________________
મહોભાગી
પૃષ્ઠ ૮૨ % પ્રબુદ્ધ જીવનઃ મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૬,
|ષક
મહાભાર
5 યુવાનોમાં અપાકર્ષણ પેદા થાય. પલાયનવાદ ગાંધીજનને નિસ્તેજ દુનિયામાં આજકાલ બે પ્રકારની જીવનશૈલી વચ્ચેની ટક્કર ચાલી : હૈ બનાવનારો છે.
રહી છે. એક શૈલીમાં જરૂરિયાતો પર કાબૂ મૂકીને અને પર્યાવરણમિત્ર હું $ મારું સદ્ભાગ્ય છે કે જૂની અને નવી પેઢીના ગાંધીજનોના પ્રત્યક્ષ કે eco-friendly બનીને જીવવા મથનારા મનુષ્યની ઉદાત્ત ૬ { પરિચયમાં આવવાનું બન્યું. ગાંધી અને દંભને બારમો ચંદ્રમા હતો. જીવનશૈલીની ઝંખના છે. બીજી શૈલીમાં સુખપ્રધાન, સગવડમૂલક ? શું આજના કેટલાક ગાંધીજનોને દંભ પ્રત્યે ઝાઝો છોછ નથી. અને ભોગવાદી અભરખાના ઉધામા છે. આ બંને જીવનશૈલીઓ $ કે કેટલાક ગાંધીજનો સાથે પરિચયમાં આવનારને એમની ત્રણ વચ્ચે સેન્ડવીચ થયેલો જનસામાન્ય આજકાલ ભયંકર ગોટાળામાં $ હઠીલી મર્યાદાઓ તરત સમજાઈ જશે :
છે. એનું શમણું ક્લાસિકલ છે અને એના જીવનની વાસ્તવિકતા ? (૧) સાત્ત્વિકતાનો અહંકાર.
વિકરાળ છે. વિચાર કરનારા આદમી દુ :ખી છે અને ન વિચારે તેને જે (૨) તમારા કરતાં હું વધારે પવિત્ર છું, એવો ભાવ. નિરાંત છે. (૩) દંભ પ્રત્યે પ્રચ્છન્ન પક્ષપાત.
આજે સમગ્ર વિશ્વમાં ભોગવાદ, ઉપભોક્તાવાદ અને આ ત્રણે મર્યાદાઓ મનુષ્યને તેજહીન બનાવનારી છે. આવું લોભવાદની બોલબાલા વધી પડી છે. વાસ્તવમાં આજે લોભનું 5 શું બને ત્યારે પ્રભાવ ઘટે છે, કારણ કે સારા હોવા કરતાં સારા દેખાવાનું લિબરલાઈઝેશન અને ગરીબીનું ગ્લોબલાઈઝેશન થઈ ચૂક્યું છે. હું શું મહત્ત્વનું બની જાય છે. સ્વામી
ગરીબ દેશોની વસ્તી વધે છે શું હું આનંદના શબ્દો સાંભળવા જેવા
ને માતબર દેશને માર્કેટ સી. રાજગોપાલાચારી
મળ્યાનો આનંદ થાય છે. ‘ગાંધીજન જોઈએ તીખા, ચક્રવર્તી રાજગોપાલાચારી બ્રિટીશ ભારતના મદ્રાસમાં જન્મ્યા.
સ્વીકારવું પડશે કે ધરતી પર જૂજ દીઠા'. બચપણમાં એટલી નાજુક તબિયત રહેતી કે માતા-પિતા ચિંતામાં
અતિઉદ્યોગવાદ પણ રુ સત્ય સિવાય બીજી કોઈ મૂકાઈ જતા. તેમણે બેંગલોર અને મદ્રાસમાં સ્નાતક થઈ કાયદાનો
જીવનવિરોધી અને હું વાતનો ઝાઝો પ્રભાવ પડતો નથી, અભ્યાસ કર્યો.
માનવવિરોધી જણાય છે. તે રે છે એ વાત આગળ કરી છે.
જ પ્રમાણે ક્લાસિકલ છે ગાંધીજનોએ યાદ રાખવા જેવી બાળ ગંગાધર તિલકની પ્રેરણાથી રાજગોપાલાચારી સ્વાતંત્ર્ય |
પર્યાવરણવાદી હઠ પણ હું વાત એટલી જ કે : આંદોલનમાં જોડાયા. ૧૯૧૯માં તેઓ મહાત્મા ગાંધીના અનુયાયી |
થોડીક વિજ્ઞાનવિરોધી જણાય ? (૧) સત્યનો પ્રભાવ ન પડે તેવું બન્યા અને અસહકાર ચળવળમાં પ્રમુખ સાથી બની રહ્યા. અસ્પૃશ્યતા
છે. સુખની ઝંખના મૂળભૂત રૂં કાર કદી પણ ન બને. (પ્રમેય) વિરુદ્ધ જબરું કામ કર્યું. શાંત ચહેરો અને નાજુક કાયા ધરાવતા |
માનવીય ઝંખના છે. કારણ (૨) પ્રભાવ ન પડે, તો માનવું રાજગોપાલાચારીને રાજકારણી કહેવા કરતા રાજપુરુષ કહેવું વધારે
કોદાળીથી કોમ્યુટર સુધીની હું કે સત્ય નંદવાયું. (પ્રતિપ્રમેય) યોગ્ય લેખાય. ગાંધીજીના પુત્ર દેવદાસ ગાંધી રાજગોપાલાચારીની|
‘ટેકનોયાત્રા' પણ મૂળભૂત આજના સરેરાશ ગાંધીજનને પુત્રી લક્ષ્મી સાથે લગ્નગ્રંથિથી જોડાયા હતા.
માનવીય ઝંખનાનું પરિણામ હૈં જે ન્યાય આપવા માટે એટલું તો | મહાત્મા ગાંધી સાથે અમુક મતભેદ છતાં તેઓ ગાંધીજીના | છે. તો પછી માણસે કઈ છે કહેવું જ રહ્યું કે ગમે તેટલી | વિશ્વાસુ સાથી રહ્યા. દક્ષિણ ભારતમાં રાષ્ટ્રભાષા હિંદીનો પ્રચાર | જીવનશૈલી અપનાવવી? છે
મર્યાદાઓ છતાં આજના વિષમ | કર્યો અને દારૂબંધીના પ્રચાર માટે તમિલનાડુમાં ગાંધી આશ્રમ | જવાબ છે : સસ્ટેઈનેબલ 3 શું પ્રવાહો સામે પોતાની જે કંઈ | સ્થાપ્યો. મદ્રાસ પ્રેસિડન્સીના પ્રથમ પ્રમુખ ચૂંટાયા પછી તેમણે ત્યાં | ડેવલપમેન્ટ, યાને શું કોઈ નિષ્ઠા છે તેને સંગોપીને એ હજી | ઘણાં સુધારા કર્યા. દલિતોને મંદિર પ્રવેશ અપાવ્યો, ખેડૂતોને રાહત માફકસરનો વિકાસ. ગાંધીજી હૈં સમાજ માટે કશુંક કરી છૂટવા માટે | થાય તેવા પગલાં લીધાં.
આવા સમાધાનથી નારાજ ૬ પ્રતિબદ્ધ છે. ભાંગ્યા ભાંગ્યા તોય | ભારતને સ્વાતંત્ર્ય મળ્યા પછી તેઓ પશ્ચિમ બંગાળના પ્રથમ |
થાય તેવા બંધિયાર મનના ભરૂચ જેવો એ જણાય તોય હજી અને અંતિમ ગવર્નર જનરલ બન્યા. સરદાર પટેલના મૃત્યુ પછી |
મહાત્મા ન હતા. * * * પ્રવાહમાં તણાઈ જવા તૈયાર નથી. તેમણે ગૃહખાતું સંભાળ્યું હતું. પંડિત નહેરુ સાથેના મતભેદ પછી
ટેલિફોન : ? એ પણ એની સિદ્ધિ જ ગણાય. રાજીનામું આપી છેક સુધી દક્ષિણમાં ગાંધી કાર્યો કર્યા. * * *
૦૨૬૫ ૨૩૪૦૬૭૩.
મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક 9 મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક મહાત્મા ગાંધીજીના સંસ્થાત્રીઓ વિશેષાંક
## મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિરોષક me મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક B મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક BA મહાત્મા
મહાત્મા ગાંધીજીની સંસ્થામાં
• સ્વ સુધી પહોંચવું હોય તો સેવાના માર્ગ પર જાઓ.
સહયાત્રીઓ વિશેષાંક