________________
મહીમા ગી
પૃષ્ઠ ૮૬ % પ્રબુદ્ધ જીવનઃ મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૬,
ગાંધી બિફોર ગાંધી
Hપ્રીતિ એન. શાહ { [પ્રીતિબહેન B.Sc., B.Ed., M.A. (Jainism), M.Phil (Jainism) ડીગ્રીઓ ધરાવે છે. વીરચંદ ગાંધીના જીવન તથા કાર્યો પર શોધ હું નિબંધ લખ્યો છે અને તેના પર આધારિત ‘ગાંધી બીફોર ગાંધી’ પુસ્તક પણ લખ્યું છે. તેઓ જ્ઞાનસત્ર અને જૈન સાહિત્ય સમારોહમાં શું હું નિબંધ પ્રસ્તુતિ કરે છે. શ્રી ઝાલાવાડી વીશા શ્રીમાળી સ્થાનકવાસી જૈન સભા-અમદાવાદ સંચાલિત માસિક પત્રિકામાં ‘જૈન શાસનના વીર કે શું રત્નો” અંતર્ગત શ્રેણી લેખન કરી રહ્યા છે. ધર્મ જાગૃતિ કેન્દ્ર અને જૈન યુવા પરિષદ દ્વારા આયોજિત પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળાના વક્તા છે.] રે
મહાત્મા ગાંધીનું જીવન એટલા બધા વિવિધ આયામોમાં સમાન છે તેમ વગોવે છે. પણ ભારત બધા ધર્મોની માતા છે. ૨ વહેંચાયેલું હતું કે એમના દરેક પાસાનો સ્પર્શ પામીને ઘણાં બધાં સંસ્કૃતિનું પારણું છે. ભારતને જંગલી કહેનાર ખ્રિસ્તીઓ ખ્રિસ્તી ૪ હું પાત્રો સમાજસેવાના તેમ જ આઝાદીના કાર્યોમાં જોડાયાં. આજે દેશોમાં કેટલું અજ્ઞાન છે એ દર્શાવે છે !' હૈ આપણે એના એક એવા મિત્રની વાત કરીશું કે જેમનું નામ “શું તમે એવું માનો છો કે ૩૦ કરોડ અમારા લોકો અમેરિકા ને હું ઈતિહાસના પૃષ્ઠો પર ધૂંધળું થઈ ગયું છે. ગાંધીની આત્મકથામાં ઈંગ્લેન્ડના રૂપિયાથી વટલાઈ જશે? હું ખુશીથી ઈચ્છા રાખું છું ? દૂ તેમજ પ્યારેલાલજીના પુસ્તકમાં જો નોંધ ના હોત તો આ બંને અને અમેરિકાના ભાઈઓ અને બહેનોને વિનંતી કરું છું કે તેમના શું તે મિત્રોના સંબંધ વિશે આપણે કદાચ અજાણ રહ્યા હોત. અલ્પ આયુને એજન્ટ ભારતના વિવિધ ભાગમાં મોકલે જેથી તેઓ તેમની જાહેરાત કે ૬ લીધે એમના આ મિત્ર આઝાદીની લડાઈમાં સાથ ના આપી શક્યા કરી શકે અને ગરીબ જરૂરિયાતમંદ હિન્દુને હજારો ડોલરથી ખરીદી દે છે પણ બંને જેટલું પણ સાથે રહ્યા મહાત્માજીના દિલ પર એક અમીટ શકે.” પણ છાપ મૂકી ગયા. આ મિત્ર એટલે વીરચંદ રાઘવજી ગાંધી.
મારી સમક્ષ ઉપસ્થિત ભાઈઓ અને બહેનો તથા સમસ્ત ઈસાઈ ? હું મહાત્મા ગાંધીના વિચારો
સમાજને મારે નિવેદન કરવું છે ખ્રિસ્તી સમાજનો નારો છે કે, આખું હું યંગ ઈન્ડિયા, ૮ સપ્ટેમ્બર, ૧૯૨૦
વિશ્વ ઈસુનું છે. આ ક્યા ઈસુ છે જેના નામ પર તમે વિશ્વ પર હું ‘તમે લોકો મિશનરી બનીને ભારતમાં એ ધારણા લઈને આવો વિજય પ્રાપ્ત કરવા નીકળ્યા છો? શું અત્યાચારનો કોઈ ઈસુ છે? શું ૬ છો કે જ્યાં એવા લોકો રહે છે જે જડ, ગમાર અને અભણ છે અને અન્યાયનો કોઈ ઈસુ છે? શું અન્યાયપૂર્ણ અને અત્યાધિક કર વસુલ હું જે ઈશ્વર વિષે જાણ્યા વિના મૂર્તિપૂજા કરે છે. એક બહુ મોટા ઈસાઈ કરવાવાળો ઈસુ છે? જો આવા કોઈ ઈસુના નામ પર તમે અમને ૬ વિદ્વાનની બે પંક્તિઓથી મને હંમેશાં દુઃખ થાય છે. ત્યાં (ભારતમાં) જીતવા નીકળ્યા હોય તો અમે પરાજિત નહિ થઈએ. જો તમે શિક્ષા, રે ૐ આમ તો બધું શ્રેષ્ઠ છે પણ ત્યાંના લોકો ભ્રષ્ટ અને નીચ છે.” ભાતૃભાવ અને વિશ્વપ્રેમના ઈસુના નામથી આવો તો અમે જરૂર છે છે મારા વિચારમાં પશ્ચિમથી આવવાવાળા ઈસાઈ મિશનરીઓ તમારું સ્વાગત કરીશું. આવા ઈસુનો અમને ભય નથી.” હું પોતાના વ્યવહારિક ઢંગથી મૂળ ઈસાયતથી ઉલટા અને નકારાત્મક મહાત્મા ગાંધીએ જે વાત ખ્રિસ્તી મિશનરીઓ માટે કહી એવા 5 છે. મારું એ અનુમાન છે કે જો ઈશુ આજે શારીરિક રૂપથી આપણી જ વિચારો મહાત્મા ગાંધીથી લગભગ ૨૬ વર્ષ પહેલાં અમેરિકાની 5 { વચ્ચે હોત તો તેઓ વર્તમાન ક્રિશ્ચિયન સામૂહિક પ્રાર્થના અને ધરતી પર ભારતના એક ૨૯ વર્ષના યુવાને રજૂ કર્યા હતા અને આ હું અનુષ્ઠાનોનો સ્વીકાર ના કરત.”
યુવાન એટલે ઈ. સ. ૧૮૯૩માં શિકાગો ખાતે યોજાયેલ વિશ્વધર્મ speeches and Writings of M. K. Gandhi 242-244 પરિષદમાં જૈન ધર્મનું પ્રતિનિધિત્વ કરનાર શ્રી વીરચંદ રાઘવજી
કોઈ દુ:ખ અને અફસોસ વગર હું કહી શકું છું કે સમગ્ર યુરોપમાં ગાંધી. શું ચાલી રહેલા ઘોર અત્યાચારોનો મતલબ એ છે કે શાંતિના અવતાર ઈ. સ. ૧૮૬૪માં ભાવનગરના મહુવા ગામે એમનો જન્મ. જ પ્રભુ ઈશુનો સંદેશ ત્યાં કોઈએ બરોબર સમજ્યો જ નથી અને હવે મુંબઈની એલ્ફિન્સ્ટન કોલેજમાંથી ગ્રેજ્યુએશન કરીને જૈન સમાજના જ હું એમને પૂર્વના દેશોમાંથી જ્ઞાનના પ્રકાશની જરૂર છે.”
પ્રથમ સ્નાતક થયા. જૈન એસોસિએશન ઓફ ઈન્ડિયાના માનદ ૬ શ્રી વીરચંદ ગાંધીના વિચારો
મંત્રી બન્યા. આ સંસ્થાના નેજા હેઠળ એમણે ઘણા સામાજિક અને ૬ અમેરિકા (૧૮૯૪) નાઈનટીન્થ સેગ્યુરી કલબ, ન્યૂયોર્ક ધાર્મિક કાર્યો કર્યાં. ઈ. સ. ૧૮૯૩માં અમેરિકાના શિકાગો ખાતે કે
“ખ્રિસ્તી મિશનરીઓને લાખો રૂપિયા ખર્ચીને ભારતમાં યોજાયેલ ધર્મપરિષદમાં જૈન ધર્મનું પ્રતિનિધિત્વ કર્યું જ્યાં સ્વામી શું ? મોકલવામાં આવે છે જે ભારતના જીવનને ઘણું અસર કરે છે. ભારત વિવેકાનંદે હિંદુ ધર્મ પર ભાષણ આપ્યું હતું પરિષદમાં હિંદુ ધર્મ છું
જડ, અસંસ્કારી લોકોની ભૂમિ છે જે આંદામાન અને ફીજી ટાપુઓ અને સંસ્કૃતિ પર આકરી ટીકાઓ થતા ભારત દેશના આ પુત્રે
મહાત્મા ગાંધીજીના સહધ્યાત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક - મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા
## મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહ્યા-ત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક BA મહાત્મા "
મહાત્મા ગેંધીજીના સહયાત્ર હિંસાથી આવતું સારું પરિણામ ટુકજીવી હોય છે પણ તેનાથી આવતાં ખરાબ પરિણામ દીર્ઘજીવી હોય છે. સંધ્યાત્રીઓ વિશેષાંક ##