________________ સંઘભેદ નામનું મહાપાપ વાંચનારમાં શ્રી સંઘ પ્રત્યે ભારોભાર અહોભાવ પ્રગટાવે એવી પ્રચંડશક્તિ એ સંગ્રહમાં છે. જોકે અઢી-અઢી કલાક સુધી અખ્ખલિતપણે વહેતી એ પ્રવચનગંગામાંનો આ એક નાનકડો હિસ્સો છે. આ તો હિમશિલાની ટોચ જ ગણાય. બાકી બધું તો પ્રવાહમાં વહી ગયું. “સંઘ” શબ્દને ઘૂંટી ઘૂંટીને આટલા સમય સુધી અવિરત પ્રવચનો તેઓશ્રીએ કર્યા એ વર્તમાન સમયની તો એકમાત્ર ઘટના છે પણ ભૂતકાળની સદીઓ ઉપર નજર કરીએ તો પણ મળતા આધારોમાં પણ આ ઘટના એકમાત્ર જણાશે. આવા સમર્થ શાસનનાયક, સંઘહિતચિંતક - સંઘસ્થવિર મહાપુરુષના હૃદયમાં શ્રીસંઘનું સ્થાન ટોચની કક્ષાએ હતું. સંઘમાં સમાવિષ્ટ આત્માઓને જિનાજ્ઞામાં સ્થિર રાખવાનો પ્રબળ પુરુષાર્થ કરનારા આ મહાપુરુષ માટે આજે “સંઘભેદ કરનારા તરીકેનો અપપ્રચાર જોરશોરથી ચાલી રહ્યો છે જે તદ્દન ખોટો છે. આમાં ભોળા લોકોનું ટોળું તો એવું સૂત્ર અપાય તેવો નારો લગાવે. પણ જેઓ પોતાને ભણેલા-ગણેલા સમજે છે તેઓ પણ આની આગેવાની લઈને ચાલે છે તેમને ‘અભ્યાખ્યાન' નામનું પાપ લાગે કે નહિ તે તેઓ વિચારી શકે અને બીજા પણ વિચારવાની ક્ષમતા ધરાવતા આજના બુદ્ધિજીવી માણસો પણ સત્ય સુધી પહોંચવાનો પ્રયાસ કરી શકે તે માટે અહીં તેનો ઈતિહાસ વાગોળવાની ભાવના છે. “સંઘ” શું અને તેનો ભેદ શું એની જેમને ગતાગમ નથી તેવા માણસો પણ આ સરઘસમાં જોડાઈને પોતાની જાતને પાપમાં પાડી રહી છે તેમને પાપ બાંધતા અટકાવવાની ભાવના પણ ખરી. પૂજ્યપાદ આચાર્ય ભગવંત શ્રીમદ્ વિજય રામચન્દ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજા ઉપર સંઘભેદનો આરોપ, સંવત્સરી સિવાયની બાર પર્વતિથિઓની ક્ષય- વૃદ્ધિને શાસ્ત્રાધારે યથાવત રાખીને આરાધના કરવાનું તેઓશ્રીએ ફરમાવ્યું, તેને આગળ કરીને મૂકવામાં આવે છે. આમાં દલીલ એવી થાય છે કે જે પ્રવૃત્તિ ઘણા સમયથી ચાલતી હોય તેનું પરિવર્તન શાસ્ત્રધાર મળતો હોય તો પણ સંઘની રજા વિના ન કરાય. જો એવું પરિવર્તન કરવામાં આવે