Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir spAra an SOLO for ARYA SRI KAILASSAGARSURI CYANMANDIR SHREE WAHAVIR JAIN ARADHANA KENDRA Koba, Gandhinagar - 382 067. Ph.: (079) 23270) 52, 23276204.05 Fax: 0722276249 OBIETA C5 - varSa 22 aMka 2 kramAMka 254 For Private And Personal use only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 295 www.kobatirth.org zrI. mallinAtha bhagavAnanI mahattvanI pratimA [ lakhanau myujhiyama ] bloka : mahAvIra jaina vidyAlayanA saujanyathI ] For Private And Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir I 3 ardha che akhila bhAratavarSIya jaina ghetAmbara mUrtipUjaka munisammelana saMsthApita zrI jainadharma satyaprakAzaka samitinuM mAsika mukhapatra jeziMgabhAInI vADI : ghIkAMTA roDa : amadAvAda (gujarAta) taMtrI : cImanalAla gokaLadAsa zAha varSa : 22 | vikrama saM. ra013:vIra ni. saM. 2482: I. sa. 16 || kramAMka saMva : 2 | kArataka suda 12 guruvAra : 15 navembara 254 zrI. mallinAtha bhagavAnanI eka mahattvanI pratimA lekhaka : zrI, umAkAnA premAnanda zAha *vetAmbara sampradAyanA mate ogaNIsamA tIrthaMkara zrI. mallinAtha strI-dehe avataryo hatA. bAkInA tIrtha kare puruSa hatA. paNa malli pite eka svarUpavAna rAjakumArI hatAM. digambara mate strIone mukti ke kevalajJAnanI prApti thavI zakya na hovAthI, digambara sampradAyamAM zrI. malinAthane puruSarUpe ja svIkAravAmAM Ave che. te A be matomAM kyo mata vadhu vizvasanIya ane jUno haze ? A nirNaya kare ekadama saraLa nathI, paNa jJAtAsUtra jevA prAcIna granthamAM vetAmbara mAnyatA mujaba maline eka atIva rUpavatI rAjakumArI tarIke varNavavAmAM AvyA che te yAda rAkhavuM ghaTe. digambara paramparAo mujaba vaMgadezamAM mithilAnA rAjA kuMbha ane rANI prajAvatInA putrarUpe mallinAtha janmyA hatA. eonA zarIrane varNa suvarNa samAna hatA, ane emanuM lAMchana "kaLaza"nuM hatuM. uttarapurANanA kathana anusAra, moharUpI mallane jItavAthI teo mallinAtha kahevAyA: mohamallamamalaM yo vyajeSTAniSTakAriNam / karondraM vA hariH so'yaM malliH zalyaharo'stu naH // -lattarapurA . 1. digambara mata pramANe mallinAthanA jIvanacaritra mATe juo uttarapurANa, varSa 6 6. vaLI juo tirocapati , 4. 112 thI AgaLa, pR. 206 thI AgaLa, For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 26 ] zrI. jana satya prakAza [varSa rara azokavRkSa nIce emane kevaLajJAna thayuM hatuM, sametazikhara upara nirvANa pAmyA. kubera ane aparAjitA emanA yakSa ane yakSiNI hatAM. "vetAmbara paramparA mujaba mithilAnA rAjA kuMbha ane rANI prabhAvatInA kuMvarI malino janma azvinI nakSatramAM thayo hato. digambara ane vetAmbara mate janmanakSatra, janmasthaLa vageremAM koI bheda nathI. rAjAnuM nAma paNa eka ja che, mAtAnA nAmamAM nAmane bheda che. prabhAvatI ane prajAvatI je bheda te jUnA granthomAM lahiyAonA khalanarUpe paNa thaI gayA hoya ! vetAmbara mata pramANe zrI. mallinAthanuM cityakSa paNa azokavRkSa ja che, eTaluM ja nahi lAMchana paNa "kaLaza" ja che. eTale be phirakAo vacce mukhya bheda te teo puSa-jAti hatA ke nArI-jAti hatA e ja aMge pravarte che. saMbhava che ke strI-mukita azakya mAnavAnA Agrahane pariNAme A jAtane caritra-bheda ubho hoya. malli nAma paDavAnuM kAraNa zrI hemacandrAcArya nIce mujaba Ape che- garbhasthAyAM tatra mAturyanmAlyasvApadohadaH / jajJe tadakarottasyA nAma mallIti bhUpatiH / / -favo da kara vetAmbara sampradAya anusAra zrI. mallinAthanA zarIrane varNa "nIlavarNa hate. emanA zAsanayakSa ane yakSiNI kubera ane vaizaTayAdevI gaNAya che. zrI. jinaprabhasUrinA jaNAvyA mujaba zrIparvata upara zrI mallinAthajInuM tIrthasthAna hatuM. tIrthaMkara pratimAo, UbhI ke beThI, amuka nizcita banI ja bharAvavAmAM Ave che ane te padmAsane ke kAryotsarga dhyAne hoya che. padmAsane birAjela AkRtiomAM prAcIna samayamAM nagnatva aspaSTa rahetuM, paNa giranAranA jhaghaDA pachI (jene ullekha prAcIna granthAmAM maLe che) o cihna paNa spaSTa karavAno digambara mate rivAja paDyo. kaMdorAnuM spaSTa cihna vetAmbara beThI pratimAomAM thavA mAMDyuM. UbhI pratimAomAM te digambara jaivetAmbara pratimAo vacce bheda saraLatAthI jaNAI Avate kemake UbhI tIrthaMkara pratimAomAM nagnatva spaSTa dekhAtuM. zrI mallinAtha bhagavAnanI prAcIna pratimAo boLavI joIe. vetAmbara mandiremAM paNa beDI ke UbhI malinAtha bhagavAnanI pratimA koI paNa rIte strIdehanuM sUcana karatI vetAmbara mandirAmAM paNa maLavI muzkela che. padmAsane birAjela tIrthaMkara pratimAmAM paNa nArIdehanuM sUcana vikasita stanathI karI zakAya. paNa A dAkhale paNa jo durlabha che. sadbhAgye AvI eka pratimA mAro jovAmAM AvI che, tene pheTI A aMkanA pUThAnA bIjA pAnA para chApyo che. A pratimA uttara pradezanA unAva (!) gAmamAMthI maLelI, hAla lakhanaunA myujhiyamamAM che. myujhiyamanA saMgrahamAM tene naMbara je-885 (J-885 ) che. pratimA atyAre je sthitimAM upalabdha che te sthitimAM enI UMcAI Azare eka phUTa sADAsAta Ica ane pahoLAI Azare eka phUTa ane cAra iMca che. ' 2. vetAmbara mata pramANe zrImallinAthanA caritra mATe juo yAdharmaverAvo mali-adhyayana pizigSatri, 6-6. vagere For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka : ] zrI. mallinAtha............pratimA | tIrthakara bhagavAna padmAsane dhyAnamudrAmAM birAjela che. palAMThI nIce AsananI madhyamAM eka cerasa takatI che temAM lAMchananI jhAMkhI AkRti che je pheTAmAM spaSTa nathI, paNa mULa pratimA jatAM, kuMbha jevI lAge che. pratimA khaMDita hovAthI, mastaka chUTuM paDI khovAI gayuM che, paNa bhagavAnanA stana pUratAM meTA ane vikasita che, jethI kaI paNa jenArane A pratimAmAM uddiSTa tIrthakaranA nArI-deha viSe zaMkA rahetI nathI. lAMchana jhAMkhuM hovA chatAM paNa, ane lAMchana nA hoya te paNa sahelAIthI oLakhI zakAya evI A pratimA che. kemake phakta mallinAtha ja nArI-rUpe janmyA hatA. pratimA madhyakAlIna che, I. sa. nA agiyAramAM bAramA saikA AsapAsanI hoI zake. AthI jUnI mAnavAnuM sAhasa kheDavA jevuM nathI. zilpanI zIla uparathI e madhyakAlIna mAnI zakAya. Ano artha e nathI ke e samaya pahelAM mallinAthanI pUjA ke mAnyatA nahotI. eno evo paNa artha nathI ke e pahelAM AvA nArI-dela vALI zrI, mallinAthanI anya pratimA nahIM bharAI--ghaDAI hoya. paNa Aje te AkhA hindustAnamAMthI zrI. mahilanAtha bhagavAnanI A eka ja pratimA jovAmAM ane jANavAmAM AvI che ke je saMpradAya anusAra nArI-dehe hoya. prayAsa karatAM kadAca AvI bIjI pratimAo jaDI paNa Ave. yAtrikone, saMzodhana A bAbatamAM jAgRta rahI zedha karatA rahevA namra vinaMti che. [ anusaMdhAna pAnA 30mAnuM cAlu ]. "pa" evo emaNe potAne mATe ullekha karyo che. A rahI e paMktio - "paM. yazovijayena pustakaM likhita " " pUrva paM. yazovijayagaNinA zrIpattane vAcitam // cha / ahIM je "pa ' ema kahyuM che tene artha "paMDita ' thAya che.. padavI-gaNivAcaka ane upAdhyAya e padavIo te nyAyAcAryane apAyelI che eTale teo potAnA nAma sAthe ene prayoga kare temAM kaMI ja khoTuM nathI, paNa kavi, paMDita, budha ane vibudha mATe vicAravAnuM rahe che. teo koI sAmAnya kakSAnA kavi ke paMDita nathI, ema te harakoI bhalabhalA vidvAna paNa mAne che ja, paraMtu emane "kavi ke paMDita' jevA arthavALI padavI koI taraphathI maLI hoya ema jANavAmAM nathI, te A bAbata temaja suziSya ane "zrI ne lagatI bInA vicAravA huM tajajJone vinavuM .' 6-7. juo "jaina" (sAptAhika )ne tA. 31-3-56ne aMka. 8. zuM IdanI khAtara "su ne pravega karAyo haze ? evA prayogavALI pakti kartAnA keI bhakatta-prazaMsake cha haze? For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tArkika yazovijayaH gaNi, vAcaka, upAdhyAya, suziSya, kavi,budha, vibudha ane paMDita le. pro. hIrAlAla ra. kApaDiyA ema. e. udabhava-nyAyavizArada nyAyAcArya upAdhyAya yazovijyagaNinAM jIvana ane kavana viSe atyAra sudhImAM bhinna bhinna vyaktio taraphathI ochevatte aMze lakhAyuM che tema chatAM eo kyAre ane kyAM janmyA te bAbata upara ane emaNe je je katio racI che te tamAmanAM nAmo upara paNa hajI sudhI te prakAza pADI zakAyo nathI te emanI badhI kRtienA talasparza parizIlananI to vAta ja zI karavI ? vAcaka yazovijyanI upalabdha thayelI kRtio paikI ghaNIkharI upara uparathI ane keTalIka yathAzakti UMDA UtarIne joI javAnuM kArya to Aje lagabhaga trIsa varSathI huM karato Avyo chuM, paraMtu hAlamAM eka saMsthAe mane e upAdhyAyajInI mukti temaja amudrita upalabdha kRtionI samIkSA karavA jevuM mahAduSkara kArya bhaLAvyuM che eTale keTalIka bAbatonI cakAsaNI karavA huM prerAya . prastutamAM huM zrI yazovijaye jAte potAne mATe gaNi, vAcaka, upAdhyAya, suziSya, kavi, budha, vibudha ane paMDita paikI zeno kaI kRtimAM ullekha karyo che te vicAravA IcchuM chuM. gaNi-vAcaka yazovijyanI vividha kRtio huM joI gayo temAM mane saTIka nayacakranA AdarzanI prazasti sivAya ekemAM emaNe pitAne "gaNi' kahyA hoya ema jaNAyuM nahi.' je vastusthiti ema ja hoya te tenuM kAraNa vicAravuM ghaTe. bAkI emanA be kAgaLa je garjara sAhitya saMgraha (bhA. 2)nA aMtamAM chapAyA che temAM emaNe pitAne mATe gaNi temaja upAdhyAya e be zabdo vAparyA che. prastuta paMkti nIce mujaba che - " svasti zrIpArzvajinaM praNamya zrIstambhatIrthanagarato nyAyAcAryopAdhyAya zrIjazavijayagaNayaH saparikarAH suzrAvaka....."sAha hararAja zAha devarAjayogya dharmalAbhapUrvakamiti likhanti / 2 aitihAsika vastrapaTa "nA nAmathI eka lekha e vastrapaTanI pratikRti sahita " AcArya zrIvijyavallabhasUri smAraka graMtha" (pR. 175 )mAM hAlamAM prasiddha thayo che. e paTa zrI. nayavijyagaNie potAnA ziSya zrI. yazovijayagaNi mATe jyAnuM manAya che. e paTa vi. saM. 166 mAM "kaNasAgara' nAmanA gAmamAM AlekhAyo che. emAM zrI. vijyane "gaNi' kahyA 1. "lAphala viSayaka praznapatranI eka hAthathI A vAcake lekhI che ane temAM emaNe pitAne gaNi' kahyA che. zuM A kRti emaNe racI che? 2. A paMktimAM "yazovijaya" ne bahuvacanamAM prayoga che e to ThIka, paNa emanA nAma AgaLa zrI" che tenuM zuM? zuM A kAgaLa emaNe jAte ne lakhatAM emanA nAmathI emanI taraphathI anya keIe lakhyA haze? ahIM huM e umerIza ke bhASika nATakamAM enA kartAnI kRtinI prazaMsA sUtradhAra jevA pAtra dvArA karAyelI jovAya che. For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org maka : 2] tArkika yazeAvijaya [ ra che. A paTa kharekhara sAcA hAya to e vAta paNa e dvArA jANI zakAya che ke zrI. cazevijayane janma lagabhaga vi. sa. 1640 mAM thayA haze ane e hisAbe e ' zatAyu ' gaNAya. vAcaka-nyAyAcArya : zrI. yAviye keTalAMka stavanA vageremAM peAtAne mATe ' vAcaka' zabda vAparyo che ane mujasaveli (DhAla 3, kaDI 12 ) pramANe emane e padavI vi. sa. 1718mAM maLI hatI. upAdhyAya--vAcakanA artha upAdhyAya ' thAya che, ene mATe pAyamAM ' uvajjhAya ' zabda che. enu' eka gujarAtI rUpAMtara te ' uvajhAya ' che. zrI. vinayavijayagaNie vi. sa. 1738mAM zrIpAla rAjAnA rAsa racavA mAMDayo hato. e apUrNa rahetAM nyAyAcArya yazovijaye e pUrNa karyAM. enA aMtamAMnI 11mI kaDImAM emaNe potAne ' uvajhAyA ' kahyA che. A rahI e puktiH-- t * zrInayavijayaviSNudhapayasevaka, mujavijaya uvajhAyA cha--11 ahIM ' javijaya ' nAmanI AgaLa ' su'ne prayAga karAyA che, Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ** suziSya-vAcaka yazovijaye traNa ceAvIsI racI che, e paikI paDelImAM "tuja muja rIjhanI rIjha thI zarU thatu je " zrImallinAtha-jina-stana " gu. sA. saM. (bhA. 1, pR. 16-17)mAM chapAyuM che. tenI nIce mujabanI aMtima paMktimAM zrI, yazeAvijaye peAtAne nayavijayanA ' suziSya ' kahyA cheH~~ " "" " zrInayavijayasuziSya, ehI ja citta dhare rI -5 ' cauda khelanI ceAvIsI paNa A vAcaka yazeAvijayanI racanA che, emAM zrI. presAMsanAthanA stavananA aMtamAM emaNe " zrInayavijayasuzIzane re" dvArA peAtAne suziSya ' kahyA che. A cAvIsIgata zrI mallinAthanA stavanamAM ' suziSya ' evA ullekha che. vaLI zrInaminAthanA stavanamAM " suziSa " evA prayoga che. . A uparathI prazna e udbhave che ke zrI. yazeAvijaya jevA munivara peAtAne ' suziSya ' kahe ? khAkI AvI paristhati anyatra jovAya che. dA. ta. uttamavijayanA ziSya padmavijaya jemaNe vi. sa. 1830 mAM sADI traNase| gAthAnA stavananA bAlAvabeAdha racyA che emaNe "vardhamAnasvAmInI thAya ' je " mahAvIra jiSNu dA rAya siddhArtha naMdA ''thI zarU thAya che tenA aMtamAM padma bhAkhe suzAsa" evA ullekha karyo che. zrIyazovijayaga Nue parameSThI gItA racI che, enI aMtima ( 131mI ) kaDImAM " zrIyazovijayavAcaka praNItA ' evA ullekha che. zuM * zrI ' ema kahevuM vyAkhI che ? bAkI jJAnabhUSaNe 11 padyanI sarasvatI stuti racI che. temAM "zrInAnabhUSaNamuni " evA ullekha che. juo enI hAthapothI (1003/1887-91 ) * 1 kavi--cauda khelanI cAvIsImAM " zrIajitanAtha-jina-stavana 'nA aMtamAMnI nIce mujabanI paktamAM tAe peAtAne mATe ' kavi' zabda vAparyo cheH-- 2 3 AnA cothA khaMDanI bAramI DhAlanI nIce mujabanI paMktimAM vAcaka zabda vaparAyA che. " vANI vAcaka jAtaNI, koI naye na adhUrI re--14 " For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 30 ] zrI. jena satya prakAza | [varSa : 2 "kavi jazavi kahe sadA re le, dhyAvuM e nideva re."4 vaLI zrI padmaprabha, zrIcandraprabha, zrIvAsupUjya zrI zAMtinAtha, zrImunisuvratasvAmI ane zrIneminAthane aMgenAM stavananA aMtamAM paNa vAcaka yazovijaye pitAne "kavi' kahyA che. A uparAMta dravya anuga vicAranA upAMtya padyamAM paNa "kavi " evo ullekha che. prastuta paMkti nIce pramANe che:- kavi savijya bhaNaI e bhaNiye" samatAzatakamAM ane samAdhizatakamAM paNa kavi zabdano prayoga karAyo che. sahajasundara sarasvatI chaMda(575 1895-98) race che. emAM emaNe pitAne "kavi' kahyA che. siMhAsanabatrIsI, naMdabatrIsI, aMgadaviSTi vagere racanAra zAmaLabhadrane janma I. sa. 1684 pachI ane avasAna I. sa. 1744 bAda thayAnuM manAya che. emaNe aMgadaviSTimAM nimnalikhita paMktimAM pitAne "kavi ' tarIke ullekha karyo che - zrIrAmacaMdra paratApathI jaLane sthAnika sthaLa karuM kavi zAmaLa aMgada kahe kahe te Abha uMDaLa bharuM." aMtamAM paNa "kavi' tarIke ullekha che. ene lagatI paMkita nIce mujaba che. tA vaktA sAMbhaLe, kahe kavi kara joDa, zAmaLa kahe bele sajajane je je zrI raNachoDa." AvI rIte emaNe bIjI paNa keTalIka kRtimAM pitAne mATe "kavi' zabda vAparyo che. zrI zubhavijayanA ziSya zrI vIravi zrI zAMtinAthanI theyanA aMtamAM " kavi vIra te jANe ke e paMkti dvArA pitAne kavi kahyA che. zrIdIpavijaya mATe "kavirAja bahAdura" ullekha jovAya che (juo je. sA. saM. I. pR. ka78.) budha-cauda belanI covIsInA aMtamAMnA zrIvIra-jina-vananI chellI kaDImAM nIce mujaba ullekha che - hAtha joDI kahe jazavijaya budha IsyuM, deva nija bhuvanamAM dAsa rAkhe." ahIM jema "budha" zabda vaparAyo che tema dravya anuga vicAranA aMtima paghamAM paNa vaparAya che. A rahyo e ullekha - zrIyavijayavibudhacaraNasevaka ja vijaya budha karI vibudha ane paMDita-budha ne artha "paMDita' thAya che. kSamAzramaNa mallavAdIkRti ane patra vRttithI vibhUSita dvAdazAniyacaka upara siMha kSamAzramaNe vRtti racI che enuM pramANe 18000 kaleka jevaDuM darzAvAya che. ene Adarza zrIyazavijaye anya cha munivaronI sAthe maLIne je vi. saM. 1760mAM taiyAra karyo tenA aMtamAM emaNe prazasti racI che. enA trIjA padyamAM emaNe potAne mATe vibudha" zabda vAparyo che." vizeSamAM enI be pustikAmAM 4, juo gU. sA. saM. (bhA. 1, pR. 36). 5. " tattvavijayamunayo'pi prayAsamatra sma kurvate likhne| saha ravivijayaivibudhairalikhacca yazovijayavibudhaH // 3 // " [ juo anusaMdhAna pAnA 27 para ] For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ahiMsA temaja mUrtipUjA lekhaka : zrI. mehanalAla dIpacaMda cekasI ahiMsece mahattva pratipAdana karaNyAcI sphUrti dravIDiyana kavIMnI janI pAsUna ca ghetalI ase tyAMcyA kAvyAvarUna spaSTa disata Ahe. jana dharmamAM ahiMsA nAma mahAna tattva saMbaMdhamAM jeTalI bArikAIthI vicAraNA karavAmAM AvI che teTalI sumatAthI anya koI dharmagraMthomAM karavAmAM AvI nathI. A vAta nirvivAda satya che. jenadharmanI ahiMsAnA pracArathI ja vaidika yAmAM pazubali devAne tenA upara sakhata kApa paDo. hiMdu samAjamAM brAhmaNa Adi ucca vargomAM mAMsAhAra nathI jovAta e paNa uparanI vAtane ja AbhArI che. enA samarthanamAM mathALe DhAMkela be lITI paryApta che. dravIDa dezanA jainetara kavioe ahiMsAnuM mahatva jaNAvatI je kRtio racI che enA mULamAM jainadhamI sAhityanuM lakhANa ja sAdhanarUpa banela che. I. sa.nA paMdaramA temaja samA saikAmAM je saMkhyAbaMdha AMgla musApharoe hiMdustAnamAM AvI vijayanagara temaja dakSiNadezanA anya sthaLAmAM paryaTana kareluM ane temanA lakhelA je hevAla jovA maLe che emAM paNa upara pramANe ne ja ullekha daSTigocara thAya che. keTalAka sthaLomAMthI jainadharma samULage naSTa thaI gayuM che chatAM pUrva eNe ahiMsA, satya, kSamA Adi saMbadhe je saMskAra janasamUhamAM vistArelA, enI asara haju paNa jovA maLe che. eka rIte bhale tyAM Aje jenenuM astitva na hoya chatAM enAM tanI chApa Aje paNa rahevA pAmI che e eka prakArane jainadharmane vijya che, (dakSiNa-bhArata, jaina va jainadharma. pA. 68) mUrtipUjA karaNyAce va moThyA pramANAvara zilpakalAyukta maMdire bAMdhaNyAcyA kAmAMta hi jainAMceca anukaraNa itara dharmIyAMnI keleM. mUrtipUjA va maMdirapratiSThA karUna jainadharmIyAMnI ApalyA dharmAcI chApa itarAMvara basavilI. uparanA ullekhamAM kahevAmAM AvyuM che ke dakSiNa bhAratamAM je moTI saMkhyAmAM zilpakaLAnA dhAma samA maMdira Itira dhamao taraphathI bAMdhavAmAM AvyA che eno sau prathama yaza jenonA phALe jAya che. jenadhama enuM anukaraNa karI anya dhamI oe e jAtanAM maMdire bAMdhyAM ane jenIonI mAphaka mUrtipUjAnI pratiSThA Adine AraMbha karyo. A saMbaMdhamAM lekhake AgaLa jaNAvatAM lakhyuM che ke tAmiladezamAM vaidika matavALAoe anukaraNa vRddhi karatA rahI apara na samayamAM ane tyAra pachI emAM eTale vadhAre karyo ke tAmIladeza devothI bharapura banI gayo. zivenA pratyeka devaLamAM saMkhyAbaMdha sthAnamAM zivadhamI sAdhuonI mUrtio sthApana karavAmAM AvelI che. enuM kAraNa eTaluM ja ke devanI smRtinI sAthosAtha dharmapracAraka sAdhuonI yAda Ave. madurAnA prakhyAta maMdiramAM A rIte 63 sAdhuone sthAna maLeluM che. For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir karata zrI. jene satya prakAza [varSa : 22 dharmazikSaNa maLatuM rahe e kAraNe jainoe saMkhyAbaMdha maTha ane pAThazALAo sthApanA karelI jenuM anukaraNa pAchaLathI hiMdudhamIoe kareluM che. ( mUrtipUjA maMdire va maTha pA. 68) jyAM eka kALe bhagavaMta zrImahAvIra devanA upadezanI bolabAlA thaI rahI hatI tyAM pAchaLathI kevI sthiti thaI ! ane Aje zI dazA che. te mATe tAmAlaprAMtIya jainadharma nAmA prakaraNanA hAre tAmIjanaina ane jaina avaroja-ramAra nAmA be mathALA heThaLa lekhake jaNAvela sArI vigata vAMcavA jevI che. ahIM te ene sAra mAtra ApI saMtoSa pakaDyo che. sane 1921nA vastIpatraka mujaba madrAsa ilAkAmAM 28000 jenI vastI batAvelI che. emAM kevaLa ArkaTa jillAmAM trevIsa hajAra jene hatA. jyAre 1931mAM emAM ceDe vadhAre darzAvAyo che. paNa hamaNAMnA jeno te azikSita daridrI ane meTe bhAge setakarI che. temaNe pitAnA pratibhA saMpanna ne parAkramI pUrvajonA itihAsanI mAhitI sarakhI paNa nathI! __ aneka jinabiMbAce bhagna va chinnavichinna jhAlele avazeSa, DoMgarAMtUna khodalelyA aneka nirjana khodA va leNI va moDakaLIsa AleloM jinamaMdireM yA varUna sumAre eka hajAra varSApUrvIcyA jaina vaibhavAcI kalpanA yeUna mati guMga hote. uparanA marAThI ullekhane artha sahaja samajAya tevo che. A paristhiti janmavAnA kAraNamAM vaidika taraphathI dharmAbhimAna ane dharmajhanUna dAkhavavAmAM Avela e kAraNarUpa che. dakSiNamAM vaidika matAvalaMbIonA dharmajhanUnathI, jenadharma, jaina sAhityane, jena devAlayone ane jaina samAjane ghaNuM ghaNuM zoSavuM paDayuM che. Aje paNa madurAmAM dara varSe judA judA je bAra utsava ujavAya che, emAMnA pAMcamAM jenI mAnahAni thAya tevA prakAranI ujavaNuM che! je jenadharmanA pUrvajoe tAmIladezamAM ucca saMskArane janma Ape, sAhitya ane vAMmayanA kSetramAM suMdara kRtionuM sarjana karyuM, zilpa-sthApatyamAM ane khI bhAta pADI ahiMsA tatvanA pracArathI mAMsAhArano tyAga daDha karyo, teno upakAra yAda karavAne bAjue rAkhI, Aje paNa enA anuyAyIo sAme upara pramANe aNachAjatuM vartana dAkhavAtuM hoya e zuM vaidika matAnuyAyIone zebhe che? lekhakane, A prakaraNanI pUrNAti aMgene uparokata ugAra jema datara dhamInI AMkha khelavA mATe che tema ApaNe ke jemanA hAthamAM e aNamUla vAraso mojuda che temane paNa ochI cImakI denAre nathI ja. ApaNI paNa e mATe sau prathama pharaja saMgaThIta banI, rahevA pAmela vArasAne vyavasthita karavAnI che. jemane dharmanA saMskAra nathI temane svAmIbhAI tarIke apanAvI e ApavAnI che. jainadharmanI prabhAvanA karavI hoya te saMpradAyanA bheda bhUlI, bha0 mahAvIra devanA dhvaja heThaLa khabhe mIlAvI AgekUca karavAne kAryakrama AlekhavAnI agatya che. For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir *AzApallInA aitihAsika ullekhA lekhaka : 'ya'. lAlaca', bhagavAna gAMdhI-vaDAdarA : bhAratIya itihAsa pariSadanuM 17muM A adhivezana jyAM maLI rahyuM che, te vartamAna amadAvAdanI pUrva nagarInuM--AzApallInu saMsmaraNa karavuM ahiM ucita jaNAze. lagabhaga hajAra varSa jeTalA jUnA enA itihAsa che. amadAvAda vasyA pahelAM saikA sudhI enI paNa jAheAjalAlI rahI hatI evuM aneka sAdhanAthI jANI zakAya che. vikramanI 11mI sadIthI caudamI sadI sudhI enu mahattva ane gaurava vizeSa AkarSaka rahyuM jaNAya che. paMdaramI sadImAM ahamadazAhane e nagarInI matAharatAe ane yAgyatAe prabaLa AkarSaNa karyuM jaNAya che, jenA pariNAme teNe rUpAMtara karelA-AbAda karelA-nAmAMtara karelA A nagarane vartamAnamAM ApaNe ahummadAbAda ( amadAvAda) nAmathI oLakhIe chIe ane A vizAla nagaranA parA tarIke AsAvalanuM nAma kadAca ApaNe uccArIe chIe. dhaNA ceDA itihAsapremI sAkSarA kAI vAra enA nAma-nirdeza kare che, : . vikramanI 11mI sadIthI e nagarInA ullekhA thayelA jaNAya che. prAcIna jaina sAhityamAM enAM 'smaraNA maLI Ave che. prAkRtamAM ' AsAvalI evA nAmathI, bhASAmAM AAsAvala ' nAmathI ane saMskRtamAM 'AzApallI ' nAmathI enA nirdezA jovAmAM Ave che. ' karNAvatI 'evuM aparanAma paNa teramI sadInA ane te pachInA sAhityamAM A nagarI mATe sUcita thayeluM jaNAya che. anya sAhityamAM paNa A nagarInA keTalAka ullekhA maLe che. A nagarImAM e prAcIna samayamAM jainasamAja sArA pramANamAM vasatA haze tema jaNAya che, tathA te sukhI, samRddha temaja dharmaniSTha hAvA joIe-tema mAnavAnAM pramANe maLI Ave che. e nagarImAM aneka jainamadirA, upAzrayeA hatA. suprasiddha aneka jainAcA ane vidvAna munioe lAMbA samaya sudhI ahiM nivAsa karIne aneka graMtha-racanAo karI hatI, dharmopadeza ApyA hatA, aneka graMthA ahiM lakhAvyA hatA. ahiMnA samAje evAM zubha kAryomAM mahattvano bhAga bhajavyeA hate. jaina samAjanA muyAgya netA ahiM daMDanAyaka jevA ucca adhikAraSadane paNa dIpAvI gayA jaNAya che. mAnyatA--bhedanA--mata--bhedanA zAstrArthI ane vAda-vivAdanI keTalIka ghaTanAo paNa ahIM banI gaI. jesalameranA ane pATaNanA prAcIna jaina graMthabhaMDArAnAM varNanAtmaka sUcipatrA ( gA. e. si. na. 21, ane 76 sana 1923 ane 1937)nuM saMzodhana-saMpAdana karatAM ame enI noMdha lIdhI che, itihAsanA utsAhI abhyAsIne emAMthI prAmANika upayAgI sAmagrI maLI zake tema che. *IsvI sana 1954nA DisekharamAM bhAratIya itihAsa pariSadanA 17mA adhivezana-prasaMge lakhAcelA nimaMtra, vibhAgIya pramukha pro. ke. hiM kAmadAra AdithI prazasita, 3 For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 34 ] zrI, jaina satya prakAza [varSa 22 AzApallInA ujjavala RtihAsa amadAvAdanI pUrvabhUminA ItihAsa hAI itihAsapremIe avazya lakSyamAM levA joIe. vikramanI 11mI sadImAM gujarAtanI prAcIna rAjadhAnI aNahillavADa pATaNamAM seAlaka durlabharAjanI rAjasabhAmAM caityavAsIone vAdamAM parAsta karanAra, tathA sa. 1080 mAM aSTaka-vRtti vigere racanA karanAra prasiddha jinezvarasUrie lIlAvatI nAmanI eka maneAhara prA. kathAnI racanA sa. 1092 lagabhaga A nagarImAM karI hatI,? je hAlamAM anupalabdha che; tema chatAM tenA AdhAre pAchaLathI temanA anuyAyI jinaratnAcArye saMskRtamAM racela nirvANalIlAvatIkathAlIlAvatIsAra mahAkAvya maLe che ( jU je. bha. graMthasUcI pR. 43-44, aprasiddha0 pR. 50-51 ) maladhArI hemacaMdrasUrinA khIjA paTTadhara zrIcadrasUrie vi. sa. 1093mAM agIAra hajAra zloka pramANa prAkRta munisuvratacaritranI racanA paNa A ja AsAllipurImAM AvIne sadguNI zrAvakAe ApelA sthAnamAM vAsa karIne karI hatI (jUo pATaNa bha, graMthI pR. 314-323), vikramanI 12mI sadImAM jainAgama-navAMgI-vRtti racanAra abhayadevasUrie vi. sa. 1120thI 1128mAM racelI tRttiyAnAM pustakA lakhAvIne sarane samarpaNa karanArA bhinna bhinna sthAnanA 84 zrImata zrAvakAmAM AzApallInA zrAvakA paNa hatA; ema vi. sa. 1734mAM racelA prabhAvakacaritramAM prabhAcaMdrasUrie jaNAvela che. devaguptasUrinA ziSya upAdhyAya yazedeve vi. sa. 1178mAM aNahillavADa pATaNamAM siddharAja jayasiMhanA rAjyamAM samApta karela caMdraprabhasvAmInA prAkRta caritrane prAraMbha AsAllipurImAM dhavala bhaDasAlI(bhaNazAlI)e karAvela pArzvanAtha jinama Mdira pAse vasIne karyo 1. " zrIjinezvarasUraya AzApallyAM vihRtAstatra ca vyAkhyAne vicakSaNA upavizanti / tato vidagdhamanaH kumudacandrikAsahodarI saMvignavairAgyavardhanI lIlAvatyabhidhAnA kathA vidadhe shriininevabhUtibhiH / " --vi. sa. 1295 mAM sumatigaNie racelI gaNadharasA zatakanI bRhaddavruttimAM (je, bha. graMthasUci, aprasiddha graMtha-graMthakRparicaya pR. 50 ) vi. sa. 1095 mAM sAdhu dhanezvare racelI prA. surasuMdarI kathAmAM e prA. lIlAvatIkathAnI prazaMsA A pramANe karI che-- " jassa ya aIvasulaliyapaya-saMcArA pasannavANI ya, aikomalA silese vivihAlaGkArasohiyA / lIlAvas tti nAmA suvannarayaNoddArisayalaMgA, vesa vva kahA viyarai jayammi kayajaNamaNANaMdA || '' --je. bha. graMthasUcI aprasiddha pR. 50 For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org AzApallInA atihAsika ullekhe a] Dato. 2 (bhUyo meM. maM. graMthasUcI pR. 33, aprasiddha 5.48 ) AzApallImAM ariSTanemijina-prAsAda hatA, tenI samIpamAM jaina ve. AcAya vAdI devasUri vasatA hatA, jemaNe digabara mahAvAdI kumudacaMdrane aNahillavADa pATaNamAM siddharAjanI rAjasabhAmAM sa. 1981mAM vAdamAM parAsta karyA hatA. e vAda mATe baMnenAM prasthAna A ja AzApallIthI thayA hatA, 4 e sabadhanAM prAcIna citrA tADapatrIya pustikA para maLI Ave chenA nirdeza game . la. graMthasUkhI (pR. 32) mAM yache, te sabhayamAM zyAyesa mudritkumudacaMdra prakaraNamAM ane prabhAvakacaritramAM enu vistArathI varNana che. prAcIna graMthamAM AzApallI ane pAchaLanA graMthamAM karNAvatI nAmane nirdeza che. A vAdI devasUri bRhadgacchanA 2. " sirideva guttasUrI tassa vi sIso ahesi saccaraNo / tassa vieNa ime AimaghaNadevanAmeNa // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ujjhAyapae pani jAyaja sapavanAmadhejjeNa / siricaMdappahajiNacariyaM mae kayaM maMdamaiNA vi // siridhavala bhaMDasA liyakAra vie pAsasAmijiNabhavaNe | AsAvallupurIe ThieNa eyaM samAdattaM // aNahilavADapattaNe tayaNu jiNatrIramaMdire ramme / sirisiddha rAyajayasiMhadevarajje vijayamANe // pakkArasavAlasapasu aigaesu ya vikamanivAo / aDasattarIe ahiesa kanhatera sie posassa // -. la. aMthasUcI (gA. o. si. pU. 33.) 7. " zobhanaH - vayasya ! hyastane'hni dharmapustakavyAkhyA - samarthanamahotsave zrImadAzApallIbataMsakuvalaye zrImannemijinacaityAlaye bhrAtRrAhaDo mayA saha gata AsIt / " 33 "zrIvIra jinarAja caraNasarojayugalamAnamya zrImadNahillapattanAt jayazrIzramaNa saMgha AzApallIsthAna ke zrImaddevAcAryamAdizati / " --phlUe vikramanI khAramI sadInA aMta lagabhagamAM vi yazazcaMdre racela mudritakumudacaMdra prakaraNa 1, 2. 5. 9, 16, 2. vi. a. naM. saM. 1792 anArasa yazovizya jaina pA zrIdevasUrisamIpe digaMbarabhaTTaH puraH paThati / kumudacaMdra : vRdvArthikAM nartayati garvAt / zrIdevAcAryA vRddhAyikA roditi / [ a [3] zAsAthI pra.] 4. " zrIAzApallyAM nemicaisyaM / ghaTikAgRhaM / zrIdevasUrayaH / paM. mANikyaH / rAha prabhRtidigaMbara zrAvakAH / kumudacaMdraH / digaMbara zrAddhAH / zrIdevasurayaH pattanaM prati calitA rathazakunamabhinaMdayataH / kumudacaMdraH sarpa pazyati / For Private And Personal Use Only " svabhravatI nadI / digaMbaraghaTikAgRhaM / pArzvacarya / pratolI / rAjAMtaHpuram / [ yo- . la. graMthasUcI 5. 32] saM. 1274 bha asAhanapurabhAM si. devayadrasUrinA ziSya devabhadrasUrine arpita bhagavatI sUtravRttinI tADapatra pustikA uparanI kAphrikA para raMgIna citrA upara jaNAvelAM che.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 5. www.kobatirth.org 36 ] zrI jaina saMtya prakAzaM [ varSa : 22 hatA, temaNe racela pramANanayatattvAlAka syAdAdaratnAkara vivaraNa sAthe prasiddha che. suprasiddha hemacadrAcAryanA guru devacaMdrasUri pUrNatallagacchanA hatA, jemaNe vi.saM. 1160mAM khaMbhAtamAM bAra hajAra zlAka pramANu prAkRta zAMtinAthacaritra jevA mahAkAvya vagerenI racanA karI hatI. e baMne vyaktio jUdI samajavI joie, nAmasAmyathI ane samakAlInatAnI bhrAMtithI keTalAka sAkSareAe e tene eka mAnI tevAM sUcanA karyA che te sudhAravAM ghaTe. vikramanI khAramI sadImAM vidyamAna caMdraprabhasUrijIe prAkRta bhASAmAM 354 gAthA-pramANa cittasamAdhi prakaraNanI racanA A paAsAllipurImAM karI hatI, jenI tADapatrIyapeAthI pATaNamAM khetaravasInA pADAnA bhaMDAramAM vidyamAna che. (jUe pA. jai. bha. graMthasUcI bhA. 1, pR. 302 ) AzApallInA karNAvatI-nAmathI prAcIna ullekha paNa maLe che. vi. saM. 1179mAM siddharAja jayasiMhanA rAjyakAlamAM, mahAamAtya zukanA rAjyAdhikAra--samayamAM, A karNAvatImAM rahelI AryA madevI gaNanI ane temanI ziSyA khAlamati NinInA pAna mATe uttarAdhyayana zrutaskaMdha lakhAvIne prAMtija gAmanA zrAvaka-zrAvikAoe samarpaNa karyo hatA--je tADapatrIya pustaka pATaNanA sadhavIpADAnA bhaMDAramAM vidyamAna che. --jUe pATaNa jaina bhaDAra graMthasUcI (gA. e si. naM. 76 bhA. 1, pR. 12) maladhArI hemacaMdrasUrinA vidvadva ziSya kavIzvara zrIcasUrie vi. saM. 1193mAM prAkRtabhASAmAM agIAra hajAra kalAka-pramANa munisuvratacaritranI manohara racanA A ja AmAvallipurImAM zrImAlakulanA zreSTha zrAvaka zreSThi nAgilanA sadaguNI suputronA gharamAM nivAsa karIne karI hatI je kavie aMtamAM vistRta prA. prazastimAM jaNAvyu' che. pATaNamAM jaina sadhabhaMDAramAM A graMthanI manehara tADapatrIya pustikA vidyamAna che. vizeSa mATe jU pATaNa jaina bhaMDAra graMthasUcI (gA. e. sa. bhA. 1, pR. 3214thI 323) AcArya zrIdevabhadrarie vi. sa. 1165mAM racelA prAkRta pArzvanAthacaritranuM eka tADapatrIya pustaka sa', 11979nA AAsA mAsamAM A ja AzApallImAM gauDAnvayI kAyastha visehaNanA putra vilaMge lakhIne samApta karyu hatuM, je pATaNanA jaina saMdhabhaDAramAM vidyamAna che. jenA aMtamAM lakhAvanAra ane samarpaNa karanAra prAgdhAva'zI kuMTuMbanI vistRta saMskRta prazasti che. 66 ******. *saMvarazmi valAde ,, []sAhita purICniviya vaLa ca .... 99 rr 6. raghu jaLa vahyAM vagarava devamukhyamAna ...... 66 7. AsAvallipurIeM AgaMtUna Thio gehe // 85 // sirimAjI-samudamana-vasAya-seTTi-nALijI-suthALa | avakSani-maMgAhiya-bharAya--vamuddALa samuLALa || 86 // tattha ThieNa siricaMdrasUriNA viraiyaM imaM cariyaM / sirimunisuvvayatitthaMkarassa samayAnusAreNa // 87 // " Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir --pATaNa jaina bha. graMthasUcI bhA. 1, pR. 322 " e. saMvat 1199 azvinavadi khAvayeddAzApallyAM gauDAnvayakAyasthakaviselhaNas nunA pustakaM valligenedaM likhyate'tha samApyate / "" -pATaNa jaina bhaMDAra graMthasUcI (gA. e, si. bhA. 1, pR. 219) For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ajaba sAdhanA lekhaka zrI. ratilAla dIpacaMda desAI [1] senAmAM sugaMdha bhaLaze? vikrama saMvatane AraMbha thayo te pahelAMnA samayanI A vAta che. jJAna ane cAritranA tejathI jhaLahaLatA AryakAlakano prabhAva vistaratA jatA hatA. emanA zAstra-jJAnathI AkarSAI aneka zramaNe emanI pAse adhyayana karavA AvatA. emanI sAdhutA bhalabhalAnA manane kAmaNa karatI ane emanI sAhasatharatAne to joTo ja na hato. zAsananA gaganAMgaNamAM jANe navIna sUrya udaya thayo hato. e sUryanA prakAze kaMIka aMdhArA ulecAI javAnAM hatAM, kaMIka adharmo dUra thavAnA hatA, kaMIka anyAyo nAmazeSa thavAnA hatA. janmanA kSatriya AryakAlika jyAre potAnI sukha-sAhyabIne hasate mukhe tyAga karIne AtmasAdhanAne pathe cAlI nIkaLyA tyAre paNa emaNe kSatriyasahaja zUravIratAnuM bhAtuM to pitAnI sAthe ja rAkhyuM hatuM. dIna-hIna-kaMgAla banIne jIvavAmAM e mAnatA nahotA; pomara banIne sAdhanA karavAmAM emane zraddhA nahatI; koInA eziyALA banIne rahevuM-e emane jIvatA mota jevuM akAruM hatuM. siMhanI jema rahevuM, siMhanI jema jIvavuM ane siMhanI jema jIvane samApta karavuM-e ja e siMhapuruSanI khevanA hatI. e jyAre zAstronuM sarjana karatA, ke zAstronA ane vistAra karatA tyAre jANe sAkSAta sarasvatIno avatAra banI jatA. emanI vANInI dhArA cAle tyAre sarva zaMkA, sarva kuzaMkA ane sarva AzaMkAonA maLanuM ApoApa prakSAlana thaI jatuM ane aMtaramAM nirmaLa zraddhA ane jJAnanuM teja vyApI jatuM. evA e Arya kAlakanI pAse eka divasa yauvananA uMbamAM paga mAMDatA eka yuvaka AvIne caraNe paDe che, ane be hAtha joDIne vinaMtI kare che: "Arya ! ApanI vANIthI mArA mananA melanuM prakSAlana thaI gayuM che. gharamAM rahIne eza-ArAma karavAnI koI vAsanA have rahI nathI, cittazuddhi, hRdayazuddhi ane AtmazuddhinA triveNI saMgamanA Are huM mArA jIvanane ujamALa karavA cAhuM chuM. mane ApanA zaraNamAM rahevAnI anumati ApavAne anugraha kare !" AryakAlika paLavAra e AgantukanI sAme joI rahe che; emanuM mauna ja jANe javAba Ape che ane AvanAra yuvAna zramaNa banIne emanI sevAmAM rahI jAya che. navA zramaNa te sadAkALa gurunI pAse te pAse ja rahe che, ane emanA paDachAyAnI jema emanI sevAsuzruSAmAM rata rahe che ane vidyA-adhyayananI emanI laganI paNa bhAre che. For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 38] zrI. jaina satya prakAza [varSa e te jJAnI gurune vAre vAre prazno pUchaLyA kare che. gurujI paNa jANe supAtra maLI gayuM hoya ema vidyAnuM dAna detAM thAkatA nathI. kharI maLI che. A guru ane ziSyanI belaDI ! AryakAlakane ziSyo to aneka hatA, paNa emane A navA ziSyamAM bhAre hIra dekhAe che. emanA aMtaramAM A jijJAsu ziSya upara bhAre bhAve janme che. A te lenAra thAke te denAra na thAke, ane denAra thAke te lenAra na thAke-evI jJAnopAsanAnI avirata dhArA tyAM rahI che. zuM ziSyanI buddhinI camatkRti ! ane zuM guru nI jijJAsApUrtinI apUrva zakti ! ziSyane vidyAupAsanA ane gurusevA-e sivAya bIjuM badhuM tuccha lAge che. gurujIe aharniza A navA ziSyanA jIvanavikAsanuM dhyAna rAkhI rahyA che. ziSyanI vidyAvRtti joI gurujInuM aMtara ati saMtuSTa banI jAya che. A kAlaka kyAreka vicAre cheH "zuM vidyAparAyaNa ziSya che! sAce ja, je jJAnamAM pAraMgata ane cAritramAM ekanika nIvaDe te eno beDo pAra thaI jAya, prabhuzAsanane mahimA vistaravA lAge ane mAruM gurupada paNa dhanya banI jAya. buddhimattAnuM sapanuM te lAdhI gayuM che, emAM vizuddha cAritranI sugaMdha bhaLe te...? ane gurunI vicAramALA tyAM thaMbhI jatI. [2] AzAno bhaMga kALadevatAnI ghaDImAMthI retI jhaDapathI gaLatI jAya che. navA zramaNa have navA maTI jUnA thayA che. emanA saMyamI jIvana uparathI pAMca-sAta vane kALapaTa pasAra thaI gayo che. guru ane ziSyanA aMtaranI ekarUpatA adhika gherI banatI jAya che. gurune thAya che : bhAre zikhya ! ziSyano roma roma pikAre che. mArA gura! vidyAta5 hajIya akhaMDa cAlyA kare che. vidyAnI upAsanAmAM jANe guru ane ziSya vaccenA aMtaranuM aMte racAI jAya che. kheLiyAM be, paNa cetana to jANe eka ja. loka kahe che : "dhanya guru ! dhanya celA 'zuM kudarate guru-ziSyanI belaDI saraLa che!' pelA navA maNanI kAyA have bharayauvanamAM pravezIne pAMgaravA lAgI che. gaura varNa, kAMtimAna mukha, tejabharyA nayane, sAdhujIvananAM khapapUratAM, sAva sAdAM vastro paNa jANe e kAyAne manorama banAvI jAya che. be ghaDI joyA ja karIe evI phUTaDI enI kAyA che. gurujI jue che te vicAre cheH tapa, vrata ane saMcamanAM niyaMtraNo bhale heya, chatAM pauvananuM udyAna pAMgaryA vagara nathI rahetuM. jJAnagaMbhIra banatA ktA ziSyanI kAyA paNa vikasatI jAya che.' For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 2] ajaba sAdhanA [ 39 sahu joIne harakhe che; gurujI paNa aMtaramAM rAjI thAya che ? e jue che aMtaramAM eka suramya svanaH A jJAnagaMbhIra ane AvI bhavyatAne dhAraka A zramaNa jyAre dharmopadechAnI pATe besaze tyAre ke dIpI uThaze ! enA upadeze ke dharmodyota thaze! saMdhasamudAya ke ghele ghelA thaI jaze ! zAsananI kevI kevI prabhAvanA... paNa e vicAramALA tyAM ja thaMbhI jAya che. emane vaLI manamAM zaMkA jAge che rakhe ne AvA sarvaguNasaMpanna lAgatA A zramaNane koInI najara lAgI jAya ! ane sAce ja, Arya kAlakanA aMtaranI zaMkA sAcuM rUpa dharIne eka divasa sAme khaDI thAya che. pitAnA jJAna ane ejasathI saunAM aMtarane jItanAra e zramaNa Aje nIcuM mukha karIne AryakAlakanI sAme khaDA che--jANe emanuM pitAnuM ja aMtara kyAMka khovAI gayuM hoya ema; jANe e pite ja rAha cUkyA hoya ema. ' sUrijI pUche che : "kaho, zramaNa ! Aje Ama becena becena kAM bhAse che ? tamArA aMtaramAM zuM du:kha vasyuM che? manamAM te zAtA che ne ?" ziSyanI vAcA baMdha che, enI AMkhonA khUNA AMsubhInA banIne enA aMtaranA maMthananI zAkha pUre che. pharI guru pUche che: "evuM te zuM thayuM che vatsa! ke Ama AMsu sAre che ? saMyamamAM AvI suMvALapa zobhe ? sAvadha thAo sAdhu! tamArA cittane sthira kare; tamArA hRdayane svastha kare; tamArA AtmAnuM ciMtana kare; pramAdano tyAga kare ! manamAM je beja bharAyo hoya te tamArA gurune nahIM kahe te bIjA kene kaheze ?" ziSya nIcuM joI rahe che. gurujInAM netro sAthe netro meLavavAnI Aje enI hiMmata cAlatI nathI. e bhAre svare kahe che: "gurujI, mAre AtmAM khovAI gayo che, mAruM haiyuM hAtha nathI rahetuM; mAruM citta caMcala banI gayuM che. pramAdanA rAhe mAruM mana doDI rahyuM che. gurudeva, gurudeva A saMyamane bhAra have asahya banI gayo che. ApanuM dIdhuM amRta huM na sAcavI zakyo ! svIkAre eka divasa Ape dIdheluM A dAna pAchuM... ane...mAre.' vANI tyAM thaMbhI gaI ane ziSya jhaDapathI sAdhujIvananAM vastro utArIne tyAMthI cAlato thayo. pANInA parapoTAnI jema paLavAramAM guru-ziSyane saMbaMdha pUre thayo. AryakAlaka bhagna thayela AzAnA avazeSa, netro baMdha karIne jANe aMtaramAM ja nihALI rahyA. [3] vimAsaNa Arya kAlaka vicAra kare che. ATalA vakhata sudhI zuM A ziSyanI pAchaLa pANI ja valavyA karyuM, ke zuM retI ja pIlyA karI ? Avo uttama chava, ATaATalI mahenata ane enuM AvuM pariNAma ? vAha re vidhAtA ! emanI vimAsaNano koI pAra nathI-jANe siMhanI kezavALI upara koIe tarApa mArI ! For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4] zrI. jaina satya prakAza AkAlakanA sAthI nithA sahaja upahAsa karatAM A kAlakane kahe ziSyA teA Ave ane jAya ! ene zAca zaiA karavA ? nibhADAnA pAramAM ghaDA thoDA salAmata nIkaLe che! e te jevA bhASIbhAva!' : 22 [ varSa : che H sUrivara 1 nAkhelA badhAya A kAlaka kazA ja uttara nathI ApatA. e tA vicAramAM magna che. emanI gaMbhIratA vadhu gherI bane che. paNa upahAsane mArge caDhelA zramaNA vaLI kahe che: 'rivara, Apa zAstro to bahu bhaNyA, Ape zAstra racyAM paNa kharAM; paNa jyAMsudhI nimittazAstranuM jJAna nathI meLavyuM tyAM tyAM sudhI badhuM adhu ruM ja samajo ! nimittazAstranA jJAnathI Apa zubha mu` nakkI karo, dIkSAthI nA bhAvIbhAvanuM darzana kare, ane pachI dIkSA Ape! to ApanI mahenata kadI aphaLa nahIM jAya ! nimittazAstranuM jJAna e to saphaLatAne mAtra dAkhavatA dIve che, dIvA I AryakAlakanA aMtarane jANe coTa lAgI gaI: 'huM nimittajJAnathI anabhinna ! ATaluM paNa ajJAna zAne nabhAvavuM ?' ane nitra thAe upahAsamAM karelI vAta sAcI banIne khaDI thaI. khe vIzI karatAM paNa vadhu umara vaTAvI gayela AryakAlake eka bALa vidyArthInI jema nimittazAstranA adhyayananA dRDha saMkalpa karI lIdhe. paNa e mATe guru karyAMthI maLe ? * kaI e kahyuM : Avaka paMthanA zrama nimittazAstranA jJAnamAM pAraMgata hAya che; dakSiNamAM gAdAvarIne tAre Avela pratiSThAnapura (hAlanuM paiThana) nagaramAM jarkane emanI pAsethI e jJAna meLavI zakaze. ' bhAvatuM bhojana maLI gayuM. paNa vaLI eka kADA khaDA thayA: AjIvaka paMtha tA gAzAlakanA anuyAyI ane gozAlaka tA zramaNa bhagavAna mahAvIranA--enA dhama'ne vidhI / emanI pAse vidyAlAbha mATe kema javAya? paNa A vicAranuM vamaLa jhAjho vakhata na Takayu, mane tarata ukela ApyA vidyA te game tenI pAsethI levAya. emAM bhArA-tArAne bheda na hoya ! ane emaNe pratiSThAnapura tarapha viharavAnA sa'kalpa paNa karI lIdhA. anya zramaNA to hajI paNa upahAsavRttimAM ja paDayA hatA. emane thayuM : 'A ummare te vidyAsAdhanA thatI haze? pAke dhaDe te kAMDA caDatA kadI joyA ke sAMbhaLyA che?' paNa manamAM nirNaya karyA bAda pAchA paga bhare e AkAlaka nahI. e to lIdhuM pAra karye ja chUTakA ! For Private And Personal Use Only ane eka divasa e upahAsa karatA nigraMthI ane nagarajatAe joyu ke AdheDa ummaranA Arya kAlaka, eka vidyArthInA jevA utsAhathI, nimittazAstranA adhyayana mATe, dUra vaselA pratiSThAnapura tarapha vicarI gayA. vimAsaNano aMta AvI gayA hatA.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra arka : 2] www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ajaba sAdhanA [4] ama sAdhanA dakSiNa vibhAganI dharatIne sajaLa karatI godAvarI nadIne kAMThe pratiSThAnapura nagara vaseluM che. tyAM rAjA zAlivAhananuM rAjya tapI rahyuM che. nimitazAstranA nipuNa aneka AjIvaka zramaNA e nagarImAM vAsa karI rahyA che. 2 41 Arya kAlaka aa potAnA vipula zAstra-jJAnanA badhA bhaMDAra aMtaramAM samAvIne eka sAcA vidyArthI banI gayA che. niAMmanazAstranA adhyayana vinA emane bIjI vAtamAM rasa nathI sAdhujIvananA AcAra ane nimittajJAnanA abhyAsa emanA zvAsa ane prANa anyA che. e tA jijJAsAnA preryA judA judA guruone zodhe che; aneka zakAe pUchyA kare che; aneka prazno pUchIne samAdhAna meLave che. kayAreka kayAreka te nAnA guru ane meTA celA jevA tAkaDA thaI jAya che, paNa AkAlakane enA jarAya sakeMAca nathI, leza paNa zarama nathI, zaramane ane vidyAdhyayane teA se gAunuM aMtara. e aMtarane AkAlaka oLaMgI gayA che. AryakAlakanI sAdhanA saphaLa thAya che. janatA emanI A sAdhanAne vadI rahe che. ajaba emanI sAdhanA che; gajaba emane puruSArtha che. saunA zirAmaNi Arya kAlaka ahIM to saunA sevaka jevA banI rahyA che. eka vAtanI cAnaka caDI, eTale ene cheDe lIdhe chUTakA, evA dRDha emane svabhAva che. ane aMtaranI e datAnI velI eka divase zatamukha phUlaDe pAMgarI UThe che. nimittazAstranA adhyayana mATe prauDha vaye vidyAthI bananAra A kAlaka eka divasa nimittazAstranA paMDita tarIke vikhyAta bane che, [5] A amArI gurudakSiNA ! nimittazAstranA pati AkAlakanI khyAti vistarI rahI che. eka divasanI vAta cheH khaLakhaLa vahetI godAvarI nadIne tIre, eka vizAla vaTavRkSanI nIce AkAlaka beThA che tyAM pratiSThAnapuranA rAjA zAlivAhana emanI khyAti sAMbhaLIne, emanA nimittazAstranA jJAnanA paracA jovA AvI caDe che. For Private And Personal Use Only A kAlaka pratye rAjAnA aMtaramAM bhakti che. ane AryakAlakanA nimittazAstranA jJAna pratye rAjAnA manamAM kutUhala bharyu che. rAjA eka savAla pUche che, AryakAlaka potAnA nimittazAstranA jJAnanA baLe ene tarata ja uttara Ape che.
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 42 ] www.kobatirth.org zrI jaina satya prakAza Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjA AturatApUrvaka sAMbhaLI rahe che, rAjA bIjo savAla mUke che, enA uttara paNa AryakAlaka satvara Ape che. varSa : 22 rAjAnI bhAvanA jAgI UThe che. zAlivAhana trIjo prazna pUche cheH eno javAba paNa AryakAlaka yathArtha Ape che. rAkhta bhaktithI ghelA ghelA thaI jAya che. ane prasanna thaIne traNa praznonA javAkhAnA badalAmAM Arya kAlakanA caraNe lakSamUlyanuM DAbA hAthanuM kaDu ane e kuMDalA bheTa dharIne vadI rahe che; lAkha mUlyanAM e AbhUSaNe AkAlaka smitapUrvaka paLabhara nIrakhI rahe che; ane pachI potAnAM netrane DhALI le che. emane mana lAkhanAM AbhUSaNe rAkha karatAM paNa UtaratAM che. akiMcana vratadhArI ApyuMkAlakanuM mana te kAMi dUradUranI amara sa MpattinI zodha karI rahe che. Arya kAlakanI pAse Avaka zramaNeA beThA hatA. emane A lAkhamUlAM AbhUSaNe bhAvI gayAM. e tA kaI lAMbe vicAra karyA vagara e AbhUSaNAne hAthamAM laine mAlyA : [ anusaMdhAna pAnA 43 nu cAlu ] A kAlaka, ame tamAne nimittazAstra bhaNAvyuM, ame tamArA guru; paNa amArI gurudakSiNA to hajI bAkI che to bhale A AbhUSaNe amArI gurudakSiNA banI rahe !' AryakAlaka tA smitapUrvaka joI rahyA ! A ajaba sAdhakane mana to enI sAdhanAmAM ja sarva samAI jatuM hatuM. ane mArI AjJAnuM pAlana kare ! ' adhikArI vage rAjAnA hukama pramANe pradhAnanA banne kAna sIsu reDI zUnamUna karI dIdhA. uparanI vAta triSTa vAsudeva ane temanA zayyApAlakanI che. karama na chUTe re prANiyA " --lAkti pramANe bhagavAna mahAvIranA jIve triSTa vAsudevanA bhavamAM peAtAnA pradhAna zayyApAlakanA kAnomAM khaLakhaLatuM sIsu reDAvyuM. tenA badalAmAM sattAvIzamA bhavamAM kAusaggastha bhagavAnanA karNayamAM araNI kAchanA khIlA ThokAyA hatA. dhikkAra che indriyo tArI parataMtratAne! tu je hukama kare che te pramANe mAnavanuM mana vicalita thaI Aya che ane pachI kamAvaraNAnA dabANathI AtmA potAnI AtmazaMkta paNa pragaTa karI zakatA nathI. For Private And Personal Use Only mAnava, tuM zuM hisAbamAM che ! keTalAya agaNita rALa mahArAjAe mAruM mAru karatAM cAlyA gayA. are ! jemanAM nAma paNa yAda nathI. mAnava ! ceta ! UThe ! mAnavAvatAra saphaLa karavAnI bhAvanA hoya to mAru tAruM cheADI darda pakaDI le AtmasAdhanano rasto ke jethI tu AtmakalyANa karI zake ane bhasindhuthI pazu tarI zake.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAnavabhava saphaLa kyAre? lekhaka : pU. bAlamuni jayaMtavijayajI-AhIra (mAravADa) mAnavane bhavasamudramAM DubADanAra, bramaNAnA aMtane rokanAra, ajJAnAndhakAramAM paribhramaNa karAvanAra, sArAsAranA jJAnane rokanAra, phaLAphaLane nAza karanAra, hitAhitane haNanAra, ISTa siddhine aTakAvanAra, mitratAne naSTa karanAra, IrSA agnine saLagAvanAra A esAra saMsAramAM je kaI che to te (huM, mAruM, tAruM,) e mamatvabuddhi ja che. | mamatAnI nakkara beDIothI jakaDAyela mAnava enAthI chuTakAro meLavavA asamartha che, tyAre manuSyanA AMtarika ane bAhya vicAromAMthI mamatA DokaNIno nAza thaI jAya tyAre mAnava anaMta sukhanidhAne saMpUrNa zAMtinA sthAne pahoMcI zake che ane paramAtmapada paNa prApta karI zake che. "AtmA e ja paramAtmA keTalAka lekenuM AvuM kathana che te satya che, paraMtu kyAre? jyAre AtmakaMcana upara ghaNuM kALanI caTela karma ja dUra thaze tyAre ! AtmAne seTayanA sonA jevo banAvavA mATe dAna, ziyaLa, tapasyA ane zuddha bhAvanA; A cAra prakAra zAstrakAroe batAvyA che. mamatvAdhIna manuSya mAruM mAruM ane huM padamAM garaka thaI jiMdagIne phegaTa gumAve che ane karmane majabUta banAve che. na to kaMI karI zake che ne aMdaro aMdara banyA kare che. pachI corAzInA cakkaramAM ja bhamyA kare che. A mATe nIce eka nAnuM udAharaNa ApuM chuM. eka rAjA hatA. temaNe pradhAnane kahyuM "pradhAnajI jyAre nidrAdhIna thAuM tyAre vAgha (vAjiMtra) baMdha karAvI deje ! jI!' kahI pradhAne rAjAnA hukamane mAna ApyuM. rAjAnA suI gayA pachI pradhAnane gAyana sAMbhaLavAmAM eTale badho rasa Avyo ke te vAgha baMdha karAvI zakyo nahi. eka bAju nAca, bIjI bAju peTI tabalAnA karNapriya avAjo ane trIjI bAju vaLI gavaiyAoe paNa potAnA sAcA hRdayanA premathI madhura dhvanIe gAyana saMbhALAvavAmAM kacAza rAkhI nahIM, tethI pradhAna te sAMbhaLavAmAM mazagula che. kaNendriyavaza banela pradhAna rAjAnI AjJAne paNa dhyAnamAM rAkhI zakyo nahi. viSadhara sarpa paNa moralIne avAja sAMbhaLI kaNendriyAdhIna thaI pitAnA nivAsagRhanI bahAra Ave che ane sAMbhaLavAmAM masta banI jAya che. madArI-bAjIgara tene pakaDI le che pachI parataMtratAnI beDImAM phasAI du:kha anubhavavuM paDe che. narendranI nidrA ekAeka dUra thaI jAgIne jue che te nAca gAyanAdi cAlu ja che. dekhatAMveta rAjAne gusase hAtha na rahyo. ahaMkAra ane mamatva yukta vacana bolyA : " mArI AjJAnuM ullaMdhana ? " mamatAvaza nareche hukama karyoH "jAo AjJAthApaka A pradhAnanA kAnamAM garamAgarama sIsuM reDa ke jethI pradhAna pharIthI gAyana sAMbhaLavAmAM lIna na thAya. [ juo anusaMdhAna pAnA 42 para ] For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yati jIvanavijayake sambandhameM vizeSa khojakI AvazyakatA lekhaka : zrI agaracandajI nAhaTA gujarAta kAThiyAvADameM race gaye hindI granthoMmeM " pravINasAgara" nAmaka vividha viSayaka vrajabhASA kAvyakA mahattvapUrNa sthAna hai / rAjakoTake rAjA merAmaNasiMghane jeso lAMgo cAraNa, bhAratInaMda sarasvatI, mulAnanda sAdhu Adike sahayogase isa graMthakA nirmANa saM. 1838 meM kiyA thaa| lokapravAhake anusAra jaina yati "jIvanavijaya"kA isa graMthake praNayanameM ullekhanIya hAtha rahA hai / saurASTrake suprasiddha loka-sAhitya sevI sva. jhaveracanda meghANIne apane "saurASTranI rasadhAra "ke prathama bhAgakI 22vIM vArtA "kaTArInu kIrtana "meM pravINasAgarake chaH racayitAoMmeM jaina yati jIvanavijaya bhI eka the, likhA hai| zrIgokaladAsa dvArakAdAsa rAyacurAke 'kAThiyAvADanI lokavArtAo' ke dUsare bhAgakI dUsarI vArtAmeM jIvanavijayake loka-pravAdako baDe sundara rUpameM aupanyAsika DhaMgase 12 pRSThoMmeM diyA hai| usake anusAra jaba " pravINasAgara "kI racanA ho rahI thI to anya rasoMke sulekhaka kavi to usake praNayanameM sammilita ho gaye para zRGgAra rasakA koI viziSTa lekhaka mahArANA merAmaNasiMghako nahIM milaa| jesA cAraNako isakI khojake lie vizeSa rUpase kahA gayA to usane baDI tatparatAse zodhakara usake yogya kavi "jIvanavijaya "ko btlaayaa| merAmaNasiMghako baDA Azcarya huA ki eka brahmacArI jaina yati jo 4 yugase yoga sAdhanA kara rahA hai, zRGgArika kAvya itanA svaccha kaise likha sakegA? para jesA cAraNane unako vizvAsa dilAyA ki eka yogI puruSa hI zRGgArakA sabase acchA varNana kara sakatA hai kevala usakI rUciko ghumAne bhara kI AvazyakatA hai / merAmaNasiMghane jIvanavijaya zRGgArika kavitA banAnA kaise svIkAra kareMge ? kyoMki unase pahile hI pUcha liyA gayA hai aura unhoMne inkAra kara diyA hai, isa samasyAkA samAdhAna pUchA, to jesA cAraNane batalAyA ki isakA upAya bhI maiMne soca rakhA hai / lavaMgIkA nAmaka nartakI dvArA jIvanavijayako AkarSita karanA hogaa| mahArAjAne kahA, eka brahmacArIkA patana apane svArthake lie karavAnA bhI ucita nahIM hai| jesAne kahA, bAta to ThIka hai, para anya koI upAya bhI to nahIM hai / jIvanavijayake sivAya merI naz2arameM apane usa graMtha nirmANake mahAn prayatnameM jo kamI raha jAtI hai usako pUrti karavevAlA anya koI nahIM hai| maiMne unake brahmacaryake bacAvake lie lavaMgIse yaha bacana le liyA hai ki " sAMpa bhI mara jAya aura lAThI bhI na TUTe," isa tarahakA prayatna kiyA jAya jisase jIvanavijayako vaha AkarSita to kare para patanake ena prasaMgameM apana loga upasthita hokara bacAva karate hue apanI graMtha racanAmeM sahayogakI svIkRti bhI prAptakara leM / mahArAjA yaha prastAva sunakara baDe prasanna hue, For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yati jinavijayake....vizeSa kheAjaDI AvazyakatA 4 : 2 ] f 45 ki isase apanA kAma bhI bana jAyagA aura yatijIkA brahmacarya vrata bhI akhaMDa banA rahegA / parAmarza anusAra lavaMgI bhakta zrAvikA ke rUpameM jIvana vijaya ke vyAkhyAnameM roja Ane lgii| para chaH mahine ho jAne para bhI yatijIne usake sAmane kabhI dRSTi taka nahIM DAlI / aba to saphalatA meM bhI sandeha hone lagA / para lavaMgI bhI kama mAyA na thI / usane pUre vizvAsa ke sAtha apanA prayatna cAlU rakhA / vyAkhyAna samApta hone para vaha usase kucha pUchanA cAhatI hai, isa rUpa meM vinayapUrvaka sAmane jAkara khar3I rhii| aba to yatijIko usase pUchanA hI par3A ki kyoM ? koI prazna pUchanA hai ? usane kahA hAM mahArAja ! bahuta dinoM se icchA thI, para Apake tejake sAmane maiM upasthita hone kA sAhasa na kara skii| phira sAdhAraNa vAtacIta karatI / use vAstavameM koI prazna to pUchanA hI nahIM thA / usakA uddezya to apanI ora AkarSita karane kA hI thA / jisakA sUtrapAta yahAMse ho gayA / 1 aba to dinoMdina vaha adhika samaya taka ekAMtame Thaharakara bAta karane lagI, paricaya bar3hatA gayA, Akhira jaba usane dekhA ki aba yatijI pUrNa rUpase prabhAvita ho gaye haiM aura mere kahane ke anusAra hI ye anucita kArya karane ko mI taiyAra ho jaayeNge| eka dina yatijIne usakI bhakti se prasanna ho koI icchA ho to mAMga, kahA / taba usane avasara dekhakara kahA - mahArAja ! merI eka mAMga hai, bacana deM to nivedana karUM / yatIjIne svIkRti de dI: ki tuma jo kahogI, kiyA jAyagA / usane kahA, to aba Apa vacanabaddha hai, merI mAMga hai ki ye dADhI mUchoMko muMDavA dIjiye / Aja rAtako Apake upAsare meM dIpaka jale aura maiM Apase jJAnagoSThi karuM / jIvanavijayane vaisA hI kiyA / lavaMgIne usa rAtako upAsare meM dIpaka jalAyA aura sAdhAraNa bAtacIta ke bAda jaba upAsarekA daravAjA baMda karanekI taiyArI huI usI samaya pUrva saMketAnusAra mahArAjA merAmaNasiMgha aura jaiso lAMgo vahA~ A upasthita hue / unhoMne bar3e anurodhase pravINasAgara ke zRGgArarasakA vibhAga pUrti karane kI unase svIkRti lelI / isa taraha chalake dvArA unhoMne apanA kAma banAyA aura yatijIke brahmacaryako bhI bacAyA / kahA jAtA hai ki pravINasAgarameM jo zRGgArarasakI dhArA bahI hai vaha jIvanavijayakI hI dena hai / patA nahIM uparyukta prasaMga meM kucha tathyakI bAta hai yA nahIM, para jIvana vijaya isI samaya eka jaina yati hue avazya hai / meghANIne apane "cAraNoM ane cAraNI sAhitya " ke pRSTha 60 maiM cAraNa kavi ThAraNabhAI madhubhAIke ghara meM saM. 1840-45 meM jIvanavijaya gorajI aura unake ziSyoM ke likhita " avatAra caritra "kI prati honekA ullekha kiyA hai / jIvanavijaya tapAgacchake yati hoMge; unakA upAzraya rAjakoTa meM honA saMbhava hai, ataH gujarAta kAThiyAvAr3a ke vidvAnoMko isa sambandha meM vizeSa anusaMdhAna kara tathyako prakAzameM chAnA cAhiye / For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kavi lAvaNya samaya kRta lakSmIdevI gIta zrI. bhaMvaralAlajI nAhaTA kavi lAvaNya samaya solahavIM zatIke eka suprasiddha vidvAna kavi hue haiN| unakI bahutasI kRtiyAM jaina sAhityameM suvidita haiM / saM. 1620 ke AsapAsa likhe hue kharataragacchIya sukavi hIrakalazakI kRtiyoMke svayaM likhita guTake se uddhRtakara devIjIkA gIta yahAM diyA jA rahA hai| yaha laghukRti hai avazya, para zabdayojanA suMdara aura prAsAda guNa yukta hai / isa racanAmeM jisa mAtAjIkI stavanA hai, nAmakA nirdeza nahIM milatA; para kamalavAsinI, cArabhujAvAlI, samRddhizAlinI devIkA ullekha hai ataH lakSmIdevIkI stavanA honekA sahaja anumAna kiyA jA sakatA hai| yaha kRti rAjasthAna purAtatva maMdira sthita guTakese uddhRtakara sAbhAra prakAzita kI jA rahI hai| kavi lAvaNyasamaya kRta lakSmIdevIjIkA gItasUra sisi maMDalA zravaNa vara kuNDalA, pahiraNa nirmalA cIra caMgA / aMga vidrama dalA daMtamuktA phalA, kaThina kuca zrIphalA sui saraMgA // mAI pUjisa phUlar3e Aja vahu mUlar3e, caMdana kesara raMga rolA / jagatra jana nAikA vaMchita dAikA, bhagatijana karai kamalA kalolA // 1 // maa.|| mAdha mANika jar3I mAtra aMtai ar3o, rAkhar3I rUpi siu raMgi cudd'ii| sohae siri car3I pekhatAM parigar3I, vaMkur3I bhamuhar3I dhanuSa bhIr3I // 2 // maa.|| kanakamai rUDalai cihuM bhuje cUr3alai, hAra zrRMgAra TolI tptii| / mekhalA khalakatI neurA raNakatI, duHkha dAlida helA khapatI / / 3 / / maa.|| haMsa jima cAlatI gaja jima mAlhatI, kamala vAsAyanI devI dIThI / bhaNati lAvanasamai vaMchita phalaM poyai, mAI bholir3A bhagatimai bhalai tUThI // 4 // maa.|| For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org amarasara (bIkAnera) meM bhUgarbha se jina pratimAoM kI prApti le. zrI. bhaMvaralAlajI nAhaTA saM. 2013 mitI caitra zuklA 7 ko bIkAnerase 70 mIla dUrI para sthita amarasara gAMva (nokhA - sujAnagar3ha roDa para ) meM nojAM nAmaka vRddhA jATanIne TIMboM para reta sahalAte hue jinapratimA vidita hone para grAmyajanoMkI sahAyatA se khodakara 16 pratimAeM nikAlIM jinameM 2 pASANa va 14 dhAtumaya hai / inameM 12 jina pratimAeM va do deviyoM kI pratimAeM haiM / inameM 10 abhilekhovAlI haiM avaziSTa 1 pASANamaya neminAtha pratimA va dhAtukI pAMca pratimAoM para koI lekha nahIM haiN| inameM do pArzvanAtha prabhukI tritIrthI va eka saptaphaNA ikatIrthI va eka caumukha samavasaraNa hai / eka pratimAdevI yA kinnarIkI hai jo atyanta sundara va kamalAsana para khar3I hai| isa samaya ye sabhI pratimAeM bIkAnera ke myUjiyama meM asthAyI rUpase lAkara rakhI gayI haiN| bIkAnera jaina saMgha apanI ina pUjya - ArAdhya aura akhaNDita pratimAoMko prApta kara tatrastha jinAlayoM meM virAjamAna kara pUjA karanA cAhatA hai para Aja chaH mahIne bIta jAne para bhI purAtattva vibhAgane akhaNDa pratimAoMko saMghake supurda kara AzAtanA miTAnekI udAratA nahIM dikhAI | ye saba pratimAeM atyanta sundara kalApUrNa aura aitihAsika dRSTi mahattvakI haiN| AnaMdajI kalyANajIkI peDhI, jaina zvetAmbara kAnphrensa Adi pratinidhi saMsthAoMkoM isa viSaya meM rAjasthAna purAtattva vibhAgako likhakara pratimAaiM prApta karane meM bIkAnera jaina saMghako sAphalya lAbha karane meM sahAyaka bananA caahie| yahAM utkIrNa abhilekhoMkI nakaleM prakAzita kI jA rahI haiN| Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 1 ) aMbikA, navagraha, yakSAdi yukta paMcatIrthI. saMvat 1063 caitra sudi 3tibhadra putreNa alhakena mahA (pra)ttamA kArite / deva dhanA surusutA mahA pivatu / ( 2 ) pArzvanAtha tritIrthI 9 saMvat 1104 kAMne mAlhua sutena kAritA / For Private And Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 48 ] zrI jaina satya prakAza ( 3 ) tritIrthI 9 // saMvat 1127 phAlguna sudi 12 zrImad ke sIyagacche usabhasutena Amradevena kAritA (8) caturviMzati paTTa ( 6 ) azvArUDha devI mUrti para saM. 1912 0 ASA sudi 5 sADhasutachAharena karApitaM // t 1136 jallikA zrAvikayA kAyabhU (5) pArzvanAtha paMcatIrthI 9 // saMvat 1160 vaizAkha sudi 14 rA zrI kUrcapurIyagacche zrImanorathAcArya santAne udayacchA (?) rUpiNA kAritA ( 7 ) Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pArzvanAtha tIrthI mAMDaniya durgarAja vasatau nitya snAtra pratimA durgarAjena kAritA (8) phaNA pArzvanAtha 9 de dharmoyaM sa vizrAvikAyAH // [ varSa : 22 ( 9 ) paMcatIrthI zrIkakudAcAryayagacche jaMsua putreNa satyadevena kAritA jAjiNI nimitta kAritA // For Private And Personal Use Only ( 10 ) ta pASANamaya mahAvIra pratimA 9 saMvat 1232 jyeSTha sudi 3 zrIkhaMDila gacche zrIvarddhamAnAcArya saMtAne sAdhuhar3a tatputra - rAdharAbhyAM kAritA navyAmUrti 3 // ta // 9
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org viSaya-darzana lekha : 1. zrI. mallinAtha bhagavAnanI eka mahattvanI pratimA 2. tArkika yazovijaya 3. ahiMsA temaja mUrtipUjA 4. AzApallInA aitihAsika ullekhA 5. ajaba sAdhanA [ vArtA ] 6. mAnavabhava saphaLa katyAre? 7. yati jIvana vijayake sambandhameM vizeSa khojakI AvazyakatA 8. kavi lAvaNya samayakRta lakSmIdevI gIta S. amarasara (bIkAnera)meM bhUgarbhase jina pratimAoMkI prApti lekhaka : zrI. umAkAnta premAnaMda zAha preA. hIrAlAla 2. kApaDiyA ema. e. zrI. mehanalAla dIpaca'da cAkasI 5. lAlacaMdra bhagavAna gAMdhI zrI. ratilAla dIpacaMda desAI pU. bAlamuni jayaMtavijayajI zrI. agaracaMdajI nAhaTA zrI. bhaMvaralAlajI nAhaTA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ,, pRSTha : 25 28 31 33 37 43 44 46 47 navI madada 100) pUjya muni zrI kuzavijayajI mahArAjanA sadupadezathI zrI jaina sAsAyaTI jaina saMdha-amadAvAda 25) pU. A. zrI vijayaha surIzvarajI mahArAjanA sadupadezathI zrI. lavAranI pALa jaina upAzraya-amadAvAda 25) pU. 5. zrI kalyANavijayajI mahArAjanA sadupadezathI zrI jaina saMdha-gAdana (rAjasthAna) 25) pU. muni zrI gautamasAgarajI mahArAjanA sadupadezathI zrI jaina saMdha-vaDAlI 17) pU. paM. zrI bhANekavijayajI mahArAjanA sadupadezathI zrI ciMtAmaNI pArzvanAthanI peDhI-vijApura 11) pU. paM. zrI rUpavijayajI mahArAjanA sadupadezathI zrI ANu MdajI kalyANajInI peDhI-vIramagAma For Private And Personal Use Only 11) pU. 5. zrI azeAvijayajI mahArAjanA sadupadezathI zrI mIThAbhAI gulAbacaMdane jaina upAzraya-kapaDava'ja 11) pU. muni zrI bhavyAnaMdavijayajI mahArAjanA sadupadezathI zrI ANaMdajI kalyANajInI peDhI-vaDhavANa zahera 10) pU. A. zrI vijayakanarijI mahArAjanA sadupadezathI jaina mUrtipUjaka saMdha-bhacAu (kaccha) 10) pU. A. zrI vijayanyAyasUrijI mahArAjanA sadupadezathI zrI zrotALI pALa jaina upAzraya-erasada 5) pU. muni zrI nayanavijayajI mahArAjanA sadupadezathI zrI jaina saMdha-bhuja kaccha) 5) pU. muni zrI sumitravijayajI mahArAjanA sadupadezathI zrI vijaya aNusura gaccha jaina upAzraya-sANaMda 5) pU. muni zrI dharma sAgarajI mahArAjanA sadupadezathI zrI jaina saMdha-zireAhI (rAjasthAna) 5) pU. muni zrI surendrasAgarajI mahArAjanA sadupadezathI zrI zrImALI poLa jaina saMdha-bharUca 3) pU. muni zrI vinayendrasAgarajInA sadupadezathI zrI jaina sadha-vAlApadhara (kaccha)
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Shri Jaina Satya Prakasha. Regd. No. B. 8801 zI saina satra dhArA zrI jena satya prakAro aMge sUcanA 2. A mAsikanuM vArSika lavAjama rUA. 3 1. zrI. jainadharma satya prakAzaka samiti traNa rUpiyA rAkhavAmAM AvyuM che. dvArA " zrI. jaina satya prakAza ' mAsika 19 varSa 3. mAsika vI, pI, thI na maMgAvatAM lavAthayAM pragaTa karavAmAM Ave che. jamanA rUA. 3] manIoNrDaradvArA mokalI Apa- 2. e samitinA AjIvana saMrakSaka tarIke vAthI anukULatA raheze. rUA. 500) A0 dAtA tarIke rUA. 2001 A0 sadasya tarIke rUA. 101 rAkhavAmAM AvelA 4. A mAsikanuM navuM varSa divALIthI che. A rIte madada ApanArane kAyamane mATe zarU thAya che. paraMtu grAhaka game te ethI mAsika mokalavAmAM Ave che. banI zakAya. e vinaMti 5. grAhakone eka meklavAnI pUrI sAva1. pUjya AcAyAMdi munivara caturmAsanuM cetI rAkhavA chatAM aMka na maLe te sthAnika sthaLa nakkI thatAM ane zeSa kALamAM jyAM viharatA piosTa oNphisamAM tapAsa karyA pachI amane hoya e sthaLanuM saranAmuM mAsika pragaTa thAya sUcanA ApavI. enA 15 divasa agAu mokalatA rahe ane te te sthaLe A mAsikanA pracAra mATe grAhako 6. saranAmuM badalAvavAnI sucanA ochAmAM banAvavAno upadeza ApatA rahe evI vinaMti che. ochI 10 divasa agAu ApavI jarUrI che. 2. te te sthaLAmAMthI maLI AvatAM prAcIna lekhakone sUcanA avazeSo ke aitihAsika mAhitInI sUcanA ApavA vinaMti che.. 1. lekhe kAgaLanI eka tarapha vAMcI zakAya 3. jainadharma upara AkSepAtmaka lekho 2. tevI rIte zAhIthI lakhI mokalavA. AdinI sAmagrI ane mAhitI ApatA rahe 2. lekhe TUMkA, muddAsara ane vyaktigata evI vinaMti che. TIkAtmaka na hovA joI e. - grAhakone sUcanA 3. lekho pragaTa karavA na karavA ane temAM 1 9 zrI jaina satya prakAza " mAsika pratyeka patranI nItine anusarIne sudhArAvadhAre karvAno aMgrejI mahinAnI 15mI tArIkhe pragaTa thAya che. haka taMtrI AdhIna che. mudraka : goviMdalAla jagazIbhAI zAha, zrI zAradA mudraNAlaya, pAnakAra nAkA, amadAvAda. prakAzaka : cImanalAla gokaLadAsa zAha. zrI. jainadharma satya prakAzaka samiti kAryAlaya, jesiMgabhAInI vADI, ghIkAMTA roDa-amadAvAda, For Private And Personal Use Only