________________
મહોભાગી
પૃષ્ઠ ૯૦ પ્રબુદ્ધ જીવન: મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક ધ્ર ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૬
મહાત્મા ગાંધીજીના સંધ્યાત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક - મહાત્મા ગાંધીજીની સહધ્યાત્રીઓ વિશેષાંક
છે ત્યારે શિક્ષણવિદ્યાના શિલ્પી સમા નાનાભાઈ ભટ્ટ ‘ગ્રામદક્ષિણામૂર્તિ' બાપુના મૃત્યુ પછી રાજકારણ છોડી દીધું. હું અને લોક ભારતી’ ગ્રામ વિદ્યાપીઠો શરૂ કરી. ભારતભરમાં તેનું અનન્ય અશ્રુત પટવર્ધન ૬ પ્રદાન રહ્યું. ખેતીમૂલક શ્રમ, છાત્રાલય પ્રધાન વિદ્યાપીઠ, વિનોદ હાસ્યના જયપ્રકાશ નારાયણ, અરુણા અસફઅલી, ઉષા મહેતા અને ૬ કે પારિવારિક વાતાવરણમાં ગાંધી મૂલ્યોનું સિંચન અહીંથયું. નાનાભાઈ ભટ્ટ, અશ્રુત પટવર્ધન ૧૯૪૨ની લડતમાં ઝળકેલાં નામો. ચારેય ?
મનુભાઈ પંચોલી, મૂળશંકર ભટ્ટ અને નટવરલાલ બૂચ આ પ્રવૃત્તિને ગામડા સમાજવાદી વિચારધારાના પુરસ્કર્તા. સ્વતંત્ર ચિંતન અને દેશ માટે શું ૨ સુધી લઈ ગયા. મૂળશંકર ભટ્ટ સાહસિક, વિજ્ઞાનપ્રેમી, સારા લેખક અને મરી ફીટવાની ઝિંદાદિલીવાળા બહાદુરો. કે ચિંતક. માની વત્સલતાથી વિદ્યાર્થીઓને ઘડતા. કાંતિભાઈ મહેતા પણ અચૂત પટવર્ધને સતત પડદા પાછળ રહી કામ કર્યું. ૧૯૪૨માં રે છે. રાષ્ટ્રીય શિક્ષણમાં પડ્યા હતા.
આ ચારેયે ભૂગર્ભે આંદોલન ચલાવ્યું. ભૂગર્ભ રેડિયો ચલાવવામાં - નટવરભાઈ ઠક્કર
ઉષાબહેનના સાથી હતા. બ્રિટીશ સરકારે અશ્રુતજીના માટે લાખો & દુખિયારાની સેવાનો ગાંધીમંત્ર નટવરભાઈ ઠક્કરને છેક નાગાલેન્ડ રૂપિયાનું ઈનામ જાહેર કરેલું. સમાજની રોગિષ્ઠ મનોદશાથી ખૂબ ૨ ૬ લઈ ગયો. રાષ્ટ્રીય તાલીમ મેળવવા સેવાગ્રામ ગયા ત્યાં કિશોરલાલભાઈ, અકળાતા. જે કુમારપ્પા, કાકાસાહેબ વગેરે ભારતના નકશા પર ઉપેક્ષિત ક્ષેત્રો ફરતા આર્યનાયકમ્ શું કુંડાળા ચીતરતા હતા. કાકાસાહેબ સાથે ભારતમાં ઘણું ફર્યા બાદ સિલોનના તમિળભાષી. સ્કોટલેન્ડની યુનિવર્સિટીમાં ઉચ્ચ શિક્ષણ
નટવરભાઈએ સેવાક્ષેત્ર તરીકે નાગાલેન્ડના હિંસક અને ૨ વ્યસની એવા પછાત વિસ્તારોમાં સેવા કરી.
વૈષ્ણવ જન તો તેને કહીએ ડૉ. મણિભાઈ મહેતા છે ઉરૂલીકાંચનમાં નિસર્ગોપચાર અને દૂધ ઉત્પાદનમાં
વૈષ્ણવ જન તો તેને કહીએ જે પીડ પરાઈ જાણે રે. હું વિક્રમ સાધનાર ગાંધીજન બાપુ સાથે સેવાગ્રામમાં
પરદુઃખે ઉપકાર કરે તોયે, મન અભિમાન ન આણે રે. -વૈષ્ણવ. 6 રહેલા.
સકલ લોકમાં સહુને વંદે, નિંદા ન કરે કેની રે; રમણિકભાઈ મોદી
વાચ કાછ મન નિશ્ચલ રાખે, ધન ધન જનની તેની રે. -વૈષ્ણવ. મહાત્મા ગાંધી સાથે ૬૦ વર્ષ કામ કરેલું. સમદષ્ટિ ને તૃષ્ણાત્યાગી, પરસ્ત્રી જેને માત રે; હું કેદારનાથજીના શિષ્ય, કિશોરલાલજીના મિત્ર, રાષ્ટ્રીય જિહ્વા થકી અસત્ય ન બોલે, પરધન નવ ઝાલે હાથ રે. –વૈષણવ. શું શાળાના આચાર્ય, દાંડીકૂચના સૈનિક, આશ્રમના મુખ્ય મોહ-માયા વ્યાપે નહીં જેને, દૃઢ વૈરાગ્ય જેના મનમાં રે; હિસાબનીશ.
રામનામ શું તાળી લાગી, સકળ તીરથ તેના તનમાં રે. -વૈષ્ણવ.
વણલોભી ને કપટરહિત છે, કામ-ક્રોધ નિવાર્યા રે; આધ્યાત્મિક શોધ અને ચિત્તશુદ્ધિની ભાવના
ભણે નરસૈયો તેનું દર્શન કરતાં, કુળ એકોતેર તાર્યા રે. -વૈષ્ણવ. $ સુરેન્દ્રજીને ગાંધીજી તરફ ખેંચી લાવી. જિંદગીભર
| | નરસિંહ મહેતા શું ગાંધીમય રહ્યા. આશ્રમનું કઠોર જીવન આનંદથી શું સ્વીકાર્યું. દક્ષિણમાં અડિયારમાં કામ કર્યું. સત્યાગ્રહમાં
VAISHNAVJAN TO TENE 8 લાઠીઓ ખાધી, જેલમાં ગયા. મુક્ત ચિંતન, મુક્ત Humane in one who feels the pairs of others, વિહાર અને સંપૂર્ણ અનાસક્તિ સેવ્યાં.
Never is proud, even obliges the miserable.
Bows down to every one, never absues the others, કે પરચૂરે શાસ્ત્રી
Never changes words, action, mind, admirable is one's mother. છે મૂળ શિક્ષક. આઝાદીની ચળવળમાં પત્ની સમેત |
Looks even, no not greedy, every woman is one's mother, $ ભાગ લીધો. ૧૫૦ ગામડાં ફર્યા. ગ્રામસેવક કહેવાયા. | Never utters lies, touches not the wealth of others. હું રક્તપિત્તના રોગીઓની સેવા કરતાં રક્તપિત્ત લાગુ Is unfazed by charm or illusion, to one renunciation matters, ૬ પડ્યો. બાપુ તેમની સેવા કરતા.
Heart throbs the name of Rama, all pilgrimages in mind's shelters
Never selfish, nor cunning, won over passion and anger, દૂ ચારુચંદ્ર ભંડારી
Narsim worship whom, give Salvation to Humane Seekers હું સાચા ગ્રામસેવક સત્યાગ્રહો, જેલયાત્રા, ખાદી
-Translated by KULIN VORA ૬ રાજકારણમાં પણ આગળ વધેલા. અન્નમંત્રી બનેલા મહાત્મા ગાંધીજીના સહયોગ જે દિવસે પ્રેમની શક્તિ, શક્તિ પરના પ્રેમ કરતાં વધી જશે તે દિવસે દુનિયા પર સ્વર્ગ ઊતરશે સહયાત્રીઓ વિશેષાંક #
અને મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિરોષક દ મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા ગાંધીજીના સહયાત્રીઓ વિશેષાંક : મહાત્મા