંધસપ્તતિમ .
૧૨૪
૧૨૫
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________
ઉપમિતિભવપ્રપ ચા—કથાન્તર્ગતા શ્રી વિમલસ્તુતિ:
અપારઘારસ'સાર નિમગ્નજનતારક !; કિમેષ ધારસ સારે, નાથ ! તે વિસ્તૃતા જનઃ. સદ્ભાવપ્રતિપન્નસ્ય, તારણે લેાકમાન્ધવ !; ત્વયાઽસ્ય ભુવનાનન્દ ! ચેનાદ્યાપિ વિલમ્બ્સતે આપન્નશરણે હીને (ઢીને), કરુણામૃતસાગર; ન યુક્તમીશ કતુ, જને નાથ! ભવાદૃશામ્ . ભીમેહ* ભવકાન્તારે, મૃગશાવકસન્નિભ, વિમુક્તા ભવતા નાથ! ક્રિમકાકી યાલુના, ઇતઐતશ્ચ નિક્ષિપ્ત-ચક્ષુસ્તરલતારક; નિરાલમ્બા ભચેનૈવ, વિનશ્યેહ યા વિના, અનન્તવીય સમ્ભાર ! જગદાલમ્ભદાયક !; વિષેહિ નિભયં નાથ ! મામુત્તાય ભવાટવીમ્ . ન ભાસ્કરાષ્કૃતે નાથ ! કમલાકરબેાધનમ્ ; યથા તથા જગનૈત્ર ! ત્યતે નાસ્તિ નિવ્રુતિઃ. કિમેષ કર્માંણાં દેષઃ, કિ મમૈવ દુરાત્મન; કિવાઽસ્ય હતકાલસ્ય, કિવા મે નાસ્તિ ભવ્યતા.
૩
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૨
શ્રી વિમલ સ્તુતિ.
કિં વા સર્ભક્તિનિર્વાહ્ય! સદ્ભક્તિત્વયિ તાદશી ; નિશ્ચલાદ્યાપિ સમ્પન્ના, ન મે ભુવનભૂષણ !. લીલાદલિતનિઃશેષ-કર્મ જાલ! કૃપાપર; મુક્તિમર્થયતે નાથ! એનાદાપિ ન દીયતે. ૧૦ ફુટ ચ જગદાલ...! નાથેદં તે નિવેદ્યતે, નાસ્તીહ શરણું લેકે, ભગવન્ત વિમુચ્ચ મે. – માતા – પિતા બધુ–સ્વં સ્વામી વં ચ મે ગુરુ; ત્વમેવ જગદાનન્દ! જીવિત જીવિતેશ્વર ! ત્વયાડવધીરિતે નાથ ! મીનવજજલવર્જિતે; નિરાશે દે માલખ્ય, પ્રિયે હે જગતીતલે. સ્વસંવેદનસિદ્ધ મે, નિશ્ચલ ત્વયિ માનસમ સાક્ષાભૂતાન્યભાવસ્ય, યદ્ધા કિંતે નિવેદ્યતામ. મચ્ચિત્ત પવન્નાથ ! દષ્ટ ભુવનભાસ્કરે, વયહ વિકસત્યેવ, વિદલકર્મ કેશકમ. અનન્તજનુસંતાન-વ્યાપારાક્ષણિકસ્ય તે; મમેપરિ જગન્નાથ ! ન જાને કીદશી દયા. સમુન્નતે જગન્નાથ ! ત્વયિ સધ્ધર્મનીર, નૃત્યયેષ મયૂરાભે, મ ડશિખડિકઃ. તદસ્ય કિમિયં ભક્તિા, કિમુન્માદથમીદશ; દીયતાં વચનં નાથ! કૃપયા મે નિવેદ્યતામ. મજ્જરીરાજિતે નાથ! સચ્ચતે કલકેફિલ યથા દષ્ટ ભવ, લસકલકલાકુલઃ
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી તવ સરસાનન્દ-બિન્દુસદેહદાયક! ત્વયિ દષ્ટ ભવત્યેવ, મૂર્ખાડપિ મુખરે જન. તદેન માવામન્યથા, નાથાસમ્બદ્ધભાષિણમ; મત્વા જર્ડ જગજયેષ્ઠ !, સન્ત હિ નતવત્સલાઃ ૨૧ કિ બાલેલીકવાચાલ, આલજાલં લપન્નપિ, ન જાયતે જગન્નાથ !પિતરાનન્દવર્ધક તથા લીલાક્ષોલ્લા-જપાકેયં જનસ્તવ; કિશ્ચિદ્ વધે તે નાથ !, તેષ કિ નેતિ કશ્યતામ. ૨૩ અનાઘભ્યાસમેન, વિષયાશુચિકર્દમે; ગર્સે સૂકરસંકાશ, યાતિ મે ચટુલ મના. ૨૪ ન ચાહે નાથ ! શકનેમિ, તનિવારયિતું ચલમ; અતઃ પ્રસીદ તદેવ! દેવ! વારય વાર. કિ મમાપિ વિકલપેશસ્તિ, નાથ! તાવકશાસને, ચેનૈવ લપsધીશ, નેત્તર મમ દીયતે. આરૂઢમિયર્દી કેટિ, તવ કિકરતાં ગતમ; મામÀતેનુવાવન્તિ, કિમદ્યાપિ પરીષહાર. કિ ચામી પ્રણતાશેષ–જનવીર્યવિધાયક , ઉપસર્ગો સમાઘાપિ, પૃષ્ઠ મુખ્યક્તિ ને ખલા. ૨૮ પશ્યન્નપિ જગત્ સવ, નાથ! માં પુરતઃ સ્થિતમ; કષાયારાતિવર્ગોણ, કેિ ન પશ્યતિ પીડિતમ . ૨૯ કષાયાભિડૂત વિય, માં હિ કારુણિકસ્ય તે; વિમેચને સમર્થસ્થ, નેપેક્ષા નાથ! યુજ્યતે.
૩૦
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી વિમલ સ્તુતિ
વિલેાકિતે મહાભાગ ! ત્રિય સ`સારપારગે; આસિતું ક્ષણમપ્લેક, સંસારે નાસ્તિ મે રતિઃ કિન્તુ કિ કરવાણીહ, નાથ! મામેષ દારુણુ:; આન્તા રિપુસ્રઘાતઃ, પ્રતિઘ્નાતિ સત્વમ્ . વિધાય મયિ કારુણ્ય, તદૈન' વિનિવારય; ઉદ્દામલીલયા નાથ ! ચેનાગચ્છામિ તેઽન્તિકમ્ · તવાયત્તો ભવા ધીર! ભવાત્તારાડપ તે વશઃ; એવં વ્યવસ્થિત કિવા, સ્થીયતે પરમેશ્વર. તદ્દીયતાં ભવાત્તારા, મા વિલા વિધીયતામ્ ; નાથ ! નિગતિકાાપ, ન શૃણ્વન્તિ ભવાદૃશાઃ.
વિધ્વંસ્તવિશ્વવ્યસનપ્રબંધ !
૪૩
મૂઢાડમ્યહ· વિજ્ઞપયામિ યત્ત્વા
નહિ પ્રભૃણામુચિતસ્વરૂપ
મપેતરાગ' ભગવન્ ! કૃતાર્થમ્;
૩૧
શ્રી કુમારપાલ પાલવિરચિત સાધારણુ જિનસ્તવન
નમ્રાખિલાખ'ડલમૌલિરત્ન !
રશ્મિટાપલ્લવિતાંહિપીઠ !;
મુક્તિ ગતાઽપીશ ! વિશુદ્ધચિત્ત,
૩૨
૩૩
ત્રિલેાકઅધે! જયતાજ્જિને. ૧
ગુણાધિરપેણુ મમાસિ સાક્ષાત્;
૩૪
૩૫
નિરૂપણુાય ક્ષમતઽર્થિવ ૨
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪૨૪
દાન-માણિક્ય-તિલક-સ્વાધ્યાય-મંજરી
ભાનુદેવીયાનપિ દપs
| સંગાન્ન કિ વોયતે ગૃહાન્તા. ૩ તવ સ્તવેન ક્ષયમંગલાજા,
ભજતિ જન્માર્જિત પાતકાનિ, કિયરિચર ચંડચેમરીચિ
તેમે તમાં સ્થિતિમુહન્તિ. ૪ શરણ્ય કારુણ્યપરઃ પરેષાં,
નિહંસિ મેહજવરમાશ્રિતાનામ; મમ ત્વરાજ્ઞા વહતેડપિ મૂહર્તા,
શાન્તિ ન યાત્વેષ કુતેડપિ હેતે. ૫ ભવાટવીલ ઘનસાર્થવાહ,
ત્વામશ્રિતે મુક્તિમાં ચિયાસુ કષાયચૌરેજિની લુપ્યમાન,
રત્નત્રય મે તદુપેસે કિમ?. ૬ લબ્ધsસિ સ – મયકા મહાત્મા,
ભવામ્બુધૌ બંધમતા કથંચિત્ ; આ પાપપિંડેન નતે ન ભત્યા,
ન પૂજિતે નાથ ! તુ સ્તુતેડસિ. ૭ સંસારચકે બ્રમયનું કુબેધ,
દડેન માં કર્મમહાકુલાલ; કતિ દુખપ્રચયસ્થભાડું,
તતઃ પ્રલે ! ર૩ જગચ્છરણ્ય !. ૮
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી સાધરણ જિન સ્તવન
૪૫
કદા દાણાકરણાસતત્ત્વ
ત્યકૃત્વા મમત્વાદિ ભકકંદમ ; આત્મકસારે નિરપેક્ષત્તિ
ક્ષેખનિષ્ણ ભવિતારિમ નાથ. ૯ તવ ત્રિયામાપતિકાન્તિકાન્ત
| ગુBનિયમ્યાત્મમન પ્લવંગમ; કદા ત્વદાણામૃતપાન લોલ,
સ્વામિન્ ! પરબ્રહ્મરતિ કરિન્ટે. ૧૦ એતાવતી ભૂમિમહં ત્વદંહિ
પદમપ્રસાદાદુ ગતવાનધીશ ! હઠન પાપાસ્તદપિ સ્મરાઘા
- હી! મામકાર્યેષુ નિ જયંતિ. ૧૧ ભ ન કિ ત્વપિ નાથનાથે,
સંભાવ્યતે મે યદપિ સ્મરાઘા; અપાકિયંત શુભભાવનાભિ,
પૃઠિ ન મુગંતિ તથાપિ પાપા. ૧૨ ભવામ્બુરાશી ભ્રમતઃ કદાપિ,
મળે ન મે લચનગોચર ભ્ર; નિસીમસીમંતકનારકાદિ
દુઃખાતિથિન્દુ કમિન્યથેશ . ૧૩ ચક્રાસિચાપાંકુશવમુખે,
સલક્ષણલક્ષિત મહિયુગ્મમ; નાથ ! ત્વદીયં શરણું ગતેડમિ,
દુરહાદિવિપક્ષભીતર. ૧૪
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાન-માણિકય-તિલક-સ્વાદયાય-મંજરી
-
અગણ્યકારુણ્ય ! શરણ્ય ! પુણ્ય !
| સર્વજ્ઞ! નિષ્ફટક! વિશ્વનાથ !; દીન હતાશ શરણાગત ચ,
માં રક્ષ રક્ષ સ્મરભિલ્લભલે. ૧૫ ત્વયા વિના દુક્તચક્રવાલં,
નાન્ય ક્ષય નેતુમલ અમેશ; કિં વા વિપક્ષપ્રતિચક્રમૂલં,
ચકં વિના છત્તમલભવિષ્ય. ૧૬ યદેવસિ મહેશ્વરેડસિ,
બુદ્ધસિ વિશ્વત્રયનાયકેડસિક તેનાક્તરંગારિગણાભિભૂત,
સ્તવાગ્રત રદિમિ હા! સખેદમ. ૧૭ સ્વામિન્નધર્મવ્યસનાનિ હિવા,
| મનસમાધી નિદધામિ યાવતું; તાવ, કુવાન્તરવિણે મા
- મન૫મેહાધ્યવશ નયંતિ. ૧૮ ત્વદાગમાધિ સદૈવ દેવ!
મહાદયે યમ્મમ રિડમી, તથાપિ મૂઢસ્ય પરાસબુદ્ધયા,
તત્ સન્નિધૌ હી? ન કિમધ્યકૃત્યમ . ૧૯ પ્લેચ્છનું શરતિરાક્ષસૈશ્ચ,
વિડમ્બિતેડમીમિરનેકશેહરહમ; પ્રાપ્તત્વિદાની ભુવનકવીર!
ત્રાયસ્વ માં યત્તવ પાદશીનમ, ૨૦
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી સાધારણ જિન સ્તવન
૪૨૭
હિન્હા સ્વદેડપિ મમત્વબુદ્ધિ,
શ્રદ્ધાપવિત્રીકૃતસદ્વિવેકા મુક્તાન્યસંગઃ સમશત્રુમિત્ર,
સ્વામિન્ ! કદા સંયમમાતનિધ્યે?. ૨૧ ત્વમેવ દેવે મમ વીતરાગ,
ધર્મો ભવદ્દર્શિતધર્મ એવ; ઇતિ સ્વરૂપે પરિભાવ્ય તસ્મા
પેક્ષણ ભવતિ સ્વભ્રત્યઃ ૨૨ જિતા જિતાશેવસુરાસુરાઘાટ
કામાદય કામમમી ત્વયેશ ત્યાં પ્રત્યશકતાસ્તવ સેવક તુ,
નિવ્રુતિ હી! માં પરુષ રુવ. ૨૩ સામર્થ્યમેતદ્દભવતેડસ્તિ સિદ્ધિ,
સત્તાનશેષાનપિ નેતમીશ !; ક્રિયાવિહીન ભવદંહિલીન,
| દીન નું કિં રક્ષગ્નિ માં શરણ્ય !. ૨૪. ત્વત્પાદપદ્મદ્વિતયં જિનેન્દ્ર !
ફુરત્યજસં હદિ યસ્ય પુંસક વિશ્વત્રીશ્રીરપિ નૂનમેતિ,
તત્રાશ્રયાઈ સહચારિણીવ. ૨૫ અહં પ્રત્યે ! નિર્ગુણચક્રવર્તી
ફૂરે દુરાત્મા હતકઃ સપામા;
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪૨૮
દાન-માણિક્ય તિલક-સ્વાધ્યાય-મજરી
હી દુઃખરાશી ભવવારિાશો
યસ્માન્નિમગ્નાસ્મિ ભવદ્રિમુક્તઃ. ૨૬
સ્વામિન્ ! નિમગ્નાસ્મિ સુધાસમુદ્રે
યજ્ઞેત્રપાત્રાતિથિદ્ય મેડભૂઃ;
ચિંતામણી સ્ક્રૂજતિ પાણિપદ્મ,
પુંસામસાધ્યા ન હિઁ કશ્ચિંદ્ર, ૨૭
ત્વમેવ સંસારમહામ્બુરાશો,
નિમજ્જતા મેં જિન ! યાનપાત્રમ્ ; ત્વમેવ એ શ્રેષ્ઠસુખૈકધામ !
વિમુક્તિરામાઘટનાભિરામઃ. ૨૮
ચિન્તામણિસ્તસ્ય જિનેશ ! પાણી,
કલ્પદ્રુમસ્તસ્ય ગૃહાંગણુસ્થઃ;
નમસ્કૃતા ચેન સદાપિ ભા,
શ્તાત્રૈઃ સ્તુતા દામભિરચિંતાઽસ. ૨૯
નિમીલ્ક નેત્રે મનસઃ સ્થિરત્વ,
વિધાય યાવજ્જિન ! ચિ'તયામિ;
ત્વમેવ તાવન્ન પાડસ્તિ દેવા,
નિઃશેષકર્મ ક્ષયહેતુરત્ર. ૩૦
ભા સ્તુતા અપિ પરે પરયા પરંભ્યું,
મુક્તિ. જિનેન્દ્ર ! તે ન કથચનાપિ;
સિક્તા: સુધારસઘટેરપિ નિમ્મવૃક્ષાઃ,
વિશ્રાણયન્તિ નહિ ચૂતક઼લ* કદાચિત્ . ૩૧
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી સાધારણ જિનસ્તવન
ભવજલનિધિમધ્યાન્નાથ ! નિસ્તાય કા:, શિવનગરકુટુંબી નિર્ગુણૢાપિ ત્વયાહમ ; નહિ ગુણુમગુણુ' વા સંશ્રિતાનાં મહાન્તા,
નિરુપમકાર્ડીઃ સર્વથા ચિન્તયન્તિ. ૩૨
૪૨૯
પ્રાપ્તત્વ' બહુભિઃ શુભસ્ત્રિજગતચૂડામણિદે વતા, નિર્વાણપ્રતિભૂરસાવપિ ગુરુશ્રીહેમચન્દ્રપ્રભુ; તન્નાતઃ પરમસ્તિ વસ્તુ કિમપિ સ્વામિન્ યદશ્ય ચે, કિં'તુ ત્વચનાદરઃ પ્રતિભવ' સ્તાદ્વ માના મમ. ૩૩ ઇતિ કુમારપાલભૂપાલકૃતસ્તવ:
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________
શુદ્ધિ-વૃદ્ધિ
४६
પંક્તિ ૧૫ ૧૦
અશુદ્ધ પણ પએ સુહુમાં
સુહમાં તિરિએ અણુત તિરિએસત દોદ
દદાદો તતા
તતો
૫૨
૧૭
६७
જે
૭૪
७४
૦
૧૭
છ
લદ્ધ ઇસિ મણદુગ પગલ અવિરજી સન્મ
-
૧૨ ૧૧
હ૮
૧૦૪ ૧૧૦ ૧૧૭
લદ્ધિ ઈચછસિ મણુદુગ પગયું અવિરઈ સમ્મા મીસઉદય તે કરણાઈએ સેઢિપડિએ પસારિએ મણુપત્તા વિસાલિસહિ વિકિમ
૧૭
૧૨૦
કિરણાઈએ સેઢીપઢિઓ પસારએ મણુપતા વિસાલસેહિં વિકિસ્સે
૧૨૯
૧૩૦
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૪૩૧ :
પંક્તિ
પણ ૧ ૩૫
૨૦
૧૩૫
૨૧
૧૩૯ ૧૫૨ ૧૬૪ ૧૬૮ ૧૭૪
૦
૧૭૬ ૧૮૯ ૧૮૯
૧૯૯
IN
૧૭
અશુદ્ધ
શુદ્ધ પાસપહે પાસનાઈપ મિત્તિ
મેત્તિ ભાલ
બાલ અકાહણે અહણે રાય
રાય ભવિતા ! ભવિતાણુ આમિર્સ સમિસ સગપૂઅં
સિલેગપૂએ સક્કણુ
સકોણ સખેણ સફેણ કાલણુએહિં. કોલસુણએહિં મિઅચારિ મિઅચરિયું તો વહાણંમિ તકસ્મૃમિ તરુણો
તરુણસિ કતિ સંગંચ
સગ્નન્ય વતભિખે વંતલિખે પલંધણું પલ્લંઘણે અગ્નિત
અગિહત્ત ગૂઢા
મૂઢા સહસં મુકઆ સહસમ્મઈયા પતિઆઇના પરિતા નિભઈ પછી આ પ્રમાણે પાઠ વધારો. પચ્ચખાણેણં ઇરછાનિરાહ જયણઈ, ઈછાનિ ગએ ય શું છે સવશ્વેસુ વિણયતાહે સીઈભૂએ વિહરઈ. .
૧૫ -
૧૯૯ ૨૦૧ ૨૦૫ ૨૦૮ ૨૧૦ ૨૨૭ ૨૨૮ ૨૨૮ ૨૩, ૨૪૧ ૨૪૪
= = - - - = 2 & 4 - - • •
-
Page #499
--------------------------------------------------------------------------
________________
પૃષ્ઠ
૨૪૬
૨૪૭
૨૪૮
૨૫૦
૧૭૦
૨૭૨
૨૮૦
૨૮૪
૨૮૭
२८८
૩૦૩
૩૦૫
૩૦૬
૩૦
૨૧૩
૩૧૬
ગમ
૩૨૩
૩૨૯
૩૨૯
૩૨૯
૩૩૨
પક્તિ
"
૨૨
૨૦
૧૨
૧૨
૧૨
૧૮
૨૨
急定
...
: ૪૩૨ :
૧૮
અશુદ્ધ
જયઈ
શુદ્ધ
જષ્ણુયઇ, ધ. નિજર' જયાઇ.
તકકે
તકક્રેઇ, ના પીલેઇ
ભાવેમાણે ભાવેમાણે, આપસદ્ અણુસ્સિયત્ત' જણુય અણુસ્સિયત્તણુ
મિ
વે મિ
સવવેસ
ગુણ
८
પડરુલ્લાએ
૪
તવ
૬ ચઽરિ'દિણુ જીવાણું વિજટમ્મિ સએ કાએ
૧૩
સણહુપયા
ખરસ
કસાયવેઅણુિ
દુખસ
કસાયમાણિજ સવજીવે
સણુયા પહેલી પંક્તિ રદ કરવી
જહણેણુ પ ુરુલ્લાઅ
તય
નવમી પંક્તિ નીચે પ્રમાણે ઉમેરવી Çોકાલવિભાગ તુ તેસિ. વાચ્છ સહન્વિહ’. ૧૮૭
ઋણાયારણ સેવા અણુાયારભ ́ડસેવી
શય
રિણન
મહત્ત્વા
સગ પરીવારા
વ્યુત્પાદ્ય
શન
હારિણેન
મમત્વા
સગ
પરીવારાં
વ્યુત્પાદ
Page #500
--------------------------------------------------------------------------
________________ समाज की काया पलट करनी है ? जैन समाज के दानवीरों का धर्म है कि लक्ष्मी की चंचलता समज कर समाज कल्याण के काम करते रहें विश्वविद्यालय एक एसा विद्याविहार बनेगा जिससे विद्वानों, वक्ताओं, पंडितों, कार्यकर्ताओं, समाज सेवकों और साहित्यकारों की वृद्धि होगी। कोलेज, समृद्ध ज्ञानमन्दिर, पुरातत्त्वमन्दिर साहित्य प्रकाशन और संशोधन आदिसे विश्वविद्यालय विश्व में ज्ञान का प्रकाश फैला कर जैन धर्म का विजयध्वज लहरायेगा। वल्लभ-वाणी संगठन यदि क्रियाकांड विविध हों, गच्छ जुदे जुदे हों, जुदे जुदे प्रांत के हों, आचार्य भी जुदै जुदे हों, विचारों में थोडा सा अंतर हो, फिर भी भगवान महावीर के पुत्र के नाते हमें संगठन साधना चाहिये। संगठन द्वारा जैन समाज का उद्योत करना चाहिये, संगठन के सिवा जैन धर्म का हास हो रहा है। संगठन से चमत्कार होगा, समाज बलिष्ट होगा, संगठन के सिवा हमारा उद्धार और उत्कर्ष का कोई गस्ता नहीं. भगवान महावीर के पुत्रों को संगठित होकर जैन धर्म को विश्वधर्म धनाना होगा। वल्लभ-वाणी भी. पा. प्रेस: पाबाता!