Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAtmA gAMdhInA sahayAtrIo vizeSAMka (ULR O) |ii, gujarAtI-aMgrejI varSa-1 (kulavarSa-64) tA aMka-11 0 phebruArI, 2016 pAnAM 120 kImata rUA. 20/ RNI NO. MAHBIL/2013/50453 YEAR: 3 * ISSUE : 11. FEBRUARY 2016 * PAGES 120 PRICE 20/
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'prabuddha jIvana : mahAtmA gAMdhInA sahayAtrIo vizeSAMka phebruArI, 2016 jina-vacana . huM 'mahAtmA' jamyo nahoto. brahmacarya vratanuM pAlana karanAre snigdha bhojanano tyAga karavo joIe gAMdhIjIne to AcaraNa e ja pravacana. chellAM varasamAM baMgALamAM koIe saMdezo mAMgyo paNIya bhattapANaM tu khippaM mayavivaDDhaNaM / tyAre emaNe baMgALImAM 'AmAra jIvanaI AmAra vANI-mAruM jIvana e ja mAro saMdeza che, baMbhacerarao bhikkhU niccaso parivajjae / / ema lakhI ApyuM hatuM. | (3.2 6-7) | AphrikAthI hiMda AvyA pachI pahelI vAra jelamAM gayA tyAre ApaNAM dezanA snigdha bhojana kAmavAsanAne jaladIvadhAranAra nIvaDe che. eTale brahmacarya vratanuM hoMzathI pAlana kheDUtonI jema savAre vahelAM cAra vAgye UThatA ane Akho divasa kAma karatA. karavA icchatA munie evA bhojanano AmajanatA parizrama karIne parasevAno roTalo khAya che enI sAthe potAnuM tAdAbhya kAyamane mATe tyAga karavo joie. sAcavavA cAra kalAka reMTiyo kAMtavAnuM ane be kalAka pIvAnuM ema roja 7 kalAka Rich food arouses passions zrama kArya karatA. quickly. Therefore, a monk who is keenly interested in practising - emanI sAthe jelamAM zaMkaralAla beMkarane mUkavAmAM AvyA tyAre emane mATe gAMdhIjIe the vow of celibacy should always avoid such rich food. tarata samayapatraka goThavI ApyuM. zaMkaralAlabhAI paNa be kalAka kAMtatA. DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita 'nina vana' mAMthI zaMkaralAlabhAIne chUTavAno samaya Avyo. bApue emane jelanA sahavAsamAM eka 'prabuddha jIvana'nI gaMgotrI | rIte navuM jIvana ja ApyuM hatuM. gadgadbhAve teo e viSe bolI rahyA hatA. 1. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA | sAMbhaLIne bApu kaheH ahIMnA mArI sAthenA jIvanathI tamane lAbha thayo che ema - 1928 thI 1932 2. prabuddha jaina lAge to bahAra jAo tyAre ahIMnA A jIvana vize lokone vAta karajo. 1932 thI 1933 | 'jarUra, e vize to sahune vAta karIza ja. ethI emane lAbha paNa thaze ema mAnuM briTiza sarakAra sAme na mUkavuM eTale navA nAme 3. tarUNa jena 1934 thI 1937 tyAM gAMdhIjIe tarata prazna karyoH e vAta sAMbhaLI loko zuM kaheze te jANo cho ne ? 4. puna : prabuddha jainanA nAmathI prakAzana - 1939-19 5 3 'eno vicAra meM karyo nathI.' 5. prabuddha jaina navA zIrSa ke banyuM 'prabuddha jIvana' manuSya-svabhAvane, manuSyanI kamajorIone bApu barAbara oLakhe. mahAjanone - 1953 thI 0 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA mukhapatranI 1929 anusaravA karatAM mAna ApIne abharAIe caDhAvI devAmAM manuSya pAvaradho che. bApue thI, eTale 85 varSathI avirata saphara, pahelA kahyuM: juo, huM kahuM, loka to kaheze ke, e to mahAtmA rahyA. evuM jIvana teo ja sAptAhika, pachI ardhamAsika ane tyArabAda mAsika 0 2016 mAM 'prabuddha jIvana'no 64mA varSamAM praveza jIvI zake. amArAthI thoDuM evuM kaMI thaI zake ? o 2013 eprilathI sarakArI maMjUrI sAthe 'prabuddha jIvana' eka saMyukta gujarAtI-aMgrejImAM, eTale 2013 zaMkaralAlabhAInA manamAM e vAta UtarI: kharuM che. lokone ema lAge ne ema ja eprilathI gujarAtI- aMgrejI 'prabuddha jIvana' varSa-3, kahe, 0 kula 64muM varSa. 0 2008 ogasTathI 'prabuddha jIvana' ane paryuSaNa bApu: to tame e vize emane zuM kahezo? vyAkhyAnamALA saMsthAnI vebasAITa uparathI joIsAMbhaLI zakazo. zaMkaralAlabhAI : e bAbatano meM kazo ja vicAra karyo nathI. eTale huM zuM kahuM? | prabuddha vAcakone praNAma pUrva maMtrI mahAzayo bApue emane kahyuM: koI tamane ema kahe to kahejo ke huM kAMI pahelethI mahAtmA jabhyo nahoto. mArAmAM paNa aneka doSo hatA ane te dUra karavA kALajIpUrvaka satata jamanAdAsa amaracaMda gAMdhI prayatna karato rahyo. vANiyo jema aDadhI aDadhI ekaThI karI zAhukAra bane tema sadguNo caMdrakAMta sutariyA ratilAla sI. koThArI keLavato gayo ane Aje sthiti evI thaI che ke loko mane mahAtmA kahe che. jo ke maNilAla mokamacaMda zAha enAthI huM hajIye ghaNo dUra chuM. eTale sarve mANaso mATe e dhorI mArga che ne dareka jaNa jabhAI mahetA paramANaMda kuMvarajI kApaDiyA vicAra karIne zraddhApUrvaka dRDhatAthI e dizAmAM prayatna kare to jarUra AgaLa vadhI zake. cImanalAla cakubhAI zAha DaoN. ramaNalAla cI. zAha | | umAzaMkara joSI e jI re ESSEN
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAtmA ga mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjItA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjItA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjItA sahayAtrIo vizeSAMka " mahAtmA gAMdhIjItA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA krama gAMdhIdhana phebruArI 2016 prabuddha jIvanaH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka " pRSTha prabuddha jIvata mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka sarjana sUci kRti 1 2 be bola 3. mAnavatAnuM merUpada 4 gAMdhIjInA AdhAtmika sahapAdhIo 5. mahAtmA gAMdhInA sAhityasAthIo 6 dharatInuM luNa svAmI AnaMda 7 saradAra naherU-zAstrI-kapAlANI 8 mahAtmA gAMdhI ane temanA kuTuMbIjano 9 bApunA pagale pagale 10 mahAtmA gAMdhI ane dakSiNa AphrikAnA sAthIo 11 mahAtmA gAMdhI ane temanA AzramanA sAthIo 12 mahAtmAnA rahasyamaMtrIo 13 mahAtmA gAMdhInA satyAgraho ane tenA sAthIo 14 naI tAlIma ane tenA dhurINo 15 mahAtmA gAMdhI ane temanA saurASTranA sAthIo 16 che teTaluM no vAparo ! 17 mahAtmA gAMdhInA amadAvAdanA sAthIo 18 mahAtmA gAMdhInA mahilA sAthIo 19 mahAtmA gAMdhI ane emanA keTalAka sAthIo 20 mahAtmA gAMdhI ane AMbeDakara 21 gAMdhIjInA parama sevaka-naraharibhAI 22 vinobA yuganI AkAzagaMgA 23 mahAtmA gAMdhI ane temanAM videzI sAthIo 24 mahAtmA gAMdhInA sevAyajJanA sAthIo 25 gAMdhIjI ane gurudeva 26 gAMdhI-prArthanA-saMgIta 27 gAMdhI A samAM janmA 28 gAMdhIjanonI gaIkAla, Aja ane AvatIkAla mahAtmA gAMdhIjItA sahayAtra kartA DaoN. dhanavaMta zAha sonala parIkha svAmI AnaMda DaoN. nA veda raghuvIra caudharI vipula kalyANI nIlama parIkha tuSAra gAMdhI yogendra parIkha nIlama parIkha jyAbena zo sonala parIkha rameza saMghavI phebruArI 2016 gaMbhIrasiMha gohila ravizaMkara mahArAja sonala parIkha jitendra dave DaoN. dinakara joSI mahebUba desAI mIrA bhaTTa jinendra che. svIndra sAMkaLiyA sonala parIkha DaoN. sejala zAha guNavaMta zAha 29 gAMdhIjInA zabdomAM... gokhale ane gAMdhI / motIlAla naheru ane gAMdhIjI saMkalanaH yazavaMta mahetA 30 gAMdhI biAra gAMdhI prIti ena. zAha 31 gAMdhI AkAzanA tejasvI tAralA 32 gAMdhIjInA ahiMsAnA siddhAMtane anusaratA kedIo 33 'bilarvaDa bApu' -eka ananya maitrI mahAtmA ane mIrA 34 puNya smaraNa tulasIdAsa somaiyA sonala parIkha sUryakAMta parIkha * judA paDatA abhimAryA chatAM haLImaLIne rahevAya tenuM nAma saMskRti zeSAMka pRSTha 4 7 4 >>>> che ? ? chu 11 15 19 22 27 31 43 44 56 57 63 66 64 65 66 68 72 74 76 79 81 86 88 92 // mahAtmA gAMdhIjItA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjItA sahayAtrIo vizeSAMka " mahAtmA gAMdhIjItA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjItA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjItA sahayAtrIo vizeSAMka, mahAtmA ta sahayAtrIo vizeAMka ||
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAtmA gAM che | pRSTha 4 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka 9 phebruArI 2016 luis 104 108 #le 35 'prabuddha jIvana'-kAla-Aja-kAla DaoN. sejala zAha 98 - 36 81mI paryuSaNa vyAkhyAnamALA: vaktavya 13muM, 14muM, 15muM, 16muM. - 37 bhAva-pratibhAva 38 amArA je. pI. 39 Seeker's Diary : GandhiRaj Reshma Jain 109 Yo Gandhi Katha Umshankar Joshi Trans.Divya Joshi 111 B 41 He Became A Gandhian. Kaka Kalelkar Trans. Pushpa Parikh 112 4 42 Gandhiji And His Disciples Prachi Shah 113 83 Enlighten Yourself By Study Of Jainology Lesson 11: Essence of Liberation (Nine Tattvas) Dr. Kamini Gogri 116 44 gAMdhIjInA sahayAtrIonI tasavIrI jhalaka 119 45 paMthe paMthe pAtheya : satyAgrahI sainikano patra muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA, tA.19.05.30 120 & mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka 2 mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA 220 | A aMkanuM saujanya rUpiyA 60.00 - - - -- - - - - - -- - - --- - - - - - - -- - - -- - - - - - - - rUA. eka hajAranA pustako kharIdanArane rUA. 500nuM DiskAunTa, eTale rUA. 500mAM rUA. 1000nA pustako zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA prakAzano krama pustakanA nAma kiMmata rUA. krama pustakanA nAma kiMmata rUA. krama pustakanA nAma kiMmata rUA. DaoN.ramaNalAla cI.zAha likhita ne saMpAditagraMtho 20. ApaNA tIrthakaro 100 DaoN. ke. bI. zAha likhita 1 jaina AcAra darzana 240 21. saMskRta nATakonI kathA bhA. 1 100 29, jaina kathA vizva 200I 2 caritra darzana DaoN. kalAbena zAha likhita DaoN. kalAbena zAha saMpAdita 3 sAhitya darzana 320 22. caMdra rAjAno rAsa 100 DaoN. dhanavaMta zAha likhita 4 pravAsa darzana ra60 30.vicAra maMthana DaoN. razmi bhedA likhita 5 sAMprata samAja darzana 31. vicAra navanIta 23. amRta yoganuM, prApti mokSanI 250 6 zrata upAsaka DaoN. ramaNabhAI zAha 320 bhAratIbena zAha likhita DaoN. phAlganI jhaverI likhita 7 jaina AcAra darzana 300 32. zrI gautama tulya nama: 8 168 jaina dharma darzana 24. jaina pUjA sAhitya 300 AcArya vAtsalyadIpa sUri kRta DaoN. rekhA vorA likhita 9 gurjara phAgu sAhitya 33. jaina dharma Adi tIrthakara zrI RSabhadeva 280 610 jina vacana 34. bhagavAna mahAvIranI AgamavANI 250 DaoN. ramezabhAI lAlana likhita 35. jaina sajhAya ane marma 11 jina tattva bhAga-1 thI 9 70 540 36. prabhAvanA 12 vaMdanIya hRdayasparza bhA. 3 26. jaina daMDa nIti 50 12i sureza gAlA likhita 37, sukha tamArI pratikSA kare che 13 vaMdanIya hRdayasparza (olIva) 250 27. maramano malaka 38, meruthIye moTA 14 prabhAvaka sthaviro bhAga-1 thI 6 350 28. navapadanI oLI DaoN. kumArapALa desAI kRta 15 namo tittharasa 140 39. aMgrejI bhASAmAM jainIjhama : 16 pAsaporTanI pAMkhe bhAga-1thI3 500 navuM prakAzana kosmika vijhana rU. 300] 17 sAMprata sahaciMtana bhAga-16 180 IlA dIpaka mahetA saMpAdita pUjya AcArya vAtsalyadIpa sUrijI saMpAdita 19 | pro. tArAbena 2. zAha likhita saMvatsarI pratikramaNa vidhi sahita zrImad buddhisAgara sUrIzvara racita I18 zrImad rAjacaMdra (pustikA) 4 | mULa sUtrano gujarAtI-aMgrejI-hiMdI bhAvAnuvAda| 40. zrI jaina mahAvIra gItA I19 prabuddha caraNe 100 | | kiMmata rUpiyA 350 ) eka darzana | uparanA badhApustako saMghanIoNphise maLaze. saMparka : pravINabhAI Te.naM.23820296. rUpiyA amArI beMkamAM-baeNka oNpha InDiyA-karaMTa eNkAunTa naM.003820100020260 mAM jamA karI zako cho. IFSC:BKID0000039 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahammadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400 004. Teliphona : 23820296 zA mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka B mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA 270 100 5 280 38 rU.350 mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra . * sarvano samAveza jemAM na hoya tevI saMskRti TakI zakatI nathI. sahayAtrIo vizeSAMka BE
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Puis ane hA Ara 08 4 mata mahImAM zuM phebruArI 2016 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka % pRSTha pa . Regd. With Registrar of Newspaper for India No. MAHBIL/2013/50453 *'prabuddha jIvana gujarAtI-aMgrejI varSa:3 (kula varSa 64) *aMka : 11 phebruArI 2016 * vikrama saMvata 2072 vIra saMvata 25420mAha suda tithi-9 * 0 0 0 zrI muMbaI jena yuvaka saMgha patrikA 0 0 0 (prAraMbha sana 1929thI) prabhupha @JOGI mahAtmA gAMdhIjInA sagyAtrIo vizeSAMka * * vArSika lavAjama rUA.200/- 0 0 chUTaka nakala rU. 20/-0 0 mAnada taMtrI : DaoN. dhanavaMta zAha A vizeSAMkanA mAnada parikalpanAkAra ane saMkalanakartA: sonala parIkha gAMdhI dhana taMtrI sthAnethI...) tArI jo hAka suNI koI nA Ave to ekalo jAne re bhArata eTaluM bhAgyazALI che ke ene gAMdhI maLyA. ane gAMdhI gayelA svAtaMtrya senAnI zrI sUryakAMta parIkhanA to prati saptAhe be che che paNa eTalA ja bhAgyazALI ke enI hAka suNIne lAkho patro Ave ja, amadAvAdathI pU. manu paMDita ane bhAratI paMDita 5 zuM bhAratavAsIoe emanI sAthe kUca karI, ane e badhAM eka nahi emanuM 'jIvana-mRti ane protsAhita patro Ave, AvA A badhAM che aneka dhyeya mATe emanA sahayAtrI banI DiM .. | karmazIla. samagra bhAratamAM vistarelA A A aMkanA saujanyadAtA rahyA. zrImatI dInAbena cetanabhAI zAha badhA gAMdhIjInA sahayAtrIono vicAra ? upara meM gAMdhI dhananI vAta karI; karIe. bhAratane UbhuM karavAmAM e ' ane jai jo ke bhArata sarakAre to A gAMdhIne | mahAnubhAvoe ApelA yogadAnano zrI cetanabhAI navanItalAla zAha emanA dhanamAM-noTomAM besADI dIdhA vicAra karIe to vicAra Ave ke A puNya smRti che ja; paraMtu ethI vizeSa to gAMdhIe ApaNane keTaluM badhuM dhana ekaThuM mAtuzrI hIrAlakSmI navanItalAla zAha , gAMdhImUlyonuM A gAMdhIdhana bhAratanI AiN kii karIne ApaNane ApyuM! pU. gAMdhIjIe ke che kAla, Aja ane AvatIkAlanI prajAmAM Atmastha hatuM, che ane ApaNane AjhAdI to apAvI paNa vizeSa to AvA mahApuruSo zuM za rahevAnuM ja. emaNe ApaNane ApyA che. e paNa jIvananA badhA ja kSetro mATe. ia hamaNAM thoDA samaya pahelAM pU. nArAyaNabhAI desAI ane pU. adhyAtma, keLavaNI, rAjakAraNa, kalA vagere vagere. cunIkAkA ApaNI vaccethI vidAya thayA. thoDA samaya pahelAM gAMdhIe keTalA badhAne ghelA karyA? e paNa anuyAyIonI # vizvamaMgala Azrama-hiMmatanagara javAnuM thayuM ane pU. goviMdabhAI jema nahi , sahayAtrIonI jema, kharekhara gAMdhI A yuganA kRSNa cherAvaLa ane sumatibenanA darzana thayA. paMcANuthI vadhu umara vaTAvI che, aneka artho ane saMdarbhomAM. 9 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400 004. TeliphonaH 23820296 B - oNphisa sthaLa saujanya : zrI manISabhAI dozI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghano baeNnka A/c. No. 0039201 000 20260. Website: www.mumbai jainyuvaksangh.com * email: shrimjys@gmail.com Web Editor: Hitesh Mayani-9820347990 mahAtmA gAMdhIjInA sahayA: '* vikasita manuSya jIvamAtrano mitra hoya che. sahayAtrIo vizeSAMka BE * mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka 6 mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmAM gaMdhIjInI sahayogIo vizeSAMka che mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka mahImAM BE mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka B mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA 8d
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAtmA gAMTha | pRSTha 6 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka 6 phebruArI 2016 R hSAMka BE * mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjIe sarjeluM A amUlya dhana dezane upayogI thayuM, eTale sAmagrI ekaThI karI. ane A amUlya graMtha ApaNane Apyo e emanA smRtidhanane sAcavavAnI ApaNI pharaja che, je bhaviSyanI mATe emano AbhAra mAnIe. sonalabena pUrA yazAdhikArI che. 9 prajA mATe mArgadarzaka banI raheze. "prabuddha jIvana'nA vAcako have to sonalabenathI pUrA paricita A viSaya para samRddha lekho A aMkamAM prastuta che eTale vizeSa che eTale A aMkamAM emanA vize vizeSa lakhI emanI nArAjagI huM zuM lakhuM? vahorI lauM to AvatA 2017nA gAMdhI aMkanuM zuM? 2015nA phebruArImAM gAMdhIjInA aMtima divasonI 'prabuddha prabuddha jIvana'mAMnI emanI lekhamALA 'bilaveDa bApu' vAcako 3 jIvana' dvArA vAto thaI, ciMtana thayuM, A phebruArI mATe paNa ane anya sAmAyikone khUba gamI che eTale sonalabena have 'prabuddha ? gAMdhIne kendramAM rAkhI evuM ja ciMtana ApavAno vicAra Avyo jIvana'nA vAcakonAM 'bilaveDa'. ane A zIrSaka sUchyuM. AvA viSaya sUjhe tyAre gAMdhI jIvananA vAMcakone vinaMtI ke eo 2017nA aMka mATe viSayanuM sUcana kare. aMza ane gAMdhI ciMtananA abhyAsI sonalabena sivAya bIjuM koI A aMka prakAzita karavAmAM amArA puSpAbena parIkha, mudraka yAda ja kema Ave? vaLI, gayA varasanA gAMdhI aMkanuM emaNe je rIte javAharabhAI zukla ane saMniSTha karmacArIgaNa zrI pravINabhAI, zrI hai huM saMkalana karyu. e saMkalanane badhAMe khobale khobale vadhAvyuM ane poMkhyuM hemaMtabhAI, zrI hasamukhabhAI, bhAI azoka, harizcaMdra ane hatuM. uparAMta gayA varase A varasanA aMka mATe ame vinaMtI to karI ja manasukhabhAIno sahiyAro sAtha maLyo che. de hatI eTale e vinaMtIne ame hakamAM parivartita karI dIdhI. sonalabenanAM parizrama ane sUjhane 'prabuddha jIvana'no vAMcaka phU gAMdhIjInA sahayAtrIone zodhavA ane emanA vize lakhavA varga vadhAvaze enI zradhdhA che. mATe gAMdhIvAdI lekhako zodhavA, A UMcA caDhANanuM kAma sonalabene dhanavaMta zAha pUrI zakti ane svasthatAthI ekale hAthe pAra pADyuM ane badhI dtshah 1940@gmail.com | zrI bhadraMkara vidhA dIpaka jJAna vijJAnasvAdhyAya satranA upakrame zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha ane muMbaI vidhApITha (gujarAtI vibhAga) muMbaI | tema ja jaina ekeDamI dvArA yojita vinayathA parisaMvAha 2016 -mArca-19-20 zanivAra-ravivAra samaya : savAre 10-00 thI sAMje pa-00 | sthaLa : muMbaI yunivarsiTI konvokezana hola, phorTa-muMbaI. upAdhyAya vinayavijayajI ane upAdhyAya yazovijayajItA sAhityano svAda - camata | vidvAna vaktA Do. kumArapALa desAI - 'zAMta sudhArasa'* DaoN. jitendra zAha - bIja vaktavya DaoN. kalAbena zAha DaoN. gulAba deDhiyA DaoN. abhaya dozI DaoN. kokilA zAha DaoN.sejala zAha DaoN.pArvatI khIrANI, DaoN. rami bhedA DaoN. sImA rAMbhiyA, prA. zilpA cheDA | samApana : DaoN. dhanavaMta zAha zrIpALa rAsanI saMgItamaya prastuti zrI nahotI zAha upasthita rahenAra jijJAsuone potAnA nAmo zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI oNphisamAM lakhAvavA vinaMtI Teliphona: 022 2382 0296 parisaMvAdamAM bapore bhojananI vyavasthA che. bhojana AtithyaH bhadrAbena dilIpabhAI zAha mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra * je sevA, sevAne khAtara ja, anya prayojana vinA thAya te uttama sevA che. saMdhyAtrIo vizeSaMka BE
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahImAM 5 T5 EASAMka : phebruArI 2016 prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dda pRSTha 7 | be bola 1. mahAtmA gAMdhIne lagatuM eka nAnuM paNa kAma nAnA pAye zarU sAtha jo na maLyo hota to A koziza keme ya kAmiyAba na thAta. karanAra darekane eka tabakke evo anubhava thAya che ke kAma vadhatuM potapotAnI vyastatAonI vaccethI samaya kADhI A soe amArI zuM vadhatuM AkAzane DhAMkI de tevuM virATa thaI jAya che ne pachI karanArane vinaMtI svIkArI A aMkane zobhAvyo che. te mATe sauno natamastaka huM saLa sUjhatI nathI. thaI AbhAra mAnuM chuM. aMkanI rUparekhAthI laI aMtima rUpa ApavA - mahAtmAnA sahayAtrIo vize aMka banAvavAnuM kAma to Ama sudhInA dareka tabakke mArA guru DaoN. narezabhAI vedanuM mArgadarzana BE huM paNa nAnuM nathI. tethI mAruM je thayuM haze tenI kalpanA Apa saune maLyuM. thoDI to AvatI ja haze. 'prabuddha jIvana'nA taMtrI dhanavaMtabhAI zAhanI eka khAsiyata 6 paNa kevuM sukhada che A Ama maMjhAve, aTavAnuM ane chatAM paDakAra che. ekAdo sarasa vicAra batAvI doDAvI mUke ane pachI prasanna uThAvI lIdhA vinA na rahevuM-jANe Izvarano mahimA anaMta apAra tRptithI e doTane joyA kare. kAma karavAnI pUrI mokaLAza Ape, 'che te jANavA chatAM bhakto tene varNavyA vinA rahI na zakatA hoya, vizvAsa mUke ane madada-mArgadarzana mATe sadA tatpara rahe, ane kuM Ama karatAM jyAM jyAM pArasamaNino sparza thAya che. sonAnuM thatuM 'prabuddha jIvana'nI TIma-anubhavI, kuzaLa ane paDaDyo bola jhIlI huM Ave che. lenArI ane kAmagIrIne saraLa ane haLavI banAvavA pUro sahakAra huM kalpanA karo, ekalA mIThAnA satyAgrahamAM pacAsa hajAra ApanArI. A TIma vinA AvA aMka banI zake ja nahIM. huM huM lokoe bhAga lIdho hato. mahAtmA gAMdhInA AvA aneka satyAgraho javAharabhAI zukalathI laI hemaMtabhAI kApaDiyA, cIvaTathI sAmagrI 6 pahoMcADanArA manasukhakAkA ane nAnI moTI vyAvahArika-Tekanikala OM hatA uparAMta racanAtmaka kAryakramo, rAjakIya pravRttio, samAja bAbato saMbhALanAra sauno A take hRdayapUrvaka AbhAra mAnuM chuM. sudhAraNA, vyakti caitanyathI laI vizvacetanya sudhInuM saghaLuM gAMdhIvyApamAM samAyuM hatuM. ghara AMgaNAnI samasyAthI laI samagra TImavarkanuM A eka aMka mATe ATaluM mahattva hoya to eka gulAma mAnavajAtanI saMvedanA sudhInA vistAramAM gAMdhIjIe anekavidha dezane beTho karavA ane tene AjhAda karAvavA mATe kevI jabaradasta BE kAryo upADyAM ane potAnI sAthe virATa samUhane sakriyapaNe TIma joIe! gAMdhIjInI siddhio AkAzane AMbI zakI kema ke zae sAMkaLyo. gAMdhI sAthe pratyakSapaNe-parokSapaNe, durathI-nikaTathI, temane diggaja sAthIo sAMpaDyA hatA. eTaluM ja nahi, re chUTuM chavAyuM ke sAtatyapUrNa kAma karanAranAM phakta nAma zodhI zodhIne dhI zodhIne janasAmAnyano paNa temane gajabano sAtha maLyo. judA judA prakAranA, lakhIe to paNa pustaka bharAI jAya ane chatAM sUci adhUrI rahe. vividha kakSAnA ane alaga alaga zaktimati dharAvatA ATalA badhA lokone potAnI sAthe levA ane eka mahAna dhyeya pratye to paNa thoDuM dastAvejIkaraNa karavAno prayatna karyo che. jo tenAthI abhimukha ane samarpita karavA e bahu moTI, virATa gajuM mAgI le che e yugamAM zvasatA gAMdhIjanonuM citra thoDuM paNa UbhuM thaze to prayAsa tevI vAta che. mahAtmA gAMdhI A mahAkAya saheje saheje karI ? huM sArthaka thaze. A citra samagra nathI teno mane khyAla Ave che. je zakyA hatA, te vicArathI khUba Azcarya thAya che. tethI ja aMkanuM paNa kSati rahI gaI hoya tene mATe kSamAprArthI chuM. nAmAbhidhAna karyuM che, "mahAtmA gAMdhInA sahayAtrIo'. e yuga ane e yuganA gAMdhIjanonI adhikRta mAhitI ApanArI anuyAyIo nahIM; sAthIo, sahayAtrIo. peDhI have rahI nathI. anya stroto jo ke che, paNa samagra citra ApavAnuM Avo, temane maLIe. AmAMnA koInuM gajuM na ja hoya. - A badhAnI vacce mahAtmA gAMdhInA mukhya sAthIone AvarI Usonala parIkha levAnI koziza karavAnI hatI. A aMkanA lekhakono hRdayapUrvakano sonalparikh 1000@gmail.com = mahAtmA gAMdhIjInI saMdhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA saMkyAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka che mahAtmA #E mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA #E mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra '0 nirbaLa kSamA karI zakato nathI. kSamA bahAdurono guNa che. 1 sahayAtrIo vizeSAMka a
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahImA gI pRSTha 8 % prabuddha jIvanaH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka phebruArI 2016, mAnavatAnuM merUpada usvAmI AnaMda mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka - mahAtmA gAMdhIjInA saMdhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA [ gAMdhIjInA udaya pachI A dezamAM navA yugano AraMbha thayo ne jhaMkhanA emano zvAsozvAsa hato. maMtramugdhanI jema jyAMthI hAkala 6 je prajAmAM navI cetanA ne navA prANa phUMkAyA. kAThiyAvADanA dhuraMdhara paDe tyAM UDIne jaI paDavuM eTalI eka ja gama hatI. sAdhananI ? 4 dhArAzAstrI zrI cuDagare kaheluM ke gAMdhIjIe A dezamAM AvIne samajachocha e kALe emane nahotI. krAnti kUca karI rahI che, ApaNe - loDhAnA mAthAnAM mAnavI pakavyAM. enA mazAlacIo chIe, gAMdhIjInA sainiko chIe, eTalI ja che ? 1930nA muktisaMgrAmamAM pelI lokhaMDI koTinA thoDAka eka bhAvanAthI teo taraboLa hatA. huM gujarAtI kAThiyAvADI yuvakonI eka ToLInAM prathama darzana mane AvI sAdhanAmAM ane svapnasRSTimAM raMgAI roLAIne je huM ApaNI jelomAM thayelAM. emanAmAM evA yuvako hatA jemaNe beu juvAnoe potAnuM khamIra pakavyuM, temaNe 32nI laData vItyA bAda huM je hAtha vacce mIThAnI poTalIonI pakaDa sAcavavA lokhaMDI tAra vaDe potAnA purazorathane sAruM navAM kSetra zodhavA mAMDyAM. emanA hai huM beu hAtha kAMDAM sudhI bAMdhI bAMdhIne sarakArI kabajA heThaLanAM nImaka sAthIdAromAM je keTalAka haMgAmI hatA te to AMdolananI mosama 5 jai dharAra lUMTaTyAM hatAM, jemaNe sImeMTa-jelonI ThaMDI barAkomAM jela- vItye zaheromAM, nAnAmoTAM vepAra-vaNajanAM ke nokarIonA kSetromAM zuM khavIsone hAthe zarIranI eka iMca jagA nizAnIo vagaranI na bekhaTake peThA ane thALe paDI gayA. evA keTalAke potAnI tyAga- 2 A rahI eTalA DhoramAra pratikAranuM dAMtiyuM karyA vagara TADhI tAkAtathI kurabAnInI TUMkI kArakirdIne vaTAvI paNa kharI. paNa jeo batrIsA zo khAdhA hatA, ne gorA nyAyAdhIzonA moMmAM AMgaLAM ghalAvyAM hatAM; hatA, "sarapharozI kI tamannA'vALI jamAtanA hatA, temane jIvana che huM jemaNe nAgaphaNiyA thoranI vADa upara koI paththarano ghA kare tema joDe evI kazI hINI mAMDavALa karavAnI kalpanA chabe ema nahotuM. huM tAkelI saMgIno vALA baMdUkadhArIo upara potAnAM zarIrone bephAma jIvana temane mana eka akhaMDa AjIvana sAdhanA rUpe aMkAI cUkyuM ? che begamAnapaNe phagAvyAM hatAM! hatuM. che e saMgInonA vaNarUjhayA ghA kAnekapALe laIne teo jelomAM eTale emaNe to sevAkSetra ja zodhyAM. pote eka adamya AdarzavAdane huM E AvelA. divasa badho jelavADAomAM ne sUtI veLA sudhI potapotAnI varelA chatAM enI sAdhanAnA dhorI mAraga tarIke temaNe svecchApUrvaka huM barAkomAM ke baMdhakholIomAM caMDolonI jema yuddhagIto gAtA; jelanA adanA grAmasevakano darajjo svIkAryo; ane kayAMka gAmaDAMnAM Eii daLadarI khorAka jAnIvAsAnA "kalevA'nI adAthI ArogatA, gaMdAMgobarAM bALakone dhoI navaDAvI ramADanArA ane vArtAo OM rAtadivasa jela-adhikArIonI revaDI karatA. ane temanA taraphathI kahenArA paMtujIo tarIke, to kyAMka saphAIsevako tarIke, kyAMka huM 6 haraghaDI apAtI AkarI jela-sajAone, khAdI-kendromAM, to kyAMka harijanavAsamAM, kyAMka dUbaLA-dhArALA 6 nAsIka visApUra yeravaDA meM bhI khuza hai vacce to kyAMka kisAna majUronA sevakane nAte, - jyAM ane tyAM, pUre hai vo hI marda jo hara hAla meM khuza che bhAMgyAnA bheru tarIke anyAya ane AtaMka heThaLa bhIMsAtI kacaDAtI evAM evAM tarehavAra saMgIta sAthe svIkArI laI rIDhA gunegArone rAMka janatAnA AlaMbana-AzvAsana tarIke, gAmaDe gAmaDe potAne ? vimAsaNamAM garakAva karI detA! mane thatuM ke pelAM cUDagara kathita ropIne sukhanAM jIvatara emaNe soMghAM karI mUkyAM. { loDhAnAM mAthAMnAM mAnavIo je velA para pAkatAM haze, tene prathama (3) AvI kuNI zIMgonA phAla phUTatA haze zuM? AvA A khamIravaMtA krAMtivAdI kAryakaromAM sAdhanazuddhino cAha che (2) ane Agraha raphateraphate, emane potAne paNa bhAgya samajAya evI huM 1920-21nI caLavaLa veLAe gujarAta-kAThiyAvADano A agama rIte kevo dAkhala thayo, kaI rIte eNe mULa pakaDyAM, eno 5 zuM yuvakavarga haju Ugato hato. '30nI laData veLAe eNe vizeSa itihAsa paNa tevo ja manorama che. zuM samaja vagara naryA purazoratha parAkramanA kheMcANanA mAryA, temaja '33 pachInAM pAMca sAta varasa gAMdhIjInA laDAyaka, pravartaka zuM huM gAMdhIjInA vibhUtimatvathI aMjAIne jhokAvyuM hatuM. bhAratavarSa emanI temaja racanAtmaka kAryakramothI ladabada hatAM. harijanone hiMduthI huM 6 AgaLa eka akhaMDa avibhAjya mAtRmUrti hatuM. enI AjhAdInI vegaLA karavAnAM aMgrejI saltanatanA kUDA kAvatarA sAme potAnI ku mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra * ahiMsA bahAduronuM zastra che. sahayAtrIo vizeSAMka zAda WN mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizoSaka che mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka # mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA "
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahImAM 5 phebruArI 2016 % prabuddha jIvanaH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka % pRSTha 9 | BE jiMdagIne hoDamAM mUkIne je zAMta vijaya gAMdhIjIe tAjo meLavyo je sacarAcara sRSTinA pAyAmAM paDelA mUlagata zreya ane mAMgalyarUpI hato, teNe emanI ahiMsaka pratikAra-praNAlInI zaktinuM navuM darzana zivanI atUTa belaDI ane saMsAra samastanI dhAtrI kalyANI che; 6 yuvakone karAvyuM hatuM. bhayaMkarI nahi paNa zubhaMkarI che; jene baLe ne AdhAre ghAvApRthvI gAMdhIjIno avirata karmayoga '33 pachInAM varSo daramyAna akhaMDa sahita vizvanAM samasta baLo potapotAne sthAne jathAtatha TakI rahyAM che | gatie cAlI rahyo hato. tamAma jamAto ane phirakAonA krAMtikaro che. pratyenI gAMdhIjInI mamatA, AzA, e badhA joDenI emanI birAdarI ? ane bherubaMdhI, potAnI bhUmikA para aTala rahIne temane hUMpha ane satyaniSThA ane nItiniyamo pratye AvI vaphAdArInI hAMsI ? ke sAtha ApavAnI agara to potAno sAdhanamArga temane samajAvavAnI uDAvanArAono vaga paNa temanI vacce hato. 'dezanI muktino ? - gAMdhIjInI harahaMmeza iMtejArI, temanA du :khe duHkhI ane sukhe sukhI pAvana dharma AcaravA jatAM hiMsAahiMsA ke satyAsatyanA che huM thavA sAru cAhe te hada sudhI aMgata bhoga ApavAnI, athavA to cokhaliyAveDA na cAle.' evI emanI vicArasaraNI jANItI che. je hajAra kAma paDyAM melIne temanA kAma pAchaLa besI javAnI ne AvA loko cAhe tevA agraNI hovA chatAM pote mAnelA dezahitanI potAnuM tamAma naitika vajana kharacI nAkhavAnI emanI teyArI - gaNatarIe satyane avagaNavA jatAM, rAgadveSanAM mAryA aMte kevI zuM A badhuM cheka aMdAmAnanA upavAsI krAMtikaro sudhI pahoMcI gayuM ne behUdI bhUmikA upara jaIne Ubhe che eno AbehUba citAra, je 6 huM deza badhAmAM phelAyuM, te A ja kALamAM. aneka komIvAdIo, sAmyavAdIo, takavAdIo A arasAmAM krAMtikaronI AlamamAM suddhAM gAMdhIjInA sAdhanamArga pratye phATI nIkaLyA temaNe pUro pADyo. vakhata jate A vargo kevA bephAma ke upahAsa AthamI, tenI jagA jAyeajANye Adara ane zraddhAe banavAnA hatA. phATI vakarIne dhumADe javAnA hatA. naitika ke levA mAMDI hatI. upavAsI aMdAmAnavAsI rAjadvArIo sAru tema adya:patanane kaye tabakke pUgIne prajAsamastanI napharatane pAtra ? huM ja samasta baMgALanA najarakedIone sAru gAMdhIjIe madhyasthI karI thavAnA hatA, enI kalpanA to te kALe emane bezaka nahotI. paNa je TuM ane binakaoNMgresI-balka koMgresa virodhI-maMtrImaMDaLa vALI sarakAra narI veravRtithI zatrunI zatAniyatanuM ja rAtadivasa kareluM ciMtavana, jai hai pAsethI paNa potAnI ajaba samAjavaTazakti tathA ajAtazatrutvane tevuM ciMtavana karanArA ja aMtaramAM narI zatAniyatane kevI siktathI re 5 baLe lagabhaga AkhA krAMtikara vagano emaNe chUTakAro meLavyo. AyAta kare che, enI pratIti ApaNA kAryakarone e lokonI vividha $ meM A badhI ghaTanAonI asara pelA saphAI, zikSaNa ane kAravAIomAMthI thaI. saMgaThananA kAryakramo laIne gAmogAma besI gayelA sevako para verajheranA e mAnasamAM dezahitanI jagA jotajotAmAM huM ka thayA vagara rahe e azakya hatuM. judA vicAravALA eka haDahaDatA komahitanI ne pachI vargahitanI dalIloe lIdhI. videzI jAlIma zi virodhIo joDe paNa vadhumAM vadhu maLatA thavAnI, ane temane mATe rAjyakartAo sAmenA rozanI jagA dhIkhatA komIvAde ke ? huM vadhumAM vadhu karI chUTavAnI, gAMdhIjInI kAryapaddhatinI temanA para vargavigrahanA vicArapracAre levA mAMDI. rAjyakartA saltanatanAM huM meM jabbara asara thaI; ane temanA krAMtivAdane tathA purazorathane cokkasa prajAhita virodhI zaDayaMtrone phoka karI melavAnI kAravAIonI jagA je dizA maLI gaI. Ama AraMbhe sAdhananI zuddhatA vize khAsa Agraha komI dharmAntone ke gharanA guMDA, zoSaka ke bhADutI pIDakavargane jera che zuM na dharAvanArA, paNa bhArobhAra pramANika ane sphaTika jevA nikhAlasa karavAnA zaDayaMtroe lIdhI. ane zaThaM prati zAzyane nyAye judA hai OM evA A sevako gAMdhIjInAM naitika mUlyAMkanone ane Agrahone judA vAda ane judI judI jamAtonAM jhanUnonA javAba jhanUnathI, 5 apanAvatAM zIkhIne pelI lapasaNI sIDIthI bacavA pAmyA. AganA badalA AgathI, apaharaNanA badalA apaharaNathI ane ane e ja bInA emanA cAritryanA pravAhane jAye ajANya, charAnA javAba charAthI vALavAnAM melAM aMtastha jheravere parAdhIna huM paNa niHzreyasane paMthe AgaLa laI javAmAM nimitta rUpa banI. teo prajAjIvanane paLepaLe bevaDuM dohyaluM karI mUkyuM; ne kuTila che 6 satyaparAyaNa pAradarzI sAdhako hatA; pAropAra muktiupAsaka hatA. rAjyakartAone koThe TADhaka vALI dIdhI. huM ahaMmanya, svayaMmanya mahattvAkAMkSI eka takavAdI nahotA. zaktinA svAmI vivekAnada saMnyAsane mAnavatAnuM merupada kahetA, ane te meM upAsaka alabatta hatA, paNa temaNe joyuM ke e zaktinuM eka avanavuM evA saMnyAsanA sAmarthyane lagato potAno Adarza samajAvavA baLavA de @ darzana temane gAMdhIjI pAsethI maLI rahyuM che. A zakti zivanA kALanA eka monI bAvAnI vAta karatA, jeNe vATamAM maLelA gorA ke ? dehane pagataLe kacaDI khUMdanArI unmAdinI nathI, paNa e zakti che TaoNmIe khAmokhAM hulAvI dIdhela saMgInano javAba tuMye nArAyaNa' = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA ## mahAtmA gAMdhIjInA sahadhyAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka = mahAtmA ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra * dhIraja gumAvavI eTale laDAI pUrI thatA pahelA ja hAra kabUlI devI. | sahayAtrIo vizeSAMka kaw
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahImA gI pRSTha. 10 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka phebruArI 2016 mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA saMhasyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA che (tattvamasi) kahIne vALyo hato! varSonA akhaMDa monapAlana pachI satyadharma ke nItinA AvA pakSapAta temaja Agrahane niSThApUrvaka e huM acAnaka bheTelA mRtyune AvakAratAM uccArAyelA A eka ja bola vaLagI rahevuM ane prANAnta paNa evA Agrahane na choDavo ene ja huM huM pAchaLa je mUMguM AtmabaLa ghUghave che ane jenA vivekAnaMda jiMdagIbhara gAMdhIjIe 'satyAgraha' evuM rUDuM nAma ApyuM; ane emaNe ja ene 5 zuM upAsaka rahyA, te ja Ajane kALe mAnavI AdarzanuM merupada che. sarva dezakALamAM saMmata ane mAnya evA zAstravacananI pratiSThA ApI. huM evA satyAgrahanA anekavidha prayogo paNa emaNe A dezamAM TheraThera 6 komI vizvezanI bhUmikA gaLagaLa akArI ane dhRNAspada che. vAMravAra karI batAvyA ane dezanI kAryakSama prajAne ne dezanAM asaMkhya 4 huM eka ja bhUminAM saMtAna, eka ja dezamAM sadIothI vasanArA ne ucharatAM yuvaka-yuvatIone koI ajaba AkarzaNathI purazoratha ane sarakhAM ja hitAhitathI saMkaLAyelA loka, kuTila videzIonA sevAnA vividha kSetromAM dorI taraNAMnAM meru karI dAkhavyA. 9 kArastAnone kAraNe AMdhaLobhIMta banIne sadIothI sahetA AvelA 8 ekabIjAnA vAMkadhoka khamI khAvAnI nA pADe ne potapotAnI je navAM mUlyAMkanonI laMbANabharI carcA eTale sudhI karI te badhAM huM Tre AgavI hitarakSAne khAtara ekabIjA sAme daLabaMdhI kare, e mAnasa AjanI ghaDIe nAdAra nIvaDelAM lAge ane tenA praNetA tema ja Tre { AjanA jamAnAnA AtmahatyAnI himAyata karanArA saMpradAyonA himAyatIo paNa Aje hAryAluMTAyA jevA bhAge, e zakyatA A che jevuM ja vikRta ane karuNa che: lakhanAranA dhyAnabahAra nathI. chatAM satya sadAkALane sAru kadI rUMdhAyuM E * sAmAnI karaNI sAmuM nathI, ane rUMdhAvAnuM nathI; huM joIne, enI nItirIti sAmuM virodhI baLono samanvaya zivasuMdara satyanA pAyA para A joIne, huM mArI mANasAIno adhiSThita evAM e navAM chatAM che ne mArI nItirItino gaja TUMko | jIvanano evo eka paNa pradeza nathI, evo eka paNa prazna nathI prAcIna mUlyAMkano ja AjanAM na kare. svaccha ja rahe ane jemAM gAMdhIjIe kaMI ne kaMI na karyuM hoya. jema sUrya Uge ane khullAmAM hiMsAbaLone parAsta karI E nirbhayapaNe satyane vaLagyo rahI | to ajavALuM thAya, paNa baMdha bAraNAmAM paNa prakAza praveze, taDomAM aMtasaravALe saMsArane che. ... 30 ja hathiyAro thI | paNa ajavALuM pahoMce tema temaNe prereluM cetana samAjanA aMdhArAmAM | grahaNamakta karaze. e zraddhA Aje je che khallamakhullA paDakAra ApIne | aMdhArA bhAgamAM paNa pahocyuM che. temanAmAM aneka virodhI baLono | pathvInAM thoDAM paNa adamya che laDyuM jAuM. cAhe tevaDuM dekhItuM samanvaya thayo che. krAMtikAra chatAM te prAcInatAne mATe Adara dharAve AzAvAdI mAnava haiyAomAM suM nukasAna veThIne paNa satyanA che. mRdu chatAM haThIlA che. AgrahI chatAM chUTachATa mUkanAra che. premALa jIvaMta che ne e ja emanI pAse mArA AgrahamAM aNanama rahuM chatAM bhISaNa che. bhISaNatAnAM temanAM ekabe vAkyo kadI na vIsarAya AkharI muktinA purazoratha OM ane bIjI ALapaMpALamAM na evAM che. temaNe eka vAra kaheluM ke Akho deza AvI pAmara dazAmAM karAvaze, e mArI aMtaragata 6 paDuM, kAraNa satya eka ja zAzvata | paDyo rahe te karatAM teno pRthvI parathI nAza thaI jAya e huM vadhAre AsthAno trivAra uccAra che. enI hAni e ja sAcuM IcchuM. bIje eka prasaMge kaheluM ke strI, puruSonI viSayavRttinI karavAnI huM dhRSTatA karuM chuM. zuM nukasAna che, bIjA tamAma sAdhanabhUta thAya te karatAM mAnavajAtinI saMtati baMdha paDe e huM pasaMda AvAM adamya AzAvAdI haiM nukasAna anitya yAne jatAM karuM. teo mane manuSyanA karatAM gUDha kudaratI baLa jevA lAge che. mAnavIonA AjanI duniyAmAM 6 AvatAnAM che, ema vicArI | kudarata eka sUkSmamAM sUkSma, mAtra sUkSmadarzaka yaMtrathI dekhI zakAya tevA cAlI rahelA nAnA moTA ? che. satyano AgrahI naryA nirbheLa resAne ke jaMtune rasa poSe che, ane e ja kudarata ApaNane agamya purazorathono vikAsakrama che - svaccha satyAcaraNano ja koI hetune mATe dariyA uchALe che. parvato toDe che, dezanA deza ApaNane jaDe ane samajAya to te huM pakSapAtI banIne jIvaze; anya udhvasta kare che. kudarata eka namUno siddha karavA asaMkhya namUnAno ja Aje evA purazoratho ane huM huM kAyAvAyAmane karIne nirvera dhvaMsa kare che. gAMdhIjI eka satya siddha karavA game teTalo bhAga ApavA tenI pAchaLa rahelA tenA 5 huM ahiMsaka rahI satyano ja pakSa taiyAra che. teo khullAmAM khullA ane nikhAlasa chatAM temanA Atma karavaiyAonAM potaprata nANI zuM karato ane satyane ja pakSe laDato gahanamAMthI krUratAM baLo kudarata jevA gUDha che, akaLa che, agamya | jovAnuM ApaNane sugama thaI 6 ke maraze. che, aprasiddha che. paDe. (anaMtakaLA) zuM DrAmanArAyaNa vi. pAThaka ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka B mahAtmA gAMdhIjInA sahyA-trIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka BA mahAtmA " mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra . 0 hajAro zabdo karatAM, aMza jeTalo AcAra vadhu mahattvano che. sa@AtrIo vizeSAMka para
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahImAM 5 phebruArI 2016 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMke # pRSTha 11 ka zikSaka : gAMdhIjInA AdhyAtmika sahapAMthIo nDo. nareza veda = mahAtmA gAMdhIjInI saMdhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA saMkyAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka che mahAtmA [ adhyayana, adhyApana, vyaktitva ane cAritraghaDatara, vAMcana, lekhana ane saMsthA saMcAlana jevI anekavidha pravRttiomAM chellA pAMtrIsa chuM varSothI sevA ApI rahelA DaoN. nareza veda aneka pratiSThita sanmAnothI vibhUSita che ane vividha yunivarsiTIomAM upakulapati rahI huM cUkyA che. prastuta lekhamAM temaNe mahAtmA gAMdhInA sahayAtrIo para AgavI daSTithI prakAza paDyo che. ]. gAMdhIjInI AtmakathA "satyanA prayogo'nI prastAvanAmAM keTalAka vijJAna ane vairAgyahIna upAsanA-jevAM sAta sAmAjika pApa athavA che. ullekho dhyAnapAtra che. emAMno eka ullekha A pramANe che : "mAre aparAdha pAchaLanuM emanuM jIvanadarzana samajavA prayatna karIe to huM je karavuM che, jenI huM 30 varSa thayAM jhaMkhanA karI rahyo chuM, te to spaSTa khyAla Avaze ke teo aMtarAtmA ane paramAtmA (satya)nA hai 6 Atmadarzana che, te Izvarano sAkSAtkAra che, mokSa che. mAruM calanavalana zodhaka hatA. eTale teo sarerAza sAmAnya manuSyajIvana jevuM jIvana 6 OM badhuM e ja daSTie thAya che." bIjo ullekha che : "mAre mana satya ja jIvyA nahi; judI jAtanuM jIvana jIvyA. jIvavAnI A judI rItane ? OM sarvoparI che... A satya te A paNe kalpeluM satya nahIM ja. paNa ja AdhyAtmikatA kahe che. AdhyAtmikatAne koI dharma ke saMpradAya DuM che. svataMtra cirasthAyI satya; eTale ke paramezvara ja.' trIjo ullekha che sAthe kazI levAdevA nathI. mANasa jyAre svArthI ane paramArthI maTIne E : "huM pUjArI to satyarUpI paramezvarano ja chuM. e eka ja satya che paropakArI ane paramaparopakArI jIvana jIvavAnI pravRtti kare che ? huM ane bIjuM badhuM mithyA che. e satya mane javuM nathI, paNa huM eno tene ja AdhyAtmikatA kahe che. A zodhaka chuM." cotho ullekha che : "dUra dUrathI vizuddha satyanI- IzvaranI gAMdhIjInuM AdhyAtmikatA tarapha vaLavAnuM banyuM tenAM mULa temanA huM jhAMkhI paNa karI rahyo chuM. satya ja che, e sivAya bIjuM kAMI ja A bALapaNamAMnI bhayavRttimAM ane moTapaNanI tattvajijJAsAmAM rahelAM che 6 jagatamAM nathI, evo mAro vizvAsa dinapratidina vadhato jAya che." che. cha-sAta varSanI vayathI soLa varSa sudhI cAlelA vidyAbhyAsamAM 5 pAMcamo ullekha che : "jene huM saMpUrNa vizvAsapUrvaka mArA emane dharmanuM zikSaNa zALAmAM kyAMya maLyuM na hatuM. emano janma che * zvAsocchavAsano svAmI gaNuM chuM, jene huM mArA nimakano denAra vaiSNava saMpradAyavALA kuTuMbamAM, eTale emane vaiSNavonI havelIe huM huM gaNuM chuM, tenAthI hajIye huM dUra chuM, e mane pratikSaNa sAle che.' javAnuM avAranavAra banatuM. paraMtu tyAMthI paNa emane kaMI ja maLyuM na re { A badhA ullekho jotAM eka vAta ekadama spaSTa thaI jAya che ke hatuM. paraMtu emane saMpradAya pAsethI na maLyuM te emanI dAI (nokara) 2 ke gAMdhIjI potAnI jIvanadRSTi (vision), potAnA jIvanadhyeya pAsethI maLyuM. bALapaNanA emanA Darapoka svabhAvane dUra karavA ? - (mission) ane potAnA dharmakarma (duty) paratve saMpUrNa sabhAna emanA gharamAM kAma karatI raMbhA nAmanI cAkara bAIe rAmanAmano huM hatA ane emane caritArtha karavA mATe emanAmAM adamya jusso je maMtra Apyo e emanA jIvanamAM dhruvapada samAna banI rahyo. emaNe 6 (passion) hato. teonI samaja cokhkhI hatI : "AdhyAtmika pote ja "rAmanAma-tAraka maMtra' nAme eka nAnI pustikA dvArA A 6 E eTale naitika; dharma eTale nIti; AtmAnI dRSTie pALelI nIti vAta pragaTa karI che. rAmAyaNabhakta evA emanA kAkAnA dIkarA re huM te dharma.' tethI temaNe jIvananA je je kSetromAM je kAMI kAma karyuM, dvArA rAmarakSAno pATha zIkhavAno maLyo hato. bIlezvaranA rAmacaMdranA 6 huM temAM temaNe kendramAM nyAyadharmane rAkhIne karyuM. potAnuM jIvana emaNe parama bhakta lAdhImahArAja dvArA porabaMdaramAM roja rAtre sAMbhaLelI che = nyAyadharmanI tulA upara mUkyuM hatuM. tethI temanA dharma, zikSaNa, rAmAyaNakathAe emanA bALamAnasa upara UMDI chApa pADI hatI. ? che. Arogya, rAjakAraNa, samAjakAraNa, arthakAraNa, patrakAratva vagere havelIe, zivAlayamAM tema ja rAmamaMdiramAM jatAM mAtApitA dvArA re A viSaya vizenA vicAronI pachIte emanI dhArmika, satyAnveSaka ane hiMdudharmanA pratyeka saMpradAya pratye AdarabhAva rAkhavAnI tAlIma emane che OM zreyArthI dRSTi hatI. maLI hatI. pitAjInI sevAzuzruSA samaye emane maLavA AvatA 6 satya, ahiMsA, asteya, aparigraha, abhaya, aspRzyatAno ane emanI sAthe dharmAlApa karatAM emanA musalamAna ane pArasI kuM chuM tyAga, brahmacarya, svAdasaMyama, svAzraya, svadezI ane sarvadharma mitronI tathA ghare vahorAvavA padhAratA jaina dharmAcAryonI vAto ? samabhAva-jevA emaNe gaNAvelAM agiyAra mahAvrato ane rasapUrvaka sAMbhaLatAM, je vAtAvaraNamAM emano uchera thaI rahyo hato ke siddhAntahIna rAjakAraNa, parizramahIna dhanaupArjana, vivekahIne tenI asara rUpe emanAmAM sarva dharmo pratye samAna bhAva pedA thayo chuM sukha, cAritryahIna zikSaNa, sadAcArahIna vyavahAra, saMvedanahIna hato. khAna, pAna ane paheraveza badalavo paDe evA khristI dharma zuM ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra hiMsAthI maLelo vijaya jaladIthI parAjayamAM pheravAI jAya che. | sahayAtrIo vizeSAMka kaw
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahobhAgI pRSTha 12 % prabuddha jIvanaH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dhra phebruArI 2016 NIS mahAbhA ka vizenA khyAlathI e dharma pratye evaye emanAmAM abhAva thayo hato. dIdhA hatA. piyarsananuM 'maeNni inapholibala kUphasa', baTalaranuM che e vaye manusmRtinuM gujarAtI bhASAMtara vAcatAM saMzayavRtti prabaLa "enelojI' vagere pustako vAMcyAM hatAM ane emanA vize DaoN. konTsa 6 thaI hatI. vicAramaMthanamAMthI navanItarUpe eka vAte emanA manamAM sAthe carcAo paNa karI hatI. e badhAnA bharapUra prayatno chatAM 6 jaDa nAkhI hatI. A jagata nIti upara nabheluM che. nItimAtrano teo dharmaparivartana karavA taiyAra thayA na hatA. jema plImatha bradharananuM samAveza satyamAM che. to satya to zodhavuM ja rahyuM. bALavayamAM ja kuTuMba tema proTesTanTa khristIonI ane abdullA zeThanI IslAmanI haiM che satyavacanane vaLagI rahevA sarvasvanuM balidAna ApatAM harizcaMdranuM vAto emane emanI AsthAmAMthI calita karI zakI na hatI. e vakhate 2 nATaka jotAM mana, vacana ane karmathI satyane vaLagI rahevAnI teo jema khristI dharmano svIkAra karI zakyA na hatA, tema hiMdudharmanI ? che emanAmAM abhilASA jAgI hatI. saMpUrNatA ke sarvoparipaNA vize paNa nizcaya nahotA karI zakatA. chuM ucca abhyAsa arthe vilAyatamAM gayA pachI be thiyosophisTa bhAre hRdayamaMthana anubhavI rahyA hatA. OM mitronI madadathI eNDavina ArnalDano gItAjIno anuvAda tathA potAnA mananI musIbato emaNe e kALanA hiMdustAnanA hai 6 emanuM ja 'buddhicarita' tathA maeNDama blaveskInuM kI Tu thiyosophI" dharmazAstrIo pAse tema rAyacaMdabhAI pAse patrAcAra dvArA mUkI 6 tathA "bAIbala'nA jUnA ane navA karAranuM vAcana karyuM hatuM. e hatI. temane keTalAka javAbo maLyA paNa kharA...paraMtu emanA manane ? $ uparAMta nAstika breDalonuM pustaka ane misisa enI besanTanuM 'huM kaMIka zAMti rAyacaMdrabhAInA mArgadarzanathI maLI hatI. e kALe emaNe (c) thiyosophisTa kema banI?' e copAniyuM emaNe vAMcyuM hatuM. "kurAna' ane anya IslAmI pustako vAMcyAM hatAM. vilAyatanA khristI ke = kAlaoNIlanuM 'hIro ane hIrovarazipa' vAMcatAM pegaMbara vize mitro sAthe paNa patravyavahAra karyo hato. e nimitte eDavarDa 2 chuMmAhitagAra thayA hatA. A badhAM mitro ane pustako vacce vasatAM meTalaeNnDanI oLakhANa thaI. temanuM 'paraphekTa ve' ane emaNe mokaleluM chuM ja emane eka vAta samajAI hatI ke emaNe dharmapustako vAMcavA joIe "bAIbalano navo artha" tathA TaoNlsToyanuM 'vaikuMTha tArA hRdayamAM che" huM ane badhA mukhya dharmono yogya paricaya meLavI levo joIe. tyAM - e pustako vAMcyAM hatAM. A badhAM mitro ane pustakonA samAgame che 6 emane dharmazAstranuM ane duniyAnA dharmonuM kaMIka bhAna to thayuM. emanAmAM prabaLa dharmajijJAsA pedA karI hatI. zuM paraMtu sAthosAtha be pratItio paNa thaI. paheluM to e ke bauddhika teo "AtmakathA'mAM lakhe che, "huM to musApharI karavA, huM zuM dharmajJAna mithyA che. anubhava ane AcaraNa vinAnuM zAstrajJAna kAThiyAvADanI khaTapaTamAMthI chUTavA ane AjIvikA zodhavA dakSiNa zuM huM kevaLa thothAMrUpa che ane bIjuM, jyAre ApaNe badhI AzA choDIne AphrikA gayo hato. paNa paDI gayo IzvaranI zodhamAM - AtmadarzananA re besIe, baMne hAtha heThAM paDe, tyAre kyAMka ane kyAMkathI madada prayatnamAM. khristIbhAIoe mArI jijJAsA bahu tIvra karI mUkI hatI. ? che AvIne paDe che eno emane anubhava thayo. stuti, upAsanA, te keme zame tema nahotI; na khristI bhAIbaheno, huM zAMta thavA prArthanA e vahema nathI, paNa ApaNe khAIe chIe, pIe chIe, mAguM toya thavA de tema hatuM." DarabanamAM emano saMparka tyAMnA mizananA che hai cAlIe-besIe chIe, e badhuM jeTaluM sAcuM che, tenA karatAMye e mukhI mi. spensara vaoNlTena tathA temanAM patnI sAthe thayo hato. e che 5 vadhAre sAcI vastu che, e samajAyuM. saMbaMdhe emane A bAbata vize jAgrata rAkhyA hatA. joke dhArmika 5 emanA svabhAvamAM rahelI tattvajijJAsAe emane dharma, satya vAcanane mATe je navarAza emane priToriyAmAM maLI hatI te DarabanamAM 6 ane adhyAtmatattvane samajavAnI mathAmaNamAM gherI lIdhA hatA. zakya na hatI. chatAM tyAMnA nivAsa daramyAna temaNe kavi narmadAzaMkaranuM zuM huM baeNrisTara thavA IMgleMDa gayA tyAre ane kesa laDavA AphrikA gayA "dharmavicAra', meksamUlaranuM 'hiMdustAna zuM zIkhave che?', vaoNziMgTana tyAre tyAMnA aMgreja khristI mitro ane muslima IslAmI mitronI araviMganuM mahammadanuM caritra, kArbAIla racita mahammadastuti ane huM dharmasabhAo, carcAsabhAo ane vArtAlApomAM upasthita rahetAM, 'jaraUstanAM vacano' nAmanAM pustako vAMcyAM hatAM. uparAMta, 3 - emanAM dharmapustako vAMcatAM, hiMdu hovA chatAM hiMdudharma vizenA thiyosophikala sosAyaTIe pragaTa karela upaniSadanAM bhASAMtaro paNa huM potAnA ajJAnathI kSobha pAmatAM emaNe hiMdu ane anya dharmonAM vAMcyAM hatAM. e ja arasAmAM vAMcelAM TaoNlsaToyanAM be pustako $ huM pustakonuM vAMcana karI, emanA upara ciMtana-manana karI emAMnI "gospela ina brIpha" ane "voTa Tu Due emanA mana upara UMDI 5 zuM vAto samajavAnI bhAre mathAmaNa karI hatI. e mathAmaNane pariNAme chApa pADI hatI. Ama, tyAM rahyuM rahyuM emaNe judA judA saMpradAyonuM huM zuM ja emane potAnA jIvanadhyeya ane jIvanakAryanI patIja paDI hatI. ochuMvattuM jJAna meLavyuM hatuM. pariNAme emanuM AtmanirIkSaNa vadhyuM huM ke tyAM emane mi. bekara, misa herisa, misa geba, mi. koTsa hatuM. je vAMcavuM ne pasaMda karavuM teno potAnA jIvanamAM amala karavAnI zuM raM vagerenI oLakhANa thaI hatI. kose to emane pustakothI navaDAvI emanI Teva dRDha thaI hatI. e ja arasAmAM emaNe pustakamAMthI jevI 6 mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSakara mahAtmA gAMdhIjInA sakSAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInI saMsthAmAM . * prAmANikapaNe vyavasAya karavo agharo che, azakya nathI. sahayAtrIo vizeSAMka zAda
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahIbhI ) phebruArI 2016 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMke ka pRSTha 13 TA BSAMka BE pIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA ja samajAI tevI prANAyAmanI prakriyA karavAnuM paNa zarU karyuM hatuM. videza vasavATa daramiyAna kavi rAyacaMdabhAIe patro dvArA rAsa che sAthosAtha mananI mUMjhavaNomAM mArgadarzana arthe keTalAya loko sAthe AdhyAtmika viSayamAM doravaNI ApavAnuM cAlu rAkhyuM hatuM. kavi patravyavahAra cAlato hato ane judA judA dharmAcAryonA vicAronI rAyacaMdabhAInI vidvatA, emanA jJAna, emanI jIvanadRSTi ane mAnasika bhUmikAe tulanA karavAnuM paNa cAlatuM hatuM. AvAM ciMtana, jIvanarItithI gAMdhIjI ghaNA prabhAvita thayA hatA. emanA tarapha je manana, vimarzaNa ane tulanAne kAraNe eka moTo phAyado emane gAMdhIjIne ghaNo Adara hato. paraMtu potAnA dharmaguru tarIke potAnA $ thayo hato ane te aMtaramAMthI UThatA nAdane sAMbhaLavAno. aMtarnAdane hRdayamAM gAMdhIjI temane sthAna ApI zakyA na hatA. eTaluM kharuM ke je vaza thavAnuM teo zIkhatA gayA hatA. temAM temane AnaMda Avato ane e potAnI AdhyAtmika yAtrAmAM, gAMdhIjIne emanAmAM sahapravAsInI kaeN $ nAdane viruddha javAnuM emane kaThina ane du:kharUpa jaNAvA lAgyuM hatuM. jhAMkhI jarUra thaI hatI. gAMdhIjI ane kavi rAyacaMdabhAIno meLApa koka dharma ane adhyAtma vize emanA manamAM UThatA prazno ane UThatI gAMdhIjInA jIvanamAM adhyAtmanI dizAmAM emane hUMpha, baLa, madada zaMkAo vize samAdhAna meLavavA e mathatA hatA, temAM temane ane mArgadarzana ApanAra eka mahattvano banAva hato. huM anAyAse sahAya maLI rahI kavi rAyacaMda athavA rAjacaMdranI. kavi rAyacaMdabhAIe potAnA jIvana saMsargathI gAMdhIjI upara huM phre gAMdhIjIe muMbaImAM vakIlAtano vyavasAya AraMbhyo hato e kALe UMDI chApa pADI hatI, evI UMDI chApa choDanAra anya be re huM emanA vilAyata vidyAbhyAsa vakhatanA mitra DaoN. prANajIvanadAsa mahAnubhAvo hatA; TolsToya ane raskina. baMne videzI mahAnubhAvo huM mahetAe emanI oLakhANa rAjacaMdrajI sAthe karAvI hatI. teo hatA. baMnee potAnAM pustako ane patrothI emanA upara UMDI chApa che OM revAzaMkara jagajIvananI zarAphI peDhInA bhAgIdAra ane kartAhartA choDI hatI. 2 hatA. teo zatAvadhAnI hatI. paraMtu e vAtathI gAMdhIjI mugdha thayA liyo TaoNlsToya raziyAnA bahu moTA gajAnA sAhityakAra ane huM zI na hatA. jenA upara teo mugdha thayA hatA te bAbato hatI temanuM ciMtaka hatA. gAMdhIjI karatAM uMmaramAM cAra dAyakA moTA hatA. paraMtu traNa ke bahoLuM zAstrajJAna, temanuM zuddha cAritra, ane temanI Atmadarzana emanA ciMtana- manana graMtho-"dhI kiMgDama opha gaoNDa Ijha vidhIna re huM karavAnI dhagaza. Atmadarzanane khAtara ja teo potAnuM jIvana vyatIta yU', "gospelsa ina brIpha' ane 'hoTa TuDue emanI vicArasaraNI che 2 karatA hatA. kavi rAyacaMdabhAImAM gAMdhIjIne potAnAM ciMtana, maMthana, upara ghaNo prabhAva pADyo hato. jIvanamAM sAcuM sukha jara, jamIna 6 je samajaNamAM sahAyaka bane evo mArgadarzaka sahapAMthI maLI gayo. ane joruMmAM ke sattA, saMpatti ke suMdarImAM nathI paNa hRdayanI aMdara hai che teo temanA nikaTanA saMbaMdhamAM rahevA lAgyA hatA. e kALe teo raheluM che. dhanasaMcaya ke rAjakIya sattAno bhogavaTo aniSTakAraka che meM dareka dharmanA AcAryone maLatA rahetA hatA. ghaNA dharmAcAryonA che. sukhI thavuM hoya to vasu ane vastuno aparigraha karavo. OM che paricaya ane prasaMgamAM teo AvyA hatA. paraMtu emanA upara je kArakhAnedAra thaI asahAya ane garIba kAmadAronuM zoSaNa karI chuM chApa rAyacaMdabhAInI paDI hatI, tevI anya koInI paDI na hatI. paisAdAra thavA karatAM khetIno vyavasAya nirdoSatAthI karavo. bUruM kAraNa zuM tethI potAnI AdhyAtmika bhIDamAM teo temano Azraya letA hatA. karanAra sAthe paNa saMgharSa karyA vinA emanuM bhaluM karavuM. prabhunI IcchA che uM AphrikAnivAsa daramyAna muslima ane khristI mitro potapotAnA pAra pADavA mATe mAnavajanma maLyo hoI potAnA hakko ke adhikAro huM dharmanI zreSThatA emanA manamAM ThasAvI emane dharmaparivartana karAvavA karatAM potAnI pharajo ke potAnA kAryadharma upara vadhu dhyAna che dabANa karI rahyA hatA tyAre asaMmajasamAM paDelA gAMdhIjIne kavi ApavuM-vagere emanA vicAro gAMdhIjIne eTalA mATe sparyA ke E rAyacaMdabhAInuM ja mArgadarzana zAtAdAyaka jaNAyuM hatuM. temaNe teo dharma-saMpradAya nirapekSa rahIne vAta karatA hatA, pAyAnI vAta che re gAMdhIjIne dhIraja rAkhavA ane hiMdu dharmano UMDo abhyAsa karavAnI karatA hatA, vAstavadarzI rahIne karatA hatA ane je kAMI kahetA hai bhalAmaNa karI hatI. bIjA dharmo karatAM hiMdu dharmamAM je vizeSatA che hatA tevuM AcaraNa karatA hatA. gAMdhIjIe emanA vicAromAMthI che che te sUkSma ane gUDha vicAronI, AtmAnA nirIkSaNanI ane dayAnI aparigraha, sahiSNutA, yuddha-hiMsA virodha, pharajaniSThA, sattAlAlasA che che, evuM niSpakSapAtarUpe vicAratAM ane enI pratIti pAmatAM ane viteSaNA tathA udyogIkaraNanAM duSpariNAmo, kSamA ane 4 huM gAMdhIjIne emaNe karyA hatA. emanA e maMthanakALe rAyacaMdabhAIe bhalamanasAInA khyAlo potAnI rIte svIkAryA hatA. TaoNlsToya sAthe reM emane "paMcIkaraNa', 'maNiratnamALA', yogavAsiSThanuM mumukSu emane patravyavahAra paNa thayelo. emanI adhyAtma vicArayAtrAmAM re prakaraNa', haribhadrasUrInuM 'Sadarzanasamucaya" vagere pustako vAMcavA kavi rAyacaMdabhAInI jema TolsToya paNa sahapaMthI hatA. 6 mokalyAM hatAM. gAMdhIjIe niSThApUrvaka e badhA graMthonuM adhyayana trIjA hatA jhona raskina. emanA "ana Tu dhisa lAsTa' pustakanA che re karyuM hatuM. teo muMbaImAM hatA tyAre to teo emanI zarAphI peDhI pratipAdyano emanI upara bhAre prabhAva paDyo hato. johanisabargathI raeN { upara avAranavAra maLI vicAra-vimarza karatA hatA, paraMtu gAMdhIjInA nAtAla TrenamAM jatAM covIsa kalAka daramyAna temaNe e vAMcyuM hatuM. huM mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra loko pahelAM tamArI upekSA kare che, pachI tamArI majAka uDAve che, pachI tamArI sAthe laDe che ane pachI tame jIto cho sahayAtrIo vizeSAMka kSaNa # mahAtmA gAMdhIjInA sahadhyAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka ra mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka ja mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka = mahAtmA ##
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahIbhI gI pRSTha 14 % prabuddha jIvanaH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka phebruArI 2016, Auis mahAbhAruM gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka BE e vAMcyA pachI e pUrI rAta UMghI zakyA na hatA. teone e yogAnaMdajI. teo e yuganA eka bahu moTA gajAnA yogasAdhaka mA OM vAMcatAM ema lAgyuM hatuM ke potAnAmAM je vAta UMDe UMDe bharelI hatA. ravIndranAtha TAgora ane mahAtmA gAMdhI jevI vikhyAta che 6 hatI tenuM spaSTa pratibiMba raskinanA e graMtharatnamAM hatuM. e vAta vyaktio sAthe emanI mulAkAto thayelI. teoe rAMcI khAte yogodA hatI atyoMdaya ke sarvodayanI. gAMdhIjIno kuTuMba-parivArano khyAla satsaMga sosAyaTI nAme saMsthAnI sthApanA karelI che ane tenI zuM je potAnI patnI ane bALako pUrato maryAdita na hato. samasta zAkhAo AkhI duniyAmAM AvelI che. mahAna yogI bAbAjInA che mAnavajAtane potAnA parivArarUpe e jotAM hatA. tethI potAnuM, ziSya te lAharI mahAzaya, temanA ziSya yuklezvaragIrI ane temanA hai potAnAM saMtAnonuM ke potAnAM kuTuMbIonA udaya, utthAna ke ziSya te paramahaMsa yogAnaMdajI. temaNe kriyAyoganI eka khAsa paddhati OM chuM uddhAranI vAtamAM nahIM, paraMtu sahunA udaya, utthAna ke uddhArano vikasAvI che, ane e yoganI emanI saMsthA ane saMsthAnA karNadhAro ? kAka emano manasUbo hato. garIba ke tavaMgara, kALA ke gorA, nAnA ke dvArA dIkSA ApavAmAM Ave che. kriyAyoga e zrIkRSNajIvana jeTalI moTA-evA koI bheda emanA manamAM na hatA. emane badhA purANI yogapaddhati che. kahe che ke zrIkRSNa ghara AMgIrasamuni pAse zu huM ekasamAna hatA. ane badhAnuM bhaluM thavuM joIe, badhAno vikAsa kriyAyoganI dIkSA lIdhelI hatI. svAmI yogAnaMdajI gAMdhIjI jyAre rR thavo joIe. jIvananI sArthakatA pAmavAno sauno samAna adhikAra vardhA AzramamAM hatAM, tyAM mulAkAte gayA hatA. temanA betraNa huM huM che, evuM teo mAnatA hatA. tethI raskinanA pustakanI traNa vAto divasanA tyAMnA rokANa daramiyAna gAMdhIjIe A kriyAyoganI che 6 emane bahu asarakAraka lAgI. raskinanA mata mujaba vyaktino dIkSA emanI pAsethI levAnI IcchA vyakta karI hatI. temanI 3 uddhAra badhAMnuM bhaluM thAya emAM samAI jAya che. dareka vyaktine adhyAtmanI jijJAsAvRtti ane divyanI zodhamAM bALaka jevI ru potAnI AjIvikA raLavAno samAna hakka hoya che. saune ekasarakhuM nikhAlasatA jotAM prasanna ane prabhAvita thayelA yogAnaMdajIe re ke mahenatANuM maLavuM joIe tathA majUra, kheDUta ke kArIgara banIne gAMdhIjIne tathA zrI desAI, DaoN. piMgaLa tathA bIjA satyAgrahIone che jIvavuM temAM jIvyAnuM sArthaka che. raskinanA A vicAromAM potAnA kriyAyoganI dIkSA ApI hatI. gAMdhIjInA zArIrika vyaktitvamAM che huM manamAM paDelA vicAronuM pratibiMba nihALatA gAMdhIjIe sarvodaya khAsa koI karizmA na hato chatAM emanI upasthita ane vANIthI huM { nAme ene gujarAtI bhASAmAM UtAryA hatA. raskinanI A vicAraNA loko AkarSAtA hatA, maMtramugdha thatA hatA, bhalabhalI vyaktio 5 bhale sAmAjika kakSAnI hatI, paNa gAMdhIjIne potAnA upara emanA zabdo ane vicArono prabhAva paDato hato-tenuM kAraNa zuM 6 adhyAtmavicAramAM emAMthI samarthana maLyuM hatuM. samaSTiuddhAra dvArA emaNe hAMsala karelo kriyAyoga hoI zake. azakyavata jaNAtAM kAryo re vyaSTiuddhAra, samAjanA chellAmAM chellA manuSyano ane samAjanA kRSNanI jema gAMdhIjIthI paNa thaI zakyAM enuM rahasya A yoga hoI che # tamAma tharanA mANasono udaya- e ja kharo mAnavavikAsa che, e zake. gAMdhIjI Ama to pote ja potAnA guru hatA, paraMtu paramahaMsa ? che. vAta emanI dRDha thaI hatI.. yogAnaMdajI pAsethI emaNe kriyAyoganI dIkSA grahaNa karI hovAthI, re A uparAMta anya be videzI vicArako paNa emanI sthaLa ane sUkSma beu arthamAM, zrI yogAnaMdajIne emanA guruhai adhyAtmayAtrAmAM sahapAMthIrUpe vicArI zakAya. e be eTale henrI adhyAtma guru kahI zakAya. jemane A vize vadhu vigato jANavI hoya 6 thoro ane emarsana. thoro pAsethI emane prajAe sarakArane kyAre temane paramahaMsa yogAnaMdajInI AtmakathA "yogI kathAmRta' 6 che kara bharavA ane kyAre na bharavA joIe e vAta tathA jIvanamAM (gujarAtI) athavA'Antobiography ofa Yogi" (aMgrejI) pustaka haiM OM satyAgraha kyAre vyaktinA jIvanamAM pharajarUpa banI jAya-e be joI javA vinaMtI che. emAM emane pote dIkSA ApyAnI vigatanuM haiM che vAtanuM samarthana maLyuM hatuM. emanAmAM nisargaprema ane paryAvaraNa nirUpaNa che. jALavaNI ane svacchatAnA je khyAlo vikasyA, enI pAchaLa thoronA sat, cit ane AnaMdanuM sAyujya eTale AtmA ane paramAtmA, ke zuM 'vaoNlvena' pustaka preraNArUpa banyuM hatuM. Ama joIe to thoro ane tema satya, prema ane karuNAno yoga eTale AdhyAtmikatA. gAMdhIjI zuM BE eNmarsananI vicAraNA rAjakAraNa ane samAjakAraNane lagatI hatI, satyamUrti, premamUrti ane karuNAmUrti hatA. emanI jIvanayAtrA A koI paraMtu gAMdhIjInI dRSTimAM jIvananAM kSetro paraspara prANamaya sajIva paMthe AgaLa dhapI hatI. e paMthe AgaLa dhapatAM je je vyaktio - 6 saMbaMdhathI saMkaLAyelAM che, alaga alaga nathI. ane vaLI e badhAMnA ane pustakono emane sAtha, saMgAtha ane sadhiyAro maLyo hato, OM pAyAmAM adhyAtma tattva ja kendramAM raheluM hoya che. tethI thoro ane tenI A che saMkSipta dAstAna. OM eNmarsana jevA vicArakone paNa emanA sahapAMthI gaNavA rahyA. che ane chelle jene vize lokone khAsa jANakArI nathI evA eka 'kadeba' baMgalo, 35, prophesara sosAyaTI, moTA bajAra, * sahapAthInI vAta karIe. teo sahapAMthI karatAM gAMdhIjInA rAhabara vallabha vidyAnagara-388 120. ke rahenumAM kahIe to vadhAre yogya lAge. e vyakti eTale paramahaMsa phona naM. - 02692-233750 mobAIla : sela naM. : 09727333000 8 mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra * taMdurasta vicArabheda vikAsanuM lakSaNa che. sahayAtrIo vizeSAMka zAda ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka B mahAtmA gAMdhIjInA sahyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka che mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka BA mahAtmA "
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahImAM 5 phebruArI 2016 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka 6 pRSTha 15 mahAtmA gAMdhInA sAhityasAthIo | raghuvIra caudharI mahAtmA gAMdhIjInA sabhyAtrIo vizeSAMka / mahAtmA gAMdhIjInA sahadhyAtrIo vizeSAMka mAM mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA [ raghuvIra caudharI praziSTa sAhityakAra ane jJAnapITha evorDa vijetA samartha sarjaka che. jIvanabhara adhyayana-adhyApana sAthe joDAyelA rahyA. kAvya, navalakathA, vivecana kSetre puSkaLa pradAna karyuM. sattvazIla sAhitya mATe temanuM raMgadvAra prakathana sakriya che. sAthe vatana bApupurAmAM jaI khetI paNa karatA hoya che.] vIsamI sadInA trIjA dAyakAthI gujarAtI sAhitya pa2 bhASA kheDavAmAM ane sAthe gAMdhIjInA vicArone prajA sudhI gAMdhIjIno je prabhAva vyApaka bhUmikAmAM jovA maLe che e to che pahoMcADavAmAM je phALo Apyo che enuM mUlya sAhityanA itihAsamAM 3 8 emanA prajApreraka puruSArthano, emanI mUlyaniSTha vyaktimattAno, hajI vadhu bhArapUrvaka aMkAvAnI jarUra che. r emanI sakriya hAjarIthI jAgelAM skUla-sUkSma AMdolanono. A govardhanarAma pachI gujarAtI gadya gAMdhIjI dvArA sahuthI vizeSa, raeN prabhAvane pAMceka muddAomAM sapATI parathI tapAsI zakAya. ane sAmarthyapUrvaka kheDAyuM che. 1. gAMdhIjI vize lakhAyelI racanAo kRpAlAnIjI kahe che ke gAMdhIjIno pIcho choDAvavo muzkela che. 5 2. sIdho prabhAva : pracAra sAhitya umAMzakara 'vizvazAMti thI 'vaiyaktika azAMti'nI anubhUtine zabdastha ? 3. gAMdhIvicArano itihAsamAM prakSepa karyA pachI paNa gAMdhIjI vizenI zraddhAne sAcavI rahyA che e ethI huM 4, lekhana vizenA gAMdhIjInA vicArono prabhAva emanA aMgata vikAsane kazI hAni thaI hoya evuM jANavA maLyuM # 5. parokSa ane netivAcaka prabhAva nathI. AvuM aneka lekhako vize kahI zakAya, jemaNe gAMdhIyugane ? gAMdhIjInA vyaktitvanuM evuM kyuM tattva lekhakone sparzI gayuM ke svAtaMtrya pachI paNa sajIva rAkhavA joNuM lakhyuM che. jene kAraNe 1930 sudhImAM gAMdhIyuga zarU thaI gayo ema kahevAyuM? mane astitvavAda ane AdhunikatAe ghaNuM ApyuM paNa potAnI ? e tattva che jIvanane jovAnI-jIvavAnI gAMdhIjIe ApelI navI saMskRtinI oLakha to gAMdhIjIe ja karAvI. meM ghaNI vAra kahyuM che ke che dRSTi. e kharuM ke satya ne ahiMsA to parvato jeTalAM purANAM hatAM gujarAtI bhASAnuM sarvottama pustaka che gAMdhIjInI AtmakathA- hai ke paNa gAMdhIjIe emanA para mUkelo bhAra navA jIvanane sAru hato. 'satyanA prayogo'. sAcA hiMdanA sparzano anubhava gAMdhIjI hiMdustAna pAchA gAMdhIjI pachI sAhityamAM jIvanane enI samagratAmAM jovAnI AvyA tyArathI ja karI rahyA hatA ane sahune karAvI rahyA hatA. daSTi umerAI, daDha banI. gAMdhIjInA vyaktitvanuM A lakSaNa lekhakone AkarSI rahyuM. kAkAsAheba kAlelakara gAMdhIjIno virodha pAMDityanA ADaMbara sAme che. bhASAnI paMdara-soLa varSanI kizora vaye sarvaprathama je pustaka mArI AkhI E saraLatA mATeno emano Agraha nakkara arthasabharatA mATeno Agraha rAtane prakAzamAM palaTAvI nAkhI hatI te hatuM 'himAlayano pravAsa.' / huM paNa banI rahe che. e 'opa caDhAvyA vinA' ane 'nakAmAM kAkAsAhebanuM eka bIjuM pustaka paNa bhAratIya kizoree vAMcavA huM vizeSaNothI vastune kharaDyA ke DhAMkyA vinA lakhavA-bolavAnA javuM che. 'jIvanalIlA'. pUrve 'lokamAtA' nAme bhAratanI nadIo AgrahI che. A AgrahanuM eka sAruM pariNAma AvyuM che. bolacAlanI vize pustikA ApelI. pachI emAM prapAta, sarovara, samudra Adine ? che. bhASA ane sAhityanI bhASA lagatA lekho umerIne 404 pRSThonuM banArasa hindu yunivarsiTInA sthApaka paMDita vaccenuM aMtara ghaTa che. pustaka ApyuM te A "jIvanalIlA'. che gAMdhIjInI sAthe kAma karI madanamohana mAlaviyAne mahAtmA gAMdhI sAthe bhAratanuM bhaugolika sauMdarya ane 6 cUkelA lekhakomAM kAkAsAheba, nikaTanA saMbaMdho hatA. banArasa hindu yunivarsiTIne sAMskRtika saravaiyuM ahIM eka sAthe zuM svAmI AnaMda, kizoralAla Adarza vidhApITha batAvavA teo mahAtmA gAMdhInI prApta thAya che. A be pustakonA ? zuM mazarUvALA, mahAdevabhAI desAI, salAha letA. A vidhApIThanA saMcAlaka tarIke lekhaka kAkAsAhebe vadhumAM "jIvanano - narahari parIkha, caMdrazaMkara zukla AcArya AnaMdazaMkara dhruva hatI. AnaMda' ane 'rakhaDavAno AnaMda che 6 Adie koI ne koI rIte gujarAtI ApIne 'vidizA'nA lekhaka kuM mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra '* tAkAta, zarIrabaLathI nahIM, saMkalpabaLathI Ave che. | sahayAtrIo vizeSAMka kaw #E mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaMka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA #E
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAtmA ga pRSTha 16 % prabuddha jIvanaH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka % phebruArI 2016 |Saka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka - mahAtmA gAMdhIjInA saMdhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA BE bhoLAbhAI paTelanuM gurupada agAuthI aMke karI rAkheluM. gAMdhIjI jelamAM gayA tyAre 'navajIvana' paNa supere calAvI jANyuM. - kAkAsAhebanuM mULa nAma dattAtreya bAlakRSNa (1-12-1885) lekhaka tarIkenA vicArasvAtaMtryane kAraNe aMgreja zAsananA hAthe 6 paNa emanA jIvanakAryanuM sUcaka banI zake ema che. aTaka jevI 1923mAM jelavAsa veThavAno Avyo. 1942mAM 'hiMda choDo'nI huM kuM tevI nahotI. 'rAjAdhyakSa'! paNa A sArasvata brAhmaNe gAma "kAlelI' laDatamAM joDAIne pharI jelamAM gayA. traNa varSa chUTyA pachI zuM OM nAma sAthe joDyuM. emanA vidvAna putra satIzabhAI to kAlelImAM gAMdhIvicAra ane hindInuM kAma karyuM. dezanI AjhAdI pachI jai huM bhAgye ja rahyA haze. chatAM e ane AkhuM vizALa kuTuMba kAlelakara' vizvapravAsI banyA. page cAlIne, ochAmAM ochI suvidhAo sAthe che ke lakhe che. mahArASTramAM kAkAsAheba'nuM bahumAna mAtra vayasUcaka sArasvata kAkAsAhebe vadhumAM vadhu pravAsa kheDyA che. sAhitya : huM nathI, snehasUcaka paNa che. sthaLakALanA bheda dUra kare che e to jANItuM tathya hatuM. emAM gAMdhIyuganA lokasevako samagra bhAratIya samAjane eka akhaMDa kAkAsAhebe umero karyo. OM ghaTaka mAnIne cAlatA. rAmagaDhathI AgaLa vadhatAM e noMdhe che: bhASAo ghaNI jANe. AsAmanA AdivAsIonI eka bolImAM hai 'ahIMyA ja eka gADArasto ame joyo. paDakhe ja musalamAna tIra calAvavA mATe cauda kriyApado che enI emane khabara hatI. re lokonuM kabrastAna hatuM. pahADanI vanya zobhAmAM sAMjanI veLAe kAkAsAhebanuM sAhitya zaikSaNika sAmagrI tarIke paNa mUlyavAna che. ? A kabaro, carI AvIne nirAMte vAgoLatI gAyonuM dhaNa beThuM hoya nArAyaNa desAI huM tevI dekhAtI hatI." nArAyaNa desAI (tA. 24-12-1924)ne pitAzrI mahAdeva ? carI AvIne nirAMte vAgoLatI gAyonA dhaNa sAthe e kabaronuM desAInI pratibhA vArasAmAM maLavAnI sAthe zarIra sauSThava paNa che sAdRzya jue che. kAkAsAheba je saMgama-saMskRtine biradAve che enuM sAMpaDyuM hatuM. e saMpUrNa krAMtinuM kAma laIne beThA hatA. I. sa. che samarthana karatAM AvAM dRSTAMta emanA lekhanamAM jyAM najara karazo tyAM 1982thI veDachImAM saMpUrNa krAMti vidyAlaya calAvatA. e uparAMta che huM maLI Avaze. veDachInA sarvodaya AzramanA pramukha tarIkenI javAbadArI paNa kharI. rASTraprema ane dharma temane zaizavamAM sAMpaDyAM. zALAnA zikSaNa vadhumAM 'vaoNra rejhisTarsa InTaranezanala'nA adhyakSa tarIke sakriya thavAnuM 5 zuM daramiyAna dezanI svataMtratAnuM mUlya hRdayamAM vasyuM. kaoNlejamAM AvyuM. e padano svIkAra karatAM pUrvazarata karelI: bhAratamAM rahIne zuM dU tattvajJAna paNa bhaNyA, vivekAnaMdane vAMcyA. bI.e. thaI ja kAma karIza. traNa varSa daramiyAna varase dahADe betraNa beThakamAM 6 elaela.bI. karatA hatA paNa rASTrIya bhAvanAthI prerAIne adhyApaka deza bahAra jaI zakAze. A saMsthAnuM kAryAlaya laMDanamAM che. banyA. sarakAre emanA rASTrIya vidyAlayane muzkelImAM mUkyuM. nArAyaNabhAInuM vyaktitva evuM che ke anugAmI peDhIne preraNA - kAkAsAheba TiLakanA "rASTramata'nA taMtrIvibhAgamAM joDAyA. maLe. nArAyaNabhAI bahu sArA vaktA ja nahIM, sArA vAcaka che, A zu A kALamAM e ravIndranAtha ane araviMdathI paNa prabhAvita thayA. abhyAsI che. "saMta sevatAM sukRta lAdhe', 'sarvodaya-vicAra", "bhUdAna- 3 huM vaDodarA AvyA. tyAMnuM gaMganAtha vidyAlaya paNa baMdha paDyuM. svAmI ArohaNa", "pAvana prasaMgo', 'sAmyayogI vinobA' (prabodha cokasI AnaMda ane anaMta buvA sAthenA pravAsa ane sakhanA ullekho sAthe), "ravi-chabi', "mane kema vIsare re!" gujarAtI uparAMta hindI Tre huM 'himAlayano pravAsamAM vAMcavA maLe che. sanmitro sAtheno A ane aMgrejI para emanuM prabhutva che. baMgALImAMthI anuvAda karI zake huM 6 pravAsa dekhItI rIte bhaugolika lAge paNa vAstavamAM sAMskRtika che. che, thoDIka bhUlo sAthe baMgALImAM bhASaNa paNa karI zake che. kAkAsAhebanI binasAMpradAyika adhyAtmacetanA ahIM saMkorAI, nArAyaNabhAI hindIbhASI pradezamAM ghaNuM rahyA che. jayaprakAza meM pradIpta banI. nArAyaNa sAthe vIsa varSa kAma karyuM che. akhila bhAratIya zAMti- kAkAsAhebane himAlaya pachI senA ane rASTrIya ekatA samitino je bIjA maLyA te mahAtmA gAMdhI. ane bhikSu akhaMDa AnaMde 'sastuM sAhitya' dvArA mAmUlI bhAravahyo che. kaTokaTIkALamAM moTA huM maLyA te paNa kyAM maLyA! zAMti kiMmate suMdara pustako pyAM tema hanumAnaprasAda bhAganA sarvodaya kAryakaro be bhAgamAM OM niketanamAM! podAre gItA presa gorakhapura dvArA najIvI kimate vaheMcAI gayA hatA. sarvodayanI ? 1920thI kAkAsAheba gujarAta bhagavad gItA AmajanatAne sulabha karI ApI. kAryazailI choDIne je. pI. sUcita vidyApIThanA te vakhatanA A preraNA temane ApanAra hatAM mahAtmA gAMdhI, | lokakrAMtinA senAnI thavuM ke kema? hai mahAvidyAlayamAM adhyApaka thayA. vinobAjIne saheja paNa anyAya na 8 ane mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka da mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInI saMsthItra. . * je parivartana anyamAM Iccho cho te pahelA potAnAmAM lAvo. sahayAtrIo vizeSAMka
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAtmA ga phebruArI 2016 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dda pRSTha 17 s aSAMka : = mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA thAya e rIte je. pI.nA dRSTibiMdune karI levAnI vRtti sAme che rajU karanArAomAM nArAyaNabhAI hindI sAhityanA vikhyAta kavi zrI viyogI hari nArAyaNabhAI cetave che. mukhya hatA. bhUdAnanuM kAma karyAno gAMdhIjInA aspRzyatA nivAraNanA kAryakama mATe nArAyaNa bhAIe "agnikuMDamAM AnaMda hato ane che. 195rathI | "harijana sevaka'nA prakAzana mATe 1932thI 1975 UgeluM gulAba" ane "mAruM jIvana 6 68-69 sudhI bhUdAnanA kAme dezamAM | sudhI joDAyelA. e ja mArI vANI' nAmanAM anukrame ATheka hajAra mAIlano pravAsa | mahAdevabhAInAM ane mahAtmA ! 6 karelo. tyAre mAtra traNa tAlukAne bAda karatAM AkhuM gujarAta gAMdhInAM ananya caritra-graMtha ApyA che. 8 najIkathI joyeluM, traNa hajAra ekara jamIna dAnamAM meLavIne enuM gAMdhIvicAra vinobA-je.pI. pachInArAyaNabhAI jevA sarvodayahuM vitaraNa kareluM. A kAmamAM alabatta pahelo naMbara ravizaMkara samarpitomAM jIvato rahyo. mahArAjano hato, emanI sAthe spardhA hoya nahIM e bhAve manubhAI paMcoLI 'darzaka' nArAyaNabhAI pachI gujarAta bahAra gayA. "bhUmiputra'nA darzaka kahe che ke emanA jIvanano trIsa TakA aMza ja sAhitya saMpAdanano kALa vAcako ane saMpAdaka beu mATe yAdagAra. sAthe saMkaLAyelo che. sittera TakA jeTalA e prajApuruSa che. teo zuM 1942mAM bhUgarbha-pravRttimAM sakriya hatA. janmatArIkha covIsa zabdanA mahelamAM besIne jIvanane eka dRzyarUpe jonArA lekhaka nathI. OM Disembara ogaNIsaso covIsa. aDhAra varasanI uMmare dezanI e darzakanuM lekhana jIvanakAryano aMza che, jIvanasarvasva nathI. ? AjhAdI mATenI laData mAthe lIdhI. 1943mAM mahAdevabhAInuM e lokabhAratImAM itihAsa bhaNAvatA. e mAnatA ke itihAsa kAda avasAna thayuM. pitAjI gurutulya hatA. emane mATe TAIpanuM kAma temane navo itihAsa racavAnI zakti ApavI joIe. karI ApatA. vyAsa-gaNezanI jema thoDAka pheraphAra sAthe beu pakSe dezamAM kaTokaTI ladAI ke turata 24mI julAIe gujarAtanA ? zarato thayelI. "ekeya bhUla thavI na joie'-pitAjIe kaheluM 'na gavarnarane patra lakhIne emaNe ugra virodha karelo. svAtaMtrya sainikanA samajAya evo ekeya zabda kahevAno nahIM...'-putre jaNAveluM. goravacihna tarIke svIkAreluM tAmrapatra pAchuM mokaleluM. "svarAjanA jAte na samajAya evuM ekeya kAma nArAyaNabhAIe karyuM nathI. mULiyAM kApI nAkhanArI sarakAranAM hAlanAM pagalAMno huM virodha na haiM hai bAra varSanI vaye saMkalpa karelo ke aMgrejI DhabanuM zikSaNa levuM nathI. karuM to e tAmrapatranI zI kiMmata?' 6 gAMdhIjIe saMmati ApI. mohana parIkha vagara saMkalpa nizALamAM darzake zikSaNa dvArA grAmapunarghaTanA mATe jIvana ApyuM. huM zuM na gayA. emane kAkAsAhebe protsAhana ApyuM. 'dasa varSanI uMmara grAmasamAjanA pArasparika saMbaMdhomAM nirbhayatA Ave, premanuM tattva zuM sudhI bALake vAMcavA-lakhavAnI jarUra nathI!" beu bhAIbaMdho phAvI pragaTe e mATe e sATha pachInI uMmare paNa sakriya rahyA. huM gayA. A be abhaNa goThiyAonAM pustakonI sUci koIke joI I. sa. 1930mAM pUrAM soLa varSa thAya e pahelAM pAMcamA dhoraNano chuM 6 jovA jevI che. paNa ethI ja vadhu mahattvanI to che emanI pratyakSa abhyAsa adhUro mUkI satyAgrahI sainika banyA. rAjAjIe vajhavarthanI OM kAmagIrI. beue maLIne eka grAmazALA sthApelI. bALako phrenca rAjyakrAMti mATe lakhelI kaDIo yAda apAvI ke A vakhate AdivAsI, tresaThamAMthI sATha pAse badalavA joga kapaDAM ja nahIM. jIvatA hovuM te to AnaMdanI vAta hatI paNa yuvAna hovuM te to huM samajAyuM : zikSaNanA prazno sAthe Arthika ane sAmAjika paribaLo svargIya hatuM. 1930thI 34nA gALAnuM jelajIvana emanA ghaDataramAM huM paNa saMkaLAyelAM che. jeNe kAma karavuM che enI javAbadArI moTI che. noMdhapAtra phALo Ape che. A arasAmAM emane nAnAbhAI maLyA. ? AzramamAM 'svarganI lagolaga'thI paNa vadhu sArI sthiti hatI. kAyamI saMgAtha maLI gayo.paMDita sukhalAlajI ane svAmI AnaMdanA ? - gAMdhIjI sAthe sIdho saMbaMdha ! bApunAM kapaDAM dhovA maLe, koIka jIvanakAryamAM emane zraddhA. kaThaNa parizrama karanAra hAtha gulAba pakaDatAM ? huM kAyamI adhikArInI gerahAjarImAM mAliza karavA maLe. zIkhe emAM paNa manubhAIne eTalo ja rasa. jIvavAnuM ja e rIte hatuM ke keLavaNIne judI pADavI na paDe. darzaka lakhe tyAre divaso sudhI ekadhAruM lakhe. bhAre jhaDapa. yugacetanA zvAsozvAsano bhAga banI. gAMdhI, vinobA, je.pI.nA emanA lekhanamAM je hariyALI Ave che e emaNe jIvanamAM zuM sahavAse e cetanA vikasI, eno uttarArdha e cheka sudhI jIvyA. sarjI che. zikSaNa manubhAI paMcoLI 'darzaka' sAthe kAryAnubhava joDavA dU che vaicArika spaSTatA ane nirbhayatA sAthe badhuM jhaDapathI hAthavaguM ne zikSaNane svAvalaMbI banAvavA nAnAbhAIe khetIno udyoga pasaMda kare #E mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka 2 mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka = mahAtmA * davA, mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra 0 AtmavizvAsano artha che IzvaramAM vizvAsa. 1 sahayAtrIo vizeSAMka ja
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahobhAgI pRSTha 18 % prabuddha jIvanaH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka % phebruArI 2016 mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka ka karyo. manubhAI tAlIma laIne niSNAta kheDUta banyA. saMsthAo bhogIlAla gAMdhI 'upavAsI' mATe jamIno kharIdI te khADA-TekarAvALI ane binaupajAuM. jemaNe potAnA nAmane bhUlIne upanAmanA guNadharmo dhAraNa karyA huM keLavIne phaLadrupa karI. hoya ane baMne vacceno virodha TakAvI rAkhyo hoya tevA to A eka "khetIvADI ame karI nahotI. paNa ame oche vatte aMze ja lekhaka che bhogIlAla gAMdhI. sahuthI moTo virodha ja bhogano. huM gAMdhIjInA dezavyApI racanAtmaka tAlImanA raMge raMgAyelA hatA.' ane khUbanI vAta to e che ke jyAre e bhautikavAdI mArksavAdanA jhuM babalabhAI mahetA samarthaka hatA tyAre ja emaNe 'upavAsI' upanAma dhAraNa kareluM ane babalabhAI e peDhInA yuvaka hatA jemane mATe Adarza e kAvyo vagere ghaNuM lakheluM. lakhANomAMthI emane puraskAra to nathI ja ? che. samAjanA vAyu maMDaLamAM rahelo prANavAyu hato ane tethI janmasthaLa maLyo, yaza bAbate paNa te upavAsI rahyA che. apavAdarUpe zrI chuM - e ja emanuM vatana na hatuM. e dharatInA putra hatA ane dharatIputra ja bAbubhAI jazabhAI paTelane emanI keTalIka kAvyapaMktio yAda che hai rahyA, cheka sudhI. cAlyA gayA e pUrva thAmaNA gayA hatA. "mAruM hatI te ja. AjhAdInA AMdolana daramiyAna jelamAM sAthe hatA tenuM che 6 gAmaDuM'nI karmabhUmi parathI vidAya lIdhI. A pariNAma che. babalabhAIne huM mAtra sarvodaya kAryakara ja nahIM, gujarAtI lekhaka bhogIbhAIne subhadrAbahena sAkSAt sarasvatI rUpe maLyAM. huM dhAruM zuM paNa mAnuM chuM. babalabhAI pote bahu sAduM jIvana jIvatA. dhotiyuM, chuM tyAM sudhI bhogIbhAInAM pustakothI je kharca thayuM haze e haiM ke bAMDiyuM ane TopIno raMga sadA gAmaDAmAM kAma karanAramAM grAmaprajA pratye akhUTa prema, temanI | A. subhadrAbahenanA anuvAdothI sarabhara re sapheda, caLakATa ke IstrI vagarano. thayuM haze. pAsethI zIkhavAnI namratA, ane samAja pAsethI ochAmAM ochuM | che. caherA para brahmacaryanuM teja hatuM. emano janma 1911nA che laIne vadhAremAM vadhAre ApavAnI vRtti hovI joIe. ke emaNe taTasthatA, vadhu cokasAIthI jAnyuArInI chavvIsamI tArIkhe ja -babalabhAI mahetA huM kahIe to ni:saMgatA keLavI hatI. thayo. bhAratanA baMdhAraNanuM huM huM emanI hAjarImAM, e nathI ema mAnIne tame vartI zako, zuM gumAvyuM prajAsattAka mALakhuM TakI rahe e mATenI emanI khAkhata kayA suzikSita 5 zuM che eno khyAla nahIM Ave. gujarAtIthI ajANI che? manuSyanA svAtaMtryane rUMdhanAra paradezI huM 6 harijano ane anya varganA loko vacce hiMsAno vyavahAra zarU hoya ke dezI ethI zo phera paDe che? svAtaMtrya paheluM. samAnatA, 6 thayo tyAre gAMdhIcIMdhyA avibhakta hindu samAjanA pratinidhi tarIke dezAbhimAna e badhuM pachI. emaNe "vizvamAnava" zarU karyuM tyAre khyAla che zuM babalabhAI AgaLa AvyA hatA. chApAM nAnI ane arthahIna to evo hato ke sAmayikanuM nAma "mAnava' rAkhIzuM, paNa rajisTrezana ? ghaTanAne moTuM svarUpa ApI rahyAM hatAM te divasomAM keTalAMka zAMti na maLatAM A mAnavane vizva sudhI joDavA sudhI gayA. che sainiko sAthe babalabhAI e badhA ja durbhAgI vistAromAM pharyA TAgoranI 'naSTanIDa' Adi navalikAo, kAvyo ane nibaMdhonA che huM hatA ane je te sthaLa para loko sAthe mukhomukha vAta karIne pachI emaNe anuvAda karyA ja che ane gAMdhIjInI svadezInI bhAvanA huM vRttAMta-nivedana karyuM hatuM. ravizaMkara mahArAja pathArIvaza hatA tyAre ane ravIndranAthanA vizvamAnava aMgenA khyAlane sAmasAme mUkIne huM babalabhAI sivAya AkhA samAja vatI vAta karanAra bIjuM koNa uhApoha karavAmAM Avelo e yuga emano ja hato. evaDo moTo bhAra upADI zake? nirbhayatA kevI AsAna hatI, pote gAMdhI hovA chatAM gAMdhIjI sAthe emane zarUAtamAM banyuM nahIM. huM prema kevo naisargika hato emanA mATe ! AcArya kRpAlAnI, kAkAsAheba jevA zikSako emane sAmyavAdI banatAM 2 aMgrejI ane hindI uparAMta babalabhAI baMgALI, marAThI, saMskRta aTakAvI zakyA nahIM. 1930mAM vidyApIThanA snAtaka thayA ane pAMca ane urdUnuM jJAna paNa dharAvatA. bIjA zabdomAM kahIe to varSa pachI gujarAta pragatizIla lekhakamaMDaLanI sthApanA karI. ? gAMdhIjIvALI je asala gujarAta vidyApITha enA e vidyArthI, deza huM emane samAjavAdI vicAraka kahIza. emano virodha huM samagra javAbadAra. emaNe anubhave karIne paNa je traNa Adarzone sarakArIkaraNa ane saramukhatyArazAhI sAme che. mUDIvAdanI tarapheNa phre AgaLa karyA che : (1) svacchatA (2) cAritrya ane (3) avera. kyAreya karI nathI. pote jIvyA che teya moTe bhAge mUDI vagara. athavA bhAratanA samAjane Ajeya A traNa pAnAMno bhAre khapa che. kaho ke vidyAnI mUDIthI. bArathI paNa vadhu maulika kRtio sarvodaya, bhUdAna, ravizaMkara gujarAtI bhASAmAM vicArapradhAna sAhityanA lekhana ane 6 * mahArAja Adi vize emane pahelAM vAMcIe to vadhu samaja paDe. prakAzanamAM bhogIbhAIno phALo ananya che. mobAIla : 09428510438 mahAtmA gAMdhIjInA saMdhyAga 0 gulAbane koIne upadeza ApavAnI jarUra nathI. tenI sugaMdha te ja teno saMdeza che. sahayAtrIo vizeSAMka ja 05" mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka - mahAtmA gAMdhIjInA saMdhyAtrIo WN mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizoSaka che mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka # mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA "
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahImAM 5 phebruArI 2016 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dda pRSTha 19] 5 BSAMka : dharatInuM luNa svAmI AnaMda mvipula kalyANI [ sarjaka ane patrakAratvanA jIva vipula kalyANI vidyArthI avasthAmAM dakSiNa AphrikAmAM gAMdhI raMge raMgAyA. svAtaMtrya senAnI mAtApitAnAM 6 putrI kuMjabahena sAthe lagnagraMthithI joDAyA ane laMDanamAM sthira thayA. gujarAtI bhASA ane DAyAsporA sAhityanI moTI sevA karanAra ane koI jAhera khabara lIdhA vinA gAMThanA gopIcaMdana karI sAttvika sAhitya pIrasatuM pAkSika "opiniyana' be dAyakAthI vadhu samaya calAvanAra vipulabhAIe gAMdhIvicArone jIvanamAM utAryA che ne koInI zehamAM AvyA vinA siddhAMto para jIvyA che.] gAMdhIjInA sahasthAzrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA che bhAratanA izAna khUNe cInanuM AkramaNa thayAnA te divaso hatA. bhAre nAsIpAsa thayelo. ane teno raMja bahu lAMbA samaye khALI ? 6 vinobAjInI anupasthitimAM dakSiNa gujarAtanA veDachImAM sarvodaya zakelo. AMdolananuM caudamuM samelana maLeluM. 22-24 navembara 196ranA khera!... sana paMcoterathI vilAyatavAsa AraMbhAyelo. temAM AThamA te divaso. jANItA keLavaNIkAra, "AnaMda niketana" keLavaNInA dAyakAnA AraMbhe, rAMjhaNa (sAyeTikA)nI bhAre asaramAM paTakAyo. che ujJAtA ane pAyAnI keLavaNInA eka mukhya chaDIdAra I. Dablyu pathArI AvI. bhoMya pathArIe cALIseka dahADA kADhavAnA thayA. te ke AriyAnAyakama samelana pramukha hatA. AMdhrapradezamAM agAu maLelA veLA bhAratathI ANelAM svAmI AnaMdanA pustakomAM khovAI jato. ? . samelana pramukha jayaprakAza nArAyaNa pAsethI e havAlo meLavatA te divasomAM svAmI AnaMdanA sAhitya bAbata, koIka mahAnibaMdha ke I hatA. svAgata pramukha hatA vaikuMThalAla la. mahetA ane jugatarAma karI, pIeca.DI. karavAnI ghelachA thaI AvelI. svAmIdAdAnA che hai davenI nigarAnI heThaLa A samelananI goThavaNa thaI hatI. dAdA lakhANe mArA para jabbara bhUrakI lagAvelI. Aje ya A "khamIravaMtA uM huM dharmAdhikArI, dhIrena majumadAra, ravizaMkara mahArAja sametanA ne ojasvI gadyakAra'nuM lakhANa, emanuM najarANuM' mane tarabatara huM zuM dezabharanA gAMdhIvAdI sarvodayI AgevAno ya hAjarAhajUra. vaLI, rAkhe che. 6 svAmI AnaMda paNa kharA. cInI AkramaNathI vyathita thayelA dIkSAe rAmakRSNamArgI, sAdhu vRttie gAMdhIvAdI sevaka ane 6 huM vAtAvaraNamAM maLavAnuM banatuM hatuM. sarvodaya kAryakaroe ahiMsaka zailIe savAyA sAhityakAra evA svAmI AnaMde lakhANo uparAMta samAja Ubho karavAno ahIM nirNaya karyo hato. AvA samAjanI aneka viziSTa pustako dvArA gujarAtI bhASAnI anokhI sevA karI. racanA sAru kAryakaro sarahadI vistAramAM jAya ane racanAtmaka svAmI AnaMde, potAnA "anaMtakaLA' nAmanA pustakanA gra kAryakrama vATe Ama janatAmAM ahiMsaka lokazakti nirmANa kare tema prAraMbhamAM,"mArI kephiyata' zIrSaka heThaLanI prastAvanAmAM, 30 ? huM nakkI karAyuM hatuM. jAnyuArI 1967nA divase, Ama lakhyuM che : huM A divasomAM muMbaI rahI abhyAsa karato. gAmadevInA lebaranama umara AkhI meM kaMI ne kaMI AchuMpAtaLuM lakhyuM, paNa kazuM graMthastha che roDa para, maNibhavana khAte, prayogazALA jorazorathI dhamadhame. vasavATa karavA na dIdhuM. mAro vepalo vagara mUDIno. mULe huM abhaNa. bacapaNathI te ja vistAramAM. tethI samayAnukULe maNibhavananI anekavidha ja gherathI bhAgI sArAnarasA sAdhubAvAonI duniyAmAM khovAI re pravRttiomAM sAmela thaI jato. muMbaImAMnA gAMdhIvAdI, sarvodayI gayelo. e jamAtanI slogana "pothI paDha paDha paMData mUe'vALI. 6 mitro joDAjoDa huM ya A saMmelanamAM hAjara. kuDIbaMdha prAtaHsmaraNIya eNe mAruM nukasAna karyuM. tema be naravA saMskAra paNa ApyA. eka huM AgevAno tema ja asaMkhya vicArako, karmaTha kAryakaro vacce rahevAnuM e, ke vidyA vecAya nahi. zuM thayuM. yuvAnInuM joma, jANavA maLavAnI kutUhalatA, kazuMka karavAnI bIjo saMskAra maLyo te e ke sAdhu 'do roTI eka laMgoTI'no ? huM UrjAzakti ane pariNAme anekone maLato, haLato ane meLavato. hakadAra. ethI vadhu jeTaluM e samAja pAsethI le, teTaluM aNahakanuM, re emAM ekadA, vizrAnti samaye vyAsapIThe svAmI AnaMdane dIThA. hakabahAranuM. lAgalo maLavA doDyo. maLavA samaya ApavA vinaMtI karI joI. A be saMskArane huM, athavA bAbA kaMbala nyAye kaho ke e saMskAra che che paNa niSphaLa. svAmIdAdA kahe, have navA paricaya keLavavA nathI...bahu mane, jiMdagIbhara cITakI rahyA. ke thayuM! mArAM lakhANo duniyAno oddhAra karavAnA abharakhAmAM paDIne #E mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA #E = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : maha mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra '* tamArI sAthe koI hoya ke na hoya-satya, satya ja rahe che. 1 sahayAtrIo vizeSAMka kada
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahIbhI gI pRSTha 20 % prabuddha jIvanaH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka phebruArI 2016, gAMdhIjInA saMdhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA S nathI. IN koI chApe-pracAre te sAme siddhAMtanI rUe to mAre kazI tIkhI kahetA!...' huM adAvata nahotI. have prastuta mudraka prakAzakoe mane maraNane phATake mULa nAma emanuM hiMmatalAla rAmacaMdra dave. saurASTranA jhAlAvADanA ? 6 du:kha na devAnI bAMhedharI ApI che. eTale rAmabharose rahIne, ziyANI gAme 1887mAM janma. moTAbhAI mahAzaMkaraDaoNkTarane tyAM ke ane mAre ravADe caDavAmAM rahelA jokhama prakAzakane traNa traNa vAra bhaNavA gayA tyAre, paraspara rUpiyo badalAvI nAnI uMmare vevizALa ? huM samajAvyA pachI, mArA lakhANo pustaka rUpe pragaTa karavAnuM sAhasa nakkI karI naMkhAyeluM. paraMtu A hiMmatalAlanA rUpiyAno raNakAra to raeN che emane kheDavA devAnuM meM kabUlyuM che. kAMIka judo ja hato. ? svAmIdAdAe ja lakhyuM che, 'pustako daLadarI nagharoLa dedAravALAM 1901mAM rAmakRSNa mizanamAM saMnyAsanI dIkSA laIne "svAmI re chuM. ane chApabhUlovALAM nIkaLe, e mArAthI khamAya nahIM." ane pachI AnaMda' banyA. tapodhanajI pAse ghaNuM pAmyA. saMnyAsIonI jamAta gAMdhIjIno dAkhalo ya Ape che : 'gAMdhIjIe nabaLA anuvAda ane vacce rahIne bhAratIya saMskRtinI samasta saMtasRSTine temaNe khUba ! chApabhulo vALI chapAine taiyAra thaI cUkelI copaDI sva. UMDANathI joI-jANI, mulavI paNa kharI. camatkAromAM emane zraddhA 5 naraharibhAI pAse bALI mukAvelI!' nahotI. e to kahetA ke "jiMdagI UghADI copaDI che. tene vAMcavAAmAM saMgrahita thayela lakhANomAMnuM koI paNa lakhANa sAmAnya samajavA sAru koI gUDhavAdane vacce lAvavAnI jarUra nathI." dU bhaNelogaNelo vAcaka mANI zake ane te dvArA jIvananAM uttama mAnavatAnA mULabhUta taMtune pakaDI rAkhI, svAmI AnaMde bhAratabharanA 6 huM tattvo jAye ajANye tenA aMtaramAM tamAma saMtone potAnI kasoTInI eraNe ke pustako daLadarI nagharoLa dedAravALAM ane chApabhUlovALAM | 2 UtarI jAya, evuM che. Aja pachInI caDhAvyA che. temane bhagavAna isumAM ane nIkaLe, e mArAthI khamAya nahIM.gAMdhIjIe nabaLA re aneka peDhIo sudhI AmAMnuM koI isupaMthIomAM paNa eTalo ja rasa. vaLI anuvAda ane chApabhUlo vALI chapAine taiyAra thaI cUkelI che paNa lakhANa vAsI thaI jAya tevuM muslima phakIro paNa emanA jAtabhAI! copaDI sva. naraharibhAI pAse bALI mukAvelI ! sahaja rIte sarvadharma-upAsanA emanA hai I -svAmI AnaMda | sana 1970nA jAnevArImAM saMnyasta jIvananuM eka UjaLuM pAsuM banI jai che. gAMdhIjI hiMda AvyA tene bIje trIje divase ja huM emane emanA gayuM. "sAdhu to calatA bhalA' e nyAye bhAratabharamAM pharatA rahyA. te huM huM bhANeja ane mArA mitra sva. mathurAdAsa trikamajIne ghera maLyo. daramiyAna, baMgALanA krAMtikArIonA paricayamAM AvyA. lokamAnya 6 jai ane tyArathI ja cAlu saMparka rahelo. kocaraba Azrama sthapAyo tevo tilaka sAthe paNa gADha saMparka thayo. vIsamI sadInA AraMbhakALamAM huM ja tyAM paNa jato Avato, kAma karato ne raheto. 1915thI 17 bhArata deza sAme "svarAjyano maMtra' tilaka dvArA evo pracaMDa rIte ? kA aDhI traNa varasa muMbaI, pUnA ane pAchaLathI vaDodarA raheto. tyAMthI ghoSita thayelo ke aneka sAdhu-saMnyAsIone paNa eNe navI kartavyadizA huM kocaraba joDe mArI satata AvajAva cAlu rahetI. dUdhAbhAI, cIMdhI. daramiyAna, kAkAsAheba kAlelakaranA paricayamAM AvavAnuM che huM dAnIbahena vAlajIbhAI 1915mAM ane vinobA, mazarUvALA, thayuM. to temanI sAthe himAlayayAtrA pagapALA karI. 'barapha raste huM # mahAdevabhAI, naraharibhAI 16-17mAM AvyAM ane joDAyAM. huM badarInAtha'nA pustakanA rasaprada anubhavonuM rocaka varNana koI paNa yuvA je phormalI kadI na joDAyo paNa AzramanA niyamo pALIne niSThApUrvaka pagane thanaganAvI de tevuM romaharSaka che! che raheto. paraMtu A badho sUryodaya thatAM pahelAMno uSAkALa hato. haju chuM kAkA 1915mAM zAMtiniketana gayA tyAre tyAM sau prathama emanA jIvanamAM "gAMdhI' nAmano sUryodaya thavAno bAkI hato. te daramiyAna zuM saMparkamAM AvelA. paNa 1917 sudhI vaDodare hatA. pachI vidhipUrvaka himAlayanA alamoDA vistAramAM rahevAnuM zarU karyuM. himAlaya temanA BE gAMdhIjInA kAmamAM joDAyA. mAre aMge kazA vidhi mAMgaNI na thayelA. astitva sAthe abhinnapaNe joDAyelI jIvatI jAgatI hasti hatI. dR to mArI ja khaNasano mAryo zarUthI ja emanI pAse pahoMcI kAkAsAheba sAthe himAlayanA khUNekhUNA khUMdIne haiyAmAM himAdrinI 6 gayelo paNa mArA sAdhuucherane kAraNe saMsthAsaMgha evuM kazuM mArI zubha zubhratA saMgharatA rahyA. bApu bhArata AvyA. te pahelAM enI 6 OM prakRtine na sade e vahelI vayethI samajelo, tethI AdarzaniSTha chatAM besanTa sthApita alamoDAnI pahADI zALAmAM zikSaNa kArya karyuM. huM huM jiMdagIbhara AgrahapUrvaka AjhAda rahyo, ne gAMdhIjIe mane nabhAvyo. 1917mAM bApu sAthe saMparkamAM AvyA ane AzramamAM pahoMcI jaI $ ? vinobAjI, kRpalAnI paNa tevA ja rahyA. kizoralAlabhAI amane 1919mAM navajIvana presanA saMcAlakanI javAbadArI UThAvI lIdhI. traNene Azrama, gAMdhI sevAsaMgha badhAM maMDaLonA 'asabhya sabhya' 'yaMga-InDiyA'nA mudraka tarIke jelavAsa paNa thayo. emanI yogyatA ? ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahyA-trIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka 4 mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka BA mahAtmA " mahAtmA gAMdhIjInI saMsthAmAM '* paristhiti kaparI hoya tyAre ja zraddhAnI kasoTI thAya che. sahayAtrIo vizeSAMka :
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahImAM 5 phebruArI 2016 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka 6 pRSTha 21 | 5 BSAMka : joI, patrikAonA saMpAdaka rUpe javAbadArI svIkAravA bApue Swami Anand huM AgrahapUrvaka kahyuM, paraMtu potAnI saMnyAsInI bhUmikAnA svadharma Sujata Bhatt 6 rUpe e badhAthI nirlipta rahyA. emanI svadharmaniSThA eTalI badhI In Kosbad during the monsoons ? sudaDha hatI ke emane koI puraskAra jAhera thayo, tyAre paNa emaNe there are so many shades of green 2 ema kahIne nakAryo ke saMnyasta bhUmikAmAM Avo puraskAra baMdhabesato your mind forgets other colours. nathI. spaSTa vANImAM teo sApha sApha vAta kahI detAM kadI acakAtA At that time I am sevnteen, and have just started pha nahIM, A ja kAraNasara ghaNAM emane "tIkhA saMta' kahetA. to wear a sari every day. 1927nI gujarAtanI rela vakhate ane bAraDolI satyAgraha vakhate Swami Anand is eighty-nine paNa paNa pUrI niSThApUrvaka temaNe kAma karyuM ane saradArazrInA nikaTanA and almost blind. huM svajana banI gayA. bihAramAM bhayaMkara dharatIkaMpa thayo tyAre paNa His thick glasses don't seem to work, huM rAjendrabAbunA DAbA hAtha banIne kAma pAra pADyuM. Ama svarAjyanA they only magnify his cloudly eyes. Mornings he summons me zuM anusaMdhAne je-je kAmo sAme AvatAM gayAM temAM sarvasva hoDamAM from the kitchen 6 mukIne javAbadArI noMdhAvI. mIThAnA satyAgraha vakhate jelavAsa and I read to him until lunch time. 3 bhogavyo. 1947mAM dezanA bhAgalA pachInI karuNa paristhitimAM One day he tells me paMjAba, daherAduna tathA haradvAranA nirAzritonI chAvaNIomAM you can read your poems now" I read a few, he is silent. ja rAhata kArya karyuM. svarAjya bAda dahANu pAse kosabADa AzramamAM Thinking he's asleep, I stop. ? racanAtmaka kArya tathA lekhanakAryanI evI jugalabaMdhI calAvI ke But he says, continue'. gujarAtane emanI pAsethI ananya lAbha maLyo. saMskRta, aMgrejI, Tbegin a long one marAThI, hindI, baMgALI tathA UrdU bhASAnA sArA jANakAra, ane in which the Himalayas rise che vaLI pAchA aThaMga abhyAsI! temAM ya emanI AgavI zailI! A as a metaphor. badhAne kAraNe gujarAtI bhASAne emanuM pradAna advitIya ane ajoDa Suddenly I am ashmed to have used the Himalayas like this, rahyuM. pote mudraNakaLAnA niSNAta eTale joDaNI tathA prakAzana viSe ashamed to speak of my imaginary mountains zuM eTalA badhA AgrahI ke kAcA-pocA prakAzakanuM to kAma ja nahIM ke els to a man who walked through emanuM sAhitya chApe. emanI potAnI AgavI zailI ane Agavo the ice and snow of Gangotri 8 zabdakoza hato. saheja paNa AghApAchI calAvI levAnI emanI barefoot 6 taiyArI nahIM, eTale "saruci mudraNAlaya' ke 'yajJa prakAzana' ja emanAM a man who lived close to Kangchenjanga { pustako chApavAnI hiMmata karI zake. gujarAtI bhASAmAM emaNe Jul and Everest clad only in summer cotton. re keTalIka dhIMgI vyaktionAM je rekhAcitro ApyAM che, te anupama I pause to apologize but he says just continue'. zuM che ! Latter, climbing through jevA pote AgavA nirALA ane alagArI evuM AgavuM emanuM the slippery green hills of Kosbad, huM aMtima vasiyatanAmuM - "mArI pAchaLa mArA nAme koI paNa jAtanuM Swami Anand does not need to lean on my shoulder or his umbrella. dAnapuNya, smAraka ke smaraNa cihna karavuM nahIM, agara to mArI I prod him for suggestions, chabIne pUjavI ke phUlamALA caDhAvavAM nahIM. Ama karanAre mArI ways to improve my poems. jiMdagIbharanI zraddhA, AsthA, zIkhaveluM uthApyuM - ema samajavuM.' He is silent along while, re 1976nI 25mI jAnyuArIe muMbaImAM hRdayarogathI dehAMta thayo. then, he says svarAjya yAtrAmAM eka saMnyAsInuM pradAna kevuM hoI zake, enuM there is nothing I can tell you je ujjavaLa dRSTAMta svAmIdAdAmAM jovA maLe che. except continue.' * * * Email : vipulkalyani.opinion@btinternet.com = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mAM mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mAM mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mAM mahAtmA # mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra . * prArthanA e savArane kholatI cAvI che ne sAMjane baMdha karatuM tALuM che. | sahayAtrIo vizeSAMka ja
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahImA gI pRSTha 22 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dhra phebruArI 2016 saradAra-nahera-zAstrI-kapAlANI vizeSAMka - mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka che mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo janma. saradAra paTela vilAyata javAmAM emanI udAradilIe ajavALAM pAtharyA. javAno 1915nI vAta. amadAvAdanI gujarAta kalabamAM vakIlonI pAsaporTa taiyAra thaI gayo. emAM nAma lakheluM-vI. je. paTela. ( sabhAmAM koI dezanetA bhASaNa ApavA AvavAnA hatA. badhA moTAbhAI viThThalabhAI paTelane thayuM ke vallabhane badale huM ja vilAyata phe vakIlo emane sAMbhaLavA mATe Atura hatA, paraMtu khUNAnA eka jaI AvuM to zuM khoTuM ? nAnAbhAIe moTAbhAIne javA dIdhA. 2 che Tebala pAse beThelA traNa-cAra jaNe pAnAM ramavAnuM cAlu rAkhyuM. pachI thoDA ja vakhatamAM pote paNa vilAyata jaI berisTara thaI AvyA. huM ke tAjetaramAM ja iMglenDathI berisTara thaIne Avelo eka tumAkhIdAra pachI to yuropiyana koTa-penTa-bUTamAM sajja berisTarasAhebanI huM navajuvAna bolyo-"e potaDIdAsane zuM sAMbhaLavAno! enA karatAM joradAra vakIlAta amadAvAdamAM evI cAlI ke 1917mAM to huM ApaNI brija sArI ke magaja to sAbaduM rahe ! A to kaheze-ghauMmAMthI dariyApura vorDamAMthI binaharIpha cUMTAI AvIne amadAvAdanA meyara meM kAMkarAM vINo! reMTiyo kAMtavA beso ! ghaMTI para daLo!... ema te sAheba banyA. Aje paNa je nathI banyuM te emaNe e jamAnAmAM karI ? huM kAMI dezane AjhAdI maLatI haze! batAvyuM. myunisipAliTIno tamAma vahIvaTa gujarAtI bhASAmAM cAlu A AkhAbolo juvAniyo e ja bhAratanA saradAra vallabhabhAI karAvI dIdho. bIjA paNa aneka sudhArA karyA. E paTela. jemaNe svarAjanI laDatamAM ane AjhAdI meLavyA pachI bhAre kudaratane mahAtmA-saradArano bheTo karAvavo haze, te 1917che. moTAM kAma karI dezanI saradArI siddha karI. 18mAM kheDA jillAmAM varasAda na paDavAthI, pAka niSphaLa gayo ane che mULa e carotaranA paTela. khamIra ane khumArIvALI komamAM dukALanI paristhiti UbhI thaI gaI ! AvI hAlatamAM paNa sarakAra huM dezadAjhathI chalakAtA jhaveracaMda paTelanA sapUta. karamasada emanuM mahesUla mApha na kare te cAle? gAMdhIjInI AgevAnImAM lokoe huM gAma. lADabAInI kUkhe 1875nI 31mI okTobare naDiyAdamAM satyAgrahanAM maMDANa karyA. potAnA vatanamAM AvuM moTuM kAma maMDAya ane vallabhabhAI hAtha joDIne besI rahe? pahoMcIne AMdolanamAM zuM prAthamika abhyAsa karamasada-peTalAdamAM karI, hAIskUla mATe joDAI gayA ane pelo 'potaDIdAsa' kyAre haiyAno hAra banI gayo chuM huM naDiyAdamAM AvyA. nAnapaNathI ja bhAIbaMdhonI saradArI karavAno te khabareya na paDI. laDAImAM to vijaya ja maMDAyo hato, paNa vijayazuM svabhAva. moTA mAstarane paNa e na gAMThe. vallabhanI saccAI sAme samAraMbhamAM bApu kahe-pahelAM to mane ema hatuM ke A akkaDa- 6 OM saune jhUkavuM paDe. tumAkhIdAsa vallabhabhAI zuM phIphAM khAMDaze? paNa tarata dhyAnamAM AvyuM vakIla thavAnI nAnapaNathI ja hoMza, paNa e mATe kaoNlejanAM cha- ke e mArA mATe anivArya che. huM koI upa-senApatinI khojamAM huM cha varSa bagADavAM paDe te na poSAya. eTale be varSano abhyAsa karI hatI. mane emanAmAM e maLI gayA! 'satyAgrahanI bhaThThIomAM tapIhuM 'DisTrIkTa plIDara'nI parIkSA ApI. borasada-ANaMdamAM ja vakIlAta tapIne kyAreka e so TacanuM sonuM banIne jhaLahaLaze, temAM mane huM huM zarU karI dIdhI. lagIre zaMkA nathI.' vilakSaNa buddhi ane haiyAsujha to hatI ja. thoDA vakhatamAM vyavahAra gAMdhInI A bhaviSyavANI phaLavAnI hatI. myunisipala pramukha huM paNa zIkhI lIdho ane jotajotAmAM pahelI haroLanA vakIla banI tarIke to nagarane Adhunika banAvavAno puruSArtha to temaNe karyo chuM gayA. vallabhabhAI eka mobhAdAra pratiSThita AgevAnomAM khapavA ja. paraMtu paheluM vizvayuddha pUruM thatAM ja aMgreja sarakAre 'roleTa kAyado' ! lAgyA. jhaverabahena sAthenA lagna bAda, have to be bALaka paNa bahAra pADyo, jenI sAme kALo kAyado' kahI gAMdhIjIe jaMga che gharaAMgaNe ramatAM thaI gayAM hatAM. mAMDyo. vallabhabhAI paNa kUdI paDyA. moTI sabhA bharI virodha che huM A vakIlAta daramyAnanI eka karuNa ghaTanA. tyAre emanI uMmara pragaTa karyo. gAMdhIjInAM pustakonuM vecANa paNa karyuM. huM mAtra coMtrIsa varSanI bharayuvAnIno jhaLahaLato sUraja ane patnI daramyAna, lokamAnya TiLakanuM avasAna thatAM 'TiLaka smAraka jhaverabAnuM acAnaka mRtyu thayuM. phaMDa'nI gujarAtanI javAbadArI temanA zire AvI to traNa mahinAmAM pheM be bALakonA ucheranI javAbadArI paNa AvI. paraMtu kadIya to daza lAkha rUpiyA ugharAvIne pahoMcADI dIdhA. have to pUrA bIjA lagnano vicAra suddhAM na karyo. kyAreka to nAnakaDA dezasevaka banI koMgresanA 'pheravAdI jUthanA sabhya banI gayA hatA. je 2 DAhyAbhAIne bAbAgADImAM besADIne korTamAM sAthe laI AvatA. 1928mAM muMbaI sarakAre surata jillAnA bAraDolI tAlukAnuM jamIna chuM mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra . * buddhinI kasoTImAMthI pAra na utaranArI zraddhA pAMgaLI che. sahayAtrIo vizeSAMka WN mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizoSaka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka # mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA "
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAtmA ga 5 ho . : 23 phebruArI 2016 prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dda pRSTha 23 || 5 ziSAMka #B mahesUla vadhArI dIdhuM ane samasta kheDUta-loka khaLabhaLI UThayuM. maLyA hota to mArAthI je kAma thaI zakyuM te na thayuM hota.' temaNe vallabhabhAInI AgevAnImAM laDI levAnuM nakkI karyuM. ane bIjA vizvayuddha pachI ahiMsAnA muddA para gAMdhIjIe yuddha virodha 6 emanA eka zabda para phanA thaI javAnI taiyArI sAthe sau sAbadA jAhera karI yuddhathI dUra rahevAnuM nakkI karyuM. paraMtu koMgrese yuddha pachI ? thaI gayA. Akho deza AturatApurvaka A satyAgraha para mITa mAMDIne bhAratane AjhAdI ApavAmAM Ave e zarate yuddhane Teko Apyo. meM beTho hato. Akhare sarakArane ghUMTaNa TekavavA paDyA. lokavidrohano A prasaMge saradAre gAMdhIjI viruddha jaIne koMgresanI tarapheNamAM mata vijaya thayo ane lokoe potAnA lADakA netAne "saradAra'nuM biruda Apyo. AraMbhe matabheda nAno lAge paNa bhedarekhA dhIre dhIre ja ke ApyuM. comerathI temanA para abhinaMdananI varSA thaI. saradAre kahyuM- potAnuM aMtara vadhAratI jAya. 'bAraDolI satyAgraha' to gujarAtanI dezane bheTa che. paraMtu A ja 1942nA 'bhArata choDo' AMdolanamAM to saue khabhe khabho satyAgrahe gujarAta taraphathI dezane "saradAra' nAmanA hIrAnI bheTa milAvIne dharapakaDo vahorI jelavAsa svIkAryo, paNa 1945-46 huM paNa ApI. daramyAna, navA vAyasaroya mAunTabeTananA kALamAM laDAIo laDI haiM basa, pachI to saradArazrInA jIvanayajJano azva evo pUrapATa laDIne thAkelA javAhara-saradAra sameta sau koMgresajanoe akhaMDa huM doDyo ke vijaya para vijaya, divasa ane rAta saMgrAma ja saMgrAma! bhAratanA be bhAgalA karI pAkistAna nirmANa karavAnI vAta svIkArI kyAreka satyAgraha to kyAreka sabhA-saraghasa to kyAreka jela! eka lIdhI. gAMdhIjI mATe A ghA vajaghAtathI ocho nahoto. huM ja kAma ane eka ja maMtra-aMgrejo ! bhArata choDo! amAruM svarAja 1946mAM saradAra koMgresa pramukha hatA, eTale niyama mujaba to amane pAchuM soMpo. 1947mAM deza AjhAda thAya tyAra pachI saradAra ja vaDA pradhAna ? che. 1931mAM to akhila bhArata koMgrese karAMcImAM saradArane potAnA thAya. vaLI, dezanI soLa pradeza samitimAMthI cauda samitioe huM che pramukha rUpe pasaMda karyA. dezabharanA kisAnonA e tAraNahAra hatA. 'sa2dA2'nI ja bhalAmaNa karI hatI. ane mAtra eka mata 8 dAMDIkUcamAM dharapakaDa vahorI sAbaramatIno jelavAsa satyAgrahI sainika javAharalAlane pakSe hato. paraMtu gAMdhIjInA eka ja izAre A haiM 5 banIne vezyo. A jelavAsa daramyAna mAtAjInA ane nAsikanI dariyAdila mAnavIe paMDita naherune dezanuM vaDA pradhAna pada samarpa $ huM jelamAM moTAbhAI viThThalabhAI paTelanA avasAnanA prahAra veThavA dIdhuM ! 6 paDyA. paNa vajAghAta veThI lIdho. chatAMya roja uThIne aphavAonA navA navA gapagoLA UDyA jyAM jAya tyAM dIkarI maNibahena sAthe rahe. maNibahene pitAnI karatA tethI kaMTALIne potAnuM gRhapradhAnapaduM choDI devA saradAra tatpara 6 adabhuta sevA karI, potAnuM AkhuM jIvana pitAjIne caraNe dharI banI gayA. paraMtu bApunA kahevAthI AvuM jalada pagaluM na lIdhuM ane 6 ? dIdhuM. saradAranA saciva kaho, maMtrI kaho, sevaka kaho ke dIkarI potAnA kAmane nyAya ApavA khUpI paDyA. AjhAdI pachI phATI ke che kaho-maNibahena ekamAM aneka hatAM. nIkaLelAM komI ramakhANone zAMta pADavAmAM rAta-divasa eka karIne, saradAranI pratibhA ane adabhuta zaktithI sarakAra paNa evI potAnA matabhedo visarI javAhara-saradAranI jugalajoDIe zAMti prabhAvita thaI ke 1925mAM muMbaInA aMgreja gavarnare emane muMbaI mATe prayAso karavAmAM zaktinuM chelluM buMda kharacI kADhyuM. 6 ilAkAnuM vaDuM pradhAnapada svIkAravA vinaMti karI, paraMtu saradAre to paNa saradAra sAme be moTAM kAma pAra pADavAnAM haju bAkI hatAM. 6 rokaDuM parakhAvyuM ke- eka bAju bAraDolInI jamIno japta karI beThA gRhapradhAna tarIke, jAsUsI vibhAga dvArA dezanI khAnagI rAhe cAlatI 6 6 cho ane bIjI bAju mane pradhAnapaduM padharAvo cho? zuM samajo cho bhUgarbha mAhitI saradArane rajeraja maLatI. gAMdhIjInI hatyAnA saMdarbhe zuM mane?' muMbaI sarakAre sAme cAlIne jamIna pAchI ApI dIdhI! sarakAre rASTrIya svayaMsevaka saMgha para pratibaMdha mUkya hato. paraMtu | bApa pratye saMpUrNa vaphAdArI, zista ane samarpaNabhAva evo maLelI mAhitI mujaba A Aropa saradArane khoTo lAgyo eTale chalakAto hato. gAMdhI-saradAranI joDI joI gujarAtanA jANItA temaNe pratibaMdha pAcho kheMcavA naheru sarakArane patra pAThavyo. hiM kavi narasiMharAva diveTiyAe eka zloka banAvyo hato bIjuM mahattvanuM kAma-dezanAM rajavADAMnuM hatuM. tyAre 565 jeTalAM huM "yatra yogezvara TdhI, va758 dhanurdhara: dezI rAjyonA kabajAmAM bhAratanI 52 bhAganI jamIna hatI. jo tatra zrI vijayo bhUti dhuNvaaniitirmtirmes|' A rAjA-mahArAjA deza sAthe joDAI rahevAne badale, svataMtra gAMdhI-saradAra vacceno saMbaMdha pitA-putra ke guru-ziSyano rahyo. rahevAnI haTha kare to Akho bhArata deza TukaDe TukaDA thaI jAya. A meM saradAra kahevA-"meM mArA magajane tALuM mArI cAvI gAMdhIjIne ApI kuzaLa netAe sAma-dAma-daMDa-bhedanI nIti apanAvI sau rAjA ? dIdhI che. to gAMdhIjIe paNa kahyuM ke-"jo mane vallabhabhAI nA mahArAjAonI dezabhakti jagADI. rAjapATa cheDI devA taiyAra karyA. mahAtmA gAMdhIjInA saMsthA * vizvanA tamAma dharmonA pAyAmAM je mULabhUta satya raheluM che, huM temAM mAnuM chuM. A sahyAtriIo vizeSAMka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA #E mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka = mahAtmA
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahobhAgI pRSTha 24 prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka phebruArI 2016 JhSaka vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka BE mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInA sahadhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahadhyAtrIo - rASTrIya ekatA mATe saradAranuM A sauthI moTuM varadAna bhAratanI Avaka eka lAkha rUpiyA hatI. gAMdhIjI bhAratamAM AvyA te pahelAM ke 2 janatAne hatuM. haidrAbAda ane jUnAgaDhanA muslima rAjAo ADA ja motIlAlajI dezanI AjhAdInA kAmamAM lAgI gayA hatA. mAtA ; 6 phATayA, tyAre nAchUTake lazkarI pagalAM laI baMnenI zAna ThekANe svarUpANInI kUkhe javAhara ekanA eka putra rUpe janmyA. { lAvI bhAre mutsaddIgIrIno paraco dezane dekhADyo. "ArajhI- gaLathuthImAM je rIte dhanavaibhava ane lakhalUTa aizvarya pAmyA hatA. huM hakUmata'nI sthApanA thaI, jemAM zAmaLadAsa gAMdhI, bhavAnIzaMkara e ja rIte pitAjInI rASTriyatAnA paNa e vArasadAra nAnapaNathI huM ojhA, durlabhajI khetANI, suraMgabhAI varu, maNilAla dozI, narendra ja banI gayA. gharanuM vAtAvaraNa ja sabhA-saraghaso-sUtra pokArothI ? ra nathavANI sabhyapade hatA. kAThiyAvADa pariSadanA pramukha darabAra guMjatuM hatuM. alAhAbAdanuM AnaMdavana rASTrIya pravRttiothI dhamadhamatuM re ke gopALadAse AzIrvAda ApyA. 1947nA sapTembaramAM ratubhAI haju gAMdhIjI to dezamAM pAchA pharyA nahotA, te pahelAM ja dezanI che ka adANInI saradArI heThaLa rAjakoTanA navAbI mahelano kabajo laI, AjhAdI mATe pravRtta banI gayA hatA. 1909nI muMbaInA koMgresa huM tyAM bhAratano rASTradhvaja pharakAvyo. lokasenA eka pachI eka gaDha adhivezanamAM vIsa varSanA yuvAna javAharane teo sAthe laI gayA che 5 jItatI cAlI. A prasaMge somanAtha jIrNoddhArano nirNaya levAyo hatA. huM ane saradArazrInA hAthe bhavya somanAtha maMdiranuM udghATana paNa gAMdhIjI dezamAM AvyA bAda, pitA-putra baMne rAjakIya pravRttimAM ? zuM thayuM. gaLADUba thaI gayA. asahakAranA AMdolanamAM motIlAlajIe dhIkatI huM chellI ghaDI sudhI, bhArata dezanuM nAma vizvabharamAM jhaLahaLatuM vakIlAta paNa choDI dIdhI ane InDIpenDansa' nAmanI aMgrejI patrikA ke rahe te mATe mamatA rahI, aMte paMdaramI Disembara 1905mAM muMbaImAM paNa zarU karelI. ke hRdayaroganA humalAthI divaMgata thayA. eka tabakko evo paNa Avyo, jyAre pitA-putranA rAjakIya XXX kSetre mArga phaMTAyA. gAMdhIjI jyAre cha varSanI jela bhogavI rahyA che javAharalAla naheru hatA, tyAre dhArAsabhAmAM pratinidhitva hovAnI mAnyatA dharAvatA huM khUba khUba jIvo ane hiMdanA javAhara banI raho'-nA maMgaLa dezabaMdha dAsa. motIlAlajI, viThThalabhAI paTela jevA vaDIla netA AzIrvAda pAmanArA javAharalAla naheru jeTalA asAdhAraNa hatA, "pheravAdI' kahevAyA ane javAhara, saradAra, rAjendraprasAda, rAjAjI, hai tenAthI aneka gaNA vadhu asAdhAraNa hatA-AzIrvAda ApanArA kapAlANIjI jevA yuvA netA 'nApheravAdI' kahevAyAM. jeo lokonI huM rASTrapitA gAMdhIbApu! vacce rahIne kAma karavAnA matanA hatA. javAharalAla mATe evuM kehavAya che ke bhAratanA lokoe emane 1929nI aitihAsika lAhora koMgresanA pramukha javAhara hatA. cAhyA eTalA bIjA koIne cAhyA nahI hoya ! javAhara A dezanA saMmelananA chellA divase, 31mI Disembare rAte bAra ane pAMca atyaMta lADIlA rASTrapuruSa hatA. loko emane joI pAgala banatA. miniTe, rAvI taTe 'pUrNa svarAja'nI pratijJA levAI hatI, jenA huM emane jhAjhuM na jANanArA, gAmaDAMnAM bhalAMbhoLAM prajAjana paNa paDaghArUpe gAmegAmamAM paNa pratijJAo levAI hatI, te divasa hato. 6 emanA nAma para vArI jatAM. 26mI jAnyuArI. te divase bhArata deza 'prajAsattAka' jAhera thayo. { teo svataMtra bhAratanA prathama vaDA pradhAna hatA ane lagAtAra tyArathI bhAratanA baMdhAraNano amala zarU thayo. PS sattara varSa sudhI teo vaDA pradhAna pada para kAyama rahyAM. 1930nI bApunI dAMDIkUca daramiyAna bApune maLavA javAhara ke emanA gulAbI caherAnuM mULa zodhavA jaIe to paNa khabara mahI nadInA kinAre kAdava-kIcaDa khUMdatA kaMkApurA nAmanA gAme ra paDI jAya ke A rUpa kAzmIra pradezanuM che. paMDita motIlAla naherunA pahoMcyA hatA. e ja divasomAM potAnuM vizALa "AnaMda bhavana' ke teo saMtAna ! pitAne pagale pagale cAlIne ja temaNe AMgaNAmAMthI dezane caraNe dharI dIdhuM ane ene "svarAjabhavana'nuM navuM nAma maLyuM. che sIdho kUdako virATa dezakAryomAM lagAvyo hato. atyaMta sukhI ane varSo sudhI e koMgresanuM kAryAlaya banI rahyuM. huM sAdhanasaMpanna, dhanavAna parivAramAM 14-11-1889mAM janma, AjhAdInI laDatanAM aMtima varSo paMDitajI mATe kasoTInAM varSo huM alAhAbAdanuM temanuM 'AnaMda bhuvana' bhavya imArata. du:kha kadI banI gayAM. 1942 'hiMda choDo' AMdolana bAda 1945mAM jelamAMthI 5 huM emaNe joyuM nahotuM. emanA pUrvaja 18mI sadInA prAraMbhamAM chUTyA ane dezanuM svAtaMtrya kSitija para dekhAvA lAgyuM. enI sAthe kAzamIrathI dilhI AvIne vasyA hatA. emanA dAdA 1857 pahelAM deza para jhUkI rahelI AphatanAM vAdaLo paNa kSitija para dekhAvA dilhImAM zahera-koTavAla hatA. javAharanA pitA motIlAla bhAre lAgyAM. bhAre gUMgaLAmaNa ane AkarI kasoTInAM e varSo nIvaDyAM. 6 moTA berisTara hatA. 19mI sadInA aMtima varSomAM emanI vArSika AkhI svarAjya laDatamAM sAthe ne sAthe rahenArA gAMdhIjIe potAnI da mahAtmA gAMdhIjInA saMsthAApaNe zuM karIe chIe ke ApaNe zuM karavA zaktimAna chIe-A be vacceno taphAvata vizvanI moTAbhAganI samasyAno ukela lAvI zake sadhyAtrIo vizeSAMka # WN mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizoSaka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka # mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA "
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAtmA ga phebruArI 2016 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMke ka pRSTha 25 Te BSAMka BE ..koI = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA jAtane komI AgamAM pheMkI dIdhI hatI ane naheru-saradAra jevA karyA. lagna pachI lAlamaNi paNa potAnI sAthe be ja vastuo sAsare jAya E netAo aMgreja sattAdhIzo sAthe vATAghATo calAvatA hatA. lAvI hatI, eka reMTiyo ane bIjI kRSNanI mUrti. kalpanAmAM paNa na hoya e rIte bhAratanA be bhAgalA pADavAnI lagna pachI 'lAlamaNi' 'lalitAdevI' banyAM. 1942mAM vAta sAme AvI rahI hatI. chAtI para paththara mUkIne, gAMdhIbApune gAMdhIjIe 'hiMda choDo'nuM elAna karI jelavAsa svIkAryo, tyAre je paNa eka bAju mUkIne bhArata-pAkistAnanA dvi-rASTrano svIkAra zAstrIjI bhUgarbhamAM cAlyA gayA. tyAM rahI patrikAonuM prakAzana je che naheru-saradAre karyo. karatA rahyA. AvI ja guMgaLAmaNa gAMdhIjInI hatyA bAda paNa thaI. paraMtu 1930 thI 1945 sudhImAM kula sAta vAra jelayAtrA thaI. badhAM ? zuM dhIre dhIre kAmakAja saMbhALI bhAratanuM vizvanA nakazA para mahattvanuM maLIne kula nava varSa jelamAM pasAra karyA. # sthAna sthApyuM. temanI videza-nIti zAMti ane baMdhutAne puskAranArI AjhAdI maLyA bAda, rAjya sarakAro racAI tyAre uttara pradezamAM zAka huM rahI, eTale jyora 1963mAM cIne bhArata para AkramaNa karyuM tyAre pradhAnapade rahyA, tyAra bAda kendra sarakAramAM paNa relave khAtuM saMbhALyuM. teM huM temane sakhata AghAta lAgyo, kAraNa emaNe ja sUtra ApyuM hatuM ke- sattA doma-damAma ke adhikAra-vAdanuM sAdhana nathI, balka sevAno ja hindI vInI pArpha -pA -A AghAta jIvaleNa sAbita thayo. emanI eka prakAra che. A Adarza temaNe nibhAvI jANyo. udyogapradhAna ? kArakirdImAM ja pAkistAne paNa bhArata para AkramaNa karyuM, paraMtu te hatA, tyAre viveka ane saujanyathI udyogapationAM dila jItyAM. laDAImAM bhArate javalaMta vijaya prApta karyo hato. bhilAI, rUrakelA ane durgApuramAM polAdanAM kArakhAnAM sthApavAmAM XXX temano moTo phALo hato. lAla bahAdura zAstrI emanA kALa daramyAna, dezamAM anAjanI bhAre taMgI. zAstrIjIe reM dekhAve nAnA ThIMgaNA sIdhAsAdA, paraMtu mAnavatAnA meru samA anna-saMkaTane dUra karavA lokone dara somavAre eka Teka anAja choDI UMcA zrI lAlabahAdura zAstrIjI uttapradezanA mogalasarAImAM devA vinaMti karI. emanI A jhuMbeza atyaMta lokapriya nIvaDI. jamyA. mAMDa doDha varSanI uMmare pitAnuM avasAna thatAM du:khano 1962mAM pAkistAne kaccha para AkramaNa karyuM. bhAratanA pahADa tUTI paDyo. gharamAM garIbAInuM ja sAmrAjya hoya. javAnoe bhAre tarakhATa racI dIdho. prasannatApUrvaka jIve ane mahAna puruSonAM jIvanacaritronAM pustako zAstrIjIe be sUtro bhAratane ApyAM, 'jaya javAna! jaya OM vAMcatA thAke nahIM. kisAna !' 1920-21nA arasAmAM gAdhAjIe asahakAra-AdolanamAM pAkistAnane hAra ApI zAMtiyojanA banAvI, vATAghATo mATe zuM vidyArthIone aMgrejI zALA choDavAnI hAkala karelI. tyAre meTrikano raziyAmAM tAtkaMda zaheramAM gayA. traNa divasa sudhI maMtraNAo cAlI. # abhyAsa cAle. khuda gAMdhIjI vArANasI AvyA ane emaNe sUtra 19mI jAnyuArI 1966nI rAte karAra para sahI karI ane zAstrIjI da ApyuM- "je mukti apAve e ja keLavaNI!' The2 The2 'InkilAba jIvaleNa hayagaganA hamalAno bhoga banyA. 6 jindAbAdanA pekAra paDavAnA hatA. XXX - lAlabahAdura zAstrI zALA choDI, satyAgrahamAM joDAyA. AcArya kRpAlANI OM jelavAsa paNa karI AvyA. daramyAna, vArANasImAM rASTrIya vidyApITha jevI rIte mogala samrATa akabaranA darabAramAM nava ratna hatAM, hai he rUpe kAzI vidyApITha' zarU thaI. temAM joDAI snAtaka thayA ane evAM nava ratna gAMdhInA darabAramAM paNa hatAM. A navaratnamAM eka huM E "zAstrI' banI gayA. nAma AcArya kRpAlANInuM paNa Ave. nAnapaNathI ja alagArI ? zAstrI thayA pachI lAlA lajapatarAye sthApelI "bhArata sevaka svabhAva. kazuM sIdhuM sAduM to emane phAve ja nahIM. kAIka ne kAMIka chuM che. samAjanA AjIvana sabhya banyA ane jAhera jIvananI zarUAta navatara hoya to ja emanA jIvane goThe. & karI. meraTha, mujaphpharanagara ane alAhAbAdamAM harijana sevAnuM bALapaNathI ja krAMtikArI. gharamAM krAMti, zALAmAM krAMti, zerImAM huM 6 kArya AraMbhI dIdhuM. vacce vacce sevAkAryo, sabhA-saraghaso ane vaLI krAMti! zikSako sAthe paNa laDavAnuM hoya. be vAra to kaoNlejamAMthI 5 { pAcho jelavAsa! jJAtibhedamAM mAnatA nahotA eTale brAhmaNa jJAti kADhI mUkelA! mAtra kaoNlejo nahIM, prAMto paNa badalavA paDyA. huM sUcavanArI "zrIvAstava' aTaka paNa choDI dIdhI. mugalasarAInAM ja emanuM pUruM nAma-jIvatarAma bhagavAnadAsa kRpAlANI. jabhyA kauzalyAdevInI dIkarI lAlamaNi sAthe lagnagraMthithI joDAyA tyAre siMdhamAM, bhaNyA mahArASTramAM, mAstaragIrI karI bihAramAM, AcArya ke zuM paNa daheja, kariyAvara jevA rivAjo choDI, sAva sAdAIthI lagna banyA gujarAtamAM, Azrama sthApyo uttara pradezamAM ane lagna karyA mahAtmA gAMdhIjInA sahayoga * evI rIte jIvo jANe kAle ja mRtyu AvavAnuM che. evI rIte zIkho jANe mRtyu kadI nathI AvavAnuM ke sayAtrIo vizeSAMka Ra #E mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka 2 mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka = mahAtmA
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahobhAgI pRSTha 26 % prabuddha jIvanaH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka phebruArI 2016, shSAMka : gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA BE baMgALamAM. che. "sAbaramatInI nadImAM roja emanuM bhASaNa thAya. seMkaDo yuvAno | bhaNI gaNI, adhyApaka thayA bihAranA mujhaphpharapuranI kaoNlejamAM. temAM hAjara rahe. kupAlANInI Teva ke retImAM cakkara mAratA mAratA 6 gAMdhIjIe 1917nA arasAmAM bihAranA caMpAraNa jillAmAM bhASaNa kare. paheluM vAkya uccAre-I am a king. (huM eka rAjA huM satyagraha-AMdolana cheDeluM. tyAMnAM khetaromAM gaLInA pAkamAM chuM) pachI bAkInuM aDadhuM cakkara pUruM karatAM bAbarI uchALatA kahe- 6 OM kheDUtonuM bhAre zoSaNa thatuM hatuM. sarakAra bhAre moTo kara lAdI My Kingdom is in your heart. tamArA saunAM hRdayamAM mAruM che che garIbo para julamano dora calAvatI hatI. A satyAgraha daramyAna sAmrAjya vase che." 3 kRpAlANI gAMdhIjInA saMparkamAM AvyA. emanI pAsethI dakSiNa ghaNI moTI uMmare teoe baMgakanyA sUcetAbahena sAthe lagna * zuM AphrikAnA satyAgrahanI vAto sAMbhaLI. hiMdamAM paNa AvA satyAgraha karyo. kRpAlANI gAMdhI vicAramAM mAne, tyAre sUcetAbahena ? BE ane prema dvArA ja AjhAdI meLavavAnI vAto cAlatI. tyAre kyAreka samAjavAdamAM. paraMtu baMnenuM dAMpatyajIvana sukharUpa cAlyuM. deza AjhAda thI 3 akaLAI jaIne kRpAlANIjI gAMdhIjIne kahI besatA-ahiMsAthI thayA bAda sucetAbahena uttara pradezanA rAjamahelamAM phakIrI jIvana zu huM laDAI laDavAnI vAta itihAsamAM kadI siddha thaI nathI. huM to ja jIvatA hatA. itihAsano zikSaka chuM ne! huM badhI vAta jANuM!" tyAre bApue kRpAlANIjIne javAharalAlajInI rItinIti na phAve. gAMdhIjInA phre javAba Apyo, cAra moTA sAthI. paNa svarAjya maLyA bAda cAreya moDhAM cAra dizAmAM hai 'proksara, kRpAlANI, tame itihAsa zIkhavo cho paNa huM to judAM judAM. naheru, saradAra, kRpAlANI ane rAjAjI-A cAreya 6 itihAsa racuM chuM." moTAM mAthAnAM mAnavI! paraMtu svarAjya pachI cAreyanI dizA judI!! 2 dhIre dhIre gAMdhInI mohinI vadhatI gaI. asahakAranuM AMdolana, naheru-saradAra to kAMIka hAthamAM hAtha laI sAthe cAlyA. paraMtu re mIThAno satyAgraha, jelavAsa... A badhuM kALakrame thatuM ja rahyuM, kRpAlANI-rAjAjIe to potAnI dizA ja badalI nAkhI. rAjAjIno 9 sAthosAtha pustako paNa lakhatA gayAM. gAMdhIvicAranA teo eka "svataMtra pakSa' racAyo. to kRpAlANIjIno koMgresa DemokreTika phaeNTa-je che huM mahAna bhASyakAra che. naI tAlIma aMgenA pustakanuM nAma ApyuM, pAchaLathI "kisAna majadUra pakSa' pakSa tarIke paMkAyo. jo ke Akhare huM leTesTa pheDa-aMtima gheluM. "naI tAlIma' paNa eka gheluM ja che-evuM to e pakSa paNa choDI, apakSa banIne ja cUMTaNIo laDatA rahyA. zuM lakhanAra kRpAlANI pote kRpAlANIjInAM uttara ! gAMdhIjInI gujarAta | zrI bhagavAna mahAvIra jatmakalyANaka divasa nimitte pradezamAM Azrama, jyAM mukhyatve 6 vidyApIThamAM cha-cha varSa sudhI | zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha yojita khAdI uparAMta aneka racanAtmaka huM 2 AcArya pade rahI kAma kare che. DaoN. kumArapALa desAInI jJAnasabhara vANI dvArA 3 vidyArthIomAM bhAre priya. kAryo cAle. kRpAlANIjIno 6 svabhAva khUba vinodI. emanI pAse bhaNelA JUzrImad yajacaMdra kathA || 1962mAM cIne bhArata para , huM vidyArthIo Aje temane kadIna AkramaNa karyuM tyAre emaNe hai 6 bhUle. gujarAta vidyApITha eka tArIkha : 21 eprila, guruvAra, sAMje 6-30 niyaMbhatApUrvaka zrIkRSNa menana meM rASTrIya saMsthA hatI. 22 eprila, zukravAra, sAMje 6-30 sAme tahomatanAmuM mUkyuM. kendrIya zuM OM vidyApIThamAM bhaNIgaNIne 23 eprila, zanivAra, sAMje 6-30 maMtrI ke. DI. mAlaviyA sAme paNa huM huM bahAra paDelA snAtako ja bhAvi 24 eprila, ravivAra, savAre 10-00 cUMTaNI mATe koI peDhI pAsethI paisA ke kAryakartA banI jAya e daSTie sthaLa : levAno AkSepa karyo. bhraSTAcAranA 6 $ "gujarAta vidyApITha'nI bhAratIya vidyAbhavana, copATI, muMbaI to teo ghora virodhI hoya ja. nI sthApanA karAI hatI. A cAra divasIya kathAnA saujanyadAtA 1978mAM temaNe jAhera che 1929mAM kRpAlANIjI jIvanamAMthI nivRtti lIdhI ane huM huM gujarAta vidyApIThamAM AcArya zrI rAja sobhAga satsaMga maMDaLa 1982mAM 19 mI mArce $ tarIke nimAyA. vidyArthIo para sAyalA amadAvAdanI sivila huM jai temanI kevI gajabanI bhUrakI smRtiH zrI sI. yu. zAha ispitAlamAM mRtyu pAmyA. * huM naMkhAI hatI. teno eka atyaMta pravezapatra mATe jijJAsuone saMghanI [mIrA bhaTTanA pustaka "yAda karo $ suMdara prasaMga noMdhAyo che. oNphisano saMparka karavA vinaMtI-23820296. kurabAnI'nA lekhano aMza.] $ umAzaMkara jozIe te varNavyo mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra '0 bhUla karavI te khoTuM che, paNa bhUla chupAvavI te pApa che. sahayAtrIo vizeSAMka zAda WN mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka B mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka B mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka che mahAtmA
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahImAM 5 phebruArI 2016 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dda pRSTha 27 5 BSAMka : mahAtmA gAMdhI ane kuTuMbIjano 1 nIlama parIkha [ mahAtmA gAMdhInA prapautrI nIlama parIkha (harilAla gAMdhInA putra rAmIbahenanI putrI)nuM samagra jIvana gAMdhIcIMdhyA mArge sevA ane zikSaNakAryamAM vItyuM che. 'harilAla gAMdhI-gAMdhIjInuM khovAyeluM ratana', "jyAM raho tyAM mahekatA raho', 'gAMdhIjInA sahasAdhako' jevAM pustako temanI gAMdhI vicAro pratyenI pratibaddhatAne vyakta kare che. prastuta lekhamAM temaNe mahAtmA gAMdhIne satyapaMthamAM sAtha ApanAra parivArasAthIo vize prakAza pADyo che. ] mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA = mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : + gAMdhIjI pAse satya sivAya bIjI koI milkata nahotI. ahiMsA potAnA dilanA badhA saMskAra, aramAna ane potAnI bhAvanAonuM huM sivAya bIjuM koI zastra nahotuM ne prArthanA tathA Izvara zraddhA AropaNa tenAmAM karyuM. nAnA mohanamAM bhaktibhAva, namratA, jAta 6 sivAyanI koI tAkAta nahotI. chatAM briTizarone gAMdhIjIno Dara mahenata, sevA parAyaNatA ane akhaMDa rAmanAma tathA dharmaniSThA e zuM dU lAgato hato! mAnI deNa hatI. - Aje duniyAne baMdUka pAvara, bomba pAvara ane misAIla pAvara Ama pUrvajonAM sevAkAryo ane udAtta guNo-satyaniSThA, ; huM kevo prabhAvazALI che e samajAya che. paNa satyapAvara, karuNApAvara siddhAMtaniSThA, prAmANikatA ane vyaktigata vaphAdArI gAMdhIjInA huM ane premapAvaranI prabhAvazALI tAkAta nathI samajAtI. jIvananI saphaLatAnA prathama sAthI hatA. - gAMdhIjIe A tAkAtanuM darzana dakSiNa AphrikAnI laDatathI * * * karAvyuM. nirmaLahRdayanA satyathI bolyA, satyathI lakhyuM ane satyathI gAMdhIjInA pacinhonI pAchaLa enA atala UMDANamAM { jIvyA. A vAraso emane gAMdhIkuLamAMthI maLyo. gAMdhIkuLanI kastUrabAnI mUrti samAyelI che. bA mAnavahRdaya ane mAnavacittanI # OM satyaprIti ane prAmANikatA tathA khamIra-khumArInA bIja zucitA ane saraLatAnA pratIka samA hatA. taddana sIdhAM paNa dhIra re mohanadAsa karamacaMda gAMdhImAM paDelA te bahAra AvyA. ane vIra. bIjAno vAMka to emanA manamAM kadI vasato ja nahIM. je gAMdhIkuLanA pUrvaja uttamacaMda gAMdhI-jeo tAbApA tarIke kevaLa buddhithI nahIM, paNa aMta:preraNAthI teo satyane oLakhI letAM 6 oLakhAtA-teo pUrA rAmabhakta-rAmanA ananya upAsaka ane ane potAnA svataMtra nirNayo bAMdhatAM. bA ahiMsAnA mUrti hatAM. UMDo bhaktirasa, teo je kaMI karatA te badhuM satyaniSThA, ane bAne Izvara pratyenI aTala zraddhA ane apratima sevAbhAvanA hatI. prAmANikatAthI niSkAma karma karatA. dhanalolupatA bilakula nahIM. koThAsUjhathI bApunA jIvananuM valaNa samajI lIdhA pachI nAnI nAnI re temanA putra karamacaMda gAMdhI-jeo kabA gAMdhI tarIke bAbatomAM kema vartavuM e bAne aMdarathI samajAI jatuM. bApune paNa { oLakhAtA- vicakSaNa buddhi, abhuta kauzala, ImAnadArI vagere bAnI A AMtarasUjha para vizvAsa besI gayo hato. je guNo sAthe vyavahArakuzaLa, svAzrayI ane karmaTha vyakti hatA. bApu lakhe che: "bAno bhAre guNa svecchAe mArAmAM samAI che 8 rAjadarabAranI rItabhAta ane teno vahIvaTa karavAnuM jJAna vArasAgata javAno hato. huM IrSALu pati-dabANa karuM to ya te potAnuM dhAryuM che * lohImAM AvyuM hatuM. satyaniSThA ane dhana tarapha nispRhatAne kAraNe karatI. mArA dhaNIpaNA sAme e AtmabaLathI javAba ApatI. e ja 3 huM potAnA viveka ane ImAnadArIbharyA kartavya ane maMtavyane dabAvIne mAre mana IzvarI bakSisa hatI. paNa mAruM jAhera jIvana jema ujvaLa svArthavaza ke khuzAmatamAM rAjAnI hA mAM hA karavAnI temanAmAM thatuM gayuM tema bA khIlatI gaI ane pukhta vicAre mArA kAmamAM AvaData ja nahotI! samAI gaI. divasa jatAM mArAmAM ane mArA kAmamAM-sevAmAM bheda 1883 thI 1885 sudhI temanI mAMdagImAM apAra sevAzuzruSA na rahyo tema, bA temAM tadAkAra thavA lAgI...brahmacaryanA vratane bAe 3 kuM temano nAno putra mohana ja karato. pitA sAthenI vAtomAMthI ane UMcakI lIdhuM. pariNAme amAro saMbaMdha sAcA mitrano thayo...chatAM ke pitAne maLavA AvatA judA judA dharmonA saMta-saMnyAsIonI strI tarIke ane patnI tarIke potAno dharma mArA kAryamAM samAI che vAtomAMthI maLatA sarvadharma samabhAvanA saMskAro nAnA mohananA javAmAM ja mAnyo. temAM mArI aMgata sevA ane sagavaDanI dekharekhanuM bhaviSyamAM dRDha thayA, mAtA pUtaLIbAe paNa A lADakA putrane kAma teNe maratAM lagI choDavuM nahIM. ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra... koIne khuza karavA athavA koI ApattithI bacavA mATe paDAtI uparachallI 'hA' karatA makkama ane sAcI 'nA' pADavI sArI ! sahayAtrIo vizeSAMka kSaNa
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahImA gI pRSTha 28 % prabuddha jIvanaH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka % phebruArI 2016 |SAMka BE dakSiNa AphrikAnI paraNetarastrIonA kAyadAnI virUddhamAM taiyAra niSThA, karmaThatA ane hasamukhA svabhAvane kAraNe lokapriya banI jAya haiM thayelI bahenonA satyAgrahanI TukaDImAM bA mokhare hatAM. zAMta gayA hatA. emane so 'nAnA gAMdhI' ke 'choTe gAMdhI' tarIke ? nAyikAnI jema bApunI pAchaLa pAchaLa jelamAM paNa gayA hatA. oLakhatA. TrAnsavAlanI sarakAre jyAre gAMdhIjIne pAunDano daMDa traNa traNa aThavADiyAnA bApunA upavAsomAM temaNe bhAgIdArI ke traNa mAsanI sakhata kedanI sajA phaTakArI tyAre eka bhASaNamAM OM karI hatI. bApue uThAvelI anaMta javAbadArIomAM potAno harilAla kahe che, ke "huM mArA pitA mATe magarUra chuM, jeNe tera varSa je che pUro pUro hisso noMdhAvyo hato. bApu samagra jIvana daramyAna kaMIka sudhI ahIM vakIlAta karI che evA mANasanI oLakhANa mATe che ne kaMIka parivartana karatA rahyA. emAMthI ghaNAM parivartano bAne sAru aMgUThAnI chApa mAMgavI e hAMsIkAraka che. briTananA hitaciMtaka ? huM sAva navAM ane acaraja pamADe tevAM haze ja paNa bAsaTha varSanA tarIke ApaNe sattAne vaLagI rahI aMta sudhI laDIzuM." ke dIrgha dAmpatyajIvanamAM bAe kadI apamAna sAMkhI lIdhuM nahotuM. harilAlane potAnI IcchA berisTara thaI samAjasevA karavAnI BE huM Teva badalatAM vAra lAgI haze paNa kadI kazI phariyAda nahotI karI. hatI paNa bApunA keLavaNI aMgenA potAnA cokkasa vicArone kAraNe huM 6 keTalIka vAra virodha paNa karatA ke bApunuM sUcana svIkAryuM na paNa banne bhAIo yunivarsiTInI keLavaNI na meLavI zakyA. laData pUrI chuM hoya! e vAtane bApue pote lIdhelA ahiMsaka pratikAranA pahelA thayA pachI bhaNavAnI hoMzane kAraNe asaMtuSTa mane hiMda AvI gayA. zuM pATha tarIke varNavI che !! meTrikamAM saphaLatA na maLI pachI potAnA sAthIo sAthe kalakattAmAM X X X 'satyAgrahI bradharsa'nA nAmathI judA judA dhaMdhA karavAmAM paNa saphaLatA che gAMdhIjInA jyeSTha putra harilAlano janma 1888nA jUnamAM na maLI. karaja vadhatuM gayuM, bApa-dIkarA vaccenI tANa paNa vadhatI ? rAjakoTamAM thayo hato te pachI turata gAMdhIjI berisTara thavA laMDana cAlI. 1918mAM patnI gulAbanA avasAna pachI ekalA paDI gayA. huM gayA. bhaNIne pAchA AvyA bAda bIjA putra maNilAlano janma emanA saMtAno bA-bApu pAse AzramamAM ucharyA. bApu sAthe tIvra ke huM muMbaImAM tA. 28-10-1892nA roja thayo. 1893mAM eka kesa matabheda ane viSamatA hovA chatAM 1920nA asahakAranA che $ mATe gAMdhIjI dakSiNa AphrikA AMdolanamAM harilAle satyAgraha { gayA. 1896mAM kastUrabA banne garIbonAM bA karyo. pakaDAyA ane cha mAsanI 6 putrone laI AphrikA gayA. tyAM jelanI sajA thaI. 1930 ekavAra bApu sevAgrAma hatA. tyAre bA bahAragAmathI huM pAMceka varSanA nivAsa daramyAna dAMDIkUcanA samaya pachI teo ke AvavAnAM hatAM. badhAM pUchavA lAgyAM. bA kyAre Avaze ? bA 2 rAmadAsano janma 4 thI me 1898 vyasanamAM ane khoTI sobatamAM kaI gADImAM Avaze? che ane devadAsano janma 20 mI me aTavAtA rahyA. temano bA-bApu ke bA surata tarapha gayelAM hatAM, muMbaI pahoMcI tyAMthI vardhA AvI 1900mAM DarabanamAM thayo hato. pratyeno prema chevaTa sudhI ujvaLa , zakAya. paNa e lAMbo ane moMgho rasto. surata jaI 'TANI velI' rAjakoTanA prasiddha vakIla rahyo hato. bApune paNa harilAla gADImAM bhUsAvaLa raste Ave to nUra ochuM bese. 6 ane gAMdhIjInA parama mitra mATe UMcI apekSAo hatI eTale eka bahena bAne maLavA khAsa rokAyAM hatAM. muMbaI taraphathI 2 haridAsa vorAnI putrI gulAbanI emanA para kaDakamAM kaDaka zista zuM gADI AvavAnI hatI. e bahene pUchayuM, bA atyAre to Avaze zuM sAthe harilAlanA lagna tA. 2 lAdatA rahyA. chevaTe jyAre e paNa zuM ne? 4 5-1906mAM thayA na thayuM tyAre A tejasvI putre huM bApue kahyuM, jo bA paisAdAronAM bA haze to atyAre Avaze zuM hatA.1908mAM juvAna vaye dakSiNa pitAnI apekSA janya Agrahono zuM ane garIbonA bA haze to surata jaI "TANI velI'mAM savAre ke AphrikAnI laDatamAM sakriya rahyA. pratikAra karyo. bAputhI alaga thayA Avaze. hu teo laDatamAM vAraMvAra pakaDAtA, paNa bAputhI mukta na thaI zakyA. huM ane bA, garIbonA bA, kharekhara bIje divase savAre AvyAM. huM jelamAM jatA. emanI buddhinI A anokhAM daMpatInA mitra hosTesa elekajhAnDare noMdhyuM che ke na to pitAne bhUlI zakyA ke na hai hUM tIvratA khUba ja vikasita thaI hatI. to potAnI nirAzA dUra karI raeN ' bA ane bApu eka gharamAM hoya, pAse pAsenA oraDAmAM hoya, $ dalIla to evI karatA ke bApune zakyA. bApunI dezasevAnI ' |kazuM khAsa ekameka sAthe bole nahIM, paNa ApaNane Akho vakhata dU paNa keTalIka vakhata eno javAba yajJavedImAM homAI gayA! lAgyA kare ke baMne ekamekane UMDe UMDe khUba samaje che. ka ApatAM vicAra karavo paDato. gAMdhIjInA satyAgrahanI | -umAzaMkara joSI harilAla potAnI pratibhA, pahelI prayogazALA te dakSiNa mahAtmA gAMdhIjInA sahyAga * sukha eTale ke tame je vicAro cho, kaho cho, ane karo cho - A traNemAM rahelI saMvAditA. sahayAtrIo vizeSAMka # mahAtmA gAMdhIjInA saMdhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInI sahadhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA # mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka - mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka ja mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka thA mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAtmA ga phebruArI 2016 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka 6 pRSTha 29 | = mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA . AphrikA. tyAM vasatA hiMdavAsIonA rakSaNa mATe satyAgrahano pahelo bApunA upavAsa ke banatA banAvo ke bIjAM kAraNosara maNilAla je prayoga karyo. AphrikAnA phiniksa Azrama ane TaoNlsaToya vADImAM hiMda doDI Ave to bApu kahetA, 'tamAro deza hamaNAM dakSiNa AphrikA ja Azrama jIvana ane racanAtmaka kAmonA pahelA prayogo karelA. che. tyAM rahI yathAzakti sevA karavAno tamAro dharma che-"InDiyana E A cAlu karelA kAmone gAMdhIjInA bIjA putra maNilAla ane opiniyana' jemanuM tema zakti che tyAM sudhI nabhAve javAnuM...apUrNa ? putravadhU suzIlAe ja akhaMDita rAkhyAM. bApanI soDamAM hUMpha zodhavAne badale bApanA bApa pUrNa paramezvaranI $ 1897mAM pahelIvAra maNilAlane dakSiNa AphrikAnA Darabanane soDanI hUMpha zodha eTale tuM baLavAna thaze. A ja mAruM tane zikSaNa che kinAre utaratAM veMta ja gorAoe gAMdhIjI para humalo karyo teno che. sAco doranAra Izvara ja che. roja enI ArAdhanA karavI. hRdayamAM 3 zuM kaDavo anubhava bALavaye ja thaI gayo. emane paNa bApunI AkarI rahelo svAmI ApaNane dore ja ema vizvAsa rAkhaje..." BE kasoTImAMthI pasAra thavuM paDyuM hatuM. chatAM teo hAryA ke kaMTALyA gAMdhIjInA trIjA putra rAmadAsanuM tathA cothA putra devadAsanuM BE vinA bApunI IcchAne zirodhArya karI chevaTa sudhI ekaniSThAthI bALapaNa TaoNlsaToya phArma ane phiniksa AzramamAM vItyuM. svAvalaMbana vaLagI rahyA hatA. ane zarIrazramanuM vAtAvaraNa, sAthe prArthanA, sevA, sAdAI ane huM gAMdhIjIe jyAre jAhera karyuM ke maNilAlanuM sthAna phiniksamAM satya emanA vyaktitvamAM vaNAI gayA hatA. je che-basa, pitAnA A AjJAdhIna, vIra ane tyAgI putre pitAnI rAmadAse coda varSanI vaye dakSiNa AphrikAnI laDatamAM jhaMpalAvyuM huM AjJA zire caDhAvI potAnuM samasta jIvana 'InDiyana opiniyana" hatuM ane traNa mAsano kArAvAsa bhogavyo. hiMdamAM AvIne paNa huM ane phiniksa Azramane jIvananI aMtima paLa sudhI arpaNa karI sevAgrAmanI najIka rahI AzramamAM sevA karatA. ghaNo samaya temaNe 3 $ pitAnuM vacana rAmanI mAphaka pUrNa karyuM! khAdIpherI paNa karI. bAraDolI AzramanA vyavasthApaka hatA tyAre huM che temaNe 'InDiyana opiniyana'nuM gauravabharyuM saMcAlana karavAmAM mIThAnA satyAgraha vakhate temanI saradArI heThaLa pAMcaso mANasonI huM aneka jhaMjhAvAtonI sAme Takkara jhIlI, vyAvahArika muzazkelIo sAthe bAraDolIthI bhImarADa gAme mIThuM pakavavAnA Aropasara che 6 paNa anubhavI. prasaMgopAta vizeSa aMko pragaTa karI bApunA pakaDAyA. tyAre temanI uMmara bAvIsa varSanI hatI. aMgreja jelaranI 6 siddhAMtonuM sAhitya pIrasyuM hatuM. sAme jelanI TopI na utAravAnA sarakAranI nIti sAme kaDaka 'ATalA gabharAI zuM kAma gayA?' gunAsara sakhata sajA thaI. badhA huM lekho lakhyA. sarakAra sAme satyAgrahI sainiko ahiMsaka hatA. huM eka vAra bA ane bApujI rojanA niyama pramANe pharavA gayAM 6 upavAsa ane satyAgraha karI deza mATe marI phITavAnuM ja eka mAtra jelayAtrA paNa karI hatI. hatAM. pharatAM pharatAM bApujIne Thokara vAgI ane aMgUThAmAMthI lohI lakSya hatuM. eTale badhI yAtanAo ke mIThAnA satyAgraha vakhate nIkaLavA lAgyuM. mUMge moDhe sahana karatA. bApunA 6 maNilAla hiMdamAM ja hatA. | e joIne bApujIe bAne kahyuM: "are jaladI pATo laI AvI dIkarA tarIke kadI potAne kAMI hai dharAsaNAnA mIThAnA godAma aMgUTho bAMdhI do." vizeSa nathI maLI jatuM ne enI 6 para humalo karavA | bApujIne ATalA badhA adhIrA thaI gayelA joIne bAe jarA kALajI rAkhatA. raM satyAgrahIo nI sAthe peTa kora karatAM rahyuM : "tamane maraNano bhaya nathI ema tame kaho cho | jelamAM satyAgrahI tarIke temano 6 sarojinI nAyaDu ane maNilAla to A saheja Thesa vAgI ane thoDuMka lohI nIkaLyuM emAM ATalA varSa vahevAra Adarza hato. potAnA re gayA tyAre polIse nirdayI badhA gabharAI zuM kAma gayA?" sukhadu:kha karatAM bIjAnA * banIne satyAgrahIonA ToLA | sukhadu :khanuM dhyAna ghaNuM vadhAre ? para lAThIcArja karyo. maNilAle | e sAMbhaLI bApu bolyA: 'A deha para lokonI mAlikI che. rAkhatA. bApue je kAMI lakhyuM ke huM paNa ghaNo mAra khAdho, paNa mArI bedarakArIthI aMgUThAmAM pANI jAya ane e pAke to sAta kahyuM haze te mujaba ja vartatA. 8 8 pAchI pAnI karI nahIM, ATha divasa sudhI kAma karavAnuM mAre mATe muzkela banI jAya to 1930mAM sAbaramatI senTrala zuM AphrikAthI emanuM AvyuM sArthaka | ethI lokone keTaluM nukazAna thAya ! e to lokoe ApaNA para, jelamAM cha mAsanI sajA ane dU thayuM! bApunI jagyA beTAe mUkelA vizvAsano bhaMga thayo kahevAya. 1932mAM pharI doDha varSanI kempa che saMbhALIne polIsanI lAThIo zuM khAdhI! bAraDolI AzramanI japtI bAda mahAtmA gAMdhIjInA sahyA che tame mane bAMdhI zako, mArA vicArane nahI, tame mane haNI zako, mArA AtmAne nahIM. A sahyAIo vizeSAMka # # mahAtmA gAMdhIjInA sahadhyAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka ra mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka ja mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka = mahAtmA ## -mukula kalArthI jelanI sajA bhogavI tyAra pa
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahobhAgI pRSTha 30 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dhra phebruArI 2016 vis - nAgapuramAM patnI nirmaLA ane bALakonI sAthe ghara mAMDIne beThA rAmadAsa ane devadAsane tAmila bhASA bolatA AvaDatI hatI. che tyAre sevAgrAmanA badhA ja mahemAnonI sarabharA teo banne karatAM. tethI tyAM hindInA pracAra kAryamAM teo mokhare rahyA. vaLI aspRzyatA ; 6 temanA gRhasthajIvananI zobhA temanA Atithya satkAramAM rahelI nivAraNanA kArya mATe tathA maMdira praveza bAbata teo 6 re che ema bApu kahetA. rAjagopAlAcArIjInI sAthe dakSiNa bhAratamAM pharyA. devadAsa bahu 6 sukalakaDI kAyA, garIbImAM paNa hasato cahero. vinayI, TekIlA ja ziSTa ane asarakAraka vaktA nIvaDyo che evA samAcAra ? 5 ane bhaktirasanI mastI rAmadAsamAM chalochala hatI. teo mAMdA rAjAjI e bApune ApyA. vIsa varSamAM pAMkho phaphaDAvavAnuM zIkhatA ke du paDatA tyAre bApu kahetA, 'te bhakta che, te bhoLo che, kartavya putranA suvyavasthita vicAro sAthe suMdara hindI-aMgrejI lakhI-bolI zodhanAro ne pAlana karanArI che. bAkI bhagavAna bhaktanI kasoTI zake che tenI gAMdhIjIne paNa pahelI ja vAra khabara paDI! paNa sArI peThe kare che.' A samayagALA daramiyAna rAjAjInI nAnI putrI lakSmI sAthe ja teo AgrahapUrvaka eka sAmAnya nAgarika tarIke ja rahetA. sneha thatAM vaDIlonI kasoTImAMthI pasAra thaI lagna karyA hatA. huM bApunA gayA pachI sevAgrAma AzramanuM saMcAlana nirmaLAbahena ja rAjAjInI sevA karavAnuM paNa devadAsane ghaNuM gamatuM. teo rAjAjIne huM karatA. dilhInI rAjaghATanI samAdhi para je akhaMDa dIvo baLato potAnA aMgrejI zikSaka mAnatA. dU rAkhavAmAM Avyo tene vize temaNe saumya chatAM cokkasa virodha 1921nA DisembaramAM koMgresa adhivezana amadAvAdamAM bharAvAnuM karatAM kahyuM ke, rASTranI jhINAmAM jhINI saMpattino khyAla rAkhanAra hatuM e ja samaye uttara pradezanA corIcaurA gAme tophAnI lokaToLAe re gAMdhIjInI yAdamAM Ama akhaMDa dIvo bALavAno kharca karavo e eka polIsacokI sAthe bAvIsa polIsone jIvatA bALI mUkavAno za bApunA AtmAne saMtoSa na Ape. tAra devadAse bApujIne karyo. eTale bApue laData mokupha rakhAvI. gAMdhIjInA mRtyu pachI enA khUnIne phAMsI na thavI joIe evo bApune cha varSanI sajA karI yaravaDA jelamAM laI gayA. tyAM pahelI Agraha rAkhanArAomAM rAmadAsa eka hatA! mulAkAta devadAse ane rAjAjIe lIdhI. tyAre banne mATe khurazI hai gAMdhIjInA bhAI khuzAlacaMda gAMdhInA dIkarA maganalAla, prabhudAsa, ApI paNa bApune UbhA ja rAkhyA! A joI devadAsa dhrUsake dhrusake ? nAraNadAsa vagere paNa gAMdhIjInA AzramanA sAthIo hatA. raDI paDyA. A mulAkAtanuM varNana rAjAjIe chApAmAM ApyuM. je pariNAme bIjI mulAkAta vakhate bApune paNa khurazI ApI, che gAMdhIjInA cothA putra devadAsa. teo sauthI nAnA hovAthI vartamAnapatro paNa ApyA ane badhA amaladAro rAjakedI tarIke 3 6 kadAca gAMdhIjIe temane sauthI vadhu sneha karyo haze. temanA janma bApu sAthe mAnabharyo vyavahAra rAkhatA thayA! vakhate gAMdhIjI satyAgrahI tarIke oLakhAI cUkyA hatA. devadAsamAM che nAnapaNathI ja caturAI ane pahoMca hatI. temanI kartavyaniSThA ane - devadAsanuM svataMtra vyaktitva paNa eTaluM ja adbhuta ane bhavya che huM mahenata karavAnI zakti gajabanI hatI. phiniksamAM badhA moTI hatuM. 191 Dii hatuM. 1933nA biralAnA AgrahathI dilhIthI prasiddha thatAM 8 umaranA loko satyAgraha karIne jela gayA tyAre bAra-tera varSanA 'hindustAna TAImsa'mAM joDAI dilhImAM sthira thayA. potAnI kuzaLa zuM devadAse moTA mANasanI javAbadArIthI presamAM kAma karyuM ane vyavasthAzaktithI A patrane rASTrIya kakSAe mUkI AjhAdInI laDatanuM zuM 'InDiyana opiniyana' niyamita pragaTa karyuM. teo khUba vinodI mukhapatra banAvI dIdhuM. teo bApunA vicArone samajatA aMgata = hatA. hasavuM, hasAvavuM emane khUba AvaDatuM. lokomAMnA eka hatA. 1935mAM sevAgrAmamAM bApu sAthe rASTrIya ? prazno aMge vicAraNA karavA ke bApunA pagalAMo vize salAhamasalata ? - bhArata AvyA pachI mahAdevabhAInA sahakArathI ane pachI karavA avAranavAra AvatA rahetA. ja potAnI svataMtra zaktithI devadAse lekhanakaLA khUba khIlavI hatI. da svarAja AMdolana vakhate motIlAla naherUe alhAbAdamAM gAMdhIjInA dilhInA vasavATa pachI devadAsa putra gopu sAthe che huM 'InDipenDanTa' nAmanuM aMgrejI samAcAra patra zarU kareluM te calAvavA dararoja rAtre bApune maLavA AvatA ane mahattvanA tAjA khabarothI huM { mATe gayelA ane sArI nAmanA meLavelI. asahakAra yugamAM uttara vAkepha karatA. bApu pautra sAthe vinoda karI prasanna citte potAnuM kArya che je pradezanI sarakAre dharapakaDa karI jelamAM mUkI dIdhA. satata karatA rahetA. sau prathama hindI akhabAra 'hindustAna' ane 3 tyArapachI rASTrabhASA hindInA pracAra kArya mATe bApue temane 'hindustAna sAptAhika' zarU karanAra devadAsa hatA. * * * = dakSiNa bhAratamAM mokalyA kAraNa ke phiniksa AzramamAMthI ja TeliphAna : 02637-259529 mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA saMsthAtrIo vizeSAMka : mahAtmA ane mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo viroSaka da mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInA saMsthAstra * asahi SNutA eka prakAranI hiMsA che. te vikAsane ane lokazAhI valaNane avarodhe che. sahayAtrIo vizeSAMka #
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ , , , T phebruArI 2016 prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dda pRSTha 31 || mahImAM 5 aSAMka : bApunA pagale pagale | tuSAra gAMdhI [ mahAtmA gAMdhInA prapotra tuSAra gAMdhI (maNilAla gAMdhInA putra aruNa gAMdhInA putra) mahAtmA gAMdhI phAunDezananA menejiMga TrasTI temaja osTreliyana InDiyana rUrala DevalapamenTa phAunDezananA ceramena che. teo lekhaka che ane komI saMvAditA te mAnavaadhikAra mATe kAma kare che. prastuta lekhamAM temaNe mahAtmA gAMdhInA pagale cAlanArA parivArajano vize vAta karI che. ] = mahAtmA gAMdhIjInI saMdhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA saMkyAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka che mahAtmA mane vAraMvAra eka prazna pUchavAmAM Ave che, ke bApunA keTalA opiniyana' saMbhALavA sAthe dakSiNa AphrikAmAM raMgabheda viruddha 2 vaMzajoe bApunuM kAma cAlu rAkhyuM che?' AvA prazno mane gamatA ane azvetonA samAna adhikAra mATe kAma karyuM. sAthe bhAratIya re huM nathI. teno artha to e thAya ke bApunuM kAma cAlu rAkhavAnI jANe svAtaMtrya saMgrAmamAM paNa vakhatovakhata bhAga letA rahyA. dAMDIkUca huM saeN amArI, temanA vaMzajonI javAbadArI che. bApunAM vicAra ane vakhate eMzI dAMDIyAtrIomAM maNilAlanI pasaMdagI paNa thaI hatI. Tre je kAryo parivAra pUratAM sImita na hatAM, teno vistAra vizvavyApI dAMDImAM mIThAno kAyado toDyA bAda maNilAle karADI ane dhArAsaNA huM huM hato. temanI mahAnatA, temanuM mahAtmApaNuM e koI jinsa nathI ke satyAgrahamAM bhAga lIdho hato ane lAThImAra temaja jelavAsa veThyo che meM amane te vArasamAM maLe. ame to bApunA parivAramAM janmavAnuM hato. 1955mAM maNilAlanA mRtyu pachI temanAM patnI suzIlAe ? huM sadbhAgya pAmelA sAmAnya mANaso chIe. jo ke amArAmAMnA 1984mAM phiniksamAM Aga lAgI tyAM sudhI tenI saMbhALa lIdhI. te huM keTalAka bApuno ahiMsA ane zAMtino saMdeza loko sudhI pahoMcADatAM daramiyAna thoDo vakhata "InDiyana opiniyana'nuM saMpAdana ane je kAmo karatA rahyA che kharA. ahIM huM emAMnI noMdhapAtra vyaktio prakAzana karyuM. vize vAta karavA mAguM chuM. bA-bApunA trIjA putra rAmadAsa bApu bhArata AvyA pachI kuM mahAtmA gAMdhInA cAra putro, harilAla, maNilAla, rAmadAsa phiniksa Azrama saMbhALyo hato. tyAra pachI tabiyata bagaDatA temane ? che ane devadAsa. cAree bApunuM kAma cAlu rAkhyuM hatuM. koIe vadhAre, bhArata AvI javuM paDyuM ane bApue maNilAlane dakSiNa AphrikA je che koIe ochuM. dakSiNa AphrikAnA satyAgrahanA prAraMbhakALamAM bA- mokalI ApyA. marolI ane bhImarADanA mIThAnA satyAgrahanI hai bApunA moTA putra harilAle AgevAnI lIdhI hatI. ane dharapakaDa AgevAnI rAmadAse lIdhI hatI. temanAM patnI nirmaLA mRtyu paryata : zuM vahoranArA pahelA satyAgrahIomAMnA eka hatA. dakSiNa AphrikAmAM sevAgrAma AzramamAM rahyA hatAM ane tyAMnI pravRttio para dekharekha rR harilAla gAMdhI choTA gAMdhI tarIke oLakhAtA. jelavAsa daramiyAna rAkhatAM. ke teo jelanI asvacchatA, kharAba khorAka ane amAnavIya vartaNUka bA-bApunAM cothA putra devadAsa, parivAranA eka mAtra sabhya haiM badala bhUkha haDatAla para utaryA hatA ane aMte jelarane rAjakIya che je goLamejI pariSadamAM mahAtmA gAMdhI sAthe hatA. thoDo samaya 6 kedIo pratyenI vartaNUka badalavI paDI hatI. upavAsane satyAgrahanuM bApunA aMgata khabarI rahyA. bApunI hatyA pachI viThThalabhAI jhaverI je zastra mAnavAno vicAra bApune harilAla pAsethI maLyo hato tema sAthe maLI temaNe mahAtmAnA jIvana para pAMca kalAkanuM dastAvejI ke bApue kahyuM che. pAchaLathI harilAla ane bApu vacacenA saMbaMdho citra banAvyuM hatuM. vaNasyA ane harilAla judA zaheramAM jaI vasyA te pachI paNa bApunI harilAla gAMdhI parivAramAM temanA dohitrI nIlama parIkhe huM laDatomAM harilAle chUTochavAyo bhAga lIdho hato. AdivAsI vistAranI zALAmAM zikSikA ane prinsipAla tarIke kAma bA-bApunA bIjA putra maNilAla dakSiNa AphrikAnA satyAgraha karyuM che ane harilAla gAMdhInuM adhikRta jIvanacaritra "gAMdhIjInuM vakhate satyAgrahI banavA mATe nAnA hatA, paNa harilAla ane khovAyeluM dhana', temaja mahAtmA gAMdhInA putravadhUo paranA patronuM 6 bApunI gerahAjarImAM e nAnI uMmare paNa temaNe phiniksa Azrama pustaka "jyAM raho tyAM mahekatA raho ane gAMdhIjInA Azrama 5 saMbhALyo hato. bApu bhArata AvyA bAda phiniksane saMbhALanAra sAthIo para pustako lakhyAM che. temanA pati yogendra parIkhe re ane 'InDiyana opiniyana' akhabAra calAvanAra koI na rahyuM AdivAsI vistAromAM bhUmisudhAra ane dalitonA adhikAro aMge zuM tyAre bApue maNilAlane dakSiNa AphrikA mokalI ApyA. maNilAla jIvanabhara kAma karyuM che. bIjA dohitrI anasUyAnA pati mohana ke jIvananA aMta sudhI tyAM ja rahyA ane phiniksa tema ja "InDiyana parIkha, mahAtmA gAMdhInA aMtevAsI narahari parIkhanA putra hatA. ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra * potAnI vicArasaraNI para vadhAre paDato vizvAsa rAkhavo yogya nathI. | | sahayAtrIo vizeSAMka kaw
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahIbhI gI pRSTha 32 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka % phebruArI 2016 Nis vizeSAMka, mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka, mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka - mahAtmA gAMdhIjInA saMdhyAtrIo BE teo khetInA ojAro ane grAmavikAsanA kAryo temaja sUryazaktinA sarakare temane padmabhUSaNathI navAjyAM che. teo DarabanamAM "satyAgraha' mA huM vyAvahArika upayogone samarpita rahyA hatA. harilAlanA putra DaoN. nAmanuM sAmayika pragaTa kare che. temano putra kedAra ane putrI AzA ? 6 kAnti gAMdhI lebara kolonImAM davAkhAnuM calAvatA ane zramikonA gAMdhI vicAra ane mAnava adhikAranA kSetre noMdhapAtra kArya kare che. huM ke hitonA kAryo karavA sAthe rASTrIya ekatA ane AMtarajAtIya lagnone maNilAlanA pautrI umA itihAsanI adhyApikA che. "maNilAlaOM protsAhana ApatA. loka sevA TrasTa nAmanI enajIo temaNe zarU gAMdhIjha prijhanara?' nAmanA pustakanA teo lekhikA che. tenI nAnI huM karI hatI. bahena kirtI Darabana pAse gAMdhIjIe sthApelA TaoNlsaToya phArmane harilAlanI prapautrI sonala parIkha lekhikA che. teNe hAlamAM ja punarjivita karavA prayAso karI rahyA che. che kastUrabAnI jIvanakathAnuM gujarAtI rUpAMtara karyuM che. potAnA lekhana, rAmadAsanAM nAnA putrI uSA gAMdhI smArakanidhi, muMbaInA pramukha che - vyAkhyAno ane muMbaI sarvodaya maMDaLa tema ja maNibhavana jevI gAMdhI che. teo dakSiNa gujarAtanA marolI gAme Avelo Azrama calAve huM saMsthAo sAthenA joDANa dvArA te gAMdhIvicArono prasAra kare che. che ane anya gAMdhI saMsthAo sAthe joDAyelA che. rAmadAsano dohitra maNilAlanA putra aruNa ane putravadhU sunaMdA garIbo ane zrIkRSNa kulakarNI bhArata padayAtrA dvArA e dezane samajavA mAge 6 huM grAmINa bhAratIo mATe kAma karatI aneka saMsthAo sAthe joDAyelA che. jene tenA paradAdAe svAtaMtrya apAvyuM hatuM. 6 rahyA che. sunaMdA mahArASTra sAro khelADI devadAsanA putra rAjamohana 6 huM sTeTa vimena kAunsilamAM gAMdhI itihAsavi che. 6 sabhya hatAM. "bApanuM ghara'mAM | kevA kevA loko sahakArI tarIke bApujIne maLyA !paNa emaNe kadI potAnA dAdA sahita bhAratanA ke daMpatIo ane mAbApane phariyAda karI nahIM. pAnAMno sAro khelADI je hoya che te laIne rame che ;| mahAnubhAvonI jIvanakathA che tarachoDatAM saMtAnone hAthamAM kharAba pAnAM AvyAM, evI phariyAda karato nathI. e kahe che ke, | temaNe lakhI che. temanA bahena huM mArgadarzana ApatA. ['game tevAM pAnAM Ave, huM to e laIne barAbara ramato rahevAno; tArA bhaTTAcArya khAdIvikAsanA huM 1987mAM aruNa-sunaMdA ramata toDavAno nathI.' potAnA AkhA jIvanamAM bApujIe phariyAda kAmamAM lAgelA che. bhArata huM amerikA sthAyI thayAM. memphisa karI nathI ke, bhagavAne mane AvA sAthIo zA mATe ApyA athavA sarakAranA khAdI eDavAIjharI chuM zuM TenIsImAM temaNe ema. ke. Avo deza kema Apyo? je kAMI bhAge AvyuM, teno emaNe yogya ane borDanA teo sabhya che, ane gAMdhI InsTiTayUTa opha uttama upayoga karyo, evI adbhuta zakti emanAmAM hatI. ATalA kastUrabA sarvodaya nonavAyolansa sthApyuM. judA judA prakAranA lokone sAcavavA, emanI pAse moTAM moTAM kAma orgenAIjhezananA TrasTI che. huM aruNa gAMdhI bApunA zAMtikarAvatAM ane vaLI satyano droha kyAMya na thAya te mATe sAvadha rahevuM e dilhI sthita gAMdhI smRti enDa ahiMsAnA vicArono |kAMI nAnIsUnI siddhi nathI. darzana samitinA teo hAla huM vyAkhyAno dvArA prasAra kare che sudhI upapramukha hatAM. tArAnAM huM ane gAMdhI varlDa vAIDa HkAkA kAlelakara) putrI sukanyA bharatarAma raeN che ejyukezana InsTiTayUTa sAthe saMkaLAyelA che. kastUrabA sarvodaya orgenAIjhezana sAthe saMkaLAyelAM che ane dilhImAM - aruNa-sunaMdAnAM putrI arcanA rocesTaranI gAMdhI InsTiTayUTa tarachoDAyelI kanyAo mATe zALA calAve che. sAthe joDAyelAM che ane e vistAramAM gAMdhI vicArono prasAra kare devadAsanA nAnA putra gopAlakRSNa lekhaka che ane zrIlaMkA 8 che. putra tuSAra lekhaka che ane mahAtmA gAMdhI phAunDezana ane nirAzrito mATe kAma kare che. bhUtapUrva vaDApradhAna manamohana siMhe zauda lokasevA TrasTa dvArA bApunI ahiMsA ane bhedabhAvamukta sthApelA gAMdhI heriTeja mizananA vaDA che. vicAradhArAno prasAra karavA sAthe komI saMvAditA ane mAnava A hatA gAMdhI parivAranA gAMdhIkAryo sAthe joDAyelA thoDA adhikAra mATe kAma kare che. maNilAlanI putrI IlAe pitA ane sabhyo. anya sabhyo paNa potapotAnI rIte nAnuM moTuM karato haze dAdAnA pagale dakSiNa AphrikAmAM gAMdhIkAma cAlu rAkhyuM che. nelsana - paNa bApunA kAryo ane vicArane mATe kAma karanAra dareka bApunAM OM maMDelAe dakSiNa AphrikAne mukti apAvI tyAre IlA temanA parivAranA sabhyo ja nathI? bApunuM kAma karavA bApunA DIenae 8 kebineTamAM sabhya hatA. phiniksanI saMbhALa sAthe teo dakSiNa joIe ja tevuM thoDuM che? * * * AphrikAnA gAMdhI DevalapamenTa TrasTanA vaDA tarIke kAma kare che. bhArata mobAIla : 098213 36617. ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahyA-trIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka BA mahAtmA " mahAtmA gAMdhIjInA saMdhyAtra... AvanArI kSaNa para ApaNo koI aMkuza nathI, paNa sAme AvelI kSaNa para to pUrepUro aMkuza che sadhyAtrIo vizeSAMka #
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahImAM 5 phebruArI 2016 % prabuddha jIvanaH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka pRSTha 33 5 BSAMka : mahAtmA gAMdhI ane dakSiNa AphrikAnA sAthIo 1 yogendra parIkha = mahAtmA gAMdhIjInI saMdhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA saMkyAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka che mahAtmA [ makaraMda dave jemane 'uphare mArge cAlanAra' ane 'kaMThI toDanAra' kahe che te yogendra parIkhe gAMdhI vicArothI prerAI nAnI uMmare ja gAmaDAmAM jaI sevA karavAnuM vrata lIdhuM hatuM, te jiMdagIbhara sAme pUre taratA rahIne nibhAvyuM. sAthe zabdanI upAsanA paNa huM cAlatI rahI. tApI jillAnA beDakuvAdara gAmanA AdivAsI vistAramAM ane vyArAmAM trIsa varasa dizAsUcaka kAma saphaLatAthI karyuM. ? khetI, zikSaNa ane beMkane garIbo sudhI pahoMcADyA ane ochA vyAje athavA vyAjamukta dhirANa apAvI, utpAdananI TekanolojI ApI ane 1260 kheDUtone 40 gAmamAM devAmukta karyA. mahAtmA gAMdhIe ekavIsa varSa sudhI je bhUmi para hiMdI prajAnA adhikAro | mATe briTIza zAsana sAme bAtha bhIDI, te bhUminA temanA sAthIo vize prastuta lekhamAM temaNe mAhitI ApI che.] gokhale kahe che "mane gAMdhInA najIkanA paricayamAM AvavAnuM pratinidhi tarIke pasaMdagI karI. jo ke mulAkAto ane nivedanothI huM { saubhAgya maLyuM che ane emanA vize huM eTaluM ja kahIza ke temanA jevo kAMI pariNAma AvyuM nahIM. Avo TharAva mUkanArA hAjI habIba je pavitra, temanA jeTalo udAtta, temanA jeTalo hiMmatavAna ane temanA ane Teko ApanArA ImAna abdula kAdara bAvasIra hatA. gAMdhIjIe re huM jeTalo vizALa hRdayI mANasa A dharatI para kyAreya thayo nathI. paNa tene Teko Apyo hato. maMcurajI bhAvanagarI pArlAmenTanA sabhya che B A pustaka lakhavAno hetu lakhavAne khAtara to che ja nahIM. hatA. amItaalI ane dAdAbhAIno paNa sAtha hato. henrI solomana kaeN huM dakSiNa AphrikAnA itihAsanuM eka prakaraNa prajAnI AgaLa mUkavuM lio polAka TrAnsavAlamAM matAdhikAra dharAvatA hatA. emanuM jIvana huM Bka e hetu paNa nathI. paNa je vastune sAru huM jIvuM chuM, jIvavA IcchuM chuM sAduM ane ucca AdarzAvALuM hatuM. gAMdhIjInA saMparkamAM AvyA ane kAra ane jene sAru teTale daraje maravAne paNa taiyAra chuM ema mAnuM chuM, pachI InDiyana opiniyananA taMtrI banyA. huM te vastu kema utpanna thaI, tenI pahelI sAmudAyika ajamAyaza kema have laData nizcita banI hatI. madado maLavA lAgI. vepArI pArasI karavAmAM AvI, e badhuM prajA jANe, samaje ane pasaMda kare teTaluM zeTha rUstamajIe jaNAvyuM, "mArA sarva dezabAMdhavone ati namratApUrvaka re ane potAnI zakti pramANe amalamAM mUke te che. ane IzvarasANIe jAhera karuM chuM ke jyAM sudhI tamArI laDatano aMta -gAMdhIjI na Ave tyAM sudhI mArI milakata huM tamArA lAbhamAM kharacavA mATe che gAMdhIjIe kahyuM hatuM, "e paNa jANuM chuM ke AjakAla dezamAM mArI jAtane e milakatano TrasTI mAnuM chuM.' huM navayuvAnomAM cAlatA pavanane huM oLakhI zakyo nathI. eTale teo laDatanI pUrva taiyArI mATe TrAnsavAlamAM eka sabhA bharAI. enA # ane mArI vacce kaMIka aMtara hovAno AbhAsa Ave che. navayuvakonA pramukha Isapa IsmAIla miyAM hatA. gAMdhIjIe kahyuM ke satyAgrahano nI huM ToLAmAM huM muddala zobhato nathI. huM pachAta paDelo jaNAuM chuM. huM upAya ajamAvavAnI meM salAha ApI che. A salAha ApavAmAM huM pote pachAta paDyo ema nathI mAnato. mane ema lAge che ke navayuvaka rahelI saghaLI javAbadArI mArI che. OM vargane Aje emanI marajI pramANe kAma karavA devuM joie. paNa sorAbajI aDAjaNiyA vilAyatathI berisTara thaIne pAchA AvI | cAlu pavana sAthe huM ghasaDAvA mAgato nathI. gayA hatA. emaNe paNa jela bhogavI hatI. teo johAnisabargamAM gAMdhIjI te vakhate vilAyatamAM rahetA hiMdanA dAdA navarojIne rahetA hatA. 38 varasanI bharayuvAnImAM teo gujarI gayA. badhI vAtothI vAkepha rAkhatA. TrAnsavAla mATe rAjakIya sudhArA jAhera laDatanA bhaNakArA vAgatA hatA, tyAre kasturabA paNa e sAMbhaLatAM chuM karavAmAM AvyA. paraMtu koI pakSane svIkArya lAgyA nahIM eTale ane vicAratAM. emane potAne lAgyuM ke AmAM mAruM apamAna thaI rahyuM che ? che amalamAM mUkI zakAyA nahIM. potAnI para paDatI viTaMbaNAonI AkhI hiMdI strI jAti mAthe kalaMka coMTe che. huM rajUAta karavA eka pratinidhi maMDaLa racavAmAM AvyuM jenA pramukha 'to pachI A dezanA kAyadA mujaba huM tamArI patnI nahIM emane?" 6 abdula ganI ane maMtrI gAMdhIjI hatA. teoe badhI vigato rajU eka divasa emaNe gAMdhIjIne pUchyuM. karI potAno Akho kesa samajAvyo. hAIkamiznare temane sAMbhaLyA "hA. ane ApaNAM bALako ApaNAM vArasadAra nahIM." gAMdhIjIe EUR kharA paraMtu hiMdIo taraphanA vartanamAM kAMI sudhAro thavAnI AzA lAga joIne javAba Apyo. ke paDe evuM kAMI kahyuM nahi. nAtAlanI hiMdI mahAsabhAe TharAvyuM ke "to pachI cAlo ApaNe hiMda pAchA jatA rahIe; ahIM nathI huM eka pratinidhi maMDaLa vilAyata mokalavuM. gAMdhIjInI TrAnsavAlanA rahevuM." mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra '* mAnavuM kaMIka, ane jIvavuM tenAthI juduM, te aprAmANikatA che.. 1 sahayAtrIo vizeSAMka ja #E mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA #E
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahIbhI gI pRSTha 34 % prabuddha jIvanaH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka phebruArI 2016, - JhSaka vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka - mahAtmA gAMdhIjInA saMdhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA "e to kAyaranuM kAma gaNAya. ema karavAthI AkhI hiMdI komanI laDatanA samAcAra phelAyA tema tema Arthika madado AvavA mAMDI. A muzkelIono aMta nahIM Ave." gAMdhIjInuM valaNa evuM hatuM ke je kAMI phALo svecchAe-vinA mAgyuM ke "to pachI huM pote A laDatamAM joDAI zakuM nahIM ane jela Ave tenAthI saMtoSa mAnavo. 6 bhegI na thaI zakuM ?' - dakSiNa AphrikAno vepArI varga mukhyatve paisAdAra muslimono gAMdhIjI kastUrabAno utsAha bhAMgI pADavA nahotA mAgatA. hato. hiMduo emane tyAM nokarI karatA. gAMdhIjI to potAnI meLe che che paNa A vakhate kastUrabAnI tabiyata sArI rahetI nahotI; jelanA aikyanI bhAvanA para kAma karye jatA hatA. emanA manamAM be komo 6 duHkhono emane khyAla na hoto; ane eka vakhata laDatamAM paDyA vacce koI bhedabhAva na hato. amIra alIne lakhelA eka patramAM 8 huM pachI jo e nabaLAM paDI jAya to gAMdhIjInI to AbarUnA kAMkarA emaNe lakhyuM, 'hinduo ane musalamAno vacce hiMdamAM bhale matabhedo zuM ka thaI jAya. paNa kastUrabA makkama rahyAM. bIjI strIoe paNa eTalI haze. paNa dakSiNa AphrikAmAM to evA koI matabhedone sthAna nathI. BE OM ja makkamatA dAkhavI. eo kahe, "kasturabA jela jAya ane ame hiMdustAnanI mukti mATe A banne komo vacce sahakAra hovo joIe ? 6 ahIM bahAra rahIe e bane ja nahi. e batAvavA mATe banI zake te karavuM, e to mAro jIvanamaMtra che." gAMdhIjIe namavuM paDyuM. emane tathA badhAMne lAgyuM, jo strIoe A jIvanamaMtranI asara evI thaI ke badhI ja komanA loko laDatamAM OM jhaMpalAvavuM hoya to taiyArIo cUpacApa karavI joIe, koI jAtanI joDAyA. 2700 satyAgrahIoe jela bhogavI. emAMnA 21 mukhya che dhamAla thavI joIe nahIM. kastUrabA jyAre pahelI vakhata TaoNlsaToya lokomAM gAMdhIjI pAMca vakhata jelamAM gayA hatA. harilAla mohanadAsa 6 vADI para gayAM tyAre prathama emane pakaDavAmAM AvyAM hatAM, paraMtu gAMdhI cha vAra jelamAM gayA hatA. te vakhate emanI uMmara 20 varasanI 5 huM jyAre sattAvALAoe jANyuM ke e to gAMdhIjInAM patnI che tyAre hatI. teo "choTA gAMdhI' tarIke oLakhAtA hatA. maNilAla ke emane choDI mUkyAM hatAM. jo strIone na pakaDe to emaNe mohanadAsa gAMdhI 17 varasanA hatA. emaNe cha vAra jela bhogavI. huM johAnisabarga pahoMcI javuM. tyAM vinA paravAnA pherI karavI ane rAmadAsa gAMdhInI uMmara 15 varasanI hatI. devadAsa hajI bhamaraDe che 6 ema karI dharapakaDa notaravI. ramato hato ane phinikSamAM AzramamAM saunI sAthe raheto hato. strIoe javAba vALyo je du:kho paDaze te sahana karIzuM. ame kastUrabA jelamAM javA taiyAra thayAM tyAre emanI tabiyata sArI na huM EUR kAyadesara patnIo nathI evA ALathI thatA du:kha karatAM bIjuM hatI. Aja rIte thAMbI nAyaDu parivAre jela bhogavI hatI. pariNAma koI du:kha A duniyAmAM moTuM nathI.' e AvyuM ke satyAgraha zabdano udbhava thayo ane enA amalathI 6 aMte soLanI TukaDI taiyAra thaI ; AmAM cAra strIo hatI ane tenuM svarUpa ane artha AkAra pAmyAM. gAMdhIjI kahetA ke sAmenA re ke bAra puruSo hatA. rAmadAsa mohanadAsa gAMdhInI uMmara te vakhate mANasanuM mana jItavA mATe jAte sahana karavuM e ja teno ukela che. je paMdara varSanI hatI. gAMdhIjIno Akho parivAra laDatamAM homAI bIjo koI mArga nathI. emAM ja vijaya che. ane emanI vAta sAcI che gayo hato. e ja rIte bIjA parivAro paNa homAyA hatA. TharI. smarsa sAthe maMtraNAno mArga khUlyo ane teo jyAre chUTA 6 johAnisabargathI 11 baheno bhaLI. A TukaDImAM rAvajIbhAI paDyA tyAre gAMdhIjIe jAte sIvelI caMpala emane bheTa ApI hatI. maNibhAI paTela (rAvajIkAkA) hatA. hiMdIomAM jAgRti phelAI potAne haMphAve evA je thoDA mANasono paraco smasane thayo emAM zuM EUR tema giramITiyA paNa satyAgrahamAM joDAyA. khANiyAonI sabhA gAMdhI eka hatA. = thaI. emaNe paNa kAma baMdha karI dIdhuM. emane traNa pauMDano kara smarsanA maMtrIe lakhyuM che, 'tame loko mane jarAya gamatA nathI zuM $ Apavo bhAre paDato hato. e dUra thAya to teo kAme caDI javA ane tamane madada karavAnI mArI jarAya IcchA nathI. paNa huM zuM karuM? ? ke taiyAra hatA. A prasaMgoe samagra hiMdI samAjane hacamacAvI kADhyo tame amArI muzkelImAM amane madada karo cho, pachI ame tamArA re tethI jela javAno ane sakhata kedano bhaya dUra thayo. khANo ane upara kevI rIte hAtha uThAvIe? huM to IcchuM chuM ke amArA che huM khetaro kAmacalAu jelo banI gayA. gAMdhIjIe nyukesalathI kUca haDatAliyAonI mAphaka tame paNa hiMsAnI nIti apanAvo. tame huM karI ane thANuM cArlsaTAunamAM jamAvyuM tyAre thaMbI nAyaDue ema karo to tamane kema pahoMcI vaLavuM e amane AvaDe che. paNa tame huM nyukesalanuM thANuM sAcavyuM. maNilAla mohanadAsa gAMdhI, prAgajI to duzmanane paNa hAni na pahoMcADo. tame jAta para du:kha vahorIne $ dU desAI ane surendra meDha vinA paravAne pherI karatAM pakaDAyA. emanI jIta meLavavA mAgo cho ane vinaya ane prema kadI cUkatA nathI. = mAgaNI hatI ke "amane bhAremAM bhAre sajA karo." emane sAta AnI AgaLa ame kevaLa lAcAra banI jaIe chIe." huM dinanI sajA pharamAvavAmAM AvI. smaTsa jAte lakhatA hatA, "huM ke je, traNa dAyakA pahelAM gAMdhIno . mahAtmA gAMdhIjInI saMsthItra ne manuSya potAnA vicAranuM utpAdana che. jevuM te vicAre che, tevo te bane che. A sahayAtrIo vizeSAMka ane mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka da mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahImAM 5 phebruArI 2016 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dda pRSTha 35 ] 5 BSAMka : = mahAtmA gAMdhIjInI saMdhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInI saMdhyAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA virodhI hato te, Aje emane vaMdana karuM chuM. A mANasano virodha jatI hatI. gAMdhIjI ciMtAtura rahetA. paNa komanA lAbha mATe lIdheluM che karavAnuM mArA nasIbamAM lakhAyuM hatuM. paraMtu tyAre mane emanA kAma pUruM karyuM ja chUTako evuM vicArI priToriyAmAM paDI rahyA. chevaTe huM 6 mATe khUba mAna hatuM...je prazna e hAthamAM le tenA ukela mATe eka polAkano tAra Avyo ke kastUrabA Icche che ke tame turata Avo. 6 paNa upAya bAkI rAkhe nahi, koIne dhikkAre nahi ane ati kaparA saune lAgyuM ke kastUrabA emanI chellI ghaDIo gaNatAM haze. tAra re saMyogomAM paNa dhIraja dhare. emanuM koI kArya mANasAIthI raMgAyA maLatAM gAMdhIjI na bolyA na cAlyA. emane kahyA vinA enDrujha pha vinAnuM hoya nahi. jelamAM emaNe mAre mATe caMpalanI eka joDa surata smaTsane maLyA ane A tAranI vAta karI. gAMdhIjInI ? 6 sIvI hatI. ane emane choDavAmAM AvyA tyAre e emaNe mane ekaniSThAthI smarsa cakita thaI gayA. Tebala upara paDelA haDatALa ? chebheTa dharI! tyAra pachI keTalAya unALA sudhI meM e caMpalo vAparI aMgenA kAgaLo haDaselI emaNe samAdhAnInA kAgaLo hAthamAM lIdhA che hatI, jo ke Aje mane lAge che ane gAMdhIjI sAthe chevaTanI je che ke A mahAna mANasanA puNya smaraNa cokhavaTa karavAnI hatI te karI lIdhI. 5 pagarakhAmAM paga ghAlavA mATe kAgaLonI Apale thaI ke turata 6 huM paNa huM lAyaka nathI. dareka dharmanA gAMdhIne meM pahelavahelA 1907nA DisembaranA chellA gAMdhIjI ane enDrujha phiniksa javA huM ane dareka jAtinA...khAsa divasomAM joyA. eziyAIonA e netAne maLavAno meM nizcaya mAnI ravAnA thayA. karIne kacaDAyelA varganA emanAM kayA. gAMdhIjI enDrUjhane cArlI kahIne = kAmamAM khUba ja sahAnubhUti hoya | risika ane enDarasana sTrITanA khuNA para AvelI emanA saMbo dhanA hatA ane enDajha 2 ke che. emanAmAM koI prakArano ophisa bIjI badhI ophisa jevI ja hatI. emAM eka nAnI, gAMdhIjIne mohananuM saMbodhana karatA che jAtibheda agara vargabheda nathI. capaLa, sukalakaDI mUrti mArI samakSa AvIne UbhI rahI. enI| hatA.banne AjIvana gADha mitro banI cAmaDIno varNa zyAma hato, AMkho paNa kALI hatI, paraMtu enA rahyA. huM mahAnubhAvitAnI pratIti karAve caherA para camakI raheluM smita ane sIdhI, nirbhIka dRSTi sAmAnA je loko sarjanazIla ane svataMtra ? zuM tevA manuSyatvathI bharelA e, hRdayane jotAMveMta jItI letI hatI. enI umara ADatrIseka varasanI vicAro dharAvatA hoya che, emanA 6 bIjA badhAthI nirALA paDI jAya haze, paNa zira para kyAMka kyAMka camakatI rUparekhAo kAmanA jIvananA aMte vaicArika stare bhAre bojAnI cADI khAtI hatI. e aNizuddha aMgrejI bolatA ajaMpAbharI ekalatA anubhavatA hatA ane atyaMta saMskArI che ema dekhAI AvatuM hatuM. ' laDatanA samAdhAnano kharaDo | hoya che. gAMdhIjIne paNa A vyathAno zuM taiyAra thayo. A be aThavADiyAM | mane besavAnuM kahIne emaNe mArI mulAkAtano heta pachaDyo. anubhava thayo hato. emaNe to BE gAMdhIjI mATe kasoTIrUpa meM e vize khulAso karyo tyAre mAruM kahevuM dhyAnathI sAMbhaLI potAnA kayA guNa ane avaguNa hai nIvaDyAM. kastUrabA chUTyA pachI rahyA. mAruM kahevAnuM pUruM thayuM eTale eziyAIonI sthiti vize saMtAnomAM UtaryA che tenuM pRthakkaraNa 6 OM emanI tabiyata sArI rahetI na emaNe TUMkA paNa muddAsaranAM thoDAM ja vAkyomAM bahu spaSTa paNa karyuM che. huM hatI. gAMdhIjI ane ene rajUAta karI. AvI TUMkI, sIdhI ne spaSTa rajUAta karatA vAkyo pahelI ja vAra mArA sAMbhaLavAmAM AvyAM haze. emaNe nAnAmAM che phiniksathI priToriyA AvyA gAMdhIjInI trIjI peDhI phariyAda 6 * tyAre paNa e pathArIvaza hatAM. nAnI vigatano paNa dhIrajathI khulAso karyo ane bahu ja dhIraja kare che ke bApue saMtAnonA bhaNatara che ATasa relave tALane lIdhe ane spaSTatAthI potAnI vAta emaNe mAre gaLe utArI. tarapha dhyAna na ApyuM. TaoNlsaToyanI paNa A vyathA hatI! AvI enA kAmamAM rokAI jatA eTale | emanAmAM rahelI zAMta-svastha zakti, hRdayanI mahAnatA ane carcAo cAlatI hatI chatAM pAradarzaka prAmANikatAnAM mane je darzana thayAM tenAthI huM e hiMdI ekalatAmAMthI zrIkRSNa, isu khrista, huM banenA jIva be ThekANe hovAthI netA prati ekadama AkarSAyo. ame chUTA paDyA tyAre amArI sokreTisa paNa pasAra thayA hatA. paNa huM emanI ciravidAya bAda prajAne emAM dhArI pragati thatI nahotI. vacce mitratAnI gAMTha baMdhAI gaI hatI. daramyAna phiniksathI je tAro emanuM mahattva samajAyuM tathA emane hai | joseka Doka anusaravA prerAyA. * * * AvatA te parathI mAlUma paDatuM (anu.: bAlubhAI pArekha) hatuM ke kastUrabAnI mAMdagI vadhatI mobAIla : 09909974133 ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA ## mahAtmA gAMdhIjInA sayA zarIranI svacchatA jeTaluM ja dhyAna AtmAnI svacchatA para ApIzuM to ja badhuM yogya thaze. sahayAtrIo vizeSAMka ##
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahImA gI pRSTha 36 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dhra phebruArI 2016 gAMdhIjI ane temanA AzramanA sAthIo vizeSAMka B mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahadhyAtrIo vizeSAMka ! mahAbhArka 1 nIlama parIkha keka ajANyAnI oLakha dIdhI, zarUAta karI tyAre 1904mAM bApu sAthe satyAgrahamAM joDAI gayA. huM ne kaika ughADI te gharanI DelI, maganalAlabhAImAM jJAna, bhakti ane karmanI triveNI hatI. sarvasvano 6 dUranA sAthe goTha karAvI, tyAga karI teo bApu je kAma soMpe te AMkho mIMcIne pUruM karI ja ! ne pArakAMne kIdha baMdhavA belI. nAkhe. dara budhavAre InDiyana opiniyana pragaTa karavuM, tyAMnI hindI 2 -gItAMjali...ravIndranAtha TAgora janatAne mArgadarzana ApavuM, AzramanI dinacaryA ane bALakone ke gAMdhIjInA moM para smita ramatuM rahetuM. dakSiNa AphrikAnA saMbhALavAnI javAbadArI emane mAthe hatI. teo kahetA ke mAro huM satyAgrahanI saphaLatA pachI emanI pAse seMkaDo mANaso emanI jaMgalI svabhAva bApue na pheravyo hota to e AMdhaLA krodhe mArI chuM sAthe kAma karavA utsAhapUrvaka AvatA. motIlAlajI, javAharalAlajI, pAse keTalAye pApa karAvyA hota! zuM rAjendrabAbu jevA-potAnA vistAranA netAo ane biralA, kastUrabhAI 1915mAM bApu sAthe hiMda AvyA pachI kocarabamAM ane 6 ke aMbAlAlabhAI jevA zrImaMto paNa AvatA. moTA moTA vidvAno ane sAbaramatI AzramanA saMcAlananuM saMpUrNa kAma emane mAthe hatuM. bApue huM deza-videzanA dhuraMdharo paNa AvatA to jemanI pAse eka TaMkanuM khAvAnuM khAdInuM bIja vAvyuM paNa ene pALIpoSIne ucheranAra maganalAlabhAI re ke paheravAnA kapaDAM na hoya evA garIbo paNa AvatA. samAjathI hatA. khAdI kArya emane mATe upAsanA hatI! covIsa varSa sudhI re ke kacaDAyelA, dabAyelA dukhiyArAo paNa AvatA. AvA badhAnI gAMdhIjInI akhaMDa sevAmAM ekapaNa divasa ArAma karyA vinA zAzvata che ADakatarI asara AzramanI baheno, bALako ke bhAIo upara e rAta pA zAMti pAmyA! rAmAyaNamAM je sthAna hanumAnajInuM hatuM tevuM ja sthAna @ thaI ke, mANasa moTA hoddA upara che, athavA paisAvALo che tethI bApunA jIvanamAM maganalAlabhAInuM hatuM! 6 enAthI aMjAI javuM nahIM ne sAva garIba ke nirAdhAra hoya teno 1 xxx # tiraskAra karavo nahIM, paNa mANasane mANasa tarIke jovAnI Teva bApunA jamaNA hAtha jevA sAthI mahAdevabhAI desAI hatA. huM PS paDI. bApue Dagale ne pagale saune sAvadha rAkhyA karyA tathA 'sadA amadAvAdamAM emane jotAMveMta bApue kahyuM, 'tamAruM sthAna to mArI huM huM satya ane prema pragaTAvya jA'..no maMtra Apyo. anekone puSkaLa sAthe che.' prathama dRSTie ja tArAmaitraka racAyuM ane tyArathI ja saMbaMdha che saMskAra ApIne samAjanuM naitika, bauddhika ane kartutvanuM stara UMcuM dhIre dhIre ekAtmakatA sudhI pahoMcyo! ekavAra tAvanA sannipAtamAM zuM lAvavAno mahAprayatna gAMdhIjIe karyo. bApu mahAdevanuM nAma moTethI bolatA rahyA ane kahetA hatA ke huM BE gAMdhIjInA jIvanamAM AvelI vyaktio to tana-mana-prANathI 'samAjanI amuka kurUDhio sAme satyAgraha calAvavAmAM tame mane #E 3 otaprota thaI aMta lagI emanI sAthe ekarasa banI hatI. temanuM sAtha Apo." e ja rIte ekavAra jyAre mahAdevabhAI sakhata mAMdA huM AtmasamarpaNa anupama hatuM. paDyA tyAre aspaSTa uccAraNothI bolatA hatA ke, "mArA be | bApu ane kastUrabAno parasparano prema ane aikya gajabanuM jIvanasAthI che, eka durgA, bIjA bApu. huM bannene sarakho vaphAdAra pheM jai hatuM. kastUrabA AraMbhathI aMta sudhI bApunA badhA vicAro, puruSArtho rahIza.' banne vacce AvI Atmika abhinnatA AzcaryakAraka hatI! zuM huM mAnasika saMgharSanA sAkSI ane jIvana zuddhinI jehAdanAM sahakAriNI mahAdevabhAIe covIse kalAka bApunI ananya sevA karI. emanA re rahyA. kastUrabAnuM akhaMDa Atma-samarpaNa ane vizuddha svArthatyAgamAM kapaDAM dhovA ke kamoDa sApha karavA uparAMta TapAlanA javAbo lakhavAnuM meM naiSThika prema ja hato. kAma to kharuM ja; paNa jarUra paDye ucca sarakArI amaladAro sAthe ke zuM - bApunA bhatrIjA maganalAla khuzAlacaMda gAMdhI AzramanA e sarvazreSTha dezanetAo sAthe teo 'viSTi' paNa karatA. prANa hatA. bApu haMmeza kahetA, "enA teje huM prakAzyo...mArA teo zorTahenDa nahotA jANatA paNa emanA lakhavAnI jhaDapa che uM hAtha, paga, AMkho badhuM maganalAla ja hatA. meM to rakhaDyA karyuM ne asAdhAraNa hatI. bApunA bolelA zabdamAMthI ekapaNa zabda cUkatA huM Azramane bevaphA rahyo. emaNe racanAtmaka sevAnuM mUka ane niSkAma nahIM. 'yaMga InDiyA' ane 'harijana'mAM varSo sudhI sAptAhika patra OM karma ja pasaMda karyuM. sonuM agnimAM tapIne so TacanuM thAya tema lakhatA jemAM bApunI te vakhatanI pravRttionuM ajAyaba ane javalaMta chuM E maganalAla svAgnimAM tapIne so naMbaranuM sonuM thaIne gayA!! varNana karatA. emanI saMpUrNa rojanIzI have saMpAdita thaIne jovA 6 huM 1903mAM dakSiNa AphrikA bApu sAthe pote vepAra karI kamAvA maLe che. re gayelA. paNa bApue jyAre phiniksamAM sArvajanika jIvananI bApu emanA prANa hatA. sevAgrAmanI asahya garamImAM emanuM ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka B mahAtmA gAMdhIjInA sahyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka 4 mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka BA mahAtmA " jInA sahadhyAtrIo viro mahAtmA gAMdhIjInA sahasthA" 0 saMkalpabaddha AtmA ane acaLa zraddhA vaDe manuSya itihAsano pravAha badalI zake che. sahayAtrIo vizeSAMka #
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotmA gI phebruArI 2016 prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dda pRSTha 37 | : hSAMka : = mahAtmA gAMdhIjInI saMdhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA saMkyAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka che mahAtmA raktadabANa khUba vadhI jatuM tyAre bApu emane ThaMDI jagAmAM cAlyA sevAnuM adhUruM raheluM kAma pUruM karavAno saMkalpa karI potAnI mAlikInI badhI re javAnuM kahetA. paNa vardhA sTezana pahoMcatA sudhImAM sakhata cakkara jamIna go-savA saMghane samarpita karI!! huM AvatA. moTara pAchI levaDAvI pAchA sevAgrAma pahoMcI bApunA satyAgraha Azrama jIvana sAthe otaprota thaIne gAMdhIjInA huM TU caraNomAM mAthuM mUkI kahetA, "maratI vakhate mAre ApanuM sAnnidhya Adarzone ane sevAkAryone vyakta rUpa ApavAnuM kAma r joIe che.' emanI e IcchA mujaba bApunuM kAma karatA karatA kizoralAlabhAI, naraharibhAI ane kAkAsAhebe karyuM. kizoralAla5 pUnAnA AgAkhAna mahelamAM-yaravaDA jelamAM, potAno deha choDyo! bhAI akolAmAM vakIlAta karatA hatA. ThakkarabApAnA sevAkAryathI che bApunI kAma karavAnI badhI khUbI, ane enI suvAsa mahAdevabhAInI prabhAvita thaI kizoralAlabhAI ane naraharibhAI banne gAMdhIjInuM che $ daSTimAM, vANImAM ane kalamamAM AvI gaI hatI. sevAkArya karavA caMpAraNa gayA tyAre temane bannene oLakhI laI du xxx bApue kahyuM, 'tamArA bannenuM kAma ahIM nathI. tame sIdhA satyAgraha eka trIsa varSano tejasvI juvAna-jenAmAM vyApArI sUjhabUjha Azrama jAo ane tyAMnA rASTrIya zikSaNanA kAme joDAI jAo." ru huM ane vyavahArakuzaLatA sAthe dezabhakti ane adhyAtma prema hato. kAmano svIkAra karyA pachI enI tarapha pUrI niSThA ane ananya sevA huM 6 teNe bApunA jIvanamAM praveza karyo ane mAgaNI karI, "mane ApanA karavAno svabhAva hovAthI gujarAta vidyApIThamAM keTalAMka varSo uttama 5 che pAMcamA putra tarIke svIkAro." e hatA jamanAdAsa bajAja. emaNe sevA karI. jelamAM paNa jaI AvyA. kizoralAlabhAInI pahelethI ja re PS potAnA AkhA kuTuMbane ja bApunI tathA svarAjyanI sevAmAM samarpI vRtti virakta ane AdhyAtmikabhAvanI hatI. eTale ekavAra re dIdhuM tathA potAnI badhI saMpatti anAsaktabhAve rASTrane caraNe dharI IzvaradarzananI tAlAvelI lAgavAthI eka varSa AzramanI bahAra ? dIdhI. bApue emane gosevAnuM kAma batAvyuM. bApunI preraNAthI rahyA. mananuM samAdhAna thavAthI pAchA Azrama huM bApunI tamAma racanAtmaka pravRttiomAM temano sakriya sahakAra AvyA. azakta zarIra ane damanI vedanA chatAM paNa mananI zAnti chuM hato. vardhA ane tenI AsapAsanI saMsthAonA sthApaka, poSaka ane samatolavRtti gumAvI na hatI. huM ane saMcAlaka hatA. bApu paNa haMmezA kahetAM ke jamanAdAsa sivAya emanA patnI gomatIbenanA sahakArathI bApunuM kAma varaso sudhI che 6 ATalI badhI pravRttiono bhAra koI na UMcakI zake. vaLI koMgresanA karI zakyAM. savinaya kAnUna bhaMganI laData vakhate mahAdevabhAInI 6 kuM khajAnacI ane kArobArI samitinA sakriya sabhya hatA. ghaNIvAra tabiyata ghaNI lathaDI tyAre ane pachI 1940mAM pyArelAlajI jelamAM ? je svecchAe jela paNa gayA hatA. tyAM eka vIra sainika tarIke potAnI gayA temanI jagyAe bApuno badho patravyavahAra teo saMbhALatA je khumArI ane khamIra paNa dekhADatA hatA. pote rASTrasevA karatAM hatA ane bApune madada karatA hatA. gAMdhI sevA saMghanA adhyakSapade hai karatAM ane badhA kSetronA asaMkhya rASTrasevakone AtmIya bhAve AcAra vicArano sumeLa, zreSTha cAritrya ane gAMdhI vicAranI pAkI huM apanAvI madada ApatA. sAthe potAnI aMdara jIvana zuddhinI satata oLakha evA kizoralAlabhAInI pasaMdagI A pada mATe gAMdhIjIe sAdhanA cAlatI rahetI. karI. pAMca varSa sudhI A pada zobhAvyuM ane saMghanI zobhA vadhArI! che sevAgrAmamAM jamanAlAlajInI bimArInA samAcAra sAMbhaLIne rASTrIya mahAsattA koMgresanuM vidhAna banAvavAmAM paNa emano ? uM tarata bApu potAnI sarpagaMdhAnI davA sAthe vardhA nIkaLI paDyA. paNa mahattvano phALo hato! huM teo pahoMce te pahelAM ja jamanAlAlajIe zvAsa choDI dIdho hato. naraharibhAI parIkhanI bahumukhI pratibhA gAMdhIjInI pAse AvyA chuM che temanuM mAthuM bApue khoLAmAM lIdhuM ane bolyA, 'bhAI, tU to merA pachI pragaTa thaI. zarUAtamAM satyAgraha Azrama ane pachI gujarAta dR pAMcavAM putra banA thA, to mujhase pahale jAnA terA dharma nahIM thA.' vidyApIThamAM adhyApaka. aneka taruNomAM rASTrIyatAnA saMskAra sIMcyA. $ bApune sakhata AghAta lAgyo hato. maganalAla gAMdhInA mRtyue jyAre buniyAdI tAlIma aMge sthApanA thaI tyAre tenA pramukha tarIke huM 6 bApune pAgala banAvI dIdhA hatA. tevo ja du:kha-anubhava sAbaramatI, thAmaNA ane sevAgrAmamAM grAmasevaka vidyAlayo temaNe ? jamanAlAlajInA mRtyuthI sahana karavo paDyo. 1942mAM bApunA calAvelA. jIvananA chevaTanA samayamAM mahAdevabhAInA ane kastUrabAnA anyAyano pratikAra ane bahAdurInA saMskAra emane vArasAmAM huM mRtyunA AghAto sahana karavA paDyA. maLelA. kaoNlejamAM prinsIpAla harTa sAme 'harsTa Ijha varsTa'nuM sUtra huM bApunA jIvanamAM jamanAlAlajInuM sthAna ananya hatuM. potAnI ApI jhuMbeza upADelI. satyAgraha AMdolanamAM pUrA utsAha sAthe mAlikInI Azare 75 ekara jamIna temaNe amadAvAda ane sevAgrAma joDAyelA. sAbaramatI, yaravaDA, visApura ane nAsikanI jelamAM huM Azramane tathA hindustAnI tAlImI saMghane arpaNa karI dIdhI hatI! temanI paNa satyAgrahI tarIke rahelA. laDavaiyA tarIkenuM sAcuM svarUpa jaNAyuM ? dAnavIratAno DaMko dezabharamAM gajavyo hato. bApue temane potAnI dharAsaNA mIThA satyAgraha AMdolanamAM. je rIte mAra khAdho, lohI ke 2 "kAmadhenu' kahyA hatA! jamanAlAlajInA patnI jAnakIdevIe patinuM gau- luhANa thayA chatAM aNanama ane ahiMsaka sainika ja rahyA. 1942mAM ? ## mahAtmA gAMdhIjInA sahadhyAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka che mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA karI pAMca lai mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra 0 bhayano paNa koIka bacAva thaI zake, paNa kAyaratAno kadI nahI. 1 sahayAtrIo vizeSAMka
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahIbhI gI pRSTha 38 % prabuddha jIvanaH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka phebruArI 2016, |Saka : mahAbhI to sarakAre zarUAtamAM ja pakaDI lIdhA. paNa dAkhalA itihAsamAM nathI. bApue temane kahyuM, tame itihAsane za ke bhAMgaphoDanI pravRttiomAM virodha to kharo ja paNa sAthe aMgreja lakho cho, huM itihAsa ghaDanAro sarjaka chuM. mAre to duniyAne batAvI che huM sarakArano virodha karIne paNa keTalIka patrikAo kADhI ane temanA ApavuM che ke, pavitratama sAdhanothI vyakti ane rASTra svataMtra thaI hai kuM nAma sAthe chApI. A khullI patrikAo sarakAra jIravI na zakI zake che. pachI to banne gAMdhIjInA gujarAta vidyApIThamAM joDAyA phU jai eTale pharI pakaDyA. ane eka vakhata jelanI havA paNa khAdhI ! saradAra vallabhabhAI paNa huM emanuM racanAtmaka kAryakartA tarIkenuM jIvana caMpAraNanI zarUAtamAM gAMdhIjInI vicArasaraNInI ThekaDI uDADatA hatA paNa meM madhubanInI zALAthI zarU thayuM hatuM. pachI gUjarAta vidyApITha ane pachIthI bApunA pratyakSa AcaraNathI temane jIvananuM satya samajAyuM ke huM surata jillAnA haLapationI sevA mATe bAraDolInA sarabhoNa ane bApunA sAthI banyA! gAme dhUNI dhakhAvI beThA. chellA divaso sudhI A rAnIparaja - 1936mAM gAmaDAmAM ekalA rahevAnA uddezathI gAMdhIjI segAMvamAM ke 9 AdivAsI prajAnuM hita emanA hRdayamAM ghara karI gayuM hatuM. AvIne rahyA. tyAra pachI sAbaramatIthI zrI cImanalAlabhAI zAha, ja huM bAraDolI satyAgrahamAM kheDUtonI Arthika sthiti aMgenA vicAro bhaNazAlIbhAI, pyArelAlajI, kanu gAMdhI, mIrAbahena, huM 8 vikasita karavAmAM emanuM sthAna arthazAstranA vizeSajJa tarIke mahattvanuM amatussalAmabahena, baLavaMtasiMhajI, pAranekarajI, nANAvaTIjI, 6 zuM hatuM. emanI sAhitya prIti paNa adbhuta hatI. yuvAvasthAmAM jyAre pote lIlAvatIbahena Azara, munnAlAlajI, DAhyAbhAI jAnI vagere segAMva zuM koI kAma utAvaLa karavA jatA to patnI maNibahena potAnI rahevA AvI gayA. tyAre sevAgrAma AzramanI vyavasthA saMbhALavAnuM ? huM dIrghadRSTithI ane zubha AzayathI sAcavI letA. kAma cImanalAlabhAIne soMpeluM. mahAdevabhAI ane vinobAjI vardhAnI ? XXX maganavADImAM rahIne grAmodyoganI saMbhALa tathA TapAla vi.nuM kAmakAja huM dakSiNa AphrikAthI gAMdhIjI svadeza pAchA pharyA tyAre dezanA saMbhALatA. A suzikSita vidvAna lokoe ja temane oLakhyA ane potAnI sAmAjika sevAgrAmano Azrama 'satyAgraha AMdolananuM kendra banyo. rAmadhana huM ane rAjakIya saMsthAo tarapha gAMdhIjIne kheMcavAno prayatna karyo. ojhA nAmano eka polIsa sipAhI paNa nokarI choDI AzramamAM huM 6 temanAmAM dezAbhimAna hatuM paNa zuM karavuM tenI sUjha nahotI. keTalAMke rahyo. vardhAnA TAMgAvALAoe paNa sarakArI adhikArIo sAthe 6 huM gAMdhIjInA vicArano ane mArgano upahAsa karyo hato. keTalAkane asahakAra karyo hato!! AzramanA lagabhaga badhA ja bhAIbahenoe ? che pahelAM zaMkA lAgatI hatI, paNa bApunA sahavAsamAM AvyA pachI jela bhogavelI. temAM koIpaNa pAchuM paDyuM nahIM. kedIo upara julama ke zaMkA dUra thatAM teo temanA AzramamAM gAMdhIjI rahetA. kasturabA rahetAM ane bIjA ghaNA dANAM thato to paNa A "ka purA anuyAyI banI gayA! |bhAIo baheno. bALako ane bAlikAo rahetAM temAM |bhAIo, baheno, bALako ane bAlikAo rahetAM, temAM gujarAtanA satyAgrahIo namyA nahI ja. OM kAkAsAheba kAlelakare to |hatA. mahArASTranA hatA. paMjAbanA hatA. siMdhanA hatA. madrAsanA gAMdhIjI potAnA A jUnA, zuM kada eTalo vAda-vivAda kayo ke |hatA, nepALanA paNa hatA. hiMdustAnanA hatA ne hiMdustAna bahAranA niSThAvAna sAthIone koI kaNa 2 gAMdhIjIe temane potAnA |gorAo ane cInAo paNa AvIne rahetA hatA. divasa bhulyA nahotA. 2 ha AzramamAM AvIne rahevAnuM | teo sau khAdI paheratA ane niyamita reMTiyo kAMtatA savAre teomAMnA koInA mRtyu pachI huM huM AmaMtraNa ApyuM. to zuM 'huM cAra vAgye UThI prArthanA karavA bhegAM thatAM ane pAchAM sAMje paNa khullI rIte temanA guNonuM che adhyAtma-sAdhanA karanAro prArthanA karavA bhegAM maLatAM. tyAM teo zloko bolatAM, bhajana gAtAM smaraNa, prArthanA vagere dvArA bhavya zuM 6 mANasa ! ahiMsA mATe pUrepUro ane rAmadhUna macAvatAM. vaLI teo "gItA'nuM pArAyaNa paNa karatAM, aMjali paNa ApatA hatA ! 6 Adara che paNa ahiMsAnuM baMdhana prArthanA pachI gaMdhIjI pravacana karatA. || A sau satyAgrahI sAthIonI chuM de svIkAravA huM taiyAra nathI.' | AzramamuM moTuM rasoDuM AzramavAsI baheno ja calAvatI. teo vistRta mAhitI sthaLanI maryAdAmAM zuM ke gAMdhIjInA sAnnidhyamAM rahyA pachI vArApharatI rasoI karatI ane koThAramAM anAja sAphasUpha karatI. Akho rahevAnuM hovAthI nathI ApI zakatI ke che temanAmAM parivartana thatuM gayuM ne Azrama eka rasoDe jamato hato. rasoImAM teo masAlA, maracAM, eno manamAM raMja che ja. kSamApanA! ! huM temane ahiMsAno sAkSAtkAra hiMga, vaghAra jevuM evuM nAMkhatA nahotA. sAdo ane svaccha khorAka chatAM A sau sAthIonuM pU. bApunI huM 5 thayo! temaNe potAnA dosta banAvatA. gAMdhIjI pote pIrasatA. AzramamAM harijano saunI sAthe sAthe adamya smaraNa karI aMjali 5 { AcArya kRpalAnIne paNa rahetA ane saunI sAthe Azramane rasoDe kAma karatA tathA bhojana ApavAnI taka ApavA badala zrI re 3 bolAvyA. teo itihAsanA letA. AzramamAM svacchatAnI cIvaTa bahu 2khAtI hatI. muMbaI jaina yuvaka saMghanA hoddedArono prophesara hatA eTale kahe, AzramavAsIo jAte pAyakhAnAnI saphAI karatA. hArdika AbhAra mAnuM chuM 2 ahiMsAthI svarAja maLavAnA eka | jugatarAma dave). * * * WN mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka B mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA " mahAtmA gAMdhIjInI saMsthAmAM '0 mArI paravAnagI vinA koI mane IjA pahoMcADI zake nahIM. sahayAtrIo vizeSAMka :
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotmA gI phebruArI 2016 prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dda pRSTha 39 | ' Saka para mahAtmAnA rahasyamaMtrIo || jayAbena zAha = mahAtmA gAMdhIjInI saMdhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA saMkyAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka che mahAtmA [ vajubhAI zAha, variSTha gAMdhI sainika, saurASTra sTeTa ne gujarAta-muMbaImAM hoddAo zobhAvyA. saMsthA koMgresamAM pramukha. jayAbahena zAha temanAM patnI. vajubhAInA gayA pachI khUba racanAtmaka kAryo saMbhALyAM. khUba jAmelAM gAMdhI kAryakara. 'saurASTranA svAtaMtryaseniko ? ane laDato' nAmano bRhada graMtha lakhyo che jemAM bAraso jeTalA svAtaMtryavIrono paricaya che. saurASTra ranacAtmaka samitinuM TrasTa saMbhALatAM. teo rAjasabhAnA sabhya hatA ane loka bhAratInA pramukha hatA. ] | sarve zubhopamAyogya-mahAdevabhAI "mahAdevabhAI ane huM elaela.bI.mAM 1913mAM sAthe pAsa thayelA. 4 huM mahAdevabhAIne kizoralAla mazarUvALAe 'sarve zubhopamAyogya' e daramiyAna paraspara saMbaMdha cAlu rahyo.' huM kahIne birAdavyA to koIe zukratAraka samA kahyAM to vaLI ema 1913mAM phArbasa sabhA taraphathI lorDa moralenA "ona Tre chuM paNa kahevAmAM AvyuM ke teo satyam zivam suMdaramnI pratikRti kompromAIjha' pustakano anuvAda karavAnI vAta AvI tyAre chuM dU samA hatA, to koIe ema kahyuM ke devI saMpata baMdhAvIne kiratAre mahAdevabhAI orIenTala TrAnsaleTaranI oNphisamAM kAma karatA hatA. dU ke ApaNI vacce mokalyA. svAmI AnaMde yogabhraSTa AtmA mAnyA. temaNe anuvAda karavA mATe nAma mokalyuM, bIjA harIpho paNa hatAM, huM AmAM badhuM ja samAI gayuM. paraMtu mahAdevabhAIno anuvAda pasaMdagI pAmyo ane eka hajAranuM AvA puruSano janma suratanA olapADa tAlukAnA sarasa gAme inAma meLavyuM. AzramamAM AvyA pachI te kAma pUruM karyuM temAM te zu 1892nA jAnyuArInI pahelI tArIkhe thayelo. mahAdevabhAI kAkAsAhebe madada karelI. A anuvAdita pustakanuM nAma "satyAgrahanI ! bhagavatIrUpa mAtA ane zikSaka pitAnA putra. mahAdevabhAIne be maryAdA' rAkhavAmAM AvyuM. huM moTAbhAI hatAM. Arthika sthiti gAMdhIjI 1915mAM bhArata sai kaMIka nabaLI ema chatAM putrone mahAdevabhAInI DAyarI AvyA. kocarabamAM Azrama zarU haiM 6 ochuM Ave tevuM zikSaka pitA karyo ane AzramanA uddezo temaja dU mahAdevabhAI 1917mAM gAMdhIjInI sAthe joDAyA tyArathI te ke thavA detA nahIM. niyamAvalIno musaddo taiyAra karyo che 1942mAM temano dehAMta thayo tyAM sudhInI DAyarI temaNe lakhelI che. 6 meTrika pachI elaphinsTana ane e aMge mitronA abhiprAyo ; kaoNlejamAM dAkhala thayA ne gAMdhIjInA patravyavahAranI, temanAM bhASaNonI, vyaktionI sAthe | mAgyA. tyAre naraharibhAI, thayelI vAtacItonI tema ja vividha viSayo uparanA temanA vicAronI grejyueTa thayA. atyaMta meghAvI, mahAdevabhAI gujarAta klabamAM ? huM gujarAtI, saMskRta, hindI, urdU, teo noMdha karI letA. besatA. saradAra paTela paNa huM 5 marAThI, baMgALI, aMgrejI vagere | gAMdhIjInuM AkhuM jIvana taddana khulluM hatuM. aMgata ane khAnagI | besatA ne gapasapa karatA. Tebala chuM zuM bhASAnA jANakAra. aicchika |gaNAya evI emanI vAto jeTalI jagata jANatuM haze, eTalI bhAgye | 6 viSaya kilasa kI rAkhyo. tethI ja bIjA koI netAnI jANatuM hoya. chatAM gAMdhIjInI ghaNI jANavA | baMnee maLIne tenA sucano huM temanI manobhAvanAne poSaNa jevI vAto hajI janatAne jANavA na maLI hoya. gAMdhIjInA vicAro | bApune mokalI ApyAM. $ je maLatuM rahyuM. pUrva-pazcimanA A DAyarIomAMthI jANavA maLe che. temaNe vAMcelAM pustakonuM vivecana gAMdhIjIne maLyAM. AzramamAM ru ke dharmagraMthono UMDANathI abhyAsa ane keTalAMya pustakomAMthI AkarSaka phakarA mahAdevabhAIe ApyAM pahoMcyA pachI doDheka kalAka karyo. gAMdhIjInA che. vAtacIta cAlI. vaLatI vakhate huM "anAsaktiyoga' pustakano mahAdevabhAInI DAyarIo gAMdhIjInA jIvanacaritra mATeno | mahAdevabhAIe naraharibhAIne huM temaNe aMgrejImAM anuvAda karyo | | kAco, atizaya mahattvano masAlo che. vastunA udAttapaNAne lIdhe kahyuM ke : 'mane to A puruSane che. temAM "mAya sabamizana' tema ja !' teima ja te rajU karavAnI zailInI cittAkarSakatAne lIdhe 'mahAdevabhAInI caraNe besI javAnuM mana thAya che.' che. 6 eTale "mAruM nivedana' nAmanI, DAyarI'sthAna duniyAnA A jAtanA sAhityamAM bahu UMcuM raheze. te divase gujarAtI bhASA prastAvanA lakhI che. ane sAhitya vize paNa carcA naraharibhAI lakhe che ke : |narahari parIkha thaI. temAM mahAdevabhAInI ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInA saMsthAnuM samagra mAnavajAta eka ane avibhAjya che. koI ekanA aparAdha mATe ApaNe sau javAbadAra hoIe chIe. sahayAtrIo vizeSAMka
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAtmA ga pRSTha 40 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dhra phebruArI 2016 luis jInA sahayAtrIo viroSAMka A vAtamAM aMgrejI zabdo AvatA, tethI gAMdhIjIe temane TapAryA ane sthApanA thaI. gujarAta vidyApIThanI sthApanA 18 okTobara, re kahyuM ke: 'tame tamArI mA pAse AvuM bolo to mA to kazuMye samaje 1920nA thaI. carakhA saMgha, harijana sevaka saMgha, kuSThadhAma, naI huM nahIM." mahAdevabhAI chobhIlA paDI gayA. e vakhate kheDAnA tAlIma, gausevA saMgha vagere saMsthAonI sthApanA thaI. temAM huM ke mohanalAla paMDyA ane suratavALA dayALajIbhAI gAMdhIdhelA hatA. mahAdevabhAIe sIdhI koI javAbadArI svIkArI na hatI, paraMtu meM OM mahAdevabhAI ane naraharibhAIne bApu tarapha kheMcavAmAM A gAMdhIjI dareka bAbatamAM mahodavabhAI sAthe carcA-vicAraNA karatA. huM $ vaDIlono phALo hato. A badhA vacce gAMdhIjIe gulAmImAMthI dezane mukta karavA mATeno che ke gAMdhIjI mahAdevabhAI tarapha Apharina hatAM. eka patramAM teo vicAra cAlu rAkhyo ane uparokta tamAma saMsthAo tenA vAhana zuM mahAdevabhAIne jaNAve che ke: 'tamAre mArI pAse AvIne rahevAnuM samI banI rahI. kAya che. huM jevA juvAnanI zodhamAM hato, jene mAruM kAmakAja soMpIne mahodavabhAI 'navajIvana' mATe lekho taiyAra karatA. soLa-soLa $ nirAMte besuM, te mane maLI gayo che.' kalAka kAryarata rahetA. motIlAlajIe gAMdhIjI pAse alhAbAdamAM ? huM daramiyAna gokhalejInI bIjI saMvatsarI prasaMge amadAvAdamAM prakAzita thatAM "InDipenDasa pepara' mATe mahAdevabhAInI mAgaNI 8 sabhA yojAI hatI tyAre gAMdhIjIe kahyuM ke ema ThAlI ujavaNIthI karI. gAMdhIjIe svIkArI. te vakhatanA taMtrI josephanI dharapakaDa thaI je kAMI na vaLe, gokhalejInA badhA bhASaNono gujarAtImAM anuvAda hatI. presane sIla lAgyuM hatuM, ema chatAM mahAdevabhAIe huM thavo joIe. e kAma naraharibhAI temaja mahAdevabhAIe maLIne sAyaklosTAIla para patranI nakalo chApIne lokomAM vahetI karI. meM karyuM. saune saMtoSa thayo. mahAdevabhAInI dharapakaDa karavAmAM AvI. jelamAM phAMsInA gunegAro huM caMpAraNa satyAgrahamAM mahAdevabhAI temaja durgAbena pahoMcyA. sAthe temane rAkhavAmAM AvyA. bhayaMkara trAsa veThavo paDyo. huM A satyAgraha cAlyo tyAM sudhI mahAdevabhAI tyAM rahyA. 1917-18mAM asahakAranuM AMdolana cAlu hatuM. gAMdhIjInI 1922mAM dharapakaDa che teo AzramavAsI thayA. gAMdhIjIne samarpita thaIne rahyAM ne jIvananA thaI. 1970nA mIThAnA satyAgrahamAM sIdhA joDAyA nahIM, paraMtu ? huM aMta sudhI, eTale pUrA pacIsa varSa gAMdhImAM samAI jaIne dehamukta bahAra rahyA rahyA DhagalAbaMdha kAma karatA rahyA. 1932mAM aMgreja huM phU thayA. sarakAre goLamejI pariSada Tre AzramamAM joDAyA pachI mahAdevabhAInI DAyarInA saMpAdaka bolAvI. sAthe mahAdevabhAI che mahAdevabhAI gAMdhIjInA caMdulAla bhagubhAI dalAla hatA. gAMdhIjI laMDanamAM jeTalo 6 re paDachAyArUpe jIvyA. dareka vakhata rahyA teTalo vakhata 6 bAbatamAM gAMdhIjI temanI sAthe | tejasvI vidyArthIkALathI ja caMdulAla gAMdhIjI pratye AkarSAyA, bhAratanI svataMtratA mATe carcA karatA, kyAreka emanI hatA. 1915mAM gAMdhIjI da. AphrikAthI bhArata AvyA tyAre caMdubhAI mahAdevabhAI pracAra-prasAra rU salAha letA. gAMdhIjIne emanA |soLa varSanA. rASTrIya keLavaNInA bhAga rUpe gAMdhIjIe zarU karela karatA rahyA. tyAMnA AgevAnone & vicAronuM moTuM mUlya hatuM. gujarAta vidyApIThamAM prAdhyApaka tarIke sevAo ApI. muMbaI ane maLI carcA karatA rahyA. miniTe huM { AzramamAM AvIne pUrepUrA | iMglenDamAM temaNe zikSaNa lIdhuM hatuM. AjhAdInI laData mATe sarakArI| miniTano hisAba rAkhatA. $ AzramamAM chavAI gayA. nokarI choDI, jelavAsa bhogavyA. svataMtratA maLyA pachI amadAvAda, 'gAMdhIjI Ina rAunDa Tebala 1918mAM amadAvAdamAM myunisipAliTImAM cIpha ophisara, cIpha oDiTa2vagere ucca hoddAo konpharansa" nAmanuM pustaka vAMcIe ra milamajUranI haDatALa zarU thaI. maLyA, je saiddhAMtika kAraNosara choDyA. nivRtti bAda sAbaramatI tyAre teno pUro khyAla Ave. huM gAMdhIjI tenA sUtradhAra hatA. AzramanA gAMdhI smAraka saMgrahAlayanA niyAmakanI kAmagIrI gAthAjI sAbaramatI Azrama meM anasUyAbahena sArAbhAI saMbhALI. temanA pustaka "gAMdhIjInI dinavArI'mAM mahAtmA gAMdhInA I bIlA choDIne jamanAlAla bajAjanA ru gAMdhIjI sAthe rahyA. A ghaTanAne janmathI mAMDI mRtyu sudhInI temanI pravRttiono tArIkhavAra citAra AgrahathI vardhA gayA. sevAgrAma huM mahAdevabhAIe "eka dharmayuddha' che. temaNe dakSiNa AphrikAnA satyAgrahano itihAsa pAMca bhAgamAM Azrama zarU karyo tyAre tyAM tAra{ tarIke mUlavI. A laDatanA lakhyo ane naraharibhAInA avasAnathI aTakI gayeluM mahAdevabhAI, TapAla, TeliphonanI koI sagavaDa { pratApe majUra mahAjana saMghano | na hatI, tethI mahAdevabhAI desAInI DAyarIonA saMpAdananuM bhagIratha kArya karI pustaka 7 thI meM janma thayo. gAMdhIjIe joyuM ke | dararoja savAramAM page cAlIne pustaka aDhAra sudhInI DAyarIo pragaTa karI. mahAtmA gAMdhInA putra ke have presanI jarUra che. tethI | '| pAMca mAIlano paMtha kApIne harilAlanuM prathama ane adhikRta caritra temaNe AlekhyuM che. navajIvana prakAzana maMdiranI sevAgrAma jatA. mahAtmA gAMdhIjInA saMdhyAga 1 jarUriyAta ane lobha vacceno taphAvata samajo ane lobhane Ugato ja DAmI do. sahayAtrIo vizeSAMka ja WN mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizoSaka che mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka # mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA "
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotmA gI phebruArI 2016 prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dda pRSTha 41 ka' hSaka ja che hatI. gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka 8 mahAtmA yaravaDA jelamAM bApu sAthe saradAra ane mahAdevabhAI temaja samAdhinI bAjumAM racavAmAM AvI. naraharibhAI hatA. mahAdevabhAI zuM hatA te aMge kizoralAlabhAI mazarUvALAe che kavivara TAgoranuM 'hekaDA calo hekaDA calo' gItanuM 'ekalo kahyuM che: { jAne, ekalo jAne" temaja "tArA svajana tane jAya mUkI' ane 'mahAdevabhAI eTale eka vidvAna philasUpha, sAhityika kavi, ? $ "karuNA varSantA Avo' gIta gujarAtImAM temaja 'citrAMgadA' madhura gAyaka ane kalArasika hovA chatAM kevaLa potAnA svAmIne re navalakathAnuM bhASAMtara karyuM. zaradabAbunA 'virAjavahu' temaja mATe nahIM, paNa mitra, patnI tathA nokarone mATe tenA maLamUtra ke "baDIdIdI' navalakathAnuM bhASAMtara karyuM. te jANe mULa navalakathA sApha karanAra bhaMgI, paricaryA karanAra narsa, kapaDAM dhonAra dhobI, jai je hoya tevuM enuM bhASAMtara hatuM. javAharalAlanI "mArI kathA" e rAMdhIne khavarAvanAra rasoIyA, sApha nakala karI ApanAra kArakuna, huM sAtaso pAnAno graMtha hato. teno paNa temaNe gujarAtImAM anuvAda lakheluM sudhArI ApanAra zikSaka, adhUruM pUruM karI ApanAra sahayogI, kAra karyo. uparAMta prasaMgopAta seMkaDo lekho lakhyA. 'navajIvana' temaja ApaNA vicAro barAbara samajI laIne tene kalamabaddha karI ApanAra ? & 'yaMga InDiyA' mATe lakhavAnI maMtrI, ApaNA taraphathI koI ('mahAdevabhAI eTale eka vidvAna philasUpha, sAhityika kavi, madhura huM javAbadArI temane mATe kAyama gAyaka ane kalArasika hovA chatAM kevaLa potAnA svAmIne mATe nahIM, nAjuka kAmane kunehathI pAra pADI ApanAra elacI, ApaNA paNa mitra, patnI tathA nokarone mATe tenA maLamUtra sApha karanAra mahAdevabhAI gAMdhIjI sAthe praznano barAbara abhyAsa karI huM eTalA badhA otaprota thaI bhaMgI, paricaryA karanAra narsa, kapaDAM dhonAra dhobI, rAMdhIne khavarAvanAra ApaNe mATe laData calAvanAra re huM gayA hatA ke bApu kAMI lakhAve rasoIyA, sApha nakala karI ApanAra kArakuna, lakheluM sudhArI ApanAra | vakIla, potAnA svAmI ane huM ne vacce aTake to teo zuM zikSaka, adhuruM pUruM karI ApanAra sahayogI, ApaNA vicAro barAbara ApaNI vacce kaMI gerasamaja lakhAvavA mAge che ema samajI laIne tene kalamabaddha karI ApanAra maMtrI, ApaNA taraphathI UbhI thaI hoya to tene dUra samajIne potAnI kalama calAvyuM | koI nAjuka kAmane kunehathI pAra pADI ApanAra elacI, laData karanAra viSTikAra, pitRbhakta, huM rAkhatA. | calAvanAra vakIla, potAnA svAmI ane ApaNI vacce kaMI gerasamaja svAmIbhakta, mitrAbhakta, - koI paNa bAbatamAM TharAvo UbhI thaI hoya to tene dUra karanAra viSTikAra, pitRbhakta, patnIbhakta, putraprema evA sarva re karavA, nivedano vagere taiyAra svAmIbhakta, mitrabhakta, patnIbhakta, putraprema evA sarva saMbaMdhone | saMbaMdhane yathAyogya pramANe 0 yathAyogya pramANe saMbhALavAmAM parAkASThAno prayatna karanAra tulAdhAra.) saMbhALavAmAM parAkASThAno prayatna 6 mahAdevabhAInuM ja gaNAtuM, kAraNa ke teo vicAra, manobhAvanA karanAra tulAdhAra. gAMdhIjI gItAsaMbaMdhe vAta karatA tyAre kahetA ke, huM - temaja zabdonA svAmI hatA. "gItAnA zlokonA uccAra temaja artha mahAdeva mArA karatAM vadhAre tilaka mahArAja phaMDa, lAlA lajapatarAya phaMDa, zAMtiniketana vagere sArI rIte jANatA hatA.' mATe phaMDo karavAnuM thayuM tyAre mahAdevabhAI e pharaja bajAvatA hatA. mahAdevabhAI gAMdhIjI sAthe 1917mAM joDAyA tyArathI mAMDIne AzramavAsI tarIke sAduM jIvana jIvatA. gharakAma hAthe karatA. temanI ciravidAya 15 ogasTa, 1942mAM thaI tyAM sudhI zuM AzramanAM makAno taiyAra thatA tyAre sAbaramatI nadImAMthI retInA mahAdevabhAIe gAMdhIjInA vicAro, kAryakramo vagerenI noMdha karelI - tagArA mAthe mUkIne AzramamAM lAvatA. ahaMkAranuM nAma nahIM. hatI: e noMdho uparathI 'mahAdevabhAInI DAyarI'nAM 23 thI vadhu | vinodI paNa kharA. saunA priyajana samA, nAnA moTA jhaghaDA thAya pustako pragaTa thaI cUkyAM che. zuM tyAre teo viSTikAranI bhUmikA bhajavatAM, ekAda-be vAra mahAdevabhAInA putra che, nArAyaNa desAI. AzramanA . gAMdhIjInI vAta laIne vAIsaroyane maLavA gayAnuM noMdhAyuM che. vAtAvaraNamAM bApunA khoLAmAM ucharyA. pitA mahAdevabhAI pAsethI zuM temanuM namratApUrNa pAradarzaka vyaktitva, AMtara-bAhya sauMdarya ane ghaNuM pAmyA. teo bApumAM tanmaya banI gayA che. mAruM jIvana e ja & motI jevA akSarathI bhalabhalA navAI pAmatA, Adara karatA. mArI vANI' nAmanA cAra graMtho lakhyA che. gAMdhIjInA vicAro che 15mI ogasTa, 1942nA roja bhAre hArTaeTeka Avyo ne gAMdhIkathA dvArA lokone pIrasI rahyAM che. temaNe mahAdevabhAInA che kAyama mATe poDhI gayA. AthI bApune khUba AghAta lAgyo. saciva tarIke kAma karyuM hatuM. AgAkhAna pelesamAM temanI samAdhinI racanA karavAmAM AvI pyArelAlajIH eka zAMta mUMgu baLa che che. bApu dararoja samAdhi upara puSpa caDAvavA jatA hatA. thoDA ema kahevAmAM Ave che ke je mahAnubhAvoe deza kAje, gAMdhI ? 6 mahinA pachI kastUrabA divaMgata thayA. temanI samAdhi mahAdevabhAInI kAje jIvana samarpita karyuM teo khUba bhAgyazALI banI gayA. huM chuM mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra satya ja Izvara che evI pratIti jayAre thAya tyAre tene pAmavAnuM sAdhana eka ja che te khAtarI paNa thAya. A sAdhana evo prema-ahiMsA sayAtrIo vizeSAMka ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahobhAgI pRSTha 42 % prabuddha jIvanaH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka % phebruArI 2016 5 hSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka, mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka, mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka, mahAtmA jarA judI rIte mukuM chuM ke gAMdhIjI keTalA bhAgyazALI ke temane temaja raheNIkaraNI aMge eka tattvadarzI tarIke avalokana karatA. kAra huM jIvana samarpita karanArA satyArthI sAthIo maLI AvyA. temAMnA bhakti to kharI ja, sAthe daSTi vaijJAnika. temaNe lakhela lakhANomAM eka che pyArelAlajI. nAma tevA ja guNa. tenI jhAMkhI thAya che. teo AtmArthI hatA. gItAnuM paThana cAlu paMjAbanA gujarAnavAlA jillAnA eka nAnakaDA gAma kujArUmAM rahetuM. AzramavAsIone premarasa pAtA rahetA. sane 1889mAM janmelA. (je pAkistAnamAM gayuM) pitAzrI nAyaba pazu-paMkhIo pratye paNa eTalo ja prema. manamAM koI paNa prakArano $ kalekTara hatA. pratiSThita vyakti hatA. temanuM akALe avasAna bhedabhAva nahi. sau sAthe advaitabhAva. mahAdevabhAI bApunA ? 2 thayuM. pyArelAla, nAno bhAI mohana ane nAnI bahena suzIlA. rahasyamaMtrI hatA ne pyArelAlajI sAthI maMtrI hatA, tyAre snehagAMTha che e traNe mAnI chatrachAyAmAM ucharyA. pyArelAla aMge pitAzrIe baMdhAI gayelI. pyArelAla mahAdevabhAIne moTAbhAI mAnatA. jyotiSane pUchayuM ke A dIkaro kevo thaze? teNe bhaviSya bhAkheluM potAnA vyaktitvane prakAzamAM lAvavAnI temane koI IcchA hatI ja ke huM ke kAM e rAjavI thaze, nahi to phakIra. nahi. pyArelAla nAnapaNathI thoDA gaMbhIra hatA. ramatagamatamAM samaya 1930nI gAMdhIjInI dAMDIyAtrAmAM pyArelAla joDAyelA. 6 vyatIta karatA nahi. nATaka-sinemAno zokha ja nahi. mana vAMcanamAM 1932mAM mane kamane gAMdhIjI goLamejI pariSadamAM bhAga levA gayA kuM huM parovAyeluM rahetuM ne temanA bAlagoThiyAomAM te judA tarI AvatA. tyAre pyArelAlajI gAMdhIjI sAthe hatA. 1942nI AkharI laDatamAM che che kuTuMbIjanone ema lAgatuM ke A judI duniyAno mANasa lAge che. gAMdhIjIne AgAkhAna mahelamAM rAkhavAmAM AvelA. 1942nI che ke bhUlecUke ApaNe tyAM AvI gayo che. ogasTanI 15mI tArIkhe mahAdevabhAInuM acAnaka nidhana thayuM ke pyArelAla abhyAsamAM tallIna rahe. zALA-kaoNlejamAM pravezyA. tyArapachI pyArelAlajIe gAMdhIjInA rahasyamaMtrInuM kAma saMbhALyuM, huM e samayamAM emanuM mana gAMdhIjInI asahakAranI vAtanI gaDamathala te gAMdhIjI zahIda thayA tyAM sudhI cAlu rahyuM. anubhavI rahyuM hatuM. evAmAM jaliyAMvAlA bAgano hatyAkAMDa dezanA bhAgalA paDyA, komI dAvAnaLa phATI nIkaLyo. baMgALa, 6 sarjAyo. tyAre gAMdhIjI paMjAbamAM AvelA. temane maLyA ne bihAra, paMjAba ane dilhImAM tenI Aga comera pharI vaLI. gAMdhIjInuM 5 zuM gAMdhIjIne pUchyuM: "bApu! huM khUba mUMjhavaNa anubhavI rahyo chuM, dila hacamacI gayuM. eka bAju 1947nA ogasTanI 15mIe ? mAre zuM karavuM ?' svataMtradinanI ujavaNI thaI rahI hatI tyAre gAMdhIjI kalakattAmAM komI ke bApue pUchyuM hatuM: "atyAre zuM kare che?' to kahe ke: "huM tophAnonI Aga ThAravA mathI rahyA hatA. e pachI noAkhalInA kaoNlejamAM abhyAsa karuM chuM. parIkSA najIkamAM AvatI hatI. bApu asaragrasta vistAranA lokonAM AMsu lUchavA gAmaDe gAmaDe aDavANA kahyuM: 'parIkSA patAvIne mane maLaje!' pyArelAle dhAreluM ke bApu page pharI vaLyA tyAre pyArelAlajI tyAM hatA. pIDito vacce kAma ema kaheze ke parIkSA choDIne cAlyo Ava mArI sAthe. parIkSA karavAnuM hatuM. tyAranI sarakAranuM valaNa aMdarakhAnethI muslimataraphI , huM pUrI karIne pahoMcI gayA gAMdhIjI pAse. e sAla hatI 1919nI. hatuM. bApunI noAkhalI yAtrAmAM ThakkarabApA paNa joDAyelA. bApue huM bApujI pyArelAlajInuM hIra pArakhI gayA hatA. tyAre mahAdevabhAI noAkhalImAM eka kendra banAvyuM. tenI javAbadArI pyArelAlajIe huM bApunA rahasyamaMtrI hatA. temanI sAthe pyArelAlane joDyA. saMbhALI. codhAra AMsu vahevaDAvatA pIDita loko vacce kAma karavAnuM zuM huM pyArelAla judI prakRtinA hatA. dhIra, gaMbhIra, sadAya kAryarata. hatuM. pyArelAlajI pAse khAsa karIne pIDita baheno, potAnI bApunI jhINAmAM jhINI bAbatono khyAla rAkhe. vItakakathA saMbhaLAvavA AvatI. temanI vAto bhInI AMkhe sAMbhaLatAM | bApue zarUAtamAM eka lekha lakhIne samayasara pahoMcADavA ane AzvAsana ApatAM. pachI tyAMnA adhikArIone badhI phariyAdo ? huM tene kahyuM. basa! bApuno bola, pachI zuM? bApune lekha gamyo. kahetA. adhikArIo thoDA saMvedanazIla paNa hatA. temanI vAto huM pachI to pyArelAlamAMthI teo pyArelAlajI banI gayA. bApuno sAMbhaLIne gunegArone sajA karatA. pyArelAlajInA zabdo vIMdhAyelAM patravyavahAra saMbhALe, lekho lakhe. paraMtu badhu paDadA pAchaLa rahIne. dilamAMthI nIkaLatA tethI adhikArIo upara teno prabhAva paDato. kIrtinI koI jhaMkhanA nahi. AzramanuM kAma paNa eTalA ja kauzalyathI 1951nI 11mI sapTembare dilhImAM pyArelAlajInuM lagna thayuM. re pAra pADe. pachI te pAyakhAnA saphAInuM hoya ke rasoDAnuM hoya ! bApa zahIda thaI gayA pachI pyArelAlajIe dilhImAM vasavATa zarU jIvanamAM sAdAI eTale na pUcho vAta. kapaDAM upara aneka karyo. dilhImAM rahIne gAMdhIjInA jIvana ane kArya aMgenI graMthazreNI ke thAgaDathIgaDa. bApue temane pUchyuM ke "Ama kema?" kAmamAM masta lakhavAnuM kAma zarU karyuM. 'lAsTa pheIjha' pustakazreNI tenI prasAdI che. huM hoya tyAre bhojana paNa bhUlI jAya. teo gAMdhIjInA vicAro vyakti game teTalI mahAna hoya to paNa kAMI amara hotI nathI, 6 mahAtmA gAMdhIjInA sahayAApaNane maLelI pRthvIne sahIsalAmata rIte bhaviSyanI peDhIone soMpavI te ApaNI javAbadArI che. sahayAtrIo vizeSAMka # WN mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka B mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka B mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka che mahAtmA
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotmA gI phebruArI 2016 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMke # pRSTha 43 ka' hSaka para temanA lakhANo ene amara banAvatA hoya che. pyArelAlajI tattvajJa graMthomAM pyArelAlajInA dilano raMga reDAyo che. A graMtho hatA. temaNe pustako lakhyAM hatAM. temAMnuM eka gAMdhIjInA pUrvajIvana pyArelAlajInI amaratAnA sAkSI banI raheze. anusaMdhAne "arlI pheIjha' pustaka lakhyuM. temAM temaNe mAnavInI dezanI svataMtratAnA yajJamAM ghaNAbadhA kuTuMboe samagra saMskRtinAM mULa zodhavAnI koziza karI. bIjuM evuM ja eka mahattvanuM kuTuMbIjanonI Ahuti ApI che. temAM pyArelAlajInA kuTuMbano 6 ke pustaka lakhyuM 'DiskavarI opha satyAgraha'. bIjA mArmika lekho paNa paNa samAveza thAya che. temanA mAtuzrInI dharapakaDa thayelI. bahena lakhyA. teo mahadaMze aMgrejImAM lakhatA hatA. DaoN. suzIlA (naiyara) gAMdhIjInI jelavAsa daramiyAna paNa sevikA temanA 'lAsTa phejha', 'pUrNAhuti' e be mahAgraMthomAM gAMdhIjInAM banI rahI hatI. zuM chellAM varSonuM tAdRzya nirUpaNa thayuM che. noAkhalI yAtrA pyArelAlajI 29 okTobara, 1982nA divase divaMgata thayA. huM mahAbhiniSkramaNa' hatuM. gAMdhIjInA jIvananI A sarvottama ghaTanA pyArelAlajI zAMta, vairAgI mUMguM baLa hatA. manamAM kIrtinI jarAya che. temAM buddha bhagavAnanI chAyAnA darzana thAya che. eka muThThIbhara lAlasA nahi. dezanI ane gAMdhIjInI dIrghakAlIna uttama sevA hADakAvALI vyakti noAkhalImAM jhUMpaDImAM rahe che. jyAM vinAza bajAvIne ciranidrAmAM poDhI gayA. AjakAla koI vyakti thoDuMghaNuM verAI cUkyo che. tenI vacce khullA page vicare che. rAta-divasa kAma kare to paNa tene sevakanuM upanAma ApavAmAM Ave che. sAcA pIDitonI dardabharI khophanAka vAto sAMbhaLe che. jue che, dila sevaka kone kahevAya tenuM dRSTAMta pyArelAlajIe pUruM pADyuM che ema halabalI UThe che. 'lAsTa pheIjha' graMthomAM temanA hRdayanA dhabakArA noMdhyA vinA cAle tema nathI. * * * sAMbhaLavA maLe che ne karuNAnA sAgara samA gAMdhIjInAM darzana ('gAMdhIjInA preraNAdAtAo, aMtaratama sAthIo' pustakamAMthI thAya che. A graMtho vaizvika sAhityamAM paNa sthAna pAmyA che. A sAbhAra lekhikA: jayAbahena zAha) mahAtmA gAMdhInA satyAgraho ane tenA sAthIo. = mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInI sahadhyAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA A viSaya para eka graMtha lakhI zakAya. ahIM phakta temanA maNilAla gAMdhI, pyArelAla. huM satyAgrahono nAmollekha ane tenA mukhya sAthIonAM nAma ApI 3. nAnA satyAgrahomAM paradezI cIjavastuno bahiSkAra, videzI huM saMtoSa mAnuM chuM. kApaDanI hoLI, dArUnA aDDA para pikeTiMga jemAM bahenono hisso 1. rAjakoTa satyAgraha-sukAnI uchaMgabhAI Dhebara ane sUtradhAra vadhAre hato. 6 saradAra paTela uparAMta darabAra gopALadAsa ane sthAnika 1 4, bIjA vizvayuddha vakhate vyaktigata satyAgrahIomAMnA pahelA| AgevAno. hatA vinobA bhAve. - 2. vIramagAmano jakAtabArIno prazna, satyAgraha thAya te pahelAM gujarAtamAMthI pahelAM vyaktigata satyAgrahI hatA uttamacaMda zAha. vATAghATathI ukelAyo hato. temAM gAMdhIjI sAthe prajA sevaka 5. hinda choDo AMdolana hai motIlAla darajI hatA. 6. dakSiNa AphrikAnA satyAgraho | 3. caMpAraNyano satyAgraha-tInakaThiyA prathA ane gaLInA 1. TrAnsavAlamAM paravAnA vinA dAkhala na thaI zakAtuM. te mATe | jabaradastI karAvAtA vAvetara sAmenA A satyAgrahamAM gAMdhIjI karelo satyAgraha. sAthI hAjI habIba zeTha. sAthe hatA rAjendrabAbu, braja kizorabAbu. - 2. raMgabhedanI nIti viruddha. | 4. kheDAnA kheDUtonI mahesUla mAphI mATe satyAgraha-gAMdhIjI 3. hiMdI paddhatinA vivAha amAnya gaNAtA te sAme karelo sAthe hatA zaMkaralAla beMkara, ravizaMkara mahArAja, saradAra paTela. satyAgraha. temAM mukhyatve baheno hatI A satyAgraho amuka varga ane kSetra pUratA maryAdita hatA. 4. giraniTIyA prathA ane traNa pauDanA kara bAbata satyAgraha. dezavyApI satyAgraho dakSiNa AphrikAnA satyAgrahomAM dAdA abdullAthI laI | 1. bAraDolI satyAgraha-saradAra paTelanI AgevAnI TolsaToya phArma. phiniksanA sAthIo zeTha rUstamajI modI, zeTha| kuM 2. mIThAno satyAgraha-gAMdhIjI sAthe cunaMdA 79 sAthIonI dAuda mahaMmada, InAma abdula bAvajhIra, surendrarAya meDha , prAgajI | dAMDIkUca, dhArAsaNA temaja anya sthaLe mIThAnA satyAgrahamAM ImAma mahetA. sAheba, abbAsa taiyabajI, sarojinI nAyaDu, narahari parIkha, | sonala parIkha ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra 0 huM maravA mATe taiyAra chuM paNa mane mAravAnuM koI kAraNa kadI dekhAyuM nathI. 1 sahayAtrIo vizeSAMka :
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahImA gI pRSTha 44 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dhra phebruArI 2016 ArI 2014 diyA naI tAlIma ane tenA dhurINo. [ rameza saMghavI mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka - mahAtmA gAMdhIjInA saMdhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA [ ema. e., ema.eDa. karI ejyukezana kaoNlejomAM adhyApana karanAra rameza saMghavIe thoDA ja vakhatamAM kacchamAM racanAtmaka ane zikSaNakAmo moTe pAye upADyAM. sAta-ATha ejyukezana komleksa dvArA gAMdhIvicAra ane buniyAdI zikSaNane lagatAM kAryo uparAMta akSarabhAratI, bhuja dvArA sAhityaprakAzano kare che. aneka saMpAdano ApanAra ane 'zAzvata gAMdhI' sAmayikanuM saMpAdana karanAra ramezabhAIe nAnAbhAI bhaTTanI AMbalAnI saMsthA para 'grAmadakSiNA mUrti' nAmano bRhad graMtha lakhyo che.] gAMdhIjI sakala puruSa hatA. jIvanamAM pratyeka pAsAM vize nathI, paNa gAMdhIjInA potAnAM pustako "satyanA prayogo- ke huM mULagAmI-krAntikArI ciMtana temaNe ApyuM che. satya ane ahiMsA AtmakathA', 'dakSiNa AphrikAnA satyAgrahano itihAsa' uparAMta huM kuM temanA vicAranAM dhruvabiMdurUpa che ane jIvananAM vividha kSetramAM tene prabhudAsabhAI gAMdhInuM pustaka "jIvananuM paroDhaane rAmajIbhAI OM vyavahRta-caritArtha kema karI zakAya te temanA prayogono viSaya che. maphatabhAI paTelanA pustaka 'jIvananAM jharaNAM' tema ja 'gAMdhIjInI che A prayogomAMthI ja temanuM darzana pragaTa thayuM che. sAdhanA'mAMthI kaMIka maLe che. milI polAkanuM "gAMdhIjInA jIvana che OM gAMdhIjIe paddhatisara zikSaNazAstrano abhyAsa karyo nathI ke prasaMgomAM bALakeLavaNInI carcA thoDI Ave che. A keTalAMka kaeN zuM zikSaNazAstrIonA vicAronuM adhyayana karyuM nathI. paNa samAja ke pustakomAMthI gAMdhIjI dvArA thayelA e prAraMbhika prayatno-prayoga zuM as rASTranA nava-nirmANano ane vikAsano pAyo samucita-yogya zikSaNa ane vicAronI bhALa maLe che. gAMdhIjI 1915mAM bhArata Ave che, ja che. gAMdhIjIne tenI pratIti hatI eTale dakSiNa AphrikAthI mAMDI tyAre e vicAro-pakva vicAro manamAM che ja ane temanA sAthIono 6 jIvananA aMta sudhI temaNe zikSaNa vize vicAryA karyuM che, zikSaNanA 'zAMti niketana'mAM prathama mukAma thAya che, tyAM tenI jhalaka varatAya 5 prayogo karyA che, te aMge lekho lakhyA che, vyAkhyAno ApyAM che, che. jai mulAkAto ladhI ane ApI che, pAravagaranA patro lakhyA che. potAnI ahIM dakSiNa AphrikAnA temanA anokhA zikSaNa prayogonI vAta OM OM ati vyasta dinacaryA-kAryacaryA vacce paNa zikSaNanI vAta-carcA ke sAbaramatI, gujarAta vidyApITha, sevAgrAmanA prayogonI vAta chuM 8 mATe teo sadA tatpara rahyA che, ane temAM AgavuM pradAna ApyuM laMbANa bhaye mukI zakAze nahIM ke gAMdhIjInA keLavaNI aMgenA pramukha | vicAro, naI tAlImanA svarUpa ane vyApanI vAta paNa nahIM mUkI zuM BE zikSaNa vizenA vicAro to teo dakSiNa AphrikA hatA tyArathI zakAya. temanA vicAronI thoDI vikAsayAtrA ane pachI A vicAronI # ja karatA-ApatA rahyA che. mULe potAnAM bALakonA sarvAgI ane mazAla hAthamAM thAmIne je vyaktioe A vicArone caritArtha karavA ? huM upayogI zikSaNanI ciMtana-prakriyA je cAlatI rahI, temAMthI temaNe puruSArtha karyA, temAMthI thoDI vyaktionI vAta ja, saMkSepamAM mUkI - zikSaNanA vistRta prayogo karyA ane zikSaNanI temanI zodhayAtrA zakAze. jai cAlI. temanuM zikSaNanuM darzana eTale naI tAlIma, te eka surekha XXX che sarvAgI ane A deza mATenuM zikSaNadarzana che, paNa tenI zAstrIya dakSiNa AphrikAthI ja temane pratIti hatI ke zikSaNa ekAMgI nahIM, = ke vigate mImAMsA karavAno ahIM upakrama nathI. sarvAgI hovuM joie. akSarajJAna ApavAnuM temanA manamAM mahattvanuM gAMdhIjI I. sa. 1893mAM dakSiNa AphrikA vakIlAta arthe gayA, nahotuM, hA; te sAdhana che-paNa te mAtra sAdhana che, sarvasva nathI. $ BE pachI temanI raMgabheda sAmenI laData zarU thaI tyAre I. sa. 1897mAM keLavaNInuM mukhya lakSya to 'cAritrya ghaDatara" che. temaNe AtmakathAmAM E 28 varSanI vaye prathama vakhata gaMbhIratAthI temaNe zikSaNa viSe vicAryuM. lakhyuM che, "meM hRdayanI keLavaNIne eTale cAritrya khIlavavAne haMmezAM huM dakSiNa AphrikAmAM phiniksa vasAhata (Azrama) ane TaoNlsaToya phArma prathama pada ApyuM che." cAritrya temane mana keLavaNInA pAyArUpa hatuM. 6 zuM (Azrama) para temaNe pote vicArelI keLavaNInA prayogo karyA. A ane A cAritryanuM zikSaNa pustako nathI ApI zakavAnAM. te to ? OM prayogo ane temanA prAraMbhika zikSaNanA ciMtana para raskina ane zALAnA saMcAlako-zikSakonA AcaraNamAMthI-jIvanamAMthI maLe che. E TaoNlsaToyanA vicAronI asara che. A prayogo ke dakSiNa AphrikAmAM sarvAgI keLavaNI eTale kevI keLavaNI? gAMdhIjIe ja kahyuM che ke temaNe karelA zikSaNa-ciMtana aMge saLaMga sUtra koI sAmagrI upalabdha bALakanA zarIra, mana ane hRdayano saMtulita-samanvita vikAsa e re ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka 4 mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka BA mahAtmA " mahAtmA gAMdhIjInI saMsthAmAM 0 prema vizvanI sauthI pracaMDa zakti che. sahayAtrIo vizeSAMka zAda
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotmA gI phebruArI 2016 % prabuddha jIvanaH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka % pRSTha 45 = mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInI sahadhyAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA buniyAda che. eTale dakSiNa AphrikAmAM temaNe zarIra zramane atyaMta 1917 okTobara 20-21, bIjI gujarAta keLavaNI pariSada re mahattvanuM sthAna ApyuM ane pachI to udyoga dvArA ja anya viSayonuM bharUcamAM bharAyelI. A keLavaNI pariSadamAM pramukha sthAnethI ane je zikSaNa kArya karavuM tyAM sudhI vAta pahoMcI! dakSiNa AphrikAnA pachI tenA samApana veLA gAMdhIjIe potAnA keLavaNI aMgenA OM AzramomAM nokara nahotA. khetI, makAna, bAMdhakAma, rasoI, vRkSa vicAronI khUba vigate vizada rIte rajUAta karelI. je ucheravAM, presa, saphAI-jAjaru saphAI badhuM ja kAma zikSako- pachI to 1937mAM vardhA keLavaNI pariSadamAM keLavaNIno Alekha re che vidyArthIo karatA. mULe bAIbalamAM ane pachI raskina-TaoNlsaToye ja 'vardhA zikSaNa yojanA' ke 'buniyAdI zikSaNa', 'naI tAlIma"ne che hai kaheluM ja ke "tuM tArA parasevAnI roTI khA." nAme deza sAme Avyo. $ dakSiNa AphrikAnA baMne AzramomAM gujarAtIo sivAya paNa bharUcamAM yojAyela bIjI gujarAta keLavaNI pariSadamAM temaNe ? AzramavAsIo hatA. gAMdhIjI mAnatA ke zikSaNa to mAtRbhASAmAM kaheluM: "keLavaNInuM vAhana mAtRbhASA ja hoI zake.... kAraNa ke 'bhASA BE ja maLavuM joIe, ane tyAM vibhinna bhASI bALakone mAtRbhASAmAM te lokonA cAritryanuM pratibiMba che.' rASTrabhASAno vicAra paNa e huM bhaNavAnuM maLe tevuM goThavyuM hatuM. gAMdhIjI paNa tamila ane urdU vakhate temaNe baLakaTa rIte mUkelo. e vakhate zikSaNanuM mAdhyama aMgrejI huM OM zIkhelA! AzramamAM jema vividhabhASI parivAro-bALako hatAM, hatuM, bhaNelAo aMgrejImAM ja vyavahAra karatA hatA ane rASTrIya che tema vividhadharmI paNa hatAM. eTale gAMdhIjI bALakomAM sarva dharma bhASA aMgrejI hovI joIe tevuM vyApaka rIte manAtuM hatuM, tyAre ke $ pratye Adara vadhe te mATe sthULa dhArmika zikSaNa nahIM, paNa pratyeka gAMdhIjIe e pariSadamAM kahyuM: "rASTranI bhASA aMgrejI na hoya." che kaeN dharmanA mahApuruSonA jIvananI vAto ane te dvArA mAnavamUlyo, ane e vakhate hindI ane urdUnI vAta temaNe A saMdarbhamAM kahI, hai jIvanamUlyo, sanAtana mUlyonI vAta pratyeka dharmamAM kevI rIte rahelI pachI 'hindustAnI' tarIke e vAta pracalita thaI. strI zikSaNanI zI che tenuM zikSaNa ApatA. tyAM vividha dharmanA tahevAro paNa sahu vAta karatAM temaNe kaheluM prAthamika zikSaNa kumArakanyAo mATe bhale BE bheLA maLI ujavatA eTale bhAIcAro sahaja banato. tyAM zArIrika samAna hoya, paNa Akhare "strI e prajAnI mAtA che" eTale tene kuM 6 sajA-daMDane sthAna nahotuM ke nahotuM bhaya-lAlacane sthAna. pAThya "gRhavyavasthAnuM', "garbhakALanI mAvajatanuM', 'bALakone ucheravAnuM 6 pustakono upayoga bhAgye ja thato. ane gokhaNapaTTI ke AjanA jJAna paNa maLavuM joIe. je kanyAo paraNI cUkI che temane paNa ? jai jevI parIkSAo nahotAM. parIkSA-mUlyAMkananuM temanuM dRSTibiMdu to zikSaNa ApavAnI vAta temaNe kahI. e ja rIte prauDha zikSaNanI vAta che sAva anokhuM hatuM. bALaka jyAM che tyAMthI keTalo AgaLa vadhyo te paNa temaNe mUkI ane amerikAno dAkhalo ApatAM temaNe pUcheluM: mahattvanuM manAtuM, guNa ke TakA nahIM? AmAM ja gAMdhIjIe 'amerikAnA gharaDA kheDUtone khetInI navIna zodhonuM jJAna maLI zakyuM zuM sahazikSaNano, rASTrabhASAne mahattva ApavAno prayoga-A badhuM che, AvI yojanA gujarAtamAM thaI zake tema che !' BE kareluM ja. phiniksa zALAmAM ghaNA custa-kaThaNa niyamo paNa hatA. zikSaNamAM parizrama-utpAdaka parizrama-udyoganI vAta bhArapUrvaka #E R XXX temaNe karI hatI. A udyoga dvArA zikSaNanI vAta "vardhA keLavaNI E huM dakSiNa AphrikAmAM ja gAMdhIjIne e pratIti thaI hatI ke Adhunika yojanAmAM to vyApaka, vizada ane vigate mUkAI che. ApaNAM 6 6 aMgreja zikSaNa paddhati poSaka nathI, nukasAnakAraka che. 1915mAM jANItA sarjaka ane keLavaNIkAra darzake samajAveluM. "naI tAlImane ? je teo bhArata AvyA ane thoDo samaya deza-bhramaNa karyuM ane pachI emaNe (gAMdhIjIe) jIvataranI moTAmAM moTI bheTa kahI temAM bhAre che huM kocarabamAM "satyAgraha Azrama'nI sthApanA karI. ane doDheka varSa rahasya rahyuM che. ghaNAM vagara samaye tene udyoganI keLavaNI kahe che, huM ke pachI sAbaramatI nadIne kAMThe "sAbaramatI Azrama" ke "harijana paNa gAMdhIjIne mana udyoga nahoto, zikSaNa dvArA saMskAra sthApavAnI huM zuM AzramanI sthApanA karI. temAM rASTrIya keLavaNInuM kAma paNa zarU vAta hatI. BE karyuM. bhArata bhramaNa daramyAna ane caMpAraNanA satyAgraha daramyAna keLavaNI aMgenA gAMdhIjInA vicAro keTalA surekha ane pakva che haiM temaNe aneka zALA-kaoNlejamAM vyAkhyAno ApelAM ja. teo kahetA hatA te 1917mAM ApelA A vyAkhyAnamAM joI zakAya che. temaNe 6 "keLavaNImAM ja svarAjyanI cAvI che. temanI dRDha mAnyatA hatI ke potAnA A lAMbA pramukhIya vyAkhyAnamAM dakSiNa AphrikAmAM pote 6 kuM "zuddha keLavaNI vinA sarva prayAsa mithyA che. ane keLavaNImAM vijaya karelA prayogonI vAta karI ane amadAvAdamAM pote sthApelI "rASTrIya re meM pAmIzuM to sarvatra vijaya che.' temaNe tatkAlina keLavaNInI maryAdA zALAnI vAta karatAM kahyuM AvI zALAo vadhavI joIe. "rASTrIya re che joyelI eTale temanA manamAM keLavaNIno eka nakazo hato ja. 'hinda- keLavaNI mATe aneka khAsa saMsthAonI sthApanA karavI ane umeryuM ? svarAjya' teo keLavaNInI carcA karavAnuM cUkyA nahotA. "ApaNane DIgrIno bhAre moha che, tethI prajAne nukasAna thAya che.' ? ## mahAtmA gAMdhIjInA saMdhyAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInA sahayA... tamArA kAryanuM zuM pariNAma Avaze te kahI zakAya nahIM paNa tame kazuM ja na karo to pariNAma ja na Ave. sayAtrIo vizeSAMka a
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahIbhI gI pRSTha 46 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMke 6 phebruArI 2016 Huis zA e vakhate ja emaNe kaheluM ke sarakArI zALAo nahIM paNa TrasTo yA vimuktaye ApIne vidyA, mukti ane cAritrya ghaDataranI dizA je zALAo zarU kare. cIMdhI ApI. samagra zikSaNanI ane khAsa karIne prAthamika zikSaNanI kAyApalaTa gujarAta vidyApITha ane tenA pradAnano lAMbo itihAsa che. huM ke turata thavI joie tenI tIvratA temanA manamAM hatI, kAraNa ke tejasvI mahArAjAo, kulanAyako, AcAryo ane adhyApakonI tenI # che keLavaNIne teo svarAjyanI cAvI mAnatA hatA. paraMparAe gujarAta tema ja dezamAM vidyAkIya temaja muktinAM-dezane samagra abhyAsakrama-bhaNatarane jIvatara sAthe joDavAno temano svAtaMtrya apAvavAnAM kAryamAM mUlyavAna pradAna karyuM che. A vidyApITha che Agraha hato. itihAsa, bhUgoLa, gaNita Adi viSayone vyavahAra zarU karI tenI pAchaLanAM mukhya dhyeya kyAM hatAM teTaluM ja atyAre ? zuM banAvavAnI vAta karI. jo itihAsa, bhUgoLa zIkhavavA hoya to joIe. BE prathama gharanA zIkhavavAM.' tevuM ja aMkagaNitanuM. 1. vidyApIThanuM kAma svarAja prAptine mATe cAlatI pravRttione arthe BE je 1915mAM bhArata AvyA ane anekavidha kAmamAM gaLADUba, keLavaNI dvArA cAritryavAna, zaktisaMpanna, kartavyaniSTha 3 huM caMpAraNano satyAgraha paNa A ja arasAmAM cAle, paNa tenI vacce kAryakartAo taiyAra karavAnuM che. huM ya keLavaNInuM eka darzana, je temanA manamAM spaSTa hatuM ja te ApatA 2. vidyApIThanA zikSako ane saMcAlako ahiMsA ane satyane rahyA. avirodhI evAM ja sAdhano svIkAranArA ane amalamAM mUkavA X X X prayatnazIla haze. 1915mAM kocaraba Azrama, 1917mAM sAbaramatI Azrama to 3. vidyApIThamAM svabhASAne pradhAnapada ApavAmAM Avaze ane badhuM 1920mAM gAMdhIjIe gujarAta vidyApIThanI sthApanA karI. potAnA zikSaNa svabhASA dvArA ApavAmAM Avaze. ja bhAratabhramaNa daramyAna temaNe anubhaveluM ke "cAlu zikSaNa pravRtti 4. audyogika zikSaNane bauddhika zikSaNa jeTaluM ja mahattva apAze sarvathA anyAyI sarakAra sAthe saMbaMdha dharAve che, enuM maMDANa paradezI ane rASTrane poSaka udyoga ja haze. saMskRtinA pAyA para che, te hRdayanI ane hAthapaganI keLavaNI 5. vidyApITha grAmAbhimukha haze ane gAmaDAMne temaja rASTrane poSaka huM tarapha durlakSa kare che, te paradezI bhASAthI zIkhave che ane te saMskRtinuM zikSaNa apAze. che zikSaNa ApatI nathI." A paMcavidha maryAdAo-aniSTothI bahAra A uparAMta aspRzyatA nAbUdI, sarva dharmo pratye Adara, khAdI, ke OM nIkaLavA mATe "rASTrIya keLavaNI' vyApaka bane te ja upAya che. rASTrabhASA, vyAyAma-aMgamahenata Adi muddAo paNa temAM che. - 1920nA ogasTanA aMte amadAvAdamAM maLelI cothI rAjakIya "keLavaNI vaDe krAMti' pustakamAM A aMge vigate ane mULa zabdomAM kaeN zuM pariSadamAM temanA AgrahathI eka TharAva karavAmAM Avyo ke: "A hakIkato maLI zakaze. He pariSadanI evI mAnyatA che ke aMgreja sarakAre dAkhala karelI keLavaNI A vidyApIThe AjhAdInI laDatamAM ane khAsa karIne 1930 as je ApaNA dezanI saMskRti ane paristhitine pratikULa ane avyavahArika tema ja 1942nA AMdolanamAM zikSako temaja vidyArthIoe mahattvano che huM nIvaDI che. ane tethI vidyArthIone svadezAbhimAnI, svAzrayI, bhAga bhajavelo, 1930mAM sarakAre vidyApIThane gerakAyadesara jAhera che cAritryavAna hiMdIo banavAnI tAlIma ApavA mATe sarakArathI karI ane pachI tenA makAnono kabajo lIdho tyAre gAMdhIjIe tamAma OM svataMtra dhoraNa para rASTrIya keLavaNInI saMsthAo sthApavAnI kAryakarone gAmaDAmAM phelAI javAno ane tyAM reMTiyo, khAdI, meM jarUriyAta A pariSada svIkAre che." grAmodyoga, harijanasevA, prauDhazikSaNa, gosevA, grAmasaphAI, A TharAvane amalI banAvavA asahakAra AMdolana daramiyAna Arogya vagere kAryakramo karavAno Adeza Apyo hato. zuM ja dezamAM gujarAta vidyApITha ane TiLaka vidyApIThanI sthApanA Xxx kaka thaI, temAM gujarAta vidyApITha prathama sthapAI. gujarAta vidyApIThanA 1937mAM dezanA sAta prAMtomAM kaoNMgresanA pradhAnamaMDaLa racAyAM, A 6 prathama zarU thatA mahA vidyAlayanA udghATana prasaMge gAMdhIjIe kaheluM. tyAre keLavaNInI vyavasthA ane svarUpa kevA hoya tenuM ciMtana cAlyuM. 6 "mArI jiMdagImAM meM aneka kAryo karyA che paNa atyAre jarAya gAMdhIjIe vardhAmAM akhila bhArata staranI keLavaNI pariSada bolAvI ? 6 atizayokti vagara huM kahevAne IcchuM chuM ke meM evuM eka paNa kArya jemAM dezabharanA zikSaNavido AvyA ane saghana carcA-vicAraNA ? jai nathI karyuM, jenI sAthe Aje karavAnA kAmano mukAbalo thAya. eka thaI. gAMdhIjIe paNa e saMmelanamAM potAnA keLavaNI viSayaka vicAro jai vaNikaputra jo karI zakato hota to meM RSinuM kAma karyuM che." mUkyA ane Akhare temAMthI vardhA zikSaNa yojanA ke bunidAyI tAlIma huM kAkA sAheba kAlelakare gujarAta vidyApIThano dhyAnamaMtra sAvidyA ke naI tAlImanuM darzana UbhuM thayuM. DaoN. jhAkira husena ane anya gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka - mahAtmA gAMdhIjInA saMdhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka BE mahAma ane mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka da mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInA saMsthAnuM ' suzikSitonI hRdayahInatA jeTaluM du :khada bIjuM kazuM nathI. sahayAtrIo vizeSAMka :
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotmA gI phebruArI 2016 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMke # pRSTha 47 ' hSaka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA zora keLavaNI viddonI eka samitie vardhA zikSaNa yojanA nAme keLavaNInuM nAma sAvaMtavADI pAsenuM kAlolI; ane tethI kAlelakara. mULa aTaka zae eka sarvAMgiNa darzana mUkyuM. gAMdhIjIe naI tAlImanA vicArane to rAjAdhyakSa hatI. pitA bAlakRSNa dharmabhIru, kartavyaniSTha ane potAnI "aMtima bheTa' kahI. temaNe kahyuM : "meM atyAra sudhI vyavahAradakSa. mAtA rAdhAbAI dharmaparAyaNa, vrataniSTha ane hai hindustAne je aneka vastuo ApI che e badhImAM A keLavaNInI vatsalagRhiNI. 1885nI 1lI Disembare janma. cha bhAIo ane ? je yojanA ane paddhati bhAremAM bhAre vastu che ane huM nathI mAnato ke eka bahenamAM sauthI nAnA te dattAtreya. temaNe potAnA bALapaNanA hai che AnA karatAM vadhAre sArI vastu huM ApI zakata." tyAre ja kaheluM: ane zALA jIvananA saMbhAraNA khUba rocaka-rasALa zailImAM "smaraNa che ke "A naI tAlImanuM kAma mArA jIvananuM chelluM kAma che. bhagavAne yAtrA'mAM AlekhyAM che. chuM ene pUruM karavA dIdhuM to hindustAnano nakazo ja badalAI jaze." pitA sarakArI nokarImAM eTale temanI sAthe Thera Thera pravAsa chuM AjanI keLavaNI nakAmI che." karavAnI taka maLI ane 'jIvanabharanA rakhaDuM' banI rahyA ! prakRtinA re gAMdhIjIe koInA praznanA javAbamAM keLavaNInI vyAkhyA ApatAM parama AsvAdaka, AkAza tArAgrahothI mAMDI pRthvI paranA pazupakSI- huM kaheluM keH "je buddhi, zarIra ane AtmA-traNeno vikAsa kare.' ane vRkSa ane nadI, taLAva, sarovaranuM temane bhAre AkarSaNa. temaNe lakhyuM huM E Avo vikAsa 'bALakane to je hAthaudyoga zIkhavAya che tenI mAraphata che: "kudaratanuM eka dazya evuM nathI ke jemAM mane rasa na paDato hoya." je zarIra, mana ane AtmAnI saghaLI keLavaNI ApavI joie." temanA zikSaka jIvananA ghaDataramAM A prakRti ane pravAsathI maLelI che naI tAlImano AjhAdI pUrve vyApaka pracAra thayo, dezabharamAM saMpadAno bahu mUlyavAna phALo che. kaeN aneka zAkhAo te mujaba kAma karatI thaI ne AjhAdI pachI paNa te pUnAmAM bhaNatA tyArathI ja rASTrIya raMge raMgAyelA ane krAMtikArIo hai zuM silasilo cAlu rahyo. paNa pachI temAM bhAre oTa AvI ane udyoga sAthe paNa joDAyelA. lokamAnya TiLaka pAsethI temane preraNA maLelI zrI dvArA zikSaNa', 'zikSaNamAM aMgamahenata', 'zikSaNa dvArA cAritrya ja, paNa pachI gokhalenA saMparkamAM paNa teo AvelA. 1902mAM zAka nirmANa' ke "mAtRbhASAmAM zikSaNanI vAta bhUlAtI-ThelAtI gaI. lakSmIbAI sAthe lagna. bI.e., elaela.bI. thayA. 1905nI huM ATalI bhUmikA pachI naI tAlImanA darzanane vizeSa baMgabhaMga sAmenI caLavaLathI teo rASTrIya AMdolanamAM rasa letA 6 samajAvanAra ane te mATe jIvana samarpita karanAra keTalIka vyakti thayA. je vizeSano paricaya meLavIe. naI tAlImanA vicArane amalamAM zikSaka tarIkenuM temanuM kArya to 1907mAM bI.e. thayA pachI je che mUkavA seMkaDo vyaktioe pUrI niSThA ane samaja sAthe dezabharamAM karNATakanA jANItA samAjasevaka gaMgAdhararAva dezapAMDenI sUcanAthI OM kAma karyuM che, ane keTalAMka vicArakoe e vicArane ane tenA belagAmanA gaNeza vidyAlayamAM zikSaka tarIke joDAyA tyArathI. vacce ? zuM vividha pAsAMne tarkabaddha rIte samajAvyA che. A sahu vicArakonuM patrakAra tarIke paNa kArya karyuM. TiLakanA "rASTramata' dainikamAM kAma zuM kA keLavaNIdarzana paNa naI tAlImane puSTa karanAruM ane AgavuM che. karatA hatA tyAre ja svAmI AnaMdanA saMparkamAM AvyA ane dakSiNa #B je AcArya kAkAsAheba kAlelakara AphrikAmAM saphaLa rIte satyAgraha calAvanAra gAMdhIjI vize vAto gAMdhIjIe jemane "savAI gujarAtI'nuM birUda ApeluM te thaI ane tenA prati AkarSaNa anubhavyuM. rASTrIya caLavaLamAM to OM kAkAsAheba kAlelakaranuM vyaktitva bahu AyAmI hatuM. teo mULe kheMcAtA ja jatA hatA, tyAM 1910-11mAM vaDodarAmAM kezavarAma mahArASTrIya chatAM gujarAtInA samartha gadyakAra, aneka bhASAnA dezapAMDee gaMganAtha bhAratI sarva vidhAlaya' nAme rASTrIya zikSaNanI $ jANakAra, vividha viSayonA abhyAsI, prakRti premI, pravAsa premI saMsthA sthApI ane temAM teo AcArya tarIke joDAyA. ane tyArathI huM che ane mULataH samartha zikSaka ane zikSaNakAra hatA. emanI keLavaNI AcArya kAkAsAheba tarIke oLakhAtA thayA. zuM vicAre ane keLavaNI AcAre gAMdhIjInA keLavaNI vicArone vizeSa kAkasAheba abhyAsI hatA ane sArA pustakonA anuvAda paNa chuM saraLa ane spaSTa banAvyA. temanI sarjanAtmakatA sAhitya ane karatA rahetA. A varSomAM bukara TI. voziMgTananuM pustaka paNa Up haiM zikSaNa baMne pAMkhone laIne viharI hatI. teo gujarAtanA saMskAra from slavery (AtmodvAra)ane My larger education (mArI che 6 zikSaka hatA ane umAzaMkara jozIe kaheluM tema 'jaMgama vidyApITha'rUpa vyApaka keLavaNI) pustako temanA vAMcavAmAM AvyAM ane tenI khUba 6 6 hatA. jIvanakendrI, anubaMdhazIla ane satvazIla temanI ciMtanadhArA- UMDI asara temanA citta para thaI ane temane lAgyuM ke keLavaNInuM ke vicAradhArA vividha kSetre vihare ane vizALa phAla ApaNI sAme kAma ja karavA jevuM che. temanuM keLavaNIkAra tarIkenuM nirmANa thavAmAM | dharyo che. A baMne pustakono phALo che. A pUrve bI.e.mAM hatA e daramyAna ? AgaLa darzAvyuM tema janma mahArASTranA sAtArAmAM, paNa mULa ja temaNe svAmI vivekAnaMdano eka patra vAMcelo. temAM lakhyuM hatuM ? ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra '0 zAMti mATeno koI mArga nathI. zAMti pote ja mArga che. sahayAtrIo vizeSAMka kAra
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahobhAgI pRSTha 48 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMke % phebruArI 2016 ANIS jInA sahayAtrIo vizeSAMka # mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mAM mahAtmA ja "dezadvArano meM aneka veLA aneka rIte vicAra karI joyo che. paNa brahmadezano pravAsa (1931), pUrva AphrikAmAM (1951), zarkarAhima dareka vakhate zikSaNa ja teno mArga evo javAba mane maLyo che. A ane moreziyasa (1952), rakhaDavAno AnaMda (1953), UgaNo re patrathI ja temanA manamAM saMkalpa jAgelo ke "rASTrIya zikSaNa mATe deza (1958), lokamAtA e temanA pravAsanA pustako che. huM kuM A jIvana arpaNa che." smaraNayAtrA (1934), bApunI jhAMkhI (1946), mIThAne pratApe haiM 1913mAM zAMti niketana gurudevane maLavA, thoDo samaya sAthe (1955), saMsmaraNAtmaka che. "zrI netramaNibhAIne (1917), ci. rahevA gayA. punaH 1915mAM zAMti niketana gayA ane gAMdhIjInI caMdanane (1958), vidyArthinIne patro (1964), e patra saMgraho huM mulAkAta paNa tyAM ja thaI ane pachI 1916mAM gAMdhIjI sAthe kocaraba che. "prAsaMgika pratisAda' ane 'bAladi' temanI rojanIzIne AdhAre re zuM AzramamAM thoDo samaya rahyA ane joyuM ke sAco rAha A ja che, taiyAra thayela pustako che. BE eTale 1917mAM sAbaramatI Azrama zarU thatAM ja temAM zikSaka tarIke temanuM jIvanakendrI ciMtanAtmaka gadyasAhitya kalA, saMskRti ane je joDAI gayA. alabatta gAMdhIjIe ja temane-"dagbAbune gurUdava zikSaNa ciMtanane AvarI le che. jIvana saMskRti (1936), jIvana che huM pAsethI mAgI lIdhA ane pachI to 'dagbAbu' 'gAMdhIkAma'mAM samAI bhAratI (1937), gItA dharma (1944), jIvanalIlA (1956), 4 gayA. paramasakhA mRtyu (1966), jIvanano AnaMda (1936), jIvana je kAkAsAheba vyakti ane samAjanA samyak parivartana mATe vikAsa (1936), jIvana pradIpa (1956), avAranavAra (1956) raeN che keLavaNIne pAyAnI mAnatA ja hatA. temanA manamAM vyaktinuM sarvAgI jevAM mahattvanA pustako ApyAM. jela jIvananA anubhavo ane temanAM che meM nirmANa thAya ane e vakhatanuM jarUrI rASTroddhAra-rASTramuktinuM kArya prakRtiprema ane saudarya dRSTinuM paricAyaka "otarAtI dIvAlo' zuM thAya tevI keLavaNInI kalpanA AkAra letI hatI. gAMdhIjI sAthe (1925) nAnuM chatAM mahattvanuM pustaka che. e ja rIte bhAratIya saMskRti zuM joDAyA, sAbaramatI AzramamAM zikSaka banyA eTale temanA A sAthe vaNAyelA tahevAronI vAta vidyArthIo-zikSakone samajAvatuM seM vicArane caritArtha karavAnI saMpUrNa mokaLAza maLI. jIvatA tahevAro (1930) Aje paNa prastuta che. temanA anuvAdo, - sAbaramatI AzramamAM teo samagrapaNe khUMpI gayA. eka nakhazikha saMpAdano paNa vipula ane mahattvanA che. kuM keLavaNIkAra tarIkenuM nirmANa temanuM tyAM thayuM. emaNe lakhyuM che. saMskRtinA parivrAjaka evA kAkAsAhebane kizoralAlabhAI ? che "mukhya to huM keLavaNIkAra ja chuM. mArA badhA raso keLavaNI pratyenI mazarUvAlAe "jIvatA jAgatA jJAnanidhi kahelA." keLavaNI ane hai hai jIvananiSThAne paritoSa karavA mATe ja che.' sAhityanA mAdhyama dvArA zabda jIvananI cetanAne saMkoravAno temaNe che ke kAkA sAhebe gAMdhIjInA vaphAdAra-niSThAvAna sainika tarIke prabaLa puruSArtha karyo. AvA padmavibhUSaNa kAkAsAhebanuM dilhImAM, ke zuM rASTrIya keLavaNInI mazAla upADI lIdhI. sAbaramatI AzramamAM 1981nI, ra1mI ogasTe dIrgha AyuSya bhogavI avasAna thayuM. huM BE chAtrAlaya, parivAranA bALako, AsapAsanA keTalAMka bALako keLavaNI aMgenA temanA vicAro temanA pustakomAM The2 = zikSaNa mATe AvatAM. "naI tAlIma' zabda haju Avyo nahoto, Thera mUkAyAM che, paNa koI pustaka temAMthI nathI thayuM, te kAma karavA huM paNa gAMdhIjInA zikSaNa aMgenA vicAro ke ApaNe AgaLa joyA, jevuM che. 3 teno amala ahIM thayo. 1928mAM gujarAta vidyApIThamAM paNa keLavaNInA jyotirdhara : nAnAbhAI bhaTTa je AcArya banyA, ema temanI keLavaNI yAtrA cAlu rahI. gujarAta dakSiNAmUrti, grAma dakSiNAmUrti ane lokabhAratI jevI zikSaNa hai vidyApITha 1920mAM zarU thaI tyAre teno dhyAnamaMtra "sA vidyA yA saMsthAo dvArA vAmananA traNa pagalAMnI jema keLavaNInI samagra hai 3 vimuktaye' paNa kAkAsAhebe ja sUcavelo. dRSTine jemaNe AvarI lIdhI ane gAMdhIjI paNa keLavaNIne lagatI kAkAsAhebanuM gujarAtane mUlyavAna pradAna che. "joDaNI koza'nI mUMjhavaNamAM jemanI salAhane mahattva ApatA te nAnAbhAI bhaTTa che Bka racanAmAM temanI mahattvanI bhUmikA rahI. gAMdhIjI dvArA cAlatAM (nRsiMhaprasAda kAlidAsa bhaTTa)nuM gujarAtanA keLavaNI kSetre viziSTa OM sAmayikomAM teo satata lakhatA rahyA ane potAnA vicAro- sthAna ane anokhuM pradAna che. teo jIvanabhara keLavaNIne ja samarpita 6 anubhavo mUkatA rahyA. temaNe vipula sAhitya sarjana karyuM che. rahyA ane keLavaNInI mULagAmI vicAraNA ApI temaja abhuta 6 zuM kAlelakara graMthAvalinA khaMDomAM te sacavAyuM che. temanA nibaMdho- prayogo karyA. naI tAlImanuM temanuM darzana ane kArya Aje paNa che OM lekho, DAyarI-mulAkAtomAM eka zikSakanI-keLavaNIkAranI dRSTi gujarAtabharamAM aneka saMsthAo dvArA cAlI rahyuM che. teo eka sAcA zuM satata anubhavAya che. temanA keTalAMka mahattvanA pustakono kevaLa keLavaNIkAra hatA. 6 nAmollekha ja ahIM karI zakAze. himAlayano pravAsa (1924), 1882nA navembaranI 11mI tArIkhe temano janma bhAvanagara re e mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka ja mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka ja mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA mAM mahAtmA gAMdhIjInA saMthAtra 0 krUratAno javAba krUratAthI Apavo te nItimattA ane buddhinuM devALuM phUMkavA jevI vAta che. sahyAtriIo vizeSAMka #
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotmA gI phebruArI 2016 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMke % pRSTha 49 || | tii. da ka , T hSaka eka = mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA jillAnA pacchegAma jevA nAnakaDA gAmanA eka garIba brAhmaNa dakSiNAmUrtinuM kArya zikSaNa kSetre AMdolanarUpe vyApI gayuM. zAka ke parivAramAM thayo hato. ema.e. thayA, esa.TI.sI. thayA ane harabhAI-gijubhAI jevA samartha sAthIdAro maLyA. darzaka, na. pra. ? 6 mahuvAnI hAIskUlanA prinsIpAla banyA ane pachI zAmaLadAsa buca, mULazaMkarabhAI AvI maLyA ane navI keLavaNIno bherIghoSa E kolejamAM prophesara thayA. temanA guruzrImannathurAma zarmAnI preraNAthI bajI rahyo. gAMdhIjInA keLavaNInA vicAro temAM bhaLyA ane ke je 1910mAM temaNe bhAvanagaramAM 'dakSiNAmUrti vidyArthI bhavana'nI vidyArthIpradhAna zikSaNanI saMkalpanA vistaratI gaI. dakSiNAmUrtie je sthApanA karI ane nUtana, bALakendrI zikSaNa vicAranuM bIjAropaNa keLavaNInuM samagra zAstra ane teno vyavahArapakSa baMne prabodhyAM ane kai thayuM. mULe sanAtana hindu vicAradhArA ane dharma-nItinA zikSaNane amalamAM mUkyAM. temaNe pragaTa karelo eka keLavaNI viSayaka kharaDo, zuM kendramAM rAkhI 'dakSiNAmUrtinI sthApanA thaI, paNa gAMdhIjInA jemAM pramukhataH A vAto para bhAra mUkAyo: svAtaMtrya, svayaMskUrti chuM zA AgamanathI ane pachI harijana bALakonA pravezanA mudde teo ane svayaMzistanA pAyA para zikSaNanI racanA hoya, navA zikSaNamAM kaIE ? potAnA guruthI judA paDyA. zikSA-daMDa ane InAma-lAlaca temaja koI paNa prakAranA bhaya-Darane | 'dakSiNAmUrtinI sthApanA, e vakhate to kevaLa chAtrAlayanI ja sthAne na hoya, parIkSAnA trAsamAMthI mukti, zikSaNa, mAtRbhASA huM E sthApanA thaI paNa mULazaMkarabhAI bhaTTe noMdhyuM che tema "e ghaTanA te dvArA ja, udyoganA zikSaNane sthAna, kalAnA zikSaNane mahattvanuM chuM divase to taddana sAmAnya gaNAya tevI hatI, paNa gujarAtamAM sthAna, ramato-pravAso-itara vAcana-sAMskRtika kAryakramo-utsavone che keLavaNInA nava prasthAnanuM maMgaLAcaraNa te divase thayuM.' nAnAbhAInA sthAna, hindInuM zikSaNa a-nivArya, saMsthA sarakArathI mukta rASTrIya che OM jIvananuM lakSya nakkI thaI gayuM ane temanI jIvanasAdhanAno mArga ja rahe, sahazikSaNa, chAtrAlaya, mAnasazAstra ane zikSaNazAstrane kaMDArAI gayo. samajanAra zikSako hovA joie. 1915mAM gAMdhIjI bhArata AvyA ane turata ja bhAratabhramaNanA 1938mAM temaNe bhAvanagara choDIne AMbalA jevA nAnakaDA BE bhAga rUpe bhAvanagara gayA. tyAMnA dIvAna prabhAzaMkara paTTaNI temane gAmamAM grAma dakSiNAmUrtinI sthApanA karI ane nAnAbhAIe naI kuM nAnAbhAI pAse ane temanI saMsthA dakSiNAmUrti jovA laI gayA. tAlImano maulika prayoga karyo. chAtrAlaya, samUha jIvana, utpAdaka nAnAbhAIe gAMdhIjI vize temanA dakSiNa AphrikAnA kArya vize parizrama-udyoga, samAjAnubaMdha-saMskRti ane jIvana sAthe anubaMdha, zuM jANeluM bahu ja, paNa A prathama mulAkAtamAM baMnenA sneha saMbaMdhanA ane anubhavalakSI keLavaNI ane grAma dakSiNAmUrtinA prayoganA che hai bI vavAyAM je pachInA varSomAM pallavita-puSpita thavAnA hatA. anivArya paMcazIla banyAM. 6 pachI to 1917mAM teo thoDA divasa gAMdhIjInA sUcana ane vidyArthI ghaDatara mATe chAtrAlaya anivArya manAyuM. gAMdhIjIe $ AgrahathI kocaraba AzramamAM gAMdhIjI sAthe rahevA gayA ane paNa kaheluM: 'huM pote vidyAlaya karatAM chAtrAlayane vadhAre mahattva zuM temanAmAM krAMtikArI parivartanano prAraMbha thayo. temanI sanAtanI ApuM chuM. chAtrAlaya vidyArthI-vidyArthinIone jeTaluM mananuM baLa ApI zuM hindunI saMkIrNa vicAradhArAmAM krAntikArI parivartana AvyuM ane zake eTaluM nakarAM vidyAlaya ApIna ja zake. mArI chevaTanI kalpanA haiM dakSiNAmUrti vidyArthI bhavanamAM harijanone praveza ApavAnuM nakkI to e che ke chAtrAlaya ja vidyAlaya hoya.' nAnAbhAIe A kalpanAne kuM thayuM ane te mudde teo potAnA guru ane gurubaMdhuothI vikhUTA potAnA prayoga dvArA amalamAM mUkI. je paDyA. paraMparAgata zikSaNa ane dharma saMsthA sAtheno cheDo phADI grAma dakSiNAmUrti e gAmaDAmAM hatI kharI paNa te gAmaDAM mATenI che hai teoe gAMdhIjIe uddhodhelA navA yugadharmane-navA vicArane zALA hatI. temAM prakRtine ane dezane baMdhabesatI, buddhipUrvakanA huM ke apanAvyo. ane zikSaNa sAthe anubaMdhita karatI baLanI pratiSThA karatI, UMcanIca gAMdhIjI sAthenuM e milana ane pachIno saMparka gujarAtanA zikSaNa ke dharmavarNanA bheda vinAnI, jIvanalakSI keLavaNI hatI. tenuM lakSya chuM gs jagatanI yuga parivartanakArI paLa banI rahI. cIlAcAlu zikSaNanI hatuM umadA nAgarikonuM nirmANa thAya ane gAmaDAMno vikAsa thAya maryAdAo teo jANatA ja hatA. tenAthI vidyArthIonuM ghaDatara gAMdhIjInuM keLavaNInuM svapna, temanA ja keLavaNInA vicArone laIne, 6 nahotuM thatuM. navIna-nUtana keLavaNInuM eka akhaMDa sAmagrika darzana maulika rIte vikasyuM. ke temaNe ApyuM. temaNe kaheluM: 'navIna keLavaNImAM vidyArthInA nAnAbhAInA A keLavaNInA prayoganuM trIjuM pagaluM eTale ucca re vyaktitvane Adara hoya che, vidyArthI eka mINanuM pUtaLuM ke koro vidyA mATe sthapAyela lokabhAratI grAmavidyApITha jugatarAmakAkAe re che kAgaLa nathI, paNa eka svataMtra AtmA che, jIvatuM prANI che ane kaheluM "huM nAnAbhAIne gujarAtanA guru tarIke vaMdana karuM chuM. tene potAnA vikAsanA khAsa niyamo che. lokabhAratI e grAma uccavidyAno sarvAzleSI vicAra karatI ane ## mahAtmA gAMdhIjInA saMkyAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra 0 pratijJA levAmAM UtAvaLa na karo. paNa eka vAra pratijJA lo pachI jIvanA jokhame pALo. sahayAtrIo vizeSAMka #
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAtmA gI Is | pRSTha. 50 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMke # phebruArI 2016 hkSaka kAma karatI viziSTa saMsthA che. 1953mAM tenI sthApanA vakhate e e vakhate to Akho vistAra surata jillA tarIke ja oLakhAto. meM je vakhatanA saurASTra rAjyanA mukhya pradhAna DhebarabhAIe tene "akiMcana dakSiNa gujarAtanI e AkhIya paTTI tApIthI vApI, ane pachI DAMga ! huM brAhmaNanI bheTa' kahI navAjelI. ane najIkano mahArASTrano pradeza-samagra vistAra AdivAsIono. 8 - gAMdhIjInA jIvana ane vicAranI UMDI ane pragADha asara zAhukAra, jamInadAra, bhUvA-bharADI, dArU vecanAra kalAla sahu temanuM re OM nAnAbhAI para paDelI. temaNe kahyuM che : 'gAMdhIjIne joyA pachI zoSaNa kare ane trAsa Ape. janma mAnava paNa jIvana pazuvatuM. $ huM mArA aMtaramAM navA tattvano saMcAra thayo ane tene pariNAme meM jANe temane ugAravA ane AgaLa vadhAravA ja jukAkAe janma lIdho 6 meM Aja sudhI jIvanamAM je je mUlyo AkyAM hatAM te badhAM huM samajuM hato. temaNe UjaLiyAta zoSaka varganuM pote prAyazcita karatA hoya huM ? tevI rIte badalAvA lAgyA...huM to gAMdhIjInI pipUDI chuM. te pavana tema A laMgoTIdhArI-behAla prajAnI jhUMpaDImAM rahI, temanA jevuM re na bhare che ane huM gAMDAdhelA sUra kADhuM chuM.' ja khAI, temanA khabhe hAtha mUkI temane keLavaNI ApI, rojagArI gAMdhIjIe 1917mAM sAbaramatI AzramanI sthApanA karI tyAre ApI, temanA sarvAgI vikAsa mATe aneka kAryakramo ApyA, sevakonI huM ane pachI gujarAta vidyApIThanA temane kulanAyaka banAvelA tyAre AkhI senA taiyAra karI ane aneka saMsthAo sthApavAmAM teo preraka 3 nAnAbhAIe gAMdhIjInA keLavaNInA vicArone potAnA AgavA banyA, eTale ja teo 'veDachIno vaDalo' kahevAyA. huM anubhavathI ane ciMtanathI temAM samidho apelA. saurASTra sarakAra temanA pitA muMbaI nokarI arthe rahetA. muMbaImAM ja jukAkAne 6 vakhate thoDo samaya zikSaNa pradhAna rahelA, paNa pradhAnapada karatAM svAmI AnaMdano bheTo thayo ane temanA jIvanamAM parivartanano ke temane pratyakSa zikSaNakAryanuM vizeSa mUlya hatuM. eka RSinI jema prAraMbha thayo. svAmIdAdAe temane 'vIsamI sadI' sAmayikamAM nokarI 2 temaNe keLavaNInuM yajJakArya jIvanabhara karyuM. temane mana keLavaNI e apAvI. tyAM lekhana-patrakAratvanI tAlIma maLI. e divasomAM 1911ke jIvanavyApI vastu hatI eTale temanI keLavaNInI vAta-kArya 12mAM kAkAsAheba vaDodarA hatA eTale svAmIdAdAe temane vaDodarA reM jIvanakendrI ja rahyAM. temanuM avasAna potAnI pyArI lokabhAratImAM kAkAsAheba pAse mokalyA. kAkAsAheba temane vaDodarA AsapAsanI IE huM 31 Disembara, 1961nA roja thayuM. garIba vasAhatamAM, nesaDAmAM mokale jyAM juvAna jukAkA rAmAyaNa5 temaNe zikSako ane vidyArthIone kAma lAge tevuM ThIka ThIka mahAbhAratanI kathAvArtA, lokone samajAya tevI saraLa zailImAM kare. 6 huM sAhityanuM nirmANa karyuM. 'ghaDatara ane caNatara' temanI potAnA 1917mAM gAMdhIjI e sAbaramatI Azrama sthApyo ane huM 8 jIvananA pUrvArdhanI AtmakathA. keLavaNInI pagadaMDI', 'gRhapatine', kAkAsAheba temAM joDAyA, pachI jukAkA temane maLavA ane AzramamAM ' 'saMsthAnuM cAritrya' temanA zaikSaNika vicAranA pustako ane rahevA avAranavAra jatA. ane pachI to AzramanA tIvra AkarSaNa E 'rAmAyaNanA pAtro', 'mahAbhAratanA pAtro', 'bhAgavata kathAo', teo vaDodarA choDI AzramamAM AvI vasyA ane prArthanA, saphAI, $ "dRSTAMta kathAo' Adi preraka sAMskRtika sAhitya. A uparAMta paNa sAduM jIvana, sAdo khorAka, zrama ane zALAmAM tyAM parovAI gayA. OM BE jIvana caritra temaja prAsaMgika lekho-vyAkhyAnonA saMgraha paNa pragaTa e vakhate svAmIdAdA navajIvana presa ane mudraNakArya saMbhALatA to BE E thayA che. jukAkA paNa temane madada karavA jatA ane tyAM temane lekhana ane ke huM zikSaNa ane sevAnA bhekhadhArI : jugatarAmakAkA patrakAratvanI tAlIma maLI. e daramyAna mUchALI mA gijubhAI sAthe huM kuM janma lakhatara (saurASTra)mAM paNa jIvana arpaNa karyuM. surata- paricaya thayo ane dostI thaI. jANe kudarata ja zikSaNa ane vizeSataH ? OM valasADa vistAranI 'sauthI patita, sauthI dalita, raMkanAM jhuMpaDAmAM bALazikSaNa mATe temane sajja karatI hatI. IM rahetI AdivAsI prajA mATe. aMga para na maLe vastro ke mAthe na maLe 1922nA asahakAra AMdolana vakhate gAMdhIjIe potAnA che OM chAparuM. Teka TaMka khAvAnAMya sAMsA, ajJAnatAnA aMdhakAra vacce kAryakarone elAna kareluM: 'gAmaDe jAo'. aneka kAryakaro gAmaDe meM zuM sabaDatAM, majUrI karI gulAmanuM jIvana jIvatAM tevA AdivAsIo, gayA ane tyAM ja khUMpI gayA, jukAkA prathama naraharibhAI parIkha huM a jene e vakhate kALIparaja kahetA, evA dUbaLA, codharA, nAyakA, sAthe bAraDolI tAlukAnA sarabhoNa gAme beThA. e vakhate cunIbhAI kukaNA vagere AdivAsI prajAne AtmavizvAsa ApanAra, zikSaNano mahetA e vistAranA ja veDachI gAme khAdIkAmanuM mizana laIne ? prakAza ApanAra, rojagArIthI AtmasammAna ApanAra ane samagra beThelA ane jukAkA temane avAranavAra maLavA jatA. vacce vacce hai { prajA seMkaDo varSanI je bhayaMkara gulAmI ane garIbImAM pAyamAla Apad dharma tarIke AvatAM kAryo karyA, 1928mAM bAraDolI sai banelI tene temAMthI mukti apAvanAra puruSa te jugatarAma cImanalAla satyAgrahamAM joDAyA ane tyAM satyAgraha laDatanI patrikA atyaMta suM 6 dave (janma : 1lI sapTemba2, 1892), gujarAta temane suMdara rIte taiyAra karatA rahyA. satyAgraha to saraLa rIte pUro thayo. e dU te jugatarAmakAkA, jukAkA tarIke oLakhe che. daramyAna bAraDolImAM cAlatuM 'rAnIparaja vidyAlaya' gAmaDe 4 huM Aje surata, valasADa, navasArI, tApI e jillAo thayA che khaseDavAnI vAta thaI ane Akhare tene veDachImAM laI javAnuM nakakI 6 mahAtmA gAMdhIjInA sadhyAtra '0 svataMtratA mATe koI mUlya vadhAre hotuM nathI. sahadhyAtrIo vizeSAMka ja mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka BA mahAtmA gAMdhIjInA sabhyAtrIo vizeSuka ## mahAtmA gAMdhIjInA sabhyAtrIo vizeSAMka B mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka ## mahAtmA gAMdhIjInA saMdhyAtrIo vizeSAMka BE mahAtmA # mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka BA mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka B mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka B mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka B mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahIbhI gI phebruArI 2016 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMke # pRSTha 51 | gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA kaka karyuM, kAraNa ke cunIbhAI khAdIkAma ane te dvArA lokazikSaNanuM 1938nA haripurA koMgresa adhivezana vakhate saphAI TukaDInA ke kArya karatA ja hatA. Ama, 1928mAM 'veDachInA vaDalA'nuM bI vavana nAyakapade rahIbenamUna kArya karyuM ane tyAMthI ja zikSaNa sAthe haLapatine ? huM thayuM. pachI to jukAkA sAthe cImanabhAI bhaTTa jevA zikSaNapremI sAthI zAhukAra-jamInadAranI gulAmImAMthI mukta karavo ane gosevAnA hai re ane anya sAthIo joDAtA gayA, kAma vistaratuM gayuM. vicAra laIne AvyA. veDachI kAryano prAraMbha pachI to 'veDachI AMdolanamAM ja jANe jugatarAmakAkAnA gujarAtanA jAhera jIvanamAM ane zikSaNa kSetre re 6 pariNamyo. jukAkAe ja lakhyuM che: "mAruM jIvana to kevuM? je dizAmAM je pradAna che tenI lAMbI tapasIla ApI zakAya tema che. Aje paNa huM hai bUma paDI te dizAmAM doDavuM. eka tarapha bekArInI bUma paDI to doDo gujarAtabharamAM yojAtA 'gAMdhI meLA' ke 'sarvodaya meLA' te emanuM hai huM reMTiyo laIne! bIjI bAjuthI zoSaNanI rADa paDI to kADho sahakArI pradAna che. gAMdhIjInI zahIdI pachI sevAgrAmamAM yojAyela saMmelanamAM huM maMDaLIo ! trIjI tarapha durgadha AvavA mAMDI to doDo sAvaraNo teo gayelA ane gAMdhIasthi lAvIne veDachInI vAlmikI nadImAM na laIne! cothI tarapha DhoranI pachavADe rakhaDatA ane Akho divasa padharAvyAM hatAM. e vakhate vinobAjIne maLavAnuM thayeluM ane mahAtmA bIDIo pheMkatA, Dhorane gALa gAMdhInI smRtimAM temanA zrAddha detA ane chUTI DAMgo mAratAM 'gAMdhIjI Adhunika hatA? dine pradarzana, vArtAlApo, huM zuM chokarAMne joyAM ne juvAnInA saMskAra kAryakramo, khetI teja vinAnAM juvAniyA | satyane vaLagI rahevuM ane nItinA niyamane sarvoparI gaNavo e jo sudhAraNA, strIonA saMmelana huM joyA to doDo buniyAdI AdhunikatAnuM lakSaNa hoya, to gAMdhIjI Adhunika hatA. Adi dvArA gAMdhI saMdeza 3 2 zALA kADhavA!" | vacana pALavuM ane mAthe lIdheluM kAma pAra utAravuM e jo AdhunikatAnuM pahoMcADo tevuM sUcana che. veDachI thANuM banyuM ane lakSaNa hoya, to gAMdhIjI Adhunika hatA. vinobAjIe kareluM, jeno amala vA ana ta | jo sahiSNutA ane samajadArI Adhunika hoya, to gAMdhIjIne pachInA varSathI zarU thayo che ? sivAya paNa aneka dhanika gaNavA ja pare sAtatyapUrNa rIte Aje paNa cAle huM 6 sAmAjika-zaikSaNika kAryo jeo ApaNAM karatAM judo abhiprAya dharAvatA hoya athavA ApaNA che jemAM vidyArthIo, zikSako, 6 zarU thayAM. gaNotadhAro, ke virodhI hoya temanI sAthe paNa svasthapaNe vartavuM e Adhunika hoya, to grAmajano, gAMdhI premIo bhAga zuM 2&Na rAhata dhAro, proDha gAMdhIjI Adhunika hatA. le che. daramyAna 1947mAM ja zikSaNa, strI zikSaNa, madya veDachInI grAmazALA jukAkAe re - jo darajjAno, sattAno ke saMpattino khyAla karyA vagara sau pratye 6 niSedha, bhajanamaMDaLIo nArAyaNabhAI desAI ane ? chuM ane vistAranI kAyApalaTa samAna saujanya dAkhavavuM e Adhunika hoya, to bezaka gAMdhIjI Adhunika mohanabhAI parIkha jevA yuvAna mATe je Avazyaka lAgyuM te hatA. hAthamAM ane majabUta khabhA para saghaLuM goThavAtuM gayuM. temaNe jo dInahIno sAthe tAdAtya sAdhavuM e Adhunika hoya, to gAMdhIjI mUkelI ane e thoDAM varSo huM 6 Arthika, sAmAjika Adhunika hatA. veDachImAM jANe vasaMta khIlelI. 6 auSi ka yAMti, ema | jo garIbo, daridro, dalito, durbhAgIo mATe avizrAMta kAma karavuM jukAkAnuM evuM ja mahattvanuM je savagiNa yojanAo |e Adhunika hoya, to gAMdhIjI Adhunika hatA. pradAna che "bAlavADI zibiro' huM vicArI ane amala karyo. ane sauthI vizeSa to e ke koI umadA hetu mATe mRtyu vahorI levuM e je Aje paNa cAle che. bALa OM kALI parajane temaNe rAjA Adhunika hoya to gAMdhIjI Adhunika hatA. keLavaNI e pAyo che ane e dai zuM paraja haLapati banAvyA, | jIvatarAma kRpAlAnI keLavaNI mATe bALa zikSakone temanuM gaurava vadhAryuM, taiyAra karavA, temane tAlIma, temanAmAM AtmazraddhA ane vizvAsa vadhAryA. samaja ane sAmagrI ApavAnI khUba ja jarUra hatI. jukAkA pote haiM huM 1930 dAMDIkUca, 1942nI 'hindu choDo' laDatamAM sakriya rahyA uttama bALa zikSaka ane bALa sAhitya sarjaka. temaNe ja A zibiro huM phU ane 1930thI 1942 daramyAna anekavAra jela bhogavI. veDachI zarU karyA ane tenAthI gujarAtamAM bALa zikSaNanuM kAma karanAra baheno- 6 Azrama paNa thoDo samaya sarakAre japta karelo. 1937mAM vardhA bhAIone UMDANathI tAlIma maLI ane sAcI dizA maLI. | rASTrIya zikSaNa pariSadamAM teo gayelA, ane naI tAlImanuM darzana jukAkAe je kAmo gAmaDAMone ane grAmaprajAne beThAM karavAM che re laIne AvyA. veDachImAM zALA to cAlatI ja hatI ane te paNa jarUra hatAM te badhAM ja karyA, te mATe kAryakaro ane saMsthAo UbhI jai huM gAMdhI vicAranI dRSTie ja cAlatI hatI, te kAryane samarthana maLyuM. karatA gayA. pote to taddana aparigrahI, phakIra. vizvAsa keLavAyela DuM mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra 0 svataMtratA zvAsa jevI che. sahayAtrIo vizeSAMka ? WB mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka ja mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka 2 mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka B mahAtmA
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahobhAgI pRSTha 52 % prabuddha jIvanaH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka % phebruArI 2016 | |Saka marIravALA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInA sahyAdrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka B mahAtmA sAthIdAronI AkhI phoja temaNe taiyAra karI je Aje aneka zALAo, upAsanA sahaja rIte karI, paNa temanI pAsethI kAvyo-gIto, nATako- ka { AzramazALA, chAtrAlayo, jaMgala maMDaLIo, khetI maMDaLIo, khAdI prahasano, jIvanacaritro-ciMtana, keLavaNI vicAranA grantho, 6 saMsthAo dvArA samagra dakSiNa gujarAtamAM-DAMga jillA sudhI vyApI anuvAdo-saMpAdano saghaLuM maLe che. grAmasevAnA dasa kAryakramo, che. AkhAya vistAramAM eka zAMta krAnti ghaTita thaI, keTakeTalA AtmaracanA athavA AzramI keLavaNI, suMdarapuranI zALAno pahelo OM kAryakaro taiyAra thayA ane temAM baheno paNa kharI. bhUdAna- divasa, bAlavADInA be bhAga, bhArata sevaka gokhale, gAMdhIjI, ke OM grAmadAnanA kAryamAM sakriya rahyA ane te saMdezo gAme gAma phelAvyo gurudevanA gIto, gIta, gItakhaMjarI, AMdhaLAnuM gADuM, kheDUtano 8 ke to ukAI DemamAM kUbAmAM jatAM gAmonA navanirmANa mATe 'ukAI zikArI, paMkhIDAM jevAM aneka pustako maLe che. huM navanirmANa saMgha' sthApI gAmonuM punarvasana karyuM. gujarAtamAM 1980thI temano janmadina 'sevA dina' tarIke ujavAya che. 14 huM BE gAmaDAMonA sarvAgINa vikAsa mATe sarakAranI madadathI cAlatI mArca, 1985nA roja temanI 'vahAluDI veDachI'mAM ja temaNe aMtima $ "sarvodaya yojanA'no vicAra ApanArAomAM teo hatA, temaja zvAsa lIdhA. A sevAvIra apariNIta rahyA.gAMdhIjI dvArA anuprANita zu huM gujarAtamAM cAlatI naI tAlImanI aneka saMsthAone joDatI saMsthA AvA seMkaDo-seMkaDo sevAvIro-keLavaNIvAroe potAnuM samagra hIra 8 gujarAta naI tAlIma saMgha'nI sthApanAmAM paNa temanI AgavI sarva samarpaNabhAve dezane caraNe dharyuM hatuM te bhUlavA jevuM nathI. je bhUmikA hatI. XXX 6 1968mAM 'gAMdhI vidyApITha'nI sthApanA karI, uccavidyA kSetre A lekhamAM gAMdhIjInA keLavaNInA vicAro ane temAM jIvana che re veDachI AMdolane pagaraNa mAMDyAM. tenA prathama kulapati kAkAsAheba ApanAra traNa ja vyaktionI vAta thaI zakI che. kizorabhAI ke banyA, ane pachI jukAkA tenA kulapatipade rahyA. mazarUvALA, naraharibhAI parIkha, AcArya jIvatarAma kRpAlANIjI, BE jukAkA siddhahasta sAhityakAra, uttama sarjaka, zabdanA maramI ThakkarabApA-amRtalAla Thakkara, babalabhAI mahetA, sevAgrAmamAM hatA. anekavidha kAryomAM temanuM e pAsuM bhale ochuM ujAgara thayuM, dhUNI dhakhAvIne besanAra I. Dabalyu, AryanAyakam ane AzAdevI che huM paNa temaNe je ApyuM che te temane sAhityakAra-sarjakanI zreNImAM AryanAyakam, premAbahena kaMTaka, sAne gurujI, bALAsAheba phaDake hai ke besADe che. temanA bhAvabhInAM bhajano ane kAvyo gujarAtamAM Aje ane pachI to manubhAI paMcoLI, navalabhAI zAha, narasiMhabhAI che paNa pracalita che. gurudevanAM kAvyonA anuvAda, saMskRta zlokanA bhAvasAra, DAhyAbhAI nAyaka, dhIrubhAI desAI, gijubhAI badhekA, hai anuvAda, gItAno anuvAda svacchatAno pATha harabhAI trivedI, maganabhAI huM re temane uttama anuvAdakanA desAI, mULazaMkarabhAI bhaTTa, sthAne besADe che ane udyamanI bAbatamAM ApaNe sahue lazkara pAsethI zIkhavA jevuM. DolararAyabhAI mAMkaDa evA patrakAratva bhale ochuM kheDayuM, che. lazkarano sainika mAna pAme che tenuM mukhya kAraNa e to che ja ke te aneka ane ka tA2lAo huM paNa temAMya teo pAraMgata jIva hathoLImAM laIne sAme moMDhe motane bheTavA jAya che. paNa tene dezabharamAM gAMdhIjInA zikSaNanA huM hatA. vizenA AdaranuM eka bIjuM kAraNa tenuM nimayabaddha ne zistavALuM jIvana vicArone amalamAM mUkatA sohI jukAkA sarvAgINa racanAnA |paNa che. lazkaranI chAvaNI juo to svacchatAnA namUnArUpa hoya. rahyA che. A sahu sukha-saMpanna mANasa hatA. vizeSataH temaNe eno pATha amane eka vAra gAMdhIjIe zIkhavelo. 1934nI parivAranA, khAsse bhaNelA paNa 6 keLavaNInuM kArya karyuM, paNa harijanayAtrA daramiyAna ame kurgamAM hatA. tyAM eka savAre utAro temaNe sevAne ja potAnI ke temanA dvArA ke temanI preraNAthI choDI nIkaLavAne vakhate teo amArA oraDAmAM AvyA. jue to Thera "kArakIrdi banAvI-ane sevA re UbhI thayelI saMsthAo Theira kacaro ne kAgaLanA TukaDA verAyelA. e joI emanI AMkha pharI eTale vrataniSThAthI, kazIya huM ke pravRttionI yAdI joI cakita gaI. temaNe kahyuM: 'AvuM mUkIne ahIMthI javAya ja kema? lazkare je spRhA-kAmanA vagara daTAI javuM. ja thaI javAya che. ahIMe mUkIe huM to khUba lAMbI yAdI mUkavI paDe. | jagyAe paDAva nAMkhyo hoya tyAMthI mukAma uThAvatI vakhate jagA, jIvananA dareka kSetramAM gAMdhIjIne re 5 veDachInA vaDalAne saMkhyAbaMdha bilakula sApha karI nAMkhIne ja javuM evo niyama hoya che. e niyama AvA karmaTha vIro maLI rahyA ane vaDavAIo phUTI che ane vaDalo ApaNe paNa pALavo joie. eTale have roja je jagA choDo te te sahuthI gAMdhI nakSatramALA vALIjhUDI sApha karIne ja nIkaLajo. huM joIza, ne emAM cUkyA to zobhI rahI che ane Aje paNa paNa khUba vikasyo che. khAsa karIne keLavaNI kSetre. sakhata Thapako ApIza" preraNA-prakAza pAtharI rahI che. * che temaNe sAhityanI | | | caMdrazaMkara zukala mobAIla : 09825191020 3 ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka me mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka B mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka BA mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInI saMsthAmAM '0 sAco prema, dhikkAranAra pratye paNa vahyA kare che. sahayAtrIo vizeSAMka zAda
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotmA gI phebruArI 2016 prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dda pRSTha pa3 : hSaka para = mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA mahAtmA gAMdhI ane temanA saurASTranA sAthIo _ gabhIrasiMha gohila [ zAmaLadAsa kaoNlejanA pUrva AcArya gaMbhIrasiMha gohila gujarAtI sAhityanA abhyAsI ane saMzodhaka che. gujarAtI ane hindI vivecana sAhityanA tulanAtmaka adhyayana' viSaya laI pIeca. DI. thayelA gaMbhIrasiMha gujarAtInA prAdhyApaka ane adhyakSa temaja AcArya tarIke upaleTA, bhAvanagara, sAvarakuMDalAmAM kAma karyuM. daramyAna saurASTra yunivarsiTI ane bhAvanagara yunivarsiTInI siMDIkeTaekjhI. kAunsila sudhInAM sattAmaMDaLomAM kAma karyuM. teo gujarAta rAjya zALA pAThyapustaka maMDaLanA ceramena, ola InDiyA eso. opha TekasTabuka orge.nA pramukha, gujarAta sTeTa pheDarezana opha kaoNleja priMsipAlsa esosiezananA presiDenTa temaja bhAvanagara gadyasabhAnA pramukha rahI cUkyA che. dasathI vadhu pustako lakhIne pratiSThita pAritoSiko meLavyA che. hAla mahAtmA gAMdhInA saurASTranA sAthIo para saMzodhana graMtha lakhI rahyA che.] mahAtmA gAMdhI eTale samasta jagatane saurASTra dharelI bheTa. saue vicAryuM ke saurASTranuM ekama thavuM joie. te thayuM paNa kharuM. tenA huM temano janma saurASTramAM ane jIvana ghaDatara paNa saurASTramAM ja moTA bhAganA netAo gAMdhIjInA sAthIo hatA. E thayuM. dakSiNa AphrikAmAM be dAyakA rahI temaNe vadhu vikAsa sAdhyo gAMdhIjInA keTalAka sAthIo saurASTranA hatA, paraMtu temanI huM ane satyAgrahano prayoga adhikAra meLavavAnI laDatonA sAdhana saurASTranI laDatamAM joDAyelA nahotA. maganalAla gAMdhI (1883- huM ka tarIke karyo. tyAM laI janArA zeTha dAdA abdullA paNa porabaMdaranA 1928) dakSiNa AphrikAmAM ane amadAvAdamAM gAMdhIjInA AzramonI che ke ja hatA. teo temanA sAthIdAra ane mArgadarzaka banI rahyA. vyavasthA saMbhALatA, presa, khAdI vagere kAmomAM UMDA UtarI gAMdhIjIne 6 gAMdhIjIe dakSiNa AphrikAthI 1915mAM dezamAM AvIne thoDAM pUrNa saMtoSa ApatA. teo gAMdhIjInA bhatrIjA thatA hatA. temane 5 huM varSomAM svAtaMtrya laDatonuM sukAna saMbhALI lIdhuM. paraMtu laDatono gAMdhIjIe potAnA 'sarvottama sAthI' ane 'Azramano prANa' gaNAvela huM 6 prakAra temaNe dharamULathI badalAvI nAkhyo. vakIlo, berisTaro vagere che. temanA moTAbhAI chaganalAla gAMdhIe dakSiNa AphrikA, amadAvAda 6 { ucca varganA bhaNelA loko ja laData calAvatA hatA tenA badale vagere sthaLe umadA kAmagIrI karelI che. temanAthI nAnA nAraNadAse $ 2 majUra, kheDUta, vidyArthI vagere tamAma lokone temAM zAmela karavAmAM rAjakoTa rahI racanAtmaka kAryo uttama rIte karyA paNa laDatomAM bhAga 6 AvyA. vaLI gAMdhIjInI nema mAtra rAjakIya AjhAdI meLavavA lIdho nahoto. A kuTuMbanA kRSNadAsa, prabhudAsa, paruSottama gAMdhI pUratI sImita nahotI. lokonI jIvanazailI ane temanA jIvanamUlyo vageree vividha rIte mUlyavAna yogadAna ApeluM che. huM paNa badalAya to ja kharI svataMtratA prApta karI zakAya tevuM temanuM DaoN. prANajIvanadAsa jagajIvanadAsa mahetA morabInA hatA. huM mAnavuM hatuM. AthI temaNe laDato sAthe khAdI, grAmodyoga, aspRzyatA teoe laMDananA jANakAra tarIke gAMdhIjIne tyAMnA abhyAsanA huM zuM nivAraNa, dArUbaMdhI, paradezI kApaDa vagereno bahiSkAra Adi AraMbhakALathI ja mArgadarzana ApeluM. teo DaoNkTara thaIne brahmadezamAM zuM 6 pravRttio paNa sAMkaLI lIdhI. AthI gAMdhIjInI laDatamAM joDAyelA vyavasAya arthe rahyA hatA. dakSiNa AphrikAmAM ane bhAratamAM temaNe 6 huM temanA sAthIdArono prakAra badalAyo ane vyApa vadhyo. gAMdhIjIne vividha rIte Arthika sahAyatA karI hatI. cheka 1909mAM re huM A laDatomAM hathiyAra ane dArUgoLAno upayoga karavAno gokhalejI para patra lakhatAM temaNe gAMdhIjIne tapasvI jevuM jIvana huM 8 nahoto. satya ane ahiMsAno mArga ja levAno hato. tenA pariNAme jIvatA mahAna mahAtmA tarIke oLakhAvyA hatA. temane mahAtmA che paNa gAMdhIjInA sAthIdAro judI jAtanA hatA. tarIkenuM jAhera mAnapatrarUpe saMbodhana to cheka 1915mAM jetapura mukAme saurASTra pradeza 222 dezI rajavADAomAM vaheMcAyelo hato. tenA thayuM hatuM. zrImad rAjacaMdra pAsethI gAMdhIjI AdhyAtmika mArgadarzana huM TUM kAryakarone laData karavAnI salAha gAMdhIjI ApatA nahotA. temanI meLavatA hatA. temanI oLakhANa gAMdhIjIne DaoN. prANajIvana mahetA kuM dRSTie dezI rAjyo DALa-pAMdaDA jevA hatAM. briTiza pradeza svataMtra dvArA thaI hatI. zrImad DaoN. mahetAnA moTAbhAInA jamAI thatA che thAya tenI sAthe ja te kharI paDavAnAM hatAM, tema chatAM laDato thaI hatA. esa. Ara. meharotrAe gAMdhIjI ane DaoN. mahetAnA saMbaMdho che ke tenAthI kAryakarone ghaDatara maLyuM ane saMgaThana keLavAyuM. emAMthI ja vize saMzodhana graMtha "dha mahAtmA enDa dha DaoNkTara' aMgrejImAM lakhyo ke ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInA sahyA> 0 ahiMsAmAM bamaNI zraddhAnI jarUra paDe che. Izvara pratyenI zraddhA ane mAnava pratyenI zraddhA. sahyAtriIo vizeSAMka w
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahobhAgI pRSTha 54 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dhra phebruArI 2016 mahAbhI mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka mahAtmA gAMdhIjInA saMdhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka che. DaoN. mahetA gAMdhIjIthI pAMca varSa moTA hatA. rAjya temanA caraNomAM prajA mATe arpaNa karI dIdhuM hatuM. prabhAzaMkara dalapatarAma paTTaNI (1862-1938)nI gAMdhIjInI traNamAMthI jemane pahelAM krame mUkavA paDe te DhasA-rAyasAMkaLInA 6 sAthenI oLakhANa teo baMne rAjakoTanI AlleDa hAIskUlamAM darabAra gopALadAsa desAI (1889-1951) jemaNe gAMdhIjInI 6 ke bhaNatA te samaya jeTalI jUnI hatI. gAMdhIjInI dakSiNa AphrikAnI laDatamAM joDAvA khAtara potAnuM rAjya ane sarvasva gumAvyuM ane huM { pravRttiothI prabhAzaMkara mAhitagAra rahetA. gAMdhIjI 1915nA traNa dAyakA sudhI saurASTranI laDatomAM AgevAnI lIdhI. kAThiyAvADa 6 DisembaramAM gokhale smAraka bhaMDoLanI pravRttinA anusaMdhAne rAjakIya pariSadanA pramukhapade varAyA. vAraMvAra jelavAsa bhogavavA ? 2 bhAvanagara AvyA tyAre temano paricaya tAjo thayo. prabhAzaMkara sAthe kheDA, borasada, bAraDolI vagere laDatomAM temaja relasaMkaTa, chebhAvanagara rAjyanA dIvAna hatA, gavarnara, vAyasaroya tathA InDiyA dAMDIkUca, haripurA koMgresa vageremAM daDha manobaLa, tyAga, sAdAI, ke kAunsila (laMDana)nA sabhya hatA ane chelle 1920thI doDha dAyako dezabhakti ane netRtva zakti sAthe kAma karyuM. bhaktibA paNa temanA huM rahyA. A samaya daramyAna temaNe gAMdhIjI sAthe satata saMparka jALavyo. sAthIdAra banI rahyAM. corIcaurAnA hatyAkAMDa vakhate temaNe gAMdhIjInuM dhyAna doratAM 'pahADa motIbhAI puruSottamadAsa paramAra (motIbhAI) darajI (1888- 6 zuM jevI bhUla' nAme lekha lakhI satyAgraha baMdha karelo. temanA ja AgrahathI 1918)ne saurASTra khAtenA pahelAM sAthIdAra gaNavA paDe jeo ? zuM gAMdhIjI bIjI goLamejI pariSada (laMDana)mAM hAjara rahyA. 1930mAM 1915mAM gAMdhIjI pahelIvAra saurASTramAM AvI rahyA hatA tyAre zuM mIThAnA satyAgraha vakhate vAyasaroya lorDa Iravine laData baMdha rAkhavA vaDhavANa relve sTezana para maLyA ane lokone naDatI vIramagAma 6 6 gAMdhIjIne samajAvavA prabhAzaMkarane mokalelA. temanI vacce mahattvanA lAInadorI sAme laDavA mArgadarzana meLavyuM. laDato mATe navajuvAno re . prazno aMge patravyavahAra paNa cAlato rahelo je 'gAMdhIjI-paTTaNI phUlacaMdabhAI zAha (1895-1941), svAmI zivAnaMdajI (1896patravyavahAra' nAmathI pragaTa thayela che. svAmI AnaMda (1887-1951), camanalAla mAdhavarAya vaiSNava (1897-1940) vagerene 4 1978) gAMdhIjInA vaicArika bhUmikAvALA mahattvanA sAthIdAra taiyAra karyA, pustakAlaya kholyuM, vyAyAma ane zramanA kAryo zarU hai hatA, hAlanA surendranagara jillAnA lImalI gAmanA vatanI hatA. karyA. pravRttiomAM bahenone joDI. vaDhavANanA jAhera jIvanane temaNe chetemanuM mULa nAma hiMmatalAla rAmacaMdra dave. teo rAmakRSNa mizananA gAMdhImArge ghaDyuM. che saMnyAsI hatA. paNa gAMdhIjInI pravRttiothI AkarSAIne temanuM phUlacaMdabhAI ane zivAnaMdajI to gAMdhIjInA kocaraba AzramomAM huM jai mudraNanuM kArya saMbhALatA, laDatomAM joDAI jelavAsa paNa bhogavelo. paNa vyavasthApako tarIke rahyA hatA. camanalAla sahita traNee ? zuM AdivAsI, nirvAsito vagerenI kAmagIrI temaNe karelI ane Azramo saurASTranI vividha laDato ane pravRttione netRtva pUruM pADyuM, huM sthApelA. gujarAtI bhASAnA teo UMcA darajjAnA sAhityakAra hatA. jelavAsa veThyo, borasada vagere laDatomAM paNa agrabhAga lIdho. jugatarAma cImanalAla dave (1892-1985), surendranagara devacaMda uttamalAla pArekha (1871-1954) berisTara thavA laMDana re huM jillAnA lakhataranA mULa vatanI hatA, paraMtu temaNe laDatomAM kAma gayA tyArathI gAMdhIjInA paricayamAM hatA. zrImad rAjacaMdranA huM kuM karyA pachI temaja jelavAsa bhogavyA uparAMta surata jillAmAM veDachImAM moTAbhAI manasukhalAla ravajI mahetA sAthe rahI temaNe kAThiyAvADa OM Azrama sthApyo. temaNe AdivAsIonuM pAyAnuM kAma kareluM ane rAjakIya pariSadanI racanA karI ane tenA adhivezanonA saMcAlanamAM meM > keLavaNI temaja bALa sAhityanI kAmagIrI karelI che. mobhIrUpa agraNI banI rahyA. berisTara tarIkenI dhIkatI kamANI che saurASTranA traNa rAjavIoe gAMdhIjInA kAryomAM mahattvanuM choDI gAMdhIjInA Adeza mujaba rASTrIya pravRttiomAM mArgadarzaka hai zuM yogadAna pUruM pADyuM che. rAjakoTanA ThAkora lAkhAjIrAje (1890- banI rahyA. BE 1930), rAjakoTanA briTiza poliTiksa ejaMTe nA kahI hovA evA ja bIjA agraNI amRtalAla viThThaladAsa Thakkara (ThakkarabApA BE huM chatAM rAjakoTamAM kAThiyAvADa rAjakIya pariSada tathA rASTrIya yuvaka 1869-1951) gAMdhIjInA bhAratamAM Agamana pahelAM dalitonI huM 6 kaoNMgresa javAharalAla neharunA pramukhapade bharavA dIdhelI, rASTrIya sevAmAM lAgI gayA hatA. gokhale prerita bhArata sevaka samAjamAM 6 OM zALA mATe hajAro vAra jamIna ApI ane teo eka mAtra rAjavI joDAIne temaNe baMgALa, bihAra, orissA, mahArASTra, rAjasthAna, huM $ hatA jemanuM bhAvanagara mukAme gAMdhIjInA hAthe sanmAna thayuM hatuM. paMjAba ane gujarAtanA dalito, AdivAsIo, ane zramajIvIonA huM bhAvanagaranA mahArAjA kRSNakumArasiMhajI (1912-1965). Arthika, sAmAjika mojaNIo sAthenAM sevAkAryo karyA hatA ane huM ? dezanA pahelA rAjavI hatA jemaNe gAMdhIjIne rUbarU maLI potAnuM saMsthAo sthApI hatI. gAMdhIjInA kahevAthI teo dezavyApI harijana NR mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka thA mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mAM mahAtmA " mahAtmA gAMdhIjInA sahyA 0 vizvAsa karavo e hiMmatavALAnuM kAma che. nirbaLa loko vizvAsa mUkI zakatA nathI. sahyAIo vizeSAMka #
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotmA gI phebruArI 2016 prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dda pRSTha papa : hSaka kAra sevaka saMghanA maMtrI tarIke joDAyA hatA. AdivAsI sevAnA kAryane sAthIdAro hatA. huM temaNe abhyAsa ane mahenata karI nakkara pAyA para mUkAvyuM hatuM. bhoLAda ji. bhAvanagaranA rAmanArAyaNa nAgaradAsa pAThake che chuM harijanasevA mATe gAMdhIjI sAthe temaNe lAMbA samaya sudhI pravAso (1905-1988) nAgapura jhaMDA satyAgraha, vIramagAma vagere huM karyA hatA. rAhata kAryomAM temaNe khUba mahenata karelI. laDatomAM bhAga lIdho, jelavAsa bhogavyo ane nUtana keLavaNInA che dU nRsiMhaprasAda kAlIdAsa bhaTTa (nAnAbhAI bhaTTa 1882-1961) prayogomAM gaMbhIrA, bhAvanagara, boraDImAM kAma karyuM, pustako lakhyAM. dU che. gAMdhIjInA Agamana pahelAMthI rASTrIya prakAranI keLavaNImAM lAgI gAMdhIjInA kahevAthI harijana sevAkArya mATe phaMDa karavA brahmadeza ane huM gayA hatA. temanuM kAma joI gAMdhIjIe temane gujarAta vidyApIThanA pUrva AphrikAnA pravAse gayA, Azrama sthApyA, khAdI kArya karyuM. huM nA kulanAyaka tarIke 1926-28 daramyAna joDyA hatA. svAtaMtrya laDato temanA saMkhyAbaMdha pustako upAdeya vAcana pUruM pADe che. A 7 vakhate temane vIramagAmanI chAvaNInI vyavasthA soMpI hatI. keLavaNI amarelInA vatanI DaoN. jIvarAjabhAI nArAyaNa mahetA (1887- ! hiM vagere kAryomAM gUMca UbhI thAya tyAre gAMdhIjI nAnAbhAInI salAha 1978) laMDanamAM meDikalanA abhyAsa ane sevAkAryamAM hatA tyAre Tre letA ane svIkAratA. bhAvanagaranI temaNe sthApelI zikSaNa saMsthA 1914mAM gAMdhIjIne pyurasI thatAM suzruSA karI prema saMpAdana karyo. che dakSiNAmUrtimAMthI chUTA thaI temaNe AMbalAmAM grAma dakSiNAmUrtinI dezamAM AvIne paNa sevAkArya ane svAtaMtryanI laDatomAM bhAga laI zuM sthApanA karI. zrama ane rASTrIya jIvana bhAvanAonI keLavaNIne jelavAsa bhogavyo. vaDodarA rAjyanA mukhya tabIba banyA, svarAja che maiM temaNe pachIthI saNosarAnI lokabhAratI saMsthAmAM mUrtimaMta karI je pachI dIvAna thayA. alaga gujarAtanA prathama mukhyapradhAna thayA, OM huM rASTrIya kakSA sudhI Adara pAmI. mIThAnA satyAgraha uparAMta hiMda laMDanamAM hAIkamiznarapade rahyA, bhArata sarakAranA Arogya maMtrI hatA. huM choDo vagere laDatomAM bhAga laI temaNe jelavAsa bhogavelo. saurASTra bhAvanagaranA baLavaMtarAya gopALajI mahetA (1898-1965) kAra ke sarakAranI racanA thatAM temaNe maMtrIpada bhogaveluM, saMsadasabhya paNa abhyAsa daramyAna gAMdhIjInA saMparkamAM AvyA ane bAraDolI, ke thayA hatA. temaNe sAhityika ane keLavaNI viSayaka graMtho ApyA dholerA, hiMda choDo vagere laDatomAM joDAyA, jelamAM paNa rahyA. che. agraNI lekhaka, keLavaNIkAra, ciMtaka ane sAmAjika agraNI svarAja pachI bhAvanagara javAbadAra rAjataMtranA mukhyamaMtrI banyA. je manubhAI paMcoLI 'darzaka' (1914-2001), mULazaMkara mo. bhaTTa saurASTra rAjyamAM teo nAyaba mukhyamaMtrI hatA. 1952 ane 1957 raeN hai (1907-1984), bALa keLavaNInA mahimAvaMta purAdhA gijubhAI ema be vakhata saMsadamAM cUMTAyA, mahattvanA ahevAlo ApI 'paMcAyata hai $ badhekA (1885-1939), mAnasazAstrIya dRSTithI bALakeLavaNIne rAjanA pitA' gaNAyA. gujarAta rAjyanA mukhyamaMtrI tarIke kAma ? zuM mUlavanArA harabhAI durlabhajI trivedI vagere temanA sAthIdAro hatA. karatAM pAkistAna sAthenI laDAI vakhate temanuM vimAna toDI paDAtAM huM bagasarAnA vatanI agraNI sAhityakAra, loka sAhityanA temanA dharmapatnI sarojabahena sAthe zahIda banyA. huM saMzodhaka ane patrakAra jhaveracaMda kALidAsa meghANIe (1896- rAjakoTanA ucharaMgarAya navalazaMkara Dhebara (1905-1977) huM 1947 mIThAnI laData vakhate dharapakaDa thatAM dhaMdhukAnI korTamAM satyAgraha, 1938nI rAjakoTanI laData, relasaMkaTa vageremAM joDAyA, meM bacAvanA badale potAnuM gIta 'hajAro varSanI jUnI amArI dezI rAjyonA julamo sAme lokone mArgadarzana pUruM pADyuM. saurASTranuM vedanAo' lalakAreluM ane goLamejI pariSadamAM jatAM muMbaInA baMdare ekama thatAM mukhyamaMtrI banyA ane girAsadArIno aMta ANI huM 'chello kaToro' kAvya sAMbhaLI gAMdhIjIe temane "rASTrIya zAyara' dezabharamAM jamInadArI nAbUdInA itihAsamAM saurASTra nAmanA kADhI. huM ke kahyA, je temanI oLakha banI gaI. temano laDatagItono saMgraha vaDApradhAna javAharalAlajIe temane 1954 thI 1960 sudhI ? 'siMdhuDo' japta thayela. "phUlachAba'nA taMtrI tarIke temaNe laDatanA koMgresanA pramukhasthAne mukAvyA. AdivAsI paMcanA adhyakSa, khAdI ke huM khabaro dvArA lokomAM jusso pragaTAvelo. patrakAra tarIke saurASTranA grAmodyoga kamizananA adhyakSa vagere javAbadArIo saMbhALI. che huM siMha' tarIke oLakhAyelA. dezI rAjayonA du:khadardIne "saurASTra, gujarAtamAM gAMdhIjI ane saradAra paTelanA smArako UbhAM karAvavAnI huM 5 'kulachAba' vagere patro zarU karI vAcA ApanAra laDavaiyA lIMbaDInA mahattvanI kAmagIrI karI. zuM amRtalAla zeTha (1991-1954), evA ja dhamakadAra patrakAra ane mULa umarALAnA vajubhAI maNilAla zAha (1910-1983) dU lekhaka goMDaLanA kakkalabhAI koThArI (1902-1966), lagabhaga vidyArthI kALathI jAhera kAryomAM rasa letA thayA hatA. IjanerIno dU badhI laDatamAM joDAI jelamAM gayelA patrakAra ane lokasAhityakAra abhyAsa choDI vividha satyAgrahomAM bhAga laI jelamAM gayA, yuvaka jayamalabhAI prAgajIbhAI paramAra (1910-1991) vagere temanA saMgaThano karI sevAkAryo karyA, pustako lakhyAM. bhUdAna AMdolanamAM ? mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra '0 prasannatA evuM attara che, je chAMTanArane paNa sugaMdhita banAve che.) | sahayAtrIo vizeSAMka kaw = mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahImA gI pRSTha 56 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka 4 phebruArI 2016 hSAMka * * * mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka - mahAtmA gAMdhIjInA saMdhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA ke javAbadArI saMbhALI. saurASTra ane gujarAta rAjyanI puSpAbahena mahetA, jAdavajI modI, maNilAla koThArI, maNizaMkara huM vidhAnasabhAmAM cUMTAI maMtrIpada saMbhALyuM, saurASTra racanAtmaka trivedI, jagubhAI parIkha, pUrNimAbahena pakavAsA, IsmAIlabhAI 6 samitinI racanAmAM AgevAnI lIdhI ane javAbadArIo saMbhALI. nAgorI, kanubhAI laherI, amulakhabhAI khImANI, jeThAlAla joSI, 6 { gujarAta khAdIgrAmodyoga borDanA adhyakSa banyA, gujarAta saMsthA vAlajI goviMdajI desAI, lallubhAI zeTha, jazavaMta mahetA, sanata zuM zuM koMgresanA adhyakSa rahyA. temanAthI nAnA traNe bhAIo kAMtibhAI, mahetA, zaMbhu zaMkara trivedI, AtmArAma bhaTTa, manubhAI zAha, ke bAbubhAI, anubhAI paNa sevAkAryamAM ja joDAyelA rahyA. rasikalAla parIkha vagere tathA aneka nAmI anAmI kAryakaro, ke ? kAMtibhAIe pustako lakhyAM che. laDatavIrone vigate yAda karI zakAya che. saurASTra racanAtmaka samiti ATakoTanA vatanI ratubhAI mULazaMkara adANI (1914- sevA TrasTe jayAbahena zAhanA saMpAdana heThaLa puSkaLa mahenata karIne huM 1997) abhyAsa choDI mIThA satyAgraha, hiMda choDo caLavaLa, taiyAra karelA graMtha "saurASTranA svAtaMtrya sainiko ane laDato'mAM 1200 huM uparAMta ArajhI hakUmatamAM saradAra tarIke varaNI pAmyA. jUnAgaDha jeTalA laDatavIronA paricaya apAyA che. 6 pAse zApuramAM sarvodaya Azrama sthApyo, carmodyoga vagere racanAtmaka gAMdhIjI sAthe kasturabA gAMdhI, temanA cAra putro ane kanubhAI 6 zuM pravRttio karI. gAMdhIjInA AzIrvAda meLavyA. saurASTra, muMbaI, gAMdhI jevA aneka parivArajanoe, manubahena gAMdhIe ghaNI sevA zuM gujarAta rAjyanA maMtrI maMDaLamAM joDAI mahattvanAM kAryo karyA. ApI che, kAma karyuM che. tenI paNa vistRta noMdha levAvI joIe. 6 grAmavikAsanA kAryo karyA ane saMsmaraNonA yAdagAra pustako lakhyA. saMzodhanonI A eka kAryadizA che. A badhA uparAMta guNavaMtarAya purohita, narendrabhAI nathavANI, mobAIla : 0278 - 2569898 che teTaluM to vAparo! eka divasa cArapAMca juvAniyA mArI pAse AvyA. vAta vAtamAM eka divasa temanA oraDAmAM mAre kAMIka levA javAnuM thayuM. temaNe pUchayuM: "mahArAja, ame IMDAM khAIe te aMge tamAro zo bApue mane bolAvyo. | abhiprAya che?' 'tAro prayoga cAle che?" emaNe pUchyuM. mane thayuM : emane zo javAba ApuM ? paNa tarata ja mArAthI 'hA.' meM TUMko javAba Apyo. | kahevAI gayuM: "alyA, tamAre IDAM khAvAM ke nahIM emAM mane zuM 'vajana ghaTyuM?' pUcho cho?-e iMDAnI mUkanAra mAne ja pUchI juo ne!' 'poNo zera ghaTyuM che." 'paNa dAdA nirjIva IMDAM khAIe to?' 'paNa zakti?' | 'paNa, mane e to kaho ke tAre IMDAM khAvAM che zuM kAma?' thoDI ghaTI hoya ema lAge che." kema? IMDAMmAM puSkaLa viTAmina ane proTIna hoya che? 'tuM zuM kAma kare che?' yuvAnomAMthI eke kahyuM. me mAre bhAge AvatAM badhAM ja kAmo gaNAvyAM. | 'tamArI pAse che eTaluM viTAmina to vAparo!-pachI khUTe to A badhuM kAma thaI zake che?' vicArajo.' hA, emAM vAMdho nathI Avato.' ane enA anusaMdhAnamAM gAMdhIjInI eka vAta mane yAda AvI 'to pachI zakti ghaTI che tema tuM zA uparathI kahe che ?' te meM juvAnone kahI saMbhaLAvI: e vANiyAne huM zo javAba ApuM! ane pachI bApue je bhASya | je - gAMdhIjI to prayogavIra hatA. aneka jAtanA prayogo karatA. karyuM te huM kadI bhUlI zakuM ema nathI: emanuM jIvana eTale prayoga. eka divasa gAMdhIjIne vicAra Avyo 'tane khabara che ? khapanI zakti karatAM vadhAre zakti zarIramAM ke mANasa jo kAcuM ja anAja khAvAnI Teva pADe, to enI keTalIye utpanna thAya to temAMthI vikAra janme. A bahu samajavA jevI vAta zakti bace ane ochI vastumAMthI paNa vadhAre tAkAta meLavI zake. che. eTale jeTaluM kAma karavAnuM hoya eTalI ja zakti utpanna karavI - gAMdhIjIne vicAra Avyo eTale joie zuM? potAnI jAtathI joie. vadhArAnI zaktithI lAbha nathI; UlaTAnI vadhArAnI zakti ja zarU kare, e ja temanA jIvananI vizeSatA hatI. mane temanI A citta ne iMdriyomAM vikAra pedA kare che.' vAta gamI ne huM temanA prayogamAM joDAyo. | 1 ravizaMkara mahArAja ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka B mahAtmA gAMdhIjInA sahyA-trIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka che mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka BA mahAtmA " mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra . * vizvAsane haMmezAM tarkathI toLavo joIe. aMdha vizvAsa sarvanAza kare che. sahyAIo vizeSAMka
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotmA gI phebruArI 2016 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dda pRSTha pa7 : hSaka para mahAtmA gAMdhInA amadAvAdanA sAthIo 1 sonala parIkha = mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA 1915nI navamI jAnyuArIe mahAtmA gAMdhI dakSiNa AphrikAthI karI hatI. che bhArata AvyA ane e ja varSanI pahelI phebruArIe amadAvAda majUra caLavaLamAM bApu sAthe upavAsa karanAra pahelA hatA ? ke AvyA. amadAvAdanA moTA milamAlika zeTha maMgaladAsa giradharalAla kAlIdAsa jhaverI. bApunA sUcanathI pharnAnDIjha brija para paheluM khAdI ? che ane DaoN. hariprasAda desAIe temanuM svAgata karyuM. gAMdhIjI vasavATa maMdira temaNe banAveluM. 1920nI zarUAtamAM hariprasAda desAIe ? mATe anukULa sthaLanI zodhamAM hatA. A baMnee temane amadAvAdamAM briTIza sarakAranA kopanI paravA karyA vinA potAnA "hitecchu vasI javA kahyuM. ravIndranAtha TAgore temane zAMtiniketana najIka prakAzana'mAM hiMda svarAja chApyuM hatuM. 6 vasavA kahyuM hatuM. banArasamAM ane muMbaImAM paNa samRddha TekedAro mahAdevabhAI desAI, narahira parIkha, saradAra paTela A badhA 6 hatA je gAMdhIjI tyAM AvIne vase tenI rAha jotA hatA. rAjakoTamAM gAMdhIjI sAthe amadAvAdamAM joDAyA. teo gujarAta sabhAnA sabhya huM to gAMdhIjIno parivAra ja hato. A badhAmAMthI gAMdhIjIe hatA. moTA satyAgrahI hatA. svataMtratA pachI paNa sevAkSetre ane zuM che amadAvAdane pasaMda karyuM. kAraNa ke amadAvAda TeksaTAIla senTara rAjakIya kSetre sakriya hatA. re hatuM. ane gAMdhIjI hAthavaNATa ane grAmodyogane vikasAvavA mahAtmA gAMdhIno bhAratamAM pahelo Azrama kocarabamAM banyo. 2 mAgatA hatA. uparAMta tyAM haratI pharatI jaMgama askayAmato jevA A Azrama mATe potAno baMgalo ApanAra hatA jIvaNalAla che zrImaMta zeThiyAo hatA. amadAvAdanA temanA sAthIo vize A berisTara. navajIvana presa mATe temaNe zaheramAM potAno bIjo baMgalo che huM lekhamAM thoDI vAta karIzuM. A lekhano AdhAra sAbaramatI Azrame pragaTa kADhI Apyo hato. jIvaNalAla berisTara laMDananA InDiyA hAusanA huM kuM kareluM pustaka che. sabhya hatA ane krAMtikArIothI huM zuM haThIsiMga parivAranA navajIvana mudraNAlaya prabhAvita hatA. paNa gAMdhIjInA zuM maMgaladAsa giradharadAsa tyAre amadAvAdamAM umara sobAnI ane zaMkaralAla beMkare temanuM 'yaMga | pAkA bhakta paNa hatA. gAMdhI amadAvAdanA sauthI zrImaMta InDiyA' gAMdhIjIne svAtaMtrya saMgrAma mATe soMpyuM. gujarAtImAM | mUlyo para AdhArita navI 6 milamAlika hatA. gAMdhIjInAM IndulAla yAjJike potAnuM 'navajIvana ane satya' gAMdhIjIne soMpyuM. | gujarAta zALA mATe temaNe dAna ; kAmomAM temaNe satata madada karyA gAMdhIjIne to vadhumAM vadhu loko sudhI pahoMcavuM hatuM. 1919thI | ApeluM. karI hatI. majUra haDatALa vakhate A baMne gAMdhIjInI rIte pragaTa thavA mAMDyA. trIjA ja aMkathI | - amadAvAdanA sAthIomAM huM te o 600mAMthI 6000 vAcako thayA. khamAsAnuM presa nAnuM paDavA sArAbhAI parivArano ullekha huM esosiezananA pramukha hatA. mAMDayuM. bIjA koI presa aMgreja sarakAranA bhaye kAma hAthamAM le anivArya gaNAya. lIlA samAdhAnamAM temano moTo hAtha nahIM. manohara presane kharIdIne nAma ApyuM navajIvana mudraNAlaya | haThIsiMga ane sArAbhAI chuM hato. cinubhAI beroneTe gAMdhIjI ane baMne tyAMthI chapAvA lAgyAM. cAlIsa cAlIsa hajAra vAcako parivAra amadAvAdanA moTA ka amadAvAdamAM AvyA tyAre sudhI pahoMcyA. 1922mAM A badhuM lakhavA mATe gAMdhIjIne pakaDaDyA udyogapati parivAro hatA. lIlA phu svAgata karyuM hatuM. teo rASTravAdI ane jelamAM pUryA. presanuM sthaLa pharI badalAyuM. 1929mAM navajIvanane ! haThIsiMga vidhavA hovAthI huM caLavaLamAM puSkaLa guptadAna bApue pablika ceriTebala TrasTa banAvyuM. temAM gAMdhIjInAM ja jAheramAM kadI na dekhAtA paNa 9 karatA. eka moTuM medAna temaNe pustako pragaTa thatA. kAkAsAheba kAlelakara, svAmI AnaMda ane gAMdhIjInA kAmomAM khUba madada kare potAnI jamInomAMthI kADhI jIvaNajI desAI kAma saMbhALatA. vakhata jatAM jIvaNajI desAI karatA. ApeluM jemAM gAMdhIjInI sabhAo ekalA para navajIvanano bhAra Avyo. temanA pachI ThAkorabhAI aMbAlAla sArAbhAIe bharAtI. cinubhAInA dAdA desAIe navajIvana saMbhALyuM. tyAra pachI temanA putra jitendra 1915mAM Azramane 13,000 raNachoDalAla choTAlAle desAI ane have jitendrabhAInA putra viveka desAI 'navajIvana'no | rUpiyA ApelA. tyAre dudAbhAI che re amadAvAdamAM pahelI mila zarU kAryabhAra saMbhALe che. harijananA parivArane AzramamAM meM ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra '* mAnavInuM mUlya vastrAbhUSaNothI nahIM, caritrathI aMkAya che. sahayAtrIo viroSAMka :
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahobhAgI pRSTha 58 % prabuddha jIvanaH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka phebruArI 2016, mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka BH gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka - mahAtmA gAMdhIjInA saMdhyAtrIo che. praveza ApavAthI badhA gAMdhIjInI viruddha thaI gayelA. e vakhate spIkara hatA. hai aMbAlAla sArAbhAIe ApelI A rakamathI AzramanuM eka varSanuM AvA ja AjIvana sAthI hatA zaMkaralAla baMkara, milamajUronA ? 6 kharca nIkaLI gayuM hatuM. te vakhate aMbAlAla mAtra 25 varSanA hatA. saMgharSa vakhate anasUyA sArAbhAI sAthe gAMdhIjInA moTA TekedAra 6 huM zAMta ane saumya, paNa prasthApita mUlyono virodha karavAnI tAkAta banI rahelA. khAdIne lokapriya banAvavAmAM tema ja aspRzyatA ? dharAvatAM temanAM patnI saralAdevI videzI banAvaTono bahiSkAra, nivAraNamAM temanI moTI bhUmikA rahI. temanAmAM adbhuta vahIvaTI haiM che svadezI, asahakAra vagere pravRttiomAM sakriya hatA. jelamAM paNa kuzaLatA hatI. 1914mAM temaNe laMDanamAM gAMdhIjIne sAMbhaLyA tyArathI gayelA. A daMpatInAM putrI mRdulA vidrohI svabhAvanAM hatAM ane gAMdhI raMge raMgAyA hatA. 1917mAM homarUla AMdolana vakhate briTIza ? che. zarUAtathI ja gAMdhI kAryomAM sakriya hatAM. svAtaMtrya saMgrAmamAM strIo sarakAre enI bisenTane pakaDyA tenA virodhamAM temaNe bApu sAthe zuM che ane bALakone prerita karavAmAM mRdulA sArAbhAIno moTo hAtha rASTravyApI AMdolana karyuM hatuM. hai hato. anasUyA sArAbhAI kastUrabhAI lAlabhAI 2 6 aMbAlAlanAM moTA bahena kAntibhAI pArekha milamAlika hatA. sakriya lekhaka { IMglenDamAM DaoNkTarI abhyAsa | kaccha mAMDavInA vatanI kAntibhAInA pitA nathubhAI mahAtmA ane rAjakAraNI kastUrabhAIne ke choDI samAjasevA zIkhyAM. |gAMdhInA bhakta teo kAlIsTa hatA gAMdhIjI ekavAra tyAM gayA! bApue 1929mAM inTaranezanala = ke samAjavAdI vicAradhArAthI prerita 'ta ane labaramUchiyA yuvAno dezasevAmAM joDAya tevI icchA vyakta lebara orgenAIjhezananA ? 2 ane "aheDa opha dha TAIma' karI tyAre nathubhAI bolyA, 'A mAro kAMti tamane Apyo.' 'kazanamAM mokalyA hatA. rahelAM anasUyAbahene kAntibhAI 12 varSanI vaye sAbaramatI AzramamAM rahevA cAlyA, - 1923mAM yaravaDA jelamAM che ke milakAmadAronI laDatamAM gayA. sAbaramatI Azrama tyAre zarUAtanA tabakkAmAM hato. gAMdhIjInI AtmakathAnA pahelA ja huM potAnA udyogapati bhAI viruddha kAntibhAI vIsa varSa sudhI AzramamAM rahyA. A samaya daramyAna trIsa prakaraNa lakhanAra IndulAla huM mahAtmA gAMdhIne sAtha Apyo. mahAtmA gAMdhIe je je javAbadArI soMpI, adA karI, dAMDIkUca yAjJika 1915mAM gAMdhIjIne zuM bALalagnamAMthI mukti meLavI, daramyAna kuca karanArAo mATe AgaLathI je vyavasthA karavAnI maLyA tyAre gokhalenA bhAratIya 6 mAthe oDhavAnuM choDyuM. majUra |oya te TImanA mukhya saMcAlaka kAntibhAI hatA temanA bhAI/ sevaka saMghanA sabhya hatA. $ mahAjana saMghanI sthApanA karI. jayaMtIbhAI dAMDIkUcamAM gAMdhIjI sAthe hatA. bIjA bhAI . . |jayaMtIbhAI 0AmAM gAMdhIjI sAthe hatA bIjI bhAI eka noMdhavA jevI vAta e che ke mahAdevabhAI pachIthI indubhAIe nArAyaNa desAI sAthe ghaNuM kAma karyuM. | ke gAMdhIjI vidyArthI avasthAmAM gAMdhIjInA aMgata saciva banI gayA. | bAraDolI hullaDamAM temanA zarIra dhAriyAnA je ghA thayA camatkAra meTrikanI parIkSA ApavA - narahari parIkha 1917mAM gaNo ke temanI zraddhA-zarIranA je bhAga para khAdI hatI tyAM ghA amadAvAda gayA hatA ne dhanA huM sAbaramatI AzramamAM zikSaka tarIke thayA na hatA, paNa teo mRta ghoSita thayA. muMbaInA temanA gharamAM sutAranI poLamAM mAnakIvAlA joDAyA. gujarAta vidyApITha banI |pitAne hRdayarogano humalo AvI gayo. sarojinI nAyaDu, abdula zeThane tyAM rahyA hatA. 1930mAM zuM temAM ane rASTrIya zALAmAM temanuM gaphArakhAna, maulAnA AjhAda AzvAsana ApavA AvyA. daramyAna dAMDIkUca pachI temaNe Azrama huM atyaMta mahattvanuM yogadAna rahyuM. saradAra paTela potAnA A priya ziSyane AzramamAM e choyo, amadAvAda nahIM. = svAtaMtrya saMgrAmamAM moTA samUhane karavA harsamAM laI jatA hatA tyAM maNibahene joyuM ke temano aMgUTho| 1930thI 1935 daramiyAna [ prerita karavAnI temanAmAM zakti hatI. jarA halyo. sIdhA haoNspiTalamAM laI gayA ane pachI bacI gayA. teo vAraMvAra amadAvAda AvyA meM teo gujarAta vidyApIThanA pahelA temanA vA temanA lagna jAmanagaranI kanyA caMdana jhaverI sAthe thayAM hatAM. hatA ane te vakhate AMbAvADImAM ke prinsIpAla hatA. narahari parIkha, caMdana bahena pikeTiMga karatA ane praNa laIne beThelA ke gAMdhakAma raNachoDalAla zodhananA baMgale ? huM mahAdeva desAI ane mAvaLaMkara | karatA yuvAna joDe ja paraNIza. saradAra paTele baMnene joDI ApyA. rahetA. raNachoDalAla kocarabanA phU AzramanA prAraMbhanA aMtevAsIo ravizaMkara mahArAje lagna vidhi karAvI. patie kAMtelA sUtaranI pahelAM nivAsIomAMnA eka hatA re hatA ane bApunA AjIvana sAthI ane videzI kapaDAMnI hoLI sapheda sADI paherI caMdanabahena kAntibhAIne paraNyAM. baMne AjIvana hai banA rahelA. mAvaLakarajI jIvanabhara khAdIdhArI, aparigrahI ane sevAvratI rahyA. sivila liviMga hAI karanAra pahelA jUthamAMnA eka paNa gAMdhI kAryomAM rata rahyA. svataMtra | thiMkiMganA mUrtimaMta pratIko banI rahyA. hatA. huM bhAratanA teo prathama lokasabhA Mobile 9833708494 mahAtmA gAMdhIjInA sahyAga 0 mauna sauthI vadhu zaktizALI bhASA che. dhIre dhIre duniyAbharamAM teno avAja pahoMcaze. sahayAtrIo vizeSAMka ## WN mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizoSaka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka # mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA "
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotmA gI phebruArI 2016 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dda pRSTha 5 9 : hSaka para mahAtmA gAMdhInA mahilA sAthIo 1 uSA Thakkara = mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA [ DaoN. uSA Thakkara maNibhavana gAMdhI saMgrahAlayamAM pramukha che. esaenaDITI yunivarsiTImAMthI poliTIkala sAyansamAM prAdhyApikA ane adhyakSa tarIke nivRtta thayelAM uSAbahene zikAgo ane keneDAnI pratiSThita yunivarsiTIomAM posTa DaoNkTareTa saMzodhana karyuM che. teo { yukenI zaphilDa sITI poliTekanikanA vijhiTiMga phelo paNa hatAM. muMbaInI eziyATIka sosAyaTI ane rAjasthAnanI banasthalI vidyApIThanA huM zAM bhUtapUrva upapramukha uSAbahenanA kArya-saMzodhanakSetro che gAMdhI abhyAsa, 'bhAratIya rAjakAraNa ane strIzikSaNa' 'anDarasTenDiMga kAra gAMdhI' sahita chaeka pustakonA sahalekhana-saMpAdana temaNe karyA che. hAla teo 'gAMdhI enDa muMbaI" pustaka lakhI rahyAM che. ] strIne abaLA kahevI e apamAna che ane puruSano strI pratyeno ajANyAM nAma che. kasturabA gAMdhIjInAM patnI ane te sAthe dRDha huM anyAya che. jo zaktino artha mAtra pAzavI baLa thato hoya, to te manobaLavALAM sAthI. gAMdhIjI sAthe rahevuM ane potAnuM vyaktitva re PS strImAM puruSa karatAM ochuM che. paNa jo zaktino artha naitika baLa jALavI rAkhavuM lagabhaga azakya jevuM kAma lAge. ane chatAM kastUrabA re thato hoya to puruSa karatAM strI ghaNI caDiyAtI che. tenAmAM vadhu A kAma karI zakyA. je vAta potAne yogya lAge tene samajIne zuM ? tyAga, sahanazakti ane sAhasa che. tenA vinA puruSa na hoI patine dareka kAmamAM sAtha Apyo. dakSiNa AphrikAnA satyAgrahathI che zake. jo ahiMsA ApaNA astitvano siddhAMta hoya to bhaviSya AgAkhAna pelesanA kArAvAsa sudhI, jIvananA chellA zvAsa sudhI, ke che strIo pAse che." A zabdo che strIjIvanamAM zAMta krAMti lAvanAra gAMdhIjI sAthe rahyAM. dakSiNa AphrikAmAMthI satyAgrahano pahelo pATha 2 mahAtmA gAMdhInA. laIne temaNe gujarAtamAM kAma karyuM, bijalapura jevI jagyAoe paraMparAgata bhAratIya samAjamAM gAMdhIjIe potAnA vicAro sabhAo karI ane bahenone khAdI ane reMTiyo apanAvavAnI salAha che ane kAryo dvArA parivartanano zaMkha phUMkyo ane strImuktinA ApI. itihAsamAM navuM prakaraNa khUlyuM. gAMdhIjIe sahajatAthI strInA gAMghIjInAM keTalAya mahilA sAthIo sakriya rIte caLavaLamAM meM jIvananI vyathA ane vedanA jANI ane snehapUrvaka tenI suSupta joDAyAM, to keTalAya mahilA sAthIo racanAtmaka kAryamAM. ane jai zaktine jagADI. tenA kAryakSetrane - aneka ajANI mahilAoe vyApaka banAvyuM. tenA nijI | mahAtmA gAMdhIe mahilAomAM rahelI ahiMsaka pratikAranI $ jIvanano sArvajanika kSetra sAthe sA: | zaktine pichANI teno zreSTha upayoga svAtaMtrya saMgrAmamAM karyo dIpaka pragaTAvyo, bALakomAM saMbaMdha joDyo. gRhakSetramAM to I | hato. mahilAonI AkhI peDhI UbhI thaI hatI jemaNe videzI . rASTrapremanA saMskAra siMcyA ane | vastro ane AbhUSaNono tyAga karI khAdI apanAvI. AzramanA strInI mahattvanI kAmagIrI che ja. jelamAM gayelA dezapremIonAM ke vahIvaTa kAryo para dekharekha rAkhatA gaMgAbahena vaidya mahAtmA gAMdhIne che te sAthe gAMdhIjIe sAmAjika kuTuMbone saMbhALyAM. svAtaMtrya carakho zodhI Apyo hato. zuM kSetramAM, racanAtmaka kAryamAM, saMgrAmamAM strIoe puruSo sAthe che | muMbaInA rASTravAdI patrakAra goradhanabhAI paTelanAM patnI OM grAmavikAsanA kAryamAM, zikSaNa khabhethI khabho meLavIne kAma karyuM ? gaMgAbahena paTela mahAtmA gAMdhInA nikaTanA vartuLamAnAM eka hatA. zuM kSetramAM ane rASTranirmANanA gAMdhIvicArone pUrNapaNe samarpita hatAM. jelavAsa paNa bhogavyo. che ane gAMdhIjInA AhvAna para kAryamAM strI mATe vidheyAtmaka jANItA sAhityakAra dhIrubahena paTela A goradhanabhAI- dADA kUcanA samaya, savinaya OM bhUmikAnI tarapheNa karI. gaMgAbahenanAM putrI che. kAnUna bhaMganA samaye ane kareMge 6 gAMdhIjInA racanAtmaka kAryamAM | kamaLAbahena paTele bhAgalA daramyAna visthApita thayelI * yA mareMge'nI uttejanAnA samaye huM ane temaNe zarU karela caLavaLamAM strIonA punarvasavATanuM kAma karyuM hatuM. gAMdhI parivAranI putrI strIoe potAnA yazasvI kAryo je aneka strIo joDAI. manubahena ane putravadhU AbhAbahenane gAMdhInI 'lAkaDIo' tarIke dvArA apUrva kSamatA ane zaktino huM gAMdhIjInA mahilA | sau oLakhe che. paricaya Apyo che. temaNe zuM sAthIomAM aneka jANItAM ane polIsano mAra khAdho che, jelanI mahAtmA gAMdhIjInA sahyA 0 satya vizALa vRkSa jevuM che. jema jema tenuM sevana karIe, tenA phaLa dekhAtAM jAya che. A sahayAtrIo vizeSAMka ## ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahImA gI pRSTha 60 % prabuddha jIvanaH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka phebruArI 2016, |SAMka / BE yAtanAo sahI che. prabhAtapherIo kADhI che, khAdI ane svadezIno heThaLa temaNe deza ane samAja mATe ane dezanA vibhAjana samaye zA huM pracAra karyo che, videzI kApaDa ane dArUnI dukAno para pikeTiMga zaraNArthIonI madada mATe upayogI kAma karyuM. 6 karyuM che ane badhI musIbatono vairya ane sAhasathI mukAbalo karyo zrImaMta ane prakhyAta muslima kuTuMbamAM janmelAM rehAnAbena che. gAMdhIjIe dezanI strIone kaheluM ke mane tamArA pAsethI ghaNI taiyabajIe gAMdhIjInA sAthamAM sukha-samRddhipUrNa jIvanano tyAga huM apekSAo che ane strIoe temane nirAza nathI karyA. karI sAduM jIvana apanAvyuM. temanA jIvanamAM dezaprema sAthe kRSNapremane $ - sarojInI nAyaDu anupama kavayitrI ane samartha netA ane vaktA. paNa ananya sthAna maLeluM. briTIza zAsananI johukamI sAme temaNe re 6 1925mAM koMgresanA pramukha cUMTAyelAM. temanI vANI sabhAone satyAgrahamAM jhaMpalAveluM. videzI kApaDa ane dArUnI dukAno sAme ? meM maMtramugdha karI detI ane temanuM netRtva lokomAM zaktino navasaMcAra mikeTiMga karavAmAM paNa te mokhare rahelAM. gAMdhIjIne temanA sumadhura che. ru karI detuM. dharAsaNAnA satyAgrahamAM temaNe caLavaLanI ahiMsaka zakti kaMThethI bhajana temaja kurAna sAMbhaLavA ghaNAM gamatAM. darzAvelI. kUca karatAM pahelAM temaNe satyAgrahIone kaheluM ke suzIlA nayyara gAMdhIjInA nikaTanA sAthI ane DaoNkTa2. huM 'gAMdhIjInuM zarIra jelamAM che, paNa temano AtmA ApaNI sAthe AgAkhAna pelesamAM te gAMdhIjI ane kastUrabA sAthe rahyA ane 5 zuM che. hiMdanuM bhAvi tamArA hAthamAM che. koI paNa saMjogomAM tamAre temanI premapUrvaka saMbhALa rAkhI. mahAdeva desAInA acAnaka avasAna ? 6 hiMsAno Azaro nathI levAno. tamane mAra paDe ke lohI vahe, pachI temaNe gAMdhIjInI DAyarI lakhavAnuM mahattvanuM kAma upADI lIdhuM tamAre zAMta rahevAnuM che." moracA cAlIsa hajAra pAchA ApyA ane potAnA bhAI pyArelAla 6 para lAThIcArja thayo. sAthe gAMdhIjIvana paranA satyAgrahIonuM lohI reDAyuM paNa | AzramanI zarUAtanA divasonI vAta che. bApu pAse eka joSI mUlyavAna graMtha taiyAra karyA. te hiMsA na phATI. ghaNI vAra AvatA. emanuM nAma girajAzaMkara joSI hatuM. eka divasa svataMtratA pachIte kendra sarakAranA maNibena paTela saradAra bApue emane kahyuM, 'tame niyamita Avo cho to AzramanA svAthya maMtrI banyAM ane 4 vallabhabhAI paTelanA putrI, chokarAone saMskRta kema na bhaNAvo ?' eTale teo chokarAone jIvananA aMta sudhI svAcya, che temane pitAnI kIrti ane padano saMskRta bhaNAvavA lAgyA. grAmavikAsa ane janasevAnA DuM che jarA paNa bhAra nahIM. gAMdhIjIe | teo phalajyotiSI hatA. amadAvAdanA ghaNAM paisAvALAno kSetramAM kAryarata rahyAM. ke darzAvelA sevAnA mArgane temaNe emanI vidyA para vizvAsa hato. somAlAla nAmanA koIka tavaMgarane sucetA kRpalANI prakhara zuM pUrNataH apanAvelo. mIThAnA bApune kaMI dAna ApavAnI IcchA thaI. temaNe joSI sAthe cALI sa gAMdhIvAdI, svAtaMtrya senAnI koI satyAgrahamAM tema ja 1942nA hajAra rUpiyA zALAnuM makAna bAMdhavA mATe mokalyA. te divasomAM ane je. bI. kRpAlANInA OM AMdolanamAM temaNe bhAga ame vADajamAM taMbUmAM ne sAdaDInAM jhUMpaDAmAM rahetA hatA. makAna || jIvanasaMginI. 1942nA kuM lIdhelo. rela ane plega jevI bAMdhavAno vicAra karIe te pahelAM amadAvAdamAM InphaluenjhA phATI AMdolanamAM sakriya bhAga lIdhela AphatanA samaye te rAhatakAryamAM nIkaLyo. roja sobaso maraNa thavA lAgyAM ne hAhAkAra macI gayo. ane noAkhalImAM saLagelA pravRtta rahetAM. sAdAI ane bApue jASAne kahyuM, 'A varase to amAre makAna nathI baMdhAvavAM.. komI dAvAnaLamAM sevA ane samarpaNa potAnA jIvanamAM zALAnuM makAna paNa nahIM thAya, aTala sAmAlAlabhAi zALAnuM makAna paNa nahIM baMdhAya. eTale somAlAlabhAIe ApelA sAMtvanA ApelAM. te baMdhAraNa 6 AtmasAta karelAM. gAMdhIjI ane paisA pAchA laI jAo.' joSI kahe, 'temaNe paisA pAchA nathI mAMgyA.'| sabhAnA sabhya hatA ane svataMtra re huM kastUrabAno temanA para apAra bApu kahe, 'tethI zuM thayuM?" je kAmane mATe temaNe paisA ApyA che te bhAratanAM prathama mahilA mukhya che - prema. svataMtra bhAratamAM ghaNAM varSo kAma hamaNAM thavAnuM nathI, pachI e paisA zA mATe sAcavavA?' joSI pradhAna. huM te lokasabhA ane rAjyasabhAnA kahe, "hamaNAM nahIM to bhaviSeyamAM kyAreka paNa chAtrAlaya baMdhAze huM sabhya rahelAM. to kharuM ne? te vakhate paisA kAma lAgaze." bApu kahe, 'hA, paNa rAjakumArI amRtakaura uM jyAre bAMdhavAno prasaMga Avaze tyAre koI paisA ApanArA nIkaLaze.' kapUrathalAnA rAjavI parivAranA $ bIbI amatussalAma ucca joSIe jaIne somAlAlabhAIne badhI vAta kahI saMbhaLAvI. temaNe putrI. paNa gAMdhIjInA sAtha mATe dU varganA muslima parivAramAM temaNe vaibhavI jIvanazailIno 6 kahyuM, 'meM ApyA te ApyA. pAchA nahIM lauM !' ke janmelAM. paNa gAMdhIjInA prabhAva parityAga karyo ane dezanI ? | HkAkA kAlelakara) gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInI sahacAtrIo vizeSAMka : mahAtmA ane mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka da mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInA sahyAga 0 duniyAbharanA dharmomAM game teTalA matabheda hoya, eka bAbatamAM sarvasaMmati che, ke satya zAzvata che. sahayAtrIo vizeSAMka #
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahIbhI gI phebruArI 2016 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dda pRSTha 61 ka' |Saka kAra = mahAtmA gAMdhIjInI saMdhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA saMkyAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA che AjhAdI mATenI caLavaLamAM pravRtta banyA. temane maLI gayA che. temaNe raheNI-karaNI badalI, khAdI apanAvI AkhAya dezamAM rASTrIyatAnuM mojuM pharI vaLeluM. strIoe potAnA ane sAbaramatI AzramamAM padArpaNa karyuM. gAMdhIjIe temane priya 6 saMgaThano sthApyAM jemaNe mahattvapUrNa kAma karyuM, jemake muMbaImAM deza sevikA putrI mAnyAM. temaNe kArAvAsa paNa bhogavyo ane AgAkhAna 5 { saMgha, baMgALamAM nArI satyAgraha saMgha, gujarAtamAM strI svarAjya saMgha, pelesamAM mahAdevabhAI ane kastUrabAnI cira vidAya samaye huM 6 alAhAbAdamAM sevikA saMgha ane keralamAM svayaMsevikA saMgha. gAMdhIjInI sAthe rahyAM. muMbaImAM strIoe apUrva utsAhathI mIThAnA kAyadAno bhaMga milI henrI polakane gAMdhIjIe bahena mAnelI. yuriyala leTara ke pha karelo. mIThubahena pITITa, jekIbahena mahetA, premAbahela kaMTaka, gAMdhI vicAranI asara heThaLa vaibhavathI vimukha thayA ane svaicchika re haMsA mahetA, jayazrI rAyajI, perina kepTana, lIlAvatI munazI ane garIbI apanAvI. temaNe potAnI bahena Dorisa sAthe laMDanamAM kiMsle avaMtikAbAI gokhalee hajAro strIone preraNA ApelI. te holanI sthApanA karI ane samAja sevAnuM vrata lIdhuM. 1931mAM huM divasone yAda karIne kamalAdevI caTTopAdhyAye lakhyuM che ke strIoe gAMdhIjI tyAM ja rahelA. dakSiNa AphrikAmAM emilI hobahAusa chuM huM pratyeka gharane kAyado toDavAnuM sthaLa banAvI dIdheluM. AtmAnI zuddhie samAjasevA karatA ane janarala smaTsa ane luI bothA sAthe sArA $ huM temanA kAryane pavitratA ApelI ane je saMgharSano ugama gharanA saMbaMdha dharAvatA. gAMdhIjIe pAchaLathI lakheluM ke 1914nI samajUtimAM huM pavitra prAMgaNamAM thayo hoya, sazakta sainika zakti paNa tene nAza temaNe agatyano bhAga bhajavelo. mArjarI sAIksa TAgora sAthe kuM na karI zake. gAMdhIjInA zikSaNa saMbaMdhI vicArothI prabhAvita thayelAM. AgAthA huM baMgALamAM basannI devI, urmilA devI, saralA devI, hemaprabhA herisana gAMdhIjInA ane bhAratanA mitra banelAM. dakSiNa AphrikAmAM zuM che. dAsaguptA ane azokalatA dAsa jevI mahilAoe sarasa kAmagIrI gAMdhIjIne soMjA zlesIna jevI kuzaLa ane vizvAsu sekreTarIno sAtha zu bajAvI. paMjAbamAM pArvatI devI, maLelo. huM lADo rAnI jhullI ane te 'aspaSyatAnI zarate to gAMdhIjInA sAtha ane teM manamohinI sahagala jevI strIo 1921nI sAlanI vAta che. amadAvAdamAM gujarAta vidyApIThanI satva heThaLa bhAratanI je bahAra AvI. dakSiNa bhAratamAM sthApanA thaI. eka divasa vidyApIThanA niyamAka maMDaLanI beThakamAM strIoe navI dizAmAM pagaraNa 4 6 rUkamaNi lakSmIpati ane hatI. temAM mi. enDajha paNa AvyA hatA. temaNe prazna uThAvyo, mAMDyA. sadIonA baMdhana ane huM 2 durgAbAIe uttama kAma karyuM. vidyApIThamAM harijanone dAkhala karavAmAM Avaze ne ?' meM tarata ja paraMparAnI dIvAla rASTrapremanA huM amadAvAdamAM anasUyAbena javAba Apyo ke hA, harijanone dAkhala karavAmAM Avaze. paNa BE sArAbhAI gAMdhIjI nI |amArA niyAmaka maMDaLamAM evA loko hatA, jemanI aspRzyatA zikSita ane azikSita, RE je vicArasaraNI tarapha vaLyAM ane kADhavAnI taiyArI nahotI. bIjA paNa potapotAnI muzkelIo raju | grAmINa ane zaherI, amIra huM AjIvana majUra varganA kalyANa karavA lAgyA. te divase e prazna anizcita rahyo. chevaTe bApane ane garIba badhA ja kSetronI mATe kAma karyuM. pUchavAmAM AvyuM. temaNe paNa meM Apyo hato te ja javAba Apyo. | ane vargonI strIoe gAMdhIjI | bhAratIya mahilAo sAthe - AkhA gujarAtamAM A vAtanI carcA UpaDI. muMbaInA keTalAMka | pAsethI preraNA pAmIne huM thoDI videzI mahilAo paNa ghanavAna vaiSNavoe bApu pAse AvIne kahyuM, 'rASTrIya keLavaNInuM abhUtapUrva kAma karyuM. ane hai OM gAMdhIjInI sAthIo ane kArya dharmakArya che. emAM Apa kaho teTalA paisA ame ApIe, paNa gAMdhIjIe temanI dezaprema ane huM ziSyAo banI. temAMnuM pramukha A harijanono savAla Apa choDI do. e amArAthI samajAto tyAganI bhAvanA pichANI. huM Eaa nAma che meDalina sleDa athavA nathI.' ane kahyuM ke dezanI svataMtratAnA 6 mIrAbena. briTIza nevInA ucca pAMcasAta lAkha rUpiyA ApavAno vicAra karIne e loko itihAsamAM strIonA hai 6 padAdhikArInI putrI ane AvelA. bApujIe temane kahyuM, 'vidyApITha phaMDanI vAta to bAjue yogadAnanuM prakaraNa 5 saMgItapremI. romA rolAMe temane rAkho, aspRzyatA kAyama rAkhavAnI zarate mane kAle koI hiMdustAnanuM ? suvarNAkSaromAM lakhAze. huM gAMdhIjI vizenuM pustaka vAMcatA * svarAjaya Ape to te suddhAM na lauM.' je ja temane thayuM ke yuddha dvArA Teliphona: IkAkA kAlelakara 6 udbhavatA badhA praznonA uttara 022 2380 5864. #E mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaMka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka 2 mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka = mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra 0 koI truTi, tarkavitarka karavAthI satya nathI banI jatI. koI satya, sAbitI na maLavAthI asatya nathI banI jatuM. | sahayAtrIo vizeSAMka
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahImA gI pRSTha 62 % prabuddha jIvanaH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka phebruArI 2016, mahAtmA gAMdhI ane emanA keTalAka sAthIo 'H Do. dinakara joSI jIinA sabhyAtrIo vizeSAMka & mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka BA mahAbhArka mahAtmA gAMdhIjInA saMdhyAtrIo vizeSAMka 9 mahAtmA gAMdhI mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaMka BN : [ lekhaka, saMpAdaka, anuvAdaka dinakara jozIe 150 pustakonuM sarjana karyuM che, jemAM 43 navalakathA, ane 12 vArtA saMgrahano samAveza thAya che. mahAtmA gAMdhI, jhINA, TAgora, narmada ane saradAra paTelanA caritrakAra dinakarabhAIe gujarAtI sAhitya bIjI bhASAomAM zuM jAya te hetuthI 2005mAM gujarAtI sAhitya pratiSThAna TrasTa zarU karyuM che. temanI navalakathA "prakAzano paDachAyo' mahAtmA gAMdhI ane temanA putra harilAlanA saMgharSa para AdhArita che. prastuta lekhamAM temaNe gAMdhIjInA keTalAka sAthIo vize mAhitI ApI che. ] bAdazAhakhAna che. jalAlAbAdamAM thAya e mATe tyAM je yuddha cAlatuM ru (gAMdhIdarzanane emaNe eTaluM badhuM. huM avibhAjIta hiMdustAna ane hatuM e be traNa divasa pUratuM thaMbhI gayuM hatuM ane AMtmasAt karI lIdhuM ke teo Tra aphaghAnistAnanI sarahado jyAM aMkAyA vinA ja | emanI smazAnayAtrA A vikaTa mArgethI huM ||sarahadanA gAMdhI tarIke ja A je seLabheLa thAya che tyAM hiMdukuza parvatamALAnA | zAMtipUrvaka pasAra thaI gaI. (pachI oLakhAyA che. 6 DuMgarALa pradezamAM 1890mAM eka paThANa mahaMmadaalI jhINA OM parivAramAM bAdazAhakhAnano janma thayo hato. paThANo eTale upaleTAnA lohANA vaiSNava parivAranA pUMjAbhAI vAlajI Thakkara 4 udAradilI, paNa hatyAo emane mATe DAbA hAthano khela. zikSaNa dharma parivartana karIne khojA banyA. emano eka putra jhINIyo urphe ? as lagabhaga nahivat. emanuM mULa nAma khAna abdula gaphArakhAna paNa jhINAbhAI peTavaDiyuM raLavA karAMcI gayo. A jhINAbhAInAM cha itihAsamAM oLakhAyA bAdazAdakhAnanA nAme. 1928mAM je saMtAno paikI mAmada sahuthI moTo. A mAmada meTrika paNa pAsa na re huM khilAphata caLavaLe dezanA musalamAnone asvastha karyA emAM thayo ane briTiza peDhImAM nokarI karavA laMDana gayo. traNa varasa hai ke bAdazAhakhAne paNa bhAga lIdho hato. A AMdolana daramiyAna pachI laMDanathI pAcho pharyo tyAre mahaMmada alI jhINA banyo hato ? che 1928mAM gAMdhIjI sAthe pahelI mulAkAta lakhanaumAM thaI. gAMdhIjIe ane karAMcI ghare javAne badale muMbaImAM prArabdha ajamAvavA Avyo. je che A kadAvara paThANamAM ahiMsAnA darzana karyA ane bAdazAhakhAne koMgresamAM rahIne jhINAe dAdAbhAI navarojI, phirojazAha OM gAMdhIjImAM eka sAco khudAI khidamatagAra joyo. mahetA, gopAlakRSNa gokhale jevA TocanA netAo sAthe khabhekhabhA zuM gAMdhInuM netRtva svIkAryA pachI bAdazAhakhAna vatanamAM pAchA meLavIne kAma karyuM. muslima lIganI sthApanI thaI tyAre, pote sahu BE pharyA ane hiMsA sivAya kazuM na samajatA paThANone ekatrita karIne prathama bhAratIya che ane pachI musalamAna che evuM jAhera karIne lIgamAM 8 re gAMdhIno saMdezo Apyo. A paThANo ahiMsaka ane gAMdhIvAdI joDAyA nahi. huM banyA ane khudAI khidamatagAra tarIke oLakhAyA. dezabharanA 1915mAM gAMdhIjI AphrikAthI pAchA pharyA ane koMgresanI huM musalamAno mahaMmadaalI jhINAthI doravAIne pAkistAna taraphI thayA bAgaDora emanA hAthamAM AvI. gAMdhIjI karatA jhINAno abhigama 3 che tyAre bAdazAhakhAne A paThANone vibhAjananA virodhI ane sAva judo hato. jhINA potAne koMgresanA variSTha netA mAnatA hatA hai OM gAMdhItaraphI rAkhyA. ane chatAM netRtva gAMdhIjInI hAthamAM gayuM e sahana karI zakyA che bAdazAhakhAna vibhAjananA ugra virodhI hatA. koMgrese jyAre nahi. gAMdhIjIe musalamAnone khilAphata AMdolanamAM samarthana karyuM ke zuM vibhAjanano svIkAra karyo tyAre bAdazAhakhAna bharI sabhAmAM dhUsake e jhINAthI sahevAyuM nahi. dhIme dhIme emano mArga phaMTAto gayo che dhrusake raDI paDyA. bApu sAme joIne mAtra ATaluM ja bolyA, 'bApu, ane asahakAra, savinaya kAnunabhaMga A badhI loka laData, khataranAka zuM tame amane varuone havAle karI dIdhA che. svAtaMtryanI laDatamAM che evuM emane lAgyuM. jo lokonA ToLAM kAyadAbhaMga karIne zerIomAM 6 6 varaso sudhI jelavAsa bhogavyA pachI pAkistAnamAM utare to bhaviSyanI koIpaNa sarakAra TakI zakaze reM paNa emaNe cauda varasano jelavAsa bhogavyo hato. | - jhINA potAne koMgresanA variSTha nahi evuM e mAnatA. $ pezAvaramAM 1988mAM jyAre emanuM mRtyu thayuM tyAre netA mAnatA hatA ane chatAM Akhare koMgresa, gAMdhI ane moTAbhAganA ? aphaghAnistAnamAM AMtaravigraha cAlato hato. netRtve gopAjInA hAthamI gayu || satyAgrahIothI avagaNanA thavAthI emaNe ke bAdazAhakhAnanI daphanavidhi emanA vatana che e sahana karI zakyA nahi. muslima lIganuM netRtva svIkAryuM. A parivartana ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahyA-trIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka BA mahAtmA " mahAtmA gAMdhIjInI saMsthItra '0 krodha ane adhIrAI zANapaNanA duzmana che. sahayAtrIo vizeSAMka zAda
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotmA gI phebruArI 2016 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMke # pRSTha 63 ' cheSAMka = mahAtmA gAMdhIjInI saMdhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA saMkyAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka che mahAtmA BE saiddhAMtika nahotuM, ahaMvAdI hatuM. koMgresamAM naMbara viThThalabhAI paTela koMgresa pramukha dAna che. dariyA kAMThe emano agni saMskAra karavAmAM vanano potAne adhikAra che evuM e mAnatA paNa banavA mAgatA hatA. emano e 6 A mAnyatAne samarthana na maLyuM ane enuM kAraNa adhikAra paNa hato paNa gAMdhI subhASacaMdra bojha 6 gAMdhI che evA dveSabhAvathI e pIDAtA hatA. sAthenA matabhedane kAraNe e pramukha - tA. 23-1-1897mAM baMgALI parivAramAM 1 jhINAne dezanA musalamAnonuM abhUtapUrva banI zakyA nahi. janmelA subhASacaMdra 1920mAM briTiza sarakAranI huM samarthana maLyuM ane teo pAkistAnanA pahelA sarvocca parIkSA AI.sI.esa.mAM cothA naMbare 6 gavarnara janarala banyA. emano gAMdhI dveSa eTalo tIvra hato ke uttIrNa thayA hatA. AI.sI.esa. thayA pachI 1921mAM muMbaInA huM gAMdhInA mRtyu vakhate aMjali ApatA emaNe kahyuM,-gAMdhI hiMduonA maNibhuvanamAM gAMdhIjI sAthe emanI pahelI mulAkAta thaI. A DuM netA hatA.' saMvAdathI paraspara baMne asaMtuSTa rahyA hatA. subhASane gAMdhIjInI viThThalabhAI paTela ahiMsA, asahakAra, kAnUnabhaMga A badhI nItio gamI nahotI. viThThalabhAI paTela eTale saradAra vallabhabhAI paTelanA subhASa svAtaMtrya laData mATe koMgresamAM joDAyA to kharA paNa vaicArika 6 hai moTAbhAI. gAMdhIjI jyAre 1918mAM gujarAta rAjakIya pariSadamAM rIte jayaprakAza nArAyaNa, rAmamanohara lohiyA, azruta paTavardhana bhAga levA godharA AvyA tyAre viThThalabhAI gujarAta koMgresanA ane keTaleka aMze javAharalAla naherunI vadhu nikaTa hatA. adbhuta huM agraNI netA hatA. viThThalabhAIne gAMdhIjInI rAjakIya nItio jusso ane prakhara vaktavyane kAraNe subhASa koMgresanA juvAna vargamAM ? 6 jhAjhI pasaMda nahotI. subhASacaMdra bojha sAthe maLIne emaNe koMgresamAM khUba lokapriya thayA. eTaluM ja nahi, 1938mAM koMgresa pramukha paNa ? che. gAMdhIjIno virodha karyo hato. cittaraMjana dAsa sAthe maLIne vaDI banyA. subhASano uddAmavAda gAMdhIjIne pasaMda nahoto eTale ? dhArAsabhAmAM emaNe jhINA sAthe sahakAra karyo ane vaDI 1939mAM subhASa koMgresa pramukha na bane e mATe gAMdhIjIe emano che dhArAsabhAnA pahelA hiMdI pramukha banyA. virodha karyo. gAMdhIjInA virodha chatAM subhASa moTI bahumatie huM 6 teo koMgresa pramukha banavA mAgatA hatA. emano e adhikAra cUMTAyA. ? paNa hato paNa gAMdhI sAthenA matabhedane kAraNe e pramukha banI A pachIno itihAsa du :khada che. gAMdhIjInA kahevAthI koMgresa zuM zakyA nahi. emanuM svAthya lathaDI gayuM ane asvasthatA tathA kArobArIe subhASano asahakAra karyo eTale subhASa rAjInAmuM zuM ke hatAzAthI prerAIne tabIbI sAravAra mATe teo jInIvA gayA. ApIne chUTA thaI gayA. briTiza sarakAre emanI dharapakaDa karI ane huM 6 gAMdhI ekalA ja koMgresanA pratinidhi tarIke goLamejI pariSadamAM najarakeda karyA. subhASa A najarakedamAMthI briTiza sarakAranI AMkhamAM zuM jAya e vAtathI teo nArAja thayA hatA. pote gAMdhIne madada karI dhULa nAkhIne nAsI chUTyA ane jarmanI pahoMcI gayA. na zake evA uddezathI svAthyanI viruddha jaIne paNa viThThalabhAI goLamejI bIju vizvayuddha cAlu hatuM ane briTiza lazkarI senApatioe ? huM pariSada vakhate laMDanamAM rahyA paNa gAMdhIe emane koI apekSita siMgApura ane barmAmAM parAjaya thatA hajAro hiMdI sainikone tyajI $ pratibhAva Apyo nahi. AthI viThThalabhAI hatAza thaI gayA. jInIvA dIdhA hatA. subhASe A sainikonI AjhAda hiMda phoja banAvI ane huM huM pAchA pharIne emaNe subhASacaMdra bojha sAthe maLIne gAMdhIjInI navo nAro Apyo-"calo dilhI'. briTizaro sAmenA A yuddhamAM zuM 6 nItione vakhoDI kADhatuM jAhera nivedana ApyuM ane enAthI sahuprathama emaNe gAMdhIjInA AzIrvAda lIdhA. siMgApura reDiyo 6 huM gAMdhIjI vadhu nArAja thayA hatA. uparathI emaNe pahelI ja vAra gAMdhIjIne rASTrapitAnuM saMbodhana zuM viyenAnI haoNspiTalamAM jyAre emanuM mRtyu thayuM tyAre emaNe karyuM. AsAmanA ImphAla jillAmAM AjhAda hiMda phoja pravezI ane 4 meM potAnuM vasiyatanAmuM lakhAvyuM hatuM ane emAM subhASacaMdra bojhane bhAratanI svataMtra bhUmi upara pahelI ja vAra dezano rASTradhvaja pharakAvyo. huM eka pakSakAra banAvyA hatA. A vasiyatanAmAnA prazne vallabhabhAI AkhA deze emane netAjInuM hulAmaNuM biruda ApyuM. huM ane subhASacaMdra vacce vikhavAda thayo hato ane emanA mRtyu vize haju Aje ya vivAda pUro che (adbhuta jusso ane prakharo. hUM mAmalo suprIma korTa sudhI pahoMcyo hato. A | vaktavyane kAraNe subhASa koMgresanA nathI thayo. 1945mAM 18 ogasTe tAIvAna khAte haiM vIlamAM subhASacaMdrane apAyelI rakama anucita juvAna vargamAM khUba lokapriya thayA. vimAnI akasmAtamAM emanuM mRtyu thayuM hovAnuM zuM 5 ane gerakAyade che evo cukAdo korTe Apyo. | kahevAya che. eTaluM ja nahi, 1938mAM koMgresa meM viThThalabhAIno mRtadeha viyenAthI muMbaI itihAsanuM A pRSTha haju Ajeya zaMkAnA gherA pramukha paNa banyA. { lAvavAmAM Avyo hato ane muMbaImAM copATInA pAchaLa che. mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra ' jjI potAnAmAM kharAba nathI, tenA khoTA upayogathI badhuM bagaDe che. sahayAtrIo viroSAMka : #E mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSuka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka 2 mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka = mahAtmA uparathI a*
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahImA gI pRSTha 64 % prabuddha jIvanaH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka phebruArI 2016, # mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka BE mahAbhArka prANajIvana mahetA gAMdhIjI muMbaImAM je baMgalAmAM rokAtA e) mahAvIra tyAgI gAMdhIjInI nAnakaDI pustikA "hiMda | baMgalo maNibhuvana, prANajIvanabhAInA samarpita thavuM kone kahevAya ane ? 6 svarAja' gAMdhI darzananI gItA tarIke moTAbhAI revAzaMkarabhAIno hato. samarpita thayA pachI kevA kevA kAmo { oLakhAya che. A gAMdhI gItAnA pAyAmAM | prANajIvanabhAIe gAMdhIjIne emanI karIne, keTaluM keTaluM sahana karI zakAya DaoN. prANajIvana mahetA hatA e vAta bahu enuM utkRSTa udAharaNa zodhavuM hoya to laDatamAM puSkaLa Arthika sahAya karelI. ke ochA jANe che. tA. 21-2-1940 che mahAvIra tyAgInuM nAma levAya. ke 2 baMgALanA malakanaMdA gAme gAMdhI sevA saMghanI beThakamAM bolatA (mahAdevabhAInI jema ja.) lazkarI daLonA A sainike ke gAMdhIjIe kaheluM-"meM 'hiMda svarAja' DaoN. prANajIvana mahetA mATe jaliyAMvAlA bAganI kaleAmanA virodhamAM rAjInAmuM ApyuM che ke lakhyuM hatuM." ane korTa mArzalanI zikSA vahorI lIdhI. pachI gAMdhIne maLyA che huM 1909mAM laMDananI vesTa minisTara hoTelamAM eka mahino ane emanA bhakta thaI gayA. daherAdunane vaDuM mathaka banAvIne re 5 gAMdhIjI DaoN. prANajIvana mahetA sAthe rahyA hatA. A daramiyAna je uttara pradezanA gAme gAma pharyA ane gAMdhIno saMdeza 6 je carcAo thaI enA phaLa svarUpa 'hiMda svarAja' lakhAyuM. pahoMcADyo. koMgresamAM rahIne, motIlAla hoya ke javAharalAla 6 DaoN. prANajIvana mahetA gAMdhIjI karatA pAMca varasa moTA hatA. badhA sAthe spaSTavAdItAne kAraNe bAkhaDyA paNa jyAre gAMdhIe re huM gAMdhIjI sAtheno emano paricaya gAMdhIjI jyAre vidyArthI avasthAmAM emane Thapako Apyo tyAre dhrusake dhrusake raDyA. svAtaMtryottara re laMDanamAM hatA tyAre thayelo. gAMdhIjI muMbaImAM je baMgalAmAM rokAtA kALamAM saMsada sabhya banyA ane svarAjanI laDatanA te divaso ke e baMgalo maNibhuvana, prANajIvanabhAInA moTAbhAI revAzaMkarabhAIno tathA 'nagArakhAnAmAM tatUDIno avAja' nAmanA be avazya hato. prANajIvanabhAIe gAMdhIjIne emanI laDatamAM puSkaLa Arthika vAMcavA jevA pustako emaNe lakhyA che. huM sahAya karelI. mobAIla : 09969516745. 'mahAtmA gAMdhI ane AMbeDakara ka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka B mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka 4 mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka BA mahAtmA " | AMbeDakarano janmaeka dalita jAtimAM thayo hato. gAMdhIjI mahAnubhAvo dezanA muslima rAjakAraNanA samarthaka na hatA. baMne savarNa vaNikanA putra hatA. Ama chatAM baMnenA ucheramAM potapotAnA vicAromAM aDaga chatAM anyanA vicAramAM rahelA aspRzyatAnuM kalaMka eka ke bIjA rUpe astitvamAM hatuM. AMbeDakare satyanuM samarthana karatA. janmathI aspRzyatAno abhizApa bhogavyo hato. gAMdhIjI DaoN. AMbeDakara gAMdhIjI eTale koMgresa evuM samIkaraNa mAMDatA | nAnapaNathI aspRzyatAne abhizApa mAnatA hatA. aspRzyatAnA jyAre gAMdhIjI ane koMgresa vacce aneka virodha paNa hatA. baMne apamAnano anubhava gAMdhIjIe dakSiNa AphrikAmAM cAmaDInA raMga netAo vyaktigata svArthathI para hatA. gAMdhIjInuM dhyeya samAnatAnA saMdarbhe karyo hato. pAyApara samAja racavAnuM hatuM. e saMbaMdhe aspRzyatAno teo virodha AMbeDakara ane gAMdhIjI baMne iMglenDa bhaNyA hatA. AMbeDakara karatA. AMbeDakaranuM jIvanadhyeya aspRzyatAne khatama karavAnuM hatuM.' 6| jIvanabhara pazcimI saMskRtinA prazaMsaka rahyA jyAre gAMdhIjIe baMne sarva nAgariko mATe pukhta matAdhikAranA samarthaka hatA. | $ pazcimI saMskRti choDI ane pachIthI to TIkAkAra paNa banyA hatA. baMnenA vicAromAM mukhya bheda e hato ke ke gAMdhIjI samagra gAMdhIjInuM ciMtana dhArmika hatuM , AMbeDakaranuM dharmanirapekSa. mAnavajAtanuM hita IcchatA hatA jyAre AMbeDakare samAjanA eka | | gAMdhIjIe jIvanabhara sattAne sparza na karyo, AMbeDakare sattA varganA hitane mizana banAvyuM hatuM. Ama chatAM rASTranA baMdhAraNano svIkArI hatI ane jarUra lAgI tyAre AsAnIthI choDI paNa kharI. kharaDo ghaDanAra samitinA adhyakSa tarIke temaNe samagra samAjano | DaoN. AMbeDakara dalita jAtio mATe AjIvana madhyA, gAMdhIjI khyAla rAkhyo hato joke vaicArika bhedane kAraNe baMne vacce gajagrAha OM | vizvanAM sau duHkhiyArAo mATe jIvanabhara prayAsa karatA rahyA. thayo hato. baMne netAo spaSTa satya bolatA, AtmagauravavALA hatA, paNa mahebUba desAI baMnenI abhivyaktamAM AsamAna jamInanuM aMtara hatuM. baMne mehboobdesai@gmail.com mahAtmA gAMdhIjInA saMsthAga prArthanA jIbhathI nahIM, hRdayathI thAya che. maMga, totaDo ke mUDha paNa sAcI prArthanA karI zake che. sahayAtrIo vizeSAMka
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotmA gI phebruArI 2016 prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dda pRSTha 65 ' hSaka para - gAMdhIjInA parama sevaka - naraharibhAI = mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInI sahyAdrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA naraharibhAI mULa to kheDA jillAnA. muMbaInI elphinsTana naraharibhAIne lAgyuM ke AdivAsIonA utthAna mATe kAyamI dhoraNe OM kaoNlejamAM mahodavabhAI sAthe meLApa thayo ne baMne sagAbhAInI jema saMsthA sthApIne kAma karavuM joie. tethI naraharibhAI ane re da premanI gAMThe baMdhAyA. baMne mitro elaela.bI. thayA ne amadAvAdamAM jugatarAmabhAI sthaLa pasaMdagI mATe pharyA ne Akhare 'veDachI' gAma huM ke vakIlAta karavA AvyA. gujarAta klabamAM gAMdhIjIe taiyAra karela pasaMda karyuM. zikSaNathI kAmanI zarUAta thaI. AdivAsIonI sahakArI ? huM eka patrikA najare caDI. temAM gAMdhIjIe AzramanA niyamo, AzramI maMDaLIo zarU karavAmAM AvI. AdivAsIonA thatA zoSaNa upara zuM jIvana aMge mahAnubhAvo pAsethI abhiprAya mAgyA hatA. baMnee niyaMtraNa AvyuM. naraharibhAInA patnI maNibahene caMpAraNamAM zALA kaka maLIne eka patra gAMdhIjIne mokalyo. temAM brahmacarya ane grAmodyoga zarU thaI temAM kAma karyuM. kanyA mATenuM chAtrAlaya zarU karyuM. AdivAsI re huM vize savAla uThAvyA. gAMdhIjIne maLyA. gAMdhIjInA vicArothI vistAramAM navajAgRtinA maMDANa thayAM. pachI to jugatarAmabhAI huM # prabhAvita thayA. gAMdhIjI paNa baMne mitrothI prabhAvita thayA hatA. aThe dvArakA mAnIne veDachImAM besI gayA. OM naraharibhAI, patnI maNibahena sAthe AzramamAM joDAyA. naraharibhAIne eka putra nAme mohana ane putrI vanamALA. putra huM kAkAsAheba sAthe rASTrIyazALAmAM zikSaka tarIke joDAyA. mohana jApAna jaIne yaMtravidyA zIkhI AvyA. khetInA ojAromAM che OM asahakAra AMdolanane kAraNe rASTrIya zALAo zarU thaI hatI sudhArA karyA. jethI kheDUtone zrama ocho paDe ne vadhu pAka utare. hai huM tene mATe zikSako taiyAra karavAnA hatA. te mATe gAmegAma pharIne suruci chApakhAnuM UbhuM karIne vidyArthIone tAlIma ApI. kacarAmAMthI huM kAra rASTrIya zALAone mArgadarzana ApatA, uparAMta 'navajIvana'mAM khAtara banAvavAnuM zikSaNa ApyuM. huM teo lekho lakhatA. vicAronI spaSTatA ane joradAra bhASAne naraharibhAI gujarAta vidyApIThanA mahAmAtra paNa hatA. OM 6 kAraNe lekho asarakAraka banI rahetA. navayuvako bahAra AvavA ANaMdamAM khetIvADI koleja UbhI karI. naI tAlImanA puraskartA lAgyA, naraharibhAI likhita "ATaluM jANajo' e pustaka banyA. sevAgrAmamAM khAdI sevako taiyAra karavAnuM kAma saMbhALyuM. yuvAvargane AkarSavA mATe bhAthuM banI rahyuM. bAraDolInI laData vakhate kheDUtone uddezIne "bAraDolInA kheDUto" haiM sane 1920mAM gAMdhIjIe gujarAta vidyApIThanI sthApanA karI. ane "kheDUtonAM copaDAM' ema be pustako lakhyAM. 6 temAM joDAyA. naraharibhAIne lAgyuM ke gAMdhIjI racanAtmaka kAryo naraharibhAI saradArasAhebanA vizvAsu hatA. bAraDolInI laData $ dvArA gAmaDAMno punaruddhAra karavA mAgatA hatA temAM joDAI javuM vakhate saradArasAhebane naraharibhAIno sAtha hato. sAdA, saraLa, DuM joIe. prAmANika temaja ahaMkAramukta hatA. naraharibhAI gAMdhIjI sAthe surata jillAnA bhuvAsaNa gAmanI pasaMdagI karavAmAM AvI. joDAyA na hota to moTA gajAnA viziSTa sAhityakAra banyA hota. naraharibhAI temaja AzramavAsI chaganabhAI jozI baMnenA kuTuMba aDhaLaka kAma vacce paNa vAMcana, lekhana cAlu rAkhyuM. dAMDIkUcamAM zuM tyAM rahevA AvI gayA. bhuvAsaNamAM rahevuM e eka tapazcaryA hatI. lAThImArathI sakhata ghavAyA. mahAdevabhAInI noMdho parathI huM uttamacaMdabhAI zAha ane zaMkaralAlabhAI baMkara bhuvAsaNanA kAmamAM naraharibhAIe pathArImAM paDyAM paDyAM "mahAdevabhAInI DAyarI'nAM hai lAgI gayA. A sau mahAnubhAvo ucca komanA bhaNela gaNela sukhI pAMca pustako taiyAra karyA. ke kuTuMbanA nabIrA hatA. hAthe rAMdhe, (sAi, saraLa, prAmANika temaja ahaMkAramukta hatI. sAbaramatI Azrama, gujarAta huM saphAI kare, lokonI sevAmAM 24 kalAka naraharibhAI gAMdhIjI sAthe joDAyA na hota to moTA vidyApITha, navajIvana TrasTa, sevAgrAma magna rahe. bhuvAsaNanA dUbaLAone vidyAlaya, gAMdhIsevA saMgha vagere che gajAnA viziSTa sAhityakAra banyA hota. aDhaLaka huM bhaNAvavAnuM nakkI karyuM tethI pATIdAro saMsthAonA gAMdhIjIe temane TrasTI uM koma vacce paNa vAMcana, lekhana cAlu rAkhyuM. 6 sevakone dhamakAvavA mAMDyA. nImyA. gAMdhIjIe potAnA 6 naraharibhAIe upavAsa zarU karyA. dAMDIkUcamAM lAThImArathI sakhata ghavAyA. vasiyatanAmAnA ekjhIkyuTIva tarIke huM pATIdAroe svIkAryuM. mahAdevabhAInI noMdho parathI naraharibhAIe paNa temane nImyA hatA. bhuvAsaNanA anubhavathI | pathArImAM paDyAM paDyAM 'mahAdevabhAInI DAyarI'nAM * * * pAMca pustako taiyAra karyA. ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra * jJAnanuM dhyeya caritrazuddhi che. sahayAtrIo viroSAMka :
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahImA gI pRSTha 66 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dhra phebruArI 2016 mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sakyAtrIo vizeSAMka B mahAbhArka vinobA-yuganI AkAzagaMgA 1 mIrA bhaTTa [ mIrAbahena bhaTTa ane aruNabhAI bhaTTa gAMdhI-vinobA janonI AjanI peDhInA mIrAbA ane aruNadAdA che. gAMdhI-vinobA vicArone samarpita mIrAbahena Aje jepha uMmare paNa potAnI kalama dvArA samAjane doravaNI ApavAnuM puNyakArya kare che. prastuta aMka taiyAra karavAmAM gAMdhIsAthIo vizenAM emanAM pustakonI ghaNI madada maLI che.] bhAratamAM aneka paraMparAo yuga-yugAMtarathI cAlI AvI che, pAsAM che. jene vigatavAra varNavI zakAya. paraMtu saMkSepamAM kahevuM hoya re che e ApaNuM saubhAgya che. paraMparA eTale bhUtakALanuM sattva grahIne to e krAMtadRSTA RSi hatA. emanA "sAmyayoga'mAM prAcInakALanA ke che emAM navayuganuM satya umerI satvane AgaLa vadhAravuM. chellI sadImAM sattvarUpa phaLa paNa che ane AvanArA bhAvi yuganA krAMtibIja paNa che huM ApaNe tyAM zrI rAmakRSNa paramahaMsa thaI gayA, temaNe "sarvadharma- che. eka sAthe phaLa ane bIja baMnene saMgharanArA A yugapuruSa hatA. zuM samanvaya'nuM sUtra ApyuM. A sUtrane AgaLa vadhArI zrI araviMde jyAM sudhI samAjamAM samAnatA na sthapAya tyAM sudhI samAja ArohaNa 5 zuM abhimanasanI abhivyaMjanA karI ApI. emanA pachI gAMdhIjI na karI zake. bhUdAna-AMdolana eka evuM caitanyavRkSa hatuM, jemAM A zuM AvyA to temaNe potAnA yugAnurUpa 'satyAgraha'nuM mUlya sthApyuM, krAMtinAM aneka pAsAMnI vividha zAkhAo phUTatI hatI. to emanI paraMparAne cAlu rAkhatA vinobAe 'sAmyayoga"nuM je rIte gAMdhIyugamAM gAMdhIjI uparAMta bIjI aneka mahAna = bIjAropaNa karyuM. hastio pragaTa thaI, e ja rIte vinobAyuganI AkAzagaMgAmAM ? vinobA pote ja sAmyayogI hatA. emanI A samatvazIlatAno paNa aneka tAralAoe potAnuM teja pragaTAvyuM. sva. dAdA dharmAdhikArI chuM sparza gAMdhIjIne paricayanA AraMbhamAM ja thaI gayo hato. gAMdhIjIe AvA ja eka sitArA hatA, sarvodaya vicAranA teo uttama bhASyakAra huM enDrujhane paricaya ApatAM kaheluM ke- A vinobA eka moTuM ratna hatA. jemanA maulika pradAne sarvodaya vicArane zAstrIya svarUpa ApyuM. huM 6 che. Azrama pAsethI kazuM levA nahIM, Azramane e ApavA Avyo nAgapuramAM svarAja prAptinA kAma mATe mathanArA sevakomAMnA teo zuM che. gRhatyAga karIne AvelA vinobAnA pitAne patra lakhatAM eka hatA. svarAja pachI thoDo vakhata lokasabhAnA sabhya rUpe rahyA, huM gAMdhIjIe lakheluM ke-tamAro dIkaro mArI pAse AvI gayo che. paraMtu bhUdAna-AMdolana zarU thatAM ja rAjakAraNa choDI lokakAraNamAM che enAmAM je che, te prApta karatAM mane varSo lAgyAM hatAM." joDAyA. emanuM vaknatva to ajoDa hatuM ja, paraMtu ethIya adakerI re 6 vinobA yugapuruSa kahevAyA, kAraNa ke emaNe petAnA samayanI temanI jIvananiSThA hatI. 1955mAM amadAvAdamAM apAyelAM emanAM 3 zuM sArvatrika samasyAno mAnavIya ukela zodhI ApavAno prayAsa karyo. pravacano vicArakrAMti rUpe evA prasaryA ke aneka buddhijIvIone navo BE e kALamAM bhUminI samasyA prANabhUta samasyA hatI. tyAre prakAza maLyo. AzcaryanI vAta to A hatI ke emanI prakhara buddhimatAthI zae vinobAne 'pUmi savai gopAta kI' no maMtra sUjhayo ane emaNe yuga- paNa caDhI jAya evuM emanuM dila hatuM. koI paNa vicArane buddhi ke huM parivartaka evA bhUdAna-AMdolanane calAvyuM. emaNe A AMdolanane tarkanI kasoTImAMthI ArapAra pasAra karI satya rUpe sthApanArA hovA { "bhUdAnayajJa' rUpe sthApI, potAne A yajJamAM adhvaryu rUpe na sthApatA, chatAM pote premanA pUjArI hatA. emanA A vahAlano anekane sparza maiM OM yajJanA "azva' rUpe sthApI, coda-cauda varSa sudhI bhAratanA gAmaDe thato. bhUdAnanA prasAra kAryamAM emanuM sthAna ajoDa che. koI saMsthAmAM meM 6 gAmaDe pahoMcI, loko premapUrvaka potAnA jIgaranA TukaDA samI ke padamAM samAvAya evuM emanuM vyaktitva ja nahotuM. e sarvataMtrayukta che 3 bhUminuM paNa dAna karI zake che e sthApita karyuM. hatA. chatAMya sarvodayanA maMtrataMtranA adabhuta prasAraka hatA. emanA je sAthosAtha anya kSetromAM paNa emaNe ananya pradAna karyuM. aMtimakALamAM jyAre vinobAne maLatA tyAre vinobA kahetA ke- huM ne "sarvadharma-samanvaya'nI sthApanA rUpe emaNe tamAma dharmonA sAra dAdA "dharmAdhikArI' maTIne have "mokSAdhikArI' kyAre bane che? kADhI ApyA. kurAnasAra mATe to emaNe arabI bhASAno abhyAsa sAmUhika muktinA pravartaka, mAtra vyAvahArika kAmomAM gUMthAI rahe, karyo, eTaluM ja nahIM, kurAnI Ayatono evI rIte pATha karI batAvyo e mokSArthIne kema poSAya? emanA aMtima varSomAM dAdA pavanAranA hai chuM ke maulAnA AjhAdane kahevuM paDyuM ke koI paNa maulavInA kurAnapATha "brahmavidyAmaMdira'mAM ja rahetA ane emano dehavilaya paNa AzramamAM jai zuM karatAM saheje Utare evo A pATha nathI. ja thayo. vinobA "saMta' kahevAyA. sarvAtmAne paramAtmA rUpe pramANI dAdA sarvodayanA zAstrI hatA, te potAne sarvodayanA 'mistrI' 6 $ zake tene "saMta" kahevAya. vinobA "sAmyayogI' kahevAyA. emanuM rUpe oLakhAvatA. sva. zrI dhIrena majamudAra paNa sarvodayanI sabhAnA 6 samatva yoga banIne pragaTyuM. taduparAMta, emanA vyaktitvanAM aneka eka ratnarUpa ja hatA. sarvodayanA siddhAMtone pratyakSa vyavahAramAM mahAtmA gAMdhIjInA sahyAga che niraMtara vikAsa jIvanano svabhAva che ane tene rUMdhI nAkhavo te manuSyano svabhAva che. sahayAtrIo vizeSaka # ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka BA mahAtmA " jInA sahayAtrIo viroSaka mahAtmA gAMdhI
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotmA gI phebruArI 2016 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dda pRSTha 67 | ka' Saka kamara = mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA sthApavA mATe mathatA, eTale potAne 'mistrI' kahetA. gAMdhIjInAM mahArAja, babalabhAI, baMgasAheba, dakSiNanA jagannAthana-kRSNA, rA racanAtmaka kAryomAM lAgelA aneka kAryakaromAM dhIrenadAnuM sthAna nArAyaNa-prabodha-cunIkAkAnI tripuTI, orissAnA ramAdevI, ajoDa hatuM. pote baMgALI hatA, chatAM bihAranA sarvodaya kAryane dhIrenadAnA ziSya zrI rAmamUrti, vimalAtAI, baMgALamAM cArucaMdra vyAvahArika rUpa ApavA varSo sudhI gAmegAma pharatA rahyA. taduparAMta bhaMDArI jevA anekAneka sevako gaNanAtulya nIkaLyA. che "zramabhAratI' nAme Azrama sthApyo, jemAM zramaniSTha jIvananI mahattA gAMdhI pachI zrI jayaprakAza nArAyaNanuM potAnuM svataMtra vyaktitva chuM sthApanArA aneka mUlyone vyavahArU rUpa apAtuM. AzramanI sthApanA ane svataMtra mUlya-pradAna rahyuM. gAMdhIyugamAM samAjavAdI rUpe emaNe che. sAthe ja emanuM lokasaMparkanuM kAma gAme-gAma padayAtrA rUpe cAlatuM svataMtratAnI laData laDI jANI. svarAja pachInA yugamAM vinobAnA ? huM rahyuM. chellI uMmare, zarIra lathaDatuM hovA chatAM baLadagADImAM emanI vicArothI AkarSAI emaNe pakSamukta bhUmikA apanAvI gAme gAma ja loyAtrA cAlatI rahI. emanI karoDarajjumAM takalIpha hovAne kAraNe grAmasvarAja tathA bhUmidAnano saMdezo pahoMcADI bhUmi-vitaraNa tathA 9 e besI zakatA nahotA. sarvodaya-saMmelanomAM UMcI vyAsapITha upara grAmasvarAjanI bhUmikA sthApavAnA prayAso karyA. chelle bihAramAM 3 aDadhA beThelA ane sUtelA dhIrenadAnA vaktavyane sAMbhaLavA zrotA motIhArI jillAmAM beThaka jamAvI gAme gAma grAmasabhA kAma karatI hai huM Atura rahetA. thAya ane tamAma bhUmihInone jamIna maLe te mATenuM grAmadAnanuM dAdA-dhIrenadA uparAMta gAMdhIjI pachInA kALamAM dezane ananya puSTi kArya karatA rahyA. daramyAna bihAranI yuvA chAtrI-vAhinInA 6 sevA ApanArAmAM eka nAma amalaprabhA bAIdevanuM paNa Ave. yuvAnoe emanA AMdolana mATe jayaprakAzajInA netRtvanI mAMgaNI 6 huM A bAIdeva AsAmanI strIzaktine jAgRta karIne pratyakSa samAjane karI, tyAre satya ane ahiMsAnA mUlyanA rakhevALAM rahe evI zarata ke re saMbala ApanArA baLa rUpe paNa pragaTAvI. AkhA bhAratamAM strIonuM sAthe netRtva svIkAryuM. emanuM A bihAra-AMdolana samasta bhAratanuM zuM che. sauthI vadhu pradAna AsAmamAM sthapAyuM, te A amalaprabhA bAIdevane vyApaka AMdolana banyuM ane emanI saMpUrNa-krAMtinA vyApaka prasAra ? zuM kAraNe. emanA pitA gAMdhIjInA anuyAyI hatA. moTA jAgIradAra sAthe rASTrIya netRtva siddha karyuM. A AMdolananA bhAgarUpe dezabharamAM che & hatA, paNa bApa-beTI baMnee sarvasva samAjane arpaNa karI, potAne kaTokaTI sarjAI ane iMdirA gAMdhI dvArA ImarajansInI jAherAta che $ paNa samAjane khAte ja ughArI dIdhA. svarAjya uparAMta samAnatAnI thaI enI sAthe ja jayaprakAza uparAMta dezanA aneka netAonI 6 { krAMtimAM paNa eTalo ja mahattvano phALo Apyo. strI-zakti- dharapakaDa thaI ane jelavAsa thayo. A jelavAsa daramyAna ja je.pI.nI re jAgRtinA dezavyApI kAma mATe bAIdeva preraNA rUpa hatAM ja, tabiyata bagaDI. aMte kaTokaTI UThAvI levAI ane navI cUMTaNIo che taduparAMta AkhA AsAmanA bhUdAna-AMdolanamAM e pAyAnA jAhera thaI, jemAM tamAma pakSone eka karI 'janatA pakSanI sthApanAnuM che 6 praNetA rahyA. mAtra "bhUdAna' ja nahIM, aneka gAmadAna' paNa thayAM, kAma je.pI.nI preraNAthI thayuM ane janatA pakSa jItyo. vaDA pradhAna bhUminuM vitaraNa paNa thayuM. uparAMta bhArata-cInanI sarahada para rUpe morArajIbhAInI varaNI thaI, tyAM sudhI je.pI.nuM netRtva cAlatuM "maitrI-Azrama'nI sthApanA paNa vinobAnI preraNAthI thaI rahyuM. je. pI. Akhare lohapuruSa hatA. sattAthI potAne haMmezAM dUra AsAmamAM AtaMkavAdanA saLagatA savAlane mITAvavA bAIdeva rAkhatA hatA. dezanA vaDApradhAna rUpe kAma karavAnI kSamatA chatAM emanA saMgaThananA netAo sAthe paNa saMparkamAM rahI 'zAMti- pakSIya rAjakAraNathI e sadA dUra ja rahyA. emanA mATe lokasattA OM sthApanAnuM kArya karatA rahe che. AvI samarpita vyaktine maLelAM ane lokazaktinI jAgRti ja mahattvanA hatA. grAma-svarAja rUpe ? evorDo ke pAritoSikonI vAta karavI azobhanIya lAge che. A emanuM "saMpUrNa-krAMtinuM darzana aneko mATe preraka rahyuM. teo yuvAnonA $ "AsAmaprabhA' hatI. Aje emanI anupasthitimAM paNa bahenonuM masIhA gaNAtA. jelamAMthI nAsI jaI mahinAo sudhIno guptavAsa che emanuM sevAdaLa aDIkhama UbhuM rahI, satata sevAkAryamAM lAgeluM aneko mATe utsAhapreraka rahyo. prabhAvatI devI sAthenuM emanuM brahmacaryamulaka dAMpatya paNa eTaluM ja preraka rahyuM. emanuM vyaktitva zuM sarvodaya jagatanA uparokta netAo uparAMta bIjI haroLanA rASTrIya nahIM, vaizvika hatuM, pAkistAna-bAMglAdezanA prazno uparAMta koka re aneka kAryakartAo evA pragaTyA, jemanAM jIvana-kavana aneko bIjA aneka dezonA prazno sAthe e saMkaLAyelA rahyA eTale emanI re huM mATe preraNArUpa banI zakyA. AvAM nAmomAM keTalAka agragaNya jAgatika asmitA rASTra mATe preraka rahI. rR sevakonAM nAmono ja ahIM ullekha mAtra karIza. vinobA kahetA ke gAMdhI pachInA rASTrIya gALAnA dezasevakonI A AchI rUparekhA je havenA yugamAM netAonA netRtvane sthAne lokonuM 'gaNa sevakatva' che. bhArata dezanuM ghaDatara AvA rASTrIya vyaktio dvArA ja thatuM rahyuM sthapAze. netA nahIM, paNa 'loka ja mukhya zakti. ane netRtvane che. AvI vibhUtio ja ApaNI rASTrIya saMpadA che. che badale emanI 'sevA" ja pAyAnI preraNArUpa hoya. AvI lokazaktinA 6 upAsaka sevA zrI zaMkararAva deva, AzAdevI-AryanAyakam, ravizaMkara mobAIla : 09376855363. mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra '* AtmAno avAja so sAMbhaLI zake, paNa koI sAMbhaLatuM nathI. 1 sahayAtrIo vizeSAMka ja ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahImA gI pRSTha 68 % prabuddha jIvanaH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dhra phebruArI 2016 mahAtmA gAMdhI ane temanAM videzI sAthIo Bjitendra dave mahAtmA gAMdhIjInA sahadhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka - mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA [malADanI skUlamAMthI prinsIpAla tarIke nivRtta thayelA jitendra dave varSothI mahAtmA gAMdhI vize lakhatA ane bolatA rahyA che. kArakirdI daramyAna gAMdhI jIvana ane kAryono satata abhyAsa karatA rahelA jitendrabhAI mahAbhArata ane rAmAyaNanA paNa abhyAsI ane lekhaka-pravacanakAra che. mahAtmA gAMdhI vize temanA traNa pustako pragaTa thayA che "kAmaNagArA gAMdhIjI', 'gAMdhIjInI dharmabhAvanA', ane 'udayAcalano sUrya ]. che dakSiNa AphrikAmAM aMgrejonI raMgabheda nIti viruddhanI gAMdhIjInI ciMtA thaI. savAranA pahoramAM cha vAge vesTe gAMdhIjInA gharanuM bAraNuM ? laDatamAM keTalAya aMgreja sajjanoe paNa gAMdhIjIne sAtha ane khakhaDAvyuM.gAMdhIjIne hemakhema joIne rAjI thayA. emaNe gAMdhIjIne 8 huM sahakAra Apyo hato. evA pratiSThita gorAono vistRta paricaya kahyuM, "tane joIne nirAMta thaI. tane bhojanagRhamAM na joyo tethI huM Tre zuM gAMdhIjIe temanA graMtha 'dakSiNa AphrikAnA satyAgrahano itihAsa'nA gabharAI gayo hato.' vesTe gAMdhIjIne madadarUpa thavAnI IcchA darzAvI. che zuM khaMDa pahelAnA 'gorA sahAyako' nAmanA 23mA prakaraNamAM Apyo che, gAMdhIjIe emane 'InDiyana oNpIniyana' saMbhALavAnuM kAma soMpyuM. che jemAM agragaNya gaNAya tevA keTalAka A mujaba che: gAMdhIjI temanA vize noMdhe che, "dharmano abhyAsa na hovA chatAM, te AlbarTa vesTa, misa eDA vesTa (devIbahena), rica, henDI atyaMta dhArmika mANasa tarIke temane oLakhuM chuM. te atizaya svataMtra chuM . solomana polAka, harmana kelanabeka, misa zlezina, harbaTa kicana, svabhAvanA mANasa che. e brahmacaryanuM pAlana karatA." $ AlbarTa kArTarAITa, revaraMDA vesTa mAtApitAne yAtrA che huM cArlsa philipsa ve sTenDa, phrAMsanA gAMdhI zAMtidAsa karAvavA vilAyata gayA ane huM r oNliva zrAInara, revaraMDa josepha tyAMthI paraNIne AvyA. 4 che je. Doka vagere. paropamAM eka zAMtidAsano Azrama che. A zAMtidAsa bhAratIya| gAMdhIjInI salAha mAnIne je AlbarTa vesTa nathI, iTAlInA sisIlI pradezanA nAgarika, rAja kuTuMbanA nabIrA potAnI patnI, sAsu ane che 1901mAM janmelA A yuvakanuM nAma che jayUsepe lAMjA delavAtA. gAMdhIjI temanA gorA kuMvArI bahena sAthe phiniksa huM sahAyakomAM sauthI pahelo ullekha khristI dharmanuM hArda samajavA, tattvajJAnanA DaoNkTara thaI e duniyA AzramamAM badhA hiMdIonI 8 AlbarTa vesTano kare che. ghUmavA nIkaLyA ne bhArata AvyA. bhAratanA himAlayathI mAMDI dakSiNa sAthe haLImaLIne rahyA. gAMdhIjI 1903-04 daramyAna gAMdhIjI cheDA sudhI jAtajAtanA AdhyAtmika anubhavo meLavyA pachI 1936mAM dakSiNa AphrikAmAM rahyA tyAM 6 johAnisabargamAM ekalA rahetA temanuM mana eka mahAmAnavamAM TharyuM. DAyarImAM noMdhyuM: 'jeNe evA satyane sudhI vesTa gAMdhIjInA sAthI OM hatA tyAre roja jamavA mATe eka khoLI kADhyuM che je samagra duniyAmAM prANa saMcAra karI zake' ane 'e thaIne rahyA. satya sAthe mAro paNa koIka saMbaMdha che.' A mahAmAnava eTale mahAtmA huM nirAmiSa bhojana gRhamAM jatA. herI solomana lIona polAka gAMdhI. sevAgrAmamAM e rahyA ane pUrNapaNe bhAratIya banI gayA. tyAra AlbarTa vesTa paNa tyAM jamavA AlbarTa vesTanI jema ke pachI gAMdhIjIe ApelA "zAMtidAsa' nAma sAthe ja jIvyA. varSo 8 AvatA. roja sAMje baMne jaNa | polAkanI gAMdhIjI sAthenI sudhI pazcimanA dezomAM ahiMsAno pracAra karyo. phrAMsamAM 'Arka' nAmano huM jamyA pachI sAthe pharavA jatA. mulAkAtamAM nirAmiSa ke Azrama sthApI gAMdhIzailImAM sAmUhika jIvanamAM mUlyone utAravAnA - vesTa eka nAnA chApakhAnAmAM prayoga karyA. yuropa, amerikA ane eziyAmAM AvA aneka Azramo bhojanAlaya nimitta banyuM hatuM. bhAgIdAra hatA. laMDananA Dovara paragaNAmAM huM sthApyA. pote yuddhagrasta ane yuddhatrasta vizvane zAMtino saMdezo ApatA, huM 1904mAM tyAM marakIno 1882mAM polAkano janma. huM huM rogacALo phATI nIkaLyo ane | satyAgraho karatA, upavAso AdaratA ane lokone ahiMsaka pratikAra karavA preratA rahyA. temanA AzramomAM sAta vrata pALavAnAM hoya che. laMDana ane sviTjharalenDamAM che 6 gAMdhIjI daradIonI sAravAramAM vizvapraznothI vAkepha rahI zAMti kAryo karavAnAM hoya che. teo 'phrAMsanA abhyAsa karyo. 1903mAM 6 6 lAgyA. AthI bhojanagRhamAM dakSiNa AphrikA AvyA. gAMdhI' kahevAtA. zuM javAnuM aniyamita thayuM. vesTane 'TrAnsavAla kriTIka'mAM mahAtmA gAMdhIjInA sahyAga '* satyane janasamarthananI jarUra nathI. te Atmanirbhara che. sahayAtrIo vizeSAMka WN mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizoSaka che mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka # mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA "
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotmA gI phebruArI 2016 prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dda pRSTha 69 || = mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA khabarapatrI tarIke sevA bajAvI te daramyAna gAMdhIjI ane temanI bhArata pAchA AvyA tyAre polAka iMglaMDamAM jaIne vasyA. paNa A laData vize jANa thaI. "InDiyana opIniyana'mAM gAMdhIjInA lekha emanI mitratA chevaTa sudhI rahI hatI. polAkanuM avasAna 1957mAM re vAMcatA emane khAtrI thaI ke emanI laData nyAyI hatI. thayuM hatuM. gAMdhIjIne emaNe pahelI vAra nirAmiSa bhojanAlayamAM joyA. henDI polAkanA dharmapatnI milI grehAma polAka paNa gAMdhIjInI ? je prathama mulAkAtamAM ja baMne ekabIjAnA mitra banI gayA. baMne caLavaLamAM sakriya bhAga letA hatA. (1905). emaNe gAMdhIjInI re che TaoNlsaToyanA cAhaka. gAMdhIjI pAse TaoNlsaToyanA ghaNAM pustako jIvanakathA Mr. Gandhi : The Man' lakhI hatI, je 1931mAM che hatA. emaNe polAkane e pustako jovA ghare AvavAnuM AmaMtraNa laMDanamAM pragaTa thaI hatI ane 1949mAM cArlI enDrujhanI prastAvanA hai ApyuM. baMnenI mitrAcArI vadhatI gaI. sAthe bhAratamAM pragaTa thaI hatI. zA gAMdhIjIne madadarUpa thavA "InDiyana opIniyana' mATe lekha mitro, have ApaNe gAMdhIjInA eka evA gorA sAthIdAranI IE zuM lakhI ApavAnuM sUcana karyuM. gAMdhIjIe spaSTatA karatAM kahyuM, 'tamArA oLakhANa meLavIzuM je vyavasAye pAdarI hatA, gAMdhIjInI tarapheNa re huM lekhano jarUra svIkAra karIza paNa badalAmAM koI mAnadhana ApI karatA hovAthI emanA paMthanA khristIoe emane herAna paNa karyA E zakIza nahIM." polAkano paisA kamAI levAno IrAdo na hato. hatA. hAjI, e bhalA pAdarIte bIjuM kAMI nahIM, paNa revaraMDa josepha je emaNe lekha mokalavAnuM zarU karyuM. 1906mAM gAMdhIjI IMglenDa gayA je. Doka ; berisTara saMpradAyanA pAdarI. huM tyAre InDiyana opIniyananA taMtrI tarIke polAke saphaLatApUrvaka 1907nI sAlamAM acAnaka eka divasa Doka gAMdhIjInI oNphise haiM B sevA bajAvI hatI. AvyA. potAnuM nAma lakhIne mokalAvyuM. emanA nAmanI AgaLa zuM polAkanA lagna thayA tyArano eka ramujI prasaMge gAMdhIjIe "revaraMDa' vizeSaNa vAMcIne gAMdhIjIe anumAna karyuM ke jema bIjA ? zae emanI AtmakathAmAM noMdhyo che. polAka jenI sAthe lagna karavAnuM keTalAka pAdarIo emane khristI banAvavA mATe athavA to laDatA huM IcchatA hatA e mahilA vilAyatamAM rahetI hatI. gAMdhIjIe temAM baMdha karavAnuM samajAvavA AvatA hatA tema A mahAzaya paNa AvyA 6 rasa lIdho ane baMne vacce patravyavahAra zarU karAvyo. mahilA rAjI haze. paNa Doka sAthenI dasa paMdara minITanI vAtacItamAM ja gAMdhIjI 6 ke thaI, paraNavA dakSiNa AphrikA AvI. TrAnsavAlamAM vivAha samajI gayA ke emanuM anumAna khoTuM hatuM. baMne gADha mitra banyA. huM yojAyA.paNa emAM eka vighna AvyuM. vivAhanI noMdha karanArA Doka gAMdhIjInI laDatanI dareka hakIkatathI vAkepha rahetA. emaNe zuM amaladAra kALA mANasanA vivAhanI noMdha le nahIM. A vivAhamAM gAMdhIjIne kahyuM hatuM, "A laDatamAM tame mane tamAro mitra gaNajo. huM gAMdhIjI "aNavara' tarIke hatA eTale amaladArane zaMkA thaI ke je mArAthI je kaMI sevA thaI zakaze te huM mAro dharma samajI karavA icche ? vivAhamAM gAMdhIjI aNavara hoya temAM vara ane vadhu gorA ja hoya chuM.' samaya jatAM baMne vacce sneha ane saMbaMdha vadhatA ja gayA. evI khAtarI kevI rIte maLe? teNe vivAhanI noMdhaNI mulatavI rAkhI. evAmAM eka gaMbhIra prasaMga e banyo ke gAMdhIjI para jIvaleNa re huM tyAra pachI mejisTreTe ciThThI lakhI ApI ane vivAhanI noMdhaNI humalo thayo ane gAMdhIjInI sAravAra e bhalA pAdarI josepha Doke hai 6 thaI. vivAha rajisTara thayA. potAnA gharamAM karI. A bhalamanasAIne lIdhe Dokane temanA paMthanA 5 huM gAMdhIjInA videzI sAthIdAromAM polAkanuM nAma suvarNa akSare gorAo taraphathI ghaNuM sahana karavAnuM AvyuM hatuM. zuM lakhAvuM joIe kemake polAke gAMdhIjIne eka evuM pustaka vAMcavA mIra Alama nAmano paThANa gAMdhIjIno jUno asIla hato. tA. 6 che mATe ApyuM hatuM ke je vAMcIne gAMdhIjIne emano prathama Azrama 10-2-1908nA roja gAMdhIjI paravAno kaDhAvavA eziyATika che ? sthApavAnI preraNA maLI hatI. e pustaka eTale 'anaTu dhisa lAsTa'. oNphise jaI rahyA hatA tyAre mIra Alama ane tenA sAthIoe ? ? vAMcavAnuM zarU karyA pachI gAMdhIjI tene choDI ja na zakyA. pustakanA gAMdhIjI para humalo karyo. gAMdhIjI bebhAna thaIne paDyA. bhAnamAM ke huM vicArone AdhAre gAMdhIjIe phiniksa AzramanI sthApanA karI AvyA tyAre revaraMDa Dokane temanA moM upara namelA joyA. Doke che huM hatI. (26-5-1904) e pustaka vize gAMdhIjI kahe che, "jeNe gAMdhIjIne pUchayuM, "tane kema che?" gAMdhIjIe kahyuM, "ThIka che, paNa huM mArI jiMdagImAM tatkALa mahattvano racanAtmaka pheraphAra karAvyo, evuM dAMta ane pAMsaLIo du:khe che." pachI pUchayuM, "mIra Alama kyAM chuM zuM to A pustaka ja kahevAya." gAMdhIjIe te pustakano anuvAda che?' Doke kahyuM, "mIra Alama tenA sAthIo sAthe pakaDAI gayo che 6 'sarvodaya' nAme pragaTa karyo che. che." gAMdhIjI kahe, 'teo chUTavA joIe.' ke polAka paNa phiniksa AzramamAM joDAyA hatA. gAMdhIjInI sAthe gAMdhIjI DokanA ghare daseka divasa rokAyA hatA. rAta ne divasa zuM rahIne polAke kArAvAsa paNa bhogavyo hato. 1915mAM gAMdhIjI DokanA gharanuM koI ne koI gAMdhIjInI tahenAtamAM UbhuM ja hoya. huM mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra * satya kadI yogyane kSati pahoMcADatuM nathI. | sahayAtrIo vizeSAMka kaw ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahIbhI gI pRSTha 70 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dhra phebruArI 2016 | |Saka kada ' mAM, BE gAMdhIjIne jovA seMkaDo loko AvatA ane e badhAnA Adara sIdhI, nirbhIka dRSTi sAmAnA hRdayane jotAMveMta jItI letI hatI...e ? satkAramAM Doka racyA pacyA rahetA. AthI DokanA paMthanA gorAo aNizuddha aMgrejI bolatA hatA ane atyaMta saMskArI che ema dekhAI ! ha mAraphate maLatI DokanI AjIvikAmAM kApa mUkAyo. ciMtAtura AvatuM hatuM.' ke gAMdhIjIe Doka sAthe carcA karI. Dokano khulAso noMdhavA lAyaka gorA amaladAro vize Doka noMdhe che ke, "e loko emanA Tre jai che. emaNe kahyuM hatuM, "mArA vahAlA mitra! izunA dharmane tuM kevo (gAMdhIjInA) vartanathI acaraja pAme che, emanI gajabanI ni:svArthatAthI huM $ mAne che? mArI AjIvikA teonI pAsethI maLe che e kharuM, paNa akaLAya che, ane gaurava ane zraddhAnI lAgaNIthI emane cAhe che. e dU meM tuM ema to nahIM ja mAne ke AjIvikAne khAtara huM teonI sAthe evA mahAnubhAvonI paraMparAnA che jemanI sAthe cAlo to saMskAritAnA ka huM saMbaMdha rAkhuM chuM; athavA to teo mArI rojInA ApanAra che. mArI pATha zIkhavA maLe; jemano paricaya karo to cAhyA vinA rahI na zako." zuM - rojI to mane Izvara Ape che. teo nimitta mAtra che. eTale mAre gAMdhIjInA AcAranI lAkSaNikatAo vize Doka jaNAve che ke, ke vize tuM bephikara raheje. huM kaMI hiMdIonI upara maherabAnI karavA "bolatI vakhate e hAtha UMcAnIcA karatA nathI. AMgaLI sarakhIe che uM A laDatamAM paDyo nathI. mAro to dharma che ema samajIne paDyo javalle ja halAve che. paNa emanI potAnI zraddhAnuM baLa, emanI uM namratA, emanI tarkabaddha rajUAta zrotAone jItI le che. emanA $ mitro, aMgrejo sAmenI laDatamAM gAMdhIjIne A bhalA pAdarI vyaktitvanI mohinImAMthI bahu ochA chaTakI zake che. emanI ? 6 jevA keTalAya aMgrejonI sakriya sahAya maLI hatI. temanA gorA namratAnI zakti AgaLa emanA kaTTaramAM kaTTara virodhIone meM cUpa 6 sahAyako vize gAMdhIjI namratApUrvaka noMdhe che, "satya pravRttio thaI jatA ane namra banatA joyA che. jeo emanI sAthe vivAdamAM re AvI aneka prakAranI zuddha ane nisvArtha madado potAnI tarapha Utare che te sau para emanA abhuta vinayanI chApa paDyA vinA che vinA prayAse AkarSe ja che." rahetI nathI. e vinayamAM kadI oTa anubhavAtI nathI. saune emane huM - josepha Doke gAMdhIjInI jIvanakathA paNa lakhIne 1909mAM pragaTa maLIne eka mahAnubhAvane maLyAnI khAtarI thAya che.' hR karI hatI, M, K. Gandhi - An Indian Patriot in South. gAMdhIjInI rAjakIya caLavaLanA zarUAtanA varSomAM temane vize 6 Africa.' lakhAyelA A zabdo pUrNapaNe yathArtha pUravAra thayA che. ATaluM sacoTa jIvanakathAnuM mukhya pAsuM hatuM Dokano gAMdhIjI sAtheno ghaniSTha varNana bhAgye ja bIje kaze vAMcavA maLe! saMbaMdha. gAMdhIjI potAnA vize bolatA gayA ane Doke TapakAvI gAMdhIjInI laDatamAM svecchAe joDAyela A videzI sAthIdAro che lIdhuM. pustakanA prakAzananI javAbadArI paNa gAMdhIjIe uThAvI uparAMta bIjA keTalAka evA sahAyako paNa hatA jemaNe gAMdhIjInI che hatI. pustaka pragaTa thayuM ke tarata eka prata TaoNlsaToyane mokalavAmAM Arthika saMkaDAmaNa dUra karI ApI hoya. ahIM ApaNe jarmana zIlpI 3 { AvI hatI. TaoNlsaToye pustaka vadhAvI letA kahyuM ke vAcakane jakaDI harmana kelanabaeNkane yAda karavA paDe. dakSiNa AphrikAmAM gAMdhIjIe BIE rAkhe tevuM ane gAMdhIjIne samajavAmAM madadarUpa thAya evuM pustaka laData upADI te agAuthI emanI oLakhANa harmana kelanabeka sAthe $ che. aMgrejImAM lakhAyelI e jIvanakathAno gujarAtImAM anuvAda thaI hatI. johAnisabargamAM gAMdhIjIe jyAre gharabAra kADhI nAMkhyA 6 bAlubhAI pArekhe karyo che, zIrSaka che, 'gAMdhIjInuM paheluM caritra' hatA tyAre e harmana kelanabeka sAthe rahetA. kelanabeka gAMdhIjIne huM (1970). bhAgano gharakharca paNa kADhavA detA nahIM. jIvanakathAmAM Doke kareluM gAMdhIjI sAthenI emanI prathama 1910nI sAlamAM gAMdhIjInI caLavaLa vadhu ugra banatI jatI hai che mulAkAtanuM varNana vAMcIe, 'huM hiMdamAM pharelo chuM eTale lagabhaga hatI. bahoLA pramANamAM hiMdIo caLavaLamAM sahabhAgI thaI rahyA che ajJAtapaNe meM mane levA AvanAra vyaktino cahero ane dehAkRti hatA. caLavaLamAM bhAga levAno artha e thato ke sarakAra dharapakaDa kare che amuka jAtanI haze ema dhArI lIdhuM hatuM : ghaNuM karIne e UMco ane tyAre jelamAM javuM. dezanikAla paNa thaI zake. je satyAgrahI jelamAM huM za damAmadAra puruSa haze, eno cahero johAnisabargamAM eno je prabhAva jAya tenA kuTuMbIonuM zuM? emanI sArasaMbhALa koNa rAkhe? jelamAMthI paDato hato tene jeba Ape evo rUAbadAra ane AMjI nAkhe chUTIne Ave te satyAgrahIne nokarI para koNa rAkhe? rojI roTI huM evo haze ane eno svabhAva ugra ane mijAjI haze. paNa mArI vinA satyAgrahI kare paNa zuM? AvA vicArone aMte gAMdhIjIe { dhAraNA sAva khoTI hatI. eka nAnI, capaLa, sukalakaDI mUrti mArI badhA kuTuMbone eka sthaLe rAkhavA ane badhAe sAthe maLIne kAma hai je samakSa AvIne UbhI rahI ane mArI sAme sabhyatA ane karavuM evo mArga sUcavyo. AmAM ghaNA hiMdIone eka sAthe rahevAnuM che dU nikhAlasatAthI joI rahI. enI cAmaDIno raMga zyAma hato, AMkho maLe. satyAgrahI kuTuMbone navA ane sAdA jIvananI tAlIma maLe. 6 re paNa kALI hatI; paraMtu enA caherA para camakI raheluM smita ane phiniksa Azrama to hato ja. paNa tyAM "InDiyana opIniyana' | cAlatuM hatuM. tyAM thoDI khetIvADI paNa hatI. paNa phiniksa Azrama , mahAtmA gAMdhIjInI saMsthAmAM * eka hRdayane AnaMda Apavo te hajAro prArthanA karatAM bahetara che. sahayAtrIo vizeSAMka zAda # mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSakAra mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA ja mahAbhI
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotmA gI = mahAtmA gAMdhIjInI saMdhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sakyAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA phebruArI 2016 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMke # pRSTha 71 ka' )Saka karo > 71 " johAnisabargathI traNaso mAIla dUra hato. AthI e upayogamAM kharI vAta to e che ke gAMdhIjIno prabhAva ja evo paDato ke $ laI zakAya tema na hatuM. navI jagyA to TrAnsavAlamAM ja ane zakya temanA virodhIo paNa namrabhAve virodha karatA ane aMte to ? huM hoya to johAnisabarganI najadIkanI levI paDe. gAMdhIjInuM bhaluM ja IcchatA. ahIM virodhIomAM briTiza adhikArIo hai harmana kelanabaeNke jamIna kharIdI ane navo Azrama sthApavAnuM ane rAjakAraNIono paNa samAveza thaI jAya che. jema ke 1922mAM che kAma gAMdhIjIne soMpyuM. e jamIna 1100 ekaranI hatI. temAM nAnI amadAvAdamAM gAMdhIjI para jaja mi. bUmaphilDanI korTamAM cAlelA 2 TekarI paNa hatI. TekarI para eka makAna hatuM. tyAM phaLajhADa hatAM. rAjadrohanA kesamAM gAMdhIjIne cha varasanI AsAna kedanI sajA che temAM nAraMgI, eprikoTa, plama vagere puSkaLa UgatAM. pANIno nAno pharamAvavAmAM AvI hatI. jaja mi. bUmaphilve emanA jajamenTamAM zu jharo paNa hato. umeryuM hatuM ke, "bhaviSyamAM jo hiMdustAnanuM rAjadvArI vAtAvaraNa 6 gAMdhIjIe 30-5-1910nA roja e jamIna para TolsaToya zake ane sarakAra tamArI sajA ochI karI tamane choDI melI zake AzramanI sthApanA karI. AzramamAM hiMdu, musalamAna, pArasI ane to te divase mArA jeTalo AnaMda bIjA koIne nahIM thAya." huM khristI dharmanA lagabhaga cALIsa juvAna, be-traNa vayovRddha, pAMca 6 mahilA ane vIsathI trIsa bALako rahevA lAgyA. saMdarbha graMtha : 1. satyanA prayogo-gAMdhIjI 2. dakSiNa AphrikAnA 6 mitro, gAMdhIjInA je videzI sAthIonI ahIM vAta karI zakyA satyAgrahano itihAsa-gAMdhIjI 3. Gandhi at First Sight| e to pAzerAmAM pahelI pUNI samAna che. ane emaNe to phakta Thomas Weber (2015) 4. Mr. Gandhi the Man-Milie ' dakSiNa AphrikAmAM madadarUpa thayelA videzI sAthIomAMthI keTalAka Graham Polak N. Gandhi the Writer-Bhabani. 2 ja sAthIonI vAta karI zakyA chIe. haju to ghaNuM lAMbu lisTa Bhattachary6. kAmaNagArA gAMdhIjI-jitendra dave 7, gAMdhIjInuM zuM bAkI che. A sivAya paNa ghaNAM videzIoe gAMdhIjIne aneka paheluM caritra-anu. bAlubhAI pArekha rIte madada karI hatI. saMparka : mo. naM. : 9833626638. morArajI desAI rAma manohara lohiyA valasADanA zikSaka pitAnA putra morArajI desAI vahelI vaye khUba mahAtmA gAMdhI dakSiNa AphrikAthI bhArata AvI vasyA, te cAlI, medAnI ramato ramI zarIrane ane khUba bhaNI manane kasI cUkelA. | varSo rAmamanohara lohiyAnA taruNa kALanA. pitA hirAlAla rASTradharma pratye eTalA jAgRta hatA ke svadezI vrata bAramA varSe ja | sAthe teo gAMdhIjIne maLyA tyAre bApue pITha thAbaDelI. UgatI apanAvI lIdhuM. amadAvAdamAM DepyuTI kalekTaranI nokarImAMthI vayamAM svataMtra buddhi, preraka vyaktitva ane netRtva zakti dharAvatA | 1930nA dAyakAmAM rAjInAmuM ApI rASTrasevA mATe mukta thayA. lohiyAe aMgrejoe bhAratanA itihAsamAM kyAM khoTuM lakhyuM NR dAMDIkUca, mIThAno satyAgraha ane aneka dezakAryomAM joDAyA, che te zodhI 'dha hIla oNpha hisTrI' pustaka lakhyuM che je khUba huM jelavAsa veThyo, jepI-mInu masANI vagere pAse samAjavAda- | prasiddha hatuM. subhASabAbu-naheru sAthe kAma kareluM. jarmanImAM | sAmyavAdanA pATha bhaNyA, gujarAtanA mukhyamaMtrI, muMbaI prAMtanA arthazAstrano abhyAsa karI DaoNkTareTa meLavyuM. mArksavAdI mahesUla pradhAna nImAyA. pagAramAMthI karakasara karIne rahe ne vadhelI vicArone lIdhe teo gAMdhIvAdane pUrepUro apanAvI na zakyA, rakama TrasTamAM jamA karAve. dArUbaMdhInA AgrahIne pUrA siddhAMtavAdI. temanA pitAe svarAjya caLavaLamAM jhaMpalAvyuM hatuM. lohiyAne mahAtmA gAMdhI uparAMta TAgoranuM paNa AkarSaNa hatuM. kyAMya 8 |AjhAdI pachI saMyukta muMbaI prAMtanA ne kendranA mahattvanAM khAtAM baMdhAyA nahIM, sAphadila, pramANika, ahiMsAnA puraskartA. saMbhALyAM ane vaDApradhAna paNa banyA. jIvanabhara pote kAMtyuM, dezamAM 1942nA AMdolana vakhate 'bhUgarbha reDiyo' calAvatA.| OM khAdI, naI tAlIma, dArUbaMdhI, komI ekatA, mAtRbhASA-rASTrabhASAnuM 1944mAM pakaDAI amAnuSI trAsa bhogavyo.gAMdhIjInA gaurava, kudaratI upacAra jevA viSayo mATe AgrahI rahyA. gAMdhIjIe dabANathI 1946mAM temane ane lAhora jelamAM trAsa veThatA sthApelI gujarAta vidyApIThanA kulapatipade batrIsa varSa rahyA hatA. jayaprakAza nArAyaNane choDavAmAM AvyA. lohiyAe govAmAM huM 1988mAM pAkistAnano sarvocca avorDa "nizAne pAkistAna' ane AjhAdInI mazAla cetAvI hatI. muslima lIge lohiyAnA mAthA 1991mAM bhAratano sarvocca 'bhArata ratna' meLavyo, paNa baMne prasaMge sAre dasa hajAra rUpiyAnuM InAma jAhera karyuM hatuM. naherunI EUR samAraMbhamAM gerahAjara rahyA. chelle sudhI prArthanA, dhyAna, gItA, saphAI | nItiono ugra virodha karatA lohiyA pa7 varSanI umare mRtyu zrama, kAMtaNane vaLagI rahyA. pAmyA ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra pApane haNa, pApIne nahIM. 1 sabhyAtrIo vizeSAMka :
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahImA gI pRSTha 72 % prabuddha jIvanaH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka phebruArI 2016, - 'mahAtmA gAMdhInA sevAyajJanA sAthIo mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA ravizaMkara mahArAja * 1975-kaTokaTIno virodha nAnI uMmarathI ja gAMdhIjInA prabhAvamAM AvI deza ane samAja meghANIe lakhelI "mANasAInA dIvA' ravizaMkara mahArAjanA sevAmAM joDAyA. anokhA sevAyajJa para prakAza pADe che. * gAMdhIjI, saradAra paTelanA nikaTanA sAthI. ThakkarabApA * 1920-suNAvamAM rASTrIya zALAnI sthApanA, AcAryathI mAMDI ThakkarabApAnuM mULa nAma amRtalAla. temano janma 1869nA zuM paTAvALA sudhInI pharaja bajAvatA. navembaranI ra9mI tArIkhe bhAvanagaramAM thayelo. 0 1921-makAna ane jamIna vecIne rASTrasevAmAM ApavA patnI gokhalejIne maLyA tyAre temanI uMmara 45 varSanI hatI. je saMmata na thatAM milkata paranA badhA haka choDI jIvana dezane gokhalejIe jaNAvyuM ke : "hinda sevaka samAjanI amuka zarato che, huM samarpita karyuM. tenuM pAlana tamArAthI thaI zakaze?' amRtalAle e zaratonuM pAlana kaeN 1923-borasada satyAgraha, heDIyA verA nahIM bharavAnI gAme karavAnuM svIkAryuM ane teo hinda sevaka samAjanA sabhya tarIke gAma jhuMbeza. dIkSita thayA. emanuM kAma hatuM harijana, dalita vagerene RNamukta * gujarAtanA rASTrIya AMdolano (1920-30)nA praNetA. karavAnuM. viThThalabhAI paTela sudharAInA pramukha thayA ne vaDI hai 1926-bAraDolI satyAgraha, cha mahinA jelavAsa dhArAsabhAnA sabhya paNa hatA. temaNe prAthamika zikSaNa pharajiyAta 1930-dAMDI kUcamAM bhAga levA mATe 2 varSa jelavAsa banAvavAnuM bila dAkhala karyuM. A saMbaMdha kevI paristhiti varte che 6 - 1942-bhArata choDo caLavaLamAM bhAga ane amadAvAdamAM komI teno rIporTa taiyAra karavAnI javAbadArI amRtalAlane soMpI. temaNe zuM hullaDomAM racanAtmaka bhAga, jelavAsa. tapAsa karIne rIporTa mokalyo. viThThalabhAI prabhAvita thayA. evI ja jelamAM gAmaThI gItA samajAvatA. rIte hiMda sevaka samAje jamazedapuranA loDhAnA kArakhAnAnA majUronI haiM * AjhAdI maLyA bAda samAjasudhAraNAnAM kAmomAM kAryarata; sthitinuM sarvekSaNa karavAnuM hatuM, te mATe amRtalAlanI pasaMdagI thaI haiM vinobA bhAvenI bhUdAna ane sarvodaya yojanAomAM pAyAnuM ne temaNe rIporTa taiyAra karIne mokalyo. gokhalejI vadhu rAjI thayA. kAma. - have teo ThakkarabApA tarIke oLakhAtA. duSkALamAM sevA, huM pATaNavADIyA, bAreyA komo ane bahAravaTIyAone sudhAravAnuM khAdIkAma, bhIlono utkarSa, ane aMte dezabharanA AdivAsIonI kAma jAnanA jokhame karyuM hatuM. sevA. 0 1955 thI 1958 vacce 71 varSanI umare bhUdAna mATe 6000 - 1930mAM gAMdhIjIe mIThAno satyAgraha zarU karyo. ThakkarabApAne che kilomITara cAlyA hatA. thayuM ke badhA satyAgrahamAM joDAI jelamAM jAya to pachI maMDaLanuM zuM? 6 1920mAM pagarakhAM corAyA tyArathI pagarakhAMno tyAga karyo bApAe bhIla sevAmaMDaLanI javAbadArI UThAvI lIdhI. ThakkarabApA hato! laDatathI dUra rahyA hatA, chatAM emanI dharapakaDa karavAmAM AvI. $ * AkhI jiMdagI jamavAmAM mAtra eka ja TaMka ane te ya mAtra 1930nA satyAgrahamAM dholerA temaja dharAsaNAmAM polIsa che lukhkhI khIcaDI! satyAgrahIo upara tUTI paDI hatI. kAyadA bahArano trAsa ? * potAne mATe rUpiyo paNa na vAparanAra A vyaktie karoDo phelAvavAmAM Avato jANIne ThakkarabApAe nivedana bahAra pADyuM. che rUpiyA ane kiMmatI jamInonA dAna meLavyA hatA. vinobA pariNAme temane cha mAsanI sajA thaI. temane tukArAma mahArAjanI koTinA gaNatA. bhIla sevAmaMDaLamAM bALakone zikSaNa, sahakArI maMDaLIonI * 1960, 1lI me-gujarAta rAjyanI sthApanA temanA zubha haste racanA, zAhukAronI nAgacUDamAMthI choDAvyA, dukALomAM rAhatanuM 3 karavAmAM AvI. kAma karyuM, sarakArI adhikArIonI johukamIthI temane bacAvyA. huM * 1984 sudhI je koI gujarAtanA mukhya maMtrI bane te sogaMda pariNAme bhIla lokomAM jAgRti AvI ne teo sabaLa banyA. huM vidhi bAda tarata ja mahArAjanA AzIrvAda levA jatA tenI sAthosAtha harijana sevAnuM kAma zarU karyuM. saMsthAnuM nAma "aMtyaja huM praNAlI thaI hatI. sevAmaMDaLa" rAkhyuM. A kAmamAM DaoN. sumaMtabhAI, naraharibhAI parIkha, 6 mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtra * Izvarano koI dharma nathI. sahayAtrIo vizeSAMka zAda NR mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka thA mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA "
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotmA gI phebruArI 2016 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka 6 pRSTha 73 ' Saka para = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA Bii jugatarAmabhAI vagere joDAyA. choTubhAI desAI aMtyajone pANI mATe savarNonI dayA upara jIvavuM paDe che, tethI choTubhAI desAI, mahAdevabhAI desAInA pitarAI moTAbhAI. je temaNe 200 jeTalA alaga kuvAo taiyAra karAvyA ne temanA mAthenuM temane svAmI AnaMda 'gujarAtano AjhAda laDavaiyo' kahetA. devuM pheDavAmAM lAgI gayA. mahAdevabhAI ane choTubhAI vacce uMmarano jhAjho taphAvata nahIM. harijanonI paristhiti du:khada hatI. savarNa samAja tene haDadhUta baMne sAthe ucharelA ne bhaNelA, paNa baMnenI keLavaNI, svabhAva ane karato hato te joIne temaNe akhila hiMda aspRzyatA nivAraNa saMgha vyaktitva judAM. surata bhAMgI muMbaI khIlyuM ne deza AkhAmAM relavenA nAmaka saMsthA sthApI. A saMsthAnA maMtrI tarIkenI javAbadArI bApA pATA nakhAyA tyAre relavenI parIkSAmAM pahelo naMbara lAvI tAramAstara ke upara AvI paDI. jyAre bApue "aMtyaja' zabdane 'harijana' nAma thayA. buddhizakti apAra tene nabaLAne madada karavA ne ADAne sIdhA ApyuM tyArathI saMsthAnuM nAma "harijana sevaka saMgha" zarU thayuM. bApAe karavAmAM vAparatA. gorA adhikArIone paNa bhU pAtA. nokarI chUTya #R te mATe kAryakramano musaddo taiyAra karyo. rItasaranA prajAsevaka banI rahyA. thoDo vakhata relane InsTiTayUTanA vaDA tarIke rahyA ane aneka tAra TikiTa mAstarone ghaDyA. eMjina | huM bApunI aspRzyatA nivAraNa yAtrAnA preraka ThakkarabApA hatA. DrAIvaronA saMgaThana karyA. 1934nA AraMbhathI thANA jillAnA je huM bApAne 70 varSa pUrAM thayAM hatAM tyAre sAthIoe bApAnI jaMgala pradezomAM vasatA AdivAsIonI sevAnuM kAma svAmI AnaMda janmajayaMtI ujavavAnuM vicAryuM. bApAe jAhera karyuM ke A rakama sAthe karatA. mana vacana ne kAyAthI, ekaniSThapaNe, koI kadara ke 6 harijanonA hitArthe vaparAze ane saune harijanonA utkarSamAM lAgI prazaMsAnI apekSA vinA mAtra sevAvRttinI dhagazathI, thANAnA gAMdhI zu javA apIla karI. Azrama vatI choTubhAI kAma karatA. AdivAsIonuM khUba zoSaNa zuM 1942mAM baMgALa, orissA temaja mahArASTranA bijApura thatuM, tene mATe laDatA. bhUkha-tarasa, TADha-tApa kazuM na jue. jillAmAM bhayaMkara dukALa paDyo tyAM doDI gayA. kastUrabAnI smRtimAM AphrikAnA habasI galAmo jevI dazAmAM jIvatA kAtho tIo mATe huM TasTa UbhuM karavAnuM vicAravAmAM AvyuM. 75 lAkhanuM lakSyAMka hatuM. temanA mAliko. jaMgalakhAtAnA amaladAro ane jaMgala saMpattinA 6 TrasTano uddeza baheno temaja bALakonA utkarSanA kAmo karavAno vepArIo sAthe bAkhaDe. e vistAramAM chupAyelA guMDA-mavAlIone ? OM hato. bApAe hAma bhIDI lakSyAMka pUro karyo ne TrasTanA maMtrI tarIkenI DhAvyA teo hama kaDhAvyA. teo humalA karatA, paNa choTubhAI Dare nahIM. 'gAMdhIno javAbadArI svIkArI. AdamI nirbhaya ja hoya' gAMdhIjI choTubhAIne "jaMgalanA siMha' e vakhate mahaMmadaalI jhINAe bhAratanA bhAgalA mATe kahetA. AdivAsIo pAsethI aMgreja sarakAre parANe UgharAvelo che ? zuM muslimone DAyarekTa ezana-sIdhA pagalAM bharavAno Adeza pAcho kaDhAvyo. jelavAsa pachI thANA Azrama vIkhAyo tyAra pachI ? Apyo. baMgALa, bihAra, paMjAba temaja dilhImAM 2ktapAta thayo, pAraDI vistAranA AdivAsIonI sevA jIvananA aMta sudhI karatA bApA ane sAthIo te rAhatakAmamAM lAgI gayA. rahelA. bhaDavIra, vairAgIne haLavA phUla, ekaniSTha sAmAjika kAryakara che baMgALanA noAkhalI vistAramAM komI dAvAnaLa bhabhUkI UThyo. hatA. huM gAMdhIjI tyAM pahoMcyA. bApA temanI sAthe noAkhalI gayA. aDavANe cunIbhAI mahetA page yAtrA zarU karI, khUba ja muzkelIbharI paristhiti hatI. bApunI covIsa varSanI vaye sAbaramatI AzramamAM gAMdhakAmanA vidyArthI sevA, samAcAro pahoMcADavA ne vaDApradhAnane gAMdhIjI vacce seturUpa tarIke dAkhala thayelA cunIbhAI, maganalAla gAMdhInA gurupada nIce huM 2 banavAnuM kArya karyuM. tabiyata bagaDatI hatI chatAM pAkistAnamAMthI evA taiyAra thayA ke samagra veDachI vistArane khAdImaya banAvyo. ? ke hiMdu zaraNArthIo bhArata AvI rahyA hatA, temanA punaHvasavATanA carakhAmAM prayogo karyA. gAMDIva carakho, yaravaDA cakra, magana reMTiyo, ke che kAmamAM bApA lAgelA hatA. dhanuSa takalI, vAMsa cakra ne aMte aMbara carakho. | svarAja AvatAM dezanuM baMdhAraNa ghaDavA baMdhAraNa sabhAnI racanA khAdI kAma svarAjya prAptinI gurucAvI hatuM. bALubhAI mahetAe huM thaI. bApA temAM nimAyA tyAre temanI uMmara 79 varSanI hatI, 'khAdI mImAMsA' pustaka lakhyuM che. "sutaranA tAMtaNe svarAja' e che aspRzyatA nAbudInI kalama baMdhAraNamAM dAkhala karAvI ane gAMdhImaMtra banI gayo hato. bihAranA lakSmInaMdana sAhujI, 5 aspRzyatAne phojadArI guno gaNAvyo. 1951mAM temano dehAMta dhvaniprasAda sAhU, takalIvIra bhAu pAnase paNa sevAyajJanA sAthIo dU re thayo. hatA. * * * mahAtmA gAMdhIjInA sadhyAtra * huM koI gaMdA pagalAne mArA mana parathI pasAra nahIM thavA dauM. || sahayAtrIo viroSAMka : ## mahAtmA gAMdhIjInA saMdhyAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka # mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahImA gI pRSTha 74 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dhra phebruArI 2016 gAMdhIjI ane gurudevo BravIndra sAMkaLiyA SAMka B mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka BE mahAtmA |saMdhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo mahAtmA gAMdhIjI ane gurudeva ravIndranAtha TAgora. beu svadharmathI bhraSTa thavA jevuM hatuM. asahakAranI caLavaLa calAvIne ApaNe huM vizvavaMdya vyakti. beu atyaMta pratibhAzALI. beune ekabIjA pratye pazcimanAM AMdhaLA rASTravAdanI nakala karIe chIe. jyAre kharuM jotAM re puSkaLa mAna, beu vacce gADhI mitratA. vicAromAM sAmya ghaNuM chatAM to vizvanA sahu paraspara zakya hoya eTalo vadhu sahakAra karIne re chetraNa-cAra prazno para tIvra matabheda. vasudhaiva kuTuMbakamnI bhAvanA svIkAre e vadhu jarUrI hatuM. AnI sAme huM gAMdhIjI dakSiNa AphrikAthI pAchA pharI rahyA hatA tyAre emanA gAMdhIjIno javAba e hato ke "rASTravAda' kaMI ravIndranAtha mAne che & thoDA aMtevAsIo ane emanA bALakone hindustAnamAM rahevA evo roga nathI. svadezInI sauthI pahelI caLavaLa ravIndranAthe pote 5 mATe koI gharabAra na hatA eTale emane kyAM rAkhavA e eka ja 'baMgabhaMga" vakhate karI hatI. A carcAe dezabharanA bauddhika 6 je koyaDo hato. dInabaMdhu enDrujha gAMdhIjI temaja ravIndranAtha beune vartuLomAM bhAre khaLabhaLATa macAvyo hato. tyAre eno niveDo lAvavA zuM jANatA hatA eTale emaNe A loko zAMtiniketanamAM rahe evuM dInabaMdhu enDrujhanA sUcanathI beu mahAnubhAvo sAmasAme nirAMte huM sUcana karyuM te mujaba A loko zAMtiniketanamAM AvI rahyA. maLyA ane nikhAlasatAthI carcA karI. paNa bemAMthI koIe namatuM na je zAMtiniketanamAM tela, sAbu ke pagarakhAM nahIM vAparavAnI sAdAI mUkyuM. banne potapotAne sthAne avicaLa rahyA. ke gAMdhIjIne gamI paNa sAthe sAthe tyAM brAhmaNa ane binabrAhmaNa A pachI thoDA ja vakhatamAM ravIndranAthano 60mo janmadina che che vacce bhedabhAva rAkhavAmAM Avato hato te emane khUMcyuM. jamavAnI Avato hato tenI ujavaNI rUpe zAMtiniketanamAM nATaka, saMgIta, ne huM paMgata paNa jUdI. gurudeva pAse A bAbata para gAMdhIjIne saMtoSI nRtya vi. vividha kAryakramonI taiyArI cAlI rahI hatI. kAryakramanA be huM zake evo khulAso na hato. emaNe phakta eTaluM ja kahyuM ke A divasa pahelAM ja asahakAranI caLavaLa calAvavA badala gAMdhIjInI huM zuM pracalita paraMparA che emAM vikSepa zA mATe ? dharapakaDa karavAmAM AvI jene lIdhe ravIndranAtha khUba vyathita thaI zuM gAMdhIjIne 'mahAtmA'nuM birUda ApanAra gurudeva ja hatA. gayA hatA ane gAMdhIjInI dharapakaDa rASTranuM ghora apamAna che. A 6 sana 1919mAM briTiza sarakAre jAhera karelA sudhArAo sAme apamAnano ghUMTaDo gaLI jaI ApaNe ApaNo kAryakrama karI zakIe huM gAMdhIjIe asahakAra AMdolananI jAherAta karI hatI tenA kAryakrama nahi ema kahI kAryakrama rada karavAnI jAherAta karI. mujaba sarakArI nokaro potAnI nokarI choDI de, vidyArthIo zALA- briTanamAM goLamejI pariSada thaI tyAra pachI briTananA vaDApradhAna zu kaoNleja choDI de, videzI vastronI rAmsa mekaDonAlDa hindustAnanI che huM hoLI karavAmAM Ave evuM badhuM sAmela mahAtmA gAMdhI prajAne vibhAjIta karato dalita vargane huM hatuM. ravIndranAthe AnI sAme sakhata hiMdu komathI alaga karato cukAdo che virodha darzAvyo. emanuM ema kahevuM 'kadAca teo saphaLa na thAya; Apyo. AnI sAme gAMdhIjIe zuM $ hatuM ke videzI vastronI hoLI karIne kadAca teo niSphaLa paNa jAya; yaravaDA jelamAM AmaraNAMta upavAsa phU re ApaNe ApaNAM kapaDA bALatA nathI je rIte buddha ane Isu jAhera karyA. Akho deza khaLabhaLI huM paNa garIbonAM bALIe chIe, jenA uDyo. saiddhAMtika virodha chatAM jyAre ? na para ApaNo koI adhikAra nathI. manuSyone adharmathI alaga karavAmAM gAMdhIjIe potAnuM jIvana hoDamAM 8 asahakAra eka nakArAtmaka valaNa che niSphaLa gayA! mukyuM tyAre asvastha thaI gayA ane 4 huM ane zALA-koleja choDavA eno paraMtu potAnA asAdhAraNa jIvanane kAraNe gAMdhIjInuM jIvana koI paNa rIte huM { artha to azikSita rahevuM evo ja thAya bacAvI levuM joIe ema emane lAgyuM pratyeka yugamAM seM ne! gurudeva gAMdhIjInI carakhA eTale sIdhA gAMdhIjI pAse pahoMcI $ pravRttimAM jarA paNa mAnatA na hatA. teonuM smaraNa thatuM ja raheze." gayA. ravIndranAtha pUnA pahoMcyA tyAre reMTiyo kAMtavo e emane mATe 1 TAgora upavAsano cotho divasa hato. tyAra ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahyA-trIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka # mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka BA mahAtmA " mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra * prArthanA mAgaNI nathI. prArthanA premanI abhivyakti che. sahayAtrIo vizeSAMka :
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotmA gI phebruArI 2016 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dda pRSTha 75 ka' Saka kamara = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA A pachI be ja divasa rahIne upavAsanuM rAjakIya samAdhAna thayuM eTale che ane A cetanA tathA mAnavIya zraddhA A baMne IzvaranI najIka ra gAMdhIjIe ravIndranAthanI upasthitimAM saMtarAno rasa laIne pAraNAM pahoMcavAno mArgo che evuM mane lAge che." ha karyA ane ravIndranAthane vinaMtI karI ke "tamAre kaMThethI eka gIta sana 1940nA arasAmAM gurudevanuM svAthya kathaLatuM jatuM hatuM reM sAMbhaLavAnI IcchA che ane ravIndranAthe atyaMta sUrIlA paNa dardIlA eTale emaNe gAMdhIjIne zAMtiniketana bolAvyA ane vinaMtI karI je avAje gIta gAyuM. 'tArI jo hAka suNI koI nA Ave to ekalo ke emanA mRtyu pachI gAMdhIjI vizvabhAratIno kArabhAra saMbhALe. je 8 jAne re." gAMdhIjIne 'mahAtmA'nuM biruda ApanAra TAgora ja hatA. javAbamAM gAMdhIjIe kahyuM ke "vizvabhAratI mAtra rASTrIya saMpatti nathI 8 - bihAranA vinAzaka dharatIkaMpa vakhate bihAranI vyathAmAM Akho paNa AMtararASTrIya sthApaNa che enI javAbadArI lenAra huM koNa?' 8 zuM deza sahabhAgI thayo hato tyAre gAMdhIjIe potAnI AgavI rIte paNa sAthe sAthe eTaluM umeryuM ke vizvabhAratI saMsthA mATe jyAre paNa Eaa saune sAMtvanA ApatA kahyuM ke 'hiMdu samAje sadIothI aspRzyatAne je kaMI karavA jevuM lAgaze te badhuM ja karI chUTaze amalamAM mUkIne je pApa AcaryuM che te pApanI paramAtmAe karelI vakhata jatAM gurudevanI tabiyata vadhAre bagaDI, tyAre gAMdhIjIe u A sajA che, teno svIkAra karI ApaNe pApanuM nivAraNa karIe. mahAdeva desAIne gurudeva para eka patra lakhIne mokalyA. huM kuM A nivedana vAMcIne ravIndranAtha samasamI UThyA. emanA mate mahAdevabhAI gurudevane maLyA. praNAma karI kahyuM "bApue Apane ? je gAMdhIjIe je kaMI kahyuM che teno svIkAra karIe to aMdhazraddhAne vaMdana pAThavyA che ane ApanA svAthya mATe pote paramAtmAne prArthanA hai hai uttejana ApavA jevuM thAya. dharatIkaMpa eka karUNatA che paNa gAMdhIjInuM kare che evo saMdezo Apyo che.' ravIndranAtha apalaka netre hai * nivedana ethI moTI karUNatA che, ane eno sakhata virodha thavo mahAdevabhAI sAme joI rahyA. emanI najara samakSa gAMdhIjI sAthenA 2 huM joIe. potAnA matabhedonA saMkhyAbaMdha prasaMgo taravaryA. eka ghaDInoye ArAma $ zag ravIndranAthanuM nivedana vAMcyA pachI gAMdhIjIe potAnA lIdhA vagara gAMdhIjI addhara zvAse deza bharamAM doDI rahyA hatA e che zuM vicAronI vadhu spaSTatA karI: mANasa je kaMI vicAre che ke vartana kavi jANatA hatA. ATalI muzkela paristhiti vacce paNa emaNe zuM 6 kare che tenI asara vaizvika paryAvaraNa para avazya thAya che. jene mahAdevabhAIne potAnI khabara jovA mokalyA e jANIne kavinA 6 3 ApaNe bhautika paristhiti kahIe chIe enI upara paNa AdhyAtmika haiyAmAM DUmo ubharAyo. * vartananI asara thatI hoya che. IzvaranA jJAna ke eNe ghaDelI kAyadA * * * vize ApaNe kazuM jANatA nathI. aspRzyatAnuM pApa ApaNe AcaryuM C/o. mAlA pradIpa siMhA 8 che eTale e pApanI sajA thAya e sahaja che. vaizvika cetanA agamya 41, rAmabAga sosAyaTI, makarapurA, vaDodarA-390010. 'mahAtmajdhInA caraNomAM sarvasvanuM samarpaNa jamanAlAla bajAja zaMkaralAla beMkara kuzaLa ane sAcA mArge cAlanArA zrImaMta vepArI jamanAlAlajI zaMkaralAla beMkara surata jillAnA nAvalI gAmanA, muMbaImAM 5 vardhAmAM rUnA rAjA gaNAtA. teo koMgresanA khajAnacI hatA. janma ane uchera thayAM. parivAra garbhazrImaMta, vaiSNava saMskArovALo. 8 | akhila bhAratIya carakhA saMghanA prANa, aspRzyatA nivAraNa zaMkaralAla beMkara sudhArAvAdI ane pustakapremI hatA. mahAtmA gAMdhI huM samitinA pramukha, hindI pracAra ane aneka nAnImoTI saMsthAonA dakSiNa AphrikAthI pAchA pharyA tyAre temanI sAthe joDAyA. puSkaLa sthApaka. Azramane Arthika sahAya karatA. sahaparivAra AzramamAM jIvanarasa. cAre bAju pravRtio dhamadhame. homarUla, svadezI, khAdI, ru ja rahetA. putro AzramazALAmAM bhaNatA. bApu jamanAlAlajIne aspRzyatA nivAraNa badhAmAM sakriya. anasUyAbahena sArAbhAI potAnA pAMcamA putra kahetA. temaNe potAnuM sarvasva bApunA caraNe sAthe amadAvAdanI majUralaDatamAM saMkaLAyA hatA. mahAtmA gAMdhInI sa dharI dIdhuM. vardhAmAM potAnI vADI, makAno Azrama mATe arpaNa khUba nikaTa hatA. bhaMDoLa ekatra karI ApatA. gAMdhIjInI dharapakaDa karyA. kumArappA e tyAM akhila bhArata grAmodyoga saMghanI sthApanA pachI 'navajIvana' ane 'yaMga InDiyA'nA prakAzaka tarIke sarakAre karI. zegAMvanI jAgIra paNa gAMdhIjIne caraNe dharI jyAM sevAgrAma zaMkaralAlabhAIne paNa pakaDyA. baMnee sAthe jelavAsa veThyo.| Azrama sthapAyo. teo gosevaka hatA ane gAMdhIjInA racanAtmaka jIvanabhara dezane gulAmI ane garIbImAMthI mukta karavA gAMdhI kAmo mATe nANAMnI tUTa paDavA na detA. sAthe jhajhUmyA. ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra * prArthanA kRtajJatA ane samarpaNa che. sahayAtrIo vizeSAMka
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTha 76 % prabuddha jIvanaH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka phebruArI 2016, mahImA gI viroSaka 4 phebruArI 2018 : - gAMdhIjI - prArthanA - saMgIta 1 sonala parIkha sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA 1946mAM AjhAdIno sUrya UgavAnI taiyArImAM hato tyAre UThIe, besIe te jevuM satya che teTaluM ja-kadAca tethI paNa vadhAre je huM gAMdhIjIne eka patrakAre pUchyuM: "Apa pahelAM 120 varSa jIvavAnI satya A badhuM che. e vANIno ke sUrono vilAsa che evuM paNa nathI. ke IcchA rAkhatA hatA. have Apa kaho che ke AvI IcchA rahI nathI. prArthanAnA zabdo ne svaronAM mULa hRdayamAM che, ne teno vistAra huM Ano artha zo? zuM Apa nirAzAvAdI banI gayA cho?' gaganamAM che. tenAthI mana nirmaLa thAya che ane jIvanamAM susaMvAditA 'nirAzAvAdI huM? jarA paNa nahIM. huM nirAzAvAdI hoI zakuM Ave che. ja nahIM.' joke carakhAnuM saMgIta gAMdhIjInA mate zreSTha hatuM. jIvananI huM kema?' ekatAnatA ane sarjana sAthenA joDANanuM pratIka. teo kahetA, kema ke huM Astika chuM." 'bhajana gAtAM gAtAM carakho kAMto. carakhAnA guMjanathI huM Izvara kuM Astika kadI nirAzAvAdI hoI na zake, kema ke tenI jIvana sAthe ekAtmatA anubhavuM chuM.' hu pratyenI dRSTi vidhAyaka hoya che. gAMdhIjInA pArivArika, sAmAjika, prArthanA ane kAMtaNa-A baMne viSayo para gAMdhIjIe jIvanabhara rAjakIya jIvanamAM pracaMDa UthalapAthalo thatI rahI paNa teo satata prayogo karyA. carakhAnI guMja temane tAnapurAnA raNakAra jevI sUrIlI huM sakArAtmaka rahyA hatA. deza AMtaravigrahathI khadabadato hato tyAre lAgatI. sUtaranA eka eka tAramAM khAdI vizenuM saghaLuM tattvajJAna ; paNa temanI AzAjyoti sthira hatI. pratyakSa thatuM. jIvanamAM, mANasamAM, IzvaramAM temane akhUTa zraddhA hatI. A bALakoe eka vAra pUchayuM : "bApu, tamArI keTalI TIkAo thAya 5 zraddhA temanA prArthanA premamAM vyakta thAya che. paNa temanI prArthanAono che, loko phAve tema kahI jAya che, paNa tame zAMta ho cho. potAnI 6 abhyAsa karanAranI sAme eka bIjuM rahasya paNa khUle che ane te che pravRttimAM masta. AvI manaHsthiti kevI rIte rAkhI zako cho?" zuM gAMdhIjInI saMgIta taraphanI ruci. "mArA hRdayamAM saMgIta che. tAnapuro haMmezAM meLavelo hoya che.' gAMdhIjI eka gaMbhIra, kaThora, zistabaddha, satyAgrahI ane eTale prArthanAnuM gAMdhIjInA jIvanamAM AgavuM mahattva hatuM. temano aMta ke ru zuSka ane nirasa vyakti hovAnI eka sAmAnya chApa che. paNa temanA paNa prArthanA samaye ane prArthanA sthaLe Avyo e kevo yogAnuyoga! 2 OM jIvanamAM kalA ane AnaMdane paNa eka sthAna hatuM. alabatta, kalA 30 jAnyuArInI savAre gAMdhIjIe manu gAMdhIne eka zloka gAvAnuM ke ane AnaMda pratyenI temanI ruci gaMbhIratA ane jIvananiSThAthI kahyuM, je temanI prArthanAmAM gavAto na hato-teno bhAvArtha e hato huM rasAyelI hatI. ke, 'tuM thAkelo hoya to paNa, he mAnava ! vizrAMti kadI na laIza.' huM to paNa gAMdhIjI saMgIta pratye ruci dharAvatA hatA te vAtathI 11 mArca, 1930-dAMDIkUcanA AgalA divase gAMdhIjIe prArthanA 5 ghaNAkharAne navAI to lAgaze. sabhAmAM kaheluM: "sAbaramatInA pavitra kAMThA para kadAca A mAruM che zuM gAMdhIjInA janmano samaya puSTimArgamAM suvarNakALa hato. bIjA chelluM ja bhASaNa che." ane prArthanA gAtAM paMDita khareno avAja kaMpI vaiSNava parivAronI jema gAMdhIjInA parivAramAM paNa hiMdI gujarAtI gayo hato. 12 mArcanI savAre paMDita kharee gAyuM-"jAnakInAtha sahAya 2 pado uparAMta mIrAbAI, tulasIdAsa, kabIra, narasiMha mahetA vagerene kare taba kauna bigADa kare nara tero' sAMbhaLI gAMdhIjIne baLa maLyuM. 2 bhajano gavAtAM haze. gAMdhIjInA kAna tema ja AtmA A bhajanothI temaNe kahyuM, 'Izvara ApaNI sAthe che, pachI konI bIka che?' chevaTe cha rasAyA haze. uparAMta gItAnA vaiSNava jana' gavAyuM tyAre sUryanuM ! huM zloko, akhAnA chappA, gAMdhIjI kahetA hatAH "satya e ja Izcara che.'paraMtu satyanI oLakha paheluM kiraNa dharatI para UtaratuM huM rAmAyaNanI copAIonuM muzkela che. eTale emanA jIvanamAMthI mArI alA buddhi mujaba huM hatuM. dAMDIkUcanI 22 divasanI je kAMI samajyo, e cheH prema e ja satya che. ane A prema dvArA ja huM vAtAvaraNa to kharuM ja. gAMdhIjIe yAtrA daramyAna lokagIto, IzvaranI oLakha thaI zake che. Avo mAro vizvAsa gAMdhIjInA meM kahyuM che : "stuti, upAsanA, bhajano, ghoSaNAonI ramajhaTa jIvane daDha karyo che. eTale huM sado emano trANI chuM. prArthanA-A badhuM bhrama nathI. bolAtI. satyAgrahanuM vAtAvaraNa ? | | guru dayAla malika | zuM ApaNe khAIe, pIIe, _ UbhuM karavAmAM lokasaMgIta, huM mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra '... hAsya mananI gAMThone sahelAIthI khole che. sahayAtrIo vizeSAMka zAda WN mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizoSaka che mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka # mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA "
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotmA gI phebruArI 2016 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka 6 pRSTha 77 1s' hSaka # = mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA # gamatarelIo, svAtaMtryagItono phALo ocho nahoto. prasiddha thayuM. mIrAMnAM pada sAMbhaLI gAMdhIjI temanI utkaTatA jA - savArasAMjanI prArthanA AzramajIvananuM eka anivArya aMga hatI. anubhavatA. narasiMha mahetAnuM 'vaiSNavajana to temano Adarza hatuM. huM teo jIvanamAM eka divasa paNa prArthanAmAM hAjara rahevAnuM cUkyA suradAsanA padonI ahaMkAramukti temane khUba gamatI. A badhuM temaNe huM nahotA. temanA prabhAvathI bhAratanA sArvajanika jIvanamAM paNa pote tema ja AzramavAsIoe paNa AtmasAt karyuM hatuM. je sAmudAyika prArthanAno eka yuga zarU thayo. A prArthanAnuM lakSya hatuM kAkA kAlelakare 'Azrama bhajanAvali'nI eka vistRta prastAvanA jai AtmAne vizvavyApaka, karuNAsabhara ane premapUrNa banAvavAnuM. tethI lakhI che. temaNe noMdhyuM che ke dakSiNa AphrikAmAM paNa saMdhyAkALanI ke ja gAMdhIjInI 'Azrama bhajanAvali'nAM bhajano samajavAM ane gAvAM prArthanA haMmezAM thatI hatI. tyAM gavAtAM bhajano pachIthI 'nItikAvyo ? khUba saraLa rahetA. na temAM agharA zabdo Ave, na kilaSTa sUro - nAme pragaTa thayAM che. kAraNa ke gAMdhIjInuM sAdhya hatuM 1914mAM gAMdhIjI bhArata saE bhaktisaMgItanA upAsaka janatAnA hRdayane eka tAre AvyA ane Azrama sthApyo. ? bAMdhavuM te. Izvara samarpaNa sAthe nArAyaNa morezvara khare AzramavAsIonA pahelA kuM temane mAnavaaikya paNa sAdhavuM samUhamAMnA ghaNAM zAMtiniketanamAM re hatuM. tethI sAdI bhASAmAM, | gAMdhIjIne lAgyuM ke sAbaramatI AzramamAM jJAna sAthe bhaktinuM rahI AvyA hatA. tyAMnI suMdara saraLa rAgomAM unnata bhAvone vAtAvaraNa sarjAvuM joIe. temaNe saMgItasAdhaka paMDita viSNu | prArthanAo paNa 'bhajanAvali'mAM vaNI letAM bhajano | digaMbara paluskara pAse mAgaNI karI ke sAbaramatI Azrama mATe | che. savAranI prArthanA kAkA 2 zuM 'bhajanAvali'mAM sthAna pAmyAM koI bhaktadila saMgItakAra joIe che. kAlelakare zarU karAvI. huM hatAM. temaNe potAnA ziSya saMgItakAra nArAyaNa morezvara kharene | 'bhajanAvali'nA marAThI pado paM. nArAyaNa khare mokalI ApyA. teo saMgItanA mAtra kalAkAra na hatA, paraMtu | temanI deNa che. 6 saMgItAcArya viSNu digaMbaranA sAdhaka hatA. AthI sAbaramatI AzramamAM eka vadhu satyAgrahI kocaraba AzramamAM 5 priya ziSya. teo sAbaramatImAM sAdhakano umero thayo. potAnI saMgItakaLAno temaNe kyAreya | savArasAMjanI prArthanAno kramazaH zuM AvyA ane AzramanuM bIjo upayoga karyo nahi. samagra jIvana gAMdhIne caraNe samarpita vikAsa thato gayo. rAmadhUna zarU 6 vAtavaraNa badalAI gayuM. karI dIdhuM. savAra-bapora-sAMja vidyArthIonA saMgItanA vargo | thaI. pado eka sUre vyavasthita Azrama bhajanAvali'nAM | | calAvatA. temAM umaralAyaka paNa joDAtA. gavAvA lAgyA. vinobA ane 2 bhajanonuM cayana temaNe ja karyuM kAkA kAlelakara AzramamAM savAra-sAMja prArthanA thatI temAM paMDitajIno nAdabrahma che. paNa e cayana kema karavuM tenuM upaniSada e mI- maNa khIlI UThato ne dhUnamAM sau DolavA lAge. paMDitajInA patnI jhINavaTabharyuM mArgadarzana upaniSadanA vacano paNa huM lakSmIbahena evAMja bhaktadila. kyAreka paMDitajInA gurubaMdhu 5 gAMdhIjI ApatA. pachI umerAvyAM. eka tamiLa baMdhunA huM omakAranAthajI ThAkura Ave. paMDitajIne be putro ane eka putrI nArAyaNa kharenA putra rAmacaMdra pratApe tamiLa bhajano samAvAyAM. hatAM. nAno putra vasaMta zItaLAnA rogamAM avasAna pAmyo tyAre zuM kharee e bhajanone lipibaddha | rAmAyaNa-mahAbhArata ane 6 | dAMDIyAtrA zarU thavAnI hatI. paMDitajI putraviyogane manamAM bhaMDArI karyA. ane be bhAgamAM prasiddha daI dAMDIyAtrAmAM joDAvA taiyAra thaI gayA hatA. gItAnA pATha thavA lAgyA. zuddha jhuM zuM karyA. AzramamAM roja savAre uccAra, uttama svararacanA ane che ane sAMje prArthanA thatI. | zUra saMgrAma ko dekha bhAge nahi ucca adhyAtmanI tAlIma A ke savArasAMjanA zloko ane | dekha bhAge so zUra nAhI. prArthanA dvArA AzramavAsIo ? bhajano judAM judAM rahetAM. cayana pAmyAM. mahAdevajIe akala kalA che huM e prakAranuM hoya ke lokone prArthanA cUkavI pAlave nahIM. AtmatattvanA khelata', "nara jJAnI' ane ki. gha. mazarUvAlAe 'ho rasiyA meM to Tre huM traNa zlokothI savAranI prArthanA zarU thAya ane sthitaprajJa lakSaNa zaraNa tihArI' samAviSTa karAvyA. 6 sAMjanI prArthanAmAM acUka gaNAya. eka jApAnI sAdhu dvArA jApAnI maMtra, rehAnA teyaba dvArA "ala huM paM. nArAyaNa khare pAsethI eka vAra "raghupati rAghava" sAMbhaLIne phAtihA" ane "sUrata I IkhalAsa' samAvAyAM. rehAnAno avAja re zuM gAMdhIjInI AMkho bharAI AvI hatI. A pada pachIthI vizvabharamAM khUba mITho hato. teo khUba sApha uccAra sAthe gItAnA zloko mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra ' kurItine AdhIna thavuM kAyaratA che. teno virodha karavo te puruSArtha che. | sahayAtrIo vizeSAMka kaw ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahobhAgI pRSTha 78 % prabuddha jIvanaH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka phebruArI 2016, luis gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka - mahAtmA gAMdhIjInA saMdhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA BE gAtAM. jhagamagATa vinA, nisarganI bhavya zAMtinA sAMnidhyamAM thatI. ke gAMdhIjI dakSiNa AphrikAmAM hatA tyAre temaNe khristI gAMdhIjIne ajavALA-aMdhArAnA saMgama samayanI A udAtta gahana huM 6 bhajanano saMgraha karyo hato. temanuM lead kindly light' temane zAMti khUba gamatI. tethI savAra-sAMja baMne prArthanAo mATe temaNe 6 khUba gamatuM. temaNe bhArata AvI ghaNA badhA pAse teno gujarAtI Avo ja samaya pasaMda karyo hato. uM anuvAda karAvyo hato. temAM zrI narasiMharAva diveTiyAe karelI prArthanAo daramyAna aneka vAra gAMdhIjI para jIvaleNa humalAo haiM anuvAda temane sauthI vadhu gamyo, ane 'bhajanAvali'mAM teno thayA hatA. chatAM temaNe kadI prArthanAo choDI nahotI. 1947mAM meM ke samAveza karyo. DaoN. gilDara dvArA jarathustI gAthAo ne pachIthI dilhImAM sAMjanI prArthanAmAM niyama pramANe kurAnanI AyAto ? che. siMdhI bhajano paNa 'bhajanAvali'mAM AvyAM. bolAI - lokoe virodha karyo. komI tophAnoe mAjhA mUkI dIdhI Ama "Azrama bhajanAvali' bhajanano saMgraha mAtra nathI, te hatI. gAMdhIjIe spaSTa zabdomAM kahyuM hatuM. prArthanA' baMdha nahIM ke AzramanA sAmudAyika jIvananuM darpaNa che. eka prajAnA kramazaH thAya. prArthanAmAM kurAnanI AyAto che tene mATe koIe mane ThAra adhyAtmavikAsano itihAsa che. prArthanAmAM paNa mana lIna thAya, karavo hoya to kare - rAmanAma letAM huM zarIra choDI daIza.' { pratyeka zabda ne pratyeka sUramAM prANa parovAya te mATe teo atyaMta "harino mAraga che zUrAno" sAMbhaLavuM gAMdhIjIne khUba gamatuM. re jAgRta hatA. kyAreka carakho kAMtatA teo maMda svare A bhajana gaNagaNatA paNa kharA. che AzramamAM gavAtAM bhajano aDANA, AsA, AsAvarI, "tIrtha salila'mAM dilIpakumAra raoNye pUchyuM che, "bApu, ApanuM ? 2 kalyANa, kAphI, kAliMgaDA, 1 saMgIta to garIbonuM saMgIta haze ? ke kedAra, khamAja, gauDa sAraMga, | Aje jagata jene vaMdanIya gaNe che e gAMdhIjInuM jIvana to kharuM ne?' - zrI, jogI, jhiMjhoTI, tilaka eka ughADAM pustakarUpe hatuM. emAMthI pAtratA pramANe dareka jaNa | 'hA, saMgIta zreSTha kalA che. huM kAmada, tilaMga, darabArI kaMI ne kaMImeLavI zake. vAlmIki rAmAyaNamAM savajananA manane zreSTha kalA saune mATe huM kAnaDA, desa, durgA, dhanAzrI, svaccha pANInI sAthe sarakhAvatAM kahe cheH 'prasanna ramya nirmala kalyANasAdhaka hoya. garIbamAM huM naTa , paraja, pIla, pUrvI, jala jevuM sajajananuM mana." gAMdhIjInuM mata evuM hatuM-adarzatA | garIba mATe gIta-saMgIta sulabha zuM 6 bAgezrI, bahAra, brindAvanI |jevuM. e darzamAM joI loko potAne samajatA thAya. che. sarvottama kalA sahaja huM sAraMga, bhImapalAsI, bhUpAlI, sarvabhogya hoya che. mAro carakho 6 bhairava, bhairavI, malhAra, mAlakauMsa, mAMDa, zaMkarA, sohiNI, hiMDola, e ja mArI vINA che.' ane anya rAgo para AdhArita hatAM. AnAthI bhAva e svaranuM dilIpakumAranA kaMThe "mane cAkara rAkho jI" sAMbhaLIne bIjA - eka suMdara saMyojana AzramanA bhajanomAM thayuM hatuM. badhAnI sAthe gAMdhIjInI AMkhomAMthI paNa azrudhArA vahI hatI. A huM prArthanA pUrve mauna paLAtuM. teno hetu hato AtmasaMzodhana, TAgore kahyuM hatuM: 'prANa ane mana dvArA paNa huM jene pahoMcI huM $ ekAgratA. prArthanA daramyAna badhAnI AMkho baMdha hovI joIe tevo zakato nathI tene huM mArA gAna dvArA sparza karuM chuM.' kumAra gaMdharve zuM gAMdhIjIno Agraha hato. nizcita samaye pahoMcI javuM, jAte kAMtelI "gAMdhI malhAra' nAmano rAga banAvyo hato. malhAranA A paMdaramA zuM khAdInA Asana para besavuM, zloko-pado dhyAnapUrvaka sAMbhaLavAM, prakAramAM temaNe malhAranI mULa gaMbhIra prakRtimAM gAMdhIjInI karuNA huM huM bIjA divase kayA zloko ane pado levAze tenI mAhitI ApavI ane mAnavaprema umeryA hatA. temAM temaNe baMne "ga" baMne 'nI' ane huM 6 - A temano rojano krama. prArthanA samaye teo TUMkuM uddhodhana paNa zuddha "ma'no prayoga karyo hato. karatA. paMDita totArAmajI bhajano gAtA ne teno artha paNa dakSiNa AphrikAmAM eka vAra gAMdhIjI eka maThamAM gayA hatA. rU samajAvatA. vinobAnAM ekAdaza vrata to prArthanAnuM abhinna aMga tyAre badhA sAdhuo maunI hatA. gAMdhIjIe maThAdhIzane temanA maunanuM chu kAraNa pUchayuM. javAba maLyo, 'vAraMvAra bolIne aMtarAtmAno zAMta huM mAnasika dRSTie A vAtAvaraNa UMDo AdhyAtmika prabhAva madhura nAda sAMbhaLavAnuM zA mATe cUkavuM?" huM pADatuM. upasthita rahetA loko kahetA ke : "gAna samAdhi' lAgI aMtarAtmAnA A madhura nAdanA gAMdhIjI paNa upAsaka hatA te huM 6 jatI. prArthanAno Avo prabhAva ane tenuM AvuM sAmudAyika svarUpa koNa nathI jANatuM? re gAMdhIjI pahelAM koI UbhuM karI zakyuM nahotuM. (mukhya AdhAra : 'mahAtmA mAMthI vasaMta' marAThI pustaka lekhikA prA. re 6 TAgoranA AzramanI prArthanA AchA ajavAsamAM dIvAonA sau. rAmazrI rAya.) mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra * mAnava te ja banI jAya che je thavAno tene vizvAsa hoya che. sahayAtrIo vizeSAMka ja e mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka ja mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka ja mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA. hatAM.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotmA gI phebruArI 2016 prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dda pRSTha 79 : hSaka para gAMdhIjI A sahamAM jIvyA DaoN. sejala zAha [ DaoN. sejala zAha prAdhyApikA, lekhikA ane vaktA che. sAhitya, adhyAtma ane gAMdhIvicAro - A traNe kSetrone yuvAna vaye kheDI rahyAM che. gAMdhIprerita svAtaMtrya saMgrAmamAM bhAga lenAra hayAta senAnIonI mulAkAta laI temaNe lakheluM pustaka dastAvejI mahattva dharAve che.]. gAMdhIjI-mohanadAsa karamacaMda gAMdhI-bApu nAme lADakuM UMbaro oLaMgI rASTrIya caLavaLamAM bhAga levA utsAhI banyA hatA. huM ka vizeSaNa paNa! Azcarya thAya evuM vyaktitva ane kAryanuM phalaka 'gAMdhIcetanA" nAmano utsAha aNue aNumAM prasarI gayo hato. kAra 2 ethIya vizALa. eka mANasa potAnA eka jIvanamAM ATaluM kArya mAlatIbena jhaverI paNa Ano eka bhAga banyAM hatAM. emanuM jIvana ? huM kaI rIte karI zake? evuM satata lAge che ke pote jIvyA enAthI vadhu A samaya daramyAna eka dizA tarapha vaLyuM hatuM. emanA pitAe huM rR anyamAM jIvyA, koI kaheze ke koI mANasa anyamAM kaI rIte jIvI kyAreya emane dharma, samAja ke vicAronA vADAmAM bAMdhyA nahotAM. $ zake, paraMtu jyAre emanAthI prabhAvita vyaktionA nAmonI yAdI pitAe ApelI svataMtratAne lIdhe mAlatIbahena ane temanAM bahena 6 joIe chIe, emanI sAthe emanA siddhAMtone anusarI jIvanArA prabhAbahena 'bhArata choDo' AMdolanano bhAga banyA. temane mATe 6 3 lokonI yAdI joie chIe ane emaNe darzAvelA keTalAka mArgo A sahaja na hatuM. kAraNa ke pitAne aMgreja sarakAre 'sara'no khitAba ? 6 paikI amuka rAha pasaMda karI eja rIte jIvanArA lokonI yAdI Apyo hato. sarakArI adhikArIo sAthe temano sAro saMparka hato huM joIe chIe tyAre thAya che gAMdhIjI anekamAM jIvyAM che. aneka chatAM temaNe putrIone AjhAdInI laDatamAM bhAga letA rokI nahIM. A zu potAnA bhAvathI gAMdhIjIne jIvADyA che. aneka lokonA jIvana "7,8,9 ogasTa 1942nA divase AIcc nI sabhAmAM 8 gAMdhIvicAraNAthI ghaDAyA ane e rIte jIvI samAjamAM koI ghoMghATa khissAkharcamAMthI TikITa laI teo gayA hatA. sabhAmAM javAnuM thayuM che huM vagara potAnuM jIvana te lokoe vyatIta karyuM. A loko mATe mahattvanuM tyAre mArI uMmara 20 varSanI. koMgresanA sevAdaLanA mahilA raeN chuM e nahotuM ke loko temane oLakhe paraMtu emanuM jIvana koI paNa vibhAganA sophiyAkhAne badhAne pANI pAvAnuM kAma soMpyuM. te ja huM dU apekSA vagara eka vyaktinA vicArone AdhIna hatuM. eka vyaktine divase sTezana najIka dAmu jhaverIne DyuTI maLI hatI. tyArabAda to dU huM vareluM hatuM, jemAM naryo bhaktibhAva nahoto, zraddhA sAthe vAstavikatA maLaske gAMdhIjI, mahAdeva desAI, mIrAbena vagerenI dharapakaDanA 4 huM ane samAjano sumeLa hato. Aje keTalIka evI vyaktionI vAta samAcAra maLyA.' * karavI che jemaNe gAMdhI samarpitatA zabdane sAcA arthamAM sAkAra samAcAra maLyA pachI paNa 9mI ogasTe mAlatIbena tyAM karyo che. yuvAvasthAmAM gAMdhIjIno prabhAva jhIlI A vyaktionA pahoMcyA. medAna khedAna-medAna thaI gayuM hatuM. ToLAnA ToLA tyAM che jIvanano mArga phaMTAI gayo hato. AjhAdI pachI teo rAjakAraNamAM bhegA thayAM hatAM. polIse A ToLAne vikheravA mATe TiyaragesanA huM 6 paDavAne badale gAMdhI kAryo karatA rahyA hatA. gAMdhIjIne potAnA ToTA choDyA hatA. sarakAre pANInI lAIno baMdha karI dIdhI hatI. $ je kArya dvArA ane potAnA jIvana dvArA jIvaMta rAkhyAM hatAM teo e divase AjubAju rahetA badhA rahevAsIoe potAnA gharanuM pANI zuM 6 paikI sau prathama mAlatI jhaverIne maLIe. khAlI karIne baLatarA bujhAvI hatI. polIse emane savAre dasa vAge ke mAlatI jhaverInuM nAma muMbaIgarA mATe ajANyuM nahIM ja. nATaka, pakaDyAM ane bapore eka vAge choDyAM. kuM saMgIta, sAhitya vagerenA kAryakramomAM AgalI haroLamAM besI pachI to gAMdhI cetanAno sparza jIvanabhara tAjo rahyo. cauda varSa che kalAkArone biradAvatAM mAlatIbenane-dAmu jhaverInA patnI tarIke sudhI kuMbhAravADAmAM kAma karyuM. temanA prazno ukelyA. temane saMgaThita keTalAka oLakhe, to keTalAka kuMbhAravADAmAM kAma karatA "tamAku karyA. harijanavADAmAM paNa sevA ApI. kuMbhArone prAcIna ane huM choDo' kAryakramanA "dIdI' tarIke oLakhe. paraMtu bahu ochA loko arvAcIna mATIkAmathI avagata karAvyA. nepiyansI roDa ane huM 6 mAlatIbenane svAtaMtrya senAnI ke himAlaya khUMdatAM vIrAMganA tarIke kuMbhAravADA vaccenuM aMtara A sAcA gAMdhIvAdIe ghaTADyuM. temane ke oLakhe che. potAnA kAryo mATe kamaLAdevI caTTopAdhyAyanuM satata pIThabaLa maLyuM. - I. sa. 1942mAM "bhArata choDo' AMdolana daramyAna I. sa. 1961mAM mAlatIbenane sohana sahakArI saMgha limiTeDa 6 ke rASTrapremano juvALa cArekora phelAyo hato. gAMdhIjI'nA prabhAvano dvArA 5000 vaNakarone temanI kalAnA vikAsa mATenI pUratI taka ke ke emAM ghaNo moTo phALo hato tyAre seMkaDo loko svano ane gharano ApI. bhAratanA muMbaI, madrAsa, dilhI, haidarAbAda jevA zaheronA = mahAtmA gAMdhIjInI saMdhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA saMkyAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka che mahAtmA WB mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka ja mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka B mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka B mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra ' Izvara ane aMtarAtmA sivAya koIthI Darato nathI. | sahayAtrIo vizeSAMka kaw
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAtmA ga pRSTha 80 % prabuddha jIvanaH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka phebruArI 2016, hSaka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : vizeSAMka B mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka BE mahAtmA gAMdhI kA kArIgarono saMparka karI temanI hastabanAvaTane sohama dvArA bajAramAM ane jamatA. je mAnavIya samAnatA mATe gAMdhIjI jIvanabhara madhyA mUkI ane A kArIgarone potAnI kaLAnuM pUratuM mUlya apAvyuM. tene hajI pahoMcI nathI zakAyuM. jyAM sudhI zikSaNa sAthe zramane je Aje svacchatA abhiyAnane nAme deza ane samAjamAM ghaNuM ja joDavAmAM nahIM Ave tyAM sudhI zikSaNa vAMjhiyuM rahevAnuM. ochI kuM cAle che. paraMtu e svacchatAnI vAta varSo pahelAM gAMdhIjInA keTalAka jarUriyAto-aparigrahane bhUlI gayA chIe ane svataMtratA? Aje meM nizcita niyamonA bhAga rUpe hatI. IndirAbena goDa ane ApaNI badhAnI ja gulAmI vadhI che. mAtRbhASAne bhUlI gayA chIe. che che hiMmatabhAI goDe kareluM kAma bhale bahu lokapriya na thayuM hoya paraMtu ApaNI saMskRti-saMskAra badhuM ja badalAI gayuM che. ApaNe ApaNuM che je kAma hoya to A evuM sAMbhaLyA pachI kahevAnuM mana thAya to navAI visArI bIjAnA gulAma thaIe chIe. sAme cAlIne gulAma thavuM ? zuM nahi. hiMmatabhAInA zabdomAM sAMbhaLIe to, ApaNane game che." "je mATe gAMdhIbApue khUba prayatna karyA te mANasano mANasa loko jene jI.jI.nA lADalA nAmathI bolavatA te guNavaMtarAya sAtheno bhedabhAvano DaMkha Aje paNa ApaNe manamAMthI kADhI nathI gaNapatarAya parIkha. teo mAnatA ke svAtaMtrya AMdolana e adhUruM huM zakyA. aMtaramAMthI bhedabhAva dUra nathI thayo. e du:kha bahu kaThe che." kArya che, kAraNa Aje sattA sAmAnya mANasanA hAthamAM javAne huM gAMdhIjInA bhatrIjA chaganalAla gAMdhInA putra prabhudAsabhAI badale aMgrejo jevA bIjA aMgrejonA hAthamAM gaI che huM gAMdhInAM dIkarI eTale iMdirAbena ane temanA pati eTale jI. jI. AjanI paristhiti aMge kahetA ke "ApaNe jyAre ? dU hiMmatabhAI goDA. bauddhikatAnI vAta karIe tyAre pazcimanI tarapha ja vaLI jaIe chIe. 6 IMdirAbenanuM zikSaNa nAnAbhAI bhaTTanI lokabhAratImAM thayuM. sAhitya hoya ke kaLA hoya ke arthazAstra, ApaNA vicAro anya 3 huM tyAM hiMmatabhAI paNa zikSaNa levA AvyA hatA. vaDIlonI saMmatithI dezoe toDyA che ane enuM nukazAna ApaNe ja nathI samajI zakatA." ru meM premalagna thayA. 1942nI laData pUrI thaI eTale mahAtmAe badhAne AMdolana mAtra rAjakIya nahotuM paNa enI sAthe sAmAjika, ke 9 gAmaDAmAM kAma karavA mokalyA hatA. tyAre A baMne lokabhAratImAM Arthika dizAo paNa badalavAnI jarUra hatI. gAMdhIjIe je bhAratanuM che bhaNatA hatA ane satyAgrahIo zALAmAM zikSaka tarIke bhaNAvatA. svapna joyuM hatuM temAM Aje ApaNe jIvI nathI rahyA. gAmaDAnuM 8 AzramamAM lagnanA divase savAre vahelA UThI grAmasaphAI bhArata, jJAti ane saMpradAyanuM bhArata, garIba ane zrImaMta bhArata re zuM karavAnI pachI gausevA jemAM chANa, vAsIduM vagere kAma karavAnAM, Aje paNa potAnA vADAmAM akabaMdha che. je naI tAlIma', Azrama che tyArabAda nAhIdhoIne kAMtavA besavAnuM ane kaMtAI jAya pachI ja paddhatine, gAmaDAMne svAvalaMbI karavAnA, svadezI vastuono pracAra lagna karavAnAM. iMdirAnuM pAnetara emanAM dAdIe ja kAMteluM. pachI karI ApaNI arthavyavasthAne majabUta karavAnI. jI. jI. parIkhe zuM jIvana paNa sAdAIthI ja jIvyAM. zikSaka tarIke khetI karI, harijana potAnI saMsthA ane kAryakramo dvArA A vIsarAyelA vicArone jIvaMta OM sevA, prANInA prazno jevAM aneka kAryo karyA hatAM. khAsa karIne rAkhavAno prayatna karyo che. AMdolana ane enA rAjakIya praznono ke - gAmaDAmAM pharI-pharIne aMdAje 30,000 jeTalAM zaucAlayo UbhA anubhava lenArI AvI hastIoe I. sa. 1947 pachInA bhAratane huM karyA hatAM. thoDIka sarakAra sahAya kare, thoDIka saMsthAnI madadathI kharA rUpamAM yogadAna ApyuM che. 5 Arthika AdhAra maLI raheto hato. A zaucAlayo baMdhAvatI vakhate AvA krAMtikArIonI upasthiti kadAca AjanI sauthI moTI ochA pANIthI sApha thaI zake evA khAsa praznone dhyAnamAM rakhAtA. AvazyakatA che. koI AMdolana kyAreya pUruM nathI thatuM. e cAlyA ? gAmaDAmAM pote sApha-saphAI karI lokonI sAme udAharaNa pUruM pADatA kare che. enuM svarUpa badalAya che. gAMdhIkArya kadI pUrAM thavAnA nathI. huM hatA. zramanuM koI kAma karavAmAM kyAreya khacakATa na anubhavyo. hajI ghaNAM kAma karavAnA ane karAvavAnA bAkI che. rASTranA aneka che 2 uparAMta saurASTranI pANInI achatanA ukela rUpe 2000 jeTalA prazno che ane ene bIjA para choDI zakAya tema nathI. jyAM dharma, che nAnA-moTA Demo banAvavAnuM, pANInA taLa UMcA lAvavA mATenuM, rAjakAraNa ane sattA kaMI na kare tyAM lokoe jAgRta thaIne karavuM ja che - gAmaDAmAM AbAdI vadhe evA kAryo karyA hatAM, teonuM mukhya dhyeya paDe. gAMdhIjIne samajavAno ane temanI sAthe kAma karIne ke pachI & hatuM-gAmaDAMnA lokone pagabhara banAvI. tyAM TakAvI rAkhavA. temanI cetanAne jhIlIne dUrathI gAMdhI kAryomAM otaprota rahenArI che 6 hiMmatabhAI lokazALAmAM zikSaka hatA. TUMko pagAra, kApaDa pote ane badalAmAM potAne mATe kaMI paNa na IcchanArI AvI badhI 5 { vaNI le. prabhudAsa gAMdhI temano Adarza hatA. vyaktiomAM gAMdhIjI jIvyA che. * * * - teo kahe che, "parivartana jIvanano niyama che paNa amuka bilDiMga naM. 10, viMga 'bI', phleTa naM. 702, alikA naga2, 6 re parivartano gamatAM nathI. hajI manuSyo bhedabhAvanA zikAra che. lokhaMDavAlA kompaleksa, kAMdivalI (pUrva), 2 lokabhAratImAM harijana ke vaNakara zikSako ekabIjAnA ghera jatA muMbaI-400 101. mobAIla : 9821533702. ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka B mahAtmA gAMdhIjInA sahyA-trIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka BA mahAtmA " mahAtmA gAMdhIjInI saMsthItra * zAMta tAkAta vizvane halAvI mUkI zake che. sahayAtrIo vizeSAMka zAda
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotmA gI phebruArI 2016 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dda pRSTha 81 ' hSaka para gAMdhIjanonI gaIkAla, Aja ane AvatI kAla 1 guNavaMta zAha = mahAtmA gAMdhIjInI saMdhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA saMkyAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka che mahAtmA [ mahAtmA gAMdhI ane vinobAnA vicArothI prerita, padayAtrAonA sahayAtrI ane mahAtmA gAMdhInA vicAro sAthenI asahamati paNa taMdurasta bhAve vyakta karanAra guNavaMta zAha jANItA vicAraka, ciMtaka, sAhitya sarjaka ane aneka aneka pustakonA lekhaka tema ja uttama vaktA che.]. sana 1947mAM svarAja maLyuM. tyAre gujarAtamAM ane dezamAM babalabhAI ane jugatarAma kAkAnA dehavilaya sAthe asta pAmI. zuM ja eka ekathI caDiyAtA gAMdhIjano badhe jovA maLatA. emanI e peDhImAM kizoralAla mazarUvALA, kAkAsAheba, svAmI AnaMda, rAka huM vicArazakti sAthe gAMdhIjI pratyenI zraddhA bhaLI jatI. gujarAtamAM narahari parIkha, nAnAbhAI bhaTTa ane maganabhAI pra. desAI jevA ? loko potAnI zraddhA nirAMte mUkI zake evAM keTalAMka upasthAno manISIo hatA te sAthe ThakkarabApA, parIkSitalAla majamudAra, OM taiyAra hatAM, jevAM ke veDachI, dakSiNAmUrti, gujarAta vidyApITha ityAdi. mAmAsAheba phaDake ane IndulAla yAjJika jevA karmaTha sevako paNa zuM je sana 1952nI cUMTaNImAM pUjya ravizaMkara mahArAje sakriyapaNe hatA. e saunI pAse khAnagI prAmANikatAnI mUDI hatI. e peDhI che chekoMgresano pracAra karelo. koMgresIo sattAmAM hatA toya gAMdhIjano asta pAme te pahelAM ja vinobAnA bhUdAna AMdolanane kAraNe che sAthe otaprota hatA. navayuvAnonI eka AzAspada ane vicArazIla peDhI udaya pAmI kuM rAjakAraNa ane sevAkAraNa vacceno nAjuka anubaMdha cheka tUTyo cUkI hatI. gAMdhIjanonI e peDhI paNa have AthamavAne Are che. huM = nahato. 1957 pachI racanAtmaka kAryakaro dhIre dhIre pakSamukta rahIne gAMdhI vinobAnI asara heThaLa racanAtmaka sevAkAryone varelI e zuM sevA karavAnA mArge AgaLa vadhyA ane vinobAjI emanA mArgadarzaka peDhI para jayaprakAzanI saMpUrNa krAMtino prabhAva paNa jovA maLe che. huM banyA. manubhAI paMcoLI, muni saMtabAla ane maganabhAI pra. desAI. vinobA pAse kavinuM hRdaya hatuM ane RSinuM mastiSka hatuM. | mahAgujarAta AMdolana vakhate IndulAla yAjJika amadAvAdanA "vinobA RSikhetI kare ane dharatI para padayAtrA kare toya emanuM janahRdayamAM birAjamAna thayA. gujarAtane gAMdhIjanonI trimUrti anusaMdhAna 'parama vyoma' sAthe rahetuM. ' maLI. mahArAja, jugatarAma dave ane babalabhAI mahetA jevA traNa satyAgraha nisteja bane te sAthe satyAgrahI paNa nisteja bane e che # nAmo prAtaHsmaraNIya gaNAya. babalabhAI sAdhuveza vagaranA sAdhu svAbhAvika hatuM. gAMdhIjanonI AjanI peDhInI sarerAza uMmara 60 chuM. hatA. gAMdhIjanono prabhAva dhIre dhIre ghaTato gayo. IndirA gAMdhIe uparanI thavA jAya che. keTalAka sevakonI niSThA najare joI che. je gAMdhIjanomAM bhAgalAnuM sarjana karyuM hatuM. kaTokaTI daramiyAna keTalAka lokoe ati dUranA jaMgala vistAromAM sevAkArya zarU karyuM. te jayaprakAza jelamAM gayA ane A gAMdhIjanono prabhAva huM vinobAe kaTokaTIne je. sI. kumArappA kyAMya vartAto nathI. lokomAM 5 zuM "anuzAsana parva' kahIne utsAha jagAvI zake ane emanI navAjalI hatI. svAmI AnaMda, laMDanamAM cArTarDa ekAunTanTa thayelA ane amerikAmAM bijhanesa sAmelagIrI jotarI zake evo ravizaMkara mahArAja ane vimalA eDaminisTrezananA snAtaka thayA. kolaMbiyA yunivarsiTImAM | prabhAva lagabhaga gerahAjara jaNAya huM ThekAra A bAbata khUba ja anasnAtaka prabaMdha lakhyo-bhAratanI garIbInAM kAraNo A prabaMdha | che. AvuM bane tenI saghaLI ? nArAja hatAM. svAmI AnaMda mATe ja mahAtmA gAMdhIne 1929mAM pahelI vAra maLyA ane parivartita javAbadArI gAMdhIjanonI na che kevaLa nArAja na hatA. krodhe paNa thaI gayA. grAmodyogamAM pravINa, adhyAtmanA khAM. kRSimUlaka gaNAya. lokamAnasa badalAyuM che ha bharAyelA hatA. audyogika samAjanuM svapna jotA. 'yaMga InDiyA' saMbhALyuM. gujarAta | ane TI.vI. mAdhyamanI asaro | svarAjayugamAM gAMdhIjInI vidyApIThamAM zIkhavyuM, saradAra paTele AjhAdI pachI kendriya | kalpI na zakAya tevI che. navI peThI 2 che preraNA heThaLa taiyAra thayelA vilA pradhAnamaMDaLamAM joDAvA ghaNo Agraha karyo, paNa emaNe kArobArInI navI bhUharacanA ane navA unmeSa ke $ jANItA ane aNajANItA sabhyapada paNa na svIkAryuM. aneka pustako lakhyAM. temAM 'gAMdhI | mAge che. emanI sTAIla navI huM gujarAtI gAMdhIjanonI eka arthavicAra'ne duniyAbharamAM mAnyatA maLI. peDhInA yuvAnone vicitra lAge che. jai huM AkhI peDhI pUjya mahArAja, teo kyAreka evI rIte varte che ke zuM mahAtmA gAMdhIjInA saMkzAtra 0 mAnavatAno sAgara temAM amAnavIyatAnA thoDA TIpAM paDe tenAthI gaMdo thato nathI. sahayAtrIo vizeSAMka #E mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka 2 mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahobhAgI pRSTha 82 % prabuddha jIvanaH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka phebruArI 2016, |Saka mahAbhAra 5 yuvAnomAM apAkarSaNa pedA thAya. palAyanavAda gAMdhIjanane nisteja duniyAmAM AjakAla be prakAranI jIvanazailI vaccenI Takkara cAlI : hai banAvanAro che. rahI che. eka zailImAM jarUriyAto para kAbU mUkIne ane paryAvaraNamitra huM $ mAruM sadbhAgya che ke jUnI ane navI peDhInA gAMdhIjanonA pratyakSa ke eco-friendly banIne jIvavA mathanArA manuSyanI udAtta 6 { paricayamAM AvavAnuM banyuM. gAMdhI ane daMbhane bAramo caMdramA hato. jIvanazailInI jhaMkhanA che. bIjI zailImAM sukhapradhAna, sagavaDamUlaka ? zuM AjanA keTalAka gAMdhIjanone daMbha pratye jhAjho chocha nathI. ane bhogavAdI abharakhAnA udhAmA che. A baMne jIvanazailIo $ ke keTalAka gAMdhIjano sAthe paricayamAM AvanArane emanI traNa vacce senDavIca thayelo janasAmAnya AjakAla bhayaMkara goTALAmAM $ haThIlI maryAdAo tarata samajAI jaze : che. enuM zamaNuM klAsikala che ane enA jIvananI vAstavikatA ? (1) sAttvikatAno ahaMkAra. vikarALa che. vicAra karanArA AdamI du :khI che ane na vicAre tene je (2) tamArA karatAM huM vadhAre pavitra chuM, evo bhAva. nirAMta che. (3) daMbha pratye pracchanna pakSapAta. Aje samagra vizvamAM bhogavAda, upabhoktAvAda ane A traNe maryAdAo manuSyane tejahIna banAvanArI che. AvuM lobhavAdanI bolabAlA vadhI paDI che. vAstavamAM Aje lobhanuM 5 zuM bane tyAre prabhAva ghaTe che, kAraNa ke sArA hovA karatAM sArA dekhAvAnuM libaralAIjhezana ane garIbInuM globalAIjhezana thaI cUkyuM che. huM zuM mahattvanuM banI jAya che. svAmI garIba dezonI vastI vadhe che zuM huM AnaMdanA zabdo sAMbhaLavA jevA ne mAtabara dezane mArkeTa sI. rAjagopAlAcArI maLyAno AnaMda thAya che. 'gAMdhIjana joIe tIkhA, cakravartI rAjagopAlAcArI briTIza bhAratanA madrAsamAM janmyA. svIkAravuM paDaze ke dharatI para jUja dIThA'. bacapaNamAM eTalI nAjuka tabiyata rahetI ke mAtA-pitA ciMtAmAM atiudyogavAda paNa ru satya sivAya bIjI koI mUkAI jatA. temaNe beMgalora ane madrAsamAM snAtaka thaI kAyadAno jIvanavirodhI ane huM vAtano jhAjho prabhAva paDato nathI, abhyAsa karyo. mAnavavirodhI jaNAya che. te re che e vAta AgaLa karI che. ja pramANe klAsikala che gAMdhIjanoe yAda rAkhavA jevI bALa gaMgAdhara tilakanI preraNAthI rAjagopAlAcArI svAtaMtrya | paryAvaraNavAdI haTha paNa huM vAta eTalI ja ke : AMdolanamAM joDAyA. 1919mAM teo mahAtmA gAMdhInA anuyAyI | thoDIka vijJAnavirodhI jaNAya ? (1) satyano prabhAva na paDe tevuM banyA ane asahakAra caLavaLamAM pramukha sAthI banI rahyA. aspRzyatA che. sukhanI jhaMkhanA mULabhUta rUM kAra kadI paNa na bane. (prameya) viruddha jabaruM kAma karyuM. zAMta cahero ane nAjuka kAyA dharAvatA | mAnavIya jhaMkhanA che. kAraNa (2) prabhAva na paDe, to mAnavuM rAjagopAlAcArIne rAjakAraNI kahevA karatA rAjapuruSa kahevuM vadhAre kodALIthI komyuTara sudhInI huM ke satya naMdavAyuM. (pratiprameya) yogya lekhAya. gAMdhIjInA putra devadAsa gAMdhI rAjagopAlAcArInI| 'TekanoyAtrA' paNa mULabhUta AjanA sarerAza gAMdhIjanane putrI lakSmI sAthe lagnagraMthithI joDAyA hatA. mAnavIya jhaMkhanAnuM pariNAma haiM je nyAya ApavA mATe eTaluM to | mahAtmA gAMdhI sAthe amuka matabheda chatAM teo gAMdhIjInA | che. to pachI mANase kaI che kahevuM ja rahyuM ke game teTalI | vizvAsu sAthI rahyA. dakSiNa bhAratamAM rASTrabhASA hiMdIno pracAra | jIvanazailI apanAvavI? che maryAdAo chatAM AjanA viSama | karyo ane dArUbaMdhInA pracAra mATe tamilanADumAM gAMdhI Azrama | javAba che : sasTeInebala 3 zuM pravAho sAme potAnI je kaMI | sthApyo. madrAsa presiDansInA prathama pramukha cUMTAyA pachI temaNe tyAM | DevalapamenTa, yAne zuM koI niSThA che tene saMgopIne e hajI | ghaNAM sudhArA karyA. dalitone maMdira praveza apAvyo, kheDUtone rAhata mAphakasarano vikAsa. gAMdhIjI haiM samAja mATe kazuMka karI chUTavA mATe | thAya tevA pagalAM lIdhAM. AvA samAdhAnathI nArAja 6 pratibaddha che. bhAMgyA bhAMgyA toya | bhAratane svAtaMtrya maLyA pachI teo pazcima baMgALanA prathama | thAya tevA baMdhiyAra mananA bharUca jevo e jaNAya toya hajI ane aMtima gavarnara janarala banyA. saradAra paTelanA mRtyu pachI | mahAtmA na hatA. * * * pravAhamAM taNAI javA taiyAra nathI. temaNe gRhakhAtuM saMbhALyuM hatuM. paMDita naheru sAthenA matabheda pachI Teliphona : ? e paNa enI siddhi ja gaNAya. rAjInAmuM ApI cheka sudhI dakSiNamAM gAMdhI kAryo karyA. * * * 0265 2340673. mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka 9 mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA saMsthAtrIo vizeSAMka ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka me mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka B mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka BA mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInI saMsthAmAM * sva sudhI pahoMcavuM hoya to sevAnA mArga para jAo. sahayAtrIo vizeSAMka
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotmA gI phebruArI 2016 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka 9 pRSTha 83 | ' hSaka para gAMdhIjInA zabdomAM... 1 saMkalana : yazavaMta mahetA xxx = mahAtmA gAMdhIjInI saMdhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA saMkyAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka che mahAtmA [ zALAjIvanathI ja lekhanakArya zarU karI cAraso uparAMta pustako ApanAra ane aneka puraskAro meLavanAra yazavanta mahetA rASTrIya sAhitya akAdamIno bALasAhitya puraskAra meLavanAra prathama gujarAtI lekhaka che. 'gAMdhIjI : aMtima adhyAya' nAmanI temanI paricaya pustikA 2013mAM pragaTa thaI che.] gokhale ane gAMdhI lokamAnyane maLyo. teNe kahyuM, "..tame prophesara gokhalene to pasAra', sahu bolI UThyA. huM maLazo ja...! huM gokhale pAse gayo. te pharagyusana kolejamAM hatA. mane khUba premathI bheTaTyA ne potAno karI lIdho. temano paNa mane huM kalakattAmAM eka mAsa rahyo.. huM kalakattAmAM rokAvAno hato ? je pahelo paricaya hato. paNa, kema jANe ame pUrve maLyA na hoie, e temanA jANavAmAM AvatAM ja gokhalee mane potAnI sAthe rahevA jai OM evuM lAgyuM. sara phirojhazA to mane himAlaya jevA lAgyA. lokamAnya AmaMtraNa ApyuM...(gokhale sAthe eka mAsa rahyo)...pahele ja dahADethI huM : samudra jevA lAgyA. gokhale gaMgA jevA lAgyA. himAlaya caDAya gokhalee mane huM mahemAna chuM evuM na gaNavA dIdhuM...gokhalenI kAma ? zuM nahi, samudramAM DUbavAno bhaya rahe, gaMgAnI to godamAM ramAya... karavAnI paddhatithI mane jeTalo AnaMda thayo teTaluM ja zIkhavAnuM maLyuM. huM # gokhalee mArI jhINavaTathI tapAsa karI, jema eka nizALiyo teo potAnI eka paNa kSaNa nakAmI na javA detA. temanA badhA huM nizALamAM dAkhava thavA jAya tenI thAya tema. kone kone maLavuM ane saMbaMdho dezakAryane aMge ja hatA ema meM anubhavyuM. 6 kema maLavuM e batAvyuM. XXX xxx gokhalenI bhAre IcchA hatI ke huM muMbaImAM sthira thAuM, tyAM gokhalenI pAse sva. mahAdeva goviMda rAnaDenI prasAdIrUpa eka bArisTarano dhaMdho karuM ne temanI sAthe jAhera sevAmAM bhAga lauM. te 7 uparaNo hato. dakSiNa AphrikAmAM temanuM moTAmAM moTuM bhASaNa hatuM. vakhate jAhera sevA eTale mahAsabhAsevA hatuM...eka taraphathI mArA re te prasaMge temane pelo uparaNo vAparavo hato. te coLAyelo hato te dhaMdhA viSe kaMika anizcitatA AvavA lAgI. bIjI tarapha gokhalenI ? huM tene IstarI karavAnI jarUra hatI. mane mArI kaLAno upayoga karavA AMkha to mArI tarapha taravaryA ja karatI hatI. aThavADiyAmAM betraNa devAnI meM mAgaNI karI. vakhata cembaramAM AvI mArI khabara kADhI jAya... huM 'tArI vakIlAtano huM vizvAsa karuM, paNa A uparaNA upara tArI XXX 6 dhobIkaLAno upayoga karavA huM na dauM. e uparaNAne tuM DAgha pADe (muMbaImAM vakIlAta barAbarana cAlatAM, gAMdhIjI dakSiNa AphrikA 6 to? enI kiMmata tuM jANe che?' Ama kahI ati ullAsathI prasAdInI gayA. tyAM vakIlAta karI ane hindIonI sevA vadhAre karI. laDato re kathA mane saMbhaLAvI. calAvI. e darekamAM gokhaleno sAtha. e jamAnAmAM gokhalee lAkho meM vinaya karyo ne DAgha na pADavA devAnI khobAdharI ApI. mane rUpiyA jamA karIne mokalelA. gAMdhIjI 1915mAM hindamAM pAchA ? 6 IstarI karavAnI rajA maLI. mArI kuzaLatAnuM pramANapatra maLyuM. have AvyA. tarata ja gokhalene maLavA gayA.] che mane jagata pramANapatra na Ape to zuM thayuM? XXX XXX vilAyatamAM mane thayela pAMsaLInA baraNanI hakIkata huM lakhI ! huM mahAsabhA bharAI...pramukhanuM bhASaNa to eka pustaka hatuM. te gayo chuM. A roga vakhate gokhale vilAyatamAM AvI pahoMcyA huM kuM pUruM vaMcAya evI sthiti ja nahotI. temAMnA koI koI bhAga ja hatA...mArA khorAkanA prayogo to cAlatA ja hatA. te veLAno huM zuM vaMcAyA...chevaTanA TharAvo vimAnanI gatie cAlatA hatA. sahu mAro khorAka bhoMyasiMga, kAcAM ane pAkAM keLAM, lIMbu, jItunanuM che 6 bhAgavAnI taiyArImAM...rAtanA agiyAra vAgyA. gokhalee mAro tela, TamATAM, drAkSa vagere hatAM. dUdha, anAja, kaThoLa vagere muddala 6 ke TharAva joI lIdho hato. nahoto leto... phariyAda gokhale sudhI pahoMcI. phaLAhAranI mArI | meM dhrUjatAM vAMcI saMbhaLAvyo. gokhalee Teko Apyo. "eka mate dalIla viSe temane bahu mAna nahotuM. Arogya sAcavavAne sAruM mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra * jyAM sudhI kazuMka khovAya nahIM, tyAM sudhI tenuM mahattva samajAtuM nathI. | sahayAtrIo vizeSAMka kaw #E mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka 2 mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahobhAgI pRSTha 84 % prabuddha jIvanaH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka % phebruArI 2016 SAMka para FE dAktara kahe te levAno Agraha hato. gokhalenA Agrahane Thelavo premathI navarAvyo.. gokhalenI tIvra IcchA hatI ke huM paNa sosAyaTImAM A huM mAre sAru bahu kaThina vAta hatI.. AkhI rAta vicAramAM gALI... joDAuM. mArI IcchA to hatI ja, paNa sabhyone ema lAgyuM ke zuM 6 jema mAMsa tema jAnavaranuM dUdha paNa manuSyano khorAka nathI e vastu sosAyaTInA Adarzo ne tenI kAma karavAnI rIta mArAthI judAM hatAM. 6 ke mArI pAse hatI. tethI dUdhanA tyAgane vaLagI rahevAno nizcaya karIne XXX # huM savAre UThyo. 'A tamAro chevaTano nirNaya che?' gokhalee [A pachI gAMdhIjI sahaparivAra TAgoranA zAMtiniketanamAM OM huM pUchyuM. "mane lAge che ke huM bIjo javAba nahIM ApI zakuM. gokhalee rahevA gayA. paraMtu tyAM ekAda aThavADiyuM pUruM thAya te pahelAM tAra che 2 kAMIka du :khathI paNa ati premathI kahyuM, 'tamAro nizcaya mane gamato maLyo ke gokhale avasAna pAmyA che. 19 phebruArI, 1915.] 2 OM nathI. paNa have huM Agraha nahIM karuM.' ...gokhalee mArI pAsethI vacana lIdhuM che ke eka varSa lagI mAre XXX bhramaNa karavuM. koI jAhera prazna para vicAra na bAMdhavo, na batAvavo. EF je dezamAM 1905mAM pAchA pharavAnI AzA rAkhato hato tyAM A vacana huM akSaraza: pALavAno chuM...' daza varSe pAcho pahoMcI zakyo. ...ahIM ATaluM kahevuM prastuta che ke 'hiMda svarAja'mAM meM je vicAro 6 XXX darzAvyA che tene gokhale hasI kADhatA ne kahetA, "eka varSa tame huM muMbaI pahoMcyo ke tarata mane gokhalee khabara ApI, "gavarnara hindustAnamAM rahI jazo eTale tamArA vicAro enI meLe ThekANe huM tamane maLavA Icche che, ane pUnA AvatAM pahelAM temane maLI AvavuM Avaze. re yogya gaNazo.' tethI huM temane maLavA gayo...huM pUnA pahoMcyo. ['AtmakathA'mAM gokhale sAthenA saMbaMdhanA aMta-gokhalenA ? che. tyAMnAM badhAM smaraNo ApavA huM asamartha chuM. gokhalee ane avasAna-sudhInI vAta che. pachI vakhatovakhata gAMdhInuM emano ullekha chuM sosAyaTInA (sarvarsa opha InDiyA sosAyaTInA) sabhyoe mane karatA hatA. khAsa vAta e che ke teo gokhalene potAnA guru mAnatA. te motIlAla neharu ane gAMdhIjI mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka - mahAtmA gAMdhIjInA saMdhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA jaliyAMvAlA bAganI 1919nI ghaTanA pachI paMDita motIlAla amRtasaranA anubhave batAvyuM ke, mArI eka zaktino upayoga naheru, jemaNe potAno dhaMdho kore mUkIne paMjAbamAM ja thANuM karyuM mArI mahAsabhAne che. paMjAba samitinA kAmathI lokamAnya, kuM hatuM, te mahAsabhAnA pramukha hatA...temanA paricayamAM huM lAhoramAM mAlavIyAjI, motIlAlajI, dezabaMdhu vagere rAjI thayA hatA e huM huM Avyo hato. mahAsabhAnA A adhivezanamAM paMDita madanamohana joI zakyo. tethI mane temaNe potAnI beThakomAM ne mahAsabhAmAM kaeN mAlavIya, lokamAnya TiLaka, bAbu cittaraMjana dAsa, alIbhAI bolAvyo... bhAIo hAjara hatA ane jAtajAtanA evA TharAvo rajU karavA XXX huM dhAratA hatA je TharAvo mane svIkArya nahotA...Ama rIDhA thayelA, (1920nA sapTembaramAM mahAsabhAnI khAsa beThaka kalakattAmAM kasAyelA sarvamAnya lokanAyakothI mAro matabheda mane potAne asahya bolAvavAmAM AvI ane emAM aMgreja sarakAra sAthe asahakAra zuM lAgyo. bIjI taraphathI mAro aMtarnAda spaSTa hato. meM mahAsabhAnI karavAno TharAva rajU karavAno hato. TharAva svayaM gAMdhIjIe ghaDyo.) zuM 6 beThakamAMthI bhAgavAno prayatna karyo. paMDita motIlAla neharune ane mArI sthiti dayAjanaka hatI. koNa sAme thaze ne koNa TharAva pasaMda huM mAlavIyajIne sUcavyuM ke, mane gerahAjara rahevA devAthI badhA artha karaze enI mane khabara nahotI. lAlAjInA valaNa viSe huM kazuM de saraze, ne huM mahAna netAo sAthenA matabhedanuM pradarzana karavAthI jANato nahoto. rIDhA thaI gayelA yoddhAo kalakattAmAM hAjara thayA huM ke UgarI jaIza. hatA. viduSI enI besaMTa, paMDita mAlavIyAjI, vijaya rAghavAcArya, che 3 A sUcanA A banne vaDIlone gaLe na UtarI. lAlA paMDita motIlAlajI, dezabaMdhu vagere teomAM hatA. 8 harakizanalAlane kAne jatAM temaNe kahyuM: 'e kadI bane ja nahIM. mArA TharAvamAM khilAphata ane paMjAbanA anyAya pUratA ja uM huM paMjAbIonI upara bhAre AghAta pahoMce.'...e TharAva zuM hatA asahakAranI vAta hatI. zrI vijaya rAghavAcArya emAM rasa na Avyo. sai emAM utaravAnI ahIM jarUra nathI. e TharAva (vaDIlonI e kahe, 'jo asahakAra karavo to amuka anyAyane sAru jazo? huM dU samAdhAnavRttithI) kema (pasAra) thayo eTaluM ja ene ahIM batAvavuM svarAjano abhAva e moTAmAM moTo anyAya che, ne tene sAru 6 che A (satyanA) prayogono viSaya che... asahakAra thAya." motIlAlajIne paNa e dAkhala karavuM hatuM. meM tarata OM XXX mahAtmA gAMdhIjInA sahyAga 1 anAtha ane begharane saramukhatyArazAhI ke lokazAhIthI zo pharaka paDe che? | sahayAtrIo vizeSAMka ja ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka B mahAtmA gAMdhIjInA sahyA-trIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka che mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka BA mahAtmA "
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotmA gI phebruArI 2016 prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dda pRSTha 85 || = mahAtmA gAMdhIjInI saMdhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA saMkyAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka che mahAtmA ja sUcanAno svIkAra karyo, ne svarAjanI mAgaNI paNa TharAvamAM 1931mAM namaka satyAgraha yojAyo. tyAre vaLI navA-jUnA ? dAkhala karI. vistArapUrvaka ne kaMIka tIkhI carcAo pachI asahakArano netAo ekabIjAne paDakhe UbhA rahyA. muMbaImAM vRddha mAlavIyAjIe 3 TharAva pasAra thayo. saraghasanI AgevAnI lIdhI. polIse saraghasane AgaLa vadhatA motIlAlajI temAM prathama joDAyA. mArI sAthenI temanI mIThI aTakAvyuM. tyAre AkhI rAta rastA para besI rahyA. motIlAlajI ? je carcA mane haju yAda che. kaMIka zabdapheranI temaNe sUcanA karelI te meM mAMdagIne bichAnethI UThIne namaka pakavavA doDyA ane pakaDAyA... $ chuM svIkArI. dezabaMdhune manAvavAnuM bIDuM temaNe jhaDapyuM hatuM. dezabaMdhunuM javAhara paNa pakaDAyA. bannene pUnA najIkanI yaravaDA jelamAM hai 6 hRdaya asahakAra tarapha hatuM, paNa temanI buddhi ema sUcavatI hatI ke rAkhavAmAM AvyA. gAMdhIjI paNa e ja jelamAM hatA, paraMtu emane ? zuM asahakArane prajA nahIM jhIle. alaga alaga berekamAM rAkhavAmAM AvyA hatA. AthI emanI huM [gAMdhIjInI AtmakathA "satyanA prayogo' 1926 sudhInI ja mulAkAto azakya hatI. AthI javAhara khUba khIjAyA ane jaNAvyuM che. eTale motIlAla neharu sAthenA emanA saMbaMdhonI vigato anya ke amane gAMdhIjInI sAthe rahevAnI rajA Apo. jelanA amaladAroe sAdhanothI noMdhIe. motIlAla naherunuM avasAna 6 phebruArI, sUcavyuM ke tamArI mulAkAta goThavI daIe, paNa gAMdhIjInI sAthe to OM 1931ne divase thayuM. rahevA nahi daIe. motIlAla naherue A prastAvano ghasIne InkAra che $ 1928mAM jyAre kalakattAmAM koMgresanuM adhivezana bharAyuM tyAre karyo. Akhare jelanA amaladAroe motIlAlajInI zaratano svIkAra pheM huM eka pakSe motIlAlajI, mAlavIyajI vagere hatA, jeo hindane karavo paDyo. traNa divasa sudhI gAMdhIjI ane motIlAla sAthe rahyA. huM sthAnika darajjo maLe evo Agraha rAkhatA hatA. bIjI bAju, paraMtu pachI vaLI sarakAre motIlAlane tenI mokalavAnuM TharAvyuM. huM javAhara ne subhASa jevA netAone saMpUrNa AjhAdI joItI hatI. A lAMbA TreIna-pravAsathI motIlAlanI tabiyata vizeSa bagaDI. huM briTana sAtheno koI paNa prakArano sabaMdha emane svIkArya nahoto. paNa jIvananA aMtima divasomAM gAMdhIjI sAthe traNa divasa gALavAno ja huM banne pakSo vacce nAgapura koMgresa samaye jevI paristhiti hatI tevI emane saMtoSa hato... avasAna agAu emaNe gAMdhIjIne patra lakhyo che 6 ja nirmANa thaI. koMgresamAM bhaMgANa paDe evI dhAstI hatI. banne emAM jaNAvyuM: 'mahAtmAjI, huM to have turatamAM cAlyo. svarAja 6 { pakSa khUba ja makkama hatA. Akhare gAMdhIjI vahAre dhAyA, baMne pakSo jovAnuM mArA nasIbamAM nathI. paraMtu huM jANuM chuM ke tame to e jItI ? 6 vacce samAdhAna karAvyuM, ethI banne pakSone saMtoSa thayo. gAMdhIjIe cUkyA cho, ane thoDA ja samayamAM te tamArA hAthamAM Avaze.' kaoNMgresane punaH jIvatadAna ApyuM.] * * * XXX mobAIla : 09428046043. kayA moDhe A khAI zakuM ? 1947nA unALAmAM bihAramAM komI dAvAnaLa holavavA bApu AnAnuM che ema mArA sAMbhaLavAmAM AvyuM to e phaLa khAdhA vagara pharI rahayA hatA. tyAMthI dilhI AvyA. e divasomAM emano khorAka huM jIvI zakuM tema chuM. A rIte phaLa levAthI mArA zarIramAM lohI ocho thaI gayo hato. vadhatuM nathI, paNa UlaTAnuM ghaTe che. AvI asahya moMghavArImAM ane - eka savAre manubahene kerInA rasano pyAlo bharIne jamatI vakhate vyathAmAM teM cAra kerInA rasano mane khAsso glAsa bharI Apyo. Apyo. bApue pUchyuM : paNa mane kahe, pahelA tapAsa kara ke A eTale aDhI rUpiyAno pyAlo thayo. e kayA moDhe huM khAI zakuM? kerInI kiMmata zI? tevAmAM ja bApujIne praNAma karavA ekabe nirAzrita baheno manubahene mAnyuM ke bApu vinoda kare che. e to kAgaLonI potAnA bALakone laIne AvI. bApujIe tarata be judA judA nakala karavAnA kAme vaLagyAM. thoDI vAra pachI joyuM to bApue rasa vADakAmAM baMne bALakone rasa pIvA ApI dIdho. emanA hRdayamAMthI lIdho nahoto, eTale levA kahyuM. hAza nIkaLI gaI. manubahenane kahevA lAgyA: "izvara mArI madade | | bApu : huM to samajato hato ke te kerInI kiMmata pUchIne ja che teno A tAdRza dAkhalo. prabhue A bALakone mokalI ApyAM ke Avaze, kerI bheTa AvI hoya to paNa tenI kiMmata pUchayA pachI ja ane te paNa jevAM bALakonI huM IcchA rAkhato hato tevAM ja bALako tAre mane khAvA ApavI joIe. e to te na karyuM, paNa meM tane Avyo. kevI IzvaranI dayA che te to tuM jo !' pUchyA pachI paNa javAba na lAvI. kerInA phaLanuM eka naMga dasa umAzaMkara joSI | ## mahAtmA gAMdhIjInA saMdhyAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSaka ja mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka # mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInA sahayA? '* pRthvI jarUriyAta pUrI karI zake che, lAlasA nahIM. | sahayAtrIo vizeSAMka :
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahImA gI pRSTha 86 % prabuddha jIvanaH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka phebruArI 2016, gAMdhI biphora gAMdhI HprIti ena. zAha { [prItibahena B.Sc., B.Ed., M.A. (Jainism), M.Phil (Jainism) DIgrIo dharAve che. vIracaMda gAMdhInA jIvana tathA kAryo para zodha huM nibaMdha lakhyo che ane tenA para AdhArita 'gAMdhI bIphora gAMdhI' pustaka paNa lakhyuM che. teo jJAnasatra ane jaina sAhitya samArohamAM zuM huM nibaMdha prastuti kare che. zrI jhAlAvADI vIzA zrImALI sthAnakavAsI jaina sabhA-amadAvAda saMcAlita mAsika patrikAmAM 'jaina zAsananA vIra ke zuM ratno" aMtargata zreNI lekhana karI rahyA che. dharma jAgRti kendra ane jaina yuvA pariSada dvArA Ayojita paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA vaktA che.] re mahAtmA gAMdhInuM jIvana eTalA badhA vividha AyAmomAM samAna che tema vagove che. paNa bhArata badhA dharmonI mAtA che. 2 vaheMcAyeluM hatuM ke emanA dareka pAsAno sparza pAmIne ghaNAM badhAM saMskRtinuM pAraNuM che. bhAratane jaMgalI kahenAra khristIo khristI 4 huM pAtro samAjasevAnA tema ja AjhAdInA kAryomAM joDAyAM. Aje dezomAM keTaluM ajJAna che e darzAve che !' hai ApaNe enA eka evA mitranI vAta karIzuM ke jemanuM nAma "zuM tame evuM mAno cho ke 30 karoDa amArA loko amerikA ne huM ItihAsanA pRSTho para dhUMdhaLuM thaI gayuM che. gAMdhInI AtmakathAmAM IMglenDanA rUpiyAthI vaTalAI jaze? huM khuzIthI IcchA rAkhuM chuM ? dU temaja pyArelAlajInA pustakamAM jo noMdha nA hota to A baMne ane amerikAnA bhAIo ane bahenone vinaMtI karuM chuM ke temanA zuM te mitronA saMbaMdha vize ApaNe kadAca ajANa rahyA hota. alpa Ayune ejanTa bhAratanA vividha bhAgamAM mokale jethI teo temanI jAherAta ke 6 lIdhe emanA A mitra AjhAdInI laDAImAM sAtha nA ApI zakyA karI zake ane garIba jarUriyAtamaMda hindune hajAro DolarathI kharIdI de che paNa baMne jeTaluM paNa sAthe rahyA mahAtmAjInA dila para eka amITa zake." paNa chApa mUkI gayA. A mitra eTale vIracaMda rAghavajI gAMdhI. mArI samakSa upasthita bhAIo ane baheno tathA samasta IsAI ? huM mahAtmA gAMdhInA vicAro samAjane mAre nivedana karavuM che khristI samAjano nAro che ke, AkhuM huM yaMga InDiyA, 8 sapTembara, 1920 vizva IsunuM che. A kyA Isu che jenA nAma para tame vizva para huM 'tame loko mizanarI banIne bhAratamAM e dhAraNA laIne Avo vijaya prApta karavA nIkaLyA cho? zuM atyAcArano koI Isu che? zuM 6 cho ke jyAM evA loko rahe che je jaDa, gamAra ane abhaNa che ane anyAyano koI Isu che? zuM anyAyapUrNa ane atyAdhika kara vasula huM je Izvara viSe jANyA vinA mUrtipUjA kare che. eka bahu moTA IsAI karavAvALo Isu che? jo AvA koI IsunA nAma para tame amane 6 vidvAnanI be paMktiothI mane haMmezAM duHkha thAya che. tyAM (bhAratamAM) jItavA nIkaLyA hoya to ame parAjita nahi thaIe. jo tame zikSA, re OM Ama to badhuM zreSTha che paNa tyAMnA loko bhraSTa ane nIca che." bhAtRbhAva ane vizvapremanA IsunA nAmathI Avo to ame jarUra che che mArA vicAramAM pazcimathI AvavAvALA IsAI mizanarIo tamAruM svAgata karIzuM. AvA Isuno amane bhaya nathI." huM potAnA vyavahArika DhaMgathI mULa IsAyatathI ulaTA ane nakArAtmaka mahAtmA gAMdhIe je vAta khristI mizanarIo mATe kahI evA 5 che. mAruM e anumAna che ke jo Izu Aje zArIrika rUpathI ApaNI ja vicAro mahAtmA gAMdhIthI lagabhaga 26 varSa pahelAM amerikAnI 5 { vacce hota to teo vartamAna krizciyana sAmUhika prArthanA ane dharatI para bhAratanA eka 29 varSanA yuvAne rajU karyA hatA ane A huM anuSThAnono svIkAra nA karata." yuvAna eTale I. sa. 1893mAM zikAgo khAte yojAyela vizvadharma speeches and Writings of M. K. Gandhi 242-244 pariSadamAM jaina dharmanuM pratinidhitva karanAra zrI vIracaMda rAghavajI koI du:kha ane aphasosa vagara huM kahI zakuM chuM ke samagra yuropamAM gAMdhI. zuM cAlI rahelA ghora atyAcArono matalaba e che ke zAMtinA avatAra I. sa. 1864mAM bhAvanagaranA mahuvA gAme emano janma. ja prabhu Izuno saMdeza tyAM koIe barobara samajyo ja nathI ane have muMbaInI elphinsTana kolejamAMthI grejyuezana karIne jaina samAjanA ja huM emane pUrvanA dezomAMthI jJAnanA prakAzanI jarUra che." prathama snAtaka thayA. jaina esosiezana opha InDiyAnA mAnada 6 zrI vIracaMda gAMdhInA vicAro maMtrI banyA. A saMsthAnA nejA heThaLa emaNe ghaNA sAmAjika ane 6 amerikA (1894) nAInaTIntha segyurI kalaba, nyUyorka dhArmika kAryo karyAM. I. sa. 1893mAM amerikAnA zikAgo khAte ke "khristI mizanarIone lAkho rUpiyA kharcIne bhAratamAM yojAyela dharmapariSadamAM jaina dharmanuM pratinidhitva karyuM jyAM svAmI zuM ? mokalavAmAM Ave che je bhAratanA jIvanane ghaNuM asara kare che. bhArata vivekAnaMde hiMdu dharma para bhASaNa ApyuM hatuM pariSadamAM hiMdu dharma chuM jaDa, asaMskArI lokonI bhUmi che je AMdAmAna ane phIjI TApuo ane saMskRti para AkarI TIkAo thatA bhArata dezanA A putre mahAtmA gAMdhIjInA sahadhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka - mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahyA-trIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka BA mahAtmA " mahAtmA geMdhIjInA sahayAtra hiMsAthI AvatuM sAruM pariNAma TukajIvI hoya che paNa tenAthI AvatAM kharAba pariNAma dIrghajIvI hoya che. saMdhyAtrIo vizeSAMka ##
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotmA gI phebruArI 2016 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMke # pRSTha 87 ka' Saka kamara = mahAtmA gAMdhIjInI saMdhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA saMkyAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka che mahAtmA Bka evo hiMmatabhera ane ati garimApUrvaka javAba Apyo hato ke rIte khorAkane rAMdhavAnI judI judI rItothI taiyAra thayela khorAka. BE samagra sabhA emanI vAchaTAthI aMjAI gaI. bIje divase emanI laMDanathI berisTara thaIne AvelA mahAtmA gAMdhIne koI kesa maLato 6 prazaMsAmAM tyAM tamAma akhabAroe temano A javAba akSarasaH na hato. teo vaceTiyAne dalAlI ApIne kesa levA mAgatA na kuM chApyo hato. amerikA ane yuropamAM zrI vIracaMda gAMdhIe chaTAdAra hatA. A vakhate vIracaMda gAMdhI mahAtmA gAMdhIjIne dhairya ane hiMmata ke che aMgrejImAM judA judA gahana viSayo para bhASaNo ApyA. emanA rAkhavA kahetA hatA. phirojhazA mahetA ane badaruddIna taiyabajI ane $ bhASaNo sAMbhaLIne paNa videzI lokoe mAMsAhArano tyAga karyo bIjA vakIlAtanA agraNIonI saphaLatA pAchaLanA saMgharSanI vAto che hai ane jaina dharmanA siddhAMto emanA jIvanamAM apanAvyA hatA. teo karIne gAMdhIjIne hiMmata ApatA hatA. huM jyAre amerikAmAM hatA tyAre bhAratamAM bhayaMkara duSkALanI sthiti vAraMvAra videza yAtrAne lIdhe temaja sevA kAryo karatA karatA huM zI sarjAtA temane duSkALa rAhata samitinI sthApanA karIne rUpiyA teo potAnA svAthya para dhyAna ApI zakyA nahIM ane I. sa. 2 40,000 rokaDA ane makAI bharelI sTImara kalakattA mokalAvI 1901mAM A divya AtmAno jIvanadIpa mAtra 37 varSanI alpa hai hatI. strIo paNa ucca abhyAsa pAme e mATe eka saMsthA sthApIne AyumAM bujhAI gayo. have lagabhaga eka sadI pachI dhIme dhIme emanA { e aMtargata traNa strIone amerikA ucca abhyAsArthe mokalI. kAryonuM mUlyAMkana thaI rahyuM che. cheamerikA ane yuropanA pravAsa daramiyAna teoe berisTaranI padavI huM mArI jAtane bhAgyazALI mAnuM chuM ke AvA mahAna AtmA E paNa meLavI. jyAM khristI dharmanuM sAmrAjya hoya evA samAjamAM viSe mane UMDuM saMzodhana karavAnI taka mArA ema.phIla.nA abhyAsa zuM khristIone hiMmatabhera emanI bhUlo batAvavI e kAma vIracaMda daramiyAna prApta thaI. mArA A saMzodhana parathI 'gAMdhI biphora ? 6 gAMdhI jevA satyaniSTha mAnavI ja karI zake. gAMdhI' pustakanuM (sahalekhana: DaoN. bipina dozI) ane gujarAtI mahAtmA gAMdhI emanI AtmakathAmAM (aMgrejI bhASAMtara) jaNAve nATaka 'gAMdhI biphora gAMdhI' (raMgata proDakzana - 350 thI paNa vadhu che ke, "huM jyAre muMbaImAM hato tyAre eka bAju meM bhAratIya kAyadAno saphaLa zo)nuM nirmANa thayuM. 2009mAM bhArata sarakAra dvArA vIracaMda huM abhyAsa cAlu karyo ane bIjI gAMdhInI smRtimAM TapAlaTikITa huM r bAju khorAkanA prayogo cAlu jaTAyu jIvato thayo jArI thaI. 2012mAM ? che karyA jemAM mArA mitra vIracaMda | jaTAyu mAruM 'rAmAyaNa'nuM sauthI priya pAtra che. rAma karatAM amadAvAdanA navaraMgapurA cAra gAMdhI joDAyA. mArA bhAI mane paNa vadhAre priya pAtra jaTAyu che mAruM, atyAre ApaNe je | rastAne "vIracaMda gAMdhI coka' huM brIpha apAvavA mATe prayatna samasyAomAMthI pasAra thaI rahyA chIe e samasyAno ukela mAtra| nAmAbhidhAna thayuM. mahuvAnA zuM karatA hatA. bhAratIya kAyadAno jaTAyu che. cokamAM tema ja zikAgo derAsaramAM abhyAsa ghaNo kaMTALAjanaka sItAnA apaharaNa vakhate jaTAyu jyAre potAnuM balidAna viracaMda gAMdhInuM sTecyuM mukAyela che lAgato hato, tyAre vIracaMda che. hAlamAM 16 DisembaranA roja zu ApavA taiyAra thayo, tyAre gIdhonA samAjamAM je vyavahAru loko huM gAMdhI je solIsITarano abhyAsa hatA emaNe kahyuM haze ke 'jaTAyu, A rAma ne rAvaNanI takarAramAM 'gAMdhI biphora gAMdhI' pustakanA 8 karatA hatA teo mane berisTara tuM kAM paDyo? rAvaNa kyAM ane tuM kyAM? jarA vicAra kara." hindI anuvAdanuM vimocana r zuM ane vakIlonI vAto saMbhaLAvatA saMsadabhavana navI dilhI khAte zuM - jaTAyue vaDIlone javAba Apyo: 'mArA jIvatAM rAvaNa sItAnuM hatA." Atmavallabha jaina smAraka zikSaNa - apaharaNa karI zake nahIM.' ane jaDAyu laDyo. $ 211 Guzid Mahatma nidhinA upakrame karavAmAM AvyuM. huM Z Gandhi - The Early gAMdhIjInA gayA pachI A samAjanI jaTAyuvRtti khatama thatI * * * je Phase by Pyarelal' mAM paNa | gaI che. A samAjanuM eka dhruva vAkya che ke, ApaNe emAM zuM karI e/4, northavyu epArTamenTa, re A vAtano ullekha che. jemAM | zakIe? ploTa-4, bhoMyataLIye, jaNAvyuM che ke muMbaImAM emaNe | aMgrejonA rAjyamAM evuM ja hatuM ke ghaNAkharA loko bolatA senTa jheviyarsa roDa, navaraMgapurA, 6 ravizaMkara nAmano brAhmaNa | ke, aMgreja sarakAra sAme ApaNe nahIM pahoMcI vaLIe. A ja | amadAvAda- 380009. ? rasoI o rAkhIne vAITala dezamAM mATImAMthI marada banAvyA gAMdhIe. A nirvIrya samAja phona naMbara : 09426347363, huM phUDanA prayogo karyA hatA. hato taddana. enI pAse gAMdhIe je rIte kAma lIdhuM emAM jaTAyu 08141199064 6 vAITala phUDa eTale khorAkanA | jIvato thayo. E-mail poSTika tattvo jaLavAI rahe e Opleidid 2116 priti_narendra@yahoo.co.in mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra | zista vinA koI saMskRti Take nahIM. | sahayAtrIo vizeSAMka kaw ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahImA gI pRSTha 88 % prabuddha jIvanaH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka phebruArI 2016, gAMdhI AkAzanA tejasvI tAralA. mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhI netAjI subhASacaMdra bojha maulAnA abula kalAma AjhAda - subhASacaMdra bojha bhAratanA mahAna svAtaMtrya senAnI hatA. arabastAnanA makkA zaheramAM janmelA maulAnA AjhAda arabI, 6 krAMtikArI vicArone pariNAme kaoNlejamAMthI baratarapha thayA hatA ane aMgrejI ane urdU para sAro kAbU dharAvatA. 'AjhAda' temanuM upanAma meM jelavAsa paNa bhogavyo hato. iMglenDamAM AIsIesa thayelA hatuM. pote rASTravAdI hatA ane komavAdane uzkeratI pravRttione 2 [ subhASabAbunI kArakirdI tejasvI hatI. moTo hoddo choDIne temaNe ughADI pADatA lekho lakhatA. 1915mAM pAMca varSa mATe jelamAM hatA. huM A svAtaMtrya saMgrAmamAM jhukAvyuM. kolakAtAnA yuvAno, vidyArthIo ane 1920mAM jelavAsa pUro thayo tyAre gAMdhIjInuM mojuM deza para pharI Ele 2 kAmadArone jAgRta karavAmAM temano phALo moTo hato. teo tyAranA vaLyuM hatuM. asahakAra AMdolana pUrajozamAM cAlatuM hatuM. teo huM sauthI moTA saMgaThana koMgresamAM joDAyA hatA. tarata ja majabUta gAMdhIjIne maLyA ane gADha saMbaMdha baMdhAyo. khilAphata, sarvadharma huM netA tarIke ubharI AvyA. mahAtmA gAMdhInA udAramatavAdI samabhAva dareka AMdolanamAM teo gAMdhIjIne majabUta Teko ApatA. huM vicArono teo virodha karatA, chatAM koMgresa pramukhanI cUMTaNImAM cotrIsa varSanI uMmare kaoNMgresa pramukha tarIke cUMTAyA. teo svAtaMtrya, hai 6 teo jItyA hatA. vicArabhedane lIdhe vAtAvaraNa gUMgaLAvanAruM ahiMsaka asahakAra, zistapAlanamAM mAnatA. 1942nuM 'hiMda choDo' re banI jatAM. anya rIte dezane madadarUpa thavA teo dezanI bahArathI AMdolana paNa temanI ja adhyakSatAmAM thayuM. 1945-46-47nA 4 madada meLavavA prayatnazIla thayA. bIjA vizvayuddhamAM bhAratane muzkela varSomAM paNa koMgresanA pramukhasthAne maulAnA AjhAda ja hatA. saMDovavA badala iMglenDano virodha karavAthI sarakAre temane najarakeda svataMtra bhAratanA teo zikSaNa pradhAna hatA. agiyAra varSa sudhI karyA, keda toDI teo 1941mAM jarmanI ane jApAne gayA. AjhAda temaNe e pada saMbhALyuM. temanA 'InDiyA vInsa phriDama" pustakamAM huM hiMda phojanI sthApanA karI, je khUba bahAdurIpUrvaka viSama saMjogomAM bhAratanI svarAjyayAtrAnuM vigatavAra citraNa che. kuM laDI ane khatama thaI. subhASabAbunuM rahasyamaya mRtyu thayuM. vicAra bALakobA ane zivAMbA che ane mArgamAM matabheda chatAM mahAtmA gAMdhIne 'rASTrapitA'nuM biruda vinobAthI nAnA bALakobA, temanAthI nAnA zivobA, traNe haiM subhASacaMdra bojhe ja ApyuM hatuM. brahmacArI, sAdhu. khUba buddhizALI. traNene gAMdhIjInI mohinI hai ke DaoN rAjendra prasAda lAgelI. khUba kAma kheMce. bALakobAe AzramamAM bhaMgIkAmanI huM zuM DaoN. rAjendra prasAda svataMtra bhAratanA prathama rASTrapati hatA. zarUAta karI. brAhmaNa bhaMgIkAma kare che te jANI gAMdhIjInA bahena che BE temaNe arthazAstramAM ema.e. karyuM hatuM ane ghaNI zikSaNa saMsthAomAM raLiyAtabahena khUba kacavAyAM. Azrama choDI gayA. urUlIkAMcana je kAma karyuM hatuM. tyAra pachI vakIla banyA ane bihAra ane orisAnI nisargopacAra Azrama bALakobA saMbhALatA. traNe bhAIo AzramamAM huM huM hAIkorTamAM joDAyA. 1911mAM teo kaoNMgresa sAthe joDAyA. rahe paNa cUpacApa potAnA kAma karyuM jAya. bolavAnuM nahIMvat chatAM 6 1916nA lakhanau adhivezanamAM temanI mulAkAta mahAtmA gAMdhI traNe samarasa. zivAMbA gItApracAranuM ghaNuM kAma karatA. OM sAthe thaI. tyAra pachI temanA tamAma satyAgraho ane laDatomAM cI.nA. paTela che rAjendraprasAda mokhare rahyA ane jelavAsa bhogavyo, sAthe sAmAjika cImanabhAI paTela tejasvI ne taravarATabharyA vidyArthI ane 5 kArya paNa karatA rahyA. 1934, 1939, 1942 ane 1947mAM prAdhyApaka hatA. jIvananA pUrvArdhamAM sAhityakSetre paMkAyA. uttarArdhamAM zuM teo koMgresa pramukha cUMTAyA hatA. vacagALAnI sarakAramAM temaNe gAMdhIjInA aDhaLaka sAhityane saMkalita saMpAdita karavAnI che anna ane kRSi khAtuM saMbhALyuM hatuM. mahAjavAbadArI lIdhI. 1961thI 1985 sudhI dilhImAM ekalA rahyA. svataMtra bhAratanuM baMdhAraNa ghaDanArI sabhAnA teo pramukha hatA. rAtadivasa parizrama karI badhA lakhANonuM vyavasthita kALAnukrame uM 6 1950mAM bhArata prajAsattAka banyuM. teo bhAratanA prathama rASTrapati saMpAdana karyuM ane "kalekTaDa varksa opha mahAtmA gAMdhI' graMtha, 5 cuMTAyA. rASTrapati tarIke temaNe tAjA svataMtra bhAratane lokazAhI gajarAtImAM 'gAMdhIjIno akSaradeha'nA paMcotera khaMDa chapAyA. $ mUlyo tarapha doravAnuM mahattvanuM kArya karyuM. temane 'bhArata ratna' ghoSita kizoralAla mazarUvAlA karavAmAM AvyA hatA. moTA gajAnA tattvaciMtaka kizoralAla mazarUvALA AkolAmAM vakIlAta karatA, paNa jIva adhyAtmano, nAjuka zarIra, sudhArakavRtti. 6 mahAtmA gAMdhIjInI saMsthAma | * satya eka che, mArga aneka. sahayAtrIo vizeSAMka WN mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizoSaka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka # mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA "
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAtmA gI phebruArI 2016 prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka ka pRSTha 89 ] hSaka ke mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka che mahAtmA gAMdhIjInA sahasthAzrIo viroSaka # mahAtmA gAMdhIjInA sabhyAtrIo vizeSAMka # mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka BA mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka da mahAtmA ThakkarabApA dvArA mahAtmA gAMdhInA paricayamAM AvyA te pahelAM satyAgrahamAM bhAga lIdho, kaSTa sahana karyA ne jelavAsa paNa OM ja svadezIthI raMgAI gayA hatA. gAMdhIjIe temane kocaraba AzramanI bhogavyo. lokasevA ane gAMdhakAmomaya dIrdhAyuSya bhogavyuM. zALAmAM zikSaka tarIke nImyA. aparigrahI hatA, pariNIta paNa rAvajIbhAI paTela brahmacarya sevatA. kedAranAthajI temanA guru hatA. AdhyAtmika dakSiNa AphrikAnA sAthI, 'gAMdhIjInI sAdhanA' pustakanA * sAdhanA ne tattvaciMtana karatA. svarAjanI laDato laDyA, jelavAsa lekhaka, svarAjya AMdolananA ekeeka kAryakramamAM bhAga lIdho. E paNa bhogavyo. mahAdevabhAInA avasAna pachI thoDo vakhata temaNe uttamacaMda zAha gAMdhIjInA maMtrI tarIke sevA bajAvI. 'samULI krAMti' temanuM pAyAnuM cAra satyAgrahomAM bhAga laI cha varSanI jela bhogavI vilsana DuM pustaka che. kaoNlejano abhyAsa gAMdhIjInI hAkalathI choDI AzramavAsa ke tulasI meharabAbA svIkAryo. 1930mAM dAMDIkUca vakhate uttamacaMda zAha dAMDI javAne OM gAMdhI AzramanA nepALI aMtevAsI. nepAlanA rAjAe temane badale gAMdhIjInI sUcanAthI Azrama saMbhALavA rahyA hatA. sarakAre huM nAnI vaye hastodyoga zIkhavA amadAvAda sAbaramatI AzramamAM Azrama japta karI uttamacaMdabhAIne jelamAM pUryA. mokalI ApyA hatA. tyAM gAMdhIvicAramAM paloTAyA. khAdI, lakSmIdAsa Azara satyAgraha, bApunI aMgata sevA, zikSaNanAM kAmo karyA. mIrAbahenane gAMdhIjInA aMtevAsI, ananya anuyAyI. badho vepAra khaMkherI kAMtavA-pIMjavAnuM kAma zIkhavavAnI javAbadArI nibhAvI hatI. gAMdhInA svayaMsevaka banelA. yaravaDA cakranI zodha pAchaLa emanuM jIvanabhara samarpita. bhejuM paNa cAleluM. gAMdhIyuganI AkAzagaMgA' - mIrA bhaTTa dilakhuza divAnajI vIra AtmArAma bhaTTa vilepArlemAM rASTrIya zALAmAM joDAyA hatA. aneka yuvAnone huM AjIvana satyAgrahI AtmArAma bhaTTa dAMDIkUca ane rASTrIya raMga lagADyo. jelavAsa veThyo, gAMdhIjIe gAmaDAM beThAM huM 6 satyAgrahomAM agresara rahyA ane ghaNAM julama veThyA. bIjAnuM jIvana karavAnI hAkala karI to navasArI tAlukAnA karADI gAme gayA ne huM { palaTI nAkhavAnI kSamatA emanAmAM hatI. gAMdhI vicArane ghera ghera cheka sudhI rahyA. racanAtmaka kAryo, AdivAsIone mATe khAdI6 pahoMcADavo te temanI nema hatI. kAMtaNa-vaNATa jevA aneka kAmomAM rata rahyA. kAMtibhAI zilpI goradhana kAkA 2 amadAvAdanA TolanAkA 52 dAMDIkUca mATe nIkaLelA gAMdhInI seneTarI InspekTara goradhanakAkAe pravAsa daramyAna 'navajIvana'no ? ke AbehUba, jIvaMta pratimA che. AvI ja pratimAo nyUyorkamAM ane aMka vAcyo. gAMdhIjIe lakhyuM hatuM, "mArI laDAI satya ahiMsAnI re guyAnAnI rAjadhAnI jyorja TAunamAM che. A pratimAonA zilpI che. paisAmaya banI gayelI duniyAne mAre Izvaramaya banAvavI che.' huM che kAMtibhAI paTela. temanA pitA baLadevabhAI rASTravAdI ane A vAMcI goradhanakAkA aspRzyatA nivAraNa, komI ekatA ane hai 5 gAMdhIvicAraka hatA. kAMtibhAI pote paNa satyAgrahI hatA, jelavAsa satyAgrahomAM joDAI gayA. saune khAdI, gAMdhI ane vinobAno Tre bhogavI AvelA hatA. raMga lagADatA. kRSNadAsa gAMdhI sarvodaya sevako dakSiNa AphrikAnI phiniksa vasAhatanA gAMdhIjInA prathama lIlAdharabhAI dAvaDA, karasanadAsa vAchANI, nAnu-jagadIza, 2 sAthIomAMnA chaganalAla gAMdhI ane kAzIbahena gAMdhInA dIkarA DaoN. vallabhabhAI dozI, prabodha cokasI ('bhUmiputra'no janma thayo kuSNadAsa gAMdhI zramaniSTha jIvana ane gAMdhImUlyonI gaLathuthI pIne tyAre nArAyaNa desAI sAthe sahasthApaka) haribhAI desAI (jemanI moTA thayA. gAMdhIjI bhArata AvyA tyAre kocarabamAM AvyA. pAsethI vinobA phrenca zIkhyA), jayadevabhAI aNA jagannAtha re bApunI IcchA joI ujjavaLa kArakirdInuM svapna choDI khAdIkAmamAM (vinobAnA hanumAna kahevAtA), kuSTaroga mizanarI manohara TuM lAgI gayA. carakhA ane khAdInA navasaMskaraNa mATe satata divANa, dhIrendra majamudAra, sAne gurujI (aspRzyatA nivAraNa) huM prayatnazIla rahayA. khAdI jagatanA moTA kAmo ne moTAM pado gAMdhIjInA be maMtro hatA-'sUtaranA tAMtaNe svarAja' ane dU zobhAvyAM. 'gAmaDA vinA svarAjya kevuM?' ke bAlakRSNa vaidya mULazaMkara bhaTTa rASTrabhakti, Ayurveda ne adhyAtmano triveNI saMgama. mIThAnA gAMdhIjIe aMgrejI sattAmAMthI chUTavA rASTrIya zikSaNanI hAkala karI, mahAtmA gAMdhIjInA saMdhyAnuM '* dhyeya prAptinA prayatnomAM, dhyeya prApti karatA ochI garimA nathI. | sahayAtrIo vizeSAMka ## mahAtmA gAMdhIjInA sabhyAtrIo vizeSAMka # mahAtmA gAMdhIjInA sazAstrIo vizeSaka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka BN mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka B mahAtmA
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahobhAgI pRSTha 90 prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dhra phebruArI 2016 mahAtmA gAMdhIjInA saMdhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka - mahAtmA gAMdhIjInI sahadhyAtrIo vizeSAMka che tyAre zikSaNavidyAnA zilpI samA nAnAbhAI bhaTTa 'grAmadakSiNAmUrti' bApunA mRtyu pachI rAjakAraNa choDI dIdhuM. huM ane loka bhAratI' grAma vidyApITho zarU karI. bhAratabharamAM tenuM ananya azruta paTavardhana 6 pradAna rahyuM. khetImUlaka zrama, chAtrAlaya pradhAna vidyApITha, vinoda hAsyanA jayaprakAza nArAyaNa, aruNA asaphaalI, uSA mahetA ane 6 ke pArivArika vAtAvaraNamAM gAMdhI mUlyonuM siMcana ahIMthayuM. nAnAbhAI bhaTTa, azruta paTavardhana 1942nI laDatamAM jhaLakelAM nAmo. cAreya ? manubhAI paMcolI, mULazaMkara bhaTTa ane naTavaralAla bUca A pravRttine gAmaDA samAjavAdI vicAradhArAnA puraskartA. svataMtra ciMtana ane deza mATe zuM 2 sudhI laI gayA. mULazaMkara bhaTTa sAhasika, vijJAnapremI, sArA lekhaka ane marI phITavAnI jhiMdAdilIvALA bahAduro. ke ciMtaka. mAnI vatsalatAthI vidyArthIone ghaDatA. kAMtibhAI mahetA paNa acUta paTavardhane satata paDadA pAchaLa rahI kAma karyuM. 1942mAM re che. rASTrIya zikSaNamAM paDyA hatA. A cAreye bhUgarbhe AMdolana calAvyuM. bhUgarbha reDiyo calAvavAmAM - naTavarabhAI Thakkara uSAbahenanA sAthI hatA. briTIza sarakAre azrutajInA mATe lAkho & dukhiyArAnI sevAno gAMdhImaMtra naTavarabhAI Thakkarane cheka nAgAlenDa rUpiyAnuM InAma jAhera kareluM. samAjanI rogiSTha manodazAthI khUba 2 6 laI gayo. rASTrIya tAlIma meLavavA sevAgrAma gayA tyAM kizoralAlabhAI, akaLAtA. je kumArappA, kAkAsAheba vagere bhAratanA nakazA para upekSita kSetro pharatA AryanAyakam zuM kuMDALA cItaratA hatA. kAkAsAheba sAthe bhAratamAM ghaNuM pharyA bAda silonanA tamiLabhASI. skoTalenDanI yunivarsiTImAM ucca zikSaNa naTavarabhAIe sevAkSetra tarIke nAgAlenDanA hiMsaka ane 2 vyasanI evA pachAta vistAromAM sevA karI. vaiSNava jana to tene kahIe DaoN. maNibhAI mahetA che urUlIkAMcanamAM nisargopacAra ane dUdha utpAdanamAM vaiSNava jana to tene kahIe je pIDa parAI jANe re. huM vikrama sAdhanAra gAMdhIjana bApu sAthe sevAgrAmamAM paraduHkhe upakAra kare toye, mana abhimAna na ANe re. -vaiSNava. 6 rahelA. sakala lokamAM sahune vaMde, niMdA na kare kenI re; ramaNikabhAI modI vAca kAcha mana nizcala rAkhe, dhana dhana jananI tenI re. -vaiSNava. mahAtmA gAMdhI sAthe 60 varSa kAma kareluM. samadaSTi ne tRSNAtyAgI, parastrI jene mAta re; huM kedAranAthajInA ziSya, kizoralAlajInA mitra, rASTrIya jihvA thakI asatya na bole, paradhana nava jhAle hAtha re. -vaiSaNava. zuM zALAnA AcArya, dAMDIkUcanA sainika, AzramanA mukhya moha-mAyA vyApe nahIM jene, dRDha vairAgya jenA manamAM re; hisAbanIza. rAmanAma zuM tALI lAgI, sakaLa tIratha tenA tanamAM re. -vaiSNava. vaNalobhI ne kapaTarahita che, kAma-krodha nivAryA re; AdhyAtmika zodha ane cittazuddhinI bhAvanA bhaNe narasaiyo tenuM darzana karatAM, kuLa ekotera tAryA re. -vaiSNava. $ surendrajIne gAMdhIjI tarapha kheMcI lAvI. jiMdagIbhara | | narasiMha mahetA zuM gAMdhImaya rahyA. AzramanuM kaThora jIvana AnaMdathI zuM svIkAryuM. dakSiNamAM aDiyAramAM kAma karyuM. satyAgrahamAM VAISHNAVJAN TO TENE 8 lAThIo khAdhI, jelamAM gayA. mukta ciMtana, mukta Humane in one who feels the pairs of others, vihAra ane saMpUrNa anAsakti sevyAM. Never is proud, even obliges the miserable. Bows down to every one, never absues the others, ke paracUre zAstrI Never changes words, action, mind, admirable is one's mother. che mULa zikSaka. AjhAdInI caLavaLamAM patnI sameta | Looks even, no not greedy, every woman is one's mother, $ bhAga lIdho. 150 gAmaDAM pharyA. grAmasevaka kahevAyA. | Never utters lies, touches not the wealth of others. huM raktapittanA rogIonI sevA karatAM raktapitta lAgu Is unfazed by charm or illusion, to one renunciation matters, 6 paDyo. bApu temanI sevA karatA. Heart throbs the name of Rama, all pilgrimages in mind's shelters Never selfish, nor cunning, won over passion and anger, dU cArucaMdra bhaMDArI Narsim worship whom, give Salvation to Humane Seekers huM sAcA grAmasevaka satyAgraho, jelayAtrA, khAdI -Translated by KULIN VORA 6 rAjakAraNamAM paNa AgaLa vadhelA. annamaMtrI banelA mahAtmA gAMdhIjInA sahayoga je divase premanI zakti, zakti paranA prema karatAM vadhI jaze te divase duniyA para svarga Utaraze sahayAtrIo vizeSAMka # ane mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka da mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotmA gI phebruArI 2016 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMke # pRSTha 91 : hSaka kAra = mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInI sahadhyAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA zai lIdhuM. zAMtiniketanamAM patnI sAthe rahelA. 1937mAM gAMdhIjIe hatA. pAyAnI keLavaNInI kalpanA ApI tyArathI daMpatI 'naI tAlImanA briTIza sarakArane hAthatALI daI teo poMDicerI, kolaMbo ne ? huM pUjArI banI gayuM. hindustAnI tAlIma saMghanA adhyakSa pade DaoN. somAlilenDa thaI AphrikA ane pachI jarmanI cAlyA gayA hatA. huM jhAkIra husena hatA ane maMtrI pade AryanAka... tyAra pachI nAIla nadInA mULa pAse jijA gAme rahyA. tyAM TaoNlsaToyanuM gokuLabhAI bhaTTa pustaka vAMcI ahiMsA tarapha ne pachIthI gAMdhI tarapha vaLyA. che dArUbaMdhInA satyAgrahI, svarAjyanI laDatamAM lAThImAra, mAmA sAheba phaDake jelavAsa jhIlyAM ne AjhAdI maLyA bAda racanAtmaka kAmomAM parovAI rASTrIya zikSaNa ApanuM gaMganAtha vidyAlaya araviMda ghoSanA bhAI ? $ gayA. vilepArle rASTrIya zALAnA AcArya. A zALA satyAgraha bArIndrakumAre sthApeluM. vidyAlayamAM kuTuMbabhAvanA rahe te mATe huM chAvaNI banI gaI hatI. kAlelakarane 'kAkA', harihara zarmAne "aSNA'ne viThThala phaDakene 'mAmA' ## huM gurudayALa malika kahetA. pUrA bhArata mATe teo mAmA banI rahyA. brAhmaNa kuLamAM zuM sarahada prAMtamAM janmyA hatA. gAMdhI-gurudevanI saMyukta preraNA janmyA. jiMdagIbhara harijana sevA karI. OM pAmI apUrva jIvana jIvI gayA. bahubhASI vidvAna, lekhaka, lokasevaka rUstama modI paNa adhyAtama sthAyI bhAva. khUba pharatA, khUba kAma karatA. AphrikAmAM abdullA zeTha sAthe eka varSano karAra pUro thayo chuM prophesara bhaNazALI pachI DarabananA je hiMdIoe gAMdhIjIne AphrikAmAM vadhu rokAI che 8 gAMdhI saMgrahAlayanI anokhI mUrti samA pro. bhaNazALIe bApu javAno Agraha karyo temAMnA eka rUstama modI hatA. phiniksa mATe ? jelamAM gayA tyAre 'navajIvana' chUTA hAthe dAna ApeluM. gAMdhIjI huM ane "yaMga InDiyA'nA mudrakanI ne marAThInuM vAcana bhArata AvyA pachI pote paNa te OM javAbadArI svIkArI. daramiyAna | dareka jaNe paDozanA antonI bhASA jANavI joie. e bhArata AvyA, jo ke zarUAtamAM huM jelavAsa bhogavyo. jelamAM ja to Agraha hato. jyAre AzcamanI zALAmAM jo rAya | aMgrejI sAmrAjyanA TekedAra re IzvaradarzananI bhUkha jAgI. mauna | tyAre abhyAsakramamAM bApujIe gujarAtI, hiMdI ane saMskRta uparAMta hatA. 1919mAM rASTrIya laDatamAM huM na tUTe te mATe hoMTha sIvI letA. pI - marAThI bhASA paNa eka viSaya tarIke rAkhI hatI. eka vAra emaNe palA . zyAmajI kRSNa varmA temanA mAmA kaheluM ke, dakSiNa AphrikAnA giramITiyAnI sevA karavA sAruM jyAre abbAsa taiyabajI LatA. huM tAmila bhASA zIkhyo tyAre muMbaI ilAkAmAM rahI marAThI na abbAsa taiyabajI vaDodarAnA yuropa gayA, paNa pachI pAchA jAvuM e kema cAle ?' | gAyakavADa sTeTanA nyAyAdhIza ke AvyA. marAThI zIkhavAnI A taka emane yaravaDA jelamAM maLI. emaNe ' hatA. 1885mAM sthapAyelI che narasahiMbhAI paTela mArI madadathI marAThI zIkhavAno manasUbo karyo. mAmUlI kedIo kaoNMgresamAM staMbharUpa badarUddIna huM | kheDA jillAnA vatanI taiyabajI te abbAsa taiyabajInA 'mATe jematema rAkhelA pustakAlayamAMthI marAThInAM cAra-pAMca zuM narasahiMbhAI paDela saradAra | kAkA. 1915mAM gAMdhIjI bhArata zuM pAThyapustako maLyAM. e laIne ame kAma zarU karyuM. bApujI vAMcatA 6 paTelanA zALAnA sahAdhyAyI. '| AvyA tyAre abbAsa taiyabajI 6 jAya ane huM zabdono artha karato jAuM. jyAM na samajAya tyAM pUche. huM sazastra krAMtikArI caLavaLanA | nivRtta thayA hatA. nivRtta jIvana zuM roja amuka miniTo ja marAThIne apAtI. eka divase kavitAnA re kAryakartA ane bomba banAvavAnI gAMdhI pravRttione arpaNa thayuM. huM pAThamAM mANasanA hastAkSara vize 'dAsabodha'mAM AvelI rAmadAsa) ke rItanuM pustaka lakhanAra vidrohI puruSottama bAvIsI ' svAmInI paMktio hatI. che narasiMhabhAI TAgoranI patnI kaMcanabahena sAthe hayAtImAM zAMtiniketanamAM zikSaka |. | bApujIne e paMktio eTalI badhI gamI ke emaNe e lakhI. " puruSottabhAI varSo sudhI vardhA hai huM hatA. dAMDIkUca karatA gAMdhIjInuM kADhI, aneka vAra vAMcI ane jyAM na samajAyuM tyAM pUchI lIdhuM. * 1 nA AzramamAM rahyA hatA. jamanAlAla sAmaiyuM karavA narasiMhabhAI | eTalethI ja saMtoSa na thatAM, e Akho phakaro pote utArI kADhyo, | bajAjanA sAthI hatA ane bA6 borIyAvI gayA hatA, tyAMthI sAthe Azrama paranA sAptAhika patra sAthe mokalI dIdho ane sUcavyuM ke bApunA AtmIya paNa hatA. tyAM meM huM cAlyA hatA. te vakhate abdula AzramavAsIoe te dhyAnapUrvaka vAMcI moDhe karavo. cAlatAM gAMdhIkAryomAM sakriya rahyA che 6 gaphArakhAna temane tyAM rokAyA 1 kAkA kAlelakara) hatA. * * * mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra krodhane jItavAno zreSTha upAya mana che. sahayAtrIo vizeSAMka kAra ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahImA gI pRSTha 92 % prabuddha jIvanaH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka % phebruArI 2016 gAMdhIjInA saMdhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka 9 mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInA ahiMsAnA siddhAMtane anusaratA kedIo tulasIdAsa somaiyA [ 'kAkA'nA nAmathI jANItA tulasIdAsa somaiyA lArsana enDa TubronI moTA pagAranI nokarI choDI yuvAna vaye mahAtmA gAMdhInI dhUNI dhakhAvI besI gayA. e vAtane Aje pacAsathI vadhu varSo vItI gayAM che. jelasudhAra, gAMdhI vebasAITa, gAMdhI pustaka bhaMDAra ane aneka gAMdhIkAryonI dhUNI jepha vaye paNa dhamadhamatI rAkhI rahyA che.] nAgena zarmA memoriyala sosAyaTI ane muMbaI sarvodaya maMDaLanA pazcAtApanAM AMsu sAryA ane ghaNAe satya ane zAMtinA mArga 2 saMyukta upakse gohATI, AsAmanA saMvedanazIla vistAramAM para cAlavAnA sogaMda lIdhA. che gAMdhIjInA mUlyono prasAra yuvA peDhImAM tema ja jelanA kedIomAM jela suprInTenDanTanA netRtva heThaLa tuveranA pAkanuM vAvetara zarU huM ghaNAM varSothI thaI rahyo che. A varSe A baMne saMsthAo dvArA gohATImAM karavAmAM AvyuM jemAM kedIo joDAyA. jelanA suprITenDanTa zrI hai 6 thayelAM kAryonA ahevAla nIce mujaba che. sAIkyA kedIonA kalyANa mATe karavAmAM AvI rahelI A pravRttithI { gohATInI jelamAM rahelA kedIomAM tema ja gohATInA ghaNA utsAhita hatA. teo pote paNa mahAtmA gAMdhInA anuyAyI ? OM menejamenTanA vidyArthIomAM gAMdhImUlyono pracAra ane racanAtmaka che. OM kAryo pratye abhiruci jagADatA "gAMdhI vicAra pracAra abhiyAna' temanA AmaMtraNathI kedIone upakAraka pravRttionuM Ayojana che * aMtargata nAgena zarmA memoriyala sosAyaTI ane muMbaI sarvodaya karavAmAM AvyuM. temanuM mAnavuM che ke moTA bhAganA loko aparAdhIne 3 $ maMDaLanI Arthika sahAya dvArA vividha racanAtmaka kAryonuM Ayojana pakaDIne jelamAM pUravo eTale nyAya thaI gayo ema samaje che, paNa ja karyuM hatuM. A abhiyAna bIjI oNkTobara, gAMdhI jayaMtInA dine koI e nathI vicAratuM ke sajA pUrI karyA pachI kedI jyAre chUTe che zarU thayuM jemAM gohATI senTrala jelanA 1100 kedIoe bhAga lIdho tyAre tenuM zuM thAya che? jo samAjamAM tene mATe jagA na thAya to ? hato. kedI pharIthI aparAdhanI duniyA tarapha dhakelAya che ane pahelAM karatAM Tre A abhiyAna dvArA AkhuM varSa gohATI jelamAM vividha kAryakramo vadhu jhanunathI navA aparAdha kare che. jANe potAnA khovAyelAM varSono che karavAmAM AvyA. 'lage raho munnAbhAI' tema ja ricarDa eTanabaronI badalo le che. jo kedIone gAMdhIjInA jIvana vize samajAvavAmAM huM dU 'gAMdhI' jevI philma darzAvavAmAM AvI. uparAMta aMgrejI, Urthe Ave ane khetI jevA kAmamAM sadbhAvanApUrvaka joDavAmAM Ave to 6 bhASAmAM gAMdhIjInI AtmakathA jelanA judA judA vorDamAM vaheMcavAmAM temanA AtmA sudhI pahoMcI zakAya che ane eka vakhatanA aparAdhIne AvI. gAMdhIvicAra para judAM judAM vyAkhyAno goThavavAmAM AvyAM satya ane ahiMsAnA mArga para laI jaI zakAya che. OM ane gAMdhIjInA jIvana ane saMdeza aMge samaja ApavAmAM AvI. A prakAranA sakArAtmaka ane poSaka vAtAvaraNamAM kedIonA ke - lakSmaNa goLa nAmanA manamAM paNa navA vicAro che & bhUtapUrva jelakedInuM jIvana Izvara che tenI khAtarI skUravA lAgyA. teno amala 5 godhAjInA AtmakathA vAcAna | johAnisabargamAM gAMdhIjI vahelA UThe, prArthanA kare. koI vAra ghaMTIthI karavA ane pUrepUrI zaktithI huM badalAI gayuM hatuM ane teNe daLe, cUlo saLagAve ane kiTalImAM pANI garama karavA mUke. prayatna karyo. AmAMno eka je potAnA aparAdho kabUla | || makAnanA jAjarUnI bAladIo chathI dasa phuTa jeTalI UMcAIvALI eka vicAra jelanA parisaramAM huM karIne sAmethI sajA mAgI TAMkImAM sApha thatI. nAhavA-dhovAnuM pANI paNa emAM ekaThuM thatuM. e TAMkI pustakAlaya zarU karavA dai lIdhI hatI. sajA pUrI thayA khAlI karavA aThavADie myunisipAliTInI be ghoDAthI kheMcAtI lokhaMDI hana zuM bAda have te gAMdhI-vicArono TAMkI laIne habasIonI TukaDI AvatI. gAMdhIjInI pratimA mUkavAno chuM thI pracAra karI rahyo che. tenA | saphAIkAma pUruM thAya eTale svaccha thaI, ThaMDI hoya tyAre to pUratAM vicAra rajU karyo. je preraNAdAyaka jIvana vize kapaDAMne abhAve dhrUjatA, habasIo gAMdhIjI pAse Ave. emanA TambalaramAM A kedIne janamaTIpanI huM gohATI jelanA kedIone potAne hAthe banAvelI garama garama cA kiTalImAMthI reDavAno gAMdhIjIno sajA thaI hatI. teNe kahyuM ke Tre samajAvavAmAM AvyuM. gAMdhIjInI pratimAnA krama hato. garamAgarama cA pItAM pItAM AbhAra darzAvatAM teo DAbo hAtha | - A daramyAna sauthI vadhu | sAMnidhyamAM sajA 6 rasaprada bAbata e banI ke UMco karIne jhUlu bhASAmAM kahetAM: 'kosa bAbA phejhalu' - 'izvara upara bhogavavAthI potAne 6 8 kedIomAMnA ghaNAe potAnA che', paNa enI khAtarI to amane tamArI ApelI A garama garama cAnA ekalatA nahi lAge. pyAlAthI thAya che." 6 gunA svIkArI lIdhA. ghaNAMe mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrI * kAyaratAthI jIvavuM te karatAM laDatAM laDatAM marI javuM sAruM. sahayAtrIo vizeSAMka ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahyA-trIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka 4 mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka ! mahAtmA "
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotmA gI phebruArI 2016 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka kra pRSTha 93 , ' Saka para = mahAtmA gAMdhIjInI saMdhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA saMkyAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka che mahAtmA | gAMdhI vAcanayAtrA 'bilaveDa bApu" eka ananya maitrI-mahAtmA ane mIrA [[sonala parIkha (5) aMtima gAna mIrAbahena orissA gayA tyAre vAtAvaraNamAM bhaya bharelo pasAra thayo. bIje divase bApu, mahAdevabhAI ane mIrAbahenanI huM hato. sarakAra aMgrejothI dabAyelI hatI. jApAnIo Ave to aMgreja dharapakaDa thaI. judI judI jagyAethI javAharalAla, vallabhabhAI, ThTha adhikArIo dastAvejo bALI nAkhavAnI ne pula uDADI devAnI sarojinI nAyaDu, anya netAo ane aneka kAryakaronI dharapakaDa $ taiyArI rAkhI beThelA hatA. janatAnA rakSaNa mATe ke tene khaseDI thaI. AkhI Trena kedIothI bharAI gaI. zuM levA mATe koI vyavasthA na hatI. mIrAbahene aMgreja adhikArIonI bApu cUpa hatA. mIrAbahena emanA maunano artha samajatA hatAM. 6 mulAkAta mAgI ane samajAvyuM ke temanI pAse mAnabhera hiMdamAMthI have loko mAthuM UMcakaze, doravaNI ApavA pote hAjara nahIM hoya ; zuM vidAya levI e ja uttama vikalpa hato. bApue potAne zA mATe tyAre zuM thaze e bApunI ciMtA hatI. bApu, mahAdevabhAI ane mIrAne ru orissA mokalyA hatA te paNa samajAvyuM. A carcAno vigatavAra pUnAnA AgAkhAna pelesamAM laI javAmAM AvyAM. trIje divase ahevAla mIrAbahene bApune mokalyo. bApue lakhyuM, "tuM yogya sthaLe suzIlA ane bAne lAvavAmAM AvyAM. & vakhatasara pahoMcI che. jApAnI lazkara sAthe ApaNI nIti saMpUrNa AgAkhAna pelesamAM be varSanI keda daramyAna bApunA upavAsa, huM huM asahakAranI che. aMgrejI zAsana to joItuM ja nathI. ApaNI mahAdevabhAInuM mRtyu, bAnI bimArI ane temanuM avasAna jevA ? pasaMdagI che pUrNa svAtaMtrya." moTA banAvo banI gayA. vAIsaroya kazuM samajavA taiyAra na hatA. $ 6 orissAmAM vikaTa saMjogomAM mIrAbahena pUrI zaktithI kAma bApu manomana ribAtA hatA. mIrAbahena agniparIkSA mATe taiyAra 6 huM karI rahyA hatAM. vardhAmAM koMgresa kAryavAhaka samitinI beThaka maLavAnI thaI rahyA hatAM. bA ane mahAdevabhAInI samAdhi para bApunI IcchAthI $ hatI. bApune badhI vAta rUbarU karavA mIrAbahena sevAgrAma gayAM. mIrAbahene oma, krosa ane cAMdatArA doryA. bApu roja e baMne phu sabhAmAM 'hiMda choDo' TharAvane pharI Teko apAyo. bApue samAdhi para phUla caDAvatA. mIrAbahenane vAIsaroya lorDa linalithagonI mulAkAte mokalyAM. chUTyA pachI mIrAbahene uttara hiMdamAM kAma zarU karyuM ane dezanI huM temanA sekreTarI sAthe mIrAbahenane ghaNI carcA thaI. A carcAmAM UthalapAthalothI thoDA alipta thaI gayAM. gAMdhIjI jhINA sAthe huM $ pharI eka vAra mIrAbahena bApune keTaluM samajatAM hatAM ane bApu maMtraNAo karI rahyA hatA. jhINAne pAkistAna ja joItuM hatuM. bApu chuM 6 moTA rAjakIya mAmalAomAM paNa mIrAbahena para keTalo vizvAsa bhAgalA rokavA mathatA hatA. karatA hatA te spaSTa thAya che. chevaTe mIrAbahene ema paNa kahyuM ke 194pamAM lorDa vevelanI sarvapakSI pariSada maLI. gAMdhIjI tene 6 A vakhate koI jela, koI julama gAMdhIjIne rokI nahIM zake. evI mATe simalA AvyA. mIrAbahena bApune ane kArAvAsathI thAkelA 2 dareka koziza temanuM teja vadhAratI jaze. tyAra pachI mIrAbahena lazkarI kaoNMgresI netAone maLyAM ane pharI potAnA kisAna AzramanA kAmamAM ke adhikArIone paNa maLyAM hatAM. parovAI gayAM. kAMtaNa, pIMjaNa, ke 'A 1942no julAI mahino | 'bilaveDa bApu' khAdIutpAdana, vecANa vagere che huM hato. dhI gAMdhI-mIrAbena korasponDansa cAlatAM. vizvayuddha pUruM thayuM. huM janatA khUba utsAhamAM hatI. paricaya ane saMkalana - tridIpa suhRda, thomasa vebara 1946nI cUMTaNIomAM uttara huM huM bahu moTI bahumatIthI ane prakAzaka : orienTala bleka sthAna prA. li. | bhAratamAM koMgresanI jIta thaI. zuM zuM tALIonA gagana gajAvatA 1/24, asaphaalI roDa, nyU dilhI-110002. | mIrAbahena navI sarakAranA vadhu 6 ke gaDagaDATa vacce AgasTa Email : delhi@orientalblackswan.com anAja ugADo' AMdolananAM che mahinAmAM 'hiMda choDo' TharAva | prathama AvRtti-2014, pRSTha 535. kiMmata rUA. 950. salAhakAra nImAyAM. mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra * daMDanI zakti karatAM premanI zakti hajAragaNI prabhAvazALI ane sthAyI hoya che sadhyAtrIo vizeSAMka a #E mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaMka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka 2 mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka = mahAtmA
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahobhAgI pRSTha 94 % prabuddha jIvanaH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka % phebruArI 2016 | 5 |SAMka : jInA sahayAtrIo vizeSAMka - mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA 16 oNgasTa 1946, "sIdhAM pagalAM" dina. kalakattAmAM kAramAM varSa jIvavAnI IcchA marI paravArI hatI. zuM thavAnuM che teno jANe zA OM ramakhANa zarU thayAM. bApue sevAgrAmathI lakhyuM, 'AMtarika kalahanI bApune khyAla AvI gayo hato chatAM bApu prayatnapUrvaka khuza rahetA. A to zarUAta che."kTobaramAM teo kalakattAthI noAkhalI, 'te divasomAM bApune joIne chAtI phATI jatI' mIrAbahane lakhyuM bihAra ane dilhInA ramakhANagrasta vistAromAM pharyA. zAMti che. tyAre mIrAbahena 1947nA oNkTobara mahinAmAM tabiyata 6 sthApavAnI temanI jIvaleNa mathAmaNa hRdayavidAraka hatI. 1947nA batAvavA dilhI AvyA hatAM. bApu satata ramakhANagrasta vistAromAM che phebruArImAM aMgrejoe 1948mAM bhAratane sattA soMpI devAnuM jAhera pharatA, nirAzritone maLavA jatA, bhAratamAM rahelA muslimono bhaya che karyuM. mIrAbahenane badhA samAcAra maLatA hatA. dareka divasa AgalA dUra karavA mathatA. 4 divasathI vadhu kharAba jato hato. koMgresanI bhAratane akhaMDa rAkhavAnI DisembaranI 18mI tArIkhe mIrAbahena pazuloka pAchA gayA. bApu zuM He mathAmaNa, jhINAnI jIda, bhayAnaka kaleAma, bApunA zAMti sAthe gALelA traNa mahinAnI mahAmUlI mUDI temanI sAthe hatI. je sthApavA mATenA havAtiyAM ane ema karatAM hiMdu rASTravAdIonI 1948no jAnyuArI mahino zarU thayo. hiMdu-muslimo vaccenI re huM duzmanI vahorI levI-bApu motanA khapparamAM homAvA jaI rahyA hiMsA aTakavAnuM nAma letI na hatI. bApue upavAsa para UtaravAno huM OM hatA? nirNaya lIdho che tevA samAcAra AvatAM mIrAbahenano jIva paDIke mIrAbahene bIjo Azrama zarU karyo hato. pahelo 'kisAna baMdhAyo. 16 jAnyuArIe bApue mIrAbahenane lakhyuM, "huM upavAsa $ Azrama' hato, A navA AzramanuM nAma rAkhyuM 'pazuloka'. ahIM karuM chuM eTale ahIM doDI na AvatI. huM jene yajJa kahuM chuM te pramANe che , apaMga, vasUkI gayelA Dhorane Azraya apAto. badhI bAjuthI dareka strIpuruSe potAne sthAne ja rahIne potAnI pharaja bajAvavI zuM hatotsAha thayelA bApue mIrAbahenane utsAha Apyo, 'tAruM kendra joIe.' RE jovA AvIza." paNa patromAM temanI nirAzA paNa jhalakatI : 'A mIrAbahena prArthanAmaya citte potAnA kAmamAM magna rahyAM, ne zo ke bhAratamAM mAruM sthAna nathI.' lohiyALa bhAgalA, navA netAonI hatAM tyAM ja rahyAM. traNa ja divasamAM A yajJanuM pariNAma dekhAyuM. je huM yAMtrika ne lazkarIyugane AvakAravAnI taiyArI-bApu trAsa pAmatA jarA vadhAre pAkA pAyA para komI zAMti pAchI AvI. 19 jAnyuArI 2 kaeN hatA. "mArI vikendrita arthataMtra ane ni:zastrIkaraNanI vAto badhAne 1948nA divase upavAsa choDI bApue patra lakhyo, "mIrA, badhI je che avyavahAru lAge che. mArA zabdanI koI kiMmata nathI.' bApunA ciMtA dUra thaI che." $ zabdomAMthI TapakatI vedanAthI mIrAbahenano jIva kapAto. temane paNa 20mI jAnyuArIe ja prArthanAsabhAmAM bApunA AsanathI che 8 thatuM, bApu himAlayamAM AvIne rahe to sAruM. temaNe bApu mATe thoDe dUra ja bomba phUTyo. bApu svastha rahyA. mIrAbahena paNa svastha jai phu yogya jagyA zodhavA mAMDI, paNa nIce paristhiti vikaTa hatI. bApu thaI kAme lAgyAM. kAma paNa ochuM na hatuM. navI gamANa banAvavAnI kuM bhAra nIkaLI zake tevI zakyatA nahIMvat hatI. hatI. kAryakaro mATe ghara banI rahyAM hatAM. mIrAbahenanI jhUMpaDI taiyAra all ke bApue bhAgalA viruddha AMdolana na karyuM tethI ghaNAM temanA para thavA AvI hatI. dareka cIjanI dekharekha rAkhavAnI hatI. huM nArAja che. nArAja na hoya tevA paNa bApunuM valaNa pUruM samajI 30mI jAnyuArIe kendra sarakAra taraphathI eka adhikArI hai maiM zakyA nathI. paNa mIrAbahena bApunA manane spaSTa vAMcI zakyAM gozALAnAM bIjAM makAno mATe jagyA jovA AvyA. Akho pradeza je che. temaNe lakhyuM che, "bApune spaSTa jaNAyuM hatuM ke muslima lIganA temane batAvavA ane pote pasaMda karelI jagyA zA mATe sauthI vadhu che 6 "sIdhAM pagalAM"nA himAyatI jUthathI herAna ane pote A taka jhaDapI anukULa che te samajAvavA mIrAbahena temane hAthI para pharavA laI nahIM le to bhAgalAnI yojanA pramANenuM khaMDita hiMda paNa hAthamAMthI gayA. sAMje mIrAbahena pAchA AvyAM. adhikArI RSikeza gayA. sarakI jaze evA bhayathI grasta koMgresI pradhAno temaNe je karyuM tethI sAMjanuM bhojana laI mIrAbahena UThyAM ja hatAM tyAM kharabacaDA , bIjuM karI zake tema na hatA." paNa bApu prajAnI adalAbadalInI rastA para UchaLatI eka jIpa AvIne UbhI rahI. temAMthI pazulokanA $ viruddha hatA. vaLI temanuM kahevuM ema paNa hatuM ke tophAnI tattvonA mANaso ane dilhInA adhikArI mIrAbahena tarapha doDI AvyA. je huM dabANathI bhAgalA pADavAnA badale aMgrejo vidAya le pachI bhAgalA dabAyelA DUsakA sAthe koI bolyuM, 'bApunI hatyA thaI che...' TUM pADIe. paNa paristhiti hAthamAM na hatI. mIrAbahena AghAtathI jaDa banI gayA. "bApu, bApu, Akhare bhayAnaka lohiyALa UthalapAthalo vacce AjhAdI AvI. bApu tyAre A banIne ja rahyuM." vRkSonA jhUMDa vaccethI dekhAtA AkAzamAM tArA huM huM paNa ramakhANagrasta vistAromAM pharatA hatA. mIrAbahenane paNa camakI rahyA hatA. e zAMta AkAzamAM bApuno mukta AtmA vilIna huM medAnomAM javAnuM mana na thayuM. AjhAdI vizeno, lokazAhI vizeno, thaI gayo hato? hA, bApu jarUra tyAM pahoMcyA che. ane bApu ahIM huM hiMdustAnanA bhAvi vizeno bApuno bhrama bhAMgI gayo hato. 125 mArI pAse paNa che. AghAta osaryo tyAre mIrAbahena raDyAM nahIM. huM mahAtmA gAMdhIjInI saMdhyAtra * zAMta tAkAta vizvane halAvI mUkI zake che. sahayAtrIo vizeSAMka ane mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka da mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA jInA sahasthAzrIo viroSaka
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotmA gI phebruArI 2016 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka 6 pRSTha 95 | ' hSaka BE pUchyuM, "mRtyu tarata thayuM hatuM?' "hA. tarata ja.' prabhuno manomana bIjA divase teo kAme lAgI gayAM. je duniyAmAM bApu rahyA na teM upakAra mAnI mIrAbahena TaTTAra zarIre dhyAnamAM beThAM. kalAko hatA te duniyAmAM goThavAvuM agharuM hatuM. have bApune patro lakhavAnA haiM sudhI zarIra kaMpatuM rahyuM, paNa magaja zAMta hatuM. spaSTa paNa hatuM. nathI. have bApu mATe jagyA zodhavAnI nathI - paNa mana kahetuM hatuM, 6 bApunI yAtanAno A aMta hato. Isune krosa para jaDI dIdhA hatA have bApune zAMti ApavI joIe. potAnA ja baLa para UbhA rahetA tema bApunuM thayuM. mAnavajAti paranA premane kAraNe apAyeluM A zIkhavuM joIe. balidAna eLe javAnuM na hatuM. bApu jANatA ja hatA ke pote je bApunI hatyAnA deza para, duniyA para pracaMDa paDaghA paDyA. IcchatA hatA tenI prAptino A ja mArga hato. chellA patramAM duniyAnA khUNe khUNethI svajana gumAvyAno zoka nItarato hoya tevI zuM temaNe lakhyuM hatuM, "badhI ciMtA pUrI thaI che. teno A artha hato. zraddhAMjalio AvI. bApunA mArgane svIkAryA vinA duniyAno chUTako RSikezathI mANaso AvyA, "cAlo, ame tamane dilhI laI nathI evuM badhA ja mAnatA hatA. A samAcAra mIrAbahenane zAtA jaIzuM. paroDhiye agnidAha pahelAM pahoMcI jaIzuM.' pharI bApunA ApatA hatA. huM zabdo yAda AvyA, 'jyAM che tyAM ja rahe.' sAta varSa pahelAMnA teramA divase bApunA asthi padharAvavA dilhIthI alAhAbAda huM zabdo paNa yAda AvyA, 'AkharI darzanano koI artha nathI. je eka khAsa Trena javAnI hatI. pharIthI mIrAbahena para javAnuM dabANa ? AtmAne tuM cAhe che te tArI sAthe ja che." mIrAbahene hAtha joDI AvyuM, pharIthI teo na gayAM. dilhIthI thoDAM asthi AvavAnAM hatAM, kahyuM, 'AbhAra, paNa huM ahIM ja rahIza." te mIrAbahenanA hAthe padharAvAya tevI tyAMnA lokonI IcchA hatI. eka puNya smaraNa = mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA tA. 16-12-2015nA aMkamAM zrI mIrAbahena (menDelIna gAMdhI uparanA pustako lIdhA. | sleIDa) gAMdhIjI pAse kevI rIte AvyA, tenA aMgeno bahu sarasa tyArabAda huM mIrAMbahenane 1951nA eprila-me mahinAmAM maLyo. lekha che. e lekha lakhanAra zrI sonala parIkhane mArA abhinaMdana. ane mIrAMbahena to gaDhavAla jillAmAM cheka upara eka jagA para paraMtu, mane zrI mIrAbahena bahu yAda AvI gayA, kAraNa ke temaNe Azrama bAMdhelo ane tyAM teo gAyo rAkhatA hatA. te jagA | 1951-paramAM huM mArA jIvananA koI kAryamAM bahu ja hatAza thaI bhilaMgaNA velI (khINa) pAse AvelI. ane zrI mIrAbahena e ja| | gayelo, tyAre himAlaya javAnI icchA thayelI ane mArA khAsa jagyAe rahetA te jagyAthI savAre sUrya uge e pahelAM kedAranAtha | mitro mane amadAvAda maLyA. e loko himAlayamAM 2SIkeza pAse parvatanAM spaSTa darzana thatAM. rahetA zrI mIrAbahenane maLIne AvelA ane zrI mIrAbahene temane zrI mIrAbahenane mane AvakAryo ane emanA manamAM gAMdhInA | che | kaheluM ke, temane koI bhaNelAM ane kAma karI zake evA juvAna vicAranA pracAra mATe eka pravAsa karavo ema nakkI kareluM. ane huM vyaktine madadanIza tarIke rAkhavA che. meM tarata ja A aMge zrI enA aMgenI patrikA karelI. te patrikAnuM nAma ApeluM 'bApurAja mIrAbahenane patra lakhyo ane emAM pU. morArajIbhAI desAI patrikA'. huM mIrAbahenanI sAthe pravAsamAM nIkaLI paDato. teo sAthe kAma kareluM te (muMbaI sarakAranA gRhamaMtrI ane mahesula maMtrI ghoDA para besatA joDe eka ghoDA calAvanAra vyakti raheto ane $ hatA) repharansa paNa Apyo. zrI mIrAbahenane e patra 28SIkezamAM eka huM ema ame gAme-gAma jatAM. eka thALI vagADIne huM badhAne che OM maLyo ane temaNe pote ja morArajIbhAIne patra lakhyo ane jANavA jaNAvato ke gAMdhIjInA ziSya mIrAMbahena ahiMyA AvyA che ane je mAgeluM ke, mArA putranI hakIkata sAcI che ke nahIM. pU. teo hindustAnamAM bApurAjanA vicArano pracAra karavA mAge che. | morArajIbhAIe temane hakAramAM javAba Apelo ane mane paNa 'bApurAja' eTale badhI ja rIte gAMdhIjInA vicArone AvarI leto e javAbanI nakala bIDelI. teo khUba jANItA eTale zrI eka vicAra. ame lagabhaga ekAda mahino AvI rIte pravAsamAM mIrAbahene mane pachI patra lakhyo ke huM temanI sAthe kAma karavA pharyA haIzuM. temAM takalIpha mArA karatA mIrAbahenane vadhu paDatI. taiyAra houM to mAre 28 SIkeza pAse Avela himAlayanA TaherI loko temane khUba AvakAra ApatA. te vakhate mIrAbahenane mAthA | | gaDhavAla jillAmAM TaherI pAse mIrAbahena kAma kare che tyAM para vALa nahotA. temanA vALa kADhI nAkhelAM, kAraNa ke bApunI pahoMcavAnuM che. ane daherImAM mIrAbahena kAma kare che tyAM pahoMcavA 1948nI 30mI jAnyuArIe hatyA thayA pachI temaNe nakkI kareluM chuM mATe meM badhI taiyArI karI, puratA garama kapaDAM lIdhA ane keTalAka (vadhu mATe juo anusaMdhAna pAnuM 96). # mahAtmA gAMdhIjInA sahadhyAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra '* garIbI badanasIbI nathI, mAnavasarjita SaDayaMtra che. 1 sahayAtrIo vizeSAMka
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahIbhI gI pRSTha 96 % prabuddha jIvanaH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka phebruArI 2016, SAMka : ke tAMbAnA kuMbhamAM asthi AvyAM. rAmadhUna karatA mitro sAthe jaI "eka vizALa nATakano bhAga thaI mAre phALe AveluM kAma karyuM ? huM mIrAbahene RSikeza jaI vegathI vahetI gaMgAnA pavitra jaLamAM jAuM." A vicAra have mIrAbahenanA jIvananA kendramAM sthira thayo. 6 asthi padharAvyAM. prakRtino sarvavyApI prema manuSyanA avazeSone 1948thI 1960nAM varSo mIrAbahene bApu vinAnA bhAratamAM gALyAM. 6 meM kevI rIte potAnAmAM samAvI le che tenI A pAvana anubhUti hatI. A badho samaya teo rAjakAraNathI alipta, himAlayanA pahADomAM 8 phebruArImAM teo dilhI gayAM. javAharalAla ane kAma karatA rahyAM. kisAna Azrama ane pazuloka uparAMta bApugrAma, che vallabhabhAInA phikkA caherA ane mauna vyathA joyA na jAya tevA hatA. gopAla Azrama jevA Azramo sthApyA. kAzmIra, kumAu ane gaDhavAla che de temanI sAthe cUpacApa thoDo samaya vitAvImIrAbahena bApunA agnisaMskAra pradezomAM pharatA rahyAM. jaMgalo kapAtA joI temane khUba du:kha thatuM. zuM karyA hatAM te sthaLe gayAM. dareka jagyAe gherI zUnyatA hatI. dareka vyakti "samathiMga roMga Ina himAlayA' nAmanA eka lekhamAM temaNe A BE jANe potAnA ja zokamAM DUbelI hatI. pravRtti keTalI aniSTa che, duHkhadAyaka che te jaNAvyuM che. OM mIrAbahena potAnA priya pahADomAM pAchA AvyAM. prakRti mRtyuno 1960mAM teo IMglenDa gayAM. tyAMthI osTriyA cAlyA gayAM. 6 zoka karatI nathI, kAraNa ke prakRtimAM mRtyu jevuM kaMI che ja nahIM. jIvananA chellAM bAvIsa varSa temaNe viyenAmAM vItAvyAM. A samayanuM huM mIrAbahena mATe paNa bApunA mRtyu jevuM kaMI hatuM nahIM. bApu temanA varNana temanI AtmakathAmAM nathI, paNa ApaNe kalpI zakIe ke cakra OM AtmAmAM prakAzatA ja hatA. pUruM thayuM hatuM-bithovanathI romA rolAM, romA rolAMthI gAMdhI ane XXX gAMdhIthI bithovana. je jaMgalomAM ghUmatA bithovane potAnI amara che 'puNya smaraNa....anusaMdhAna pAnA 95thI cAluM, ke temaNe muMDana karavuM. zarIre majabUta hovAne kAraNe teo ghoDA tema patra lakhyo. mAro satata patravyavahAra mIrAbahena sAthe cAlato | para besatA ane ghoDAnuM nAma hatuM "mAnA'. eTalo sarasa tAlIma ane emanI kalpanAnuM bApurAja e lAvavA mATe je pracAra karavo pAmelo ghoDo hato ke dUrathI bUma pADIe ke "mAnA...mAnA' ahIMyA joIe te pracAra huM karato. eTalAmAM ja vinobAjInuM bhUdAna 8 Ava to 500 vAra dUra hoya to te pAse Ave. pazuo mATeno AMdolana zarU thayuM. ane zrI nArAyaNabhAI desAI gujarAtanA i mIrAbahenano prema ghaNo moTo eTale ja emaNe himAlayanA pahelA ja padayAtrI vicAranA pracAra mATe nIkaLelA. temaNe mane AzramanuM nAma 'pazuloka' pADeluM. huM temanI sAthe pravAsamAM tathA kahevaDAvyuM ane huM zrI nArAyaNabhAI desAInI bhUdAna yAtrAmAM che RSIkezamAM 8-9 mahinA rahyo hoiza. ane mane khUba tAva pahelA sAthI banyo. ane huM temane paMcamahAla jillAnA eka Avyo. tyAM upacAra karAvyA, paraMtu te tAva na maTavAne kAraNe mathaka upara maLyo. ane tyArathI emanI joDe thoDoka vakhata bhUdAnanuM mIrIbahene jaladIthI TapAla maLI jAya e rIte pU. morArajIbhAIne kAma karyuM. paraMtu mAruM jIvana mATe Arthika rIte calAvavuM hatuM. uparAMta | kAgaLa lakhyo ane mane tAva Avato hato te badhI vAta lakhI. pU. mArA pitAjInI IcchA mArA lagna karAvavAnI hatI. yogAnuyoga che morArajIbhAIe tArathI javAba Apyo ke sUryakAntane jaladIthI mArA pitAjInA najIkanA mitra muMbaI rahetA hatA. paramAnaMda amadAvAda mokalo ane huM 1951nA me mahinAmAM kharA tApamAM kuMvarajI kApaDIyAnI dIkarI aMge temane paNa koI sArA jamAInI Trena mAraphata amadAvAda pAcho Avyo. ane mArA kuTuMbe, mArA jarUra hatI. ane e rIte amArA baMneno vivAha thayo ane pachI pheM | mAtA-pitAjI hayAta hatA. teoe mArI sAravAra haoNspiTalamAM tarata ja muMbaImAM lagna 9mI Dise. 1953mAM thayuM. e lagnamAM pU dAkhala karIne sAjo karyo ane huM sAjo thayA pachI koI kAmanI morArajIbhAI desAI hAjara hatA. svAmI AnaMdajI hAjara hatA. 8 zodhamAM hato. | amAruM lagnajIvana 57 varSa cAlyuM. paNa lAMbA lagnajIvana pachI, e daramyAna amadAvAdanA mIlamAlika zrI jayakriSaNa 7mI eprIla-2012nA roja gItAnuM avasAna thayuM. amAre be harIvallabhadAsa vidhAnasabhAmAM cUMTAyelA. teo eka sahAyaka putro che. moTo DaoNkTara che darzana ane patnInuM nAma phAlganI, 4 maMtrInI zodhamAM hatA. ane pU. morArajIbhAIe mAro repharansa nAnA dIkarAnuM nAma AnaMda che, tenI patnInuM nAma anurAdhA che, mokalyo. eTale mane amadAvAdamAM maLavA bolAvyo, kAraNa ke temane be saMtAna che, mIhIra (26 varSa) ane virAja (24) varSa temanI mIla amadAvAdamAM hatI. ane teo zAhIbAgamAM rahetA ane apariNita che, ane te badhA amerikAmAM rahe che. hatA. temanA kahevAthI tarata ja maMtrI tarIke dAkhala thayo. te vAta -sUryakAnta parIkha (svAtaMtrya senAnI) mIrAbahenane pahoMcADavAmAM AvI. ane temane bahu sAruM lAgyuM | mobAIla : 9898003996 mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA saMsthAtrIo vizeSAMka : mahAtmA ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka B mahAtmA gAMdhIjInA sahyA-trIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka BA mahAtmA " mahAtmA gAMdhIjInI saMsthAmAM 0 thoDuM adhyayana, ghaNA badhA upadezathI bahetara che. sahayAtrIo vizeSAMka ja
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotmA gI phebruArI 2016 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka kra pRSTha 97 s' hSaka ja gajaba # svarAvali racI hatI, te jaMgalomAM thaIne vahetI havAmAM mIrAbahene bhUlAI gayo hato ane mIrAbahena mahAtmAmaya banIne rahyA zAka AyuSyano zeSa tabakko vItAvyo. hatAM. pRthvIsiMhane joI jAgeluM temanuM strItva pRthvIsiMha jatAM 1982nA julAI mahinAmAM 90 varSanI uMmare mIrAbahena mRtyu bujhAI gayuM. mahAtmA gAMdhInI ciravidAya pachI, temanA vagaranA E pAmyAM. temanA sAmAnamAMthI maLI AvI 'dha spIrITa oNpha bithovana' bhAratamAM temanuM kAma agiyAreka varSa karI mIrAbahena pharI cAlyA ke je nAmanI apragaTa, hastalikhita jIvanakathA. gayAM bithovana pAse. paNa bithovana to nirAkAra sUrAvali che ricarDa eTanabaronI philma "gAMdhI', mIrAbahenanA mRtyunA thoDA hato, gAMdhI nakkara vyakti hatA. zuM hatuM mahAtmA ane huM OM ja mahinA pachI rilIjha thaI hatI. temAM gerAlDIna jemsa nAmanI mIrAbahenanI maitrInuM satya? evuM lAge che jANe mIrAbahena $ abhinetrIe mIrAbahenanI bhUmikA karI hatI. mahAtmA gAMdhImAM janmyAM ane temanA mRtyu sAthe mRtyu pAmyAM. satyanA upAsaka mahAtmA gAMdhInI A mitra, ziSyA, putrI, yuropathI AvelAM misa sleDa, mahAtmAnI mIrA banyAM ane re saMginInuM potAnuM satya zuM hatuM te ApaNe jANavA pAmavAnA nathI. temanA mRtyu pachI pharI misa sleDa banI yuropa cAlyA gayAM. ke huM mahAtmA gAMdhI jemane potAnA pAMcamA putra kahetA te jamanAlAla rahI eka sugaMdha. ghIno dIvo bujhAya pachI maMdiranI havAmAM huM bajAje mIrAbahenane zraddhAMjali ApatAM lakheluM, "thoDI bhUlo, mahAna phelAtI hoya tevI sugaMdha. mahAtmA ane mIrAnI ananya maitrInI # samarpaNa, acala niSThA." "Ina lava vitha mahAtmA' lekhamAM A pavitra sugaMdhanuM varNana karavuM azakya che. emanA ekyane, huM khuzavaMtasiMhe 2005mAM mahAtmA gAMdhI ane mIrAbahenanA saMbaMdhane emanI vedanAne namrapaNe anubhavavAnI mAtra eka nAnI koziza 2 be 'phasTreTeDa sekasyuAlITI'no saMgharSa kahyo hato. ApaNe to karI zakIe. taruNa meDalinano pahelo bhaktipUrNa prema bithovana para (saMpUrNa) zI DhoLAyo hato. mahAtmA gAMdhI pAse AvyA tyArathI bithovana mobAIla : 09211400688 = mahAtmA gAMdhIjInI saMdhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA saMkyAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka ja mahAtmA ...ane have A pustaka vize thoDI ajANI paNa jarUrI vAto.... to A hatI mahAtmA ane mIrAnI ananya maitrInI vAta. je ane vedanApUrNa paNa rahyA hatA. mIrAbahenamAM rahelA athAka khaMta pustaka nimitte A vAto thaI tenuM nAma che "bilaveDa bApu-dha ane niSThA mahAtmA gAMdhIne atyaMta priya evA guNo hatA, paNa gAMdhI-mIrA korasponDansa.' temano 'obbesIva' prakArano prema ane vyaktipUjA mahAtmA gAMdhIne meM - A pustakamAM saMgrahAyA che mIrAbahena ane mahAtmA gAMdhIe akaLAvatAM. baMne patralekhana kalAmAM nipUNa hatAM ane kadAca bolavA meM ekabIjA para lakhelA seMkaDo patro. mIrAbahene bhArata AvavAno karatA likhita rUpe vadhAre sArI rIte vyakta thatAM, tethI temanA patro saMkalpa karyo tyArathI mAMDIne mahAtmA gAMdhI mRtyu pAmyA tenA thoDA ane A pustaka; itihAsamAM rasa dharAvanArAo ke saMzodhako- re divaso agAu sudhI eTale ke lagabhaga covIsa varSa daramyAna A vidvAnone AkarSe che teTaluM ja jIvanamAM, jaTila mAnavamanamAM ane patravyavahAra thayo che. pa35 pAnAM ane ATha prakaraNamAM A patro saMbaMdhonI saMkulatAmAM rasa dharAvanArane paNa sparze che. je vaheMcavAmAM AvyA che. dareka prakaraNamAM je te tabakkA vize vAcakane tridIpa suhRda sAbaramatI Azrama, amadAvAdamAM kAma kare che avagata karavAmAM AvyA che. TUMkamAM chatAM mULabhUta samaja ApatI ane thomasa vebara osTreliyAnI eka yunivarsiTImAM samAjazAstra re A mAhitI vAcakane AgaLanA vAcana mATeno pAyo pUro pADI ane saMzodhana sAthe saMkaLAyelA che. de che, ane tyAra pachI vAcakane patro ane patralekhako sAthe lekha lakhavA mATe meM upayogamAM lIdhelAM anya pustako nIce vAcanavihAra karavA mukta karI de che. | pramANe che : | patrone saMkalita karanAra che tridIpa suhRda ane thomasa vebara. * a spiriTsa pilagrimeja - mIrAbahenanI AtmakathA A baMne mahAtmA gAMdhInA sAhityakSetre jANItAM ane AdarapUrvaka prakAzana varSa 1960 | levAtAM nAmo che. prakAzaka che orienTa blekasvAna, mUlya rUA. * eka sAdhikAnI jIvanayAtrA - vanamALA desAI 950. prathama AvRtti 2014. prakAzaka navajIvana - prakAzana varSa 1969 mahAtmA gAMdhI ane mIrAbahenanA saMbaMdho nikaTanA, lAMbA, * mIrA enDa dha mahAtmA - sudhIra ThAkara premapUrNa, samajadArInA UMcA stara para rahelA ane chatAM jaTila prakAzaka peMgvina - prakAzana varSa 2094 ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra . * prazaMsAnI bhUkha e lokone ja hoya che jemanI lAyakAta ochI hoya che. 1 sahayAtrIo vizeSAMka ja
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahImA gI pRSTha 98 % prabuddha jIvanaH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka phebruArI 2016, mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA prabuddha jIvana kAla-Aja-kAla 1 DaoN. sejala zAha gaIkAla. etihAsika upayogitA ghaNI agatyanI che. ApaNAM somavAra tA. 26-01-1931 kiMmatI pustakono, ApaNAM saMgharela itihAsano, ane jaina sAhityanuM vikAsa-darzanA ApaNI sAhitya samRddhino jharo jagatane aNajANyo rahe lekhakaH sarvadamana. to tenuM astitva kazA lAbhanuM nathI. ane sAhitya pracAranI dareka prajA, dareka rASTra temaja pratyeka dharmanA anuyAyIo bAbatamAM ApaNe keTaleka aMze khristIonI rItinItinuM potAnuM sAhitya saMghare che temAM agatyano hetu rahelo che. anukaraNa karIe to te bhaviSyamAM ati lAbhadAyI nIvaDyA sAhitya e dareka prajAnA jIvana vikAsano, raheNI vinA nahIM rahe. khristIonuM sarva mAnya bAIbala lagabhaga kaheNIno ane temanI sarjana zaktino ariso che. koI 700 bhASAmAM lakhAyeluM che. duniyAnA saMgraha sthAnomAM ke paNa prajAnA bhUtakALanA abhyAsakane te prajAnA pustaka bhaMDAromAM bAIbala hovAnuM ja; te ni:zaMka bInA sAhityamAMthI bhUta mAnasanuM pratibiMba jarUra avalokavA che. A rIte ApaNAM mahApuruSonAM vacano sau koI jhIle, maLaze. amuka prajA rASTra vikAsamAM, vizva saMskRtimAM ane ane grahe tevI bhAvanA dhArIne sAhitya vikAsanAM sAMprata mAnava jAtanA hitamAM zuM phALo ApI rahela che te jANavA rUMdhana pratye durlakSya rAkhavuM na ghaTe. sAhitya viSayaka ApaNI tenuM sAhitya amUlya sAdhana che. ane A uparokta kAraNathI keTalIka saMkucitatAomAM atyaMta parivartananI AvazyakatA ja sAhityano vikAsa karavo e dhArmika keLavaNI. che. keTalAka bhaMDAro amuka eka Avazyaka kartavya che. dina Na , kir. sAdhuonAM nAmathI ane sUcanathI sAhitya ane saMskAra siMcana muMbaI jena yuvaka saMgha patrikA. ja cAle eTale temAMnI prato anya vAlmikI, vyAsa ane homaranAM munirAjone na apAya evI pata 80 nA mahA murya , mahA kAvyomAMthI Aje sakaLa paristhiti aneka ThekANe cAle che. jagata preraNA pI rahyuM che, ane te akhUTa jharAmAMthI aneka koI sAhityano tRSAtura ApaNA sAhitya ovAre sudhArasa kavio, aneka kalpanA kuzaLa lekhako duniyAnAM dardIone pIvA mathato hoya temAM tene niSphaLatA maLI che tevAM daSTAMto zAMti samarpI rahyA che. prajAnAM mAnasanuM kharekharuM ghaDatara nihALyAM che. AvI karUNAjanaka sthiti ApaNe kyAM sudhI AvA sAhityamAMthI ja thAya che. kRSNa gItA gAI arjunane calAvye rAkhazuM? prabodhI yuddha caDAvyo. guru rAmadAse mahAbhArata zravaNa AvI paristhitino vicAra karatAM mane keTalIka vyavahArU karAvI zIvAjIne dharmarakSA karavA preryo; ane AvAM aneka yojanAo jaDI te huM vAMcaka samakSa rajU karuM chuM. dRSTAMto ApaNI daSTimAM anekavAra Ave che. pradarzana, pariSada ane saMsada jaina sAhitya ane teno vikAsa Aje jagata eTaluM AgaLa vadhyuM che ke "jAherAta' e ApaNuM jaina sAhitya gujarAtI, saMskRta, prAkRta ane mAgadhI vyApAranuM ja nahi paraMtu sAhitya, kaLA, vijJAna sau koI bhASAmAM ghaNuM UMcuM sthAna bhogave che; ane sAhityanA viSayanuM Avazyaka aMga banyuM che. AvI jAherAto mATe taMbha rUpe manAya che. haju ApaNuM sAhitya aNavIkaryuM rASTrIya ane AMtararASTrIya pradarzano goThavavAmAM Ave che. che. jene sAhityane sAhitya sRSTimAM pradhAna pada apAvavuM pradarzanonA vistRta varNano vAMcI deza dezanAM mAnavIo hoya to jenone have vadhuvAra beThuM nahi pAlave. khaMbhAta, teno lAbha levA talase che. ane teja kAraNe sAhitya pradarzano pATaNa ane surata vi. sthaLoe jenonAM suMdara bhaMDAro hovAnuM bharAya te IcchanIya ane anumodanIya bInA che. dezavirati kahevAya che. jene tADapatro, zIlA lekho ane murtionI samAja amadAvAdamAM poSa mAsanI Akhare jenonuM sAhitya ghanA namukke manadvAra che, ane mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka da mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA iii jamanAdAsa amaracaMda kAMbI.. naka 1 mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra pustaka aMta:karaNane prakAzita kare che. tethI tenuM mulya ratno karatAM ghaNuM vadhAre che. sahayAtrIo vizeSAMka zA
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotmA ga phebruArI 2016 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka 6 pRSTha 99 | ka' )Saka kAra = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA pradarzana bhare che tenI jAherAta | jaimavAra tArA H-81 mukhI jaina yujaka kapa vjhakSa mAsikomAM suMdara sugrathita jaina sAhityano premI | jaina sAhityanuM vikAsa-darzana... gaLI pa ciMzaka nAM kanai pI jaa| ane AkarSaka vArtAo AvakAradAyaka lekhe che. paraMtu pradarzana, Ijha anai saH lakhAya, temaja ApaNAM te pradarzana kazA matabheda vinA ane amukane mATe ja kIrtino siddhAMtonuM gAMdhIjI, mahAdevabhAI ke kAkA kAlelakara jevAnI akhADo na banyuM hota to ThIka thAta. AvAM keTalAMye pradarzano zuddha ane saraLa DhabamAM nirUpaNa thAya to te samUha-mAnasane dvArA ApaNe ApaNI e aNamulI milkatano vikAsa asarakAraka jarUra nIvaDe. paraMtu A sUcanA amalamAM mukAya karI zakIe to ApaNe pharaja adA karI gaNAze. paraMtu te agAu ApaNe lekhakonI senA taiyAra karavI joIe. AvI rIte judAM pradarzano bharavAne badale kaoNnpharansanI jaina samAjanI dolatano sAhitya viSayaka saMzodhana kAryanA vArSika beThako vakhate sAhitya pradarzanano sarasa vibhAga rasikone ane tattvajJAnamAM rasa lenAra vidyArthIone lAbha rAkhavAmAM Ave to teno lAbha vadhAre sArI rIte ane sArI maLe to ja evA sainikonI kaMIka zakyatA kharI. saMkhyAmAM levAya te kathana nirvivAda che. ApaNo A prayoga Aja ane AvatI kAla saphaLa nIvaDe to vArSika sAhitya pariSada bharavI e zakya 1931mAM lakhAyela jaina sAhitya aMgeno A lekha eka jAgRti thaI paDaze; ane tevI pariSada dvArA ApaNe anya dharmanA sAthe sAhitya samaja vikasAvavA mATe jarUrI jaNAya che. Aje A 5 dhuraMdharo sAthe kazo vinimaya karI zakavA samartha banazuM teTaluM vizenI vAta karavAnuM eka kAraNa phebruArI mahinAmAM Ayojita ja nahIM paraMtu sAmAnya janatAnuM sAhityanI bAbatomAM sAhitya samAroha paNa che. dara be varSe yojAto A 23mo sAhitya | lakSa kheMcI zakIzuM. A sivAya AvA meLAvaDAo ApaNA samAroha che. jenuM eka dhyeya jaina sAhityamAM vidvAno vadhu ne vadhu samAjamAM sAhitya saMsadone ane kaMIka mArgadarzaka banatI saMzodhana kare enI jANa prajAnA vizALa varga sudhI pahoMce ane Literary Societiesne udbhava Apaze jenI sevAo samAroha bAda e rajU thayelA saMzodhana lekho pustaka rUpe prakAzita ApaNI sAhitya samRddhi paratve amUlya thaI paDaze. thAya che. jethI eka sAmagrI taiyAra thAya ane bhaviSyamAM vadhu hiMdanI sarakAre hamaNAM ja eka aitihAsika dastAvejonI saMzodhakone upayogI bane. Aje ApaNe jaina sAhityane mAtra dharma zodhakhaLa mATe maMDaLa nImyuM che. mArA jANavA mujaba temAM bhAvathI nahi paraMtu sAhityika bhAvathI paNa vicArIe. I.sa.nA che eka paNa jaina saMzodhaka nathI. AkhI manuSya jAtane bhUtakALa bAramA zatakamAM zarU thayelA prAcIna gujarAtI jaina sAhityano pravAha jANavAnI eka jAtanI mamatA hoya che ane te kAraNe jUnAM i.sa.nA 1450 thI 1600 sudhInA doDhaso varSanA gALAmAM vadhAre huM citro ane dastAvejonA Azcaryajanaka mUlya upaje che. jeno puSTa ane vegavALo jovA maLe che. A sAhityanA moTAbhAganA temanAM purAtana saMgraho mATe bhale gaurava le paraMtu tene mATe racanAkAra jaina sAdhuo hatA. jemAM bhaktibhAvanuM pramANa sAhajika re vizvanA sAdharaNa mAnavIne ochI ja ciMtA ke darakAra che! rIte ja vizeSa hoya paraMtu sAthe alaMkAra, bhASA samRddhi, varNananuM ApaNAM caritromAM, ApaNAM kAvyomAM, ApaNAM lAlitya ane aneka sAhitya prakAranI sabharatA paNa jovA maLe che. vyAkaraNamAM sau koI tyAre ja rasa le ke jyAre tenAM aNa kathAvastunuM vaividhya, camatkAranI abhuta zreNI, pAtronI anaMta mAgyAM dAna sAmAnya jana meLavI zake. ApaNAM bhaMDAro sRSTithI A sAhitya rasamaya banyuM che. paraMtu dharmanA nAma heThaLa A ane pustakAlayonI tapAsaNI mATe AvuM ja kamIzana sAhitya aMge pUratA pramANamAM carcA thaI nathI. evA samaye jaina ? nimAya ane teno ahevAla sUcana sAthe pragaTe to te jarUra zrAvakanI javAbadArI vadhI jAya che ke A sAhitya rasane ujAgara mArgadarzaka nivaDe. kare. Aje bhaMDAromAM ke vyaktio pAse aneka aprakAzita kRtio che sastu ane saraLa sAhitya che. jene ukelI prakAzita karavAnI che. zrutajJAnano mahimA jaina paraMtu Aje anya vyavasAyomAM guMthAyelA mANasane muzkela dharmamAM pahelethI ja che. pustakanA pUjana pAchaLa jJAnanI mahattA huM bAbatono nirAkaraNa karavA samaya nathI. Aja duniyAnI sthapAI che paraMtu ahIM be bAbata mahattvanI che. ApaNe mAtra dhArmika bajAramAM sastuM ane sAdI samajaNavALuM sAhitya vadhAre jJAna je sUtra rUpe pAThazALAmAM bhaNIe chIe tenI sAthe A vaMcAya che. ApaNAM pUjya puruSonAM cAritro mAMhethI ke sAhityane kaI rIte joDI zakIe ? bIjuM A sAhityane ukelavAnI zrIpALa ane caMdrarAjanA rAsAo mAMhethI hAlanA lokapriya bhASA aMge jJAna dharAvatA vidvAnonI keTalI saMkhyA ApaNI pAse mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra * satyAgraha eTale anaMta pairya, acaLa kSaddhA ane asIma AzA. sahayAtrIo vizeSAMka : ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahImA gI pRSTha 100 % prabuddha jIvanaH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dhra phebruArI 2016 = |Saka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA saMsthAstrIo vizeSAMka : mahAtmA the external. The internal is that realm of spiritual ends expressed in art, literajaina sAhitya samAroha, jJAnasatra yojIne paNa ApaNe kaoNronarI hadayaroga nivAraNa pustikAsaptaka ture, morals, and religion. The external in that comA jarUriyAtane pahoMcI nahi mAtra rU. 120mAM upalabdha plex of devices, che zakIe. dara vakhate vividha samagra vizva sAme hRdayaroganI bImArI Aje gaMbhIra svarUpa, techinques, mechanisms, sAhitya svarUpa aMge ke pachI jaina | na dhAraNa karI rahI che. yuvAno paNa eno zikAra banI rahyA che. and instrumentalities by sAhityanA itihAsa vize ke AvA saMjogomAM hRdayarogathI bacavA kevI sAvadhAnI rAkhavI joIe means of which we live. zuM A pachI sAhityakAro jevA aneka ane zikAra banyA pachI kevI sAravAra levI joIe te aMgenuM dareka manuSya be bhAgamAM hoya che. te 3 viSayo para kArya karavAnuM nimitta vistRta gAIDansa ApatI A sAta pustikAo DaoN. rameza eka AMtarika ane bIjuM bAhya sarjAya che. paraMtu e nimitte je | kApaDiyAe teyAra karI che. 50 varSanA potAnA tabIbI anubhavo vizva. je AMtarika vizva che te 6 vAtAvaraNa ApaNI vacce nirmANa ane "yunIvarsala hIliMga' kAryakramane kAraNe teo vizvabharamAM thAya che, tenAthI ApaNe evA pratiSThA pAmyA che. temanAM A pustako paDatara kiMmate prakAzaka gurjara kalA, sAhitya, naitikatA ane huM ghaDAvAnuM che ke e kAryane satata graMtharatna kAryAlaya ane DaoN. rameza kApaDiyAnA sahayogathI upalabdha dharmamAM vyakta thAya che ane je karatAM ja rahIe. e mATe ApaNe che. lagabhaga 300 rUpiyAnI kiMmata jeTalAM A sAta pustako kula bAhya vizva che te takanikI, sAhitya aMgenI samaja ane mAtra 120 rUpiyAmAM maLe che. mazIno, sAdhanonI saMkulatAmAM che lAgaNI baMne vikasAvavA paDaze. - sAhityamAM mAtra dhArmika vyakta thAya che. ApaNuM aMdaranuM che kaoNronarI hRdayaroga nivAraNa pustikAsaptaka vizva ApaNane TakAvI rAkhe che, huM viSayonI maryAdA nathI. caritra, 1. hRdayarogane oLakho ane aTakAvo rUA. 15 bAhya aneka laDato sAme laDavAnI itihAsa ane lokakathAnA kSetra 2. hRdayarogamAM tanAva ane tanAvaprabaMdha rUA. 15 tAkAta A aMdaranI cetanA Ape zuM sudhI Ano vikAsa thayo che. 3. hRdayarogamAM zavAsana ane dhyAna che. A cetanAno vikAsa lokakathAmAMthI je kathAnaka pasaMda 4. hRdayaroga ane AhAra - rUA. 20 samajaNathI thAya che ane samajaNa karAyuM che, tenuM kavie potAnI 5. hRdayaroga ane yunivarsala kAryakrama - rUA. 15 vAMcanathI keLavAya che. sAhityanI kalpanA zaktithI evuM to rUpAMtara 6. hRdayarogamAM vijJAna ane adhyAtma rUA. 22 aDhaLaka ApaNI ja samRddhithI karyuM che ke e kRti bhAvakane 7. vAraMvAra pUchAtA prazno rUA. 13 ApaNe aparicita chIe tethI ? viziSTa AnaMda Ape. kula chApelI kiMmatarUpiyA 120 moTI rakatA bIjI kaI hoI paraMtu vadhu nakalo kharIdanArane te nIcenI yojanA mujaba maLaze. 1931 thI Aje 2016 1. eka sAthe 50 ke tethI vadhu seTalenArane rUA. 90 lekhe, sudhImAM sAhitya aMgenI | ravAnagI kharca alaga je vAta varSo pahelAM thaI che, ke 6 paristhitimAM Avela badalAva 2. eka sAthe 50 ke tethI vadhu seTalenArane rUA. 90 lekhe, te kArya karavAnuM bAkI che tethI ja chuM kadAca bahu dhImo athavA purato ravAnagI kharca alaga lekha pharI ekavAra tamArI samakSa! ? nathI. jaina sAhitya ApaNI 3. eka sAthe 100 ke tethI vadhu seTalenArane rUA. 70 lekhe, A amUlya vArasAne jALavI ne saMskRti, vicAra, zraddhAne puSTa kare ravAnagI kharca alaga ApaNe ja ApanI oLakhathI che. ApaNA AvanArA samayamAM - vadhu mAhitI mATe saMparka karo : gurjara graMtharatna kAryAlaya vaMcita thaI jaIe te pahelAM. huM ApaNane A sAhitya TakAvaze, mArTina lyuthara kiMga-juniyaranI ratanapoLa nAkA sAme, gAMdhI mArga, amadAvAda-380 001. eka vAta yAda Ave che. 'Ev- | phona: 079 22144663, mobAIla: 09227044777.| mobAIla ery man lives in two Saa:goorjar@yahoo.com.Website: gurjarbooksonline.com 09821533702. realms: the internal and 'vaoNTsaapa naM. 9879500182, 9825268759. ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka me mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka B mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka BA mahAtmA - rUA. 20 zake ? mahAtmA gAMdhIjInI saMsthAmAM * asatya pratye asahakAra te mAnavInuM pavitra kartavya che. sahayAtrIo vizeSAMka
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotmA gI phebruArI 2016 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dda pRSTha 101 : hSaka para = mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInI sahadhyAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA ' zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA 81 mI paryuSaNa vyAkhyAnamALAnuM Ayojana | (tA. 10 sapTembara 2015 thI tA. 17 sapTembara 2015) | sAtamo divasaH tA. 16-9-2015: vyAkhyAna - teramuM * viSaya : samAdhi ko taMtra * vaktA : manISa modI paramAtmAnI stuti karIne ApaNe pApa kADhIe chIe $ [ maniSa modI temanA prapitAmahe sthApelI prakAzana peDhIno vahIvaTa saMbhALe che. temaNe muMbaI vidyApIThamAMthI bI.koma. ane elaela.bI.nI ? BE DIgrI meLavI che. varSa 2001mAM temane AcArya kuMdakuMda bhAratI taraphathI suvarNacaMdraka enAyata karAyo hato. saMskRta ane prAkRta bhASAnA BE aneka pustakono aMgrejI ane hindImAM anuvAda karyo che.] 6 maniSa modIe 'samAdhi taMtra kA rahasya' vize vyAkhyAna ApatAM ahesAsa hoya che ke bahAranA deharUpI piMjarAthI alaga chuM. vitarAga 6 hai jaNAvyuM hatuM ke cothI ane pAMcamI zatAbdImAM thaI gayelA AcArya avasthA zakaya nathI te bAbata jANe che. ghAtIyA karma to jyAre ? huM devanaMdI pUjyapAda Ibdopadeza ane ane samAdhitaMtra jevA graMthonI kapAze tyAre kapAze. tene samyakdarzana pAkyuM che tenAthI karma paNa zuM (c) racanA karI che. ISTapadeza prAthamika starano graMtha che. tyArapachI ghaTaze. tenA upalA stare samAdhitaMtrano graMtha che. dharma mokSa jevI abhuta trIjuM paramAtmA eTale ke jeNe badhA vikalponuM zamana karyuM che chesthiti apAvI zake che. tethI tenA mATe bhautika sukha apAvavAnuM ane mohanIya karmone kApI nAkhyA che. paramAtmA nirmaLa ane zuddha che che. sAmAnya che. AcArya sAdhanA mATe mana, vacana ane kAyAne khAsa che. rAgadveSa choDI dIdhA che. paramAtmA arihaMta ane siddha hoI zake che huM mahattva Ape che. AcAryanA graMtha vaidyasAramAM kAyAnI, vyAkaraNa che. bahirAtmA mamatAmAM rahe che. mamatA hoya tyAM samatA rahetI 6 graMthamAM vacananI temaja ISTopadezanA ane samAdhitaMtranAmAM mananI nathI. jyAre paramAtmA potAnAmAM lIna rahe che. temanI stuti karIne 6 zuM vAta che. bhaktithI zuM thavAnuM che? evI mAnyatA choDavI joIe. ApaNe pApa kApIe chIe ane puNya bhegA karIe chIe. narkamAM huM zuM vitarAganI bhaktithI ApaNAmAM vitarAga praveze che. bhagavAna javA rAgadveSa vadhAro ane svargamAM javA satkarma karo. mokSamAM javA huM ekamAtra sarvasva che evuM mAnIne prArthanA karo tyAre temAM kaI bhASA badhA vikalpo tajo. zrAvaka eTale je sAdhu banavA zrama kare te che. zuM bolo cho te gauNa che. kabUtara ke mAchalIne khavaDAvavAthI puNya zrAvaka cothA guNa sthAnamAM hoya che. ApaNe derAsara jazuM, pustako ? ke maLe che paNa tenAthI vadhAre agatyanuM bhAva zuddha rAkhavAnuM che. vAMcazuM ane upavAsa karazuM paNa tenAthI mokSa nahIM maLe. vItarAga ke che AtmAnA traNa prakAra che. paheluM bahirAtmA eTale zarIrane ja AtmA Ave e agatyanuM che. derAsara javuM sAruM che. paNa tenAthI AgaLa kema ? huM mAnavo. bahirAtmA haMmezAM mUMjhavaNamAM hoya che. temAM jIvana zarIra vadhAya tenuM vicAro ane prayatna karo. ISTopadezamAM zloka che ke je AtmA huM huM kendrita che ema mAne che. cetanA pratyenI jAgRti ochI che. Indriyo pratye jAge che te saMsAra pratye sue che. AtmA ane saMsAra baMne sAthe rAkhavA huM zuM capaLa, catura ane binabharosApAtra che. te sukhaduHkhane IndrIya muzkela che. AtmAne potAno mAnavAnuM choDo ane Indriyone poSavAnuM zuM AdhArita mAne che. zarIrane paNa potAnuM mAne che. bIjuM, aMtarAtmA choDo. tenAthI saMsAranA du:khomAMthI chUTI zakAze. AtmAnA guNa zabdAtIta huM mAne che ke A zarIra mAruM nathI, paraMtu kartavya che eTale saMsAranI che. tene anubhavathI samajI zakAya. AtmAmAM raho, vaso ane tenI pratIti chuM zuM javAbadArI adA karuM chuM ane vyavahAra nibhAvuM chuM. tene haMmezAM rAkho. A mArge ja mokSa maLaze. sAtamo divasaH tA. 16-9-2015 vyAkhyAna cauda * viSaya: mahAvIra ko saccI marNa * vaktA : vallabha bhaizAlI | zubha bhAvanArUpI sTezanathI pAcho na vaLo tyAMthI aMtaranI daSTinAM javAnI TikiTa kaDhAvI ogaLa vadho $ [vallabha bhaNazAlI sarasvatI ane dhyAnanA upAsaka che. enAma sikyuriTIsanA adhyakSa ane sahasthApaka che. globala vipazyanA phAunDezananA zuM TrasTI ane phlema ArTa yunivarsiTInA sthApaka DIrekTara che. teo cArTarDa ekAunTanTa ane kAyadAzAstranI DigrI paNa dharAve che.] vallabha bhaMsAlIe 'mahAvIra kA saccA mArga" e vize vyAkhyAna jJAnano arka ApaNe samajavAno che. mahAvIra kahe che ke huM jIvAtmA phU ApatAM jaNAvyuM hatuM ke sADA bAra varSanI tapazcaryA pachI kevaLajJAna hato ane tame haju jIvAtmA cho. meM bhavAtmAthI ahIM sudhI ? 6 prApta thayuM te bhagavAna mahAvIranA jIvananI zreSTha kSaNa hatI. temanA pahoMcavAno mArga zodhI kADhyo tenI vAta tamane kahuM chuM. tamAre ? mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra '* jijJAsA vinA jJAna nahI, du :kha vinA sukha nahI. | sahayAtrIo vizeSAMka kaw #E mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSuka ja mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka 2 mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahIbhI gI pRSTha 102 % prabuddha jIvanaH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka phebruArI 2016, 5 |Saka : tmiA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka mahAtmA gAMdhIjInA sahadhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInI sahacAtrIo vizeSAMka mahAtmA BE azubhamAMthI zubhabhAvamAM javAnuM che. tyAMthI zuddhabhAvamAM AgaLa bIjuM, azaraNa bhAva che. ApaNI aMdara jaI potAnuM zaraNuM levAnuM kA huM vadhavAnuM che. azubhamAMthI zubha javAnuM muzkela che tethI vadhu muzkela che. ekalAe ja yAtrA karavAnI che temAM mAtra aMdaranI jAgRti, karma ? mArga zubhabhAvamAMthI zuddhamArgamAM javAnuM che. mananI bahAra badhuM ane jJAnanuM zaraNa levAnuM che. paramAtmAnuM zaraNa paNa levAnuM nathI. huM kuM bhrAmaka ke ThagAI ja che. ApaNI Adato ArAma-sagavaDo zodhavAnI trIjuM, vizva che. bahAranI duniyAnI koI samasyA nathI. ApaNI E che. ApaNo svabhAva badalavo muzkela che. A jagata satata cAlyA aMdara paNa vizva che. vizva huM calAvuM chuM, huM boluM chuM ane huM ja A che chuM kare che. te aTakatuM nathI. huM ane anyo badalAI zakatA nathI. badhuM karuM chuM. bIjAnI burAI jovAmAM zuddhano mArga bhUlAI jAya che. che ke ApaNane rAge bAMdhI rAkhyA che. Avato bhava kevo haze? A traNa bhAvanA mATe anuciMtana ane anuprekSA e zabdo zAstromAM 3 huM sukhasagavaDo maLaze ane A janmanA rogono pIcho chUTaze? tenI che. ApaNe badhA badhI bAbatomAM hastakSepa karIe chIe paNa have SS ciMtA paNa che. rAga jIvamAM saMtAIne beTho che. rAgane ApaNe samAnatA keLavavAnI jarUra che. ApaNAM zAstromAM manoguptI, BE potAnI oLakha banAvI daIe chIe. ane te bhavo bhava cAle vacanaguptI ane kAyaguptI evA zabdo che. ApaNe cAlavAmAM sUtA, 6 ema IcchIe chIe. karmo pratyeno rAga paNa hoya che. mahAvIre kahyuM bolatA (niMdA ane kaDavA zabdo), ane bhojana sahita je letA ho kuM che ke mArI jema tame paNa mahAvIra banI zako cho. ApaNane gusso temAM dhyAna rAkhavAnI jarUra che. je A pramANe kare tene pApakarma ke huM Ave tyAre saMyama rAkhI zakIe chIe. te kAma mahAvIranA kAma baMdhAtuM nathI. A samatA che. tyArapachI pravAsa sAthe dhyAna rAkhavAnuM che samAna che paNa te ApaNe ekadhAruM karI zakatA nathI. zubhabhAva eka che. dhyAna zuM che? jIva che te jANe che te jue che ane samaje che. je ke sTezana che. tyAMthI ApaNe AgaLa vadhavAnuM che. tyAM javuM ane pAchuM tyArapachI je kare te cAritra che. cAritra dhyAna sivAya kazuM ja nathI. { AvavuM evuM karavAnuM nathI. zubha bhAvanA sTezanathI bahAranI dRSTi pravAsamAM AgaLa vadhatAM aMdaranI duniyAmAM rUpa, zabda, gaMdha, rasa, ja choDI aMdaranI eTale ke AtmA bhaNI gati karavAnI dRSTirUpI sparza ane vicAra cAlatA nathI. meM zAstra bhaNyA, navakAra uccAraNa huM TikiTa levAnI che. bahAra badhuM badalAyA kare che paNa ApaNI aMdara karyuM ane tIrthayAtrA karIne calaNa tyAM cAlatuM nathI. aMdaranI duniyAmAM 5 badhuM kAyamI ane nitya che. tethI ja te satya che. A pravAsamAM bhAthuM mAtra samatA ane jAgRti ja cAle che. aMdaranI bhASAmAM cAritra 6 huM ane sAmAna joIe te zuM hoI zake? tattvArtha sUtranA navamA kevaLa anubhavanuM ja nAma che. ApaNe vizvanuM eka zreSTha sUtra banAvyuM 6 adhyAyamAM bAra bhAvanAnI vAta che. manamAM je potAnI meLe jAge che. te e ke je paNa zreSTha karavA yogya che tenA mATe kAyotsarga 2 huM te bhAvanA che. udAharaNa tarIke pitAnI sevA karavAnI bhAvanA. karavuM. phu A pravAsamAM traNa bhAvanA jagADavAnI che. paheluM bahAranuM jagata zubhanI AgaLanuM sTezana che teno pravAsa zarU karo ane jIvanane 2 anitya che. bahAranA bhrama ke ThagAI bAbata pratye jAgRti rAkhavI. saphaLa banAvo. oThamo divasaH tA. 19-9-2015 vyAkhyAta paMdaramuM * viSaya : urdhvasaMgaharaM gIta * saMgItaH DaoN. rAhala joSI | urdhvagaharaM stotranI racanA bhadrabAhasvAmIe karI hatI { [ DaoN. rAhula jozI homiyopethImAM anustAnakanI DigrI dharAve che. teo mahArASTranA rAjyapAlanA mAnad tabIba che. temaNe saMgIta OM OM vizAradanI ane muMbaI vidyApIThamAMthI zAstrIya saMgItanA viSaya sAthe ema.e.nI DIgrI meLavI che. temaNe potAnA pitA DaoN. prakAza pheM ? jozI pAse saMgIta zIkhavAnI zarUAta karI hatI.] 2 DaoN. rAhula jozIe uvasagaraharaM stotrane alaga alaga rAgomAM ke A bALaka 100 varSano thaze. AThamA divase gharanA daravAjAnI chegAI saMbhaLAvyuM hatuM. temAM savAre gAvAno rAga-jaunapurI, bapore phrema paDI ane bALakanuM mRtyu thayuM hatuM. te daravAjA upara bilADInI che - gAvAno rAga-bhImapalAsa, ughavAmAM madada kare evo rAga-mAlakoza tasavIra hatI. huM ane sAMjano rAga yamana rAgano samAveza thato hato. uvasagarahara A banAvathI varAhamIhIrane bhAre AghAta lAgyo ane teo 6 stotrane ApaNe pArzvanAtha stotra tarIke paNa oLakhIe chIe. jaMgalamAM cAlyA gayA. bAdamAM temanuM mRtyu thayuM hatuM. bIjA janmamAM 5 zuM A stotranI racanA I. sa. pUrve 428mAM bhadrabAhu svAmIe karI jaMgI thaIne sahune herAna karatA hatA. tethI lokoe bhadrabAhu svAmIne zuM $ hatI. temanA bhAI varAhamIhIrane tyAM putrajanma thayo tyAre mukta karAvavAnI vinaMtI karI hatI. tyAre bhadrabAhu svAmIe A zuM ke bhadrasvAmIe ja kahyuM ke A bALaka sAta divasa ja jIvaze ane tenA stotranI racanA karI hatI. zarUAtamAM tenuM nAma upasarga stotra 2 mRtyumAM bilADI nimitta banaze. jyAre varAhamIhIre AgAhI karI hatuM. mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra . * mAnavI zIkhavA mAge, to bhUlomAMthI ghaNuM zIkhI zake. sahayAtrIo vizeSAMka ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka B mahAtmA gAMdhIjInA sahyA-trIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka BA mahAtmA "
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotmA gI phebruArI 2016 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dda pRSTha 103 : hSaka kAra = mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA | AMThamo divasaH tA. 19-9-2015 * vyAkhyAta soLamuM * viSaya : savva jIvI khamaMtu me...che kharuM ? * vaktA : padmazrI DaoN. kumArapALa desAI | jaina darzana eTale mANasa, pazupaMkhI ane prakRtinA astitvanuM darzana [ jaina sAhitya, ciMtana, adhyAtma, patrakAratva ane zikSaNa kSetramAM jANItA kumArapALa desAIe gujarAta sAhitya bhavananA DIrekTara ane ArTsa phekalTInA DIna jevA hoddA zobhAvyA che. temanA mArgadarzana heThaLa 20 karatAM vadhu vidyArthIoe pIeca.DI.nI DIgrI meLavI che. ? "gujarAta samAcAra' dainikamAM 41 varSathI "IMTa ane imArata" kolama lakhe che. temanA aneka pustakono anuvAda hindI ane aMgrejI ? chebhASAmAM thayo che.] jANItA ciMtaka kumArapALa desAIe "sarve jivA khamaMtu me... takalIpha ApavA badala 18,24,120 jIvonI mAphI mAMgavAmAM Ave zuM che kharuM?' vize vyAkhyAna ApatAM jaNAvyuM hatuM ke jaina darzananI che. jUnA jamAnAmAM gharanI divAla banAvatA kabUtara ane cakalI che 6 viziSTatA e che ke te vaizvikadarzana che. te darzana prANI ekatA puratuM mATe bakhola banAvavAmAM AvatI hatI. keTalAka loko varSamAM keTalA maryAdita nathI. temAM mANasa, pazupaMkhI ane prakRtinA astitvanuM vastro vAparavA tenuM paccakhANa letA hatA. agraNI udyogapati re $ darzana che. jaina dharmanA zAzvata siddhAMtone vartamAna jIvanamAM ujAgara kasturabhAI lAlabhAI varSamAM cAra dhotiyA ja vAparatA hatA. ApaNI huM chuM karavAmAM ane ArogyazAstrane samajAvavAmAM uNA utaryA chIe. aparigrahatA ane ahiMsAnI sUkSmatA che. A jANakArI jIvanamAM che * ApaNe zAkAhAranuM mahattva samajAvI zakyA hota to AjanA koI utarI nathI teno aphasosa che. ApaNA parivAromAM pahelI roTalI ? $ vivAdo sarjAyA nahota. mahAvIre kahyuM che ke jIvano vadha e tAro gAya ane kUtarA mATe rAkhavAmAM AvatI hatI. jANItA dAnavIra zuM ko potAno vadha che. manuSya ane prANIonA saMbaMdhono vicAra mAtra dIpacaMda gArDIne kIDIyAruM bharavAnuM bahu gamatuM hatuM. jANItA thiMkaranuM huM jaina dharmamAM thayo che. ahiMsAnA prazikSaNa mATe ApaNe pAThazALA vAkya che hiMsAnI zarUAta DAyanIMga Tebala paranA charIkAMTAthI huM zarU karavI joIe. gAMdhIjIe kahyuM che ke hiMsA karatAM ahiMsAnuM thAya che. 125 varSa pahelAM vIracaMda gAMdhIe amerikAmAM 'sAyansa 6 kuM baLa anekagaNuM vadhAre che, je lokoe prANIone mAtra bacAvavAnI opha ITIMga' vize upadeza Apyo hato. temaNe kahyuM che ke mAMsAhArathI 3 che ja nahIM paNa teonA jIvananI vAta karI che. amerikAnA jonsa prANI jevA thavAya che. jamatAM pahelAM hAtha dhovA joie. "yuno'e che robine mAMsAhAranA duSpariNAmo vize lakhyuM che. ApaNe evI tAjetaramAM phatavo bahAra pADIne jamatAM pahelAM hAtha dhovAno upadeza ke koI prayogazALA UbhI nathI karI ke jemAM hiMsAnA kharAba ane Apyo hato. 18 pApasthAnakamAM prANAtIta pApane pahelAM sthAnamAM hai huM ahiMsAnA sArA pariNAmo vize vaijJAnika rIte abhyAsa thAya ane mUkavAmAM AvyuM che. bIjA jIva upara dayA karIne tame potAnI jAtanuM chuM tenA tAraNo bahAra paDe ane AjanuM tArkika ane bauddhika jagata bhaluM karo cho. jIvadayAnI sAthe abhayadAnano mahimA che. pahelAM kAra che teno vicAra kare. A kAmamAM jaina samAje pahela karavAnI jarUra che. jJAna meLavIne pachI dayA karo. huM pAMjarApoLoe saMgaThIta thaIne prANIomAM thanAra rogono abhyAsa, A jagatamAM anAjanI taMgI mAMsAhArIone lIdhe che. hatyA r teo para thatA prayogo ane prANIo vizenA saMzodhananI vigato karatAM pahelAM maraghIne kama se kama traNa mAsa sudhI khavaDAvavuM paDe che. $ jagatane ApavI joIe. sAmAyika ane pratikramaNa karatAM pahelAM tethI bhUkhamaro dUra karavA badhAe zAkAhArI banavuM joIe. AcArAMga che 6 IriyAvAI sUtramAM dharmaArAdhanA mATe AvatAM rastAmAM koI jIvanI sUtranA prathama adhyAyamAM koIpaNa jIvanI hiMsA na karavI e zAzvata huM hiMsA ajANe thaI hoya to tenI kSamA mAgavAmAM Ave che. mANasanA dharma che. ahiMsA e bAhyAcAra nathI paNa jIvanazailI che. prANIonA re zuM cittamAM ahiMsAnA saMskAra mUkavAmAM Ave to pachI bahu vAMdho rakSaNanI javAbadArI ApaNI che. ApaNAmAM saMvedanA, samabhAva 8 Avato nathI. svAmInArAyaNa saMpradAyanA loko uttama zAkAhArI ane samAnatAnI AvazyakatA che. saMvedanA naSTa thAya to kuTuMba, che vAnagI ArogavA mAMsAhArIone bolAve che ane sAthe teone sneha, saMbaMdho ane saMskAra naSTa thaze. samabhAvano vistAra e jaina ? & resIpI laI javA Ape che. A rIte teo sIdhA hRdayamAM pesIne dharmanuM lakSaNa che. jaina dharma pALavA vaizvika darzana joIe. huM jagatano ? 8 zAkAhArano pracAra kare che. IMglenDamAM nItina mahetA nAmanA jaina aMza chuM evI bhAvanA keLavo. samAnatA eTale ke have dharmanA sthAno zuM hAIDapArkamAM mAMsAhArIone bolAvIne jaina vAnagIo jamADe upara dhananuM prabhutva vadhyuM che. ApaNAM dharmamAM puNyazrAvaka e ja zuM che. sAthe resIpI ApIne zAkAhArano pracAra kare che. temanI kirtI uttama puruSa che. ApaNe mahAvIra ane gautamanA anuyAyI tarIke 6 ke eka bakIMgahAma pelesa ane tyAMnI pArlAmenTa sudhI pahoMcI che. ekaThA thaIe to jIvonuM rakSaNa karI zakIzuM. 2 iriyAvAI sUtramAM nAnAmAM nAnA jaMtunI vAta che. temAM jaMtune mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra * virodhIne premathI jItI lo. sahayAtrIo viroSAMka : WB mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka ja mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka B mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka B mahAtmA
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahImA gI pRSTha 104 % prabuddha jIvanaH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka phebruArI 2016, bhAd-udbhAd (1). hovAya. tIvra saMvedanA dharAvatI koI paNa vyaktine jaina gaNavAmAM huM 'prabuddha jIvanane Ape keTaluM badhuM saMvAyuM che? saMvAdita banAvyuM vAMdho zo? sAro ane sAco mAnavI potAne jaina kahevaDAve to zuM che? saMskAryuM che? ane suprasiddha karyuM che? teno khyAla temanA temAM zI harakata? $ vAMcakoe lakhelA pratibhAvo parathI ane tenA phelAvA parathI Ave koI paNa dharma, tenI saMkucitatA kriyAkAMDa ke karmakAMDathI mukta ke thavAnI jarUra rahe. A duniyAmAM haju eka paNa taLAva evuM nathI ? OM ahIMno eka lekha prasiddha thayo tenAM bhAva-pratibhAvo deza ane zodhAyuM ke jene taLIye kAdava nA hoya! sthApita hito pratyeka dharmanI che @ duniyAmAMthI amane sAMpaDyA che. tethI to "prabuddha jIvana'nA ghora khodatAM rahe che, potAnuM Adhipatya jamAvatAM rahe che. tethI dharma che huM mahattvano khyAla Avyo. ApanI jahematane amArA namana... mUMjhAto-cUMthAto rahe che. A duniyAmAM samayAMtare keTalA badhA dharma, uM nakula bhAvasAra saMpradAyo pAMgaryA, sau potapotAnI vADAbaMdhI karatA rahyA. bhaugolika 5 vyavasthApaka, grAma svarAja saMgha,nIlapara-kaccha paristhitinI upekSA thatI rahI. je sthaLe, je dharma pAMgare te sthaLanA huM (2) vAtAvaraNanI asara to tenA para rahevAnI ja. zrImad rAjacaMdra, pU. gAMdhIjIthI be varSa moTA hatA. baMnne sUrya mULa vAta tIvra saMvedanAnI che. koInuM duHkha joI ApaNuM hRdaya ! 6 samAna tejasvI hatA te jANyuM, mANyuM. rAjacaMdra, gAMdhIjInAM jo pIgaLe to ApaNe jaina kahevAIe. mA. zrI sI. ke. mahetA ane ne AdhyAtmika mArgadarzaka hatA, ne bhIDamAM pU. gAMdhIjI, zrImanuM temanA bhANeja bhAratIbena mArI dRSTie savAyA jaina puravAra $ mArgadarzana meLavatA e vAta tamArA tulanAtmaka abhyAsathI jANavA thayA.mArI putrInI vedanAmAM temane potAnI putrIdekhAI. temaNe huM maLI. vaLI, A baMnne RtaMbharA prajJAnAM svAmI, chatAM, gRhasthI , tamArI bhalAmaNathI mane madada karI tethI mArA AtmAe khUba prasannatA TaoNlsaToyathI ane raskina paNa caDiyAtA, ke jenAmAM khuda gAMdhIjIne anubhavI. aMdarakhAnethI huM paNa jaina banI gayo! kevo camatkAra? OM paNa dharmaparivartanamAMthI bacAvavAnI amogha zakti paDI hatI, te uharajIvata thAnakI-porabaMdara zuM navuM jANavA maLyuM. zrImad rAjacaMdra, paisA jevI dunyavI bAbatothI "OM para (above) hatA. ati saMvedalazIla AtmA dharAvatA hatA. tame, mArA vatI, dAtAzrI sI. ke. mahetA upara mukelI zraddhA phaLI huM parahita kAje lAkho rUpiyAnA dastAvejo phADI nAkhyAnA ullekho, che. temaNe rUpiyA pAMca lAkhano ceka mokalIne potAnI sahRdayatA IR anyatra paNa vAMcyA che. gAMdhIjI je dhArmika puruSa bhAratamAM zodhavA sAthe saMvedanazIlatA vyakta karI che, tethI mArA parivAramAM atyaMta ke icchatA hatA te temane zrImad rAjacaMdramAMthI maLyA, e eka harSa, khuzI sAthe AbhAranI bhAvanA chavAI gaI che. izvara Ape aitihAsika bAbata gaNAya, tene ujAgara karavA mATe tamArI kalamane saunuM kalyANa kare, tevI lAgaNI A patra dvArA vyakta karuM chuM. huM to 5 8 dhanyavAda. sAdo-sIdho namra brAhmaNa chuM. meM kadI ATalI moTI sakhAvatanI hai OM zrImanuM sAduM bhojana, sAdo poSAka, dhImI cAla, ane AMkhamAM AzA rAkhI nahotI. hAlamAM, ci. varSA, ahIM amAre ghera ArAma OM che camatkAra-tejasvItA paNa jAgyuM ane mANyuM. vaLI teo AtmA karavA AvI che. tene paNa prasannatA thaI. tenAM hRdayanAM be vAlva ke paramAtmA, mukti-mokSa uparAMta punarjanmanA paNa jJAtA hatA, te badalavAnuM oNparezana saphaLa thatAM, te navuM jIvana ane jagata jovA zuM viSe jANIne mAro AtmA paNa pulakita thaI gayo ! kevA kevA pAmI che. mArA pAMca bALakomAM te sauthI moTI pahelA khoLAnI # mahAna AtmAo A bhArata-pUrvanA dezomAM hata thaI gayA! temanI dIkarI hoI tenA bA, prabhA paNa Apa saunI bhalI lAgaNIthI che vacceno badho patravyavahAra prakAzita thAya to te tamArI jema sone prabhAvita thayAM che. mane 81 to temane 74 varSa thayAM che. mAruM AkhuM chuM 6 game. keTalAka mahAnubhAvo janakarAjAnI jema dehamAM rahyA chatAM jIvana vAMcavA, vicAravA ane lakhavAmAM pasAra thayuM hovAthI paisA che E videhI hoya che. te tame pUravAra karyuM. prApta karavAno ke bhautika sukha meLavavAno kadI vicAra ja nathI Avyo. $ pharajIvana thAtakI-porabaMdara zarUAtathI ja sAduM jIvana ane ucca vicAramAM gALato Avyo chuM. huM 35 varSanA zikSaka tarIkenA vyavasAyamAM meM kadI TyUzano karyA guNavaMta zAhano lekha vAMcyo, vicAryo. jaina banAya nahi paNa nathI. kevaLa pagAramAM ja calAvyuM che. mArA mAmA kavizrI devajI rA. 6 mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtra * saphaLatAnA svapna jovA karatAM jAgrata rahIne mahenata karavI sArI. sa@AtrIo vizeSAMka para mahAtmA gAMdhIjInA sahadhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka - mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA WN mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizoSaka che mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka # mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA "
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotmA gI phebruArI 2016 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dda pRSTha 105, s' hSaka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA zA moDhAe mane paisA ke paisAdAro tarapha vaLavA dIdho nahoto. huM bhaNato jhaMpalAvavAnuM mana thayuM che. emAMnI 'eka yuvAna sAthenI vAta'nA che e daramyAna paNa teo mane kahetAH "paisA-besA to ThIka ! paNa, tuM saMdarbhamAM... huM pAsa thaI jA ane mArI jema zikSaka bana, ane sAdAIthI rahe. bahu mane punaH punaH mAnavadeha maLe jethI huM pratyeka jIvane prema karI kuM paisA pAchaLa zahIda thavA jevuM nathI!" temanI asara nIce AvyA zakuM. ahIM premane badale karuNA zabda mUko to? vartamAnamAM premanA ? ke pachI meM paisA tarapha upekSAvRtti keLavI, chatAM mAruM koI kAma aTakyuM je artha saMdarbho che eTale. bAkI to A bhAvanAonI sArthakatA je zuM nahIM. kudarate te pUruM karyuM. zrI devajI rA. moDhAnuM eka muktaka che: amApa che. kevu vahe sabhara jIvana cheNa rAha gautama buddhe kadAca evuM kahyuM che ke jyAM lagI jagatano chello ? sIdho grahi mujane, prabhunI dizAmAM. jIva nirvANa na pAme tyAM lagI ene nirvANa nathI joItuM. jyAre Ama, sAdAI, saraLatAane nikhAlasatAmAM AkhuM jIvana have amuka ciMtako AvI bhAvanAne vyaktigata ahama mAne che. E pUruM thavA AvyuM. gurukula mAraphata hajAro dIkarIone, traNa traNa e ja saMvAdamAM Ape punarjanma, AtmAnA astitva ane kuM 6 dAyakA sudhI bhaNAvI, eTaluM nahIM paNa jIvanalakSI bhASAkIya zikSaNa karmabaMdhananI ghaTanA pratye zraddhA batAvI che. ane niyati karma anusAra 6 hai pUruM pADyuM. Arya kanyA gurukulamAM 1500 bALAone rahevAnI, bane che, ema paNa kahyuM. to ApanuM jIvanadarzana spaSTa che. chatAM e OM jamavAnI ane bhaNavAnI sagavaDa hatI. dhoraNa pAMcathI bI. e. kALa bhagavAna pAse "amane vikalpomAMthI choDAvo" evI prArthanA haiM sudhInI sagavaDa. zeThazrI nAnajI kAlIdAsa mahetAnuM gurukula cAle kema karI? de che. temAM zikSaNa laIne hajAro bALAo potAnAM saMsArane dIpAvI huM A vAtomAM nizcayapUrvaka kaMI kahI zakato nathI, paNa eka ? che. rahI che. suzrI savitA dIdI, amArA AcAryA hatAM. teozrI siddhAMta ke parikalpanA cittamAM upase che ke, karma pudgala rUpe che. che maNipurI nRtyakAra paNa hatAM. daravarSe traNa divasano vArSika utsava enuM padArtha jagatanuM dynamics che. caitanya behozImAM hoya tyAre te yojAto, temAM aneka mahAnubhAvo padhAratAM. temanA pravacanono A dynamics sakriya hoya. jyAre caitanya apramAdamAM pravRttamAna lAbha paNa maLato. Ama jIvana vItatuM rahyuM. aMte to mAre Apa hoya tyAre padArtha jagatanuM dynamics baMdha paDe; e software 5 huM sauno, mu. zrI sI. ke. mahetA sAheba, temanAM bhANeja bhAratIbena kAma kare nahIM athavA ema kaho ke caitanya jagatanuM dynamics huM zuM dIpakabhAI mahetAno AbhAra mAnavo rahyo. Apa saue jaina dharmanI ucca staranuM che. huM dAnabhAvanA, mArA tarapha batAvI, tene pAtra huM Tharyo, temAM mane to manuSyanA manane - cittane badhuM, tarkasaMgata, kAryakAraNanA niyamo chuM 6 kudaratanI kamAla jaNAya che. aMte to saune vaMdana. anusAranuM ja jovAmAM rasa che. harajIvata thAnakI jayaMta nAralIkara kahe che ke jagatanI racanA ApaNe IcchIe sItArAma nagara, porabaMdara ethI ghaNI vadhu jaTila che. [kirtIcaMdra zAha 'prabuddha jIvana" niyamita amAre khoraDe prakAza pAtharavA AvyA 13, RSabha mahAla, oNpha hAjI bApu roDa, huM kare che. prakAza bharanIMdaramAMthI jagADe tevo jhaLahaLATa pAthare che. malADa (pUrva), muMbaI-400 097 huM 6 parvAdhirAja paryuSaNa aMka to jJAnasAgara che. ajaino mATe zreSTha huM vicAronuM pradAna to kare ja che. ne kyAreka paNa kaNa AcaraNa banI 'prabuddha jIvana' niyamitatA, mukhapRSTha ane vizeSa prakAranuM re $ zake che. bAkI ame to kaDavI vele tuMbaDAM kahevAIe. mArI umara sAhitya satata pIrasatuM rahyuM che ja. 894mA varSamAM pravezI rahI che tyAre "prabuddha jIvana' sahAro banela prakAzano, vyAkhyAnamALA, be sUrya, sejala zAhano lekha je navatara zu che. vedanA traNa RSio icchatA hoya che daze dizAethI sArA prayogathI AlekhAyelo che tenAthI vizeSa prabhAvita thavAyuM. taMtrI ? huM vicAro prApta thAo. 'prabuddha jIvana" kalyANakArI vicArono prasAra mahAzayane hRdayapUrvaka dhanyavAda ApuM chuM. 1919nI sAla, rajUAta huM rR karI jIvanane ujALe che. vicAra carcA mAgI le che. ghaNA abhyAsu, rasarucivALAne gamaze jhuM nzaMbhu yogI ja. videzomAM jaino e lekha dvArA paNa vizeSa jANakArI meLave che. kanaiyA mahADa, vaDanagara-384 355. ji. mahesANA vizva e ja jANe parivAranI pratIti karAve che. Disembara '15mA 2015-2017nI saMghanI kAryavAhI pAnA hai navembara 2015nA saMpAdakIya para najara karatAM ja emAM 34,35 para prakAzita karavAmAM Avela e parathI samajAya che ke zuM mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra * je kAma potAnAthI thAya, te jAte ja karavuM. sahayAtrIo vizeSAMka : ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahobhAgI pRSTha 106 % prabuddha jIvanaH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka % phebruArI 2016 | 5 hSuka - kada mAtra saMpAdaka, taMtrI ja nahIM paraMtu jhAjhA hAtha raLiyAmaNA, yuniTI suMdara samajaNa prApta thAya che. lekha vAMcI khUba AnaMda pAmyo chuM. OM nuM pramANa prakAzana pAchaLa raheluM che. tana, mana, dhananuM yogadAna je svAbhAvika che potAnI mAnA vakhANa so kare. tenuM dhyAna mAnI re dAtAo ApI rahyA che teone praNAma vaMdanA hoya ja. "prabuddha khUbIo para kendrita rahe, khAmIo para nahIM paNa pUrvagraha vinA A jIvana' samRddhi, sAmarthyanI eka nokhI rItabhAta prakAzanomAM pADe lekha vAMcI jaina dharma pratye mAruM mana khUba vadhI gayuM. zAstromAM sonAnI 6 E che. niyamitatA ane chapAmaNI game tevI che. paMthe paMthe pAtheya vAMcI parIkSAnI jema kaza-cheda-tApanI parIkSAmAM saphaLa thAya tene zreSTha che prasannatA thAya che. abhinaMdana svIkArazo. darzana mAnavAmAM Ave che. sonAne patthara upara lITo dorI kazathI chuM TdAmodara phU. nagara 'jugatu' parIkSA karavAmAM Ave pachI tenA nAnA nAnA TukaDA karI bIjI ke umareTha, jillo ANaMda.mo.:09723449092 dhAtunI bheLaseLa tapAsavAmAM Ave pachI agnimAM nAkhI halakI chuM dhAtu dUra karI zuddha sonuM hoya to tapAsavAmAM Ave tema koI paNa prabuddha jIvana'no huM ghaNA varSothI cAhaka, grAhaka ane vAcaka darzananA siddhAMto-lakSyo pachI te pramANe racAyelA zAstro, graMtho TUM 6 chuM. rUparaMga ane sarasa mukhapRSTha-sasvatIdevI sAthe kalAtmaka ane lakSya prApta mATenA anurUpa AcAra-vicAro A traNe parIkSAmAM 6 meM pravezadvArano sarasa bhAva hAthamAM letAMja jagADe che. varSamAM betraNa virodhAbhAva vinA ekavAkyatA jovA maLe to te darzana sacoTa manAya huM vizeSAMka paNa ghaNI mahenata laI yogya vyaktio dvArA taiyAra karAvo che. samajavA khAtara ahiMsAnA siddhAMta pachI yajJamAM bali caDhAvavavAnA che cho. AcAra siddhAMta viruddha jAya che. vizeSa na lakhatA mAtra eTaluM ja - Ajano samaya dRzyazrAvyano che. reDIyonI jagyAe TIvI vagere lakhavuM che ke sarvajJa vItarAge sthApelo jainadharma ane batAvelo mokSa ; che AvI gayA che. kahevAya che ke eka citra barAbara 100 zabdo. mArga kaza-cheda-tApanI kasoTImAMthI saphaLa thAya che. Avo vicAra chuM ApaNA jANItA sAmayiko - navanIta-samarpaNa, kumAra, A lekha vAMcavAthI Avyo che. huM citralekhA vigere lAMbA samayathI "sacitra' rahyAM che ane sArA A ja aMkamAM hiMmatalAla gAMdhI likhita "videzomAM jaino ane huM pramANamAM vecAya che-vaMcAya che. mAruM sUcana che ke ApaNe paNa jainadharma'mAM lekhake koIpaNa pUrvagraha ke bhaya vinA jainonA AcAra- 5 zuM 'prabuddha jIvana'nA aMkomAM lekhakonI tasavIro athavA lekhane anurUpa vicAranI hakIkata spaSTa karI che. amerikana siTIjhana tarIke mArA huM 6 12-15 tasavIro mUkI zakIe to sAmayikamAM uThAva Ave ane ATha varSanA vasavATa ane aDhAra varSanA paryuSaNanA AmaMtraNathI 6 vAcakonI apekSAo paNa pUrI karI zakAya. jaina simbolano upayoga karAyelI ArAdhanAnA anubhavathI emanI vAtamAM saMmatI ApatAM huM zuM paNa ghaNI jagyAe karI zakAya. lakhavuM paDe che ke tyAM dharma karavo che paNa dharmI nathI banavuM ke jina 2 "kumAra"mAM madhukarI vibhAganuM citra - eka bALaka hAthamAM 8- zAsanane vaphAdAra nathI rahevuM evo abhigama che. trIjA bhave maricie ke $ 10 pustako laI cAlato hoya che. keTaluM viSayane anurUpa A citra uccAryuM ke prabhu RSabhadevanA saMghamAM dharma che ane evo dharma mAro ! huM che! varSothI kumAramAM Ave che. che te utsutra prarUpaNAne lIdhe asaMkhya varSono saMsAra vadhArI dIdho che tasavIro mUkavAthI kadAca kharca thoDo vadhu Ave paNa e sAthe che. jenI tAkAta cothA ArAnI zarUAtamAM ja RSabhadevanA huM popyulArITI ane sabaskrAIbarsa paNa vadhe. tamane saune ane 'prabuddha zAsanamAM mokSe javAnI hatI tene cothA ArAnA cheDA sudhI asaMkhya zuM dU jIvananI kamiTIne A sUcana yogya lAge to ghaTatuM karazo. bhavo ane moTA 27 bhavonuM saMsAra paribhramaNa karyuM. jinAjJA viruddha sU DkiraNa zeTha AcAra-vicAra rAkhanAra videzamAM vasatA jainone Avo koI bhaya 105, Martin Ave, Saten Islend, N.Y.10314-6807 nathI. kadAca AjanA paMcamakALamAM badhe khUba ochAne haze. emanA ? [ koI paNa prakAranuM citra ke phoTo na chApavA e 'prabuddha jIvana'nI lekhamAM zAstra viruddhanI bIjI ghaNI pravRttionuM lIsTa umerI zakAya nIti rahI che. "prabuddha jIvana' akSara ane tattvane mahatva Ape che. ema che. darzana-pUjana-bhAvanAmAM avidhi, AzAtanAnA doSa tathA phoTo jeTalI jagyA roke eTalI jagyAmAM ghaNAM suMdara vicAro pisAI esI holamAM pratikramaNa, strI-puruSa sAthe rahIne thatI sAmAyika hai jAya. zabdanI ramaNiyatA sUkSma che. sparzelI che. taMtrI] pratikramaNanI kriyA, pratikramaNa navA kapaDAM paherIne karavAno rivAja, 8 pratikramaNamAM hAthamAM beTarI rAkhI prakAzamAM pustakamAM jovAnI prathA che 'prabuddha jIvana'nA Disembara 2015nA aMkamAM tathAgatanuM darzana vagere aneka avidhibharyA AzAtanA bharyA AcArone tyAM ghaNe che lekhamAM bhANadevajIe saMkSiptamAM bauddhadarzananI vigatavAra suMdara ThekANe jovA maLe che ane tene satya TheravavA behudI dalIlo sAMbhaLavA huM mAhitI ApI che. ajANa vyaktine bauddhadarzananA AcAra-vicAranI maLe che. emano lekha videzanA saMghone mokalI ApavA jevo che. jo huM mahAtmA gAMdhIjInA sahyAdra '* kAmanuM pramANa nahIM, aniyamitatA mAnavIne bhAre paDe che. sahayAtrIo vizeSAMka ja mahAtmA gAMdhIjInA sahasthAzrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahasyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSakara mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotmA gI phebruArI 2016 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dda pRSTha 107 s' hSaka kAra sudhAro jovA maLe ane avidhi ghara beThAM vyAkhyAnonuM zravaNa karo anubaMdhita thayAno harSa paNa zAka AzAtanAthI dUra thAya evI anubhavuM chuM. smRtinA sathavAre * 81mI vyAkhyAnamALAnA badhAM ja vyAkhyAno Apa saMsthAnI veba AzA rAkhIne. paga mAMDatA tAjA thAya che e huM 21152 www.mumbai-jainyuvaksangh.com 42 || DaoN. pravINa sI. zAha divaso jyAre meM 'paMthe paMthe zuM sAMbhaLI zakazo. amerikana siTIjhana pAtheya' zIrSakathI lakhavAnuM saMparka : zrI hiteza mAyANI-mo. naM. : 09820347990 (10) A vyAkhyAna Apa youtube upara paNa joI sAMbhaLI zakazo. prAraMbheluM. hRdayane sparzI jatI hai 'videzomAM jaino ane jaina saMparka : devendrabhAI zAha- 09223584041 koI kSaNa, vyakti, sthAna ke ? dharma' vize hiMmatalAla gAMdhIno --Shree Mumbai Jain Yuvak Sangh - -81st prakRti e lekhonA nimitte zuM lekha che, ApaNe kyAM jaI rahyA Paryushan Vyakhyanmala-2015 zabdastha thatI rahI. e silasilo chIe, zuM karIe chIe enI nA | * A badhAM vyAkhyAnonI CD paNa Apa amArI oNphisethI vinA Aja paryata akabaMdha che. e 6 vedanA A lekhamAM che. mUlya meLavI zakazo. ghaTanA paNa romane pulakita karI 6 jaina dharma e prabhAvanAno CD saujanyadAtA : kAMtilAla ramaNalAla parIkha parivAra | jAya che. Apane "paMthe paMthe re nahi paNa prayogano mArga che. saMparka :hemaMta kApaDiyA-09029275322 / 022-23820296 | pAtheya" zIrSaka evuM to jacI gayuM prayoga choDIne ApaNe vyAkhyAnono lAbha levA jijJAsu AtmAne vinaMti. ke Ape tene 'prabuddha jIvana'nA ze prabhAvanAmAM paDyA eTale ja -menejara "prAIma peja' para sthAna ApyuM, 8 enuM pariNAma AvuM AvyuM che ane anya lekhako paNa A ane Avaze. AvuM videzamAM ja che evuM nathI; ahIM paNa AvuM ja kolamamAM potAnI lAgaNIone vAcA ApatA rahyA; ne vAcaka varga dekhAI rahyuM che. pramANa bhale ochuM haze paNa prabhAvanAno prabhAva saMvedanAothI samRddha thato rahyo. A badhI bAbatono rAjIpo manane kyAMya dekhAto nathI. prabhAvanAnA nAme Azramo, senTaro, projekTa zAtA pamADI jAya che. zuM mATe bhaMDoLa karavA para ja prAyaH lakSa che e sAcI vAta che. temAM vaLI vAcakono sneha bhaLyo; tenI noMdha to levI ja rahI. huM 6 hiMmatabhAIe ApaNI samakSa sAcuM citra rajU karyuM che e badala ATalA badhAnA hAtha ane haiyA sudhI mArA bhAvo pahoMce, mArI huM dhanyavAda. sAthe teo samasaMvedana anubhave ane potAno umaLako vyakta kare, huM 6 AtmAnI sAcI zaktinI vAto thAya che, paNa AtmabaLathI e game che to kharuM ja paNa koI saMsthA ke jarUriyAtamaMda vyakti ru prabhAvanA kevI thAya eno prayoga thaze tyAre sAcI prabhAvanA thaze. vizeno lekha vAMcI mArA ane je te saMsthAthI ajANyA evA loko eno prayoga to gAMdhIjIe karIne duniyAne enuM thoDuM darzana to temane Arthika rIte sahayogI thAya e vAta keTalI moTI che ! vAcakane karAvyuM ja che ne! cAritrathI camatkAra kyAre thaze? lekhaka para keTalo vizvAsa che, sAmayika para keTalI zraddhA che te ahIM Drameza dozI chatuM thAya che. lekhaka ane bhAvaka vacce zabdasetu banela "prabuddha bI-601, naMdanavana epArTamenTa, narasiMga lena,malADa jIvana' e saMdarbhamAM paNa mArA mATe vizeSa potIkuM lAge che. zabdanI zuM (pazcima), muMbaI-400 064. mo. 7506750251 A sapharamAM AvA AvA hamasapharo evI to kalpanA ja nahotI, dU sagapaNa vagaranA A nehanuM mAre mana bhAre mUlya che. atyAre to huM 'prabuddha jIvana sAthe gUMthAyela tANAvANAne ukelatAM 'paMthe paMthe harSa pulakita thayelA manathI zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, "prabuddha jIvana', pAtheya'nA lekhonA Apa jevA vidvAna taMtrIzrI ane khAsa sUcanA AraMbhakAlIna divasonuM smaraNa sau vAcako samakSa snehabhAvathI 8 thaI Ave che. varSothI prabuddha prabuddha jIvana'nA lavAjamanA ceka athavA rokaDa rakama zrI muMbaI natamastaka thaI javAya che. AbhAra janamAnasane AkarSatuM raheluM jaina yuvaka saMghanA nAme beMkamAM oNpha inDiyA BOI CURRENT mAnavA koI zabdo na sUjhatA prabuddha jIvana' ApanA taMtrIpada | A/C PRARTHANA SAMAJ BRANCH MUMBAI-400 004| maunanA zaraNe jaI aTakuM chuM. taLe kramazaH nikharatuM rahyuM che. A/C No. 00920100020260 e khAtAmAM jamA karAvIne slIpanI I gItA jaina { AvA eka saMniSTha sAmayika sAthe jherokSa kopI saMsthAnI oNphise mokalavA vinaMtI. Mobile 9406585665 vyavasthApaka : zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra * zarIranA upavAsa sAthe manano saMyama na joDAya to upavAsa nirarthaka che. sahayAtrIo vizeSAMka : = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahImA gI pRSTha 108 % prabuddha jIvana: mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka dhra phebruArI 2016 je. pI. amArA bhAmAzA SAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka BE mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInA saMdhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo jayaMtIbhAI popaTalAla, paNa vahAlanA ane saujanyanA dariyA 7 me 1929 thI 9 jAnyuArI 2016, je. pI.nuM A maghamaghatuM che jevA A bhalA Isamane badhA je. pI. ja kahe. jIvana vartuLa. A saMsthA, zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha sAthe A je. pI. ane zikSaNa, dharma, samAja, ane parivAra tema ja udyoga-Ama ? emanA parivAra sAtheno saMbaMdha cAra dAyakAthI paNa vadhuno. jIvananA badhAMja kSetromAM saphaLa thavuM ane yaza prApta karavo e siddhi chuM 1929thI sthapAyelI A saMsthAnI prasiddha paryuSaNa vyAkhyAna- ane zuddhi to koI bhAgyazALIne ja maLe. je. pI. Avo puNyodaya re IM mALAne Arthika rIte sthira karavA 1982mAM jayaMtIbhAInA pAmyA ane puNyakarmanuM bhAthuM laIne ahIMthI sidhAvyA koI anya huM 6 pArivArika TrasTa - sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTe rU. doDha lAkha parivArane ujaLuM karavA. { ApyA, ane vyAkhyAnamALAne A TrasTanuM nAma ApavAmAM vhAlA je. pI.! ame, Apano parivAra ane ApanuM udyoga ke zuM AvyuM. sAmrAjya, temaja je je hRdayane tamAro zvAsa ane ciMtana sparyuM haze che paraMtu prativarSe kharca vadhato jAya ema A saMsthAne vadhu rakama e koI tamane potAnA aMtima zvAsa sudhI bhUlI nahi zake. tame ? re pahoMcADatA jAya, korpasa mATe, je Aje vIsa lAkha sudhI pahoMcI evA cho ja. ke che, uparAMta A korpasanA vyAjamAM ghaTa paDe to bAkInI rakama paNa sonA vhAlA A je. pI.nuM jIvanacaritra lakhAvavuM joIe. che mokalI Ape. emano eka ja dhyeya - vyAkhyAnamALAnuM stara caDhatuM OM zAMti, OM zAMti, OM zAMtiH huM ja thavuM joIe. je. pI.nI dIrghadraSTi eka be nahi paNa traNa peDhI zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha parivAra huM joI zake evI. che. je. pI. amArA DaoN. ramaNabhAInA parama snehI. DaoN. ramaNabhAInA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghane jAnyuArImAM prApta thayela anudAna dU dehavilaya pachI amAre tyAM zUnyAvakAza na thAya e mATe emaNe vizvatima pablika ceriTebala TrasTa 6 emanA laghubaMdhu lalitabhAIne amArI kAryavAhaka kamiTine ApI 3065945 AgaLanA aMkathI cAlu 6 dIdhA. 5000 surekhA maheza zAha ja yuvaka saMghanI pratyeka pravRtti upara jayaMtIbhAI premabharI dRSTi 3070945 kula rUpiyA rU rAkhe. ane pratipaLe protsAhita karatA rahe. saMgha janarala Donezana A vyAkhyAnamALAnI vadhu rakama mATe hamaNAM traNa mAsa pahelAM 50000 saryubena pI. koThArI sai mAre emane maLavAnuM thayuM. emanI tabiyata taMdurasta nahi chatAM 50000 kula rUpiyA { ApaNI vAta zAMtithI sAMbhaLe ane mukha upara smita rekhA evI prabuddha jIvana nIdhi phaMDa darzAve ke ApaNe emanA thaI jaIe. bolI na zake eTale Tebala 5000 haMsAbena manubhAI zAha (amerikAvALA) upara mUkelI akSara ane citrapaTTI upara AMgaLI mUkI ApaNane haste rajanIkAnta sI. gAMdhI zuM javAba Ape. pachI ApaNA mukhanA bhAvanI noMdha karI e pramANe 620 jasavaMta bI. mahetA zAM utsAha ane saMmati Ape. pa620 kula rUpiyA re je. pI.no parivAra eTale bhAratanA saMyukta parivAranuM umadA kizora TimbaDIyA keLavaNI phaMDa huM udAharaNa, Azcarya pamADe evuM. khUba ja bahoLA parivArane, lagabhaga 5000 DaoN. mRdulAbena taMbolI (USA) ke 100 thI vadhu sabhyo haze, ekasUtre bAMdhI rAkhavuM e saraLa nathI. 5000 kula rUpiyA jamanAdAsa hAthIbhAI mahetA anAja rahita phaMDa OM A saMyuktamALAno dora ane mora A ApaNA je. pI. parivAranA 5000 DaoN. mRdulAbena taMbolI (USA) zuM sAmrAjyane emaNe jagannAthanA rathanI jema badhAM pAse calAvarAvyo 5000 kula rUpiyA che. Aje emanI pAMcamI peDhI A rathane calAvI rahI che. ane mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka da mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInI saMsthAmAM . * koI paNa rASTranI saMskRti tenI prajAnA hRdaya ane AtmAmAM vase che.. sahayAtrIo vizeSAMka ja
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotmA gI FEBRUARY 2016 PRABUDHH JEEVAN: MAHATMA GANDHI NA SAHYATIRO VISHESHSNK PAGE 109 uis THE SEEKER'S DIARY GANDHI-RAJ BH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA = mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInI sahadhyAtrIo viroSaka This is the special issue on the Father of our twice, but very often. I never saw him lose his Nation - Gandhiji. In the last issue of Prabudh state of equipoise." -The Story of My Experiments Jeevan, the editor Dhanvant Shah had kind of written with Truth, Part II, Chapter 26, Raichandbhai. an article of how Shrimad Rajchandra ji was not In the same book he further writes "The man who, Gandhiji's Guru and it did not make me too happy. immediately on finishing his talk about weighty I read his intellectual argument and decided to business transactions, began to write about the present to the world statements made by Gandhiji hidden things of the spirit could evidently not be a himself expressing his feelings to Shrimad ji and I a businessman at all, but a real seeker after & will leave it upon the readers to draw their own Truth." inference on what were Gandhiji's true feelings Gandhiji had also translated Shri Atmasiddhi towards Shrimad ji. Shastra into English. It is believed that this text of Shri Firstly whether or not Shrimad ji was his Guru or Atmasiddhi Shastra and many of the letters not is an irrelevant question because his influence exchanged with Shrimadji were lost by Gandhiji ? was so so deep and all permeating that the rest iust during a bus journey in London. Gandhiji has become words and arguments. mentioned in his autobiography that he was in constant touch with Shrimad ji by exchange of letters. So here they are - in Gandhi ji's own words: What did these letters contain although will never "This man has won my hear in spiritual be known but I don't think it requires too much matters, and no one else has ever made on me imagination to think; does it? Questions about truth, the same impression" - Modern Review June wisdom insights in Ahimsa, how should be a shravak 1930 life, a manual of right conduct, answers to existential He goes on to write in the same edition "I have questions. I think in these letters, Param Kripadu Dev said elsewhere that besides kavi (Shrimad ji) Shrimad Rajchandra ji pretty much must have Ruskin and Tolstoy have contributed in forming answered all of Gandhi ji's social, metaphysical, my intrinsic character; but kavi has had more spiritual, questions. From the basic to the most profound effect because I had come in personal profound; from 'Vyavhaar' to 'Parmarth';from the and intimate contact with him" worldly to the other world. "Raichandbhai's commercial transactions Coming back to the relevance Shrimadji's writing covered hundreds of thousands. He was a were on Gandhiji. Shrimadji's heart wrenching connoisseur of pearls and diamonds. No knotty composition, 'Apurva Avsar Evo kyare business problem was too difficult for him. But Aavshe?' was one of Gandhiji's favourite and it is included by him in his 'Ashram Bhajanavali' - which these things were not the centre round which were sung at his daily public prayer meetings. his life revolved. That centre was the passion to see God face to face. Amongst the things on his Gandhiji writes about this poem in business table, there were invariably to be found Raichandbhaina Ketlak Smarano - Shri Rajchandra some religious book and his diary. The moment Jeevanyatra tatha vicharratno, page 94, "The lines he finished his business he opened the religious of his poem, 'When Will That Unique Moment book or the diary. Much of his published writing Come?' (Apurva Avasar Evo kyare Aavshe) are is a reproduction from this diary. soaked in the spirit of detachment which I have seen epitomised in every moment of Shrimad's And I saw him thus absorbed in Godly life during my last two years of deep and abiding pursuits in the midst of business, not once or friendship with him. His writings are unique in ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra * 4241421 vie2 % 89. Best2 E915234 dl X HU. sahayAtrIo vizeSAMka kAra
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahIbhI gI PAGE 110 PRABUDHH JEEVAN: MAHATMA GANDHI NA SAHYATRO VISHESHSNK FEBRUARY 2016 vis 3 that, they unfold his real experience and do not Ketlak Smarano - Shri Rajchandra Jeevanyatra tatha contain even a single grain of artificiality. I have vicharratno, page 89] never seen him writing a single line with the Gandhiji has mentioned Shrimad ji and his writings ulterior motive of pleasing others." several places in his autobiography in chapter like Earlier in the same book he writes 'Raichandbhai', 'Religious Ferment', "We are all worldly people whereas Shrimad Comparative Study of Religions' and was not of this world. We will have to take many Brahmacharya', births whereas for Shrimad perhaps one birth If you just glimpse through Gandhi ji's life is sufficient. We will perhaps be running away incidents, and his responses to trying situations in * from liberation whereas Shrimad was advancing his entire struggle to free the nation they scream and towards liberation at a very fast pace." mirror the tenets of Jainism and values of Jainism. C (Raichandbhaina Ketlak Smarano - Shri Does anyone still have a doubt who the seed to all Rajchandra Jeevanyatra tatha vicharratno, page 88- this was sowed by? Is it any wonder that his entire 89] struggle was based on Ahimsa - the very foremost "It is my firm belief that those who want to pillar of Jainism. $free themselves from the torture of their souls, I have no doubt that our nation is indebted to and are eager to know what is their main duty in Shrimadji as much as it is to Gandhiji for its this life, will gather a lot from Shrimad's writings, independence. then may he be a Hindu and for that matter, Reshma Jain follower of any other religion."[Raichandbhaina The Narrators Email : reshma.jain 7@gmail.com BH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka BE mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka B mahAtmA gAMdhIjInA sahyAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka 4 mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka BA mahAtmA " I hope you can take some time to soak up the invaluable wisdom from the 20 Gandhi quotes below, and decide for yourself how you will exude your own gentle, strength today. 20 Inspiring Quotes from Mahatma Gandhi: "Live as if you were to die tomorrow. Learn as if "Take care of this moment." you were to live forever." * "Be congruent, be authentic, be your true self." "A man is but a product of his thoughts. What he * "Continue to grow and evolve." thinks he becomes." * "A no uttered from the deepest conviction is better "Be the change that you want to see in the world." than a 'Yes' uttered merely to please, or worse, "The weak can never forgive. Forgiveness is an to avoid trouble." attribute of the strong." * "Glory lies in the attempt to reach one's goal and "I will not let anyone walk through my mind with not in reaching it." their dirty feet." "An eye for an eye will make the whole world "Strength does not come from physical capacity. blind." It comes from an indomitable will." "Happiness is when what you think, what you say, * "An ounce of patience is worth more than a tonne and what you do are in harmony." of preaching." * "A coward is incapable of exhibiting love; it is the "Change yourself - you are in control." prerogative of the brave." * "See the good in people and help them." "Nobody can hurt me without my permission." * "Without action, you aren't going anywhere." "In a gentle way, you can shake the world." mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra * 24224l aru, 11 deal 522414 dl ull seal si 821. sahayAtrIo vizeSAMka ja
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotmA gI FEBRUARY 2016 PRABUDHH JEEVAN : MAHATMA GANDHI NA SAHYATIRO VISHESHSNK PAGE 111 s uis * GANDHI KATHA Gujarati : UMASHANKAR JOSHI - English Tran. : DIVYA JOSHI SOME HIGHLY TOUCHING AND INSPIRING REMINISCENCES OF GANDHIJI'S LIFE = mahAtmA gAMdhIjInI saMdhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA saMkyAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka che mahAtmA Once Gandhiji had lodged in a very rich man's students five words to write. Mohan misspelled the house. It was time for evening prayers. Many people word 'Kettle'. The teacher warned him with the point ** had gathered for the same. Now it was time to start of his boot. But, he would not be warned. It was the prayer. Gandhiji insructed to switch off the lights. beyond his imagination to believe that the teacher The switch of electric lamp was just above the owner wanted him to copy the correct word from his of the house, where he was sitting. As was his habit, neighbor's slate. For, he had thought that the teacher the owner called out his servant loudly to do the was there in fact to supervise the students against job. copying. 5 But, what happened then? Gandhiji instantly got All the students spelt all five words correctly and up, switched off the light and the prayer then started. it was only Mohan who proved to be stupid. The As usual, there was a question-answer session teacher later tried to explain his stupidity to him. But, following the prayer. Someone questioned about Mohan says, 'It did not affect me the least. I could Z spinning work. In reply, Gandhiji said refering to never learn to copy from others.' Bhagawad Gita that, those who do not perform their XXX duty, devoting their acts to almighty, are thieves. Somebody put forward an autograph book be After the prayer, people dispersed. Somebody fore Gandhiji to get his signature. He flapped the & pushed the corner table and a decorated vase rolled pages. At a place Gandhiji saw about sixteen sigrolled and the glass broke into pieces. natures of the great circketers of the M.C.C. teams Oh, but what is this? The landlord himself has of the world in a row. He put down his signature in reached there running, and has started picking up the same row at the end. and collecting the broken glass. Where has the habit In a way. He too was a great player, right? of calling the servant disappeared? What a change Once, the Nawab of Patoudi, a great circket & in a moment? player of India at that time, had gone to see Gandhiji. It was the practice of his great guest, which had Gandhiji told him that, they both would play a cricket made this magic change possible. match and that he had decided to challenge him. XXX The Nawab of Pataudi said, 'I have one condiAs soon as the school closed, the little Mohan tion. After the match is over you permit me to would hurry back home. He was always afraid, 'lest challange you in politics.' Gandhiji readily agreed to some one should poke fun at me'. To be at school that. at the stroke of the hour, and to run back home as The Nawab then said with a serious face, See. I soon as the school closed--that was his routine. am sure, you will give me a solid defeat in cricket. 2 He used to be very shy and avoid talking to any- But, all the same, I am fully confident that I will give body. He had no friends at all. you a big defeat in politics. Gandhiji burst into laughHe always respected his teachers and never ter like a child and patting him on back, he said, E tried to deceive them. Once, there was an exam Nawab saheb, you have already clean-bowled me during his high school. Education Inspector Giles right away ! had come for inspection of the school. He gave the * * ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra * 84-414 247 242484 2444 $El +381. 1 2182 aduism
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahImA gI PAGE 112 PRABUDHH JEEVAN MAHATMA GANDHI NA SAHYATRO VISHESHSNK FEBRUARY 2016 HE BECAME A GANDHIAN KAKA KALELKAR O Gui. Teanslation : PUSHPA PARIKH mahAtmA gAMdhIjInA sahadhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka - mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA When I was in Kranti Dal (a revolution party) the had a good discussion with him on this point. Of leaders were really very honest and genuine lovers course at the same time I told him that I was really of India (Bharat Mata) but they did not know the impressed by his ideas, valour and working method. correct method of fighting against the English rul- Still in a corner of mind I was doubtful about the idea *ers. The result was that, they suppressed the people. of achieving independence by non-violence move I could notice that the people had dissatisfaction but ment i.e. without the help of weapons. are not enough energetic. Gandhiji invited me to stay with him at the ashram e I went to Himalaya to improve and develop my that he was starting at Sabarmati (Ahmedabad) and inner power on the basis of my Vaidic (Vedantic understand the whole method with the condition that knowledge) knowledge and the knowledge about the if not satisfied I was at liberty to rerturn. In a jovial literature concerned with saints. After reaching mood he said 'There is a majority of people believHimalaya while enjoying the nature there I also ing in your idea. I am in a minority. Then from where started practising yoga. Still there was a strong de- will I get the volunteers? It is my duty to change your #sire in me to do something for my beloved country ideas about non-violence and its effects'. I agreed HE Bharat. I felt like returning to my original city. I was with him and promised him about my stay at the e not ready for Moksha (liberation) also at the cost of ashram. my country, such a strong lover was I of my country's My fellow member of Kranti Dal Mr. Kriplani was liberation. I was very sure that education was the a professor at Muzaffarpur College. I called him also first and foremost necessity for the people of India. to accompany me for a visit to the ashram. We both They must have first a philosophical knowledge. had a very long discussion with Gandhiji. During that period I was also influenced by Kriplaniji in the last told him that he was a profesRavindranath Tagore's method of education and sor of History and had never heard of any country philosophical ideas. I conveyed Ravindranath achieving independence by non-violence or without Tagore about my wish to stay at Shantiniketan and using any weapon in the history till today. & study there. Immedi Very softly and with 5 ately he confirmed and 'uttarAdhyayana graMtha upalabdha full confidence Gandhiji invited me. I was really said, 'You are a teacher very happy with his re- uparokta graMtha vize me mAsamAM A saMsthAe yojela graMtha | of history whereas I am ply. I stayed there for svAdhyAyanI tridivasIya zibiramAM A graMtha meLavavA mATe je jijJAsu a history maker. We will about six months. definitely win the battle zrotAoe potAnA nAmo lakhAvela e sarvene A graMtha vinA mUlya Gandhiji in the by non-violence method meanwhile had remeLavavA saMsthAno saMparka karavA vinaMti. and then the professor turned from Africa in koI paNa jijJAsu AtmA A graMthanA 28 savAlonA uttara of history will give lec1915. I had a chance of ture on it. | ApavAnI pratijJAthI amArI pAsethI vinA mUlya A traNa bhAgamAM | meeting him there. I ex In the end kriplaniji pressed my ideas that vistarita daLadAra graMtho prApta karI zake che. also became a straunch independence can't be rius : 022-23820296 - 4d siului follower of Gandhiji like achieved by non-vio me. lence method of fight. I H10S6 : 9029275322. *** ane mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka da mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra 'ahiMsApUrvakanuM satyanuM AcaraNa karI tame saMsArane jhUkAvI zako cho, sahayAtrIo vizeSAMka ja
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotmA gI FEBRUARY 2016 & PRABUDHH JEEVAN : MAHATMA GANDHI NA SAHYATIRO VISHESHSNK & PAGE 113 Auis GANDHIJI AND HIS DISCIPLES OPRACHI SHAH XXXX = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA Who does not know father of Indian Nation together in daily routine of the Ashram and studied Mohandas Karamchandas Gandhi? But who knows together philosophy of Gita. Vinoba Bhave had once his disciples and followers? They equally played an mentioned to his inmate in the ashram that the aura important role in Indian history. of Ashram and Gandhi had influenced him to Gandhiji's nonviolent principles and peaceful perpetuity. It was once his ambition to serve his disobedience attracted to himself many men and country by any means be it violence but it was only a women from diverse background. He strongly bapu who alleviated him out of this ambition. It was believed that acts of truth and love always win which bapu who smothered the flames of anger and made him reach volume and attained an almost aggression within Vinoba Bhave and detoured him impossible dream of free India from British rules. to the right path of nonviolence. Before Vinoba Bhave Mahatma Gandhi said his great aim in life was to came to Gandhi Ashram, being in Kashi, his main have a vision of God. He strongly worshiped God objective was to go to Himalayas and visit Bengal. and attained inspiration from many different religions But destiny led him to Gandhi Ashram for good. And one of which, played and imparting impact was under the stimulus manifestation of Gandhiji, he not principles of Jainism. only acquired the peace of Himalayas but also * Many legendary personals believed the same and experienced the burning zeal of revolution as he decided to be Mahatma Gandhi's disciples. The list would experience visiting Bengal. Both his yearnings is long though, but just to name few are, Acharya were ideally attained coming to Gandhi Ashram. Shri Vinoba Bhave, Badshah Khan, Maganlal Gandhi, J.C. Kumarappa, Baba Amte, Khan Abdul Mirabehn, who was namely Madeleine. As a Ghaffar Khan, Mahadev Desai, Mirabehn, Herman child Madeleine was distinctive. She lived her life in Kallenbach and many more. the comfort of all the luxuries. But nothing interested Acharya shri Vinoba Bhave, is known for his her much but the mystical joy through the voice of strong belief and practice of Bhagwad Gita. He found nature, the sound of wind in the trees, the birds Mahatma Gandhi as a strong follower of Bhagwad singing. When she was old enough, she learnt Gita. Vinoba Bhave considered Gandhiji as his multiple talents but what attracted her was the stable. master. Shri Vinoba Bhave was just 20 when he left She loved to watch horses being groomed, and Baroda and went to Kashi, just to study Sanskrit. everything about them. During Madeleine's growing His strong dedication to study Sanskrit enforced him age, once she happened to hear a piece of to travel miles and fulfill his wishes to acquire Beethoven's music by which she was so captivated knowledge. Although, suddenly he also left Kashi that she kept listening to it again and again. Her this and turned down on the doors of Gandhi Ashram. fascination towards Beethoven led her to Romain Gandhiji's magnificent aroma was so mystical, that Rolland, a French writer, who lived in Villeneuve, in Vinoba Bhave gave up his strong determination to order to acquire more knowledge about Beethoven. study Sanskrit as well. Reaching Gandhi Ashram, During her conversation with Rolland, he mentioned he was directed towards kitchen where he found about a small book he had just written called e Gandhiji cleaning and cutting vegetables for the Mahatma Gandhi. Rolland addressed Gandhiji as meals. Their first acquaintance and communication another Christ. This frame somewhere got sunken continued when Gandhi was ideally engaged in his deep down her soul and mind. Out of curiosity, she daily routine. Vinoba Bhave was awestricken by once later landed up picking up this book written by Gandhiji and he became a member of Gandhi Rolland on Mahatma Gandhi. She was so inquisitive Ashram. Vinoba Bhave and Gandhiji worked that she finished the whole book in just one day. While ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra O h Hiale HEN 191 E9 - [14141. sahayAtrIo vizeSAMka ja
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahobhAgI PAGE 114 PRABUDHH JEEVAN: MAHATMA GANDHI NA SAHYATRO VISHESHSNK FEBRUARY 2016 Tuis B Be mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka BE mahAtmA BNa mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sabhyAtrIo vizeSAMka reading the book, Madeleine experienced infinite. It was astonishing that Gandhi's whiff was 3 mystical joy once being a child in the arms of nature. consequently numinous and prevailing. Such that a She then realized what this mystical attraction was. girl coming from a completely different contextual and It was a call to go to Mahatma Gandhi. This call ethos, who lived heaps away from Mahatma Gandhi was so prevailing and unconditional that she and never ever experienced an acquaintance with approached her parents and put forth her wish to him, was paranormally swayed by this legendary 2 visit India and Mahatma Gandhi. But this was not personal. just enough. Madeleine realized it was a hasty As she entered the Ashram, a mystic figure came decision and was although skeptical of the fact if forward. Madeline encountered nothing else but just she would be accepted by Mahatma Gandhi as his a luminous bright sense of light. She fell on her knees. u disciple. Hence she made all the possible efforts to Two hands gently upraised her. It was none other train herself that there would be no room left for not than Gandhiji who said "You shall be my daughter". being accepted. She went through all the errands Since then Madeleine became Mira, Gandhi's of spinning, became a vegetarian, learnt the daughter and Gandhi, her Bapu. She was completely language, taught herself squatting and sleeping on driven by Bapu's qualities and virtues. During her g the floor. Her desire had spread wings. She travelled stay at Ashram, she would wait for the moment when E to Paris, where she read Bhagvad Gita and some she could crystalize her eyes on Bapu. This father of the Rigveda, both in French. After reaching back figure's presence lifted her soul and emotions out of to London from Paris, Madeleine learnt the news oneself. There was a sense of spiritual bond abound 8EUR about Mahatma Gandhi's fast for Hindu-Muslim between Bapu and Mira that appealed to Madeleine unity. His condition was getting more and more and her stay in India lasted for almost thirty-four i apprehensive every day. During these days, years. She followed a strict regimen at Ashram which & Madeleine never experienced a single moment of included cooking, spinning, cleaning, learning Hindi, '5 amity. Her soul was fidgety and jittery all through at times travelling with Bapu or else staying back at those twenty-one days. But eventually when ashram and conducting her work. She profoundly Mahatma Gandhi's fasts ended with success, she learnt that Gandhi Bapu had two main streams of got her breath back. She was at peace and blissful. his life. One was his Ashram where he would be with It was then when Madeleine urged the wish to persons, who would follow his principles of truth and * express her gratitude by means of thanks giving non-violence and second was Indian National offering. She was left with no money though. Her Congress where he would thrive for independence Z financial crises didn't make things easy for her. of India. Miraben had decided that she would be well Z Although, the priceless gift of a diamond brooch, acquainted with both of Gandhi's accomplishments given to Madeline by her grandfather on her twenty- and she soon accurately attained the same. It was first birthday showed her a ray of hope. She decided although not an easy task for Madeleine, to be living to sell that brooch and her expression of recognition the community life of Ashram and adjust to the took contour in the form of twenty pounds which climate of India. But her devotion, desirability and was sent to Mahatma Gandhi. Finally this sparked dedication to Gandhibapu was so enigmatic, that S the chain of conversation between Mahatma Gandhi nothing stopped her and opportunely stayed in India. e and Madeleine. When Madeleine expressed her Miraben lived a life of abstinent which itself deep desire to visit Mahatma Gandhi and be a part illuminated the society with her selfless amenity of Sabarmati Ashram, there was no looking behind. towards humanity. Despite of reflecting the mirror of hard work, XXXX difficulties and physical strain by Gandhi, Hermann Kallenbach known as Gandhi's white Madeleine's resilient aspiration to be part of brother has it's own majestic antiquity allied with it. Gandhi's revolution and Ashram, deified her to leave Kallenbach was charmed and fascinated by this S for India-Sabarmati Ashram without any delay. young Indian lawyer who dressed like an Englishman and vouched to work for Indian labourers in South WN mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahadhyAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA maubhAM mahAtmA gAMdhIjInI saMsthAmAM * 424 245 H1-19 449.420eld B4-idi HeH 9. sahayAtrIo vizeSAMka zAda
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotmA gI FEBRUARY 2016 PRABUDHH JEEVAN: MAHATMA GANDHI NA SAHYATIRO VISHESHSNK PAGE 115 s uis * * Africa. Kallenbach a German engineer was highly impressed whenever he came in acquaintance with & M.K.Gandhi at a vegetarian restaurant in South Africa. It didn't take long for these two vibrant personals to become friends. Both of them believed and opted for a simple life and serve their life and soul to their fellow actuality. During Kallenbach and Gandhi's fellowship, Gandhi was writhing for the rights of Indians and Africans on a white men dominated land. And for the same, the only formula of confrontation Gandhiji used was something fascinating and that was "Satyagraha",i.e. not accepting what was delivered by white men. This non-violent act of Gandhiji used a very simple strategy. It would reach out to white men in an actual straight form by not following their laws that Gandhiji considered evil. Kallenbach was spellbound by this proceeds of Gandhiji and they both worked together henceforth. Not to be surprised, but only divine soul like this Engineer and lawyer would consider The themselves likewise to every other individual born on this earth. They were never taken aback by their profession but considered themselves equal to any other common man including a cobbler or a scavenger. They never considered any work below their dignity such that they also cleaned the toilets and learnt how to make footwear from a cobbler. This strong credence and bond between Kallenbach and Gandhiji was a soul to soul connection. No wonder this ambience of Kallenbach with Gandhiji made him Gandhi's white brother. They both e believed and practiced three principles in life. One-"the good on individual is in the good of all" Second - "work is noble and all are equal" and Third - "a life of labour is worth living" The time was not far, when Kallenbach became like a family member to Gandhi's family. Kallenbach was like uncle to Gandhi's three children, although, believing and practicing the principles of simplicity and equality, Gandhiji wouldn't let Kallenbach buy expensive toys for his children as that might bring them a difference from poor people around them. And under no circumstances Gandhiji wanted his children to feel superior. In 1910, this German white brother of Gandhiji, who was a rich man, gifted his thousand acre farm to Gandhiji which was located E near Johannesburg. This farm led to Gandhi's gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA famous 'Tolstoy Farm' that became a house to the families of satyagrahis. During the times when Gandhi would be imprisoned because of his Satyagrahi acts, Kallenbach would take care of editing Indian opinion - a weekly newsletter started by Gandhi. This was an added advantage to Gandhi's operations, as being white, Kallenbach would not be punished as per the South African laws. Kallenbach became a part and parcel of almost every activities initiated by Gandhi. When Gandhi started Phenix Ashram near Durban, Kallenbach without any hesitation joined this new life at Ashram. He gladly built sheds for the inmates' workings as a carpenter with all his choice out of joy and happiness. Such were his principles of excellence. Gandhi returned to India in 1915. That's when E First World War struck between England and Germany. During this time, when Kallenbach's soul called to visit Gandhi in India, he was heartbroken. Being German, he was refused to enter India. He was in distraught and had no choice but to return back to South Africa. But that didn't stop him from following his principles of life and operations initiated by Gandhi in South Africa. He continued his work as a Satyagrahi. This white brother had to meet Gandhi one day. His love and devotion to Gandhiji had to win and was destined to meet his soul-mate. That day was not long. In 1936, Kallenbach did visit India and met Gandhi at his Ashram at Sevagram near Wardha. At this time, though he fell sick, Gandhi's love and care nursed him back. Gandhi himself took Kallenbach's personal care and cured him completely of his sickness. In 1938, Kallenbach's journey of life was looming to culmination. He eventually took a final take off to his heavenly abode and Gandhi undeniably lost his younger brother!! Gandhiji connected to all his disciples charismatically through his soul and empathy. Being miles away, people felt he resided in their heart and felt Gandhi within themselves. These partisans followed Gandhi's footsteps with selfless motives to Gandhi's duty towards humanity, to his revolution, his non-violent fight for righteousness for his universal family! 49,wood ave, Edison, N.J-08820 U.S.A. (+1-917-582-5643) ## mahAtmA gAMdhIjInA sahadhyAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka che mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka = mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtra Hau121-11 242 ES SURHi 4134. 1 sahayAtrIo vizeSAMka kada
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahImA gI PAGE 116 PRABUDHH JEEVAN: MAHATMA GANDHI NA SAHYATRO VISHESHSNK FEBRUARY 2016 ESSENCE OF LIBERATION (NINE TATTVAS) ENLIGHTEN YOURSELF BY SELF STUDY OF JAINOLOGY LESSON-ELEVEN PH mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkaNa mahAbhA& O DR. KAMINI GOGRI In the following article we will study about the with karmika matter. In common parlance, Jiva is eleventh topic: Essence of Liberation (Nine Tattvas) translated as soul or living being. An average Introduction individual, due to ignorance, regards his body as his Total release of karmika matter from the self soul and all thoughts and attention to keep it in e (soul) by self-realization is liberation / emancipation/ comfort. The root cause of our suffering lies in our salvation. Everybody feels pain in transmigration and ignorance of the essential characteristics of our soul. wants to eliminate this pain. According to Jain philosophy, living being is e Right belief - knowledge - conduct together neither created nor destroyed. As already indicated, constitutes the path of liberation. Uma Svami, living being and non-living being are the two S the Acarya revered by all sects of Jains, wrote an substance types which comprise the universe. The important text in Sanskrit in the first century AD. primary characteristic of living being This text called TattvarathSutra, considered as Bible is consciousness that distinguishes it from non-living of Jains, has ten chapters and 357 sutras. This text being. Attentiveness is its inherent feature, as without is also called as text for attaining liberation it, it cannot have conation. It is the prerequisites of (Moksa Sastra). TattvarathaSutra starts with the any kind of knowledge. 6 following sutra: 1.1 Distinctive characteristics of Jiva, (Living Samyagdarsanajnanacaritranimokscamargah' (TS being) che |/1) The further distinctive characteristics of living UmaSvami defined right belief as firm belief in being mentioned by Uma Svami in TattvarathSutra is S the true nature of the principles/ verities/tattvas. Upayogo laksanam (TS/11/8) Right belief arises from the innate disposition or by i.e. manifestation of consciousness is the acquisition of right knowledge. The living being (jiva), distinctive feature of the jiva. That, which arises from the non living beings (ajiva), influx {asrava), bondage both internal and external causes and concomitant (bandha), stoppage (sanvara), dissociation (nirjara) Z and liberation (moksa) constitute the seven tattvas / | 'prabuddha jIvana' have DijiTala svarUpe upalabdha verities. Sutras 2nd and 4th from first chapter of 1929 thI mArca 2015 sudhI 'prabuddha jIvananA badhAM ja Tattvartha Sutra define right belief and verities. Tattvarthasraddhanan samyagdarsanam. aMko saMsthAnI vebasAITa S Ujivajivasravabandhsanvaranirjaramoksastattvam. www.mumbai-jainyuvaksangh.com 6422114 (TS/1/2, 3) vAMcI zakazo. temaja DI.vI.DI. svarUpe paNa A badhAM aMko This classification of the fundamental principles upalabdha che. into seven verities is metaphysical with overtones jijJAsu ane pustakAlayone A DI.vI.DI. vinA mUlya ame up of spiritual values. To these seven verities, merit (punya) and demerit (papa) have been added and arpaNa karIzuM. the nine verities called padarthas giving them a A DI.vI.DI.nA saujanyadAtA flavour of religious content. 1. phorama oNpha jaina InTelekasyuala 1. Jiva, the living being - haste-aMjanA razmikumAra jhaverI ane mayUra vorA. In this world, we do not meet jiva or pure soul as such. Jiva or the living being is a mix of pure | 2. nirmaLAnaMda jyota, rekhA-bakula naMdalAla gAMdhI soul and non-living being i.e. pure soul bonded saMparka : saMsthA oNphisa - 022-23820296 ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahyA-trIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka BA mahAtmA " | sahayAtrIo viroSaka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaMka mahAtmA gAMdhIjInI saMsthAmAM ' skUla eTale AcaraNa ghaDanAruM kArakhAnuM che. sahayAtrIo vizeSAMka ja
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahotmA gI FEBRUARY 2016 PRABUDHH JEEVAN : MAHATMA GANDHI NA SAHYATIRO VISHESHSNK | PAGE 117 huis = mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo viroSaka = mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInI sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA with consciousness, is upyoga (active or attentive consciousness). Consciousness manifests itself in two ways namely intuition (Darsana) and knowledge (nana). The difference between intuition and knowledge is that the former is detail-less knowledge (a feeling of sheer existence) while the later is with all the details of the object of knowledge. It is important to understand the difference between these two terms as they occur very frequently in Jaina texts. Darsana up is an indeterminate stage in the process of cognition The object of knowledge gets in contact with sense organs and initiates the process of cognition. At this stage it is just a mere awareness of the existence of the object. So at this stage there is an indefinite and indistinct idea about the object in question. The 5 details about the object are not perceived and so there is no question of identifying the object as belonging to a particular class or group. The process of discrimination or analysis that is inherent in the human mind enables the enhancement of mere sensual awareness into sensual perception. The vague consciousness of the object presented to the senses is replaced by a definite comprehension of its class and characteristics. The distinction of the object is grasped and this paves the way for a further expansion of the knowledge domain. According to Pujya Pada, knowledge is with details and the intuition is without details. Apprehension of the mere object (the universal) is intuition and awareness of the particulars is knowledge. 1.2 Two main types of living beings Sansarino muktasca (TS/11/10) Living beings are further described as of two types i.e. empirical souls or the Tran-migratory soul (Sansari jiva) and Pure or liberated souls (Muktatma). Tran-migration (metem-psychosis) means moving in an endless cycle of birth-deathbirth and the living beings going through transmigration are called Sansari jiva/ empirical souls. Those living beings who have freed themselves from transmigration are the emancipated E / liberated / pure souls (Muktatma). 1.3 Living beings are inter-related / inter dependent / help each other. Parasparopgraho jivanam. (TS/V/21) Souls are also substnaces. The function of soul is to help one another. The word paraspara means reciprocity of action. Parasparasya upgraha means rendering help to one another. What is it? Is it the mutual help between master and the servant or the teacher and taught. The master renders help to $ servants by paving them in cash while the servants 2 render their physical and mental services to the master in return. The preceptor teaches what is good 3 in this life and thereafter and makes his disciples follow them. The disciples benefit their preceptor by their devoted services. What is the purpose of the 5 repetition of the word 'upgraha'? It indicates that living beings are also the cause of pleasure and pain, life and death of one another. This sutra is very important and famous in Jain community and used as a logo of Jainism. 2. Non-Soul (ajiva) Jaina cosmology regards the universe as comprising six substances that are technically called dravyas. It is real and consists of Jiva (soul) and Ajiva (non-soul). While the Jaina Acaryas have divided the substances into broad categories of Jiva and Ajiva; or Living and Non-living. They have further divided Ajiva (nonliving) into five categories, namely: 1. Pudgala, 2. Dharma 3. Adharma 4. Akasa 5. Akasa. According to UmaSvami ## mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMkara mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA Ajsvakaya dharmadharmakasapudgalah and Kalsca. (TS/V/1, 39) uttarAdhyayana sUtra : graMtha svIdhyAya ell. sl. and si.c.sl.. gurudeva pU.DaoN. rAkezabhAInI traNe divasanI amRtavANInI 21.31. 24 31.c.31. 2122141 644LGEL 89. Guzic saMsthAnI veba-sAITa upara paNa Apa sAMbhaLI zakazo. 24$ : 022-23020268. hiteza-09820347990. mahAtmA gAMdhIjInA sayAga 0 aparigrahano artha e che ke ApaNe evI vastuno saMgraha na karIe jenI Aje ApaNane jarUra nathI ! sahayAtrIo vizeSAMka ##
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAtmA gI PAGE 118 PRABUDHH JEEVAN: MAHATMA GANDHI NA SAHYATRO VISHESHSNK FEBRUARY 2016 |Saka re The non soul substances (bodies) are the Thoughts ofviolence, envy, calumny etc. are wicked ! medium of motion, the medium of rest, space and thought activities. Opposites of these are good matter. Here in the first sutra the term 'Kava' is activities. An activity performed with good intentions derived from 'body'. Here it is applied on the basis is good and those performed with bad intention is 5 of analogy. The non-soul substances are called bad. Good activities and intentions are the cause bodies on the analogy of the body of a Living being of influx of meritorious particles while evil activities The word 'body' is intended to indicate a multitude and intentions are the cause of influx of deof space point. The space-points of the Medium of Motion are a multitude. 3.2 Two types of influx. According to Kundkundacarya also there are only Influx is also classified in another way as follows: five Astikayas, like Jiva, Pudgala, Bhavasrava or psychic influx Dharma, Adharma and Akasa. Time (Kala) is e not Astikaya because of only one space point. Dravyasrava or matter influx. Since jiva and pudgala (and in pudgala also it is The former is concerned with thought activities only karmika matter which is of interest in the and the later with actual influx of matter particles. discussions of tattvas or verities) which are active The causes of the former i.e. psychic influx are SS and other four types of activities of five senses like attachment, e.g. flow of 5 ajiva i.e. Dharma, Adharma and Akasa. Time water into the boat through holes in its body when E (Kala) is inactive and just supports the activities or the boat is actually floating over water. Matter influx interactions between jiva and karmas, is the actual karmika particles, which fills our g 3. Asrava or influx environment. Psychic influx is further classified in Activities of mind, body and speech five categories namely delusion (mithyatva), lack of Self - Con t r (called yoga in Jain texts) cause vibrations in the environment around soul. These vibrations (avirati), pramada inadvertence), yoga (activity) % cause the karmika particles (matter particles) flow and kasaya (passions). towards the soul. This flow of Karmika particles 3.3 Influx varies from person to person towards soul is called Asrava. The soul forgets its According to Uma Svami, there are two kinds of own nature due to its being veiled by karmika influx namely that of persons tainted with passions impurities called karmas themselves. Jiva's which extends transmigration and the other of involvement in the transmigratory cycle is due this persons who are free from passions which prevents influx. Just like water flows in a pond through a or shortens it or is not affected by it. number of streamlets, so also karma particles flow Persons are of two types, namely those actuated e towards soul from all directions due to activities of by passions (called sakasaya) and those who are mind, body and speech. free from passions (called akasaya). Passions Kayavadmanh karma yogah. sa asrava. (TS/VI 1, are anger, deceit, pride and greed. These passions are called kasaya in Jain 3.1 Punya (merit) and Pdpa (demerit) texts. Samparaya is sansara (transmigration). According to Umd Svdmi, there are two kinds of Karma which leads to sansara is called Samparayika. Irya means yoga or movement 3 influx namely: Punyasrava or influx of meritorious karmika particles and Papasrava or / vibrations. Karmas caused by vibrations is called Iryapatha. The influx of the former karma influx of De-meritorious karmika particles. operates in the case of persons of perverted faith 2 Auspicious activities of mind body and speech are the causes of meritorious influx while inauspicious actuated by passions while the influx of later karma activities of mind body and speech are the causes takes place in the case of ascetics who are free from of de-meritorious influx. If we add these two to the passions. seven verities then we have nine padarthas. [To be continued] What is good and what is bad? Killing, stealing, 76-C, Mangal Flat No. 15, 3rd Floor, copulation, etc are the wicked activities of the body. Refi Ahmed Kidwai Road, Matunga, Mumbai-400019. Mobile : 96193/79589 / 98191 79589 mahAtmA gAMdhIjInA saMdhyAtra . * sAmAjika ekatA mATe jarUrI che ke deza jAtigata bhedabhAvathI upara hoya. sahadhyAtrIo vizeSAMka ja sahayAtrIo vizeSAMka B mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka BE mahAtmA mahAtmA gAMdhIjInA saMsthAnIo vizeSaka B mahAtmA gAMdhIjInA sahAbIo vizeSaka # mahAtmA gAMdhIjInA sabhyAtrIo vizeSAMka B mahAtmA gAMdhIjIna mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSaMka B mahAtmA gAMdhIjInA saMdhyAtrIo viroSaka : mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka BNa mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka B mahAtmA gAMdhIjInA sahayAtrIo vizeSAMka mahAtmA
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ phebruArI, 2016 'prabuddha jIvana : mahAtmA gAMdhInA sahayAtrIo vizeSAMka 119 . harijanonAM be parama sevako gAMdhIjI ane ThakkarabApA | naheru, gAMdhI, saradAra bhAratanA traNa mahAna ghaDavaiyA strIzaktinAM bhAratIya ane videzI pratIka sarojinI nAyaDu ane mIrAbahena sAthe gAMdhIjI mahAtmA gAMdhInI 'lAkaDIo' manu ane AbhA sAthe sarahadanA gAMdhI bAdazAhakhAna sAthe ramakhANagrasta vistAramAM padayAtrA mANasAInA dIvA pragaTAvanAra gAMdhIjana ravizaMkara mahArAja mahAtmA gAMdhI sAthe temanA zukratAraka samA aMgata saciva mahAdeva desAI ||||IIiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii||
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllJUILLIIIIIIIIIIIIIIIIIIIILL||||||||||||||||||||||| Licence to post Without Pre-Payment No. MR/TECH/WPP-36/SOUTH/2016. at Mumbai-400 001. Regd. With Registrar of Newspapers for India No. MAHBIL/2013/50453 Published on 16th of every month & Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001 On 16th of every month * Regd. No. MCS/147/2016-18 PAGE No. 120 PRABUDHH JEEVAN FEBRUARY 2016 | paMthe paMthe pAtheya satyAgrahI sainikano patra mA tamane huM Aje jaNAvI dauM chuM ke bhAe amane nathI AzramamAM mokalyA ke nathI ahIM somavAra tA. 19-5-30, laDatamAM mokalyA. e to prabhue ja kaMIka mane 9 muMbaI jena yuvaka saMgha patrikA varSa para AzramamAM AvavA prerelo. hA, bhAe A patra kalIkaTamAM vasatA mArA mitra rokyo nahi paNa IcchA to mArI ja hatI. temaja nathubhAI pArekhanA putra ci. kAntilAlano che. jayaMtI ane IndunI. ane have to ame moTA thayA bhAI kAntilAlanI uMmara lagabhaga ekavIsa varSanI bhA rokI paNa zI rIte zake ? jema tamArI nA chatAMya che. chellA nava varSathI satyAgraha AzramamAM te ame ahIM AvyA chIe temaja bhA nA pAData to joDAyela che ane gAMdhIjInI senAnA te eka sainika paNa Avate e tamAre nakkI samajavuM. jyAM Akho che tenA pitA eka Adarza parAyaNa sahRdaya sajjana deza maravA taiyAra thayo che tyAM ame rahIe ke ? che ane A uparAMta bIjA be putrone paNa A ame to prabhu pAse prArthanA karIe chIe ke jo A laDAImAM temaNe aryA che. bhAI kAntilAlanAM laDatamAM koInA bhoga levAnA ho to amAro mAtuzrI ke dAdA hayAta nathI ane tenA moTImAM pahelo bhAga laI amane khuza karaje. ( dIkarAnA dIkarAo A laDatamAM homAI rahyA che. | moTA moTA vakIla jelamAM sidhAvyA. aneka te viSe kalpAMta kare che. A saMbaMdhamAM bhAI kAntilAle amArAM jevAM kumaLAM yuvAnone mAra paDyo, tema ja potAnI bahena upara eka patra lakhyo che jenI nakala pakaDAyA, ane e badhuM konA mATe ? dezane mATe, mane maLatAM jena prajA te rasapUrvaka vAMcaze ema mA kharI rIte mAre lakhavuM joie ke ahIM varSo lAgavAthI prakaTa karavo yogya dhAryo che, gALI meM to mArAM navAM sagapaNa karyA che. jo - paramAnaMda jayaMtane mAra paDe to huM joI rahuM? jo mArAM koI zikSakane keda maLe to huM gharamAM bharAI rahuM? ATa, tA. 28-4-30. - tamArA putro vANIyA maTI kSatrIyo, ahiMsaka sUraja bahena, kSatrIyo thayA che. mArIne jItanAra nahi paNa marIne huM nathI samajI zakato ke mAne haju zuM nathI jItanAra kSatrIo thayA che. jo temanAM mA tamAre gamatuM paNa kalpI lauM chuM ke teone ame ahIM rahevuM hoya to eka vIra mAtAne chAje tevAM maravA AvyA chIe ema lAge che ane emanAthI AzIrvAda mokalo ke teo mare toya tamArA AziSa sahevAtuM nathI. A kAgaLa mAne lakhato houM evuM laIne mare. jo emanA mATe kaMI lAgatuM hoya to badhuM lakhANa Avaze. - emanI jIta thAya tevuM kaMIka karo. khAdI pahero, | mAM huM tamane pUchuM chuM ke tame ema to nathI ja raMgIna khAdI na maLatI hoya to dhoLAM pahero. mAnatAM ne ke amArAmAMthI koI paNa amara rahevAnuM dhoLuM to pavitratAnI nizAnI che, paNa teTaluM to che? jo maravAnA ja chIe e vAta kharI hoya to lokaniMdAnA bhaye tame karazo nahi; dezane khAtara game tyAre marazuM; to je duHkha thavAnuM haze te thaze ane deza zuM paNa putronI khAtara khAdI paheratAM ja. paNa ahIM tamane eka ja vAta mUMjhavatI haze te lokaniMdA sAMbhaLavA taiyAra nathI ? e ke kadAca ame A laDatamAM khapI jaIe to ane A AtmazuddhinI laDatamAMthI tamArA pahelAM marI gayA gaNAIe. mA e koNa kheMcI laI bAyalA banAvI amane jANe che ke koNa kyAre karavAnuM che? maravAnuM nakkI baMgaDI paherAvavI haze, tyAM e karyuM haze tyAre koI paNa rIte mANase maravAnuM ja khUNAmAM beThAM tame zuM jANo ? ahIM che. ApaNe e bhaya manamAM na lAvatAM deza mATe to hajAro baheno paNa amArI sAthe game te karavuM paDe te karavA taiyAra thavuM joIe. mIThuM levA AvI sarakArI amaladAra evo koNa bhAgyazALI hoya ke deza mATe karI zake, pAse jelanI mAgaNI kare che. | sUrajanI ahIM AvI laDatamAM joDAvAnI IcchA che. mane to prasaMga maLyuM tene paNa bolAvavAnI IcchA che. prasaMganI zodhamAM paNa chuM. jo sUraja paNa ahIM Ave tyAre tamane to zuMye thAya. mArI to vinaMtI che ke tame ane sUraja ahIM Avo joI jAo ke ahIM zuM che, pachI suraja bhale ahIM rahe. | sUraja tArI pAse videzI vastra che te huM jANato ja hartA, paNa jo tArAthI na baLAya to bhale paDyA saDe, paNa Aje bhAra daIne lakhuM chuM ke tuM banatI utAvaLe khAdI pahera. AkhA kacchanI niMdA khamIne jo sADI ja pahere to sADI paNa khAdInI ja pahera evI mArI umeda che. tane svayaMsevikA joI huM keTalo rAjI thau tathA sAMbhaLIne bhA keTalA rAjI thAya te huM lakhI zakato nathI. tane khAdI mATe jo tArA sAsu sasarA rokatA hoya to huM temanA para paNa patra lakhavA taiyAra chuM. ane khAdIte paNa bahu bArIka nahi. hamaNAM khAdInI ja tANa che. tyAM tane bArIka to kyAMthI ja maLe? jo tArI hiMmata cAlatI hoya to Ano uttara to mane khAdInAM ja ghAgharI polakAM paherIne lakhaje. sADI mATe kApaDa hAla tyAM na ja hoya to maLe turata paheraje, ATaluM thaze ? pharI ekavAra kahuM chuM ke tArAM videzI kapaDAMnI paravA na karatAM peTImAM saDavA deje, ane jo hiMmata hoya to e pApane bALI ja nAkhaje, ke pharI kadI paheravAno vAro ja na Ave. lI. tane khAdIdhArI Icchato tAro ja kAni patra saujanya : bharatabhAI kAMtilAla pArekha To Postal Authority Please Note: If Undelivered Return To Sender At 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi, Mumbai-400004. Printed & Published by Pushpaben Chandrakant Parikh on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd., Mumbai-400004. Temporary Add.: 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah.