Book Title: Sanghbhed Namnu Mahapaap
Author(s): Vijayjaidarshansuri
Publisher: Jinagna Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/035327/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa saMghabheda nAmanuM mahApApa lekhaka paramagurudeva pUjyapAda AcAryabhagavaMta zrImad vijaya rAmacandra-ravicandrasUrIzvarajI mahArAjAnA kRpApAtra tejasvI paTTadhara jinAjJA prabhAvaka pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya jayadarzanasUrIzvarajI mahArAjA prakAzaka zrI jinAjJA prakAzana Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa saMghabheda nAmanuM mahApApa: eka avalokana zrI tIrthaMkara paramAtmAe sthApelo ane e ja tArakanI AjJAne mastake dhAraNa karanAro caturvidha zrIsaMgha vizvamAM sarvazreSTha che. AvA zrI saMghanI stuti AgamomAM paNa karavAmAM AvI che. Avo zrI saMgha ekAMte bhaktipAtra che. tenI AzAtanAno vicAra paNa na thaI zake. AvA zrI saMghamAM ayogya AtmAo ghUsI jAya to zrI saMghanI garimAne chinnabhinna karI nAMkhe. mATe tevAM aniSTa tattvonI hakAlapaTTI karavA mATe sadIo pahelA pUrvadharonA nikaTakAlIna pUjyapAda AcArya bhagavaMta zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAe trADa nAMkhelI : UTInutta saMyo, sesapuSTisaMdhA "jinAjJAne samarpita hoya te jinezvara paramAtmAno saMgha. jinAjJAne phagAvI denAruM moTuM ToLuM paNa hADakAno mALo kahevAya." jinAjJA svIkAravAne badale manamAnI karanArAno saMghamAMthI viccheda karanAruM teozrInuM A zaktizALI vacana che. Aje paNa e eTaluM ja vajanadAra che. vartamAna sadInA amara yugapurUSa pUjyapAda AcArya bhagavaMta zrImad vijaya rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjAe paNa paramAtmAe sthApelA zrIsaMghanI surakSA ane bhakti mATe ajoDa puruSArtha karelo. bhagavAnanI AjJAnI chaDecoka hAMsI uDAvatI vAto saMghanA nAme keTalAka tattvoe zaruM karelI teno jabbara pratikAra teozrIe karelo. zrI naMdIsUtra AgamamAM karelI zrI saMghanI stutinA zlokonA AdhAre teozrIe je rIte zrI saMghanI mahAnatAne pragaTa karelI te kadAca sAhityajagatanI adbhuta - abhUtapUrva ghaTanA hatI. ATalA UMDANathI, ATalI pAradarzI, ATalI dhAradAra, ATalI gaMbhIra, ATalI nIDara ane mANasanA ruve ruve saMgha pratye ahobhAvanA dIvaDA pragaTAvatI rajuAta vartamAnanA prApta sAhityamAM ajoDa che. koI zAstragranthanI racanA nahi, paNa lokabhASAmAM thayelAM pravacanonI e dhArAbaddha rajUAta hatI. dhasamasatA gaMgApravAha jevI e pravacanadhArAmAMthI jhIMlAyelo e pravacanono sAra be hajArathI vadhu pAnAMomAM saMgrahita thayo che. Aje paNa ene Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa vAMcanAramAM zrI saMgha pratye bhArobhAra ahobhAva pragaTAve evI pracaMDazakti e saMgrahamAM che. joke aDhI-aDhI kalAka sudhI akhkhalitapaNe vahetI e pravacanagaMgAmAMno A eka nAnakaDo hisso che. A to himazilAnI Toca ja gaNAya. bAkI badhuM to pravAhamAM vahI gayuM. "saMgha" zabdane ghUMTI ghUMTIne ATalA samaya sudhI avirata pravacano teozrIe karyA e vartamAna samayanI to ekamAtra ghaTanA che paNa bhUtakALanI sadIo upara najara karIe to paNa maLatA AdhAromAM paNa A ghaTanA ekamAtra jaNAze. AvA samartha zAsananAyaka, saMghahitaciMtaka - saMghasthavira mahApuruSanA hRdayamAM zrIsaMghanuM sthAna TocanI kakSAe hatuM. saMghamAM samAviSTa AtmAone jinAjJAmAM sthira rAkhavAno prabaLa puruSArtha karanArA A mahApuruSa mATe Aje "saMghabheda karanArA tarIkeno apapracAra jorazorathI cAlI rahyo che je taddana khoTo che. AmAM bhoLA lokonuM ToLuM to evuM sUtra apAya tevo nAro lagAve. paNa jeo potAne bhaNelA-gaNelA samaje che teo paNa AnI AgevAnI laIne cAle che temane 'abhyAkhyAna' nAmanuM pApa lAge ke nahi te teo vicArI zake ane bIjA paNa vicAravAnI kSamatA dharAvatA AjanA buddhijIvI mANaso paNa satya sudhI pahoMcavAno prayAsa karI zake te mATe ahIM teno ItihAsa vAgoLavAnI bhAvanA che. "saMgha" zuM ane teno bheda zuM enI jemane gatAgama nathI tevA mANaso paNa A saraghasamAM joDAIne potAnI jAtane pApamAM pADI rahI che temane pApa bAMdhatA aTakAvavAnI bhAvanA paNa kharI. pUjyapAda AcArya bhagavaMta zrImad vijaya rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjA upara saMghabhedano Aropa, saMvatsarI sivAyanI bAra parvatithionI kSaya- vRddhine zAstrAdhAre yathAvata rAkhIne ArAdhanA karavAnuM teozrIe pharamAvyuM, tene AgaLa karIne mUkavAmAM Ave che. AmAM dalIla evI thAya che ke je pravRtti ghaNA samayathI cAlatI hoya tenuM parivartana zAstradhAra maLato hoya to paNa saMghanI rajA vinA na karAya. jo evuM parivartana karavAmAM Ave Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa to saMghabhedanuM pApa lAge. zrI saMghanI rajA lIdhA vinA pU.A.zrI rAmacaMdra sU.mahArAjAe saMvatsarI mahAparva sivAyanI bAra parvatithIonI kSayavRddhi svIkArIne ArAdhanA vi.saM. 1992 pachI zaruM karI tethI temane saMghabhedanuM pApa lAge che. ApaNe A vAta upara vicAra karIe. A Aropa kharekhara satya che ke abhyAkhyAna nAmanuM UghADuM pApa che te paNa tapAsIe. sauthI pahelI vAta to e thaI ke A AkhAya banAvamAM eka haLahaLatuM jUThANuM phelAvAya che. pU. A.zrI rAmacandra sU. ma. ekalA bAra parva tithionI kSaya vRddhino mArga zAstrAdhAre navo zaruM karatA hoya to jarUra vicAravuM paDe paNa tatkAlIna samAcAra patro vagere joie tyAre citra kaMika alaga ja dekhAya che. pU. A. zrI siddhisUrIzvarajI mahArAjA, pU A. zrI labdhisUrIzvarajI mahArAjA, pU. A. zrI premasUrIzvarajI mahArAjA ane anya paNa vaDIla AcArya bhagavaMto vageree bAra parvatithionI kSaya- vRddhi svIkArIne ArAdhanA cAlu karI hatI. jo saMghabhedanuM pApa A ja muddA upara lagADavAmAM Ave to A badhA ja mahApuruSo upara paNa AvuM ja kalaMka mUkAI jAya che. bIjA to ThIka, paNa uparanA mahApuruSonA vArasadAro paNa ati utsAhamAM AvI saMghabhedanI bUmo pADavA mAMDe che tyAre pU.A. zrI rAmacandrasU.ma. nI AzAtanA karavAnuM pApa to bAMdhe che, sAthe potAnA guruvaryone kalaMka ApavAnuM paNa pApa bAMdhe che. ahIM ghaNIvAra potAnA matane vajanadAra banAvavA mATe A badhA mahApuruSonA patrone jAheramAM mUkIne bAra parvatithinI kSaya- vRddhi e mahApuruSone iSTa na hatI tevI siddhi karavAno galata prayAsa karavAmAM Ave che. jeo e patra vAMce temane paNa thaI jAya ke A mahApuruSo to kazuM ja jANatA nathI. badhuM zrI rAmacandrasU. mahArAjAe bArobAra karyu hatuM. vAcakonI jANa mATe jaNAvuM chuM ke uparokta traNe mahApuruSonA A tithi sAcI che, evA svIkAra sAthe emAMthI na khasavAnI makkamatA darzAvatA patro meM vAMcyA che. kalaMkadAtAo jeTalI utAvaLa karIne huM tene jAheramAM mUkvA jeTalI utAvaLa karato nathI paNa eno artha evo paNa nathI ke e patro bahAra nahi Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa ja mUkAya. be viruddha maMtavya raju thAya ane e mahApuruSo mATe lokomAM vivAda Ubho thAya e iSTa nathI eTale hAla to ATalo izAro ja karuM chuM. have mukhya muddo ja hAthamAM laie. zuM kharekhara bAra parvatithinI kSayavRddhi karavAnuM sadIothI mAMDI vALavAmAM AvyuM hatuM ane parvatithinI kSayavRddhie AgaLa-pAchaLanI tithionI kSaya-vRddhi karavAnuM sakaLa saMghe svIkArI ja lIdhuM hatuM,? jo sakaLa saMgha AvuM ja svIkArIne cAlato hoya ane ekAeka ja, saMghane kazuM ja jaNAvyA karyA vinA zAstrAdhArone AdhAre mArga cAluM karI devAmAM Ave tyAre saMghabhedanA pApano vicAra karavAno avasara ubho thAya. jUnA zAstrAdhAro to bahuM pragaTa che ja paNa chellI sadIno itihAsa jotA paNa lAge che ke AvA koi dhArAdhoraNa saMghamAM ekamate cAlatA hoya tevuM jovA maLatuM nathI. uparathI kevI aMdhAdhUMdhI te samaye pravartamAna hatI teno itihAsa thoDo yAda karI laie. e joyA pachI to tame paNa saMmata thazo ke saMghabhedanuM pApa koi paNa pAyA vinA ubhuM karavAmAM AvyuM che. prAcIna zAstrAdhArono ane arvAcIna aMdhAdhUdhIno barAbara khyAla AvI zake tevo Akho saMgraha eka pustakamAM maLe che. pustakanuM nAma khUba lAMbuM che paNa temAM kareluM kAma jotA lAMbA nAmanI phariyAda karavAnuM bhUlI javAya tevuM che. pustakanuM nAma che : "parvatithi tathA saMvatsarI mahAparvanI ArAdhanAne aMge zAstrAnusArI suvihita paraMparA mAnya mananIya vicAraNA.' che ne lAMbu nAma? A pustakane "mananIya vicAraNA evA TUMkA nAme paNa oLakhI zakAya che. pustakanA lekhaka che : prazAMtamUrti pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya bhadra sUrIzvarajI mahArAjAnA vidvAna ziSyaratna pU. munipravarazrI janakavijayajI mahArAja ane upayogI pariziSTa 1 thI 10 nA saMgrAhaka che : pU. paMnyAsapravarazrI jinendravijayajI gaNivara (hAla AcArya). zrI janakavijayajI mahArAjanuM lakheluM A pustaka vi. saM. 1993nI sAlamAM bhAbhara saMgha taraphathI "sAMvatsarI parvatithi vicAraNA' A nAme bahAra paDyuM hatuM. pariziSTa sAthe samRddha banela e pustakanuM punarmudraNa vi. saM. 2029mAM Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa uparanA lAMbA nAme thayuM. A pustakamAM chapAyela AdhAro sAthe bIjA bIjA paNa pustakonA AdhAro laIne saMghabhedanA viSayane samajavAno puruSArtha ApaNe karIe. Aje ghaNIvAra tamArA kAne evI dalIlo paDI haze ke "jaina paMcAMga mujaba to tithinI vRddhi AvatI ja nathI ane tithino kSaya Ave che te paNa dara bAsaThamI tithino. eTale Aje laukika paMcAMganA AdhAre ApaNe je tithio svIkArIe chIe temAM A niyama sacavAto nathI. mATe Aje tithinI bAbatamAM koI ja sAcuM nathI." jaina paMcAMganA nAme Aje jeTalI gerasamajo phelAvavAmAM Ave che teno javAba "zrI paryuSaNA sthiti vicAra' nAmanA vi. saM. 1486mAM racAyelA zAstramAM maLe che. A granthanA kartA che : pU. A. zrI somasuMdara sU.ma.nA ziSya paMDita zrI harSabhUSaNa gaNivara. temaNe lakhyuM che : "viSamakALanA prabhAvathI jaina TippaNAno viccheda thayelo che. tyArathI bhAMgela-tUTelane TippaNA uparathI AThama caudaza Adi karavAthI te sUtrokta thatI nathI eTalA mATe Agama ane lokonI sAthe bahu virodhano vicAra karIne sarva pUrva gItArtha AcAryadevoe "A paNa AgamanA mUkhavALuM che.' evo vicAra karIne pratiSThA - dIkSA Adi sarva kAryonAM muhUrtomAM laukika TippaNuM ja pramANa karyuM che, svIkAryuM che. kAraNa ke, zrI siddhasena divAkarasUri mahArAjAnuM paNa vacana che ke "anya darzanIonAM zAstromAM paNa je sAruM che te, he sarvajJa prabhu, ApanA kathana karelA AgamasamudranAM ja uDelA biMduo che." A kAraNathI vartamAnakAlIna gItArtha sUrivaro paNa e ja pramANe laukika TippaNAne ja pUrvagItArthasUrivaronI jema pramANabhUta mAnIne cAlI rahyA che." Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa A lakhANathI spaSTa samajAya che ke paMdaramI zatAbdi agAuthI sarvagItArthoe laukika paMcAMganA AdhAre muhUrta vagere mAnya rAkhavAnuM svIkAryuM che. Aje jaina TippaNAnI vAta ubhI karavAno prayAsa je vidvAno kare che e anadhikAra ceSTA ja che. paMdaramI zatAbdi pahelAthI Aja sudhImAM thaI gayelA dhuraMdhara gItArthomAMthI koIe jaina paMcAMga UbhuM karavAnuM sAhasa karyuM nathI. sarvagItArthone mAnya laukika paMcAMgane amAnya karavAnI vAta taddana anucita che. tamane prazna thaze ke AmAM to pratiSThA-dIkSAnA muhUrta mATe ja laukika paMcAMga svIkAravAnI vAta lakhI che. ApaNA parvonI ArAdhanA mATe kyAM lakhyuM che? to vAMco hajI AgaLa. granthakAra thoDA AgaLa jaIne lakhe che ke "hamaNAM vRddhi pAmela ke vRddhi na pAmela tithi, mAsa, comAsa-paryuSaNA vagere parvo, pratiSThA, dIkSA Adi kAryo laukikaTippaNAne anusAre ja karavAno vyavahAra badhe che." AmAM tithi, mahino, comAsI, paryuSaNA vagere parvo paNa laukika paMcAMganA AdhAre ja karavAnuM spaSTa lakhyuM che. Aje dIkSA-pratiSThA vagerenA muhUrtamAM laukika paMcAMgamAM kSayavRddhi je pramANe AvI hoya tene mAnya rAkhIne ja ekatithi pakSa cAle che. jaina dIkSA ane jainapratiSThA hovA chatAM tithine "jaina" saMskAra ApavAnI vAta uccAratA ja nathI. jayAre parva divasonI ArAdhanAnI vAta Ave tyAre laukika paMcAMga mujaba na thAya, emAM to "jaina saMskAra ApavA paDe evI vAta karIne parvatithionI kSayavRddhimAM pheraphAra kare che. 'muhUrtamAM laukika paMcAga mujaba cAlavAnuM paNa ArAdhanAmAM to ApaNA niyama lagADavA paDe ne? AvuM mugdha lokone ADA pATe caDhAvavA mATe kahI denArA vidvAno uparanA pATha tarapha dhyAna Ape. A zAstrapATha to pratiSThA - dIkSAnI jema ja tithi, comAsI -paryuSaNA vagere parvo (parvomAM badhA ArAdhya divasono samAveza thaI jAya che.)mAM paNa laukika paMcAMgane AdhAre vyavahAra karavAnuM lakhe che. dIkSA-pratiSThA vagerenA muhUrtamAM potAno mAnelo pheraphAra Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa karavA jAya to kharAba phaLa maLavAno Dara lAge che. tithinI ArAdhanAmAM pheraphAra kare temAM bhavAMtara bagaDavAno Dara kema nahi lAgato hoya ? ArAdhya tithiono manamAnyo jevo pheraphAra karavAmAM Ave che tevo jo muhUrtanI bAbatamAM karavAmAM Ave to hiMdustAnabharano koI jayotiSa zAstrano abhyAsI mAnya na rAkhe. AvuM uTapaTAMga gaNita mugdha jaina ArAdhakonA mAthe kema ThokI besADavAmAM Ave che? uparano zAstrapATha to evuM karavAnI rajA Apato nathI. zrI zrAddhavidhi prakaraNa to bahuM ja prasiddha grantha che. zrAvakAcAranI sAMgopAMga mAhitI mATe A granthano chUTathI upayoga thAya che. pU. A. bha. zrI ratnazekhara sU. mahArAjAe vi. saM. 1506mAM racelo A grantha paNa cokhkhuM pharamAve che ke cAturmAsika, vArSika, pAkSika, paMcamI, aSTamI parvomAM te tithio pramANa jANavI ke jemAM sUryodaya thayo hoya, anya nahi. udayamAM na hoya tevI tithi pramANabhUta mAnavAmAM Ave to AjJAbhaMga, anavasthA, mithyAtva ane virAdhanA evA cAra moTA doSo lAge che." parvatithinI kSayavRddhi AvatA Aje je rIte anya tithionI kSayavRddhi karI nAMkhavAmAM Ave che tenA kAraNe sUryodayavALI parvatithi maLatI nathI. bhaLatI ja tithine parva tithi banAvI devAmAM Ave che. A moTA doSanuM kAraNa che. parvatithinI kSayavRddhine khullaMkhullA svIkAravAnI vAta karanArA soLamI ane sattaramI zatAbdinA zAstrAdhAro moTI saMkhyAmAM che. akabara bAdazAhanA pratibodhaka pU. tapAgacchAdhipati AcAryabhagavaMta zrI hIrasUrIzvarajI mahArAjAne pUchavAmAM AvelA prazno ane teozrIe pharamAvelA uttaronA saMgraha svarUpano zrI hIrapraznottara nAmano grantha tithinI Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa kSayavRddhinI paNa vAta kare che. ghaNAM prazno A viSayanA che temAMthI tamane tarata ja samajAI jAya tevo eka praznottara ahIM raju karuM chuM : prazna : punama amAsanI vRddhi hoya tyAre pahelAM temAMnI audayikI (bIjI) tithi ArAdhya gaNAtI hatI paNa koIka ema kahe che ke Apa (eTale kepU. hIra sU. ma.) pahelI tithine ArAdhya jaNAvo cho to temAM zuM samajavuM? uttara : punama amAsanI vRddhi hoya tyAre audayikI (bIjI) tithi ja ArAdhya jANavI. arthAt pahelI punama amAsa ArAdhya nathI. AmAM punama-amAsanI vRddhine koI paNa khacakATa vinA tapAgacchAdhipatie svIkArI lIdhI che. "be punama koI dI' hotI haze? be punamanA tame be upavAsa karazo ? be punama Ave tyAre be terasa karI nAMkhavAnI. punama to eka ja hoya !" AvI koI vAta teozrIe karI nahi. teozrIe be punama-amAsane te ja rUpe svIkArI lIdhI. phakta ArAdhanA mATe samAdhAna ApyuM ke pahelA divasanI punama ArAdhya nathI. bIjA divasanI puname punama saMbaMdhI ArAdhanA karavI. A ja samAdhAna amAsane paNa lAgu paDe che. Aje jayAre be punama-amAsa Ave tyAre be punama-amAsane badale be terasa karI nAMkhavAmAM Ave che te samaye vacce rahelI caudazanI pathArI pharI jAya che. sAsare gayelI vahunuM nAma badalI nAMkhavAmAM Ave che tyAre vyakti enI e ja rahe che phakta nAma ja badalAya che. ahIM to punama-amAsa ane terasanA parivartanamAM AkhI ne AkhI audayikI caudaza ja khovAI jAya che. caudazane potAnuM ghara choDIne pahelI pUnamamAM jaIne besavuM paDe che. tapAgacchAdhipati AcAryabhagavaMtazrI vijayahIrasUrIzvarajI mahArAjAnA paTTaghara tapAgacchAdhipati AcAryabhagavaMtazrI vijayasenasUrIzvarajI mahArAjA paNa potAnA gurUdevanA pagale ja cAlyA hatA. bAra parvatithinI kSaya-vRddhi na thAya tevI mAnyatA teozrInI paNa nA Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 10 hatI. teozrInA "zrIsenaprazna' granthanA eka praznottarane ja ApaNe ahIM mukIe chIe. "praznaH aSTamI Adi tithinI vRdhdhi hoya tyAre bIjI aSTamI AdimAM tithinuM ArAdhana karAya che. paNa te divase paccakakhANa vakhate e tithi ghaDI, be ghaDI hoya che. eTalI tithinI ja ArAdhanA thAya che. pachI noma vagere lAgu paDI jAya che. tethI saMpUrNatithinI to virAdhanA thaI. kAraNa ke saMpUrNa AThama to pahelI AThame hatI. have jo paccakhANa samayamAM joIe to pahelI tithie banne, paccakakhANanA samaye paNa tithi che ane AkhA divasa sudhI paNa tithi rahe che eTale pahelI tithie ArAdhana sAruM thAya che. A prazna thayo. uttara : "kSaye pUrva tithiH hAryA, vRddhI hAryA tathottara' A pramANe zrI umAsvAtivAcakanuM vacana pramANabhUta hovAthI vRddhi hoya tyAre thoDI hovA chatAM paNa bIjI tithi pramANabhUta che." AmAM bAra parvatithinI vRddhino jAhera svIkAra to karyo ja che. sAthe zrI umAsvAti bhagavaMtanA praghoSano artha paNa spaSTa karI Apyo che. parvatithinI vRddhi Ave tyAre nathI to AgaLanI tithinI vRddhi karI nAkhavAnI, nathI to pAchaLanI tithinI vRddhi karavAnI, te parvatithinI vRddhi ja mAnya rAkhavAnI che. vRddha maryA tathottarAno artha parvatithinI paNa vRddhi Ave tyAre pahelI nahi paNa bIjI tithine pramANabhUta mAnavAnI che. ane temAM te tithi saMbaMdhI ArAdhanA karavAnI che. pU. tapAgacchAdhipati senasUrIzvarajI mahArAjAnuM A mArgadarzana svIkAravAmAM zaramAvAnuM choDI devAmAM Ave to vivAda badho sameTAI jAya. zrI umAsvAtijI bhagavaMtanA praghoSanA artha viSayaka spaSTatA A praznottaranI AgavI vizeSatA che. jagadgurU zrI hari su.ma.nI puNyatithi agiyArasa che. kyAreka agiyArasanI vRddhi Ave to e tithi saMbadhI nirvANa mahimA, pauSadha, Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 11 upavAsa, vagere karyAM pahelI agiyArase ke bIjI agiyArase karavuM evo prazna paNa che. temAM paNa "senapraznamAM uttara ApatA be-agiyArasa hoya ja nahi tevo javAba nathI Apyo. javAbamAM lakhyuM ke "audayikI" (pahelI tithi phalga kahevAya eTale audayikI tithi bIjI ja gaNAya) arthAtu bIjI agiyArase zrI hIravijayasUri nirvANa-pauSadha vagere karavuM." sAdhu maryAdApaTTaka vikramanI 1583nI sAlamAM racAyo che. paTTaka banAvanAra che : pU.A.zrI ANaMdavimala- sUrIzvarajI mahArAjA, temAM navamo ane dasamo bola tithinI vAta kare che. vAMco : bola navamo : "bIja, pAMcama, AThama, agiyArasa, caudasa, amAvAsI, punama evaM mAsa mAhe 12 dina vigaI ma vahiravI. bola dazamo : tiNI vAdhaI siMhA eka dina vigaI na vahiravI" jUnI bhASAmAM lakhAyela che. sAdhu jIvanamAM custatA vadhe te mATe paTTaka banAvavAmAM Avelo che. navamA bolamAM mahinAmAM bAra parvInA bAra divasa vigaI vahoravAno niSedha karyo che. dazamA bolamAM jo bAra parvamAMnI koIpaNa tithinI vRddhi Ave to eka divasa vigaI na vahoravI tevo khulAso paNa karyo che. have tame ja vicAro : bAra parvatithionI kSaya vRddhi svIkAravAno mata navo che ke zAstrIya che! ApaNA zAsananuM paramapavitra kalpasUtra dareka jaina mATe parama AdaraNIya che. A Agama upara dhuraMdhara TIkAkAroe vivecana kareluM che. temAMthI paNa ApaNane dIvA jevuM spaSTa mArgadarzana maLe che. eno svIkAra karavAmAM kayo jaina bacco AnAkAnI kare ? vAMco e TIkAnA mazAla jevuM ajavALuM pAtharatA zabdo : zrI kalpasUtra Agama upara kalpakiraNAvalI nAmanI TIkA mahopAdhyAya zrI dharmasAgarajI gaNivare racI hatI. racanAsamaya vikrama saMvata 1628no Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 12 che. A pU. mahopAdhyAyazrI pU. A. zrI dAna sU. mahArAjAnA ziSya che ane akabara bAdazAhanA pratibodhaka jagadguru pU. zrI hIrasU. mahArAjAnA vaDIla gurubhAI che. teozrIe TIkAmAM evo prazna uThAvyo ke be bhAdaravA mahinA Ave tyAre zrI paryuSaNA mahAparvanI ArAdhanA kayA bhAdaravAmAM karavI, pahelA ke bIjA? tenA uttaramAM teozrIe bIjA bhAdaravA mahinAmAM paryuSaNA karavAnuM kahyuM. A vAtanA samarthanamAM teozrIe spaSTa zabdomAM lakhyuM che : pAkSika pratikramaNa caudazanA divase niyata che. te caudazanI jo vRddhi Ave to pahelI caudazane choDIne bIjI caudazane grahaNa karavI." jo be caudaza hoya ja nahi to AvA zabdo pU. mahopAdhyAyazrI dharmasAgarajI mahArAja lakhI ja na zake. teozrIe spaSTa zabdomAM be caudazano svIkAra karyo che. tapAgacchamAM jo be caudaza svIkAravAmAM AvatI ja na hoya to teozrI be caudazano svIkAra karIne pahelI caudaza choDavAnI ane bIjI caudaze pratikramaNa karavAnI vAta lakhI zake ja nahi. Aje be tithi pakSa tarIke oLakhAto varga pU. dharmasAgarajI mahArAjanA vacana mujaba ArAdhanA kare che tyAre 'be tithivALA navo paMtha kADhe che" AvuM bolavuM e pragaTa mRSAvAda che. jeozrInuM nAma joDIne devasUra saMghanA nAme Aje je vAta cAlI paDI che te pU. tapAgacchAdhipati AcAryadevazrI devasUrIzvarajI mahArAjAnA vaDIla ane zirodhArya hatA, pU. dharmasAgarajI mahArAja. pU. dharmasAgarajI mahArAje spaSTa lakhelI caudazanI vRddhine utthApIne 'parvatithinI kSaya-vRddhi thAya ja nahi evo navo paMtha khuda pU. devasUri mahArAja kADhe ? chatAM Aje AvI uTapaTAMga vAto ThaMDe kaleje vahetI mUkAI che ane potAne buddhimAna gaNato varga AMkha mIMcIne svIkArI paNa le che ! zrI dharmasAgarajI mahArAjanI A ja vAtane samarthana ApavAnuM kAma tyAra pachInA samartha TIkAkAroe paNa karyuM che. jagadguru pU. A. zrI hIra sU. ma.nA praziSya paMDita pravara zrI jayavijayajI mahArAje "zrI kalpadIpikA Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 saMghabheda nAmanuM mahApApa nAmanI TIkA racI che. racanAkALa vi. saM. 1677no che. temAM paNa e ja lakhyuM ke "pAkSika pratikramaNa caudazanA divase karavAnuM niyata che. jo caudazanI vRddhi hoya to pahelI caudazane choDIne bIjI caudaza svIkAravI." e ja rIte pU. jagadguru hIra sU. mahArAjAnA praziSyaratna pU. mahopAdhyAya zrI vinayavijayajI mahArAje paNa zrI kalpasUtra Agama upara subodhikA' nAmanI TIkA racI che teozrIno racanAkALa che: vi. saM. 1696. teozrIe paNa TIkAmAM lakhyuM che ke "caudazanI vRddhi Ave tyAre pahelI caudazane choDIne bIjI caudazamAM pAkSika kRtya karAya che." Ama zrI kalpasUtra AgamanI traNa traNa TIkAmAM caudazanI vRddhino svIkAra khullaMkhullA karavAmAM Avyo che. jo tapAgacchanI sAmAcArI parvatithinI kSaya-vRddhi na ja svIkAravAnI hoya to kadAca ekAda TIkAkAra bhUlamAM be caudaza lakhI nAMkhe. traNa traNa TIkAkAra eka sarakhI ja bhUla kare ? kharA arthamAM juo to A traNa TIkAkAranI bhUla kadI na kahevAya. traNeya TIkAkAre be caudazanI lakhelI vAta tapAgacchanI nakkara mAnyatA kahevAya. temAMya pU. mahopAdhyAya zrI vinayavijayajI mahArAje to subodhikA TIkAmAM kiraNAvalITIkAnI kSatio tarapha dhyAna paNa doryuM che. jo be caudazanI vAta paNa kSati hoya to tenA aMge paNa subodhikA TIkAmAM ullekha maLI zakata. uparathI teozrIe paNa caudazavRddhine svIkArI ja che te ja batAve che ke tapAgacchanI mAnyatA "parvatithinI kSayavRddhi na thAya tevI nathI. jemanA stavano lokajIbhe ramI rahyA che te pU. A. zrI jJAnavimala sU. mahArAjAe zrI pAkSika parvacAravicAranI racanA karI che. racanAkALa che : vi. saM. 1728. A granthamAM paNa caudazanA pAkSika ArAdhanA karAya tevI siddhi karavA mATe avacUrNino pATha ApatA lakhe che ke Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 14 "jyAre pAkSika vagere tithi paDe che (arthAt kSaya hoya che, tyAre pUrvatithie te kSaya pAmelI tithinuM kArya karavuM joIe paNa agratithi eTale ke pachInI tithimAM te kSaya pAmelI tithinuM kArya karavuM joIe nahi kAraNa ke je tithino kSaya che tenI pAchaLanI tithimAM kSaya pAmelI tithinI gaMdha sarakhI paNa hotI nathI. evuM avacUrNimAM kahyuM che." ATaluM lakhyA pachI zrI umAsvAti vAcakavaryanI 'kSa pUrvI' vALA prasiddha praghoSanI paNa sAkSI ApI che. Ama parvatithino kSaya ane vRddhine jaNAvatAM zAstro joyA pachI have vacamAMnA gALAmAM je aMdhAdhUMdhI phelAI hatI tenA para paNa eka dRSTipAta karIe. pUrvagraharahita nirIkSaNa ApaNane satyanI najIka laI jaze. jagadguru pU. hIra su.ma.nA samaya pachI vacamAMnA gALAmAM parvatithinI kSayavRddhi aMge je aMdhAdhUMdhI phelAI hatI te ApaNane te samaye lakhAyelAM patro, je Aje upalabdha che, temAMthI jANavA maLe che. have kramasara e patro ahIM rajuM karuM . je pustakamAMthI A patro lauM chuM tenA nAma-ThAma paNa sAthe ja lakhuM chuM. "parvatithinI ArAdhanA aMge pa.pU.A. zrI vijayadAnasUrIzvarajI mahArAja sAhebanuM maMtavya" AvuM lAMbuM nAma dharAvatuM eka pustaka che. temAMnI meTaranA saMgrAhaka - lekhaka che, pa.pU. A. vi. himAMzusUrIzvarajI ma.sA., A pustakane vi. saM. 2042nI sAlamAM zrAvaNa suda 10, zukravAranA divase zrI zve. mUrti pU. tapagaccha jaina saMgha, uparakoTa, jUnAgaDhe bahAra pADyuM che. A pustakamAM zrI himAMzu sU. ma. e potAnA manamAM ghoLAtI vAto lakhI che. sauthI chelle temaNe vi. saM. 1889 vagere sAlanAM patro chApyA che. te patrone raju karyA pachI zrI himAMzu sU. ma. lakhe che ke upara mujaba saM. 1866 nA zrAvaNa vada 5 nA amadAvAdathI muM. dharamavijayajIgaNie vaDodarAnA pramukha modI zrI vIracaMda (kasalacaMda)ne Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 15 patra lakhela che temAM te varSe eTale saM. 1866mAM zrAvaNa vada amAsa be che tenA be paDavA karavAnuM 5. rAma vi., paM. ratana vi. ne jaNAvavAnuM sUcana karela che. ke jeo DahelAnA upAzrayanA mukhya gaNAya che. uparano patra naM. 2 jUnA kAgaLa asala uparathI nakala utArI che." zrI himAMzu sU. ma. e potAnA e pustakamAM chApelAM e prAcIna patro akSarazaH A pramANe che : patra-1 saM. 1889mAM mAgazara vada 0)) be aMge paM. vIra vi. ma. upara khaMbhAtanA saMghano patra ane javAba : svasti zrI amadAvAda mahAzubha sthAne pUjyArAdha tamotama parama pUjyArcanI ANa sakala guNa nidhAna cAritrapAtra cuDAmaNI kumati aMdhakAra bhomaNI aneka zubhopamAM koTI vIrAjamAna sakala paMDita ziromaNI paMnyAsajI 108 zrI zrI zrI zrI vIra vijayajI caraNAnu zrI khaMbhAta baMdarathI lIkhIta samasta saMghatAparI zeTha jesaMgha hIrAcaMda tAparI zA. lakhamIcaMda jesaMga, zA. phatecaMda khubacaMda zA javeracaMda jeThA parI. dharamacaMda devacaMda zA. ratanacaMda devacaMda zA mANekacaMda jecaMda zeTha ratanacaMda jhaveracaMda zA. vakhatacaMda lakhamIcaMda zA. kasturacaMda mAkA zA. jhaveracaMda dharamacaMda zA. nathubhAI mulacaMda zA. anopacaMda hIrAcaMda zA. rUpacaMda zA. jeThA zA. mAraphatIyA saMtoSarAya malakacaMda zA. sArAbhAI somacaMda mAraphatIyA manorAyajI pUjA zA. phulacaMda juThA. zA. jesaMgha hIrAcaMda zA. dIpacaMda pUjA zA. gulAba vAMdaraDA parI jesaMgha ANaMdajI zA. somacaMda jIvarAja zA. motIcaMda kIkA, jhaverI sarUpacaMda mulacaMda zA. tArAcaMda hIrAcaMda zA. lakSmIcaMda sIracaMda zA, coksI pItAMbaradAsa premacaMda, modI harSadacaMda jagajIvana zA. ghelA bhulA. zA. lakhamIcaMda savAI zA. mulacaMda premacaMda, zA. dharamacaMda phulacaMda zA. rUpacaMda saubhAgyacaMda zA. devacaMda harSadacaMda zA. harSadacaMda mulakacaMda zA. vIracaMda Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 saMghabheda nAmanuM mahApApa talakacaMda pAnAcaMda gulAbacaMda zA. kasturacaMda amarasI pramukhanI saMgha samatanI vaMdanA 108 vAra avadhArazojI atre devaguru pasAya sukhazAtA che tamo sukhazAtA patra haraghaDI zrI saMgha upara kRpA karazojI. jata. ja. zrI khaMbhAtanA saMghanI vinaMtI eha che tIthIno virodha 10/ 15 varasa thayo che cAle che ane hamaNAM vartamAna mAgazara vada 0)) be hatI te bAbata keTalAka loko e terasa karI keTalAka lokoe be paDavA karI tethI saMgha lokomAM ghaNI akaLAmaNa cuMthA cutha thaI che terasa ghaDI pa3 caudaza ghaDI 58 amAvAsa ghaDI 60 pastakSarU traNa mItA tIthI pUrNa hatI ane tIthI virAdhIne be terasa karI tenuM zuM lAbha ane tenuM zuM phaLa tapagaccha vALA pala 36 udayAt mAne che te caudaza to udayAt nahI rahI paDIkamaNA velAe caudaza na AvI 14 tIthInuM paDIkamaNuM amAvAsyAe thayuM amAvAsyA tIthInuM paDIkamaNuM paDave thayuM. caudaza tIthIe lIlottarI mahAraMbha thayA eno syo phaLa syo lAbha vaLI vartamAna vaizAkha vada 0))no kSaya hato tethI bArasa terasa bhegA karyA ne caudaza udayAt virAdhyAnuM syophaLa syo lAbha vaLI vartamAna hamaNAM mAgazara vada 0)) be Ave che temAM terasa ghaDI para caudaza ghaDI pa7 amAvAsyA ghaDI 60 e rIte traNa tIthI saMpUrNa che ehavuM dhArajo vaLI e to tamArA gItArtha loka ema kahe che ke jotisApApuA mATe e vIcArajo AThamathI sAta divasa pAkhI karavI e 1530 amAvAsyA mAnanArA caudaze pAkhI kare to temane AThamathI 6 divase pAkhI karavI vaizAkha vada-30 amAvAsyA AThamathI 5 divase pAkhI karI tyAre jotIyAno kIma mela rahyo? 6 divase gaNadharano hukama kaI rahyo ! mATe tIthI bAbata ghaNI kalpanA thAya che te upara jaNAvavAmAM AvyuM A kajIyo suratathI cAlyo che ane suratamAM samAdhAna thayo te hakIkata jANIne surata patra kAsIda mokalIne hakIkata lakhI tehanI nakala maMgAvI te nakala madhye ThIka che te lakhyA pramANe cokkasa vAta che. saM. 1869 (1866)nA tehanI sAle paramANagItArtha moTA paM. uttamavijayajI paM. raMga vijayajI moTA moTA pAMca sAta dharmazAstra joIne Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 17 virodha-maTADyo ane vaLI pAchaLathI bIjA gItArthoe virodha pedAsa karyo tIvAre pAMca-sAta dharmazAstra ne paM. uttamavijayajI kharA ke pAchaLathI te virodha karyo te kharA, e be mAMthI sAcA koNa ne khoTA koNa, ne virAdhaka koNa e vAtanI cokkasa karIne devaguru dharmanI sAkhe lakhI mokalajo vaLI atrenA gItArtha tathA bIjA kSetranA gItArtha ema kahe che ke paM. uttamajI paM. raMgavijayajI zAstranI rIte kajIyo toDyo te zAstranAma tatvataraMgaNI-1 hIraprazna-2 senaprazna- 3 tIrthama karthIkA-patIthI maMjarI-6 pAsasarA-7 pAkhI sImarI8 joIsa pAhuDI-9 (AmAM cotho naMbara lakhyo nathI) jo nava zAstra che e nava zAstra e rIte zAstra rIte vIba mITAvyo e vAta khoTI che ke kharI che e uttaranI kRpA karavI. valI tamo sAheba saghaLA lokone zrI zetrujI mahAtama saMbhaLAvo cho te vyAkhyAna karo cho je bharatajInI pAThe AThame daMDavIryajI thayA che tene calAvavA apaccharA AvI teNe tIthI mAgI lIdhI daMDavIyajIe gale talavAra ghAlIne prANa choDavA kabula karyuM paNa tIthI virodhI nahi e rIte sAhIba gItArtha saMgha lokone (poTAvA) saMbharAvo cho ane ApaNe pratyakSa tIthI vIrAdhIe chIe te ApaNI sI gati thaze bIju anaMta kALe anaMtA kALe tIrthaMkara ne vAre pAkhI paDIkamaNuM karatA hatA ane traNa puname comAsI paDikamaNuM karatA hatA ane bAkInA punama amAvAsyA devasI paDikamaNuM karatA hatA te kAlikAcAryajIe traNa punamanAM comAsI paDikamaNuM je hatuM te caudaze bharyuM ane puname vihAra karatA hatA ane bAkInI punama amAvAsyA to jIma hatI tIma ja devasI paDikamaNuM karatA hatA e marajAdA che hamaNAM marajAdA mUkIne e ekaThuM karatA hatA. ane paDikkamaNuM kAlikAcAryathI mAMDIne pa36 varasa sudhI... paDikkamaNuM... padya kaDaAmatI AgamIyA punamIyA lukA AMcabIyA pAyacaMda TuMDhIyA bIjAmatI pramukha judu karyuM te save punama amAvAsyA pAkhI paDikamaNuM karatA hatA ane ApaNe to kAlikAcAryajInA mate punamano comAzI paDikamaNo te vIra bhagavAna bApanA bolathI kAlikAcAryajIe caudaze pAkhI paDikamaNuM sahato te madhye caumAsI paDikamaNuM meLavyuM te divasathI cotha caudaza karatA Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 18 hatA. ane jotiSa pAhuDAnA lekhe AThamathI sAta divasa pAkhI 7 dIvase pAkhI e meLa na rahyo pAMca divasa karatA te divase pAkhI paDikamaNuM karatAM panarasa divaANuM panarase rAI diyANAm e kIma pramANa thAya mATe khaMbhAtanA saMghanI vinaMtI eha je tIthI bAbata ghaNI cuMthAcuMtha thAya che mATe ApaNA prati gItArtha jANIne vinaMtI lakhI che Apa moTA cho tumArA vacanathI amAro pratIta che tume bhavanA bhIrU cho saMsAranA bhaya vAlA cho zAstra tumathI ajANyAM nathI para upagArI cho pharatA pAMca hajAra kausamAM Avo cho. puchA... saMsayanA TAlaNahAra cho ane vigara vicAryo usUtra nahi bolo mATe khAsa vicArIne ehanA uttaranI kRpA karavI patra lakhajo zrI saMghanI e vinaMtI che. zrI tIrthakara gaNadhara zAstranI pramANe lakhyo che te vacana pramANa che saMgha upara kRpA rAkho cho tehathI vizeSa rAkhajo deva darzana saMbhArajo saM. 1889nA kArataka suda-7 saptamIvAra bhoma atra 51 moTA moTA zrAvaka potapotAnI hAthanA akSaranI vaMdanA sahIta lakhuM chuM patra-3 amadAvAda mokalyA tehano javAba paM. vIra vi. lakhyo che. lakhIta paM. vIra vijaya kA. 6 parama mRgazIra vada 0)) be che teno poSa vada paDavA be karajo atra 5. rUpavijaya paM. udyota vijayajI ame sarve be paDavA karIzuM e rIte paM. vIra vijayajIno patra sahasa vIrajI nAnajInA upara Avyo che mRgazIra suda-15. be phare hastAkSare patra Avyo. lakhIta paM. dIpa vijaya kavIrAja saMvata 1888nA mAgazara vadIthI e kAgaLano udyama amoe karavA mAMDyo hato te saMvata 1889nA mAgazara suda 15 zAstra rItIe paM. vIra vijaya amadAvAda lakhuM je be amAvAsyA hoI tyAre be paDave karavI ehano javAba sahasa vIrajI nAnajI upara Avyo mRgazIra suda-15 dine patra Avyo te jANavo e nakala utArelI che. sahI II zrI II saM. 1866mAM zrAvaNa vada 0)) be hovAthI be paDavA karavA mATe paM. dharama vi. gaNino patra vaDodarAnA saMgha mukhya upara lakhyo te nIce mujaba patra-2 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 saMghabheda nAmanuM mahApApa ... saMvata 1866 zrAvaNa vada 5 dinA uNa pajusaNa zrAvaNa vada 13 some aTThAidhara che 14 maMgalavAra pAkhI paDikamaNu karavo / pajusaNa madhye be amAvAsyA thAya che te ThekANe be paDavA karavo / e rIte amAre upAsare paM. rAmavijayane paM. ratana vijayane kahavo / ane paM. ratana vijayane rAma vijayane amArI vaMdanA kahevo ApaNA ghara madhye sarve bAla gopAlane amAro dharmalAbha kahevo modI zrI (vIracaMda phasalacaMda kAgala 1 zrI vaDodarAno che) dhiiinokaaNttoN| upara raju karelA patromAM khaMbhAtanA zrI saMghano patra ghaNI badhI vAtono nirdeza kare che. sau prathama to Aje je jorazorathI nagArA vagADavAmAM Ave che ke 'tithino jhaghaDo pU. A. zrI vi. rAmacandra sU. mahArAjAe vi. saM. 1992 thI zaru karyo e kahevuM haDahaDatuM jUThANuM che teno khyAla patranI pahelI lITImAMthI Ave che. pharI dhyAna Apo. khaMbhAtano zrI saMgha vi. saM. 1889nI sAlamAM ema lakhe che ke "jata. ja. zrI khaMbhAtanA saMghanI vinaMtI eha che tIthIno virodha 10 15 varasa thayo che cAle che." vi. saM. 1889mAM 10/15 varSa pahelA tithino vivAda thayo ema lakhyuM che teno artha e thayo ke vi. saM. 1874 ke 1879mAM tithivivAda ubho thayo hoya. AmAMthI vivAdanA praNetA koNa hatA tenuM nAma jANI zakAtuM nathI. paraMtu samayagALAno aMdAja pAko Ave che. zrI himAMzu sU. mahArAje vi. saM. 2042nI sAlamAM pustikA bahAra pADIne jAhera karyuM hatuM te chatAM A ja zrI himAMzu sU. mahArAjane AyaMbilanuM pAraNuM karAvavA bhegA thayelA AcAryazrIo vageree vi. saM. 2044 pachI paNa tithino jhaghaDo vi. saM. 1992 thI cAlu thayAnuM jUThANuM ThaMDe kaleje hAMkya rAkhyuM. loko to UMDA utarIne tapAsa karavAnA nathI eTale ema ja mAnI le ke tithivivAda pU. A. zrI. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 20 rAmacandrasU. mahArAjAe zaru karyo che. jyAre kharekharI vAstavikatA zuM che te A patramAMthI jANavA maLe che. have bIjI vAta vicArIe. Aje je evuM kahevAya che ke devasUra saMghanI mAnyatA che ke pUnama-amAsanI kSaya-vRddhi e terasanI kSaya-vRddhi karavI. AmAM paNa keTaluM tathya hoI zake te vicAravuM joIe. pU. tapAgacchAdhipati AcAryazrI vijaya devasUri mahArAjAno kALadharma vi. saM. 1713nA aSADha suda 11 nA roja unA mukAme thayo hato. ema "jaina paraMparAno ItihAsa bhAga-4"mAM lakhavAmAM AvyuM che. vi. saM. 1713mAM pU. deva sU. ma.no kALadharma thayo ane vi. saM. 1874 ke 1879 AsapAsamAM tithivivAda thayo ema khaMbhAtanA zrI saMghanA patra dvArA jaNAya che. A be vacce doDhaso varSa karatA vadhu samayanuM aMtara thayuM. pU. deva sU. ma.nA kALadharmane 150 thI vadhu varSa thayA hoya te vakhate tithino virodha ubho karanAra potAne kadAca devasUra saMghano gaNAvI pU. deva sU. ma.ne vacamAM lAve tethI tithino virodha ubho karAvanAranI mAnyatA pU. A. zrI deva sU. ma. nI potAnI mAnyatA na banI jAya. pU. deva sU. ma.nuM potAnuM vidhAna enA mATe joIe. je Aja sudhImAM kyAMya maLyuM nathI. khaMbhAtano zrI saMgha AgaLa lakhe che : "ane hamaNAM vartamAna mAgazara vada 0)) be hatI. te bAbata keTalAka loko e terasa karI, keTalAka lokoe be paDavA karI. tethI saMgha lokomAM ghaNI akaLAmaNa cuMthAstha thaI che. terasa ghaDI pa3, caudaza ghaDI 58, amAvasa ghaDI 60 pastakSarU traNa mItA tIthI pUrNa hatI ane tIthI virAdhIne be terasa karI tenuM zuM lAbha? ane tehanuM zuM phaLa? = tapagacchavALA paNa 36 udayAt mAne che te caudaza to udayAta nahI rahI. paDIkamaNA veLAe caudaza na AvI. 14 tIthInuM paDIkamaNuM amAvAsyAe thayuM. amAvAsyA tIthInuM paDIkamaNuM paDave thayuM. caudaza tIthIe lIlottarI mahAraMbha thayA. eno co phaLa? syo lAbha. vaLI vartamAna Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa vizAkha vada amAsano kSaya hato. tethI bArasa terasa bhegA karyA ne caudaza udayAt virAdhyAnuM syo phaLa? syo lAbha? A lakhANathI spaSTa thAya che ke be amAsanI be terasa ane be paDavA karI. AvA be pakSa paDavAthI saMgha lokomAM ghaNI akaLAmaNa ane cUMthAcuMthA thaI. Aje jyAre dAMta pIsI pIsIne bolavAmAM Ave che ke tithinA jhaghaDAe zAsananI ghora khodI nAMkhI che tyAre e lokone kahevAnuM mana thAya che ke 'bhAI, jarA TADhA paDo. ItihAsa juo. AvuM to 1889mAM paNa thayuM hatuM paNa te loko AmAM koIne nizAna banAvI tUTI paDyA na hatA. tame loko pU. A. zrI rAmacandra su.ma.ne badanAma karavA mATe khoTI zAsanadAjha batAvI rahyA cho." AmAM noMdhapAtra vAta e che ke ahIM bolDa karelA TAIpavALI vAta pharI dhyAnathI vAMcI jAo. khaMbhAtanA zrI saMdhe udayAta tithino ja Agraha rAkhyo che ane tatkAlIna gItArtho paM. vIra vijayajI ma., paM. rUpa vijaya ma., paM. udyota vijaya ma. vageree paNa tene ja anumodana ApyuM che. be terasa karanArane virAdhaka mAnyA che. Aje udayAt tithinI vAta pU. A. zrI rAmacaMdra sU.ma. kahI rahyA che te koI navI nathI. tithivivAdamAM paNa pUnamaamAsanI kSaya-vRddhie be terasa karanAra ke terasano kSaya karanAra mATe vaparAyelA zabdo AMkha ughADanArA che. pUnama-amAsanI kSayavRddhie terasanI kSayavRddhi karavAthI caudazanI virAdhanA thAya che te bAbatamAM khaMbhAtanA zrI saMghanA zabdo vi. saM. 1889nI sAlamAM kevA hatA teno vicAra atyAre khAsa karavA jevo che. Aje jyAre pUnama-amAsanI kSayavRddhinA samaye terasanI kSayavRddhi karI nAMkhavAmAM Ave che tyAre AvuM karanArAne vi. saM. 1889 nI sAlamAM 'virAdhaka, caudaza na hoya te divase pakhkhI karanArA, caudaze lIlotarIno mahAraMbha karanAra' tarIke oLakhAvavAmAM AvyA che e jarAya bhUlavA jevuM nathI. te samaye kadAca e badhAne "saMghabheda karanArA tarIke paNa oLakhAvI zakAya. Aje paristhiti palaTAI che. Aje pUnama-amAsanI kSayavRddhine jema che tema ja rAkhIne udayAta Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 22 caudazanI ArAdhanA karanAra ke tevI ArAdhanA karavAnI vAta karanAra ne saMghabheda karAnArA che tevI bUmo pADI badanAma karavAmAM Ave che. ane pUnama-amAsanI kSayavRddhie terasanI kSayavRddhi karIne caudaza virAdhanArA vi. saM. 1874 ke 1879 jevI koI sAlamAM ko'ka anAmIe kADhelA navA paMthanA anuyAyI hovA chatAM Aje teo pote tapAgacchanI mULa paraMparAnA hovAno dAvo jAheramAM kare che. ane udayAt caudazane ArAdhanArA mATe "teo tapAgacchanA nathI tevo bhrama phelAve che. koI paNa vicAraka mANasa AmAMthI satya zodhI zake tema che. AmAM jhaghaDAnI koI vAta ja nathI. udayAt tithi lopavAne kAraNe jhaghaDo ubho thayo che. e vAta barAbara yAda rAkho. e jhaghaDAne jo zAMta karavo hoya to dareke mULabhUta rIte tapAgacchamAM ArAdhAtI AvelI udayAt tithine svIkArI levI paDe. zAMtipriya AtmAo ane satyapriya AtmAo banne mATe A ja eka mArga svIkArya bane tevo che. AnAthI zAMti paNa sthapAze ane satya paNa sacavAze. A to meM aMgUlInirdeza ja karyo che. tame tamArI jAte khaMbhAta zrI saMghanA patrane vicAraka banIne vAMcazo to tame AthI paNa vizeSa vivaraNa tamArI jAte karI zakazo. have eka patra vi. saM. 1871 nI sAlano pU.kavirAja zrI dIpavijayajI mahArAjano rajuM karuM chuM. jemanuM raceluM hAlaraDuM zrI paryuSaNA mahAparvamAM dareka saMghomAM ullAsathI gavAtuM hoya che. pU. kavirAja zrI dIpavijayajInA patranuM akSarazaH avataraNa svasta zrI bharuaja surata kAMhAMnama paragaNe zrI vijayAnaMdasUri gacchiyA samasta saMpradAya prati zrI vaDodarethI li. paM. dIpavijayanI vaMdanA bIjuM tIthI bAbataH tumAro epIo Avyo hato te sAthe patra mokalyuM te pahotuM hasya. bI. amAsa paMcama tuTatI hoI te upara devasurajIvAlA terasa ghaTADe che ! tame paDavuM ghaTADo cho e taMmAre kajIo che paNa bahuM eka gurunA sISyavAlA che. bahuMjaNa hIrapraznaH senapraznaH upara laDo cho ane mAMhe, vicAra karIneM bolatA nathI te pratyakSa gaccha mamatva jaNAI che mATe vicAravuM Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 23 punyama amAsa tuTatI huI tAMI terasa toDo cho jyAre amAsa be thatI hoI tAre be terasa karasyo ke be paDave karasyo emanA matane lekhe to amAsa ghaTe terasa ghaTADe chetame amAsa vadhatI hoI to be paDavA kare tAre emano mata rahe nahIMtara mithyA thAI chaeN ane hIrapraznamAM trIje..... adhIkAre nagarAja rikhII 12 me prazna kahyuM che. 12 prazna pUchyA che je mahArAja : pajusaNamAM be amAsa hoI tAre chiTha kIma karIMI pahelo karII ke chehalo karII tAre hIrasUrijI bolyA je game to pahelAM karo game to chehalo karo mATe pajusaNamAM be amAsa hoI tAre terase pajusaNa bese caudase pAraNuM Ave amAse kalpa leI jAI ane pahale paDave I kalpa vaMcAI ane bIje paDave I vIrano janma vaMcAI e rIte asalathI amAsa be hoI tehanA be paDavA karyA che ane prazna pUchyuM che. ane..... ApaNe amAsanA be paDavA na karII evaDA ApaNe kuMNa moTA puruSa TharyA. mATe vIcyArI jojo. hIraprazna kADhIne trIjuM pra00 nagarAja zIkhInAM 22 praznamAM joIne cokasa karajyo je ra amAsa thatI hoI ane terase pajUSaNa baMsArIne paDavA karyA Thare tAreM amAsa pUnyama truTuM paDavo toDavo kIma Thare mATe vicArIneM sukhIthI utara dejo. amAsa paMnyama tUTatI nIsAkRe (?) amAsa vRddha gAmanI che - pachI na mAne to e mamatva che. hIrasUrI jAe paNa sujJa ho to vicArI joyo he vinaMti bIjuM pUrvanuM 4 zAstra nAbhyakSanuM patra ane ehaM patra ekaThuM rAkhajyo gyA mATe je te patramAM e patramAM eka ja samAcAra che te savAya tIthI vicAra grantha che te kADhIne valI viseSe lakhIsuM saM. 1871 Aso sudi 1 vinA svArathe zyAMne vigraha joII pAdharo jAya che te karayojI pU.kavirAja zrI dIpavijayajI mahArAjano A patra "jaina dRSTie tithidina ane parvArAdhana" nAmanA daLadAra pustakanA peja 210-a ane 210-a-ra para chApyo che temAM pahelA hastalikhita patranI mULanakalano bloka chApyo che ane bIjA pAne te ja patra AjanA akSaromAM chapAvyo che. khaMbhAtanA zrI saMghanA jaNAvyA mujaba tithino vivAda te samayamAM kevo cAlyo hato teno aMdAja A vi.saM.1871nI sAlanA patrane jotA paNa AvI zake Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 saMghabheda nAmanuM mahApApa che. A vakhate tithi viSayaka matamAM kevuM aMdhera cAlatuM hatuM tenuM pratibiMba A patramAM paNa paDe che. AjanA samayamAM zrIhariprazna graMtha ApaNI sAme che. temAMnA prazno ane uttaronA zabdo spaSTa che. chatAM tenAM arthaghaTano kevAM thatAM hatAM te paNa A patrathI jANI zakAya che.zrI hIrapraznanA e praznamAM be amAsanA be paDavA karavAnI vAta lakhI nathI chatAM tevuM tAraNa nIkaLyuM che. paryuSaNano chaThTha kyAre karavo teno ja prazna che ane tenuM ja samAdhAna che temAM kyAMya amAsa-ekamano pheraphAra karavAnuM zrI hIrapraznamAM lakhyuM nathI. Aje bhASAMtara kaDhAvIne vAMco toya tamane samajAya tema che. chatAM carcA kayA pATe caDhI gaI hatI te vAMcIne paNa Azcarya thAya tevuM che. A patramAM devasUra ane ANasUra pakSa vacce je matabheda te samaye cAlato hato te dekhAI Ave che. emAM bIjAnI pAse salAho levAtI hatI te paNa spaSTa che. tithino prazna te samaye paNa kevo gUMcavAyelo hato tene yAda rAkhIne eka noMdhapAtra vAta upara dhyAna ApIe ke A patramAM be amAsanI be terasa karavAnI nA pADI che. Aje je Ano haThAgraha rAkhavAmAM Ave che te keTale aMze ucita gaNAya? tame ja vicAro. A ja pustakamAM peja 160-A ane peja 160-I para pU.rUpavijayajI mahArAjano eka patra paNa mULapatranA bloka sAthe chApyo che. tithiviSayaka A patra paNa jANavA jevo che. vi.saM. 1896mAM lakhAyelo patra che. paM. rUpavijayajI mahArAjanA patranI phoTokopInuM akSarazaH avataraNa svasti zrI pArtheza navA zrImada hamUdAvAda nagarataH saMvijJamArgI pa. rUpavijaya gaNilikhita zrI narapati hayapati gajapati dharApatizatarsa sevyamAna padapaMkaja zrI siMhAjI rAjAdhirAjasaMzrite zrI vaTodara mahAnagara suzrAvaka punyaprabhAvaka devagurubhaktikAraka saMghamukhya saMghanAyaka saMghalAyaka saMghatilakopama jhavaeNrI vIracaMda rUpacaMda tathA jhavaeNrI karamacaMda kapUracaMda tathA jhaverI mUlacaMda maMgaladAsa tathA jhaverI somacaMda dharamacaMda tathA jhaverI jayacaMda Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 25 lAlacaMda tathA sA. tArAcaMda jAdavajI tathA sA. amaracaMda pAnAcaMda tathA sA. bhagavAnadAsa jhavera tathA sA. vIracaMda phulacaMda pramukha samastasaMgha samavAya joyuM dharmalAbha jANavo. apacAtrathI devaguruprasAduM sukhasAtA che. tamArI dharmakaraNI karavA pUrvakano patra Avyo te vAMcIne samAcAra sarva jANyA che. apara tume lAyaka nAyaka yogya dharmadhuraMdhara jogya grahastha amAre ghaNI ja vAta cho. tamArI dharma karaNI anumodiI chII te jANavuM jI apara atra kArtika sudi 14 caudaza maMgalavIrI karI che. corAsIi gacchavAle sAvake te jANajo. tathA budhavArI pUnima karI che budhavArI punima dine caturavidha saMgha zrI siddhAcalajInA paTanAM darzana caturavidha saMghe karyA che te jAMNajyojI. ekalo vijayAnaMdasUrano zrIpUjaya kArtika vadi ekama guruvAre bhojikano paTa bAMdhIne ekalo gayo hato. tehanI hAMsI ghaNI ja thaI che te jAMNajayojI // apara kArtika vadi amAvAsyA ra hatI te madhye zukravArI amAvAsyA mAnavA jogya che. pahelI apramANa che te jANavuMjI" tathA posa sudi 14 caudazi zukravArI thAyaeN bArasa terasa bhelAM thAyaeN zanIvArI pUnima kAryo te jANavuMjI. apara saravatra ThekANe pATaNa pAlaNapara sIddhapara kherola vaDanagara vIsalanagara vIjApura seMsANA rAdhanapura samI sAMtalapura amadAvAda sANaMda kheDA lIMbaDI vaDhavANa bhAvanagara ghoghA pramukha saravatra maMgalavArI caudaza thaI che. budhavAruM comAsuM utaryuM che te jANojI dharmazAstra pramANe paNa Imaja che te jAMNayojI atra to vijayANaMdasUranA gacchanA serIpUja caracA paNa karI nahi tima saMghe paNa ehanuM vacana pramA. karyuM nathI gahelo karIne uvekhI mUkyo che. koI mAnatuM paNa nathI te jANajayoMjI. atrathI 5 amIvijaya pramukha ThANuM sAtano dharamalAbha jANavojI tatra saMgha samavAyane dharamalAbha kahevojI mitisaMvata 1896 nA migasara sudi 6 guruvAsare pAcho patra saMbhArIne lakhavAjI Iti..... saMghamukhya jhaverI vIracaMda rUpacaMda pramukha saMgha samavAya jogye zrI vaDodarA nagare .. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 saMghabheda nAmanuM mahApApa paM. rUpavijayajI mahArAjano A patra paNa be amAvasyAno svIkAra kare che. pahelI amAsa apramANa che. bIjI amAsa ArAdhya che. vRddhino svIkAra karanAro A patra pAchI kSayanA viSayamAM alaga vAta kare che. AthI paNa khyAla Avaze ke te samaye parvatithinI kSaya-vRddhi AvatA kevI aMdhAdhUMdhI phelAtI hatI. vRddhimAM hA ane kSayamAM nA. AvA dhoraNo apanAvAtA hatA. be amAsa thatI ja no'tI evuM bolanAra pragaTa mRSAvAdI na bane? khoTI vAtanI pakkaDa paNa pAchI kevI che te juo : vijayAnaMdasUrano zrI pUjaya kA.va. 1nA divase paTa juhAravA ekalo gayo evI paNa noMdha A patramAM levAI che. vRddhinI bAbatamAM to A patra mujaba koI pheraphAra karavAnI vAta UbhI rahetI nathI. jyAre pU. dIpavijayajI kavirAjanA patramAM be amAsanA be paDavA karavAnI vAta che. A vAta eTalA mATe dhyAnamAM levAnI che ke Aje evo pracAra thaI rahyo che ke parvatithinI kSaya-vRddhino prazna vi.saM. 1992 thI Ubho thayo che te kevuM pragaTa juThANuM che teno khyAla Ave. A asatyano pracAra bhale tame aTakAvI na zako e bane paNa e asatya pracAra tame to na karo eTaluM to jarUra thaI zake. kSaya aMge paNa itihAsa tamane batAvuM chuM. paNa te pahelA paM. zrI vIra vijayajI ma. e paNa tithicarcA sUbAnA darabAramAM karelI te vAtane paNa ahIM joIe. paM. zrI vIravijayajI mahArAja vi. saM. 1908mAM kALadharma pAmyA. teozrI devasUra tapAgacchanA ja hatA. (jo ke AjanA tapAgacchanA jeTalA paNa samudAyo che tenI pATa paraMparA devasUra sAthe maLe ja che. jemanI pATa paraMparA nathI maLatI teo paNa cokkasa kAraNosara potAne devasUragacchanA kahevaDAve che. parvatithinI kSayavRddhi na mAnavI devasUragacchanI paraMparA che ja nahi e ATalA itihAsa ane have pachI raju thatA itihAsa AdhArothI siddha thAya che. chatAM parvatithinI kSayavRddhi na svIkAranArA ja devasUrasaMghanA kahevAya tevI bhramaNA phelAvavAnuM jhanUna Aje vyApaka pramANamAM phelAyuM che. bIjuM mahAvrata lenArA ane nahi lenArA ghaNA badhA A asatyanI upAsanA karI rahyA che e moTA aphasosanI vAta che.) vi.sa. 1911nI sAlamAM zrI Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 saMghabheda nAmanuM mahApApa vIravijaya nirvANa rAsanI racanA thaI. temAM paM. zrI vIravijayajI mahArAjanA mukhya jIvana prasaMgone AvarI levAmAM Avela che. A rAsamAM teozrIe rAjadarabAramAM tithicarcA karIne jatIo sAme vijaya meLavyo hato tenI vAta je zabdomAM karI che te vAMco. jIre mAre mAlane upadhAna, gurui ghaNAne devarAvIA jIre jI. jIre mAre jatI kheda bharAya, te sahu darabAre gayA jIre jI. jIre mAre TopIvAlo teNI vAra, sahune teDAvIyA jIre jI. jIre mAre kuNa che kajIyo jeha, sya kAraNa laDAI karo jIre jI. jIre mAre tithino kajIyo jeha, ima jatI sahu kare jIre jI. jIre mAre vIra guru teNI vAra, e saghaLo jUTho kahe jIre jI. jIre mAre TopIvAlo kahe ima, zAstrIne sAtha melAvii ArejI. jIre mAre jotI zAstra pramANa, vartAro kare kharo jIre jI. jIre mAre zAstrI bolyo teNIvAra, vIravijayajIi kahI jIrejI. jIre mAre te tithi kahevAya, ima sAhebe sAMbhaLyuM jIre jI." AnA AdhAre to ema samajAya che ke jyotiSa zAstranA TippaNA mujaba je tithi Ave te mujaba paM. zrI vIravijayajI mahArAja mAnatA hovA joIe. joke khaMbhAtanA zrI saMghanA patrano javAba ApatA temaNe be amAsanI be ekama karavAnI salAha ApI che. paNa temAM udayAt caudaza sacavAtI hovAthI jatIo sAme teozrI jItyA haze ! jatIonuM bakhaLa-jaMtara teozrIe mAnya nahi ja rAkheluM e vAta to ekadama spaSTa jaNAya che. have huM tamane eka evA pustakanI vAta jaNAvuM chuM. jemAM AdhAra sAthe jatIonA bakhaDa-jaMtarane nirbhaya rIte pragaTa karavAmAM AvyAM che. pustakanuM Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 28 nAma che, parvatithi carcA saMgraha, (pahelo pariccheda - parvatithino ItihAsa) pustakanA lekhaka che, munirAjazrI kalyANa vijayajI mahArAja. tenuM prakAzana vi. saM. 1993mAM 1500 nakala rUpe zrI ka. vi. zAstrasaMgraha samiti - jAlora (mAravADa) taraphathI thayuM che. A pustakanA peja 3pa thI 38 para zrI zAMti sAgaranuM heDabila chApyuM che te akSarazaH ahIM utAruM chuM . henDabilabAjIno yuga kadAca e samayathI zaruM thayo hoya ema paNa bane. zrI zAntisAgarajInuM heMDabila svasta zrI pArzvajIna praNamya, zrImatu bhaTAraka zrI zAMtisAgara surIzvarajI AdesAta lI. 5. vimalasAgarajI tatra zrI...... joga lakhavA kAraNa e che je A varasamAM bhAdaravA suda 1 be che, ne gaI sAlamAM paNa ekamo be hatI te uparathI gaI sAlamAM devasuragacchanA zrIjI vijayadharaNaMdrasUrI pATaNamAM comAsuM hatA te vakhate temaNe zrI amadAvAda kAgaLa lakhyo temAM lakhyuM hatuM ke bhAdaravA sudi 1 be che, paNa tamAre zrAvaNa vada 13 be karavI, te kAgaLa pajusaNanI lagabhaga vakhatamAM Avelo ke koI jago upara kAgaLa lakhI na zakAya. te kAgaLa upara atarenA mANasoe kAMI lakSya na rAkhatA emanA bharUsA upara keTalAka mANasoe zrAvaNa vada 13 be karI, ne keTalAka mANasoe paMcAMga jotAM e zrIjInA kAgaLa upara bharUso na paDavAthI bhAdaravA suda 1 be karI hatI. A sAlamAM paNa e devasuranA zrIjIe amadAvAdanA nagara zeTha premAbhAI hImAbhAI tathA te zIvAya saMghanA bIjA mANasone bolAvyA vInA potAnA apAzarAmAM rojanA mANaso AvatA jatA haze temanI vIdamANe ekadama zrAvaNa vada 13 be mukarara karI. e vAta ghaNA lokonA sAMbhaLavAmAM AvI tethI visamaya pAmyA ke A ajukatuM na karavAnuM kAma zuM karyuM ke udIyAta caudaza lopI, tethI saMghanA ghaNAka mANaso sAgaragacchanA zrIjI sAheba zAMtIsAgarajI sAhebane ghaNI vInaMtI karI ke, gaI sAlamAM upara pramANe be Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 29 terazonI garabaDa cAlI hatI ne hAla paNa te vAtanI gaDabaDa cAle che. mATe te vIze Ape zAstra pramANe nakkI karI ApavuM joIe, valI Apa ghaNA vardhacho ne ghaNA zAstro paNa jovAmAM AvyAM haze, mATe e bAbata Apa saMghanI vIdamANe zAstrathI nakkI karI Apo, evI rIte saMghanA ghaNA AgrahathI zrIjIsAhebe potAnA upAzarAmAM zeTha premAbhAI vIgere tathA tapAgacchanA tathA khaDatara gaccha tathA pAyacaMda gaccha vIgerenA saMghanA mANaso tathA te gacchonA comAsIo te saravene vIdamANa sAgaragacchanA zrIjI sAhebe zAstra mujaba bhAdaravA suda 1 be hatI te zAstra pramANe kAyama rAkhI che. te mujaba saMgha tathA saMghanA adhIpatI vagere kabUla rAkhI che. uparanI bhAdaravA suda 1 be mukarara thayAnI vAta devasUra gacchanA zrIjIe sAMbhaLI be cAra divasa sudhI vicAra karIne bIjI vAra potAnA upAsarAmAM potAnA pakSanA mANaso jujanI vIdamANa sAvaNa vada 13 be mukarara karIne potAnA pakSane malatA je upAsarAo che te cAra apAsarAoe potAnuM bolyuM kabUla rahe evI juktio lakhI kAgaLa mokalyA che paNa te kAgaLomAM hIraprazna vagerenA je artho lakhyA che te gItArthanI sIlI pramANe nathI phakta potAnuM bolyuM maMjura rahe evo artha karyo che te kAraNa amo nIce batAvIye chIe. devasuragacchanA varatamAnanA zrIjI potAnA kAgaLamAM lakhe che ke vIjejInendrasUrIjI je varasamAM vIramagAma comAsu hatA te sAlamAM rAjanagaranA 5. rUpavIjejIne kAgaLa lakhyo ke A varasanA pajusaNamAM bhAdaravA suda 1 be che tenI tamo sAvaNa vada 13 be karajo evI rItanA kAgala upara devasuranA zrIjIe e teraso karI paNa te vAta ajukta che. tenuM kAraNa nIce batAvIe chIe. te varasamAM bhAdaravA suda 1 be hatI evI khAtarI bharelI vAta saMbhavatI nathI kAraNa ke vIjajIneMdrasUrIjI saMvata 1841 nI sAlamAM zrIjIpadane pAmyA ne Azare saMvata 1884nI sAlamAM kAla karyo che. saMvata 1862nI sAlamAM Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3) saMghabheda nAmanuM mahApApa paM. padamavijejIe kAla karyo che mATe temane pATe paM. rUpavijejI te ja sAlamAM thayA haze ne saMvata 1862 thI saMvata 1884 nI sAla sudhInA paMcAMga joyAM to be ekamo eka sAlamAM nIkaLatI nathI to vIjajIneMdrasUrIno kAgaLa batAve che te upara bharUso zI rIte rAkhavo vaLI te kAgaLamAM saMvata paNa batAvatA nathI. ne vaLI 5. rUpavijejIe vIjejInaMdra sUrIjInA kAgaLathI bhAdaravA suda 1 benI zrAvaNa vada 13 be karI hoya to saMvata 1902nI sAlamAM bhAdaravA suda 1 be karI che evI khAtarI amane che vaLI teonA saMghADAnA 5. umedavIjejI tathA zrAvaka vrajalAla pAnAcaMda tathA paM. vIravIjejInA upAsarAnA janAra zrAvaka gulAbacaMda phulacaMda vIgere ghaNA mANaso bhAdavA suda 1 be karI kahe che ne vaLI je kAgaLa upara bharUso rAkhe che te asala kAgaLa batAvatA nathI tenI nakala batAve che. vaLI paM. rUpavIjajIe teraso be kabula karI evo kAgaLa paNa devasUranA zrIjI temanA lakhelA kAgaLane vIze batAvatA nathI mATe paM. rUpavIjajIe be paDao karI e vAta sata che tethI vIramagAmanA kAgaLa upara zrI saMghane bharUso rAkhI be teraso karavI jukta nathI. be paDao karavI to hIraprazna vIgere granthanI zAkha batAvIe chIe mATe zrI saMghe be paDao karavAmAM zaMkA rAkhavI nahIM." (haMDabila peja 1-2) zrI kalyANavijayajI mahArAja A henDabila ahIM sudhI chApyA pachI AgaLa lakhe che ke "e pachI zrI zAMtisAgarasUrijIe hIraprazna Adi granthonA pramANa ApIne potAnI vAtanuM samarthana karyuM che." zrI zAMtisAgarasUrijInuM henDabila jotA te samaye zrI pUjyo kevA ajJAna ane kadAgrahI hatA ane temanA avicArI Adezo kevA ulkApAta macAvatA hatA te spaSTa samajAya che. eka siMhAvalokana A heDabila aMge karI laIe: vi. saM. 1928nI sAlamAM bhAdaravA suda 1 nI vRddhi hatI. te samaye devasuragacchanA zrIpUjaya (jatI) vijayadharaNendrasUrijI pATaNamAM comAsu rahyA hatA. temaNe amadAvAda kAgaLa lakhIne jaNAveluM ke "A vakhate bhAdaravA Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 31 sudi 1 be che paNa tamAre zrAvaNa vada 13 be karavI." ApaNe samajI zakIe chIe ke AmAM zrIpUjayanI jADI buddhie zuM vicAryuM haze. cAlo, e paNa joI laIe : "bhAdaravA suda ekama to bhagavAnanA janmavAMcanano divasa. enI vRddhi thAya ja kema? mATe be amAsa karo. amAsa to kalpadharano divasa kahevAya. e kema bevaDAya ? to have naMbara Avyo caudazano. caudaza-amAsa baMne parvatithi kahevAya tenI vRddhi na thAya. mATe karo e terasa." AvuM ja kaMIka vicAryuM haze ne? ThIka che, e je hoya te. be ekamanI be terasa karavAno kAgaLa paryuSaNA AsapAsa Avelo eTale te samaye kyAMya kAgaLo lakhavAno samaya rahelo nahi. AthI jemaNe mAnI lIdhuM temaNe be terasa karI ane jemane vAta para bharoso na beTho temaNe be ekama ja rAkhI. AgalA varSanA anubhava pachI vi. saM. 1929mAM paNa bhAdaravA sudi 1 nI vRddhi AvatA zrI pUjya dharaNendrasUrijIe amadAvAdanA nagarazeTha premAbhAI ane saMghanA AgevAnone bolAvyA vinA potAnA upAzraya AvanArA AgaLa be terasa karavAnuM nakkI karI dIdhuM. A sAMbhaLIne ghaNA vismaya pAmyA ke A ajugatuM na karavAnuM kAma zuM karyuM ke udayAt caudaza (caudaza) lopI. (ahIM vAcakonuM dhyAna doruM chuM ke pU. A. zrI. rAmacaMdra sU. ma. nA janma pahelA paNa 'udayAta caudaza na lopavI tevuM zrI saMgha mAnato hato. Aje ene "navopaMtha' kahenArA pragaTa mRSAvAdI bane che.) pachI to saMghanA ghaNA mANaso e sAgaragacchanA zrI pUjaya zAMtisAgarasUrijIne ghaNI vinaMtI karI ke gaI sAlamAM paNa be terazanI garabaDa cAlI hatI ane atyAre paNa e ja garabaDa cAle che. (garabaDane paraMparA na kahevAya evuM saMghanA mANaso samajatA hatA) mATe e viSayamAM Ape zAstra pramANe je thatuM hoya te nakkI karI ApavuM joIe. Apa vRddha cho Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 32 tethI ghaNAM zAstro ApanA jovAmAM AvyAM haze mATe saMghanI hAjarImAM zAstrathI (sAco saMgha zAstrane vacamAM rAkhavAnI vAta kare ja.) nakkI karI Apo. pachI to e zrI pUjaye potAnA upAzraye nagarazeTha, tapagaccha, kharataragaccha, pAyacaMdagaccha vagere saMghanA mANaso, e gacchanA comAsIo samakSa zAstra mujaba bhAdaravA suda 1 be hatI te zAstra pramANe kAyama rAkhI. A vAta saMgha ane saMghanA adhipatie kabUla rAkhI. A vAta chAnI to kema rahe ? devasUra gacchanA zrI pUjaya vijaya dharaNendrasUrijIe bhAdaravA suda be ekama kAyama rAkhavAno nirNaya sAMbhaLyo. svAbhAvika che ke temane A na ja game. zAstra ane ahaM vacce TakarAva thAya tyAre ahaMkArI mANaso zAstrane mastake dhAraNa to na kare uparathI potAnA ahaMkArane mAphaka Ave tevI rIte zAstranA arthane maraDatA hoya che. be-cAra divasa vicAra karIne bIjIvAra temaNe potAnA upAzrayamAM potAnA pakSanA thoDA mANaso samakSa be ekamanI be terasa karavAnI potAnI jIda temaNe mukarara karI. potAnI mAnyatA svIkAre tevA cAra upAzraye kAgaLo lakhyA ane temAM zrI hIraprazna vagerenA artho potAne mAphaka Ave tevA karyA jeno svIkAra gItArtho karI zake nahi. zrIhariprazna vagere graMtho Aje ApaNI samakSa che temAMno koI praznottara bhAdaravA suda 1nI vRddhi hoya tyAre zrAvaNa vada 13nI vRddhi karavI evuM pharamAvato nathI. chatAM eno ja AdhAra ApIne zrIpUjya dharaNendrasUrijIe zrI hIraprazna vagerenA artho lakhyA haze tyAre kevI vicitra rIte zAstronI paMktione maraDI haze te ApaNe samajI zakIe chIe. lAge che ke A badhA graMthonA arthone maravAnI zarUAta kadAca jatIothI thaIche. saMvegI sAdhuo AvA utsutranA mArgane kevI rIte svIkArI zake ? zrIpUjya dharaNendrasUrijIe karelA zrIhariprazna vagere granthonA artho gItArthonI sIlI-paddhati pramANe nathI eTaluM kahIne zrI zAMtisAgarasUrijI aTakatA nathI tenA kAraNonI paNa carcA kare che. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 saMghabheda nAmanuM mahApApa zrIpUjaya dharaNendrasUrijI potAnA patramAM evuM lakhe che ke "vijaya jinendra sUrijI je varasamAM viramagAma comAsu hatA te sAlamAM rAjanagaranA paM. rUpavijayajI ma. ne vijaya jinendra sUrijIe kAgaLa lakhelo ke "A varasanA paryuSaNAmAM bhAdaravA suda 1 be che tenI tamo zrAvaNa vada 13 be karajo" A kAgaLanA AdhAre ame bhAdaravA suda 1 be che tenI zrAvaNa vada 13 be karI che.' zrIdharaNendra sUrijInI A dalIlanuM khaMDana zrIzAMtisAgarasUrijI khUba ja svasthatAthI saMzodhana sAthe muddA pUrvaka kare che : 1, pahelI vAta to e che ke je kAgaLane teo AgaLa dhare che te kai sAlano che te spaSTa ja karatA nathI. sAla vinA tapAsa kema thAya? 2, chatAM sAla kai hoi zake te mATe itihAsa Avo che. vijaya jinendrasUrijI vi.saM. 1841nI sAlamAM zrIjIpada pAmyA ane Azare vi.saM.1884nI sAlamAM kALadharma pAmyA. jayAre vi.saM. 1862nI sAlamAM paM. padmavijayajI ma. kALadharma pAmyA eTale te ja sAlamAM paM. rUpavijayajI ma. temanI pATe AvyA haze. A hisAbe ame vi. saM. 1862 thI 1884 sudhInA paMcAMgo joyA temAM bhAdaravA suda 1 be hoya evuM eke sAlamAM nathI. jo ATalA varSamAM bhAdaravA suda 1 be AvI ja nathI to tenI zrAvaNa suda 13 be karavAno e baMne vacce patravyavahAra thAya ja kyAMthI 3, vijaya jinendra sUrijInA kAgaLathI paM.rUpavijayajI ma. e bhAdaravA suda 1 be hatI ane tenI zrAvaNa vada 13 be karI hoya tevuM saMbhavita paNa nathI kAraNake vi.saM. 1902 nI sAlamAM bhAdaravA suda 1 be hatI tyAre 5. rUpavijayajI ma. e bhAdaravA suda 1 be karI hatI tenI mane khAtarI che. sAthe paM.rUpavijayajInA ja samudAyanA paM.umedavijayajI, zrAvaka vrajalAla pAnAcaMda, paM.vIravijayajInA upAzraye janArA zrAvaka gulAbacaMda phulacaMda Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 saMghabheda nAmanuM mahApApa vagere ghaNA mANaso kahe che ke paM. rUpavijayajIe te samaye bhAdaravA suda 1 be karI hatI. 4, vijaya dharaNendrasUrijI vijaya jinendrasUrijInA je kAgaLanI vAta kare che tenI nakala ja batAve che. asala kAgaLa batAvatA ja nathI to kema manAya ? - pa, pAchI muddAnI vAta to e che ke vijaya dharaNendrasUrijInA kahevA mujaba vijaya jinendra sUrijIe paM.rUpavijayajIne bhAdaravA suda 1 be hatI tenI zrAvaNa vada 13 be karavAno kAgaLa lakhelo paNa e kAgaLane mAnya rAkhIne paM.rUpavijayajI ma. e te samaye bhAdaravA suda 1 be nI zrAvaNa vada 13 be kabUla rAkhI tevo 5. rUpavijayajI ma. no koi patra to batAvatA ja nathI mATe A badhI bAbato vicAratA paM.rUpavijayajI ma. e bhAdaravA suda be ekamanI zrAvaNa vada be terasa karI hatI e vAta sAcI TharatI nathI. A ja kAraNathI viramagAmanA e kAgaLa para bharoso rAkhI zrIsaMghe be terasa karavI yogya nathI. bhAdaravA suda ekama be kAyama rAkhavA mATe ame hIraprazna vagere granthonI sAkSI batAvIe chIe mATe zrIsaMghe be ekama kAyama rAkhavAmAM koi zaMkA rAkhavI nahi. zrI zAMtisAgarasUrijInA henDabilanuM siMhAvalokana ahIM samApta thAya paMnyAsa zrIkalyANavijayajI mahArAja "parvatithi carcA saMgraha pustakanA 38 mA pAne AgaLa lakhe che ke zrI zAMtisAgara sUrijI kevaLa heDabila chapAvIne ja besI nathI rahyA paNa pATaNa vigere sthaLoe patro lakhIne be terasonA bhulAvAmAM na paDatAM be Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 35 ekamo karavAnI sAgaragacchanA saMghone sUcanA paNa karI hatI ema temanA eka patra uparathI jaNAya che." parvatithi carcA saMgrahamAM AgaLa lakhyuM che : zrI pUjaya zAntisAgarajInA ukta heMDabilanA khaMDanamAM zrI vijayadharaNendrasUrijI taraphathI saMvata 1930 (gujarAtI 1929) tA. 13 agasta I.sa. 1873nA divase eka heDabila bahAra paDyuM hatuM. paNa zAntisAgarajInA haMDabilanI yuktio ane pramANonuM khaMDana karavAmAM lekhaka saphala thayA jaNAtA nathI. AkSepo ane zAstrapAThonA kalpita artho lakhIne zrI pUjaye A haMDabila pUruM karyuM che, vAcakagaNanI jijJAsA tRptine nimitte amo te heMDabilano prAraMbhano thoDoka bhAga nIce ApIe chIe. zrI dharaNendrasUrijInuM heMDabila svati zrI pArazvajInuM praNAmya zrI bhaTTAraka zrI zrI vijaya dharaNaMdrasUrizvarajI desAta lI. paM.motIvijaya ga. tathA lIkhatA kAraNa e che je paryuSaNa parva paMcAMga dekhatAM paDavA be dekhAya che te uparathI keTalAka lokone saMdeha paDe che je paryuSaNamAM zI rIte karavuM tenI khabara lakhyA pramANe jANavI. saMvata-1929nA varSamAM paryuSaNamAM paMcAMgamAM be paDavA dIThI te upara zrI 108 zrI vijayadharaNaMdrasUrizvarajIe vicAryuM je ApaNe zrI devagurU (sUra?) gacchanI samAcArI zI rIte che. ema vicArIne ThAma ThAma deSAMtaranA gItA-rathAune kAgaLa lakhyA te jANIne udepuranA AdezIe lakhyuM ke ApaNI paraMparAmAM paryuSaNamAM be paDavA hoya tyAre be teraza karavI teheno pramANa jyAre zrI 108 zrI vijayajIneMdrasUrIzvarajI vIramagAma comAsuM rahyA te varSamAM be paDave hatI tyAre zrI rAjanagarathI 5. rUpavijayajIe kAgaLa lakhI epIo mokalyo te kAgaLa vAMcIne zrIjIe lakhyuM je tamo e teraza karajo Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 saMghabheda nAmanuM mahApApa ane be paDave karIe te to anya gacchanI samAcArI che ItyAdika ghaNA samAcAra lakhyA te IhAM lakhatA nathI te kAgalanI nakala joIne tathA muMbaInA comAzI paM. rUpasAgarajInI saMmata leIne tathA caritAnuvAda graMtha leIne be teraza karI tathA A varSamAM paNa paDave be hatI tenI be terasa karI vaLI zrI rAjanagaramAM DelAne upAzraye tathA vimalane upAzrayamAM tathA viravijayajInA upAzrayano mukSa saMgha tathA luhAranI poLamAM tathA sarva saMgha ekaTho thaIne zrIjI sAhibanI AjJAthI temaja TharAva karyo che. te joIne keTalAka potAnI matakalpanAnA cAlaNahAra tathA khaMDa khaMDa paMDita thaIne tathA je vartamAna kALe je gaccha varte che tyenI paraMparAnI kazI paNa mAlama nahIM evA lokonA (A kaTAkSa zrI muktivijayajI (mUlacaMdajI)nA saMbandhamAM che.) aNalIdhAthI sAgaragacchanA zrIjIe tathA te saMbaMdhI keTaloka saMgha maLIne be paDave karI che paNa e sAmAcArI luMkAgaccha tathA vijayamatIgaccha tathA pAyacaMdagaccha tathA kathalAgaccha tathA koraMTagacchanI che paNa tapAgacchanI sAmAcArI to be terasa karavI yukta che (che ne kamAla. A zrI pUjyane tapAgacchanI sAmAcArI zuM che tenI ja khabara nathI ane kevI lAMbI lAMbI vAto kare che. tapAgacchanI sAmAcArIne bIjA gacchanI sAmAcArI tarIke oLakhAve che ane potAnA matAgrahane tapAgacchanI sAmAcArI tarIke ThokI besADe che. joke AjanA kALamAM paNa keTalIka mAnyatA tapAgacchanI na hovA chatAM A zrI pUjaya karatA paNa vadhAre utsAhathI ene tapAgacchanI hovAnuM ghaNA vidvAno jAhera kare che ane kharekharI tapAgacchanI mAnyatAne tapAgacchanI bahAra hAMkI kADhavA jora lagAvI rahyA che. A kalikAlanuM nATaka ja kahevAya, bIjuM to zuM hoya ! zrI pUjayanI AvI ijArAzAhInI zrI jhaverasAgarajI mahArAje jevA AkarA zabdomAM khabara laI nAMkhI che tenI vAta hamaNAM ja Ave che.) te upara zrI hIrapraznanI zAkha che." (haMDabila peja 1) te pachI zrI vijayadharaNendrasUrijIe zrI hIraprazna vigeremAM pATho lakhIne potAnI mAnyatA siddha karavAnI ceSTA karI che. paraMtu temAM teo saphaLa thayA nathI. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 37 ATalI vigata 5. zrI kalyANavijayajI mahArAje "parvatithi carcA saMgraha" nA peja 38-39-40mAM jaNAvI che. zrI pUjaya zrI dharaNendrasUrijIe potAnA haMDabilamAM je gappAbAjI karI che tene AjanA tapAgacchanA eka paNa AcArya svIkAravAnI vAta na kare. haMDabilanI vAta vAgyA pachI vicAraka koI paNa vAcaka tene mahattva na Ape. chatAM eka zrI pUjyanI sattAnA jore temaNe thAya teTalA dhamapachADA karI lIdhelA. sattAnA jore siddhAMta sAme bakheDA hajI kaDhAya paNa siddhAMta lopI zakAto nathI. zrI pUjyanA dAvA mujaba te vakhate temaNe ghaNA sthAnomAM be paDavAnI be terasa karAvI hatI. Aje temanA havAI taraMgane tapAgacchano eka mANasa svIkArato nathI. A ItihAsa eTalA mATe yAda karAya rahyo che ke lokone kevA kevA saMyogomAM kevuM kevuM bane che teno khyAla Ave. thoDA ke vadhAre ne nAnA ke moTAnA gaNita sAthe satya zodhAtuM nathI. badhAnA vaDA tarIke besI gayelA zrI pUjaya siddhAMtanI vAtamAM sAva abhaNa hatA ane mahAgrahanA kAraNe sAva khoTA hatA tenI kabulAta koI paNa samaju mANasane karavI ja paDe che. AvaDA moTA zrI pUjaya khoTA hoya - evI mugdha dalIla ahIM koI na kare. bhUtakALa mATenuM A DahApaNa jo dareka kALa mATe lagAvAya to vyAmoha kyAMya ubho na thAya. have ApaNe udayapuranI ghaTanAne yAda karIe. zrI sAgarAnaMda sU. ma. nA guru zrI jhaverasAgarajI ma. udayapuramAM cAturmAsa hatA. te samaye zrIpUjaya dharaNendrasUrijI paNa udayapuramAM ja cAturmAsa hatA. yogAnuyoga vi.saM. 193panI e sAlamAM bhAdaravA suda- rano kSaya Avyo hato.Aje bIjano kSaya sAMbhaLIne bhaDakanArA puNyavAnonA pUrvajo bIjanAM kSayano paNa kevI sahajatAthI svIkAra karatA hatA te tamane te vakhatanI jUnI bhASAmAM nIkaLeluM henDabIla vAMcatA jANavA maLaze. zrIpUjaya dharaNendrasUrijIe to vi.saM. 1935nI sAlamAM bhAdaravA suda bIjano kSaya AvatA potAnI asala adAmAM jAhera karI dIdhuM. bhAdaravA suda bIjano kSaya che. e kSaya nA thAya. zrAvaNa vada terasano kSaya karI do. atyAra sudhI to ThIka hatuM ke zrIpUjayanI mAM mAthA vinAnI vAta cAlI Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 saMghabheda nAmanuM mahApApa jatI. A vakhate temanA durbhAgya ane zrI saMghanA sadbhAgye zrI jhaverasAgarajI mahArAja tyAM ja hatA. temane A prazna pUchavAmAM AvatA temaNe spaSTa zabdomAM jaNAvyuM ke ,jema tithinI hAni vRddhi Ave te temaja karavI, mATe A vakhatanA paryuSaNAmAM ekama-bIja bhegI karavI. Aje A ja mAnyatAne be tithinI mAnyatA, kahIne vagovavAmAM Ave che paNa jyAre pU.A. zrI rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjAno janma paNa thayo na hato te vakhate pU.jhaverasAgarajI mahArAje karelI A siMhagarjanA che. bIjanA kSayano nikhAlasa svIkAra che. parva tithi carcA saMgrahamAM zrI kalyANa vijayajI ma.e pR. 40 thI43 para chApelA e henDabIlane vAMco temanA ja zabdomAMsaMvata 1935nI sAlanI carcA. ApaNe upara joi AvyA ke bhAdaravA sudI 1-2-3-4nI hAni vRddhimAM zrIpUjaya dharaNendrasUrijI zrAvaNa vadI 13nI hAni vRddhi karatA hatA, saMvata 1935nA varSamAM zrIpUjaya dharaNendrasUrijI ane munizrI jhaverasAgarajI baMne zrI udayapuramAM comAse rahyA hatA. A varSamAM bhAdaravA suda-2 no kSaya hato paNa zrI dharaNendrasUrijIe zrAvaNa vadI-13no kSaya karavAnuM jAhera karyuM, A vAta zrI jhaverasAgarajInA kAne pahoMcI ane temaNe zrAvakone jaNAvyuM ke, bhAdaravA suda-2 nA kSayamAM ekama bIja bhegI karAze paNa bArasa terasa bhegI nahI karAya, ityAdi dhaNo vistArapUrvaka khulAso Apyo je udayapuranA saMghe henDabIlanA rupamAM chapAvIne bahAra pADyo hato, vAMcakone jANavA mATe te henDabIlano paNa prAraMbhano thoDoka bhAga nIce ApIe chIe. zrI jhaverasAgarajInuM henDabIla. zrI udayapurase zrI sakalasaMgha jaina dharmI ko jAhira karavA meM AtA hai ki zrI tapagaccha ke saMvegI sAdhujI mahArAja zrI javAhIrasAgarajI poSa zudI paMcamI ke dIna yahAM padhAryA hai vyAkhyANa meM zrI uvAisUtrakI TIkA vAMcI te suNa kara saMgha bahutaAnanda pAmyA Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 saMghabheda nAmanuM mahApApa aura ghaNA jIva dharma meM draDhahuA aDhAi mahochavAdika hone se jainadharmakI ghaNI unnati hui bAda jeTha mAsa meM zrIpAlI 1rAmapura 2,paMcamahAla 3,luNAvADA 4,godharA 5,vagera ketalAka gAmoM kA saMghakI taraphase caumAsA kI vinati chati pINa yahAM ke saMdhe bahuta araja karake caumAsA yahAM karavAyA hai yahAM do ThikAne vyAkhyAna vaMcatA hai oka to munI javAhIrasAgarajI zrI AcArAMgasUtra niyukti TIkA sameta vAMcate hai zrAvaka-zrAvikA vagereha AnaMda sahita sunane ko rojInA AtA hai tethI zrI dharmakI vRddhi hotI hai dujA zrI tapagaccha ke zrIpUjyajI mahArAja zrI vijayadharaNendasUrijIkuM bhI saMghane caumAsA yahAM karavAyo hai vAM zrI panavaNA sUtra vaMcAtA hai oka dina zrAvako munI javerasAgarajIne pUchA kI aba ke zrI paryuSaNa me sudI 2 TuTI hai so akama dUja bhelI karaNI ke koi kA keheNA bArasa terasa bhegI karaNI kA he vo karaNI isakA uttara isa mApha ka diyA ki zrI ratnazekharasUrika ta zrAddhavidhikaumudI apara-nAma zrAddhavidhi graMtha me kahyo che ki prathama manuSya bhavAdika kAmamAM pAmI niraMtara dharmakaraNI karavI niraMtara na bane tene tithi ke dine dharmakaraNI karavI yaduktaM-jaha savesu dine (Ne)su pAlaha kiriaMtao havai laThaM (B) jaya (i)puNa tahA na sakkaha, taha vihu pAlipiLa...1 oka pakhavADAme tithI cha hove-yaduktaM-bi (bI) yA paMcamI aSTa (8) mI gyArasI (agArasI) cau (cau) dasi (isI) paNa tihIu (o) aAo suha (ya) tihIuM (o) goyamagaNahAriNA bhaNiA 1,, evaM paMcaparvI pUrNimAmAvAsyAbhyAM saha SaTparvI ca pratipakSamutkRSTataH syAt tithI piNa je prabhAte pacakhANa velAe udiyAta hove so leNI yaduktaM tithI (thi) zca prAtaH pratyAkhyAnavelAyAM yaH syAt sa pramANaM sUryodayAnusAreNaiva loke pi divasAdivyavahArAt Ahurapi-cAummAsI (si) avarise pakkhI (kkhi) a paMcaThThamIsu nAyavvA / tAu (o) tihIu jAsiM udei su (sU) ro na aNA (NNA) o 1 pUA paccakkhANaM paDikamaNaM taha ya niyamagahaNaM ca jIe udei su (sU) ro tIha tI (ti) hIe u kAyavvaM 2 jo tithino kSaya hoveM to pUrvatithimeM karaNI jo Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 40 vaddhi hove to uttara tithi leNI. yaduktaM-kSaye pUrvA tithiH kAryA vRddhau kAryA tathottarA, zrI vIrajJAnanirvANaM kAryaM lokAnugairiha // 1 // o udiyAta tithiko choDakara Age pIche tithi kare to tIrthaMkarakI ANAno bhaMga // 1 // anavasthA eTale marajAdAno bhaMga mithyAtva eTale samakitano nAza 3 virAdhaka 4 e cAra duSaNa hove yaduktaM - udayaMmi jA tihi (hI) sA pamANamiari (rI) e kIramANIe / ANAbhaMgaNavatthAmicchattavirAhaNaM pAve // 1 // aura zrI hIrapraznameM piNa kahyA hai ki jo paryuSaNakA pichalA cAra divasameM tithikA kSaya Ave to caturdazIthI kalpasUtra vAMcaNA jo vRddhi Ave to ekamathI vAMcaNA ethI pINa mAlama huvA kI jema tithikI hAni vRddhi Ave te temaja karaNI vAste ava ke paryuSaNameM ekama duja bhelI karaNI vada 11 zanivAre prAraMbha vada 14 maMgalavAre pAkhI tathA kalpasUtrakI vAMcanA piNa somavAre pAkhI karavI nahi vadI 30 amAvasyAye janmochavaH zuda 4 zanivAre saMvatsarI karaNI koI kahai chai ki baDA kalpakI chaThThakI tapasyA TUTe tathA pAMcame divase pAkhI karaNI vAste pajuSaNakA pichalA cAra divasa meM tithikI hAnI vRddhi Ave to bArasa terasa bhegA karAM chAM vA do teraza karAM chAM isakA uttara ke ye bAta koI zAstra meM likhI nathI aura covIsakI sAlameM dUja TUTI tIsakI sAlameM do cautha huI te vakhateM zrI amadAvAda vagereha prAyeM sarva zaherameM sAdhu sAdhvI zrAvaka zrAvikAyeM bArasa terasa bhelI vA do terazAM karIM nahi koi gacchameM matameM darasanameM zAstrameM nahi hai ki sudakI tithi badameM me badakI tithI sudameM hAni vRddhi karaNI kiM bahunA AtmAthIM ko to haTha choDa kara zAstrokta dharmakaraNI karake ArAdhaka hoNA caahie| AjanA samayamAM vAraMvAra eka vAta pracAravAmAM Ave che ke "zAstra game te kahetuM hoya, parvatithinI kSaya-vRddhi na thAya tevI paraMparA sadIothI cAlu che. mATe "zAstra-zAstra'nI bUmo nahi pADavAnI paraMparA paNa jinazAsanane mAnya che. je paraMparAnI dAMDI pITavAmAM Ave che te paraMparAnI vAta keTalI khoTI che te zrI jhaverasAgarajI mahArAjanA A henDabIlathI samajAya che. vi. saM. 1935nI sAlamAM tevI koI sAmAcArI na hovAthI ja zrI aparesA // 27 mhaa2|4 yo'5| zomA 45cha ? "tithI piNa je prabhAte Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa pavaravALa vetA yiAta hove so joLI x x x no tithino kSaya hove to pUrvatithimeM karaNI jo vRddhi hove to uttaratithi leNI x x x jo udiyAta tithiko choDakara AgepIche tithi kare to tIrthaMkarakI ANAno bhaMga, anavasthA eTale marajAdAno bhaMga, mithyAtva eTale samakitano nAza, virAdhaka e cAra duSaNa hove Xxx jema tithikI hAni vRddhi Ave te tema ja karaNI vAste aba ke paryuSaNameM ekama duja bhelI karaNI." AjanI bhASAmAM Ano artha evo thAya ke "tithi paNa je savAre paccakakhANa samaye udayamAM hoya te levI... jo tithino kSaya hoya to pUrvatithimAM karavI, jo vRddhi hoya to uttaratithi levI...jo udayAta tithine choDIne AgaLa-pAchaLa tithi kare to tIrthaMkaranI AjJAno bhaMga, anavasthA eTale maryAdAno bhaMga, mithyAtva eTale samakitano nAza ane virAdhanA e cAra dUSaNa thAya.... jema tithinI kSaya vRddhi Ave te temaja karavI mATe A vakhatanA paryuSaNamAM ekama-bIja bhegI karavI." tamane evuM lAgaze ke A to pU. A. zrI. rAmacandrasU. ma. kahI rahyA che. Aje A zabdo be tithinI mAnyatA tarIke vagovavAmAM Ave che paNa e zabdo zAstronA ja che, zAstrapremI dareka mahAtmAo A zabdo uccAre te mujaba zrI jhaverasAgarajI mahArAje paNa A zAstrazuddha mArga jAhera karyo che. Aje A ja paMktionA UTapaTAMga artha karavAno prayAsa thAya che tyAre zrI jhaverasAgarajI mahArAje karelo sIdho ane sAco artha jo svIkArI levAmAM Ave to tithi aMgenA matabhedo ApoApa samApta thaI jAya. "jema tithinI kSaya-vRddhi Ave te temaja karavI" A zabdo pU. A. zrI rAmacaMdra sU. ma. nA janmanA ghaNA varSo pahelA zrI jhavarasAgarajI mahArAje kahelA che. jo 'parvatithinI kSaya-vRddhi thAya ja nahi tevI kahevAtI paraMparAnuM astitva hota to zrI jhaverasAgarajI mahArAja AvuM bolI zakata ja nahi. tatkAlIna bIjA gItArtha mahApuruSoe temane jarUra paDakAryA hota. paNa evuM kazuM banyAno ItihAsa maLato nathI. Aja sudhImAM koIe zrI jhaverasAgarajI mahArAjane Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 42 paraMparA lopaka' kahI vagovyA nathI ane zrI jhaverasAgarajI mahArAje kahelI ja vAta kahenArA pU. A. zrI rAmacandrasU. ma. para "paraMparAlopakathI mAMDIne manamAM Ave ne moDhe caDhe tevA ALa caDhAvanArA "abhyAkhyAna' nAmanuM teramuM pApa AcaranArA bane che. evuM sau koI samajI zake tema che. hAlamAM keTalAka paMDito evI dalIla karatA hoya che ke "kSaya-vRddhinA niyamane jo vadhAre paDatuM mahattva ApIe ane udaya tithino Agraha rAkhIe to kalakattA vagere dUranA pradezomAM muMbaInA sUryodaya mujabanI tithi kare che temane paNa jinAjJAno bhaMga, anavasthA, mithyAtva ane virAdhanA jevA moTA cAra pApa lAge. jo kalakattA vageremAM rahenArA ArAdhako mATe AvA dUSaNo ApavAmAM nathI AvatA to ahIM udayamAM cotha hoya ke pAMcama hoya bahu magajamArI karavI nahi. kalakattAvALAne paNa udayamAM cotha nathI, ahIM rahenArAne paNa be pAMcamanI be trIja karanArane udayamAM cotha nathI ane saMvatsarI ArAdhe che. mATe temane paNa cAra moTA dUSaNo lagADavA nahi. udaya tithinI carcA na karavI, ApaNe to ArAdhanAthI matalaba che. saMvatsarI kare che ne? bahu thayuM.' zrI jhaverasAgarajI mahArAjanA DabIlane vAMcatA bahu spaSTa samajAya che ke teo AvA kutarkamAM mAnatA na hatA. sUryodaya samaye badhA sthaLe eka tithi hoya ja evuM banatuM nathI ema mAnIne temaNe zAstra paMktione choDI dIdhI nathI. uparathI zrI pUjaya dharaNendrasUrijInI sAme heMDabIla bahAra pADIne temaNe jAhera karyuM ke tithinI AvatI kSaya-vRddhimAM koI sattAdhIza paNa ceDA kare tenI sAme "badhA gAmomAM sUryodaya samaye eka ja tithi kyAM rahe che jevo kutarka svIkArIne cUpa na rahevAya. zrI AnaMdasAgara sU.ma. ane pU. A. zrI rAmacandra sU.ma. jevA dhuraMdhara AcAryo paNa lavAdI carcA dvArA eno nirNaya lAvavA mATenI mahenata na karata ane zeTha kasturabhAI lAlabhAIjevA zrAvaka lavAdI carcA goThavIne cUkAdo lAvavA sudhIno puruSArtha paNa na karata. A vastu ja batAve che ke A kutarka pUrvanA koI mahApuruSone mAnya na hato. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 saMghabheda nAmanuM mahApApa jovAnI khUbI pAchI e che ke AvA kutarko karanArane to koI paNa sUryodaye tithi mAnavAmAM vAMdho nathI to zA mATe eka tithinuM tUta pakaDI beThA che? be tithivALAne to saMghamAnya paMcAMganA sUryodayavALI tithino Agraha che. temane siddhAMtano savAla che. A kutarkavALAne e prazna naDato nathI. e to tithi karatA ArAdhanAne vadhu mahattva Ape che to teo be tithivALAnI zAstrIya tithinA divase ArAdhanA karI le to temane koI kutarka ke ghoMghATa karavAno rahe nahi. A to prAsaMgika vAta thaI. mULa vAta para AvIe to zrI jhaverasAgarajI mahArAjanA heMDabIlamAM bIjI paNa mahattvanI vAta maLe che. "vauvIsa vI sIta meM tUna TUTI, tIsI sAla meM do cautha huI te vakhate zrI amadAbAda vagereha prAyeM sarva zaherameM saadhusAthvI-zrAva-zrAviheM vIrasa terasa vI to terasa charI nahi.' zrI jhaverasAgarajI mahArAja ema lakhe che ke "vi. saM. 1924nI sAlamAM paNa bhAdaravA suda bIjano kSaya hato ane vi. saM. 1930nI sAlamAM bhAdaravA suda cothanI vRddhi hatI te vakhate amadAvAda vagere prAyaH badhA zaheromAM caturvidha zrI saMgha bArasa terasa bhegI karI na hatI ke e terasa paNa karI na hatI. A vAta paNa te samaye bAra parvatithionI kSaya-vRddhi AvatI te temaja rAkhavAmAM AvatI eno pratyakSa dAkhalo che. saune ArAdhaka banavA mATe A lITI pachInI lITImAM zrI jhaverasAgarajI mahArAje je zabdo vAparyA che te zrI pUjayane vIMdhI nAkhe tevA che. "koI gacchamAM, koI matamAM, koI darzanamAM, koI zAstramAM nathI ke sudanI tithi vadamAM ane vadanI tithi sudamAM kSaya-vRddhi karavI." zrI pUjayanA juThANAnA temaNe A lITImAM sAva ja lIrA uDAvI dIdhA che. ATalI vAta to ApaNe zrI jhaverasAgarajI mahArAjanA heMDabIlamAMthI vicArIe chIe paNa te samaye paM. zrI kalyANavijayajI mahArAje potAnA pustakanA peja 43-44 para lakhyuM che ke "uparokta heMDabIlo vAMcavAthI vAMcakagaNa samajI zakaze ke temanA vakhatanA gacchAdhipati gaNAtA zrI pUjyo tithi - kSaya - vRddhinA saMbaMdhamAM kevI kevI vicitra AjJAo bahAra pADatA Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 44 hatA ane zrAvaka vargane ja nahi, suvihita sAdhuo sudhAMne (eTale suvihita sAdhuone paNa) temanuM kathana mAnavuM paDatuM hatuM. ApaNAmAM "parvatithinI kSaya-vRddhi na thAya, pUnama - amAvasyAnI hAni - vRddhimAM terasanI hAnivRddhi karavI' ityAdi keTalIka je aghaTita pravRttio cAlatI jovAya che te AvA zrI pUjyonA ja pratApe cAlelI che. AvI agItArtha ane asuvihitonI pravartAvelI nirAdhAra rUDhio te vakhate temanuM prAbalya hovAthI bhale calAvI lIdhI hoya paNa have paramArtha jANyA pachI to gADariyA pravAha rUpe cAlatI e rUDhio choDavI ja joIe." A to zrI jhaverasAgarajI mahArAjanI vAta thaI. paNa temanA samakAlIna pU. AtmArAmajI mahArAja parvatithinI kSaya-vRddhi mAnatA hatA ke nahi te paNa joI laIe. muni azokasAgarajI ma. (hAla AcArya)nI gaNI padavI prasaMge vi. saM. 2036nI sAlamAM AgamoddhAraka granthamALA kapaDavaMja taraphathI eka pustaka bahAra paDeluM. nAma che : "sAgaranuM jhaverAta." A pustakamAM munizrI jhaverasAgarajI ma.nuM jIvana caritra che. temAM zarUAtanA pAnAMomAM temanA para AvelAM patro chApyAM che. AmAM pU. AtmArAmajI mahArAje rAdhanapurathI patra lakhelo che, udayapuramAM birAjamAna munizrI jhaverasAgarajI mahArAjane ! A pustakanA zarUAtanA pAnAMomAM peja 22 para pU. AtmArAmajI mahArAja lakhe che ke "Apane paryuSaNa bAbata lIkhA so ekAdazIvAle dina paryuSaNa bese aura amAvasake dina janma hogI duja ekama bhegA che. cotha ke dina saMvaccharI che. teNI rIta che. mAluma karaNA eja." ahIM pU. AtmArAmajI mahArAje 'duja ekama bhegA che" ema lakhIne bIjanA kSayano spaSTa svIkAra karyo che. ekadama samajAya tevI vAta che ke pU. AtmArAmajI mahArAja, zrI jhaverasAgarajI mahArAja jevA dhuraMdharo te samaye parvatithinI kSaya-vRddhi na thAya tevI koI pakkaDa rAkhyA vinA je tithi jema Ave tema svIkAravAnA matanA hatA. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 45 pharI pAchA paMnyAsazrI kalyANavijayajI mahArAjanI "parvatithicarcA saMgraha' nAmanI pustikAnI vAta para AvIe to A pustikAmAM temaNe potAnI pAse rahelA ghaNA jUnAM paMcAMgonAM jarUrI pAnAMnA bloka banAvIne paNa chApyAM che. eka najara enA para paNa karI laIe : paMcAMgonI phoTokopIo ane tenI nIce lakhelI noMdho pramANe - vi. saM. 1870 sAlamAM zrAvaNa vada amAsano kSaya hato. vi. saM. 1870 sAlamAM bhAdaravA suda caudasa be hatI. vi. saM. 1870 sAlamAM Aso suda AThama be hatI. vi. saM. 1870 sAlamAM Aso suda pUnamano kSaya hato. hastalikhita caMDuM paMcAMga pramANe vi. saM. 1930 (ASADhAdi 1931)mAM bhAdaravA suda 4 be hatI. vi. saM. 1931 (ASADhAdi 1932)mAM bhAdaravA suda 4 be hatI. A aitihAsika paMcAMganA pRSTho paNa parvatithinI kSaya-vRddhi aMge sAro prakAza pAthare che. e pRSThonI phoTokopI nIce paM. zrI kalyANavijayajI ma.e je noMdha mUkI che te khAsa vAMcavA jevI che. pAchaLa Apela praznottarImAMthI paNa ghaNo jUno ItihAsa bahAra Ave che. have, saMghabheda nAmanA pApane tithicarcAnA viSayamAM Aje keTalAka paMDito khUba cagAve che. A pApano Topalo vagara kAraNe pU. A. zrI vijayarAmacandrasUrIzvarajI mahArAjAnA mAthe DhoLavAmAM Ave che. tithicarcAnA viSayamAM kharekhara ja jo saMghabhedanA pApane oDhADavAnuM hoya to e pApa konA mAthe paDe tema che te viSaya paMnyAsazrI kalyANavijayajI ma.nA Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 46 zabdomAM ja joIe. teo potAnA pustakamAM pR. 44-45-46-47 para lakhe che ke - "(8) saMvat 1952nI sAlathI saMvaccharI saMbaMdhI jhagaDAno sUtrapAta jemane ItihAsanI khabara nathI teo gayA varSathI (eTale ke 1992nI sAlathI) A jhaghaDAnI zarUAta mAne che ane teno doSAropa zanivAre saMvaccharI karanAra varga para mUke che, paNa kharI rIte A jhaghaDAno sUtrapAta 1952nI sAlathI thayelo che ane tenI zarUAta zrI AnaMdasAgarajI (AjanA zrI sAgarAnaMdasUrijI)nA hAthe thayelI che. saMvata 1952nA varSamAM bhAdaravA sudi pano kSaya hato. sAmAnya rIte 5 nA kSayamAM pahelAnI cothe paMcamInuM kRtya karI levAya che paNa paryuSaNa caturthI pachInI paMcamIno kSaya hoya to zuM karavuM? kemake te pUrvenI cotha to paMcamI karatAM ye vizeSa mahattvanI hoya che. AvA prakAranI zaMkA utpanna thatAM bharUca nivAsI vidvAna zrAvaka zrI anopacaMdabhAI malakacaMde zrI vijayAnaMdasUrijI (zrI AtmArAmajI) mahArAjane pUchyuM ke bhAdaravA zudi paMcamInA kSaya nimitte paryuSaNano divasa AghopAcho karavo e hane yogya lAgatuM nathI. Apano e viSe zo abhiprAya che te jaNAvavA kRpA karazo. A anupacaMdabhAInA praznanA uttaramAM mahArAjazrI AtmArAmajIe jaNAvyuM ke "ThIka che, A vakhate paMcamIno kSaya karavo eja amane paNa yogya lAge che.' ukta hakIkata sinora nivAsI zrAvaka maganalAla meLApacaMde ke jeo anopacaMdabhAInA ziSya gaNAtA, saM. 1981nI sAlamAM chapAyela praznottararatna ciMtAmaNi nAmanA graMthamAM Apela zeTha anopacaMdabhAInA jIvanacaritramAM nIce pramANe jaNAvI che. "saMvat 1952nI sAlamAM bhAdaravA sudi pano kSaya hato te uparathI anupabhAIe zrImad AcArya mahArAjazrI AtmArAmajI mahArAjane pUcheluM Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 47 ke bhAdaravA suda pano kSaya che to AkhA paryuSaNanI tithi pheravavI paDe che to pAMcamano kSaya karIe to zuM vAMdho che? kAraNa pAMcamanI karaNI cothe thAya che to pachI A vakhate badhA paryuSaNa pheravavA e ThIka lAgatuM nathI mATe Apano abhiprAya zuM che? teno javAba zrImad AcArya mahArAjazrI AtmArAmajI mahArAje e Apyo ke pAMcamano kSaya A vakhate karavo sAro che, evo javAba Avyo hato ane tyArabAda 19paranA jeTha mahinAmAM zrImad AcArya mahArAje kALa karyo, tyArabAda anupabhAInA vicAramAM AvyuM ke mahArAje lakhyuM e vyAjabI che, eonA vacana pramANe bane to sAruM che ane eonuM vacana kabula rAkhavuM ema dhArI zrImad AcArya mahArAjanA ziSyonA samudAyamAM A bAbata lakhI temano abhiprAya maMgAvyo. teoe mahArAjanA lakhavA pramANe karavA saMmati ApI. temanI saMmati AvyA bAda bIjA sAdhuo tathA zrAvakone kAgaLa lakhI temane pUchyuM te loko javAba lakhe teno javAba pAcho lakhI samAdhAna karI teonA abhiprAya e pramANe karavAno ghaNAno vicAra Avyo vaLI keTalAka amadAvAdanA bhAIo ane keTalAka sAdhuono vicAra malato nahi te uparathI zrImad AcArya mahArAjazrI siddhisUrijI chANI comAsuM rahyA hatA temanI pAse surata amadAvAda vagere gAmonA keTalAka bhAIo AvyA hatA tyAM anupacaMdabhAI paNa gayelA hatA, teone e bAbatamAM senaprazna hIraprazna vagerenA purAvA ApI teonuM samAdhAna karyuM. saghaLA e pramANe karavA saMmata thayA, AvI rIte AkhA hindustAnamAM rUbarUmAM vA kAgaLanI lakhApaTIthI samAdhAna karI ekatra karI e pramANe AcArya mahArAjazrI AtmArAmajI mahArAjanuM vacana maMjura karyuM; phakta peTalAdamAM judA juja mANasonA hRdayamAM na rucavAthI ane suratamAM eka bhAIne te na samajamAM AvavAthI temane zAMta karI pratikramaNa juduM karyuM. bAkI badhe ekatra thayuM hatuM. A eonI gurubhakti jaNAya che." (praznottara ratnaciMtAmaNi pR. 19-20) Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 saMghabheda nAmanuM mahApApa parvatithicarcA saMgraha' nAmanI pustikAmAM paMnyAsazrI kalyANavijayajI mahArAja "praznottara ratnaciMtAmaNi' pustakanA AgaLanA pejanuM AvuM avataraNa ApIne AgaLa lakhe che : upara uddharela zeTha anupacaMdabhAInA jIvanaprasaMgathI spaSTa jaNAI Ave che ke saM. 1952nI sAlamAM bhAdaravA sudi pano kSaya mAnavAno nirNaya thayo hato. ane te hisAbe saMvatsarI karavAmAM AvI hatI, mAtra peTalAdamAM cAturmAsa rahela zrI AnaMdasAgarajI (AjanA sAgarAnaMdasUrijI) ane temanA bhAI zrI maNivijayajI A be sAdhuoe upara jaNAvela nirNayathI viruddha paDI eka divasa pahelAM saMvatsarI karI hatI, paNa peTalAda sivAya bIjA koI sthaLano temane sAtha nahoto maLyo. saMvata 1961nI sAlamAM paNa bhAdaravA sudi pano kSaya hato ane AkhA tapAgacche te kSaya kabUla rAkhIne cothe saMvatsarI karI hatI, te vakhate zrI sAgarajInuM comAsu kapaDavaMjamAM hatuM, A varSamAM zrI sAgarajI mahArAje trIje saMvatsarI karI hatI ke paMcamIno kSaya mAnIne cothe, te cokkasa jaNAyuM nathI, paraMtu sAMbhaLavA mujaba temaNe A vakhate cothe saMvatsarI karI hatI. saMvata 1989mAM paNa jodhapurI paMcAMgamAM bhAdaravA sudi pa no kSaya hato ane AkhA tapAgaccha bhAdaravA sudi 4 nA divase saMvatsarI parvanI ArAdhanA karI hatI, paNa zrI sAgarajInA samudAye A vakhate paNa audayika trIjane cotha kalpIne te hisAbe paryuSaNa parvanI ArAdhanA karavAno kAryakrama bahAra pADyo hato, jenI sAme zrI vijaya nItisUrijI mahArAje eka pustikA bahAra pADI teno virodha karyo hato ane bIjA paNa keTalAka lekho temanA khaMDanamAM nIkaLyA hatA, pariNAme tamAma samudAyoe cotha ane zukravAre saMvatsarI karI hatI, paNa zrI sAgarAnaMdasUrijIe A vakhate paNa potAno Agraha na choDatAM trIja ane guruvAre saMvatsarI karI hatI. upara pramANe chellA 40 varSamAM jodhapurI paMcAMgamAM traNa vAra bhAdaravA sudi paMcamIno kSaya Avyo ane traNa vAra AkhA tapAgacche te kabUla rAkhyo Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 49 hato, mAtra keTalAka gAmomAM bIjA TIpaNAno AdhAra laIne bhAdaravA sudi 6 no kSaya mAnIne mana samajAvyuM hatuM, chatAM A prasaMge paNa zrI sAgaranaMdasUrijI badhAthI judA paDyA hatA, saMvatsarI saMbaMdhI jhaghaDAno sUtrapAta kyAre ane konA taraphathI thayo te uparanA vivaraNathI vAcakagaNa sArI rIte samajI zakaze.'' paMnyAsa zrI kalyANavijayajI mahArAjanI A vAta eTalI badhI spaSTa che ke koI paNa mANasa Ane jANyA pachI "pU.A. zrI vijaya rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjAe vi.saM. 1992 - 93 thI saMghabheda karyo che." AvuM haDahaDatuM juThANuM je eka cokkasa varga taraphathI prasArita karavAmAM Ave che tene kadI svIkArI zake nahi. A badhI vAtomAM moTAbhAganA banAvo to pU. A. zrI rAmacandra sUrIzvarajI mahArAjAnA janma pahelAnA che. parvatithinI kSaya-vRddhi hoya ja nahi, thAya ja nahi - tevI zrI pUjayonI mAnyatAno pratikAra te samayanA saMvijJa sAdhuoe karyo che. Aje e ja saMvijJAnI mAnyatAne zira para dhAraNa karanAra pU.A. zrI rAmacandra sU.ma. ane A ja saMvijJa mAnyatAnI ArAdhanA karanArA teozrInA samudAyane badanAma karavA sAthe zrI pUjayonI mAnyatAne gaLe lagADavAmAM Ave che te keTalI hade ucita che te vAcaka svayaM vicArI zakaze. saMghabheda nAmanA pApanI ja jo vicAraNA karavAmAM Ave to pU.A. zrI rAmacandra sUrIzvarajI ma.e koI saMghabheda karyo ja nathI. teozrIe to svanAmadhanya pU.A. zrI siddhi sU. mahArAjA (pU.bApajI mahArAjA), pU.A.zrI labdhi sU.ma. ane pU.A.zrI prema sU.ma. jevA dhuraMdhara guruvaryovaDIlavaryonA sAnnidhyamAM rahI te sau pUjyonI sAthe saMvijJa mArganI rakSA ane ArAdhanA karI che. saMvijJa sAdhuonI mAnyatAne choDIne badhAe zrI pUjyonI mAnyatAno svIkAra karyo tyAre paNa A mahApuruSo saMvijJamAnyatAmAM aDaga rahyA. zuM Ane saMghabheda karyo kahevAya? sau zAMtithI vicAre. have saMghabhedanI vAta ja jo karavAnI hoya to vi.saM. 195ra nI sAla pahelA koIe audayikI cothanI virAdhanA karI na hatI. AmAM saMghathI judA Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 50 paDI, saMghanI koI paNa jAtanI rajA lIdhA vinA paM. zrI kalyANa vijayajI ma.nA jaNAvyA mujaba zrI sAgarajI mahArAje saMvatsarI alaga karI. Ane saMghabheda kahevAmAM kadAca saMkoca thato hoya toya kahevo paDe tema che. kAraNa ke vi.saM. 19paramAM pADelA A bhedane kAraNe ja 40-40 varSa sudhI jarAya macaka na ApanArA badhA samudAyo 40varSe palaTI mArIne saMghabhedamAM besI gayA. A satyane chUpAvavA mATe saMghabhedanA pApano Topalo pU.A.zrI rAmacandra sU.ma. upara DhoLI devAmAM Avyo - itihAsanuM A keTalAkane aNagamatuM satya ATalo itihAsa vAMcI gayA pachI koI paNa vAcakanA dimAgamAM jhabakaze e nakkI che. jayAre pU.A.zrI rAmacandrasU.ma.pAraNAmAM jhUlatA hatA tyAre saMghabheda thaI gayo hato evuM koI vAcaka kahe to temAM atizayokti na kahevAya. have vikrama saMvata 1992 pahelA paNa parvatithinI kSaya-vRddhi thAya ke nahi te viSayamAM konA konA kevA abhiprAya hatA te paNa ekavAra yAda karI javA jevA che. cAlo, ApaNe have e joIe. vi. saM. 195ra thI vi. saM. 1992-93nA samayagALAmAM parvatithinI kSaya-vRddhi aMge koNa zuM mAnatuM hatuM tenA AdhAro para paNa eka daSTipAta karavo joIe. ethI khyAla Avaze ke Aje bIja, pAMcama, AThama, agiyArasa, caudaza, pUnama ke amAsa jevI parvatithinI kSaya ke vRddhi svIkAranArA navA matavALA che - evo phelAvavAmAM Avelo bhrama taddana khoTo che. jemano samudAya ekatithi tarIke oLakhAya che temanA pUrvajo paNa jarAya saMkoca vinA parvatithino kSaya ke vRddhi te te prasaMge sahajatAthI svIkAratA hatA ane lakhatA paNa hatA. yoganiSTha tarIke prasiddha AcAryadevazrI buddhisAgarasUri mahArAjanuM eka pustaka che. vi. saM. 1973-74mAM bahAra paDelA e pustakanuM nAma che : dhArmika gadya saMgraha tathA patra sadupadeza bhAga-1. 976 pAnAMnA A pustakamAM pustakanA nAma pramANe sAhitya che. patra sadupadezamAM rojanIzIrUpe lakhAyelA Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 51 vicAro pragaTa thayA che. "saMvata 1968nI sAlanA vicAro" A heDIMga heThaLa rojarojanI tithi - vAra - tArIkha - gAma sAthe temaNe patra sadupadeza lakhelo che. temAM parvatithino kSaya Ave ke vRddhi Ave tyAre tene svIkArIne ja temaNe tithio lakhI che. te samayamAM Aje jenI ThokI-vagADIne vAta karavAmAM Ave che te tithinI kSaya-vRddhi na ja karavAno niyama hota to temaNe paNa AjanI jema parvatithinA kSaye ke vRddhie bIjI-bIjI tithionI kSayavRddhi karI nAMkhI hota paNa zrI buddhisAgarasUri ma.e evuM karyuM nathI. vAMco temanA heDIMganI tithio : saMvata 1968, jeTha vadi 2, zanivAra, tA. 1 lI jUna, 1912, amadAvAda saMvata 1968, jeTha vadi 2, ravivAra, tA. 2jI jUna, 1912, amadAvAda (juo, pR. 316-317) ahIM zrI buddhisAgarasUri ma. e be bIjano svIkAra lekhitamAM karyo che. AjanI jema teo be ekama karI zakatA hatA paNa evuM nathI karyuM. be bIja ja rAkhI che, lakhI che. saMvata 1968 nA aSADha sudi 14, zanivAra, tA. 27mI julAI, 1912, amadAvAda saMvata 1968 nA aSADha sudi 14, ravivAra, tA. 28 mI julAI, 1912, amadAvAda, (juo, pR. 378-379) saMvata 1968nA Aso sudi 14 ne guruvAra, tA. 24mI oNkTobara, 1912. saMvata 1968nA Aso sudi 14ne zukravAra, tA. 25 mI oNkTobara, 1912. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 saMghabheda nAmanuM mahApApa (juo, pR. 456-458) Aso mAsanI suda pakSanI be caudazano lekhita svIkAra zrI buddhisAgara sU. ma. e karyo che. eTaluM ja nahi, te varSamAM aSADha mahinA be hatA. temAM bIjA aSADha mahinAmAM AvatI comAsI caudaza be AvI hatI. comAsI caudazanI vRddhi paNa temaNe bedhaDaka lekhitamAM svIkArI che. 'comAsI caudaza be Ave ane be svIkArIe, lakhIe to zuM be divasa comAsI pratikramaNa karavAnuM ? zuM comAsInA be chaThTha karavAnA ?' Avo koI kutarka zrI buddhisAgarasUri mahArAjane te samaye naDyo na hato. AjanA vidvAnonI vAta alaga che. be pUnama ke amAsa Ave tyAre tenI be terasa karI nAMkhe ane mULabhUta terasane pahelI teraza banAvIne e pahelI terase pratiSThA ke dIkSA che tevuM AmaMtraNa patrikAmAM lakhI paNa nAMkhe. AkhI duniyA jANe che ke vRddhi tithi hoya tyAre pahelI tithimAM koI muhUrta Ape nahi. chatAM pahelItithie paNa dIkSA-pratiSThA Adi thAya tevo ItihAsa mATe pUrAvo ubho karavA pAchaLa kayo zubha Azaya samAyo che? AjanA jainetara jayotiSIo paNa mazkarI kare tevA pahelI tithinA muhUrtA jAhera karavAthI jinazAsananI kaI unnati thaI javAnI che? sAcI tithi mAnavI ja paDe che to lakhavAmAM ATalo saMkoca zA mATe ? zrI buddhisAgara sU.ma.e. parvatithinI vRddhi to lekhitamAM svIkArI che. parvatithinA kSayamAM zuM karyuM che? te paNa ekavAra joI laIe. saMvata 1968nA jeTha sudi 10, ravivAra, tA. ra6mI me, 1912, kheDA. saMvata 1968nA jeTha sudi 12, somavAra, tA. 27 mI me, 1912, kaNerA. (juo, pR. 310-311) Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 53 ahIM jeTha suda 11no kSaya spaSTa mAnyo che, lakhyo che. hajI AgaLa vAMco. saMvata 1968nA bhAdaravA sudi 1, guruvAra, tA. 12mI sapTembara, 1912, amadAvAda saMvata 1968nA bhAdaravA sudi 3, zukravAra, tA. 13 mI sapTembara, 1912, amadAvAda. (juo, pR. 421-432) ahIM bhAdaravA suda 2 nA kSayano nikhAlasa lekhita svIkAra che. (tamane zrI pUjya dharaNendrasUrijInI yAda AvI gaI? temane bhAdaravA suda 2 no kSaya naDato hato tenA mATe uMTavaiduM karyuM hatuM. bhAdaravA suda ranA kSayane palaTAvIne zrAvaNa vada 13no kSaya karI nAMkhelo. zrI jhaverasAgarajI mahArAje AvuM karanArA zrI pUjayanI kevI khabara laI nAMkhelI te ApaNe joI gayA chIe.) zrI buddhisAgara sU. ma. paNa e ja saMvijJonA mArge cAlIne bhAdaravA suda 2 nA kSayane lekhita svIkArI rahyA che. eka vAta para vAMcakonuM dhyAna doravAnuM mana thAya che. pU. A. bha. zrI vijayarAmacandra sU. ma.nI dIkSA vi. saM. 1969mAM thaI hatI. uparanI dareka parvatithinI kSaya-vRddhi vi. saM. 1968nI sAlanI che. pU. munizrI rAmavijayajI ma.nI dIkSA pahelA vi. saM. 1968mAM zrI buddhisAgarasUri mahArAja parvatithinI kSaya-vRddhine lekhitamAM svIkAre che. chatAM tenI sAme koI avAja na karavo. ane pU. A. zrI rAmacaMdra sU. mahArAjA vi. saM. 1992-93mAM A ja cAlI AvelI saMvijJa paraMparAno potAnA vaDIla guruvaryonI sAthe udghoSa kare te samaye sAgamaTe e badhA para tUTI paDavuM : A yogya che? atyAra sudhInI vAta parathI tame paNa samajI zakazo ke jUno mata jyo ane navo mata kyo? saMvijJa AcaraNA kaI ane zrIpUjyanI taraMgI mAnyatA kaI ? Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 54 hA, tame mane hamaNAM kahezo: 'bhale zrI buddhisAgara su.ma. parvatithinI kSayavRddhi mAnya rAkhe paNa te vakhate nIkaLatAM bhItimAM paMcAMgomAM parvatithinI kSayavRddhi kyAM chapAtI hatI ? AthI e siddha nathI thatuM ke parvatithinI kSayavRddhi thAya ja nahi ?' AbhAra tamAro. tame ThIka yAda karAvyuM. AjanI vajalepa jevI banI gayelI mAnyatA AvAM bhItimAM paMcAMgone kAraNe ja baMdhAI lAge che, AgaLa jatA te ATalI badhI vakarI paNa kharI. cAlo, tyAre ApaNe eno paNa ItihAsa tapAsI laIe. pU. munirAjazrI vRddhicaMdrajI mahArAjanI sUcanAthI "jaina dharma prakAza" taraphathI bhIMtAmAM paMcAMgo bahAra paDatAM hatAM. te te samaye "jaina dharma prakAza"nA aMkomAM paMcAMga saMbaMdhI chapAtuM rahyuM hatuM. temAM ja vi.saM. 1984nI sAlamAM paM. kuMvarajI ANaMdajIe je lakhANa chApeluM tyAre to A kahevAto vi.saM. 1992no vivAda jabhyo ja no'to. te samaye karavAmAM Avelo khulAso AjanA samayamAM dareke dhyAnathI vAMcavA jevo che. Aje jyAre caitra suda 15nI vRddhi Ave tyAre be pUnamanI be terasa karI nAkhIne bIjI tarasa ke je divase kharekhara caudaza che te divase bhagavAna mahAvIra svAmInuM janmakalyANaka ArAdhavAmAM Ave che. te samaye paNa AvuM karanArA hatA tene anulakSIne bhIMtIyAM paMcAMgomAM lakhavAmAM AvatI tithio saMbaMdhI satya zuM che teno karavAmAM Avelo khulAso paM. kuMvarajI ANaMdajInA zabdomAM ja vAMco : citra zudi 13 be hatI ja nahIM amArI sabhA taraphathI sumAre 40 varSathI munirAja zrI vRddhicaMdajI mahArAjajInI sUcanA anusAra zrIdhara zIvalAlanA jodhapurI paMcAMgane AdhAre jaina paMcAMga banAvI chapAvIne jaina dharma prakAzanA grAhakone bheTa ApavAmAM Ave che. prastuta varSamAM te jodhapurI paMcAMgamAM caitra zudi 13 eka ja che. paNa zudi 14 be che, eTale be 14 pALI na zakAya mATe pahelI caudazane bIjI Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa papa terazanuM kRtrima nAma ApavAmAM AvyuM che. have vicAro ke mahAvIra jayaMti zudi 13 je vAstavika che te divase karavI yogya ke kRtrima banAvelI bIjI teraze karavI yogya? jeo chApelA bhIMte coDavAnA paMcAMga jue tene to A khabara na hoya, eTale te to bIjI teraze ja mahAvIra jayaMti kahe ane kare, paNa je samaje te tema kevI rIte kare ? vaLI A bAbata ame jainadharma prakAzanA kArtika mAsanA aMkamAM pRSTha ra78 me carcArUpe paNa prathama lakhela che. te vAMcIne koIe savAla uThAvyo nathI. temAM bIjI be bAbata paNa lakhelI che, te upara sujJonuM dhyAna kheMcavAmAM Ave che. (jainadharma prakAza, pustaka 44 muM. aMka 3jo pRSTha 86 muM jeTha, 1984) ahIM paM. kuMvarajIbhAIe spaSTa zabdomAM sAcI terasa kayA divase che ane kalyANaka kyAre ArAdhavuM tenI nIDaratAthI rajuAta karI che. dhyAna rAkho ke vi.saM. 1984nI sAlamAM pU. A.bha.zrI rAmacandra sUrIzvarajI mahArAjAe tithinA viSayamAM AvuM kazuM jAhera kareluM nathI. je kharekhara satya che, teno paM. kuMvarajIbhAIe sAhajika pakSa lIdho che. Aje paNa jeo caitra suda pUnama be Ave tyAre tenI be tarasa karIne bhagavAna mahAvIra svAmInuM janmakalyANaka bIjI terasa eTale ke caudazanA divase ArAdhavAno Agraha rAkhe che temaNe A lakhANa zAMtithI vicArIne amalamAM mUkavA jevuM che. A vAta pU.A.zrI rAmacandra sU.ma.e nathI kahI, eka ArAdhaka vicAraka paMDitajI kahI rahyA che tethI lagabhaga tenA upara vicAra karavAmAM koIne takalIpha na thavI joIe. paMDitajIne A lakhavuM paDyuM che e ja batAve che ke mugdhajIvonI bhramaNA dUra karavA mATe paMcAMgamAM parvatithinI kSaya-vRddhie je aparvatithinI kSayavRddhibhIMtAyA paMcAMgomAM chApavAmAM AvatI hatI. tenAthI mugdhonI bhramaNA kadAca amuka aMze dUra thaI haze paNa AjanA kALamAM to mahAbuddhimAna gaNAtA paNa navI bhramaNAno bhoga banyA che. be parvatithi Ave to kayA divase parvatithi pALavI tenI mUMjhavaNa ghaNAne UbhI thAya. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa pa6 ane parvatithino kSaya Ave to parvatithi ja nathI to pALavI zI rIte tevI bhramaNA paNa ghaNAne UbhI thAya. AnA samAdhAnarUpe bhItIyAM paMcAMgomAM jaina dharma prakAza' taraphathI parvatithinI kSaya-vRddhie aparvatithinI kSaya-vRddhi chApavAnI zarUAta thaI hatI. eno artha evo thaI gayo ke parvatithinI kSaya-vRddhi Ave ja nahi, thAya ja nahi. jyAre evo prasaMga Ave tyAre aparvatithinI ja kSaya-vRddhi thAya ane e mujaba ja pachI kalyANaka paNa kalyANaka na hoya te divase ArAdhavuM. A paristhitithI bIjAne vyathA thAya ke na thAya paNa jemaNe je AzayathI chApavAnuM zarU kareluM tenA kAraNe je rIte kalyANaka khoTA divase ArAdhavAnuM thatuM dekhAyuM temane to cokkasa du:kha thAya. e ja kAraNathI te samaye vi.saM. 1984nI sAlamAM paM. kuMvarajIbhAIe spaSTa zabdomAM khulAso karyo ke "prastuta varSamAM te (saMghamAnya) jodhapurI paMcAMgamAM caitra zudi 13 eka ja che. paNa zudi 14 be che, eTale be 14 pALI na zakAya mATe pahelI caudazane bIjI tarasanuM kRtrima nAma ApavAmAM AvyuM che. have vicAro ke mahAvIra jayaMti (sAco zabda kalyANaka che.) zudi 13 je vAstavika che te divase karavI yogya ke kRtrima banAvelI bIjI tarase karavI yogya?" kRtrima tithi chApavAno prAraMbha karanArA paM. kuMvarajIbhAIne kRtrima tithi ane vAstavika tithino bheda jAhera karavAmAM koI saMkoca, zarama ke nAnama nathI thatI. Aje e kRtrima tithine pakaDI rAkhavI e nAkano savAla banI gayo che. vAstavika tithine ArAdhanArAno virodha karavo e jANe moTuM dharmakRtya banI gayuM che. ATalI cokhkhI vAtamAM ATalI jaTIla pakkaDa rAkhavI yogya che? vAstavika tithine pragaTa rUpe kahenAra, ArAdhanArane saMghabheda karanAra kahIne vagovavA ane kRtrima tithine vaLagI rahenArane kazuM ja na kahevAya - A nyAya kaI nagarIno che? AjanA navA jIvonI jANakArI mATe jaNAvuM chuM ke paM. kuMvarajI ANaMdajIbhAIe lakhyuM te samaye vi.saM. 1984nI sAlamAM eka tithi be tithi evA koI pakSanuM astitva ja na hatuM. ane e paM. kuMvarajIbhAI pU. A.bha.zrI rAmacandra su.ma.nA bhakta hatA evuM paNa na Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa pa7 hatuM eTale A "caitra zudi 13 be hatI ja nahi" evA heDiMga sAthe temaNe karelI rajuAtane kadAgrahI najare jovAno moko paNa raheto nathI. A vi.saM. 1984nI sAlamAM je spaSTa samaja paMDitajImAM AvI tenI pahelA paNa tithi saMbaMdhI lakhANa karavAnA avasaro AvyA hatA. "jaina satya prakAzamAM te te samaye pragaTa thayelAM e lakhANo para paNa daSTipAta karavo avasarocita gaNAze. vi.saM. 1956 ane 1952nI sAlanAM temAM pragaTa thayelAM lakhANo samayanI samaja ane vi.saM. 1984nA ApaNe upara joyuM te lakhANanI samajamAM AveluM UMDANa paNa tame najare joI zakazo. A badhAthI e vAta paNa samajI zakAze ke parvatithinI kSaya-vRddhi thAya ja nahi tevI mAnyatA hatI ja nahi. phakta bhIMtIyA paMcAMgamAM lakhavAmAM pheraphAra karavAnA kAraNe AgaLa jatAM mAnyatAmAM paNa pheraphAra thavA mAMDyo. atyAra sudhInA AdhAro ane have pachInA AdhArone dhyAnamAM letA saMghabheda konA dvArA thayo che ane hajI thaI rahyo che teno tame tamArI jAte nirNaya karI zakazo. have ApaNe "jaina dharma prakAzanA pustaka 12, aMka - 1, caitra suda 15, vi. saM. 1952, pRSTha - 10-11-12mAM sau prathama saMvatsarI aMge je khulAso chapAyo te paNa vAgoLavA jevo che. pharI yAda karI laIe. tapAgacchamAM saMvatsarI mahAparvamAM sau prathama jo koI saMghabheda thayo hoya to vi. saM. 1952nI sAlamAM thayo hato. e pahelA zrIpUjyoe bIjI-bIjI tithionI garabaDa karI hatI paNa saMvatsarInI koI cheDachADa karyAno itihAsa maLato nathI. ApaNe agAu vi. saM. 195ramAM sauprathama thayelo saMvatsarI bheda joI gayA chIe. te samaye pU. AtmArAmajI mahArAjanA abhiprAya aMgeno ItihAsa joyo hato. paMDita kuMvarajI ANaMdajInA zabdomAM tithi viSayaka te samayanI temanI samaja kevI hatI te AmAM jANavA maLaze. temaNe potAnA paMcAMga taiyAra karavA saMbaMdhI paddhatinI peTachUTI vAta karI che. tapAgacchanI sAmAcArI rUpe te vakhate paMDitajInA magajamAM je samaja hatI te temaNe Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 58 lakhANamAM pragaTa karI che. A kahevAtI tapAgacchanI sAmAcArInA kAraNe ja temane bhAdaravA suda pAMcamano kSaya AvatA muMjhavaNa ubhI thaI hatI. "kSaye pUrvAmAM pUrvanI tithino kSaya teo lakhI nAMkhatA hatA. ane te mujaba paMcAMgamAM chApI paNa nAMkhatA paraMtu A vakhate bhAdaravA suda pAMcamanI AgaLanI tithi to bhAdaravA suda cotha saMvatsarI mahAparvanI hatI. eno kSaya kema karAya? eTale pachI badhAnA salAha-vicAra pUchavAmAM AvyA. temAM judA judA vicAra maLyA. te vicAro para paMDitajIe uhApoha karyo che - temAM AjanA samayamAM bhAdaravA suda pAMcamanAM kSaye bhAdaravA suda trIjano kSaya karI nAMkhavAno je vicAra bahusaMmata banAvavAmAM Avyo che te vicArane paMDitajI svIkAratA nathI. sAthe kAraNa paNa Ape che. potAnI spaSTa mAnyatA paNa jaNAve che. saMvatsarI kyAre karavI tenI spaSTatA paNa divasa-vAra sAthe kare che. aMte "zrI saMgha maLIne paraMparA ane zAstra vagerenA AdhArathI je vicAra nakkI kare te amAre kabula che. amAre koI prakArano Agraha nathI ane evo nirNayakAraka vicAra je karaze te ame ghaNI khuzInI sAthe amArA copAnIyAmAM ja pragaTa karIzuM." A pramANe lakhIne potAnI zAstra ane paraMparA taraphanI bhakti pradarzita karI che. ADedhaDa koI nakkI karI nAMkhe to te paMDitajIne mAnya na hatuM. zAstra ane vadhumAM paraMparA temane vacamAM joIe ja. paMDitajInI udayatithinI mAnyatA kevI daDha che te paNa temanA zabdomAM ja vAMco : "suda panI kriyA suda 4the karavI ane suda 4 tathA suda 5 bhegA gaNavA. saMvatsarI udayatithi caturthIe zukravAre ja karavI." Aje A mAnyatAne pU.A.zrI vijaya rAmacandra sU. mahArAjAnI mAnyatA kahevAmAM Ave che. hakIkata e che ke paM. kuMvarajIbhAIe A lakhyuM tyAre teozrI pAraNAmAM jhulatA hatA. chatAM teozrIne navAmatI kahIne vagovavA : A asatya bhASaNa nathI? have vAMco, e AkhuM lakhANa ! "navuM jaina paMcAga (saMvaccharI viSe khulAso) Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa9 saMghabheda nAmanuM mahApApa amArA taraphathI grAhakone daza varSa thayAM jaina paMcAMga bheTa dAkhala ApavAmAM Ave che. teno prAraMbha zrImatu munirAja zrI vRddhicaMdrajI mahArAjanI hayAtimAM karelo che te vakhate teo sAhebe ApaNA jaina samudAyamAM tithinA nirNayane mATe paMDita zrIdhara zIvalAla taraphathI pragaTa thatuM jodhapurI caMDu paMcAMga batAveluM hatuM. tenA AdhAre adyApi paryata ane paMcAMga taiyAra karIe chIe. temAM jyAre bAra tithi mAMhenI koIpaNa tithino kSaya hoya che, tyAre athavA vRddhi hoya che tyAre ApaNI tapAgacchanI samAcArIne anusAre "kSaye pUrva vRddha 3ttara'' eTale jyAre bAra tithimAMnI koIpaNa tithino kSaya hoya, tyAre tenI pUrvalI tithino kSaya lakhIe chIe ane vRddhi hoya che tyAre uttara tithino eTale bIjA divasane tithi tarIke mAnya rAkhIne prathamano divasa tyAra agAunI tithimAM bheLavIne te AgalI tithinuM hindu-bepaNuM karIe chIe. cAlatA varSanA (19paranA) bhAdaravA mAsamAM jodhapurI paMcAgamAM zuda pano kSaya che have ApaNI samAcArI anusAra tithino kSaya thato na hovAthI kSaye pUrvA e vacanane anusAre pUrvalI cothano kSaya karavA jatAM te tithie ApaNuM parva-saMvaccharI che. tethI teno kSaya ThIka lAgato nathI. A bAbata paMcAMga chapAvyA agAu keTalIka jagyAe salAha-vicAra pUchavAmAM AvatAM keTalIka jagyAethI to bilakula javAba maLyo nahi ane keTalIka jagyAethI javAba maLyo temAM amArA vicArathI judA prakAranA be vicAro AvyA. eka evo vicAra maLyo ke chaThThano kSaya karavo ane bIjo evo vicAra (maLyo) ke trIjano kSaya karavo. chaThThano kSaya karavAno vicAra evA kAraNasara Avyo ke muMbaInAM vartArAnA gujarAtI paMcAMgomAM ane lAhoranA paMcAgamAM chaTThano kSaya che. mATe chaTTano kSaya karavo. paraMtu A vicAra ame mAtra eTalo ja kAraNasara amalamAM mUkavAnuM durasta dhAryuM nahi. kAraNa ke adyApi paryata kAyama jodhapurI caMdu paMcAMgane prAmANya gaNatAM chatAM atyAre tenA vartArAne amAnya gaNavo, te nyAyayukta gaNAya nahi, tethI e vicAra amalamAM mUkyo nathI. paraMtu A vicAramAM Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 60 mukhya vAMdho saMvacharIno to Avato nathI, kemake chaThThano kSaya karavAthI pAraNAnA divase zuda 5 no kahevo ke zuda 6 no kahevo e ja vAMdhAmAM rahe che. trIjano kSaya karavAno vicAra evA kAraNasara Avyo ke, kSa pUrvA e vAkya prathama paMcamIne lAgu karatAM caturthIno kSaya karavo paDe te paNa saMvatsarI parvano divasa hovAthI pharIne pUrvI e vAkya tene (zuda 4 ne) paNa lAgu karIne zuda 3 no kSaya karavo. A kAraNa paNa amane vAstavika lAgatuM nathI. kAraNa ke pharIne e vAkyano upayoga karavo e manakalpanA vaDe che. zAstrokta pramANa ema karavA mATe nathI. vaLI trIja ne cotha baMne udayatithi badhA paMcAgo pramANe hovA chatAM bhAdrapada mAsane trIje divase saMvaccharI laI javI. ema karavAne yugapradhAna sivAya ApaNane sattA nathI. A vicArane amArA vicAra sAthe mukhya bAbatamAM paNa nokhApaNuM che. kAraNa ke Ama karavAthI zuda 3-4 guruvAre saMvarcyurI thAya ane aThThAIdhara paNa vada 11 guruvAre karavuM paDe A vicAra amArA vicAramAM ThIka na lAgavAthI ame amalamAM mukyo nathI. amAro vicAra badhI bAbato lakSamAM letAM evo thayo ke zudI 5 ne badale zuda 4 ne kSaya karavo e paraMparAgata pravartana che. phakta 4 the saMvaccharIno divasa hovAthI teno kSaya karavo ke kahevo ayogya che. mATe zuda panI kriyA zuda 4the karavI ane zudI 4 tathA zudIpa bheLA gaNavA. saMvaccharI udayatithi caturthIe zukravAre ja karavI. are bAre tithimAM hAni na thavA mATe zuda nI kriyA te ja divase karIne zuda 5 no samAveza temAM karavo. A pramANe karavAmAM koI prakArano virodha na lAgavAthI ane paMcAMga bahAra tAkIda hovAthI tema ja e bAbata zrI saMgha maLIne paryuSaNanI agAu ATalI badhI mudate ekatra vicAra bahAra pADe evo saMbhava na hovAthI "zuda 4-5 bheLA che." ane "te divase zukravAre saMvatsarI che." evo amAro vicAra ame amArA paMcAMgamAM pradarzita karyo che. te chatAM paNa have pachI zrI saMgha maLIne paraMparA tathA zAstra vagerenA AdhArathI je vicAra nakkI kare te amAre kabula che. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 61 amAre koI prakArano Agraha nathI. ane evo nirNayakAraka vicAra je karaze te ame ghaNI khuzInI sAthe amArA copAnIyAmAM ja pragaTa karIzuM. kiM bahunA? jaiina dharma prakAza pustaka 12 aMka 1 lo caitra zudi 15 saMvata 1952 (pRSTha 10-11-12)]. zrI jainadharma prakAzanA pustaka 12, aMka 1, nA pR. 10-11-12 para paMDita kuMvarajIbhAI saMvatsarI viSe khulAso chApe che. e pachInA najIkanA aMkamAM vi.saM. 195ranA pR. 66-67-68 para "saMvaccharIno nirNaya evA heDIMga sAthe bIjuM paNa lakhANa chApe che. zrI jaina dharma prakAzamAMthI te lakhANa akSarazaH ahIM rajuM karuM chuM. kevuM aMdhAdhUMdha vAtAvaraNa tyAranuM haze te kalpI zakAya tema che. paMDita kuMvarajIbhAIe A lakhANamAM lakhyuM che ke "suda 3no kSaya karavA icchanArA sudI 1pane kSaye suda 13no kSaya karavAnI rItIno dAkhalo Ape che. paraMtu ene mATe cokkasa zabdo zAstrokta che ke "suda 15ne kSaye suda 13no kSaya karavo' paraMtu bhAdrapada suda pano kSaya hoya to zuM karavuM ene mATe bIlakula zAstralekha pUrvAcAryanA graMthomAM ke senaprazna hIrapraznAdi praznottaranA graMthomAM nathI." ahIM paM. kuMvarajIbhAIe "suda 15nA kSaye suda 13no kSaya karavo e mATe cokkasa zabdo zAstrokta che." evuM lakhyuM to kharuM paNa e zAstranuM nAma kyAMya jaNAvatA nathI. Aja sudhImAM tevA zAstranuM nAma koI rajuM paNa karI zakyuM nathI. paM. kuMvarajIbhAIe phakta zrI jhaverasAgarajI mahArAjanA udayapuranA heMDabIlano ja phakta abhyAsa karyo hota to temane parvatithinI kSaya-vRddhi yathAvat rAkhavAnuM jJAna cokkasa thaI gayuM hota. pachI temane je lAMbI vicAraNA raju karavI paDI te karavAno prasaMga ja na Avata. zrI hIraprazna ke zrI senaprazna graMtho paNa tithinI kSayavRddhi mATe mArgadarzana Ape che ke nahi te paNa e ja udayapuranA heMDabIlamAMthI paMDitajI jANI zakata. AvuM kazuM thayuM nahi tenA pariNAme te samayanI doDadhAma, mathAmaNa, zodha vagere kevI thaI hatI teno aMdAja AvI zake te mATe te AkhuM lakhANa ahIM mUkavAmAM Ave Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 saMghabheda nAmanuM mahApApa che. be-cAra mahinAnA gALAmAM ja kevo pharaka paDyo che te beya lakhANane sAthe rAkhIe eTale samajI zakAze. e bannemAM saMvatsarI mATe udayatithino Agraha spaSTa joI zakAya tevo che. pUrvanA lekhamAM 4+ 5 bhaMgI rAkhavAnI vAta hatI. AmAM 6 no kSaya mAnyo che. vAMco tyAre e lakhANa : "saMvaccharIno nirNaya cAlatA varSanA bhAdrapada mAsamAM jodhapurI paMcAMgamAM zuda pano kSaya hovAthI tithino kSaya na karavAnI samAcArIne AdhAre suda 3 no ke suda 4no kSaya karavo? e viSe vivAda bahu divasathI cAle che ane keTalAeka "pUrvI e vAkyane AdhAre suda 4 no kSaya upalabdha thAya che paNa te divasa sAMvatsarIka parvano hovAthI teno kSaya na karatAM suda 3no kSaya karavo ema kahe che." ane keTalAekanuM kahevuM ema thAya che ke zrImAn kALIkAcAryajIe caturthInI saMvatsarI karI te paMcamInA rakSaNArthe karI che tema chatAM A pramANe karavAthI suda 4 ne suda 5 baMne mUkIne suda 3je aparve paryuSaNa karavA jevuM thaze. suda 3 no kSaya karavA icchanArA sudI 1pane kSaye suda 13no kSaya karavAnI rItIno dAkhalo Ape che. paraMtu ene mATe cokkasa zabdo zAstrokta che ke "suda 15 ne kSaye suda 13no kSaya karavo' paraMtu bhAdrapada suda pano kSaya hoya to zuM karavuM ene mATe bIlakula zAstralekha pUrvAcAryanA graMthomAM ke senaprazna hIraprakSAdi praznottaranA graMthomAM nathI. tema koI vRddha puruSa pUrve evo prasaMga Avyo hato ane amuka tithino kSaya karyo hato ema kahetA nathI. AvI rItanA baMne taraphanA pUrva pakSo cAlatA hatA paNa koI prakAre eka nirNaya thato nahoto. tethI jarUrane prasaMge bIjo mArga zodhavAnA vicAra para lakSa doDAvIne atre caturmAsa sthiti karIne rahelA paMnyAsa zrI gaMbhIravijayajIe zrI ujeNa-je ke hiMdusthAnanuM madhya biMdu che ane jyAMthI jyotiSIo gaNitanI rekhAo le che tyAMnA vartArAnuM, jepuranA vartArAnuM ane kAzInA vartArAnuM e traNe paMcAMgo maMgAvyAM ke temAM kSaya kaI tithino che te joIne paMcAMgonA bahu mate nirNaya karavo. e traNe paMcAMgo AvatAM temAM nIce pramANe che. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 63 saMghabheda nAmanuM mahApApa suda 4 zukravAra - suda 5 zanivAra-ghaDI-2 - 54 ujeNa. suda 4 zukravAra - suda 5 zanivAra-ghaDI-3 - 54 jepura. suda 4 zukravAra - suda 5 zanivAra-ghaDI-3 - 45 kAzI. uparAMta A traNe paMcAMgomAM chaThano kSaya karelo che. muMbaI, vaDodarA ne lAhoranA paMcAMgamAM paNa chaThano ja kSaya che. A bAbata khAsa jodhapurI caMDu paMcAMganA banAvanAra paMDita zrIdhara zIvalAlane pUchatAM teo lakhe che ke "amAruM paMcAMga brahma pakSanuM che te mAravADa dezamAM mAnya che. A dezamAM saura pakSa mAnya che to te pramANe tamAre chaThano kSaya karavo." ATalA tenA lakhANa uparathI joke gujarAtamAM to chaThano kSaya thaI zake paraMtu saMvaccharI parva kAMI khAsa gujarAta mATe nathI eto AkhA hiMdusthAna mATe che tethI mAtra saura pakSanA gaNitano Azraya grahaNa na karatAM je pura, UjaNane kAzInA paMcAMgo maMgAvAmAM Avyo ke jenuM gaNita brahma pakSanuM ja che. chatAM te paMcAMgomAM paNa chaThano kSaya che. AvI rIte baMne pakSanA gaNitapramANe chaThano kSaya hovAthI ane paMcAMgono bahu mata evo thavAthI atre nIce pramANe nirNaya karavAmAM Avyo che. bhAdrapada sudi 4 zukravAra-saMvarcyurI bhAdraputra sudi pa zanivAra-pAraNA. bhAdrapada sudi 6 no kSaya. A pramANeno ja nirNaya dezAvarothI judA judA vidvAna muni vigerenA abhiprAya maMgAvIne zrI muMbaInA zrIsaMghe munirAjazrI mohana lAlajI samakSa ekatra thaIne thoDA divasa pahelAM karelo che vaLI svargavAsI munirAjazrI AtmArAmajI mahArAjano paNa potAnI hayAtImAM e pramANeja mata hato. vaLI sarvajJa kathita kriyAo paNa prabaLa kAraNe anyathA prakAre karavA jarUra Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 saMghabheda nAmanuM mahApApa paDe che. kAraNa ke jaina siddhAMta sAdvAda che. to A jodhapurI paMcAMga kAMI sarvajJa kathita nathI. jo ke ghaNA varSothI ApaNe e pramANe tithio mAnya karatA AvyA chIe ane have pachI paNa e pramANe mAnavAmAM aDacaNa nathI, vaLI jodhapurI paMcAMga pramANe ja tithi vagere mAnavA saMbaMdhI amArA manamAM paNa Agraha che kema ke amArA vaDIla dharma guruo e pramANe mAnatA AvyA che paraMtu eno vartAro kAMI jainazAstra pramANe nathI ane bIjA brahmapakSI paMcAMgonA vartArA kAMI khoTA hoya ema kahI zakAya nahIM. vaLI atyAre eka tithi bIjA paMcAMga pramANe mAnavAthI have pachI e paMcAMga pramANe tithio mAnavAmAM virodha nathI kemake eka vakhata koI kriyA sakAraNa anyathA prakAre karavI paDe to pachI pAchI barAbara na karAya ema hoya nahIM. vagere AvA vAMdhAnuM kAraNa kAMI vAraMvAra hotuM nathI. bahu varSe A varSa bhAdrapada sudi pano kSaya Avyo che. bIjI tithio mATeno nirNayakAraka lekha zAstromAM hovAthI vAMdho paDavAno kiMcit paNa saMbhava nathI. paraMtu atyAre AvA sAMvatsarIka parvamAM pheraphAra thavAnA prabaLa kAraNathI temaja teja pakSanA vartArAnA bIjI sarva paMcAMgo chaThanA kSayamAM saMmata hovAthI chaThano kSaya karavo emAM kAMI paNa virodha hoya ema amane lAgatuM nathI. tethIva paMnyAsa zrIgaMbhIra vijayajInI saMmatithI ame upara jaNAvelo nirNaya pradarzIta karyo che. AzA che ke sarve jaina baMdhuo A lekha upara madhyasthapaNe vicAra karaze ane sarva sthAnake koI paNa prakAranA Agraha ke mata bheda sivAya zukravArI ja saMvacharI thaze. tathAstu (jaina dharma prakAza pustaka 12, pR. 66-67-68 vi.saM. 1952)" A lakhANamAM prAraMbhamAM ja paM.kuMvarajI bhAI lakhe che ke "jodhapurI caMDuM paMcAgamAM) jayAre jayAre bAra tithi mAMhenI koi paNa tithino kSaya hoya che, tyAre athavA vRddhi hoya che tyAre ApaNI tapAgacchanI sAmAcArIne anusare "kSaye pUrva vRddha 3ttarA" eTale jayAre bAra tithimAMnI koi paNa tithino kSaya hoya, tyAre pUrvalI tithino kSaya lakhIye chIe ane vRddhi hoya Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 65 saMghabheda nAmanuM mahApApa che. tyAre uttara tithinI aTale bIjA divasane tithi tarIke mAnya rAkhIne prathamano divasa tyAra agAunI tithimAM bheLavIne te AgalI tithinuM dvitvabe paNuM karIye chIe" AmAM tapAgacchanI sAmAcArI tarIke je vAta lakhI che temAM paNa 'pUrvalI tithino kSaya lakhIe chIe. AgalI tithinuM dvitva-be paNuM karIe chIe' ema lakhyuM che. paNa emAMthI caitrI suda 13nuM prabhuvIranuM janma kalyANaka khoTA divase ArAdhavAno prasaMga vi.saM.1984 nI sAlamAM banatAM kRtrima tithi ane vAstavika tithinI spaSTatA karIne vAstavika tithine ArAdhavAno khulAso paM.kuMvarajIbhAie karavo paDyo hato. kSaya lakhavo ke pUrvatithine bevaDAvavI e phakta paMcAMganI vyavasthA mATe hovAnuM spaSTa thAya che. udayatithino Agraha ja A vAtane puravAra kare che. have ApaNe pU.paM.zrI gaMbhIra vijayajI ma.nuM "jaina dharma prakAza" mAM vi.saM. 1956nI sAlamAM eTaleke paM.kuMvarajIbhAInAM vi.saM.195ranA lakhANa pachI paNa traNa varSamAM ja bahAra paDela eka lakhANa paNa jANavA jevuM che. zrI gaMbhIra vijayajI ma.no abhiprAya te samaye gaMbhIratAthI dhyAnamAM levAto hato. temanA nAmano ghaNA viSayamAM upayoga | ullekha jovA maLe che. temane iMdorathI eka gRhastha eka prazna lakhI mokalyo hato teno javAba zrI gaMbhIra vijayajI ma.e je rIte Apyo che tenA AdhAre samajAze ke tithinA viSayamAM konI samaja keTalI hatI. Aje badhAne khabara che ke "eka paNa suryodayane na sparze te tithi kSayatithi kahevAya che ane be sUryodayane sparze te tithi vRddhi tithi kahevAya." ahIM sparzavuM eTale sUryodaya samaye tithinI hAjarI hovI. evo artha thAya che. A praznottarane vAMcyA pachI have tamane prazna uThaze to tenuM samAdhAna paNa tamane ATalI bhUmikA pachI maLI jaze. A praznottaramAM khAsa to zrI gaMbhIra vijayajI ma. e lakhyuM che ke tithinI vRddhi hoya, to pAchaLanI tithi grahaNa karavI, ne hAni hoya, to tenI pahelInI grahaNa karavI" A pramANe zrI umAsvAti mahArAje kahela che." temAM kSaya-vRddhinI mAnyatA spaSTa thAya che. zrI umAsvAtijI mahArAjanA praghoSa aMge je uhApoha atyAre sarjAyo che te pUrvanA koie karyo nathI. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa te samaye rajaputAnAmAM zrAvako vRddhi tithiye be divasa tithi pALatA hatA tethI A prazna uThayo che. AvI ajJAnatAne dUra karavA mATe ja mane lAge che ke pa.kuvarajI bhAine (parvanI) vRddhi tithie AgaLanI tithinI vRddhi karavAnIlakhavAnI paMcAgamAM jarUra paDI haze. paNa enAthI Aje je anartha macI rahayo che. te be tithi pALanArA karatA adhika hAni karanAro che. pelA loko mugdhatAthI be divasa tithi pALatA paNa temAM eka divasa udayatithi maLatI hatI jayAre Aje apAtA saMskArathI to parvatithi je divase pALavAmAM Ave che. te divase parvatithi hotI ja nathI. Avo anartha AvakAravA lAyaka to na ja kahevAya. cAlo, tyAre vAMco e praznottarane akSarazaH ! "praznotara: zrI iMdorathI eka gRhastha lakhI mokalelA praznano paMnyAsajI zrI gaMbhIravijayajIe Apelo uttara vAcakavargane upayogI hovAthI atre prasiddha karyo che. praznaH rajaputAnAmAM zrAvaka loko jayAre jodhapurI paMcAMgamAM bIja, pAMcama, vigere tithi be hoya che tyAre be pALe che, ane gujarAta-kAThIyAvADamAM to pahelI tithine mukIne bIjI tithine mAne che. A taraphanA zrAvako tema karatAM nathI. tethI atrenA vidvAno savAla pUche che ke kayA zAstranAM AdhAre pahelI bIjane ekama gaNI, bIjI bIjane bIja gaNo cho? paraMparAno savAla bAju mUkI zAstradhArathI ja e bAbata prasiddha karazo. uttara : jayAre koi paNa tithinI vRddhi hoya che, eTale ke be hoya che. tyAre pahelI tithimAM sUrya ugato nathI. vAste apramANa karAya che. ane bIjI tithimAM sUrya uge che, tethI te pramANe karAya che. pahelI tithino sUryanA ugyA pachI praveza hoya che. tethI te na levAya ema zAstramAM kahyuM che. tadyathA anudayavatI bahUvyapi apramANA, udayavatI stokApi samAcaraNIyA iti umAsvAtivacanaM. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa "anudayavALI tithi ghaNI (ghaDA) hoya, to paNa te apramANa che. ane udayavALI tithi thoDI (ghaDI) hoya, to paNa te AcaravA yogya che." A pramANe zrI umAsvAti vAcake kaheluM che. vaLI kahyuM che. yAM tithiM samanuprApya, samudgate ca bhAnavaH / sA tithiH saphalA jJeyA dAnAdhyayanakarmasu / / "je tithine pAmIne sUrya ugyo hoya, te tithi dAnamAM, bhaNavAmAM tathA tapasyAdika kriyAmAM saMpUrNa jANavI.' vaLI kahyuM che. ke vRddhistUttarA grAhyA hAnau grAhyA pUrvA "tithinI vRddhi hoya, to pAchaLanI tithi grahaNa karavI, ne hAni hoya, to tenI pahelInI grahaNa karavI." A pramANe zrI umAsvAti mahArAje kahela che, tethI vRddhimAM bIjI tithi ja pramANa che. zrI jayotiSa karaMDaka pannAmAM kahyuM che ke, "je tithi hAni pAme te pahelI tithimAM samApta thAya che. je vRddhi pAme te uparanI tithine sparze che." A pannAnI TIkA prathama zrI pAdaliptasUrie saMkSepathI karelI che. ane tyArapachI zrI malayagirisUrie vistArathI karela che. je ke hAla pravartamAna che. ane baMne AcAryo sarvamAnya gaNAyelA che. zrI bhagavati sUtranA zataka pAMcamanA uddezA pahelAmAM zrI gautamasvAmIe bhagavaMtane pUchayuM ke "he bhagavana ! sUryane Aditya zA mATe kaho cho ?" teno uttara prabhue A pramANe Apyo che ke, "he gautama! sUryodayanA samayane Adi laine ja samaya, AvalI, muhUrta, pakSa, mAsa, varSa, yAvat utsarpiNI avasarpiNI sarva gaNavAmAM Ave che, tethI sUryane Aditya kahelo che." A Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 68 uttarathI paNa ema siddha thAya che ke, sUryodayathI ja tithinI Adi gaNAya che. te ja sthaLamAM kahyuM che ke, je kSetramAM je vakhate sUryanuM dazyapaNuM ane adezayapaNuM thAya, te kSetramAM te ja vakhate pahelo rUdra nAme muhUrta gaNavo. teno pATha A pramANe jaha jaha samae samae purau saMcarai bhassaro gayaNe taha taha iuvi niyamA jAI rayaNIi bhAvattha evaM ca sai narANaM udayatthamaNAe huMti tithiyAI saI desakAlabhee kassai kiMcivi dissae niyamA sai cevaya nidiTTho rudo muhatto kameNa savvesiM kesiMcIdANIpIya visayapamANo ravi jesiM. bhAvArtha:- jema jema samaye samaye AgaLa sUryagaganamAM cAlyo jAya che. tema tema samaya samaya pAchaLa nikSe rAtri bhAva thato jAya che. ema hote sate manuSyone udaya astano niyata (samaya) bhinna bhinna thAya che. dezakALano bheda hovAthI koikane koi vakhata udaya astano niyata hoya, ane koikane koi vakhata hoya jene je udaya astano niyata che. tene te rUdra nAme pahelo muhUrta gaNAya. ema anukrame sarvane jANavo. tethI hamaNAM paNa keTalAkane sUryodaya veLA che. jemane hamaNAM ja sUrya najara viSe Avyo che. temane." A pramANenA zrI bhagavatI sUtranA vacanathI paNa sUryanA udayakALavALI tithi ja pramANa che. vaLI ahorAtra sUryanI gati uparathI thAya che, te tithi to caMdrane rAhunI gati uparathI gaNAya che eTale caMdranA vibhAganA soLa bhAga kalpIe, te mAMhelo eka bhAga rAhu DhAMkI rahe athavA mUkI rahe teTalA vakhatanI eka tithi gaNAya. tethI jo rAhunI gati zIvratAvALI thAya, to thoDA kALamAM tithi pUrNa thAya che ne maMdagati kare to lAMbA vakhata sudhI tithi pahoMce che. vaLI je divase tithino sATho paDe che. eTale 60ghaDI tithi che ema lakhAya che. te divase tithino prAraMbha udaya vakhate hoto nathI. kemake kyAM to caMdrano prathamano bhAga prasAi rahyo na hoya athavA mukAi rahyo na hoya ema hoya che. mATe vRddhi tithimAM bIjI tithi ja pramANa che ema samajavuM. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa (zrI jaina dharma prakAza, pustaka 15 muM, aMka 11 mo. mahA suda 15. 1956 pRSTha 172)" pU.paM. zrI gaMbhIra vi.ma.no "jaina dharma prakAzamAM pragaTa thayela A praznottara vAMcatA ApaNane tatkAlIna rajaputAnAnA zrAvakonI mugdhatAno khyAla Ave che. teo parvatithinI vRddhi Ave tyAre banne divasa parvatithi pALatA hatA. pU. gaMbhIra vi.ma.e lAMbo uttara ApIne aMte jaNAvyuM ke vRddhitithimAM bIjI tithi ja pramANa che ema samajavuM.' tame majAnI vAta juo. te samaye parvatithinI vRddhi Ave tyAre rajaputAnAnA zrAvako kharekhara beya divasa parvatithi pALatA hatA. AjanA kALamAM ghaNA zrAvako e bhramamAM jIve che ke be tithivALA be be divasa tithi pALe che. Ama to Ano khyAla jaladI na Ave paraMtu thoDA ghaNA paricayamAM AvyA pachI koI bhAI jyAre jANe ke mahArAja sAheba betithinA che to pUchI le che ke Apa be divasa kema tithi pALo cho? ame ene javAbamAM kahIe ke bhAI, paMcAMgamAM parvatithinI vRddhi Ave tyAre be bIja, pAMcama, AThama, agiyArasa, caudaza ke amAsa che ema pahelA paNa bolAtuM ane lakhAtuM paNa kharuM. ame paNa e ja rIte bolIe ane lakhIe chIe paNa be divasa parvatithi pahelA paNa pALatA na hatA. Aje ame paNa pALatA nathI. ame to zAstrIya niyama mujaba vRddhitithi hoya tyAre be tithimAMnI pahelI tithino phalyutithi tarIke tyAga karIe chIe ane bIjA divasanI tithie ja parvatithinI ArAdhanA karIe chIe. je pahelAnA mahApuruSo paNa karatA hatA. e bhAI pharIthI Azcarya pAmIne amane pUche ke to pachI Apane badhA be tithivALA kema kahe che ? Apa to eka ja parvatithi ArAdho cho.' amAre kahevuM paDatuM ke tamArA jeTalI samaja jo badhAmAM AvI jAya to be tithinA nAme bharamAvavAno ane bhaDakAvavAno dhaMdho sameTAI jAya. dhaMdhe lAgelA badhA navarA thaI jAya. A dhaMdhAvALA samaje che ke ame eka ja parvatithi pALIe Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70. saMghabheda nAmanuM mahApApa chIe chatAM bIjAne teo AvuM samajAvatA nathI. Akhare dhaMdhAno savAla che. eTaluM dhyAnamAM lo ke zrI gaMbhIra vi.ma.nA ApelA samAdhAna mujaba Aje koI paNa tithi pakSanA kahevAtA hoya, badhA ja, vRddhitithimAM pahelI tithi choDIne bIjI tithie eka ja divasa tithi pALe che. have ApaNe sAhitya maMdiranA zrI vijaya mohanasUrIzvara zAstrasaMgrahanA hastalikhita jJAnabhaMDAranI 1271 naMbaranI hastapratamAM AvatI tithi saMbaMdhI vAtane joIe. A pratanI nakala vi.saM. 1983nI sAlamAM thayelI che. AmAM ratalAmanA zrI saMghanA prazna saMbaMdhamAM uttara apAyelo che. uttaradAtA pU.paM.zrI padmavijayajI ma. gaNAya che. temano Apela uttara dhyAnamAM laIe toya be punama ke be amAsa hoya tyAre bIjI tithi ja pramANa karavAnI vAta jaNAvI che. te ja svIkAravI paDe. caudazanI tithino kSaya AvatA te caudazanI pAkSika ArAdhanA terase karavI ke pUname karavI tenI carcA AmAM thaI che. caudazanA kSaye caudazanI ArAdhanA teraze ja thAya paNa pUname na thAya te vAta bhArapUrvaka varNavavAmAM AvI che. kSaya tithi udayamAM nathI hotI evI dalIlano paNa javAba Apyo che. pachI to AnA anusaMdhAnamAM bIjI paNa ghaNI vAta lakhI che. A 'praznottarANi' hastapratano ATalo vibhAga pUrvamAM prakAzita thayelo ja che. ahIM ApaNI vicAraNAmAM upayogI hovAthI e prakAzita avataraNa ahIM akSarazaH mUkavAmAM Ave che. vAMco tyAre ? praznottarANi hastapratanuM lakhANa aparaM zrI ratalAmaze saMgha vivekI vicakSaNa amAre ghaNI vAta cho. apara tumoiM kAgadamAM lakhyuM che je kArI. suda 14 maMgalavArI, aThe gujarAtI loke karI, so ApakI AmanAy karI che. tikA kIsyA Agamane anusAra karI che, tikAre saMdeha, aThe kitarAka jaNa aThe mAravADI sAthanA che. so pAcho vivaro, vigatavAra sUtrane anusAre likhAvatI, aThe sAdhujI gurAMjII Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 71 amane udayAta tithi so karaNI "INata gurAI banAI che isaro uttara e che" tatvataraMgiNI mahAsUtra madhya ima kahyuM che. tihivAe puvatihi ahiAe uttarAya gahiavA, hIrNapi paphikhayaM puNa(na)ne pamANu purimA divase. 1 vyAkhyA : tihivAe kahetAM tithino kSaya thaye thake putratihi kahetAM purvalI ja tithi grahaNa karavI, ahiAe kahetAM, adhika tithaI thake uttarA gahiavvA kahetAM tithinI vRddhi thaI thake, doya caudaza thayaeN thayuM, dUsarI ja caudaza tithipaNe mAnavA jogya jANavI. kSaye pUrvI tithiH kAryA, vRddho kAryA tathottarA, zrI mahAvIrasya nirvANuM kArya lokAnusArataH. 1 hIrNapi pakrikhae purNa kahetAM, kSINa thaI eTale ghaTI gaI. ehavI je caudazI te pUnimane divase na ja karaNI te punima madhye caudazano eka aMza nathI. tema ja kAraNa mATaI, terasane dine caudazi karaNI je kAraNa mATe terasa uparAMta caudaza TIpaNAmAM cAra cAle che. paNa punama madhye cAle nahi. so TIpaNAmAM dekhaNI. koI kahaye je udayAta tithi leNI, so terasare dina caudazI udaya kaThe che, tisarI uttara e che. je aSTamI ghaTe tivAre sAtimane dine AThamano upavAsa kare jayuM bhAdravAdi paMcamI cotha dina kIdhI, chaThare dine kAlikAcAryajII nA kahI, tirNa rIte caudaza terasamAM leNI, paNa punima dina na ja karaNI, yadukta sUrya prajJapti sUtravRtta. 'saMvacchara caumAse pa aThAiAsu A tihisu, tAo pamANa bhaNiyA jIe sUro udayameI. 1 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 saMghabheda nAmanuM mahApApa aha jaI kahavi na labhaI tattAo sUgnameNa jIttAo. tA avara viddha avarA vi hujja na hu puva taviddhA. 2 vyAkhyA : saMvatsarI, comAsAnI caudaza, punima, pakSanI caudaza, aThThAInI tithio e saghalI iM te ja tithio pramANa karavI. ehanaM virSe sUrya Uge teha ja. have kadApi te sUryanA udaya sahita na pAmIe, tivAre avaraviddha avarAvi hujajja na hu puNva tabaiiddhA kahetAM tivAre avaraviddhA kahetAM kSINatithi iM vadhANI evI je trayodazI pramukha (pa) tithi hoI tima tehaja tithiI caudaza karavI yukta kahI che. paNa pUrvalI je terasa te na kahevAya. dRSTAMta kahe che. jima koIka rAjA nAsIne bhIlanI pAli madhye raheto hoya paNa te rAjA lokamAM kahevAya. te rIte terasamAM saMkramI caudaza te caudaza ja kahI che. paNa te terasa na kahIe. tathA pAkhI te caudazano ja artha che. e sUrapannattIsUtranI TIkAno pATha che. te jANajo . tathA traNa comAsAnI punama te ArAdhavI ja kahI che. tathA poSa suda 14 caudaza ghaTe che. te bArasa terasa bhelAM thAsya ne zukravArI caudaza thaze zAstrane anusAre yataH evaM hINa caudazI terase juttA na doSamAvahaI. saraNaM gao virAyA loANuM hoI jaha pujjo. 1 e rIte caudazanI tithi kSaya thaI te, caudaza terasane divase caudaza karavI. sUtrane mate kabUla karavI. ora tIna comAsAnI pUnama jainane TIpaNe kadI ghaTe nahIM. tiNazya doya tithi khaDI rAkhaNI karI. tirUM terasa ja jainane TIpaNe ghaTe che te jANajo. tathA adhika mAsa te pramANa nahIM te rIte doya punima hoya athavA doya amAvAsyA hoya to dUsarI Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 73 tithi pramANa karaNI. pahelI pramANa karaNI nahI. eka ghaTikA pramANe hoya to paNa dUsarI ja kabUla karavI. yataH, saMpuNamiyaM kAuM vRddhie vipnaI na puvatihi, jaM jA jaimi u divase samauI so pamANe ti. 1 sUryanA udayamAM je tithi hoya te ugatI tithi kahIe te pramANe karavI ja. iti tattvataraMgiNI sUtra maLe. pahelI caudaza 60ghaDI hoya ane bIjI caudaza eka ghaDI hoya to paNa bIjI ja caudaza pramANa karavI paNa pahelI pramANa nahIM. evI rIte siddhAMta maNe ghaNI ja carcA che. so kAgada madhye kitarI likhAyA. tiNachyuM karI thoDo pATha lakhyo che. so bAMcIne upayogamAM lAvaNI ja tithi buddhizya vicArI lejo. pharI saMzaya paDe to harakoI vAtano so lakhajyo ja. (zrI jaina sAhitya maMdira, hastalikhita prataH naM. 1271, praznottarI, pAnAM 17) A hastalikhita pratanAM pAnAMmAM maLatI vigatamAM parvatithinI vRddhi mATe to ekadama spaSTa svIkAra karavAmAM Avyo che. pharIthI ApaNe e paMktio joI jaIe : "dIya caudaza thaye tharka, dUsarI ja caudaza tithipaNe mAnavA jogya jANavI." eTale ke be caudaza Ave tyAre bIjI caudaza ja tithi paNe svIkAravI. A potAnI vAtanA samarthanamAM pU. umAsvAtijI bhagavaMtanA kSaye pUrvAno praghoSa Akho ja TAMke che. vRddhI karyA tathottarI | no Aje je uTapaTAMga artha Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 74 karavAmAM Ave che teno paDachAyo mAtra paNa A arthamAM nathI. parvatithinI (caudazanI) vRddhine be caudaza rUpe ja svIkArI che. AgaLa jatAM parvatithinI vRddhine svIkAratI je vAta lakhI che te paNa pharI joI laIe : "adhika mAsa te pramANa nahi, te rIte doya punamahoya athavA doya amAvasyA hoya to dUsarI tithi pramANa karavI. pahelI pramANa karavI nahi. eka ghaTikA pramANe hoya to paNa dUsarI ja kabUla karavI." eTale ke jema adhika mAsamAM pahelo mAsa pramANabhUta gaNAya nahi tema be pUnama hoya ke be amAsa hoya to bIjI pUnama ke bIjI amAsa ja pramANabhUta gaNAya, pahelI pUnama ke pahelI amAsa pramANa karavI nahi. pahelI pUnama ke pahelI amAsa Akho divasa hoya ane bIje divase sUryodaya pachI bIjI pUnama ke bIjI amAsa eka ghaTikA (24 miniTa) ja hoya to paNa A bIjI ja pUnama-amAsa kabUla rAkhavI. pachI to zrI tattvataraMgiNIno "je jA jaMmi u divase, samappaI so pramANaMti' evo pATha paNa Ape che. jo parvatithinI vRddhi hoya ja nahi, karAya ja nahi AvI mAnyatA hoya to A vAta Ave ja nahi, be pUnama-amAsanI be terasa ja karI nAkhavAnI hoya to pahelI-bIjI pUnama, amAsanI vAta ke teno javAba ApavAno rahe ja nahi. hamaNAM ja vi. saM. 2066nA aSADha suda pUnamanI vRddhi gaI, ravi ane somavAre. comAsI caudaza zanivAre hatI. uparanA niyama mujaba pUnamanI ArAdhanA somavAre karavAnI thAya tenA badale haThapUrvaka be pUnamanI be terasa karI eTale zukra-zaninI be terasa thaI, ravivAre ke jyAre kharekhara pahelI pUnama che te divase comAsI caudaza karI. kharekhara comAsI caudaza zanivAre hatI te divasane bIjI terasanuM nAma ApI terasa karI. hastapratanA lakhANa mujaba khoTA divase comAsI caudaza karI chatAM "e ja rIte sAcI kahevAya, pUnamanI vRddhine svIkArIne caudazanA divase comAsInI ArAdhanA karanArA navo mata calAve che evuM mAnavuM, manAvavuM keTalI hade yogya gaNAya Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 75 ? jUno mata kayo ane navo mata kayo te uparanA hastalikhita pratanA AdhAre paNa prabuddha vAcako barAbara samajI zakaze. A ja pAnAMomAM parvatithino kSaya Ave tyAre zuM karavuM tenI vAta lakhatA paNa lakhyuM ke "kSINa thaI eTale ke ghaTelI caudaza (kSaya pAmelI caudaza) pUnamanA divase na ja karAya. kAraNa ke te pUnamanA divase caudazano eka aMza paNa nathI. tethI ja terasane divase caudaza karavI. kAraNa ke te divase terasa uparAMta caudaza TIpaNAmAM che. pUnamanA divase TIpaNAmAM caudaza nathI. koI kahe ke udayAta tithi levAnI che to terasane divase caudazano udaya kyAM che? to teno uttara e che ke jema aSTamI tithi ghaTe tyAre sAtamanA divase AThamano upavAsa kare tema terasanA divase caudazanI ArAdhanA kare." AmAM kyAMya AThamano kSaya Ave to sAtamano kSaya karI nAMkhavo evuM lakhyuM nathI. phakta AThamano kSaya Ave tyAre AThamano upavAsa sAtame karavo. Ano matalaba e ja thayo ke "sAtamano kSaya karI nAkhavo, chaThTha + sAtama bhegA karavA" evuM na thAya. Ama karavAthI to jemane jinAlayanI dhajA sAtame caDhAvavAnI hoya te sAtamanA badale chaThThanA divase dhajA caDhAvavAnA doSamAM paDe che. kSaya AThamano che temAM sAtamano zuM gUno ke ene eka divasa vahelI karI ? tame kahezo ke A pAnAmAM ja AvI rIta lakhI che : "poSa suda 14 ghaTe che te bArasa terasa bhegA thaze ane zukravAre caudaza thaze." A lakhANa mujaba 'AThamanA kSaye AThama akhaMDa rAkhI chaThTha+ sAtama bhegA karIe" to vAMdho zuM Avyo? vAMdho eTalo ja che ke "poSa suda caudazanA kSaye bArasa + terasa bhegA thaze? ema lakhanArA pAchA spaSTa zabdomAM lakhe che ke "terasanA divase caudaza karavI, sUtrane mate kabUla karavI eTale teo to terasane caudaza sAthe ja rAkhe che Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa phakta lakhavAmAM ja bArasa-terasa bhegA karavAnI salAha Ape che tethI terasa saMbaMdhI ArAdhanA to 'terasanA divase caudaza karavI" e niyama mujaba terase ja kare. jyAre Aje to "parvatithino kSaya hoya ja nahi, thAya ja nahi" ema kahIne parvatithinA kSaye tenI pahelAnI tithino kSaya kare che teo caudazanA kSaye terasano kSaya karIne bArasa-terasa bhegA to kare che paNa terasa saMbaMdhI ArAdhanA paNa bArasa-terasanA divase ja kare che tethI terasa je divase che ja nahi te divase terasanI ArAdhanA karavAnA doSamAM paDe che. mATe ja AjanA saMdarbhamAM to 13+ 14 bhegA lakhavAmAM Ave to ja loko terasanI ArAdhanA paNa e divase ja kare. A pAnAMomAM sauthI vadhu noMdhapAtra lITI hoya to A che : "ora tIna comAsAnI pUnama jainane TIpaNe kadI ghaTe nahi. tiNazya doya tithi khaDI rAkhaNI karI." A lakhANa mujaba "jainanA TIpaNe traNa comAsI pUnama kadI kSaya pAme nahi mATe caudaza - pUnama baMne ubhI rAkhavI" evuM tAraNa nIkaLe che. eTale thAya evuM ke comAsI pUnamano kSaya Ave tyAre caudaza ane pUnama be ubhI rAkhe to terasano kSaya karavAnuM Ave. paraMtu temaNe ja ApelA tattvataraMgiNInA pAThanI sAme teno meLa nahi jAme. temaNe ja eno artha lakhatA lakhyuM che ke 'sUryanA udayamAM je tithi hoya te ugatI tithi kahIe te pramANa karavI ja. iti tattvataraMgiNI sUtra maLe.' AmAM to comAsI pUnamanA kSaye terasano kSaya kare to 'ugatI tithino niyama ja sacavAto nathI. mane lAge che ke parvatithinA kSaya prasaMge sauthI pahelI garabaDa traNa comAsInI pUnamathI zaru thaI haze. AgaLa jatA e badhI pUnama amAsane lAgu pADI anavasthA cAlI paDI haze? A pAnA sudhI to phakta traNa comAsI pUnamanA kSaya saMbaMdhI ja Agraha dekhAya che. vRddhinI bAbatamAM to jarAya bIjo Agraha rAkhyo nathI. eTale garabaDanI zarUAta kyAMthI thaI ane Aje kyAM sudhI pahoMcI gaI tenuM anumAna koI paNa vicAraka mANasa karI zake tema che. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa comAsI pUnama pachI badhI ja pUnama - amAsamAM kyAre pheraphAra karAyo ane vRddhinA samaye cAlI AvelI zuddha paraMparAmAM paNa pheraphAra kyArathI Avyo tenI koI cokkasa mAhitI maLI rahI nathI paNa A pAnAMothI ghaNI badhI vAto spaSTa thaI jAya che. have ApaNe vi.saM.1989nI sAlamAM bahAra paDela pustakanA lakhANa para vicAra karIe. yAda rahe ke te samaye pU. A zrI. vijaya rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjAe tithi aMge koI vizeSa samaja lakhANamAM mUkI na hatI, na jAhera karI hatI, pU.umAsvAtIjI bhagavaMtanA praghoSanA arthanI te samaye koI carcA paNa na hatI. AvA samaye ja pU.A.zrI nIti sUrIzvarajI mahArAjanI AjJAthI upAdhyAyajI zrI dayA vijayajI mahArAje pustikA lakhI hatI. enuM nAma hatuM : "paryuSaNa parvanI tithino vicAra ane saMvatsarI nirNaya vi.saM.1989 nI sAlamAM sakaLa zrI saMgha je saMvatsarInI ArAdhanA karato hato te ja ArAdhanA pU.A.zrI rAmacandra sU.ma. paNa karatA hatA. vi.saM.1992nI sAlamAM sakala zrI saMghanI cAlI AvelI saMvatsarInI ArAdhanA pU.A.zrI vijaya rAmacandrasU.ma. ane teozrInA vaDIla guruvaryo vagere e cAlu rAkhI hatI chatAM Aje "temaNe navo mata kADhyo hato evuM ALa temanA upara mUkavAmAM Ave che - A vAta jUnA itihAsathI jeo ajANa che temanI jANakArI mATe ahIM yAda karAvuM chuM. vi.saM.1989nI sAlamAM jyAre zrI sAgarajI mahArAja taraphathI sakaLa saMghathI alaga paDI judA divase saMvatsarI karavAnI jAherAta thaityAre, pU.A.zrI. nIti sU.ma.nI AjJAthI upA.zrI dayAvijayajI mahArAje paryuSaNa parvanI tithino vicAra ane saMvatsarI nirNaya evA lAMbA nAmavALI pustikA lakhIne bahAra pADI hatI. A pustikAmAM temaNe zrI umAsvAtIjI bhagavaMtanA pradhASano je artha karyo che tene jo mAnya rAkhavAmAM Ave to tithino samagra vivAda sameTAI jAya tevo che. AmAM pU.A.zrI vijaya rAmacandra su.ma.nI vAta svIkAravAnI vAta nathI, je vAstavika artha thAya che teno je svIkAra karyo che tene ja pAcho svIkAravAno che. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 78 zrI hIrapraznanuM paNa vidhAna je rIte svIkArAyuM che te paNa noMdhapAtra che. tenA AdhAre ja zrI hIra prazna - zrI senA praznanA praznottaro svIkAravAmAM Ave to parvatithinA kSayanI jema vRddhimAM paNa artha karavAmAM koI samasyA naDe tevI nathI. upAzrI dayA vijayajI mahArAje A saMbaMdhamAM jUnAM patro chApyA che te paNa vastu sthitine ghaNI spaSTa kare che. upAdhyAyajI mahArAje A badhuM je paNa karyuM che tenI pAchaLa pU.A.zrI. vijaya rAmacandrasU.ma.nI koI preraNA na hatI. pU.A.zrI nIti sU.ma.nI AjJAthI A kArya thayuM hatuM te vAtanI sau khAsa noMdha le. cAlo tyAre, have ApaNe upA.zrI dayavijayajI mahArAjanI e pustikAnA keTalAka mahattvanA avataraNo ahIM joIe, akSarazaH temanA zabdomAM ja! "A parvatithiono nirNaya jaina paMcAgane anusarI karavAmAM Avato hato. paraMtu teno AmnAya vicchinna gayo che, tethI atyAre ApaNe parvatithio vagereno nirNaya brAhmaNonA paMcAMgane anusAra karavo paDe che. ane e bAbata hamaNAM keTalAka samayathI paMDita zrIdhara zIvalAlanA jodhapurI paMcAgano nirNaya ApaNe mAnya rAkhIe chIe." (pR-2) "A vakhate jodhapurI paMcAMgamAM bhAdaravA sudhI 4 pachInI sudI pano kSaya che, ane pAMcama e parva tithi che. te saMbaMdhamAM umAsvAti vAcakanA vacano zAstramAM saMbhaLAya che ke, kSaye pUrvA tithiH kAryA vRddhau kAryA tathottarA / parva tithino kSaya hoya to pUrvanI tithi karavI ane vRddhi hoya to pachInI tithi karavI eTale jyAre tithinI hAni ke vRddhi hoya tyAre uparanA nirNayane anusarI tithi saMbaMdhI dharmakRtyo karavA eTale, parvatithino kSaya hoya to Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 79 saMghabheda nAmanuM mahApApa pUrvanI tithie te parva saMbaMdhI badhAM kRtyo karavA ane vRddhi hoya to pachInI tithie karavAM." "bIjo tithi saMbaMdhe nirNaya e che ke sUryodaya sAthe je tithi hoya te tithi pramANabhUta gaNAya che.' "have A vakhate vi.saM.1989mAM bhAdaravA sudi pa no kSaya che. paNa pAMcama parva tithi hovAthI teno kSaya na thAya mATe tenuM kArya bhAdaravA sudi 4 the karavuM joIe ane bhAdaravA sudI 4 sUryodaya samayathI mAMDI cAra ghaDI ane eka pala sudhI hovAthI ane te pradhAna vArSikarUpa hovAthI tenuM kRtya paNa caturthIe karavuM joIe. eTale vArSika parvanA kRtyamAM paMcamInA kRtyano samAveza thAya. A saMbaMdhe zrI hIrapraznanA cothA prakAzamAM paNa 'jo paMcamI tithino kSaya hoya to te tapa kayAre karavuM e praznano uttara pUrvanI tithie karavuM' evo Apyo che. "ya paMcamI tithivruTitA taddA tatta: pUrvasyAM tithau ciMte "te uparathI cothane divase pAMcamanAM tapa karavAnuM prApta thAya che." (pR-3) Avo prasaMga 195ra nI sAlamAM banyo hato. te vakhate bhAdaravA sudi 5 no kSaya hovAthI paryuSaNa parva saMbaMdhamAM vicAra thayela che. A saMbaMdhe luhAranI poLanA zrAvaka zAha chaganalAla jecaMda upara bhAvanagarathI bahuzruta paMnyAsajI zrI gaMbhIravijayajI mahArAjanA be patro tathA paMnyAsajI zrI pratApavijayajI mahArAja upara zrI pUjya vijayarAjendrasUrino patra ema traNa patro luhAranI poLanA paMnyAsajI zrI pratApavijayajI mahArAjanA bhaMDAramAMthI maLyA che. temAM bhAdaravA sudi pa no kSaya hoya tyAre saMvatsarI kyAre karavI te saMbaMdhe uhApoha karI bhAdaravA sudi 4 ne zukravAre saMvatsarI karavAno abhiprAya Apyo che te sivAya paMnyAsajI zrI pratApavijayajI mahArAjanA bhaMDAramAMthI hasta-likhita pAnuM maLyuM che. temAM saM.1952 nI sAlamAM bhAdaravA sudi pAMcamano kSaya hato tyAre badhA sAdhuonI saMmati meLavI bhAdaravA sudi 4 ane zukravAre saMvatsarI karavAno vicAra nirNita karyo che. mAtra jaNAvyuM che ke peTalAda gAmamAM cAturmAsa rahelA sAdhuoe Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 80. trIjanI saMvaccharI karI che. bIjA koIe karI hoya ema jaNAyuM nathI, ema lakhe che." (pR-7) "AcArya zrI sAgarAnaMda sUrijIe temanA ziSya zrI caMdrasAgarajI dvArA trIjano kSaya kalpI te divase saMvacharI karavA saMbaMdhe potAno nirNaya bahAra pADyo tethI amane paNa zrImAna AcArya zrI vijaya nItisUrijInI AjJAthI uparanA vicAro tathA uparanA patro bahAra pADavA vicAra thayo che." (pR.8) vi.saM. 1987nI sAlamAM pU.A.zrI nIti sU.ma. nI AjJAthI upAdhyAyajI zrI dayAvijayajI mahArAje lakhela pustaka : "paryuSaNa parvanI tithino vicAra ane saMvatsarI nirNayamAM lakhelI vAta tame vAMcI. have enA para jarA vicArIe. sau prathama pR. 2 para upAdhyAyajI ma. lakhe che ke "A parvatithiono nirNaya jaina paMcAMgane anusarI karavAmAM Avato hato. paraMtu teno AmnAya vicchinna gayo che, tethI atyAre ApaNe parvatithio vagereno nirNaya brAhmaNonA paMcAMgane anusAra karavo paDe che. ane e bAbata hamaNAM keTalAka samayathI paMDita zrIdhara zIvalAlanA jodhapurI paMcAMgano nirNaya ApaNe mAnya rAkhIe chIe." A lakhANathI spaSTa samajAya che ke parvatithio vagereno nirNaya laukika paMcAMgane anusAra thato hato ane jodhapurI paMcAMgano nirNaya ApaNe mAnya rAkhatA hatA. Aje je gAI-vagADIne pracAravAmAM Ave che ke parvatithionA nirNaya mATe "jaina saMskAra ApavA paDe - tenI to AmAM gaMdha paNa nathI. vi.saM. 1989 samaye cAlatI A paraMparA "suvihita' hatI ane traNa varSamAM ja 1992 pachI sakaLa saMghe svIkArelI A ja paraMparA "navomata' banI jAya che, juo kamAla! potAnA pU. vaDIlavaryo sAthe pU.A. zrI vijaya rAmacaMdra sU.ma.e sakaLa zrI saMghe svIkArelI A paraMparAne pakaDI rAkhI chatAM teo badhA "navAmatI' kahevAya to sakaLa zrI saMghanI svIkArelI paraMparA choDI Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 81 saMghabheda nAmanuM mahApApa denArA kyA "matI' kahevAya? ATalI spaSTa vAta hovAchatAM lokonA magajamAM je gerasamaja ghara karI gaI che temAM hITalaranA rahasyamaMtrI gobalsanI pracAranIti kAma karI gaI che. teNe kahyuM hatuM ke ekanuM eka jUThANuM so vAra pracAravAmAM Ave to loko tene satya mAnI le che. Ano amala chellA ghaNA dAyakAothI thaI rahyo che ane atyAre enuM pariNAma dekhAya che. ApaNe enI ciMtA karyA vinA vastusthiti kharekhara kevI hatI tenA para ja dhyAna ApIe to gogalsa pracAranI asara ApaNA magaja para na thAya. kSaye pUrvA tithiH kAryA, vRddhau kAryA tathottarA / pU. umAsvAtIjI bhagavaMtanA A praghoSano Aje mArI-macaDIne bIjo artha karavAmAM Ave che kharekhara eno zo artha thAya te vi.saM. 1989nI sAlamAM upA. zrI dayavijayajI ma. e lakhyo che. te samayanI A praghoSanI samajane zAbdika rUpa ApatA teo lakhe che ke "parvatithino kSaya hoya to pUrvanI tithie te parva saMbaMdhI badhAM kRtyo karavA ane vRddhi hoya to pachInI tithie karavAM.' vi.saM. 1992 pahelAnA zrI dayA vi.ma.nA A artha ane samajane Aje pU.A. zrI vijaya rAmacaMdra su.ma.nI mAnyatA kahI vagovavAmAM Ave che. sakaLa zrI saMghanI te samayanI samajane svIkArI levAmAM Ave to badho kajiyo zAMta thaI jAya. upA. dayAvijayajI ma. bIjI paNa eka noMdhapAtra vAta lakhe che ke "te sivAya paMnyAsajI zrI pratApavijayajI mahArAjanA bhaMDAramAMthI hastalikhita pAnuM maLyuM che. temAM saM. 1952nI sAlamAM bhAdaravA suda pAMcamano kSaya hato tyAre badhA sAdhuonI saMmati meLavI bhAdaravA sudI 4 ane zukravAre saMvatsarI karavAno vicAra niNita karyo che. mAtra jaNAvyuM che ke peTalAda gAmamAM cAturmAsa rahelA sAdhuoe trIjanI saMvatsarI karI che. bIjA koIe karI hoya ema jaNAyuM nathI, ema lakhe che." Ano cokhkho artha e thayo ke Aje bhAdaravA suda 5 nA kSaye trIjano kSaya karyA vinA bhAdaravA suda 4nI saMvatsarI be tithi pakSa je rIte kare che te ja Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 82 pramANe vi.saM. 1952nI sAlamAM sakaLa zrI saMghe saMvatsarI karI hatI. Aje jeo be tithi pakSa sAme DoLA kakaDAve che temAMnA moTAbhAganA pakSanA gurudevoe be tithinI ja saMvatsarI vi.saM. 1952nI sAlamAM ArAdhI hatI. have Aje ene 'navomata' kahe to temanA potAnA gurudevone "navAmatI'nuM ALa ApavAnuM pApa na lAge ? jarA zAMta citte vicAre to khoTuM jhanUna osarI jAya. bIjI majAnI vAta hajI have juo. upAzrI dayAvijayajI ma. A ja pustakamAM AgaLa jatAM AThamA pAne lakhe che ke "AcArya zrI sAgarAnaMdasUrijIe temanA ziSya zrI caMdrasAgarajI dvArA trIjano kSaya kalpI te divase saMvarcyurI karavA saMbaMdhe potAno nirNaya bahAra pADyo." Ano artha e thayo ke bhAdaravA suda 5nA kSaye bhAdaravA suda 3no kSaya karavo e kalpita che, matikalpanA che. ane AvuM karavAthI saMvatsarI trIjanA divase thAya che. Aje jyAre bhAdaravA suda pano kSaya Ave che tyAre trIjano kSaya karanArA A bhUtakALane yAda kare to samajAze ke te samaye AvuM karanArane matikalpanAthI karanArA ane trIjanI saMvatsarI karanArA kahevAtA hatA ane bhA.su. pAMcamanA kSaye trIjano kSaya na karanArA cothanA saMvatsarI karanArA kahevAtA hatA. saMghabhedanI khoTI bUmAbUma karatA pahelA A badhA itihAsane khullI AMkhe jovo joIe. have ApaNe upA. dayAvijayajI mahArAje potAnI pustikAmAM chApela paMnyAsajIzrI gaMbhIravijayajI ma.no ane zrI pUjya vijaya rAjendrasUrino patra paNa joIe. vAMco tyAre... paM. zrI gaMbhIravijayajIno patra "svastI bhAvanagara baMdarathI paMnyAsajI mahArAjazrI gaMbhIravijayajI mahArAjanuM amadAvAda madha suzrAvaka zA. chagana jayacaMda saparivAra joga Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 83 saMghabheda nAmanuM mahApApa dharmalAbha vAMcavo. vizeSa lakhavAnuM tamAruM kIyATa 1) atare Ajadina Avyo. vAMcI samAcAra jANA. te madhe tamo tattvataraMginI TIkAvAlI maMgAvI paNa te parata hAlamAM amArI pAse nathI. parathama saM. 1929nI sAlamAM amArI pAse hatI. sArI sudha. paNa te zrI rAdhanapuramAM sobhAgyavijenA zIza gorajI hIravijene ame ApI dIdhI che. jo khapa hoya to tenI pAsethI maMgAvajo . tathA te paratane viSe pajusaNanI tithinI hAnivRddhino khulAso hoya tema jaNAto nathI. te amArI sArI peThe vAMcelI che. temAM bAra tithinI sAdhAraNa rIte hAni vRddhino carcAvAda ghaNuM che. tema koI bIjA graMthonI sAkSI vizeSa nathI. eka be zaloka te pravartanam tithinI hAni vRddhinA vize kahevAya che. umAsvAti mahArAjanA kahelA teTalA ja mAtra AdhArathI ghaNI carcA karelI che. temAM pajusaNa AzarInuM hoya tema jaNAtuM nathI. paNa amAre vAMcA 2324) varasano Azaro thao. tethI kAMI hoya to maMgAvIne jojo. tathA tame lIkho je sabhAvAlAe cotha pAMcama bhegA chApyA. ne cotha zukravArI zamacharI, te zA samajaNathI chApI, tenuM jANavuM je amoe zA. kuMvarajI ANaMdajIne te rIte chApavAnI rajA nA ApyA te pahelAM paMnyAsajI dayAvimalajInuM abhiprAya maMgAvyo. tenA kAgaLa be kuMvarajIe lakhyA. paNa tenuM zrI amadAvAdathI koI abhiprAya Avyo nahi. ne TIpaNA chapAvAnI mudata puraNa thavA AvI. te vAre chApA mujaba TIpaNA chapAvavAnI muMjhavaNa maTADavA sAruM rajA ApI che, tethI chapAvyA che. temAM saMghano vicAra kAMI baMdha pADelo nathI. mATe jemane je vicAra karavo hoya te sukhethI karavo. je siddha thAya te amone paNa atare jaNAvavuM. ame jema saMgha TherAvaze te rIte karavAne khuzI chIe. koI rItano Agraha samajavo nahi. paraMtu amAre manamAM je vicAra thAya che te tamone nIce mujaba jaNAvIe chIe. saM. 1929nI sAlamAM tathA 1930nI sAlamAM pajusaNa madha ekamanI tathA cothanI hAni AvI hatI. te uparathI saM. 1930nI sAlamAM cothanI hAninA lIdhe je trIjanuM zamacharI parva karo hato, te to khulI rIte vAjabIja hato. paNa AvatA pajusaNamAM cothanI hAni nathI. pAMcamanI hAni che. tethI Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 84 trIjanI hAni gaNavI te ghaNA vicArabharelI che. prathama to tIthyAntara che. bIjo cotha tithi sAbUta che, trIjo trIja te bIja parvane olaMghI rahI che. paMcamI parvane dUra che. cothanI zamacharI te paMcamI parvane najIka kAlakasUri mahArAje AcarelI che. kalpasUtramAM pahelI samAcArImAM parvanuM olaMghana nivAryo che. ane nisithasutramAM dazamA udeze parve pajusaNa karavA kahI che. te be mAraganA madhyamAM parvane nikaTa kAlakasUri mahArAje zamacharI parva cothano Acaro che. te amadAvAdanA saMghamAMthI sArAsArA mANaso ekaThA thaI sApha dilathI vicArIne TherAva karavo. kAgala mAhelAthI samAcAra sarave jANajo, ne je TherAva siddha thAya te atare paNa jaNAvajo . mATe ame te pramANe karavAne kaMI nAkhuzI nathI te jANajo. vizeSa zA. kuMvarajI ANaMdajI copAniyAmAM chApaze. tethI jANajo . A kAgaLa jayAM tamAre vaMcAvavo ghaTe tyAM vaMcAvajo. devadarzana pUjA Ade karatAM saMbhArajo . saM. 19paranA caitrasuda AThama vAra ravau. dA.zA. gulAbacaMda lAdhAnA juvAra vAMcajo . tathA hIraprasanamAM zrI hIravIje sUrijIe pAMcamanA tapa karanAra AcarIne evo khulAso Apo che je pAMcamanuM tapa karato hoya tene telAdharathI aThama karavo nahi, trIja cotha ane pAMcama e rIte aThama karavo. ne kadI telAdharathI aThama karo hoya to chati zaktie pAMcamane divase ekAsaNuM karavuM. ne jo ekasANAnI zakti na hoya to pAMcamanuM kRtya zaravA cothanA(mAM) zamAvuM che. mATe cothanA upavAsathI pAMcamano upavAsa cAle. A tapano hIravijesUrie dIdhelo uttara te paNa vicAramAM levA jevo che. je temaNe zuM Azae grahaNa karelo che te vicAravo. jema bahuzruta kare te pramANa." zrI vijayarAjendrasUrino patra svastI zrI pArzvajina praNamya zrI pAlaNapura nayarathI lI. bhaTTAraka zrI vijayarAjindrasUrIzvarajI zrI amadAvAda nAyare paM. pratApavijayajI yogya sukhaprazna jANavo. apaMca tamAro patra 1) kAladine Avo. te vAMcI samAcAra vAkaba thayA chaeNI. javAbamAM lakhavAnuM rakSaNamAM parva vizemAM koI tithi Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 85 vadhaghaTa che nahi. bAda pAMcamano kSaya che, paraMtu teno kRtya to vArazIka parvamAM samAI gayuM che. mATe te paMcamI vartavArUpa nathI. tethI zAstranA AdhAra pramANe tathA gachaparaMparA pramANe bhAdaravA suda 4 zukravArI saMvatsarI karavI yukta che. mATe cAre upAsarAnA sAdhu tathA zrAvaka vagere caturavidha saMghane upara lakhela suda 4 zukravArane divasa saMvatsarI dharmakRtya karavuM. ne mArgAnusArI jIvone to AvA divasomAM samagra... dharmakaraNI kare temAM ja lAbha che. e ja, tamo sarve marajAdAnA jANa cho, mATe vadhAre lakhavA jarUra nathI pAcho patra lakhajo . saM. 1952nA ASADha suda 11 some." upA.zrI dayAvijayajI mahArAje potAnI pustikAmAM chApelA A be patro para vicAra karIe. pahelo paMnyAsazrI gaMbhIravijayajI mahArAjano patra tame paNa vAMcyo. temAM lakhyuM che ke te paratane viSe (eTale ke zrI tattvataraMgiNI pratamAM) pajusaNanI tithinI hAnivRddhino khulAso hoya tema jaNAto nathI. te amArI sArI peThe vAMcelI che. temAM bAra tithinI sAdhAraNa rIte hAni vRddhino carcAvAda ghaNuM che. tema koI bIjA graMthonI sAkSI vizeSa nathI. eka be zloka te pravartana meM tithinI hAni vRddhinA vize kahevAya che. umAsvAti mahArAjanA kahelA teTalA ja mAtra AdhArathI ghaNI carcA karelI che. temAM pajusaNa AzarInuM hoya tema jaNAtuM nathI." Aje ApaNI pAse 'tattvaraMgiNI' graMtha che. temAM lakhela tithiviSayaka carcAne tapAgacchanA mUrdhanya AcAryoe lavAdI carcAmAM paNa AdhAra tarIke svIkArI che. itihAsamAM jo ke evo ullekha maLe che ke "usUtrakandakuMdAla' nAmanA graMthanI sAthe 'tattvataraMgiNI' graMthane paNa jalazaraNa karavAmAM Avyo hato. Ama chatAM Aja sudhI avasare avasare tattvataraMgiNIno AdhAra pUrvanA mahApuruSothI mAMDIne AjanA mahApuruSo sudhInA saue Apyo che. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 86 jaina paraMparAno itihAsa bhAga-3nI vi.saM. 2059nI navI AvRttimAM eka TippaNI dAkhala karI navA saMpAdaka A.zrI bhadrasena su.ma.e tattvataraMgiNIne aprAmANika TharAvavAnI ceSTA karI che. jalazaraNa karavAno itihAsa jAhera hovA chatAM tithi viSayaka lavAdI carcAmAM tattvataraMgiNIno chUTathI upayoga thayo che. banne pakSa taraphathI A graMtha para vivaraNo lakhAyA che. tenA pustako paNa chapAyA che. kyAMya "A graMtha aprAmANika che' evI noMdha koI pustakamAM levAmAM AvI nathI. A itihAsa jAhera hovA chatAM navA saMpAdakazrIe potAnI TippaNImAM lakhyuM che ke "je bha. vijayadAnasUrine pUjaya mAnatA hoya te sau vivekIe samajavuM joIe ke klezajananI 'tattvataraMgiNI'nA AdhAre navI tithi vyavasthA karavA prayatna karavo te saMghane mATe hAnikAraka pravRtti che." AvuM lakhIne teo ema ThasAvavA mAMge che ke tattvataraMgiNInA AdhAre navI tithi vyavasthA thaI rahI che. jo ke A saMpAdakazrIe potAnI A vAta zrIsAgarajI mahArAjane samajAvavAnI jarUra hatI jethI teo tattvataraMgiNIne apramANa mAnI teno AdhAra na le. paNa badhA jANe che ke saMpAdakazrInI A navI paMDitAIno svIkAra khuda zrI sAgarajI mahArAje paNa nathI karyo. jo eka ADa vAta laIe to "jaina paraMparAno itihAsa bhAga-3nI pahelI AvRttimAM ghaMTAkarNa aMge A graMthanA sarjaka tripuTI mahArAje potAno bahuM spaSTa abhiprAya chApyo hato. mANibhadrajI ane ghaMTAkarNa yakSa vacceno bheda temaNe koInI paNa zarama rAkhyA vinA nirbhayatAthI jAhera karyo hato. A navA saMpAdaka zrI A. zrI bhadrasena su.ma.e vi.saM. 2059nI sAlamAM chApelI jaina paraMparAno itihAsa bhAga-3nI bIjI AvRttimAM ghaMTAkarNanuM AkhuM lakhANa ja uDAvI dIdhuM che. tripuTI mahArAjanA avAjane dabAvI devAnI temanI A anadhikRta ceSTA akSamya che. AnI vigatavAra vAta to vaLI koIka avasare. paraMtu hamaNAM to A saMpAdakazrIne mAphaka Ave te umerI devAnuM ane na mAphaka Ave tene uDAvI devAnI je kuTeva paDI che teno A eka namUno ja batAvyo che. tithi carcAne pUrI samajyA vinA ja TippaNI karavA kUdI paDo to kevA behAla thAya teno A eka yAda rAkhavA jevo namUno che. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa paM. zrI gaMbhIra vijayajI ma.e paNa potAnA lakhANamAM "temAM (tattvataraMgiNImAM) bAra tithinI sAdhAraNa rIte hAni vRddhino carcAvAda ghaNuM che' ema lakhIne tattvataraMgiNImAM jaNAvela kSaya-vRddhi bAra tithi mATe paNa lAguM paDe che teno spaSTa svIkAra karyo ja che. bIjI vAta e paNa jANavA maLe che ke kuMvarajI ANaMdajIe chapAvelA paMcAMgamAM te vakhate cotha-pAMcama bhegA chApyA hatA. bhAdaravA suda pAMcamano te vakhate (vi.saM. 1952mAM) kSaya hato eTale svAbhAvika ja che ke bhAdaravA suda 4+ 5 bhegA chapAya. pU.A.zrI rAmacaMdra sU.ma. ghoDiyAmAM sUtA hatA te samaye A rIte chapAtuM AvyuM che. chatAM Aje 5. zrI gaMbhIra vi.ma. ane paM. kuMvarajI bhAIe chapAvelI paddhatine pU.A.zrI rAmacaMdra sU.ma.nI mAnyatA kahevAmAM Ave che te kevI nAdAnI kahevAya ! paM. zrI gaMbhIra vijayajI ma. e bhAdaravA suda-5nA kSaye bhAdaravA suda3no kSaya karavo keTalo anucita che tenuM paNa yuktiyukta lakhANa karyuM che. teno Aje barAbara abhyAsa karavAmAM Ave to 'bhAdaravA suda-5nA kSaye trIjano kSaya karavo e navo mata che. bhAdaravA suda-5nA kSaye bhAdaravA suda 4 + 5 bhegA karavA e prAcIna mata che A vAta siddha thaze. pachI ATalA badhA AcAryo bhAdaravA suda-5nA kSaye bhAdaravA suda-3no kSaya kare che te ja jUno mata che ane bhAdaravA suda-5nA kSaye bhAdaravA suda 4 + 5 bhegA karanArA be tithivALAe navo mata calAvyo che vagere asatya pracAromAM joDAvAnuM mana nahi thAya. ane hIrapraznano paM. zrI gaMbhIravijayajI ma.e je zabdomAM ullekha karyo che te paNa dhyAnamAM laIe to hIrapraznano artha paNa kadAgraha vinA kevo thAya che tenuM paNa jJAna thAya tema che. ApaNe agAu udayapuramAM zrI jhaverasAgarajI mahArAje zrI pUjyanI uTapaTAMga mAnyatAne kaDaka zabdomAM dAbI dIdhelI te joyuM hatuM. ahIMchapAyelo Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 88 bIjo patra zrI pUjaya vijaya rAjendra sUrijIno che. temaNe paM. zrI pratApavijayajI ma.ne javAba ApatA bhAdaravA suda-pano ja kSaya mAnya rAkhyo che. ane saMvatsarI bhAdaravA suda-4ne zukravAre karI che. temaNe bhAdaravA suda-5 nA kSaye bhAdaravA suda-3 no kSaya kalpavAnI navI pravRttine jarAya samarthana ApyuM nathI. uparathI potAnA varcasvavALA cAra upAzrayomAM zukravAranI saMvatsarI karavAnuM ja pharamAna karyuM che. vAcakone khAsa yAda apAvuM chuM ke ApaNe atyAre vi.saM. 195ranI sAlanI carcA nathI karatA. vi.saM. 1989nI sAlamAM je rIte vi.saM. 1952nI sAlanI ghaTanAne yAda karavAmAM AvI hatI tenI vAta karIe chIe. eTale 1989 sudhI to badhAnI vicAraNA Aje jene be tithi kahevAmAM Ave che tene anurUpa ja hatI. have tamane Azcaryano AMcako lAge tevI vAta che. vi.saM. 199192mAM paNa saMvatsarI pahelA kevAM vidhAno thayAM hatAM te juo. phakta AThabAra mahinA pahelA mAnyatA kaI ane ATha-bAra mahinA pachI e ja mAnyatA navo mata banI jAya ! AvA jAdugaranA khela kharekhara thayA che. ahIM tamane pustaka, aMka, tenA lekhaka vagere sAthe vigatavAra jaNAvuM chuM. e badhuM jotA tamane lAgaze ke tithino prazna kharekhara koNe bhaDakAvyo che ane koNe gUMcavyo che? Aje jeTalo teno hAu Ubho karavAmAM Ave che te cokkasa sAdhuothI badhAne dUra rAkhavAnI eka cAlabAjI hatI tevuM tame ja bolI UThazo. have vAta ApaNI aMtanI najIka AvI gaI che. vi. saM. 1992-93 thI saMghabhedanI bUmAbUma zarU karavAmAM Ave che eTale ApaNe te pahelAnI vAta ja saMghabhedanA anusaMdhAnamAM joI rahyA chIe. joke te pachI paNa tithicarcA to cAlatI ja rahI. vacamAM lavAdIcarcAo paNa goThavAI. badhA samudAyanA vaDavAoe emAM bahu rasa lIdho hato. Aje temanA ja vArasadAro tithicarcAnakAmI che" evo dekAro macAvIne potAnA pUrvajone nakAmI carcA Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 89 karanAra tarIke cItare che. gurubhaktinI AvI paMDitAI teo kaI pothImAMthI zIkhyA te teone pUchavuM joIe.) Aje paNa tithicarcA cAlu ja che. ATalA varSamAM kaMIka vaheNo badalAI gayAM. jemanA vaDavAo sAcI tithi ArAdhavAnuM gaurava laIne TaTTAra vicAratA hatA temanA ja vArasadAro e sAcI tithinuM nAma paDatA zaramanA mAryAlAjI mare che. tithine vagovIne tarabhANuM bharavAmAM hamaNAM ghaNA vyasta banI gayA che, choDo e vAtane ! parvatithinI kSaya vRddhi thaI zake tevI mAnyatA ekatithi -be tithi pakSa paDyAnA thoDAka ja mahinA pahelA ekatithi pakSanA AgevAna AcAryazrI kevI joradAra dharAvatA hatA tenI jhalaka joI laIe. zrI sAgarajI mahArAja tarIke prasiddha AcAryadeva zrI sAgarAnaMda sU. ma. nA sAhityane pragaTa karatuM eka pAkSika te samaye cAlatuM hatuM, enuM nAma hatuM : siddhacakra, emAM judA judA vibhAgonI sAthe zrI sAgarajI mahArAja eka praznottarano vibhAga paNa lakhatA hatA. temAM parvatithinI kSayavRddhi aMgenA prazno paNa che. temAMthI ApaNe mahattvanA be cAra praznottaro joIe. "prazna: bIja pAMcama Adino kSaya ane vRddhi zrI jainazAstra pramANe hoya ke nahi ? samAdhAna : zrI sthAnAMgasUtra tathA sUryaprajJapti Adi sUtro ane jayotiSa karaMDaka Adi prakaraNone anusAre sApha sApha jaNAya che ke bIja pAMcama Adi parvatithiono kSaya hoI zake che, paNa tithionI vRddhi thavAno prasaMga ocho che chatAM kSaya ane vRddhi prasaMgo niyata che." (siddhacakra pAkSika varSa : 4, aMka : 1, pR. 7, vi. saM. 1991, Aso pUnama) "prazna : sAmAnya rIte jaina janatAmAM kahevAya che ke bIja, pAMcama, agIyArasa, caudaza, amAvasyA ane pUrNimA je parvatithio tarIke gaNAya che teno kSaya hoya nahi e hakIkata zuM satya che? Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 90. samAdhAna : jyokhriraMDaka, sUryaprajJapti ane lokaprakAza Adi zAstrone jANanAro manuSya ema kahI zake nahi ke jainazAstra pramANe bIja Adi parvatithino kSaya hoya nahi, kemake temAM avarAtri eTale ghaTavAvALI tithio, bIja, pAMcama vagere gaNAvI che. vaLI jo parvatithiono kSaya na thato hoya to kSaye pUrvItithi: veryA evo zrI umAsvAtijIno praghoSa paNa hota nahi." (siddhacakra pAkSika varSa: 4, aMka 4, pR.94, vi. saM. 1992 kArtika amAsa) "praznaH paryuSaNanI thIyamAM vaDA kalpano chaThTha karIne e vagere vAkyo Ave che. to kalpasUtrane dahADe chaThThano bIjo upavAsa ja Avavo joIe, evI rIte chaThTha karavo ema kharuM ke ? ane A (vi. saM. 1991mAM) varasamAM chaThTha kyAre karavo ? samAdhAnaH zrIhIrasUrijI mahArAje dIdhelA ane zrI kIrtivijayajI mahArAje saMgRhIta karelA hIrapraznottaramAM caturdazI amAvasyA ke pratipadA AdinI vRddhimAM chaThTha kyAre karavo. evA praznanA uttaramAM cokhA zabdathI jaNAve che ke A paryuSaNanA kalpa saMbaMdhI chaThTha karavAmAM koI paNa tithionA niyamane mATe Agraha karavo nahi. arthAtu be caudazo hoya to pahelI bIjI caudazano paNa chaThTha thAya, be amAvasyA hoya to teraza caudazano chaThTha thaI (pahelI amAvasyAe pAraNuM karI) bIjI amAvasyAe ekalo upavAsa thAya. ane be paDavA hoya to teraza caudazano chaThTha thaI, amAvAsyAe pAraNuM AvI pahele paDave ekalo upavAsa thAya." (siddhacakra pAkSika, varSa : 3, aMka : 21, pR. 507, vi. saM. 1991, zrAvaNa pUnama) praznaH jaina TIpaNAne abhAve laukika TIpaNAne AdhAre tithio manAya che ke pahelA paNa manAtI hatI ? Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 81 saMghabheda nAmanuM mahApApa samAdhAnaH prAcIna graMthomAM je ema lakhe che ke hamaNAM jaina TIpaNuM nathI e uparathI keTalAko ema kahe che ke pahelAM jaina TIpaNuM pravartatuM hatuM. paNa mULa sutromAM aSADha Adi mahinAno ane paDavA Adi tithiono vyavahAra hovAthI prathama paNa vyavahAra laukika TIpaNAne aMge hovo joIe ema kahI zakAya." (siddhacakra pAkSika, varSa : 1, aMka: 7, pR. 152) A badhAM avataraNo siddhacakra pAkSikanA jUnAM aMkonAM che tethI pRSTha saMkhyA paNa temAMnI samajavI. hamaNAM tenI navI AvRtti paNa chapAI che. temAM pRSTha saMkhyA alaga paNa hoI zake. jo lakhANamAM paNa pheraphAra hoya to, athavA navI TippaNIo hoya to tenI tapAsa karI levI. mudde vAta zrI sAgarajI mahArAjanI potAnI te samayanI mAnyatAnI che. teozrI te samaye je je graMthonuM prakAzana - vAcana Adi karI rahyA hoya tenA padArtho temanA manamAM ramatA hoya. praznottarImAM paNa e padArthonI chAyA AvI zake che. zrI sAgarajI mahArAjanA uparanA traNa vidhAno to pU. A. zrI vijaya rAmacandra sU. ma. Adi be tithi pakSanA gaNAtA dhuraMdhara AcArya bhagavaMtoe potAno koI abhiprAya jAhera na hoto karelo te samayano che. eTale svAbhAvika rIte ja te samaye pavRtithinI kSaya-vRddhi aMge je mAnyatA cAlatI hoya te ja lakhANamAM avatare. athavA to potAnA saMzodhanamAM kaMI navI vAta AvI hoya to te vAta lakhAya. ApaNe AgaLano ItihAsa joyo te mujaba parvatithinI kSaya-vRddhi thAya ja nahi tevI mAnyatA zrI pUjyo dharAvatA hatA ane parvatithinI paNa kSayavRddhino svIkAra saMvegI mahAtmAoe karyo che tethI navA saMzodhanarUpe koI vAta AvavAnI saMbhAvanA jaNAtI nathI. kharekhara to vi. saM. 19paramAM bhAdaravA suda panA kSaye trIjano kSaya karanArA zrI sAgarajI mahArAja hatA. chatAM vi. saM. 1991-1992nI sAlamAM teo graMthonA nAmollekha sAthe kevA vizvAsathI parvatithino kSaya svIkArI rahyA che ? kadAca zAstranA Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 92 ullekhoe teozrImAM A zraddhA pragaTAvI haze? pAchaLathI e ja zrI sAgarajI mahArAja parvatithino kSaya thAya ja nahi te mATe joradAra pakkaDa rAkhIne beThA hatA te itihAsa chAno nathI. atyAre ApaNe e badhI vAtane aDatA nathI. hamaNAM to uparanA vidhAnamAM sAgarajI mahArAje zrI umAsvAtijI mahArAjanA praghoSa bAbatamAM, zrI hIrapraznanA arthaghaTana bAbatamAM, laukika TIpaNAnI carcAmAM ane parvatithinI kSayavRddhinI bAbatamAM je kudaratI (sAme carcA karanAra koI hoya to vAta pakkaDa upara paNa cAlI jAya tethI kyAreka kadAgrahI mata vyakta thaI jAya. zAstra vAcanathI je kudaratI zraddhA pragaTe che temAM A jokhama rahetuM nathI) maMtavya darzAvyuM che tenA para ApaNe eka najara karI laIe. siddhacakra' nAmanA pAkSikamAM zrI sAgarajI mahArAje je vidhAno sAhajikarUpe karyA che te samaye AjanI kahevAtI ekatithi - betithinI carcAno udbhava ja nahoto thayo. jainatithi ane jainetara tithinA nAmanuM navuM gatakaDuM Aje je rIte joramAM vahetuM mUkyuM che teno cheda khuda zrI sAgarajI mahArAja potAnA praznottara vibhAgamAM uDADe che. vi. saM. 1992 thI saMghamAM tithino vivAda zaru thayo tevo asatya pracAra moTAbhAganA abudha mANaso sAco mAnIne besI gayA che. parvatithi be kadI hoya ja nahi, teno kadI kSaya paNa hoya ja nahi, AvI vAtone vi. saM. 1992 pahelA khuda zrI sAgarajI mahArAja ja praznottaranA mAdhyame khoTI kahe che. vi. saM. 1991nA Aso pUnamanA siddhacakra'nA aMkamAM chapAyela praznottarane vicArIe. tyAM prazna karyo che: "bIja, pAMcama Adino kSaya ane vRddhi zrI jainazAstra pramANe hoya ke nahi?' A prazna dvArA evuM spaSTa thAya che ke bIjapAMcama vagere parvatithionI kSaya-vRddhi laukika paMcAMgamAM to Ave ja che paraMtu jainazAstra pramANe parvatithinI kSayavRddhi hoya ke nahi? eTale Aje bAMdhe bhAre evI vAta karavAmAM Ave che ke laukika paMcAMgamAM parvatithinI kSaya-vRddhi Ave paNa ApaNe to temAM saMskAra ApavA ja paDe kAraNa ke Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 93 jainazAstra mujaba parvatithinI kSayavRddhi hoya nahi. AmAM taththAMza keTalo che te zrI sAgarajI mahArAjanA javAbamAM temanA ja zabdomAM vAMco. zrI sAgarajI mahArAja A praznanA uttaramAM jaNAve che ke "zrI sthAnAMgasUtra tathA sUryaprajJapti Adi sUtro ane jyotiSa karaMDaka Adi prakaraNone anusAra sApha sApha jaNAya che ke bIja, pAMcama Adi parvatithiono kSaya hoI zake che. paNa tithionI vRddhi thavAno prasaMga ocho che chatAM kSaya ane vRddhi prasaMgo niyata che." ahIM zrI sAgarajI mahArAja zAstronA nAmollekha sAthe sApha sApha jaNAve che ke parvatithiono kSaya hoI zake che. kSaya ane vRddhi prasaMgo niyata che. vi. saM. 1991nA Aso mahine ekatithi-betithino janma ja no'to thayo te vakhate zAstra ane paraMparA je hatI tenuM ja nirupaNa thayuM che. carcA ja na hatI tethI kadAgrahano koI sparza A nirupaNane thayo nathI. vi. saM. 1992 pachI eka prakArano kadAgraha baMdhAI jatA pote ja lakhelI A vAtano svIkAra zrI sAgarajI mahArAja karI zakatA na hatA. ekavAra to pU. A. zrI vijaya rAmacandrasUrIzvarajI ma. e tithicarcAnA saMbaMdhamAM lavAdIcarcA pahelA ja kaheluM ke sAheba, siddhacakra pAkSikamAM Ape ja lakhela parvatithinI kSayavRddhino svIkAra karatA A peregrAphanI nIce ApaNA bannenI sahI karIne jAhera karIe ke "amArA baMnenI A mAnyatA che to Aje cAlI rahelo badho vivAda zamI jAya. zrI sAgara mahArAje te vakhate hasIne kaheluM : tuM mArA kAMDAM kapAvavAnI vAta kare che? tyAre javAbamAM pU. rAmacaMdra sU.ma.e paNa e ja haLavAzathI kahyuM hatuM ke sAheba, e to jayAre lakhyuM tyArathI kAMDAM kapAyelAM ja kahevAya. noMdhapAtra ghaTanA e che ke zrI sAgarajI mahArAje vi. saM. 1952nI sAlamAM bhAdaravA suda 5 no kSaya svIkAryo na hato. e pAMcamanA kSayane badale temaNe bhAdaravA suda 3no kSaya kalpIne saMvatsarI AkhA saMghathI alaga paDIne khoTA Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 94 divase karelI. A ja zrI sAgarajI ma. vi. saM. 1991nI sAlamAM Aso pUname parvatithinA kSayano jainazAstra pramANe svIkAra kare che ane pachI vi. saM. 1992mAM eTale ke gaNatarInA mahinAmAM pAcho parvatithinI kSayavRddhino ThokIne niSedha kare che. jene chevaTa sudhI barAbara pakaDI rAkhe che. thoDA mahinAnA aMtare thayelo A mAnyatA phera to joyo paNa doDha mahinAmAM ja pharI A aMgeno prazna judI rIte upaDyo ane tenuM je samAdhAna apAyuM te paNa jarA jovA jevuM to kharuM ! siddhacakra' pAkSikanA vi. saM. 1991, Aso pUnamano praznottara joyA pachI phakta doDha mahinA bAda ja pharI pAcho "parvatithino kSaya hoya ke nahi" tevo prazna vi. saM. 1992nA kArtika amAsanA aMkamAM chapAyo ane teno uttara paNa apAyo. ApaNe tene pharIthI joIe. prazna evo pUchAyo ke "sAmAnya rIte jaina janatAmAM kahevAya che ke bIja, pAMcama, agiyArasa, caudaza, amAvasyA ane pUrNimA je parvatithio tarIke gaNAya che teno kSaya hoya nahi e hakIkata zuM satya che?" tame jo pahelAno praznottara dhyAnathI vAMcyo haze to tamane tarata ja dhyAnamAM Avaze ke e praznottaramAM zrI sAgarajI mahArAje parvatithinI kSaya-vRddhi thaI zake tevo spaSTa svIkAra karyo che. sAkSI tarIke jaNAvela zrI sthAnAMgasUtra, zrI sUryaprajJaptisUtra ane jyotiSa karaMDakanA AdhAre temane parvatithinI vRddhi puravAra karavI kaThIna jaNAI haze tethI A praznamAM vRddhine sAcavIne paDatI mukAI che. phakta kSayanI ja carcA pAchI upADI che. uttaramAM zrI sAgarajI mahArAja jaNAve che ke "jyotiSkaraMDaka, sUryaprajJapti ane lokaprakAza Adi zAstrone jANanAro manuSya ema kahI zake nahi ke jainazAstra pramANe bIja Adi parvatithino kSaya hoya nahi, kemake temAM avarAtri eTale ghaTavAvALI tithio bIja, pAMcama vagere gaNAvI che." Aje uditatithi ane jainatithinuM gatakaDuM hAMkanArAone zrI sAgarajI mahArAje vi. saM. 199ranA kArtika amAse kevo jaDabAtoDa javAba Apyo Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa che ! jainazAstra pramANe parvatithino kSaya hovAnuM teozrIe joradAra pratipAdana karyuM che. hajI AgaLa vAMco vaLI jo parvatithiono kSaya na thato hoya to kSaye pUrvAtithiH kAryA' evo zrI umAsvAtijIno praghoSa paNa hota nahi." ahIM zrI sAgarajI mahArAja kabUla rAkhe che ke kSaye pUrvAno praghoSa parvatithinA kSaya mATe che. AnA parathI e paNa siddha thAya che ke vRddha kAryA tathottarA evu praghoSanuM bIjuM caraNa paNa parvatithinI vRddhi mATe che. Ama zrI sAgarajI mahArAja zrI umAsvAtijI mahArAjanA praghoSane parvatithinI kSayavRddhi mATe hovAno nikhAlasa ekarAra kare che, sAthe daDha pratipAdana kare che. ekatithi - be tithi evA pakSonuM koI ja astitva na hatuM tyAre zrI sAgarajI mahArAje AjanI 'be tithinI mAnyatA" kahIne vagovavAmAM AvatI zAstrIya mAnyatAnuM AvuM joradAra nirUpaNa karyuM hatuM. zrI sAgarajI mahArAjanA A nirUpaNane badhA ja tapAgacchanA samudAyo mAnya rAkhI le to tithino koI jhaghaDo astitvamAM ja na rahe. ATaluM vAMcyA pachI to dareka mANasane khyAla AvI zake che ke kharekhara tithino vivAda zenA kAraNe cAlu rahe che? be tithi pakSe kadAgraha choDavAno che ke kadAgraha eka tithi pakSe choDavAno che? parvatithinI kSaya-vRddhino svIkAra cAlI Avato hato teno InkAra koNa kare che? amAnya koNa rAkhe che ? A vAta koInA para ThokI besADavA mATe nathI, satya kyAM chUpAyuM che teno nirdeza karavA mATe A vAta che. dila, daSTi ane dimAga khullA rAkhIne jovA-vicAravA ne zraddhA rAkhavAnuM kArya thAya to vyAmoha kyAMya thAya tema nathI. zrI umAsvAtijI bhagavaMtano kSayapUrvAne vRddhI uttarAno praghoSa parvatithinI kSaya-vRddhi mATe che - evuM pU. A. zrI vijaya rAmacandrasUrIzvara mahArAjAe navuM pratipAdana nathI karyuM. zrI sAgarajI mahArAja vagere paNa AvuM ja pratipAdana karatA hatA. kharekhara to "parvatithinI kSaya-vRddhi na thAya tevuM navuM pratipAdana thavAnA kAraNe tithino Akho jhaghaDo kaho to jhaghaDo ne vivAda kaho to vivAda ubho thayo che. hAlamAM joramAM cAlatA pracAranA ghoMghATathI jarAka upara Avo ane A badho ItihAsa tapAso to tamane koI dvidhA rahe tevI nathI. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 96 siddhacakra" pAkSikamAM vi. saM. 1991nA zrAvaNa pUnamanA aMkamAM paryuSaNAmAM tithinI vRddhi Ave to chaThTha kyAre karavo' tevA praznanA samAdhAnamAM zrI sAgarajI mahArAje zrI hIrapraznanA praznottaranuM arthaghaTana karyuM che temAM parvatithinI vRddhino ekadama sahajatAthI svIkAra karyo che. teozrI samAdhAnamAM lakhe che ke "zrI hIrasUrijI mahArAje dIdhelA ane zrI kIrtivijayajI mahArAje saMgrahIta karelA hIrapraznottaramAM caturdazI, amAvasyA ke pratipadA AdinI vRddhimAM chaThTha kyAre karavo, evA praznanA uttaramAM cokhkhA zabdathI jaNAve che ke A paryuSaNanA kalpa saMbaMdhI chaThTha karavAmAM koI paNa tithionA niyamane mATe Agraha karavo nahi have Ano kharekhara paramArtha zuM thAya, tenA arthaghaTanane spaSTa karatA AgaLa lakhe che ke "arthAtu be caudazo hoya to pahelI bIjI caudazano paNa chaThTha thAya. be amAvasyA hoya to terasa caudazano chaThTha thaI (pahelI amAvasyAe pAraNuM karI) bIjI amAvAsyAe ekalo upavAsa thAya ane be paDavA hoya to teraza caudazano chaThTha thaI, amAvAsyAe pAraNuM AvI pahele paDave ekalo upavAsa thAya.' AmAM pahelI-bIjI caudaza, pahelI-bIjI amAvasyAno spaSTa svIkAra karyo che. zrI hIrapraznamAM lakhela parvatithinI vRddhino artha pahelI parvatithi ane bIjI parvatithi ja thAya. A arthano svIkAra vi. saM. 1991nI zrAvaNa pUname zrI sAgarajI mahArAje karyo che. "parvatithi kadI be hoya ja nahi, parvatithi be hovAnuM lakhanArA zrI hIrasUri mahArAjA ane zrI sAgarajI mahArAja be tithivALA kahevAya? AvuM koI jhanUna tyAre koInAmAM na hatuM. kAraNa ke te samaya 1991no hato. vi. saM. 1992thI A ja pratipAdana potAnA vaDIlavaryo sAthe pU. A. zrI. vijaya rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjAe karyuM eTale temane be tithivALA' kahIne vagovavA mAMDyA ane zrI hIrasUri mahArAjAne be tithivALA kahe to pU. A. zrI rAmacaMdra su.ma.nA pratipAdananuM vajana vadhI jAya eTale zrI hIrapraznanA e praznottaronAM arthaghaTano badalI nAMkhavAmAM AvyAM. A badhuM keTalI hade yogya che? zAMtithI vicAravuM joIe. zrIhariprazna ke zrI sena praznanA tithi saMbaMdhI praznottarono sAhajika artha che Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 97 rIte zrI sAgarajI mahArAje upara mujaba karyo te rIte ja e karavAmAM Ave to tapAgacchamAM tithiprazna jevI vastu ja na udbhave. zrI sAgarAnaMdasUri mahArAje jaina TIpaNA ane laukika TIpaNA aMge potAnuM maMtavya "siddhacakra'mAM rajuM kareluM ApaNe joyuM tenA para paNa jarA vicAra karavo joIe. siddhacakra pAkSika, varSa: 1, aMka: 7, pR. 15ra para zrI sAgarajI mahArAje laukika paMcAMgathI cAlatA vyavahAra aMge potAnuM maMtavya rajuM karato praznottara lakhyo che. joke A prazna vi. saM. 1992 pachIno che chatAM paNa vicAraNIya che. prazna evo lakhAyo che ke "jainaTIpaNAne abhAve laukikaTIpaNAne AdhAre tithio manAya che ke pahelA paNa manAtI hatI?" A praznano bhAva evo thayo ke vartamAnamAM laukika TIpaNAne AdhAre tithio manAya che te jaina TIpaNAno abhAva che mATe ke jaina TIpaNuM hatuM tyAre paNa laukika TIpaNAne AdhAre ja tithio manAtI hatI. A praznano zrI sAgarajI mahArAja uttara ApatA kahe che : "prAcIna graMthomAM je ema lakhe che ke hamaNAM jaina TIpaNuM nathI' e uparathI keTalAka ema kahe che ke pahelAM jaina TIpaNuM pravartatuM hatuM. paNa mULa sUtromAM aSADha Adi mahinAno ane paDavA Adi tithiono vyavahAra hovAthI prathama paNa vyavahAra laukika TIpaNAne aMge hovo joIe ema kahI zakAya." ApaNe pahelA joI gayA hatA ke vi. saM. 1486mAM pU.paM. zrI harSabhUSaNa gaNivare "zrI paryuSaNA sthitivicAra' nAmanA graMthamAM jaina TIpaNAno viccheda thayAnI vigata lakhI, tenA abhAve bhAMgyA-tuTyA te TIpaNAnA AdhAre AThama-caudaza Adi tithi karavAthI sUtrokta thatI nathI mATe sarva pUrvanA gItArtha sUrivaroe ArAdhanA ane muhUrtanA kAryomAM laukika TIpaNuM pramANabhUta mAnyuM che. evA bhAvanuM vidhAna spaSTa karyuM hatuM. eTale teno artha evo thayo ke jaina TIpaNuM viccheda na gayuM hoya tevA samayamAM te jaina TIpaNAnA AdhAre pUrvAcAryo Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa 98 tithiono vyavahAra karatA hovA joIe. paNa ahIM zrI sAgarajI mahArAja jaina TIpaNAnI hAjarImAM paNa laukika TIpaNAnA AdhAre vyavahAra hovo joIe evuM matavya raju karI rahyA che. temanuM A maMtavya paMdaramI zatAbdimAM racAyelAM zrI paryuSaNA sthitivicAra graMthanA spaSTa maMtavya pachI keTaluM ucita che te sau gItArtho mATe vicAraNIya che. have ApaNe viSayano upasaMhAra karIe. atyAra sudhInA zAstrapAThI ane aitihAsika AdhAro joyA enA AdhAre eTaluM to samajAya che ke 'parvatithinI kSaya-vRddhi thAya A mAnyatA prAcIna che. Ane navo mata kahIne vagovavo e pragaTa mRSAvAda che. ane "pU. A. zrI vijaya rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjAe "parvatithinI kSaya-vRddhi karavAno navo mata be tithinA nAme zaru karyo che, be tithino mata kADhI saMghamAM bheda ubho karyo che. saMghabheda nAmanuM pApa teozrIe AcaryuM che." -AvuM mAnanArA, pracAranArA aDhAra pApasthAnamAMnA teramA "abhyAkhyAna' nAmanA pApane AcaranArA bane che. evuM sau koI samajI zakaze. AmAM matAgrahanA jhanUna sivAya koI vizeSa paribaLa kAma karatuM jaNAtuM nathI. sAcA ItihAsa ane zAstrAdhArothI ajANa mANasa vartamAnamAM cAlI rahela asatya pracAranA Dhola-nagArAnA avAjamAM taNAIne phogaTanA mRSAvAda ane abhyAkhyAna nAmanA pApano bhoga na bane eTalA mATe ja A badho alaga - alaga pustakomAM patharAyelo ItihAsa ahIM eka sAthe maLI rahe te mATe bhego karyo che. zrI haMsasAgarajI mahArAja ke zrI narendrasAgarajI ma. taraphathI chapAyelI patrikAo vageremAM 'parvatithinI kSaya-vRddhi na thAya tevA pATho je zAstronA nAme mUkyA che tenI satyatA pUravAra thatI na hovAthI tithivivAdanI lavAdI - carcAmAM nirNaya ApanArApunAnA parazurAma vaidhe te AdhArone zAstrAbhAsa jaNAvyA hatA. madhyastha banelA vaidya phUTI gayA che -tevA zora-bakoramAM ghaNA mANaso kadAca e vAtano svIkAra karavA taiyAra na thAya. e badhA puNyAtmAo mATe bIjo eka AdhAra Aje paNa vidyamAna che. eka tithi pakSanA dhuraMdhara Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda nAmanuM mahApApa gaNAtA AcArya bhagavaMta zrI naMdanasUrIzvarajI ma. paNa e "AdhAro' mATe kevo abhiprAya dharAvatA hatA te jANavA mATe temanA smAraka graMthamAM A viSaya mATe je zabdo vaparAyA che te akSarazaH ahIM utAruM chuM. pustakanuM nAma che : AcArya zrI vijaya naMdanasUri smAraka graMtha, saMpAdaka che : ratilAla dIpacaMda desAI. enA prakAzaka che; zrI vIzAnImA jaina saMgha - godharA, prakAzana varSa che : vi. saM. 2034, kArataka, navembara 1977. A pustakanA 91mA pAne "vAtsalyanidhi saMghanAyaka' vibhAgamAM lakhyuM che ke "pAMcamanA kSaye trIjano kSaya karavAnA je pATho raju karAya che, te pAnAMo 1952mAM AtmArAmajI mahArAjane, sAgarajI mahArAjane, mohanalAlajI mahArAjane, paM. pratApavijaya gaNI mahArAjane, paM. gaMbhIravijayajI mahArAjane vagerene koIne koI paNa pustaka - bhaMDAramAMthI maLyA nahi. tema ja 1961mAM tathA 1989mAM paNa te pAnAM sAgarajI mahArAjane paNa maLyAM nahi; paNa jyAre 1992mAM bhAdaravA sudi be pAMcama AvI ane eka bIjo pakSa be pAMcama mAnanAra tarIke jAhera thayo, (priya vAcaka, atyAra sudhIno ItihAsa ane zAstrapATho joyA che tethI A bIjA pakSa vALI vAtano javAba tame jAte ApI zakazo. eTale ahIM vizeSa vivaraNa nathI karato.) tyAre ja A pAnAM - je 1952 thI 1992 sudhInAM vacalAM cAlIza varSanA gALAmAM koIne na maLyAM, khuda sAgarajI mahArAjane paNa na lAdhyAM, te pAnAM - ekAeka cAlIza varSe bahAra jAheramAM AvyAM, e paNa eka vastu jarUra vicAra mAge che." A lakhANa eTaluM spaSTa che ke emAM vadhu lakhavAnI jarUra nathI lAgatI. jo ke A pustakanI sAme sAgarapakSa taraphathI paNa kalama uThAvavAmAM AvI hatI. paNa eka vAta nakkI ke kahevAtAM pAnAMo zaMkAspada che evuM eka tithi pakSa paNa mAne che. A samagra vicAraNA satya sudhI pahoMcavA mATe che. koIne parANe ThokI besADavA mATenI A vAta nathI. khullI AMkhe, khullA hRdaye, madhyastha buddhithI A Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1OO saMghabheda nAmanuM mahApApa ItihAsa ane zAstrone jozo, vicArazo to "be tithino mata navo nIkaLyo, teNe ja saMghamAM bheda pADyo che, AjanA badhA klezanA mULamAM be tithi che, be tithivALAne tamArA saMghamAM comAsu karAvazo to tamArA saMghanA be bhAgalA thaI jaze, tamArA gharamAM paNa vikhavAda ubho thaze" AvI badhI phelAvAtI bhramaNAono kadI bhoga nahi bano. cokkasa varganA A kupracAramAM taNAzo to nahi ja, paNa koI taNAI rahelo dekhaze to ene A badhI mAhitI ApI ugArI zakazo. mULabhUta zAstra ane paraMparAthI cAlI Avela tithi ArAdhanAnA mArgane aneka pracaMDa paDakArono sAmano karIne surakSita rAkhanArA pUjayapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjA ane teozrInA vaDIlavaryo, guruvaryo AdinI mArgarakSAnI jo tame anumodanA karI zako to bahu sArI vAta che. jo anumodanA na karI zako to paNa teozrI vize asatyapracAra karIne ke tevA pracArane Teko ApIne tame AzAtanAnA pApamAM na paDo tevI AzA to jarUra rAkhuM. ahIM parvatithinA ItihAsa vize je paNa mAhitI ApI che te badhAM pustakono paricaya pUrI vigata sAthe Apyo che. vAcako e pustako meLavIne joI zake che. tithinA viSayamAM mahApuruSo vacce ekabIjA sAthe thayela patravyavahAra je hajI pragaTa thayo nathI paNa meM vAMcyo che tene to hajI AmAM sthAna ApyuM ja nathI. pU. bApajI ma., pU. labdhi sU.ma., pU. prema sU.ma. AdinA apragaTa patro jo tame vAMco to be tithi vizeno tamAro aNagamo bASpIbhavana thaIne uDI jAya tema che. AmAM samAyA che. e sivAyanA hajI judA judA sAhityamAM patharAIne paDelA AdhAro to bAkI ja rahe che. ATalI yAda ApavA sAthe A viSayane ahIM sameTI lauM chuM.