Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzIrvAda zrI bhAgavata vidyApITha ane | mAnavamaMdi2nA saujanyathI prathama varSa bIjo aMka Dise. '6 6 e Panther
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarve suvina: sa varSa : 1 ] sasthApaka devendravijaya jaya bhagavAna' adhyakSa kRSNazaMkara zAstra sa'pAdanasamiti ema. je. gAradhanadAsa kanaiyAlAla dave mAnad vyavasthApaka zivazakti kAryAlaya bhAunI peALanI bArI pAse, rAyapura, amadAvAda-1 vArSika lavAjama bhAratamAM rUA. 3-00 videzamAM ziliMga 6-00 satyam zivam suM 1 3mAzIrvAt saMvata 2023: kArtika : Disembara 1966 [ ka : 2 tane kANu jue che? koshamasmItyAtmAnaM yat tvaM kalyANa manyase / nityaM sthitaste hRdyeSa puNyapApekSitA muniH // he bhAI, tuM je ema mAne che ke huM je sArAM-khATAM karmo karuM chu tene tuM ekalA ja jANe che, te tArI bhUla che. tArA hRdaya upara a MtaryAmI paramAtmA nitya beThelA che. te tArAM karmone jANe che eTalu ja nahi te nitya tAramAM puNya-pApa-karmAne jotA paNa hAya che. te vizvanA draSTA, vizvane niyaMtA ane vizvavyApI paramAtmA che. tuM kharI rIte tenAthI ja ke ekalA nathI. ethI tuM tane vizvathI judA ke ekalA gaNIne tArA ekalA mATe svAthI ke hIna karyAM na karatAM sarva prANIomAM tane peAtAne joI ne, sarvane paramAtmArUpa joI ne, sanA athaeN-vidhanA hitamAM, karmo karanArA thA. ethI tane paramAtmAnA azIrvAda maLaze ane tuM kSudra jIvabhAvamAMthI nIkaLIne paramAtmabhAvane pAmoza
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukrama zrI kRSNazaMkara zAstrIjI svAmI zrI zivAnaMdajI vinobA bhAve 11 13 tane koNa jue che? zrI rAmacaritamAnasa dhyAnayoga ApaNe zAne AdhAre kAma karavAnuM che? sAcA AzIrvAda karmayoga saubhAgyanI kSaNa huM mane zodhI rahyo chuM (kAvya) amaMgala vezamAM maMgala tattva sidino upAya prArthanA rAmane RNa rAkhyA brahmA, viSaNa ane maheza janma ane mRtyune samanvaya dekhAyuM (kavita) mAnavatAne marajIvo lekazAhI sAthe visaMgata thaI beThA (kavita) gorakSA mATe ApaNe zuM karavuM joIe ? rajakaNa (saMkalita) samudramaMthana (1). vizvavicitratAnuM rahasya svadoSadarzana (kavita) darado aTakAvanArA ilAje IzvarI tattvane anubhava mAnavamaMdira (sevApravRti-samAcAra) mAnavatA saMtatiniyamana zrI bhAgavata vidyApITha (rUparekhA) . 14 14 15 laka 16 svAmI vivekAnaMda ravIndranAtha TAgora zrI karasanadAsa mANeka zrI "madhyabiMdu" gAMdhIjI zrI "jaya bhagavAna" zrI dulA bhAyA 'kAga' muni zrI saMtabAlajI zrI zijha kA. dAvara zrI kanaiyAlAla dave zrI pRthvIsiMha jhAlA zrI pu. ga. mAvalaMkara zrI kanaiyAlAla dave zrI "madhyabiMdu" zrI "zivazakti" zrI Degare mahArAja paM. zrI bhAnavijyajI gaNivarya - sUradAsa zrI "hadayagI " zrI "madhyabiMdu" 19 20 21 24 25 27 28 30 zrI kRSNazaMkara zAstrIjI zrI maMgaLadAsa ja goradhanadAsa
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMdezAo AzIrvAda' mAsikanA prakAzana mATe zubhecchAnA saMdezAo AvelA, temAMthI keTalAka prathama aMkamAM mUkyA che. te pachI "AzIrvAda'nuM uddaghATana thayA pachI AvelA saMdezAomAMthI keTalAka ahIM rajU karIe chIeH "zrI bhAgavata vidyApITha ane "mAnavamaMdira' taraphathI eka mAsikanuM prakAzana zarU karo cho jANI AnaMda thaye. "AzIrvAda"nuM vAcana enA vAcakone preraNAprada ane mArgadarzaka nIvaDe evI mArI zubhecchA che." morArajI desAI "AzIrvAda" nA udghATana prasaMge huM mArI zubhecchAo vyakta karuM chuM." TI. DI. kaMsArA (janarala menejara, beMka opha inDiyA) - " zrI bhAgavata vidyApITha ane "mAnavamaMdira' jevI AdaraNIya saMsthAo taraphathI prakaTa thanAra mAsika A yugane anurUpa saMskRtine susaMgata sAhitya prakAzita karI prajAne sAce ja AzIrvAdarUpa nIvaDaze evI AzA rAkhuM chuM." navanItalAla raNachoDalAla "AzIrvAda jevA sAMkArika sAhityanA mAsikanA uddaghATanathI mane khUba AnaMda the che. tamArI A badhI utsAhabharI pravRtti bhAratIya saMskRtinuM navanirmANa karanArI thAe evI AzA rAkhuM chuM. mArI saddabhAvanAo ane zubhecchAo tamArI sAthe che." . ke. je. semaiyA Aje jyAre samAjamAM rAga, dveSa, IrSA, daMbha ane abhimAnanuM jora vyApI rahyuM che tyAre "AzIrvAda" janatA janArdanane AzIrvAdarUpa nIvaDe e ja prabhu pratye abhyarthanA. zaMbhu mahArAja gujarAtanI janatAne "AzIrvAda' dvArA bhAratIya saMskRtinuM rasadarzana thAya ane dhArmika jagatamAM navIna zaktinuM nirmANa thAya evI mA jagadaMbA pratye prArthanA 108 AcArya zrI bhagavatI mAImaMdira, naDiyAda
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama aMkane pagale AzIrvAda'nA prathama aMkanuM prakAzana janatA samakSa rajU thatAM ja tene sAre AvakAra maLe che. A aMge zubhecchA darzAvatA, abhinaMdana ApatA ane pragati icchatA patre AvatA rahyA che. vAcaka janatAnI A zubhecchA ane saddabhAvanAthI AzIrvAda mATe eka navuM baLa ane preraNA prApta thAya che. samAja ane rASTranA ghaDataramAM "AzIrvAda" dvArA navanirmANanuM kArya thAya, eka navIna vicAradhArA samAja mAM pravAhita thAya te jovAnI abhilASA che. A abhilASAne mUrtimaMta banAvavA mATe AzIrvAde" potAnI tamAma zakti janatA janArdanane caraNe samarpita karavAno nirdhAra karyo che. A eka bhagIratha kArya che, chatAM paNa Apa saunA sahakAranuM baLa amArI bA vicAradhArAne mUrta banAvaze evI zraddhA prakaTe che. AzIrvAda"nA sevAbhAvI pratinidhi bhAIone tathA "jya bhagavAna satsaMga maMDaLa'nA sane usa ha kharekhara prazaMsanIya che. "AzIrvAda 'nI pragatimAM teo AraMbhathI ja sahAyaka banyA che, ema kahevAmAM jarAye atizayokti nathI. AzIrvAda ne pasaMda karanAra saukaI janone sahRdaya bhAve vinaMti ke tene vadhumAM vadhu pracAra karI, anya mitrone grAhaka thavAnI preraNA ApI, "AzIrvAdane gharagharanuM mAsika banAvavA mAM sahAyarUpa thaze. zirvazakti 3 = Avazyaka mAhitI -- . AzIrvAdamAM- { prakAzananA sAmAya niyama che jIvananAM satyanuM darzana ApanAruM che re 0 dara mahinAnI 15mI tArIkhe prakaTa thAya che, che sAhitya prakaTa karavAmAM Ave che. huM je kAI paNa manuSyane tenA vyAvahArika 0 tA. 22mI sudhImAM maMka na maLe te kSetramAM vAstavika mArgadarzana, ucca che posTa ophisa sAthe sa varka sAdhI tenA preraNA-prakAza maLe tevuM sAhitya javAba sahita kAryAlayane jANa karavI, huM ApavAmAM Ave che. che patravyavahAra samaye grAhaka naMbara athavA te sarva dharmo, dharma-saMpradA, AgamelavAjama pahoMca naMbara lagAvavA jarUrI che. darzana-zAstro-mAMthI jIvanano vikAsa karanArasArabhUta tattva ApavAmAM Ave che, che A dhoraNanA lekhe, sattvayukta vArtAo, AzIrvAda na maLavA bAbata, kA, upayogI jIvanaprasaMgo, bedhaka agara kaI paNa phariyAda aMge huM anubhavo vagerenuM sAhitya prakaTa karAya che. je patravyavahAra karatI vakhate che to A prakAranuM sAhitya mokalavA saukoI Apane grAhaka naM. 2 athavA lekhakane AmaMtraNa che, lavAjama pahoMcanaMbara jaNAvavA che. A prasiddha karAyela kRti mATe puraskAra khAsa vinaMtI che. ApavAmAM Ave che, jI
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ " AzIrvAda" : udghATanasamAraMbha AzIrvAda' mAsikanA prakAzananA prathama aMkane udghATanidhi tA. 6 - 11-66 ravivAranA rAja savAre 9-30 vAge yAti saMdha hAla, rIlIpharoDa, amAvAdamAM jANItA saMniSTha kAryakara zrI prabhudAsa paTavArInA pramukhapade gujarAtanA rAjyapAla zrI nityAnaMda kAnungAnA varada haste utsAhapUrNa vAtAvaraNamAM karavAmAM AvyA hatA. A prasage atithivizeSa tarIke suprIma korTanA nivRtta jasTIsa ane banArasa hindu yunivarsiTInA mAjI upakulapati zrI naTavaralAla hIrAla la bhagavatI hAjara rahyA hatA. A uparAMta gujarAta hAI korTanA jasTIsa zrI pI. ena. bhagavatI, zeThazrI ramaNalAla khaMbhAtavALA, amadAvAda kemIsTa maracanTa esosicezananA mAnada maMtrI zrI zAntilAla zAha tathA zaheranA jANItA nAgarikA, zubhecchakA ane sthAnika temaja bahu ragAmanA sevAbhAvI pratinidhie e khAsa hAjarI ApI hatI. prArabhamAM zrI prabhudAsa paTavArIe prAsa`gika pravacana karatAM jaNAvyuM ke samAjamAM AvAM ucca mAsikAnI khAsa jarUra che, je dezanA yuvAna vargane navI preraNA ane bhAratanI saMskRtine naveA saMdezA Ape. tyArabAda mAnavasa diranA sthApaka ane AzI rvAda 'nA saMsthApaka paMDita zrI devendravijaye peAtAnA TUMkA pravacanamAM jaNAvyuM ke bhajana, kIrtana ane satsa'ga dvArA samAjanA naitika starane UMce lAvavAne prayAsa kAnakAro, satA, bhakto kare ja che, chatAM sAhityanA mAdhyama dvarA vicArAnI krAnti karavAnA A namra prayAsa che, janatA tene apanAvaze evI mArI saMpUrNa zraddhA che. udghATananA A zubha prasaMge muMbaIthI khAsa hAjara rahelA jANItA sAhityakAra ane 'AzIrvAda'nA sta MbhasamA zrI kanaiyAlAla davee peAtAnI viziSTa kAvya kRti " janma thayA " rajU karI zrotAone mugdha karyA hatA. A uparAMta jANItA vidrAna prAdhyApaka zrI rameza bhaTTe peAtAnI lAkSaNika zailImAM ' AzIrvAda'ne Ache. hevAla rajU karyA hatA. * AzIrvAda" mAsika patranuM udghATana karatAM rAjyapAlazrI nityAna'da kAnungAe jaNAvyuM ke vAcana dvArA manuSyanA jInanuM parivartana thAya che. Aje samAjanA jIvanaghaDatara mATe uttama prakAranA sAhityanI khAsa jarUra che. dhana ane saMskAranuM siMcana karanArAM patrA samAjanA ghaDataranAM mahattvanA phALA Ape che. ApaNA samAjamAM sArA vAcananI ane AvA jyota prakaTAvI AzIrvAdanA'nA prathama akanuM udghATana karatA mAnanIya rAjapAla zrI nityAnaMda kAnunge
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6] vAcanane jIvanamAM pacAvavAnI jarUra che. gujarAtamAM zrI kR NazaMkara zAstrIjI ane paDita zrI devendravijaya jevA dharmAMnA saMskAronuM si Mcana karanArA mahAnubhAvA che tene kAraNe mane AzA che ke gujarAtanuM saMskAradhana gujarAtanAM yuvaka-yuvatIomAM prakaTa thaze ane A guNA pedA karavAmAM " AzIrvAda " patra mahattvanA phALA Apaze. AzIrvAda Disembara 1966 jaNAvyu ke hAlanA jamAnA dhaNA kaThina che. ApaNA dezamAM mAnavavanane dhArmika bhAva tarapha vALavAnI khUba jarUrI che. kAraNa ke dhArmika bhAvanA dvArA ja ucca jIvana tarapha jaI zakAya che. ' AzIrvAda' AvA prakAranuM ucca vAcana janatAne Apaze evI AzA rAkhu chu. aMtamAM kAryAlaya taraphathI zrI kAntibhAI zAhe AbhAravidhi karyA hatA ane prasAda lIdhA bAda khuzanumA vAtAvaraNamAM sabhAraMbha pUrA thayA hatA. atithivizeSa tarIke hAjara rahelA suprima korTanA nivRtta jasTIsa zrI bhagavatIe kheAlatAM rAjyapAlazrInu saMmAna karatA AzIrvAda'nA saMsthApaka zrI devendravijaya Amatrita mahemAna
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI rAmacaritamAnasa rAmAyaNanuM lakSyabiMdu che zAMti. zAMti ne tRpti manuSyanI sa'jIvanI che. vastu kriyA ane vidhAna eka che. vidhAnanA e zabdo. eka che daMDa ane khIjo dabha. dabha ane daMDamAM phera keTale! ? zAsanathI thAya te da'Da ane samajathI thAya te daMbha, samajathI manuSyane samAdhAna maLe. samAdhAnathI vidhAna adharu lAgatuM nathI. vRttine anusarIne mAMdana thayuM te zAstra. zAstramAM kAmaLatA lAvavA mATe svarUpa anukULa levA mAMDayuM', ane tenuM nAma kA. e kAyane kalyANanuM pradAna krUravuM hatuM. AnaMda nityamAM che, mAga MtukramAM nathI. Agraha svabhAvamAM rahe che te duHkha de che. ane e Agraha mAnavane mAnavatAthI dUra karI de che, dilathI dilane dUra karI tene pramANa kahevAya, svabhAva kahevAya ke durAgraha kahevAya. sneha para ane tatpara che. sneha tatpara kayAre ane che ke jyAre dehathI dUra hAvAnA vakhata Ave tyAre. zaMkAnuM sarjana e prakRtinu' lakSaNa che. mane zaMkAnu` visarjana e prakRtinuM upArjana (sukha) che. zAstranuM upArjana peAtAne upayeAgI nahIM nIvaDe paNa vArasadArane upayAgI thaze. zraddhAnu` sana zAstrAnu' dravya che te zraddhA za'kAnA nAza karaze. mAnava upadravamAM kema mukAyA ? kAInA duHkhamAM dravIbhUta thaI jAya ene deva kahevAya. samajanuM sarjana zAstra che ane zAstra samAdhAna karaze. je mAnava samAdhAna karaze e sukha meLavaze, zAMti meLavaze. graha eka vastunA akAraNa e TukaDA karaze. mATe badhu' samajAze samAdhAnathI. samajane tyAMthI zAMti ne tRpti maLaze. zAMti e cittanI milakata che, ane tRSTi vittanI milakata che. vitta eTale vastu. padArtho ke bhAgAne hada hoya che. vidhinAM nakkI karelAM vidhAna dharamAM ja raheze, paNa kayAre-jyAre samAdhAna thaze tyAre. sakAraNu akaLAmaNamAM Izvara sahAya thAya che paNa akAraNu akaLAmaNamAM Izvara nirupAya che. peAtAnA svarUpane jovuM e prema. prabhunI upAsanA e jJAna. AMkhathI jovAya e svarga ane buddhithI anubhavAya e apava. zraddhA AvI ane vaikuMTha khelyuM 'sevA', gAleAka khelyA 'virakti', mukti khAlI 'prIti', bhakti khAlI 'niHsvArthI,' bhAga khAlyA 'saMyama,' yAga khAlyA 'viniyAga, eTale vyAjakhkhI rIte vAparavuM', samAdhAne 'sAketa' kahyuM. samarpaNu e sAketadhAma che-zrIrAmanuM zrI kRSNazaMkara zAstrI sthAna. vaiSNavanuM sthAna vaikuMThadhAma. sevakanuM sthAna gAleAdhAma, ciMtanuM dhAma mukti. sarvene mATe khapI javAnuM sthAna bhakti samAMthI mana uThAvI levu' e virakti svA AvyA ne bhega khelyA. nAma paDe eTale sthAna judAM paDavAM. jyAM sudhI akhaMDa tyAM sudhI baMDa nahi. zrI rAmanuM nAma zAMti ne tRpti Apaze. rAmanu nAma manamAM raheze teA zAMti, ane dhanamAM raheze te tRpti. zAMti ane pti e e sahacarI che. tRpti zAMtine bAraNe jAya che eTale zAMtinuM pUjana thAya che tRptine tapazcaryA karavAnI nahIM. padArthA pAse hAvA chatAM bhAgavavanA nahI'. padArthA peAtAnA nathI evI samaja e tRpti. tRpti tyAganA dharamAMthI pedA ca, tRptine sahevAnu` paNa kahevAnuM nahIM. tarIe eTalA dariyA nahIM paNa DUkhyA eTale dariyA. zAMti ane tRptinA samaigathI prabhuna thAya. mAnavA satsa'gaprayAga eTale paraNyAnI sAkatA. tRpti thaI na hAya tA tApa, saMtApa, pApa hoya che. satApa eTale aprApya pada rdhAM mATe manasUkhA, tRptine bAraNe tapa che ane sa tA che. baLAtkAre veThavuM e tApa, paNa samajIne veThavu e tapa satkArIne veThavuM e tapa kahevAya. AkhuM rmAyaNu tRpti ane zAMtinuM AMgaNuM che. rAmanAma Ape che zAMti, cittasaMpatti ane tRpti. cittanI sa`patti eTale zAMti khUTe tyAre nAmanA mAzarA leveA, teA zAMti jarUra Avaze, bhagavannAma ane rAma e me beTa che. teA tenA upara tApane badale tapa che. saMta 5ne badale sa tASa che ane 5 pane badale prema che. Ava yakatA Apta puruSanI nakkI karelI hAvI joI e. kinArA nathI evI kaI nadI che? tA e nadI AzA ane icchA che. tATakA, zUpaNakhA, mahalA ane kaikeyI e kinArA vinAnI saritA che. emAM je kAI DUbyA che te mUrkhA che. tATakA, ahalyA te zUkhA A trAM bhegI thaI eTale kaikeyI, kazu kharacAvyA vinA rkha Apaze e kathA ane badhuM ja khacAvyA pachI duHkha Apaze e thAka. adhikAra nahetA paNa mAzA karI eTale zUpaNakhA. zA nahAtI chatAM paNa pRcchA karI e kaikeyI pRcchAe AvazyakatAnA vicAra na karyo. vyavasthA mATe rAma
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8] AzIvAda Disembara 1996 rAjA hatA. paNa sukha mATe sahukoI rAjA hatA. pUrI pADe che. rAmacaritamAnasa bhagavAnanuM jeTaluM sukha rAmarAjAne hatuM teTaluM ja sukha temanAM nAmAtmaka svarUpa che. prajAjanone hatuM. ane A che rAmAyaNanuM pradhAna zrI rAmanAM sAta aMga mATe rAmAyaNanAM sAta aMga cheH tava zAMti manamAM ane tRpti tanamAM raheze. (1) be caraNAraviMda- udyoga, yoga = bAlakAMDa dhyAnathI maLatuM hatuM te satyayuga, tretA ane (2) kaTivibhAga - saMyama = ayodhyAkAMDa dvApara. ane dhanathI maLavA mAMDayuM e kaliyuga rAvaNane (3) udara - tapa = arayakAMDa tyAM badhuM dhanathI maLavA mAMDayuM, rAmane tyAM badhuM (4) vakSasthaLa - hRdaya, tyAga = kinkiMdhAkAMDa dhyAnathI maLatuM. vibhISaNe dhyAnathI levAnuM nakkI (5) kaMTha -ga, samatalapaNuM karyuM. dhyAnamAMthI nIkaLIne dhanathI levAnuM kaikeyIe = suMdarakAMDa nakkI karyuM. (6) mukha - prema = laMkAkAMDa - vyavasthA thAya tyAre vanamAM javuM e rAmane (7) mastaka - veda = uttarakAMDa siddhAMta nahato paNa vyavasthA saMbhALanAra thAya tyAre vanamAM javuM e rAmane siddhAMta hato ane bALakAMDa eTale brahmacarya ane vidyA. 24 varSanuM vaya eTale bAlakAMDa. e ja rAmAyaNane siddhAMta. uttarAvasthAmAM vAnaprastha ke ayodhyAkAMDa eTale bakSisa ke vastu ApIne saMnyAsa nahato paNa uttarAvasthAmAM vAnaprastha thavAtuM. utarAvasthAmAM vAnaprastha thAya e rAmacaMdrajInA pUrva tyAga ane prIti saMpAdana karavI. tyAga haMmezAM uttabhAvasthAmAM vAnaprastha thAya e rAma. bhIti sAthe rahelo che. paravaza thAya ne karavuM paDe te rAma eTale caritra, jIvana ane kavana. jIvana bhIti. rAmAyaNamAM Will nathI paNa Gift che. eTale pratyakSa kALamAM rAma. kAna eTale parokSa Will(vasiyatanAmuM)mAM jhaghaDA che paNa bakSisamAM kALamAM rAmanAma. balidAna (Sacrifice) che. jIvana, dhana ane yauvana - bharatane gAdI ApavAnI koI jarUriyAta UbhI para jatI bese te pahelAM bakSisa karI deje. ayodhyAthaI? dhruva ane uttama A benI vacamAMne asAdhAraNa kAMDe game khAtAM zikhavADavuM gama khAnA cIja baDI doSa, vaiSamya surucine lIdhe. je AvA asAdhAraNa che. koI dekha lIye je gama khAya. rAmacaritadeSa ane vaiSamya rAma ane bhAratanI vacamAM hatA te mAnasamAM cAre gamathI eka gama maLe che. gama maLe to gammata maLe. rAmane mATe kaikeyIe viSamatA sevI hota te barAbara che. kaikeyInI akAraNa AzA ane I chAe bharatane gAdI . araNyakAMDa - 40 me varSe tapa ane tyAga tathA ApavAnI jarUriyAta UbhI karI. rAmacaritamAnasa prIti ane tyAga. A che ayodhyAkAMDanA prANa. RSio sAthe saMparka te araNyakAMDa. bhagavAna rAmanuM mahAkAvya che. pti vinA manane sukha nahIM maLe. mana saMgraha, rAMdeha ke zaMkA kare ( kiSkidhAkAMDa - puruSane saMbaMdha. jevo ke tyAre kahevuM 'zAMti'. mana saMkalpa kare tyAre te sakriya hanumAnajI, sugrIva vagere satpaSanA saMparkathI sadAcAra bane. mana svAbhAvika rIte sarva kaMI kare to tRpti maLe. ane saMsaMgati prApta thAya. jo vAnaramAM satsaMgati rAmAyaNanA cAra prakAra : ane sadAcAra Ave to naramAM to Ave ja ne ? (1) yogavAsiSTha adhyAtma jJAnabhaMDAra. AmAM durAcAra ane duHsaMgati eTale vAlI. itihAsa kama che paNa jJAna pracura che. suMdarakAMDa - sevA ne saMtoSa zIkhave che. sevA vAdamIki-vividha itihAsasaMgraha. eTale sItA ane hanumAna. AnaMdarAmAyaNa-a5 kAvya che. laMkAkAMDa eTale kALa. jarAvasthAmAM viveka ane virakti joIe. vRddhAvasthAmAM Asakti ne abhuta rAmAyaNa-camatkRti bhareluM kAvya che. A kAvyamAM pratyeka pAtronI je svarUpapratima che bhogathI mukha kharAba bane che. laMkAmAM Asakti te vizvapratiSThA mATe ane vizvanI manonikA ane bhoga eTale tyAga ane prIti te rAma. mATe atyaMta Avazyaka che. je manonichA vinA uttarakAMDa eTale mukti ane AnaMda, jJAna, vizva duHkhI che te mane niSThA rAmacaritamAnasa prIti, zAMti ne tRpti eTale uttarakAMDa. (kramazaH) ja
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAnayoga A dhyAnayoga kaMI phakta yogIoe ja karavAno nathI, saMsArIoe-gRhasthoe paNa potAnA mAnasanI svasthatA ane zAMti mATe nitya yathAzakti Ano abhyAsa karavAno che. ethI vyAkuLatA ochI thAya che, mana sUma ane majabUta bane che savAre cAra vAgye brAhmamuhUrtamAM UThI jAo. tamane je anukULa paDe te Asane beso. siddhAsana, padmAsana, sukhAsana ke svastikAsane beso. athavA palAMThI vALIne beso. garadana ane karaDa eka sIdhI lITImAM rAkhe snAyuo, nADIo ane magajane taMga rAgaze nahi; sAdhAraNa DhIlAM athata svA. bhAvika sthitimAM rAkho pachI pUla bAbatomAM bahAra rakhaDatA manane zAnta karo. AMkho baMdha kare. caMcaLatA thI pharyA karatA mana sAthe ekadama jhaghaDatA nahi. tamane dhyAnamAM Dakhala karatA vicArone kaDakapaNe hAMkI kADhatA nahi. mana ane vicAronA draSTA banIne tame temane jotA raho. sthUla padArtho ane temanI vAsanAnA vicArono tyAga karo. tame rasthala padArthonA bhUkhyA ke temanA gulAma nathI paNa skUlanA sarjaka che evo bhAva dhAraNa karo. ucca, vivekayukta ane sAttvika vicAro karo ethI vAsanAmaya vicAre ApoApa ja nAza pAmaze. dhyAnanA abhyAsa samaye paNa je mana bahAra deDI jAya to kaMTALo na karazo. ekavAra ene doDI javA de. pachI dhIme dhIme tene tamArA lakSya tarapha lAvavA prayatna karo. A pramANenA vAraMvAranA abhyAsathI mane chevaTe tamArA aMtaHkaraNanA kendramAM kendrita thaze. zarUAtamAM mane eMzI vAra nAsI jaze cha mahinA pachI e sittera vAra nAsI jaze be varSamAM trIsa vAra, paNa pAMca varSanA hRdayapUrvakanA prayatnathI e sAlIcaitanyamAM sthiratAthI rahI zakaze. vAsanArahita manuSyanuM sAkSIbhAvamAM sthira thayeluM svAmIzrI zivAnaMdajI citta IzvarI vyApaka satyone bodha svAbhAvika rIte ja pAmI zake che kaI paNa bAbatanI satyatAne athavA asatyatAne te barAbara samajI zake che, ane AmAMthI tene divya jJAnano divya AnaMda prApta thAya che. jema rakhaDu baLada lIluM ghAsa caravA mATe game tene khetaramAM ghUsI jAya che, paraMtu je tene tenA khIlA upara ja sAruM khANuM maLatuM hoya che to pachI te khIle DIne kyAMya javAne vicAra paNa karato nathI, che . nilepa sAkSIbhAvamAM manane parama AnaMda maLato hovAthI pachI te judA judA sthala padAtho bhegavava nI vAsanAvALA vicAramAM DUbI na jatAM taTastha nilepa bhAvamAM taratuM-jAgrata rahI zake che. je dhyAnamAM ba, zrama ke kaMTALo lAgato hoya to thoDA divasa mATe ' yAnane samaya ghaTADI nAkho. haLavuM ja dhyAna karo athavA kevaLa nAmajapa karo. pharIthI jyAre zakti pAve tyAre dhyAnane samaya vadhAro. cittane kema va sanamukta banAvavuM te mATe tamArI sAmAnya buddhine upayoga karatA rahe. pachI to tame jAte ja mana- doSo pakaDI pADavAno ane temane dUra karavAno ! kAza tathA tenA upAyonuM mArgadarzana tamArI aMdarathI ja meLavI zakazo. AkhA vizvamAM sarvavyApaka eka ja padArtha che evI bhAvanA rAkhe. dararoja vairAgya, dhyAna, vairya, maMda, dayA, prema, samA vagere saddaguNo vadhAravA joIe. vairAgyanI sAthe A saguNa dhyAnayoga siddha thavAmAM madada kare che. - jema tame mauna rahIne zakti ekaThI kare che, tevI ja rIte manamAM kAmA vicArone AvatA rAkIne mAnasika zakti bhegI karavI joIe. pachI tamane dhyAna mATe puSkA pramANamAM tamArI aMdara rahelI zaktino lAbha maLaze. garIbIthI nirAza na thAo. sata-cAritrya, svAzraya ane puruSArthane Azraya le. duniyAmAM ApoApa tamAre mATe mArga banI jaze. mahAnamAM mahAna puruSe garIbImAMthI ja pAkyA che.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApaNe saue zAne AdhAre kAma karavAnuM che ? vinAbA bhAve dilamAM paDI che. te UMDI che. dhama' pravarte, saunuM bhaluM thAya, saunI sAthe premathI rahuM, e vAsanA paNa mANasamAM che. peAtAnA vyaktigata svArtha sadhAya te vAsanA paNa che. pachI peAtAnA kuTubanuM, ALabaccAMnuM sAruM cAle e vAsanA paNa che. A cAre vAsanA mANasamAM paDI che. ApaNA zAstrakAroe khUba bArIka nirIkSaNa karIne ema nakkI karyuM ke mANasamAM cAra preraNA che : dhama, atha, kAma ane mekSa. mANasamAM kAmapreraNA che te mAnya, apreraNA che te paNa mAnya, paNa te uparAMta dharmAM preraNA paNa che . mAkSapreraNA-muktinI preraNA paNa mANasamAM paDI che. mANasamAM A cAre preraNAo heAya che. kAI mAM araka preraNA kaMIka AchI hAya tA kAImAM kaIka vadhu, paraMtu dareka mANusamAM A cAre preraNA heAya che. evA eka mANasa nathI ke jemAM A cAramAMthI eka preraNA na hAya. meAkSanI preraNA mANasanA hRdayamAM che. te mATe enA jIva AkuLavyAkuLa thAya che. A je khALiyuM paherI lIdhuM che temAM keda na thaI jaI e paNa mukta bhAve vI` zakAya evI eka vAsanA mANasanA ***** dharmAMnI ne meAkSanI preraNA pradhAna ane tathA kAma ane anI preraNA gauNu ane te| mANasanI unnati thaze, sAmAjika krAnti thaze, mANasa U Mce caDhaze. a ane kAmanI preraNA jorAvara ane ane tenI apekSAe dhama te mekSanI preraNA nabaLI hoya te| mANasanuM patana thaze. A tenA hisAba che. ethI ja kahuM chuM ke ApaNe saue vyApaka bhAvathI vizva zaktine AdhAre kAma karavAnuM che. sAcA AzIrvAda " eka divasa eka kaThiyArA vinAbAjI pAse AvyA ane bolyA, " mahArAja, mane AzIrvAda Ape." A sAMbhaLI vineAkhAjI kheAlyA : " AzIrvAda hu' ene ja Apu chuM je mAnavI peAtAnA AtmAne kadI na chetare." kaThiyArAe uttara ApyA : "huM mArA AtmAne kadI nahi chetaruM." vinAbAjI mAlyA : " tane paMdara divasane samaya ApuM chuM. A paMdara divasanA samayamAM tuM tArI bhUrI TavenA sadAne mATe tyAga karaje ane pachI mArI pAse Ava%0. huM tane AzIrvAda ApIza." " kaThiyArA ghera gayA. ane dArU pIvAnuM mana thayuM. ane vineAkhAjI yAda AvyA. vinAbAjInI amRtavANI yAda AvI. eNe dArUnA tyAga karyo. ene jugAra ramavAnuM mana thayuM. pAchu' vineAkhAjInuM vacana yAda AvyuM. eNe jugAra ramavAne vicAra mAMDI vAgye. pachI e lAkaDAM vecavA zaheramAM gayA. ene vajana vadhAre lakhAvavAnuM mana thayuM. vineAkhAjInI satya vANI ene yAda AvI tethI sAcuM vajana lakhAvyuM. Ama eka pachI eka eNe kuTavAnA tyAga ka ane pachI e vitAkhAjIne maLavA AvyA. vineAbAjImAM ane bhagavAnanAM sAkSAt darzIna thayAM ane caraNAmAM DhaLI paDayo. vineAbAjI enI mAnavatA samajI gayA ane khelyA vagara ja mAthe hAtha mUkI dIdhA. sAce ja, saMtA prabhunI jhAMkhI karAvanArA che. --bipinathadra je, chela
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmayoga je kArya tame sArAmAM sArI rIte karI zakatA he, je kArvathI jagatano upakAra thato hoya, je kAryathI koInuM paNa ahita thatuM na hoya ane keInuM paNa hita thatuM hoya, te kArya tamAre mATe kartavyarUpa che. evA kAryathI bhale aMgata rIte tamane dunyavI lAbha ocho thato dekhAto hoya ane bIjA kAmamAM aMgata lAbha vadhu dekhAto hoya, paraMtu tamArA je kAryathI vadhumAM vadhu lokone lAbha thaI zakato hoya ane jemAM tamArI kAryazaktine sArAmAM sAre upayoga thaI zakatuM hoya e ja kAma tamAre mATe kartavyarUpa che. evuM ja kArya karyAthI chevaTe tamane AtmasaMtoSa thaze, sAcI prasannatA thaze ane emAM ja tamArA AtmakalyANane mArga che. jagatamAM zreSTha karmavIra puruSe dhana, kIti ke sukhabhAMganA lAbhanI daSTie kAryanI pasaMdagI karatA nathI; teo mAtra niSkAma rahIne karma karI jANe che. jyAM abhAva hoya, taMgI heya, duHkha heya, dInatA hoyatyAM teo sahAyatA karyuM ja jAya che. anya manuSyone sahAyatA karavI e ja ApaNuM kartavya che. prazna thaze ke zA mATe ApaNe jagata upara upakAra karavo? joke ApaNane ema jaNAya che ke ApaNe jagata upara upakAra karIe chIe, paraMtu vAstavika rIte ApaNe ApaNA upara ja upakAra karIe chIe. jagatamAM vAstavamAM ApaNA sivAya (AtmA sivAya) bIjo koI padArtha ja nathI. jagata upara upakAra karI ApaNe ApaNI ja laghutAne, saMkucitatAne dUra karIe chIe ane AtmAnA vAstavika svarUpanI anubhUtinA mArge AgaLa vadhIe chIe. A rIte ApaNe jagata mATe je kaMI kArya karIe chIe te ApaNuM zudra ahaM-mamatvane dUra kare che, ethI ja te satkArya che. sauthI ucca Adarza to e che ke anaMta kALane mATe ApaNe pUrNapa thavA kSudra ahaMbhAvane tyAga karavo. emAM kevaLa manathI pitAne pUrNarUpa mAnavAthI nahIM cAle, svAmI vivekAnaMda paNa kriyA dvArA ane lAgaNI dvArA paNa pitAnuM samaSTi pratye samarpaNa thavuM joIe. A samarpaNa siddha thavA mATe samaSTimAM AtmabhAvapUrvaka karmo thavA ja joIe. a paNe kiMcida aMze paNa "aha" nathI, paNa saMpUrNarUpe ApaNe ja sarvatra virAja rahyA chIe. ane A pUrNabhAvavALI sthitimAM karmavega ApaNane laI jAya che. karmavega Apa ne zikSaNa Ape che ke saMsArane tyAga karazo nahIM, sa vAramAM nivAsa kare, saMsAranA padArtho sAthe IcchAnu kAra vyavahAra kare, paraMtu e yAda rAkho ke saMsAra mAM sukha bhogavavA mATe tame saMsAramAM rahyA nathI. mArI bhogavAsanAne, Asaktine mArI nAkho arthAta tamArI bhogasukhanI vAsanAne samaSTi mATe tyAga karI. mAtApitA jema bALakane mIThAI ane ramakaDAM ApIne pote na khAvA-ramavA chatAM) prasanna thAya , Izvara jema jagatane bhogya padArtho ApIne pote je jAnaMdathI tRpta rahe che, tema tame jagatanA sukha arthe ryo karavAmAM, jagatanA hita arthe tamArA sarvasva samapaNa karavAmAM AnaMda letA thAo. A rIte tamArI bhogavAsanAnuM UrdhvakaraNa thaze, tamAre AnaMda pAramArthika banaze ane tame vyApaka bhAvamAM taprota thatA jaze. karma karatI vakhate karmamAM tamane pitAne lisa karaze nahIM. karmamAM Asakti, mamatA ke abhimAna dhAraNa karaze nahIM. tame pote te sAkSIrUpe avasthita raheje ane karma karyo jaje. ApaNe joIe chIe ke samagra jagata kArya karI rahyuM che te zAne mATe? jANeajANe sau koI pUrNatAnI prApti mATe kArya karI rahyuM che. paramANuthI laI mahAna ucca che sudhI sau koI e ja uddezathI kAma karI rahyAM che. A rIte jo tAre pUrNa banavuM che te karmayoga siddha karavo ja paDaze. koI paNa karma karavuM ja paDaze, te pachI uca, vyApaka uddeza dhAraNa karI uttama kArya kare. evAM kAryo tamane zudra bhAvamAMthI pUrNatAnA vyApaka bhAvanI siddhine mArge laI jaze.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ saubhAgyanI kSaNa gAmaDAne mAge huM che. ghera bhikSA mAgato cAlI rahyo hato, tyAM eka navya svama je tAro sonerI ratha dUrathI dekhA, che mane Azcarya thayuM ke A rAjAone rAjA koNa che? mArI Aza o UMcI caDI ne mane lAgyuM ke have mArA hIta divasene a ta Avyo che, mAgyA vagara paNa tArA taraphathI bhi! maLaze tathA cAre tarapha dhULamAM dravya uchALavAmAM Avaze, enI rAha joto huM Ubho rahyo. tAro ratha najIka Ave che ane huM Ubhe hato tyAM aTaka. tArI daSTi mA para paDI ane tuM rimata karato nIce Avyo. mane lAgyuM ke mArA jIvananuM saubhAgya Akhare AvI pahoMcyuM che. pachI acAnaka teM tAro jamaNo hAtha lAMbo karyo ane mArA pratye kahyuM : "tAre mane zuM ApavAnuM che ?" aho ! eka bhikhArI pAse mAgavA rAjA hAtha lAMbe kare, e kevI ? zkarI ! huM gabharAI zrI ravIndranAtha TAgora jaIne kaMI nizcaya para AyA vinA Ubho rahyo. pachI mArI jhoLImAMthI meM dhIme rahIne eka nAnAmAM nAne anAjano kaNa kADhyo ane te tene Apo. paNa divasanA aMte jayAre me joyataLiyA upara mArI geLI khAlI karI tyAre kaNonI e turacha DhagalImAM eka senAnI kaNI joI mane keTaluM badhuM Azcarya thayuM. te pachI huM khUba ja raDyo ane pastAvo karavA lAge ke tane mAruM sarvasva ApavA jeTalI mArAmAM chAtI hota to kevuM sAruM ? tane samarpita karyA vinAnuM mArI pAse je kaMI che, te badhuM mane zuddha ane bhikhArI ja rAkhe che. 0 5 jagatamAM prabhu game te kaI svarUpe AvIne tamArI pAse mAgaNI kare che. e ja tamArA uddhAranI paLe hoya che. jeje, avasara hAthathI na jAya. huM mane zodhI rahyo chuM huM mane zodhI rahyo chuM, lAkha paDachAyA mahIM: huM ja khovAI gaye chuM meM racI mAyA mahIM! eka veLA huM hato huM, Aja paNa huM huM ja chuM, toya huM hune jaDuM nA kheta kAyA mahIM! huM a-mana kerA camanamAM para hato dikakAlathI, mana thayuM: maheryo, purAyo suSTinA pAyA mahIM! huM mane zodhI rahyo chuM, lAkha paDachAyA mahIM, huM ja khavAI gaye chuM meM racI mAyA mahIM ! karasanadAsa mANeka
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ amaMgala vezamAM maMgala tattva zrI madhyabiMdu muzkelIo athavA pratikULa saMjogo manuSyamAM te satyane mArge cAlatAM temAM Ave te muzkelIo adhikAdhika zakita, sAmarthya, pratibhA athavA tejasvitA jItavAmAM che athavA e prayAsathI prApta thato prakaTAvavAnA hetuthI ja tene prApta thatAM hoya che. je manuSya AnaMda athavA prasannatA e ja sAcuM sukha che. A dhairya ane vIratApUrvaka temane te che athavA pAra kare che, rIte jotA muzkelI che e duHkha ApanArI muzkelIo te dInatA, durbaLatA ane bhayane pAra karI jAya che. tene nathI, paNa bahArathI kharAba dekhAtI chatAM e darathI mATe jagatamAM e padArtho rahetA nathI. tenAmAM Atma- sAcuM sukha ane jIvanasAphalyane prApta karAvanArI zaktinuM prAkaTava thAya che, tene jIvanamAM kRtArthatA prasAdI che. tene yAyapUrvakano upAya zodhI kADhI ane saMtoSa anubhavAya che. te mArge cAlavAmAM manuSyane AnaMda ane AtmAne amRtasvarUpa prakAra prApta thAya che. ane e rIte AvA khamIravaMtA puruSonuM kathana che ke ame saMsAranAM duHkho athavA muzkelIone sukha karIne jIvIzuM te paNa hasatAM hasatAM ane marIzuM te paNa svIkAravAnI athavA jherane amRta karI pI javAnI hasatAM hasatAM. cAvI ene prApta thAya che. muzkelIrUpI viSane joIne ja je DarI ke bharI jatA nathI, paraMtu pUrI tAkAtathI je temane siddhine upAya svIkArI le che ane ghoLIne pI jAya che, tene prApta thayeluM e muzkelIrUpI viSa tene mArI zakatuM nathI, jyAre jyAre khalAno javAba barAbara Avato paraMtu tenAmAM amRtatvano anubhava prakaTAve che. game | nathI tyAre tyAre vidyArthI potAno dAkhala karI teTalI muzkelIo Ave chatAM jenAmAM vairya ane | tapAse che. jyAre jyAre dhAryuM pariNAma nathI Atmazakti khUTatAM nathI, muzkelIonI sAme je | AvatuM tyAre bhAre vijJAnazAstrI pote karela adhikAvika dhairya, baLa, puruSArtha ane hiMmata prakaTa | prayoga pharI tapAsa jue che ane jyAre jyAre karavAne Atmazaktine akhUTa bhaMDAra pitAnI aMdara jIvanayAtrAmAM aza Ave che tyAre tyAre dhArmika khulle karI jANe che, tene mATe muzkelIo e mANasa aMtarmukha thaI potAnI bhUla tapAse che muzkelIo nathI, paNa pitAne adhikAdhika prakAzavAnuM ane pitAnI tapadAryA vadhu tIvra kare che. vizvAmitre medAna banI jAya che. gADha aMdhakAranI bhUmikA upara Ama ja kareluM. devoe e ja mArga svIkArelo. ja sUrya adhikAdhika prakAze che, UMDA pANImAM rAjA bhartuharie aneka vAra AtmaparIkSaNa ane havelI sthiti hoya che ane nIce kAdavanI bhUmikA Atmazuddhi karI hatI ema kahevAya che. siddhine upAya hoya che chatAM emAMthI ja bahAra AvIne kamaLa AtmaparIkSaNa ane tapasyA e ja che ema anubhavI adhikAdhika sau daryathI khIle che ane bIjAone paNa RSimunio kahetA AvyA che. Aje ApaNe paNa prasannatA arpe che. jaMgelamAM hAthIne Avela joI tema ja karIe. ziyALiyAM tyAMthI bhAgI jAya che, paraMtu siMhabALaka ...game tema karIne pariNAma lAvavAnI utAvaLa khUba nAnuM hoya chatAM potAne mATe Avelo khUba moTo suMdara zikAra joI ne utsAhita thAya che ane karavA karatAM ApaNe dareka jaNa potapotAnuM aMtara tenA upara tarApa mAravA taiyAra thaI jAya che. A tapAsIe, je bhUla hoya te sudhArIe, daMbha hoya te Atmazaktine lIdhe ja siMha e vana-vananAM tamAma dUra karIe, mela hoya te bALI nAkhIe, dveSa hoya te prANuone betAja bAdazAha athavA rAjA bhUlI jaIe, nabaLAI hoya te tajI daIe ane pazcAttApathI pAvana thaI, Izvara pAsethI pharI AzIrvAda hoya che. bhAga laIe. jazekha legavavAmAM zarIrane saDAvavuM emAM (navajIvana, 26-2-22) gAMdhIjI kharuM sukha nathI, saMsAramAM kaI sAcuM sukha hoya
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAthanA DhA kathAkItAna prabhunAM, ajJAna uthI dUra haiA, yugayuga sudhI mArI malI, zrIpati buddhipati, jisase bhaI bhatra utpatti, jo sa`takI nirmIla gati, ve| zyAma saba para prasanna hai| pratidina amAre AMgaNe, sahu saMtanAM sanmAna hA, bhaktinAM guNagAna hai|; ghaTaghaTa prabhumaya jJAna hA, prArthanAnuM sthAna hai|. jIvanapati aya bhatrapati, jisase adhamakI unnati, herata hai sadA du ti, gAkulapati gApIpati. jaya bhagavAna " rAmane RNI rAkhyA jagatamAM eka ja janmyA ?, jeNe rAmane RNI rAkhyA--Teka rAmane cApaDe thApaNakerA, bhaMDAra bharIne rAkhyA (2) na karI kaDhIye ugharANI tema (ra) sAmA cApaDA na rAkhyA; jagatamAM--1 mAgaNAkerAM veNa harakhathI, kAIne mADhe na bhAkhyAM (2) rAmakRpAnAM sukha saMsArI, svAdabharyAM nava cAkhyAM; jagatamAM-2 hirae kaMThamAM hAra paherAvyeA, meAtI meADhAmAM nAkhyAM (2) meAtIDAM karaDI mALA pheMkI (ra), tAgaDA teDI nAkhyA; jagatamAM-3 rAmanAM sadhaLAM kAma karyAM ne, besaNAM bAraNe rAkhyAM (2) rAjasabhAmAM bhaDakA bhALyA (2) dhULamAM dhAmA nAkhyA; jagatamAM--4 ajanI mAtanI kUkha ujALI, nita rakhApAM rAkhyAM (2) cAkI rAmanI kadI na cheADI (ra), jhAMpe uttArA rAmyA; jagatamAM--5 kAga ke' badalA kayAre na mAgyA, pArasa kaDhIye na bhAkhyAM (2) jeNe badalA lIdhA enAM (ra), meDhAM paDI gayAM jhAMkhAM; jagatamAM-d padmazrI dulA bhAyA kAga ra
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ satya ane ahiM'sAnu` ja sAkAra svarUpa che-- brahmA, viSNu ane maheza dhanuM vyApaka svarUpa eTale satya ane ahiMsA. Aje paNa sauthI mAThu ane asarakAra kAI hathiyAra hAya teA te ahiMsA che. ahiMsAthI je kAma thaze te pAkuM ane nakkara thaze. emAM hAranAra hAraze teApaNa tenA dilamAM DaMkha raheze nahi. krUrIthI yuddha karaze tApaNu kAyamI zAnti mATe premanI zRMkhalA cAlu rAkhavA mATe ahiMsAnI jarUra che. e ahiM sAnuM hathiyAra pakaDIne gAMdhIjIe AkhI duniyAne cakita karI dIdhI enA AthI uttama namUnA khIjo kace joI e ? bhagavAna mahAvIre mAtra manuSyathI ja nAtA nA joDayo paNa sApa jevA jherI prANI sAthe puNa AtmabhAvathI milana kayuM; eTalu ja nahi tene upadeza ApI peAtA jevA banAvI dIdhA. zAstrakArA kahe che ke sApe DaMkha ma [ te temanA zarIramAMthI le!hIne badale dUdha jevA sapheda paTTA nIkaLyo. vijJAne siddha karyu che ke, zarIranA raMga ane rasA badalAtA rahe che. je manuSyanI nasenasamAM vAtsalya vahe che tenA zarIranA badhA rasA badalAI jAya che temAMthI mAtra amRta nIkaLe che! jyAre krodha Ave che tyAre khUna garama thaI jAya che, temAM Aga lAge che. eka gussAvALI mAtAe bALakane dhavaDAvyuM te| bALakanu mRtyu thaI gayuM. gussAthI zarIranA paramANu badalAI jAya che. jaina zAstromAM lesyAnI vAtA Ave che. cha lesyA che zarIranAM goMdha, sparzI, raMga, rasa badhuMya lephsA prama Ne badalAtuM jAya che. prANImAtramAM eka munizrI saMtamAlajI AtmA, eka cetanA prakAzI rahI che tene anubhava vizuddha premathI thaI zake che. jyAre mANuRRpremI bane che tyAre vizvapAtranAnuM paDe che.ekava ra mahAtmA gAMdhI upara prAthanAsabhAmAM eka sApa pAchaLathI caDayo. khabhA upara mAthuM kADhayuM. lokoe A joyuM. bUma mAre te gAMdhIjI halanacalana kare ane sApa Da kha mArI de eTale dhIme kahyuM: bApu ! hAlA nA, ema kahetAMka rAvajIbhAI e AAkhI pacheDI upADIne bahAra pheMkI dIdhI. sApa cAlyA gayA pachI kAkAsAhebe pUchyuM: bApu ! Apane sApanI chabara paDI tyAre zuM vicArA AvyA hatA ? bApue kahyuM : " prathama te| bIka lAgI paNa pachI sthira thaI gayA. pachI vicAyu` ke kadAca sApa karaDe ane mAruM mRtyu thAya te te pahelAM eTaluM kahIza ke sApane abhaya karajo." bhagavAna bIjo kAI nathI. jaina Agame e kahyuM : ' satya ja bhagavAna.' gAMdhIjIe paNa e ja kahyuM. kabIra sAhebe kahyuMH satya nAma sAhebanuM. Ama te| bhagavAnanI traNa sthiti batAvI che brahmA, viSNu ane maheza. e traNeneA anukrama utpatti, sthiti ane layane che. emAMyA a, u ane ma nuM rUpaka banAvI OM zabda ApyA mANusa AkAravALA che tethI samajavA mATe bhagavAnane khAkAranuM rUpa ApyuM te ja kahevAya che brahmA, viSNu ane maheza. kAI paNa kAma nAnuM nathI kAdavamAM paDelA eka nAnA cIrA AgaLa jatAM vadhIne AmAJAna jevI meATI nadI bane che. tema zarUAtamAM eka pAInI cArI karanAra bhaviSyamAM meTA uThAvagIra bane che. mATe jagatamAM kAI paNa kAma nAnu` nathI, kAI paNa vastu echA mahendvanI nathI.
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ janma ane mRtyune mumanvaya A tamAma vizva eka kathI viruddha jatAM baLAne sumeLa sAdhava ne prayAsa karI rahyuM che. e sumeLa upara ja duniyA TakI rahI che. paNa e se 5 ane samanvaya ekaekathI UlaTAM baLonI thatI ekatA upara racAyA che. eka varSa mAM bAre mAsa garamI hoya agara bAre mAsa divasa hoya to tyAM ApaNane rahevuM phAve nahi. mANasa kAyamanI javAnI ane mojamajathI paNa kaMTALI jAya. mATe 1prabhue jagatamAM jeDakAM 4 dvo pedA ryA ane joDakAMne samanvaya karavA Apane pharamAvyuM che. mATe ja garamI pachI ThaMDI, divasa pachI rAtrI, bharatI pachI oTa, javAnI pachI buDha pi AvyA vinA rahetAM nathI arthazAstramAM je mAgaNI ane khapata na hoya to duniyAmAM levaDadevaDa cAlI zake nahIM. itihAsamAM je caDatI paDatI na hoya to itihAsanAM pAnAM korAM ja rahe sAhityamAM je mAtra ullAsa ane mastI(romanticism)nAM darzana thAya athavA phakta saMyama ane svAstha (classicism) ja najare paDayA kare to vAcakana nIraja khUTa vinA na rahe ane vahelemaDe sAhitya mAMthI tenuM dila UThI jAya kaMIka tI bAza ke khAza vinA mAtra mIThAInuM bhojana karavA besIe te meDha phIka caDI zrI phIjha kA, dAvara Ave. jagatamAM aMkuza vinAnI AjhAdI koIe dekhI che? ane dekhA hoya to te kAmanI zI? jIvana eka saMgrAma paNa che, zAnita paNa che, kAma paNa che, ArAma paNa che; pratti paNa che, nivRtti paNa pAIyAge rasa nAmanA grIka philasuphe Philosophy of odd and even(eka bekInAM joDakAMnA siddhAMta)nI zodha karI hatI navA nAme Aje ApaNe ene law of Compensation athavA law of polarity (dhano kAyado) kahIe chIe. jema dhana ane RNa vidyutanA tAre( Positive and negative electric wires )at 2100 vinA vIjaLI utpanna thaI zakatI nathI, tevI ja rIte janma ane mRtyunA meLApa vinA jiMdagInI zakyatA ja kyAMthI hoya? jema mANasa eka page cAlato nathI, jema paMkhI be pAMkho vinA UDatuM nathI, tema jIvanamAM janma ane maraNae e bIjathI judAM baLonI AvazyakatA rahelI ja che. A kAraNathI janmanA jeTaluM ja mata jarUrI ane kudaratI che. mRtyu jIvananI puravaNI kare che meta vinA paravaradigAranI racanA adhUrI ja rahI jAta, meta e mAlekanI mahera che, joke te kaheranuM (trAsa-bhayaMkaratAnuM) svarUpa dhAraNa karI ApaNane gabharAve che. dekhAyuM vADA nahIM karavAnI vAta karanArAnA vADA jevA, e vADAnA baMdhabAraNe thAtA kaMIka bhavADA joyA, e vADAnA movaDIoe bAMdhyA kaMIka sImADA joyA, e sImADe marI gayA paNa pakaDI beThA nADA joyAH vanarAja kesarInuM baccuM tyAM beM beM karatuM saMbhaLAyuM DhaLI paDI pAMpaNa, AMkhanA baMdhabAraNe dekhAyuM! zrI kanaiyAlAla dave
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnavatAne marajIvo vilAyatamAM thaI gayelA eka ajaba kaMjUsa mANasanI A sAcI jIvanakathA che. I. sa. 1644mAM e ja ane e zI varSanuM lAMbuM jIvana teNe bhogavyuM. A vyaktinuM nAma Tomasa gAI e hatI bhAre kaMjUsa, paNa sAthe tenAmAM bhArobhAra mAnavatAnA sadguNo hatA. Tomasa gAIne pitA kolasAne nAnakaDo vepArI, je bALavayamAM ja tene mUkIne maraNa pAmyo hato te pachI tenI vidhavA mAtAe bIju lagna karIne putrane saMgIna keLavaNI apAvI. - paMdara soLa varasanI uMmare Tomasa vatananuM gAmaDuM choDIne jIvananirvAhanAM sAdhanonI zodha mATe laMDana zaheramAM AvIne vasyo ane eka pustaka vecanAra vepArInI dukAne umedavAra rahyo tyAM teNe ATha varasa nekarI karI. te daramiyAna laMDanamAM be etihAsika bhayaMkara banAvo banI gayA eka to 'greTa Dega'nA nAmathI oLakhAtA cepI rogane juvALa; tenI pachI 13,000 makAnone bhasmIbhUta karI nAMkhanAra; be lAkha mANasone gharabAra vagaranA rakhaDatA karI mUkanAra laMDana zaheranI Aga. A bane AphatomAMthI paNa gAI sahIsalAmata bacI gaye, paNa AgamAM tenA zeThanI dukAna baLI gaI Aga pachI AkhuM laMDana nagara navesarathI bAMdhavAmAM AvyuM. temAM gAIne zeThanI dukAna paNa pharIthI baMdhAI ne tenI nokarI cAluM thaI thaDe vakhata nokarI karyA pachI e dhaMdhAmAM bhAgIdAra thaye, ane pachI AkhI dukAna teNe potAnI karI. gAI sAhasika mANasa hato ane dhaMdhAmAM zarUAtathI ja teNe sAhasa kheDavA mAMDayuM. e jamAna mAM khristIonuM dharmapustaka bAIbala iMglaMDamAM keTalI kiMmate vecavuM tenA prazna viSe jhaghaDo cAlyA karato hato. holeMDamAM saMkhyAbaMdha bAIbale aMgrejI bhASAmAM chapAIne chUpI rIte IDamAM dAkhala thaI jatAM, ane e rIte AvatAM bAIbala vecavAnI zrI pRthvIsiMha jhAlA rAjyanI manAI sAme jokhama kheDIne paNa gAIe tenuM vecANa karavA mAMDayuM ane temAMthI tene khUba paise paNa maLavA lAgyo. tyAre pachI okasapharDa yunivarsiTI joDe teNe bAIbala chApavAne ane vecavAne "kanTrakaTa karyo. ane bAra varasa sudhI e "konTekaTa mAMthI tene dhananI sArI pedAza thaI tyAra pachI bIjA harIphane e "kensekaTa' maLavAthI e dizAmAM tenI kamANI baMdha thaI te jamAnAmAM naukAsainyamAM nokarI karatA khalAsIone temanA pagAra ApavAnI eka vicitra prathA cAlatI hatI pagAra peTe e lokone rokaDa nANuM na maLatuM, paNa kAgaLanI noTo maLatI. A kAgaLiyAM vaTAvI tenA rokaDa nANAM sarakArI tijorImAMthI meLavavAmAM A khalAsIone atizaya hADamArI bhogavavI paDatI. khalAsIo svabhAve laherI lAlA rahyA, eTale e badhI muzkelIo veThavA karatAM, sAme AvIne koI ochAM nANAM ApI jAya to e kAgaLiyAM vaTAvI nAkhatA. gAI A dhaMdhAmAM paDaze ane temAM da NIvAra te pacAsa, sATha ke sittera pAuMDa rokaDA ApatAM tene se pAuMDanI kiMmatano kAgaLa maLI jato, ane vakhata Avye tenA te pUrA paisA upajAvI meTa napho pedA karI leto. paNa gAImAM 2 eTale hato ke A rIte kamAyelA badhA paisA te hamezAM dharmAdAmAM kharacato. tenI pahelI jAhera sakhAvata pitAnI mAtAnA vatanamAM garIba gurabA bo mATe annakSetra kholavAthI thaI. e vakhate gAnI uMmara mAtra trIsa varasanI hatI. kazI jAherAta ke ko UhApoha karyA vagara cUpacApa teNe A annakSetra cAlu karI dIdhuM. dhaMdhAmAM gAI uttarottara vadhAre dhana kamAto gaye, paNa tenI kamANImAMthI bahu ja alpa bhAga te potAnI jAta 5 chaLa kharacato. laMDananA zerIpha ane lorDa meyaranA taddAo svIkAravA tene lekee khUba Agraha karyo; pa evo kaI haddo svIkAravAthI te haddAne chAje te rI kharcALa rIte rahevuM paDe te kAraNathI teNe e badhAne asvIkAra karyo. tenA karatAM garIbImAM rahIne potAnAM bacatAM sau nANuM
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 ] garI mATe vAparavAnA mArga tene vadhAre sArA dekhAyA. peAtAnI badhI kaLANInA gAI traNa bhAga pADatA, nAnAmAM nAnA bhAga peAtAne mATe, sahuthI moTA eka bhAga sakhAvata mATe ane ethI nAnA eka sAdhAraNa bhAga dhaMdhAmAM rokavA mATe. AzIrvAda ' e jamAnAmAM sAutha sI kaMpanI ' nAmanuM eka moTu vepArI tUta UbhuM thayeluM. tenA zaeNra zarUAtamAM te bahu sAMghI kiMmate vecAtA, paNa vakhata jatAM 100 pAuMDana! zaeNranI kiMmata vadhIne 300 thI 600 pAuMDa jeTalI thaI gayelI. gAI e A zaiA sastI kiMmate kharIda karelA ne bhAva vadhatAM ekadama vecI nAkhyA, temAMthI tene cAkhe 20 lAkha pAuDa jeTalA nakA thayA. pAchaLathI A kAMpanI devALAmAM javAthI saMkhyAbaMdha kuTu| pAyamAla thaI gayAM hatAM, paNa nasIbadAra gAI ne teA temAMthI aDhaLaka dhana pedA karI lIdhuM hatuM A rIte eka taraphathI bya raLavAnA te ekaThuM karavAnA lAbha, ane bIjI taraphathI te dravya garIkhA mATe khaCvAnI magajamAM ramI rahelI aneka ceAja nA vacce gAI te khIjA kAmaLa Aveza mATe vakhata khacatA nahAtA : chatAM eka vAra tenA jIvanamAM eka nAnakaDA premaprasaMga banI gayA. Disembara 1966 rahetA ane tenA caherA kAyama viSAdayeryAM lAgatA. eka dahADA Temsa nadInA pula upara eka kareDAmAM e kheDelA. te vakhate tenI kaMgAla AkRti ane dIdAra joI ne kAI te jarUra ema lAge ke, duHkhathI kaMTALelA kAI mANasa bicArA ApadhAta karavA kheDA che. peAtAnA dharamAM kAma karatI cAkaraDI sAthe te premamAM paDayo, ane tene paNavAnuM pote vacana ApyuM. eka divasa pAte dhara pharasabaMdInuM samArakAma karavA mATe majUrAne zvAvavA kaheluM. gherathI bahAra jatI vakhate cAkaraDIne e kahI gayA ke mANasA kAma karavA Ave te tene amuka paththara sudhI ja kAma karavA deje, ethI AgaLa nahi. bAI e majUrA pAsethI theADuM vadhAre kAma levA khAtara mAlike batAvelA ThekANA karatAM eka ja paththara vadhAre karavA dIdhA. sAMje ghera AvatAM A banAva joI TAmasa gAI e peAtAnI prayatamAne sa MbhaLAvI dIdhuM ke "huM tane have paraNI zakIza nahi. " basa, AkhA jIvanamAM A eka kALa prasaMga. dekhAva ane paheravezamAM te cheka laphaMgAla raste cAlatA eka bhalA rAhadArIe tenI pAse AvI tene dilAsA ApyA ane yA lAvI tenA hAthamAM eka aDadhI gInInA sikko mUkI cAlavA mAMDayuM'. TAmase tenI pAchaLa doDI te bhalA mANasanuM nAma ane ThekANuM pUchI lIdhuM. gheADAMka varasa pachI eka vAra e sajjananuM nAma nAdAra devAdArAnI yAdImAM gAInA vAMcavAmAM AvyuM. ekadama gAI tenI madade gayA. tenA badhA leNadArAne temanuM leNu' cUkavI mApyuM. pelA mANasanA vepAradhaMdhA cAlu karAvI dIdhA ane tenA duHkhI kuTu'bamAM sukha vasAvI dIdhuM. zaheranA leAkeA jyAre tene ka MjUsa, kaMgAla vagere kahI tenI niMdA karatA hatA, tyAre gAI peAtAnA vatanamAM garIbImAM saDatAM peAtAnAM dUradUranAM sarvAMAne varSAMsanA bAMdhI ApatA hatA. A varSAsanA 50 pAunDathI mAMDIne 150 pAuMDa sudhInAM hatAM. keTalAka bekAra mANasAne khethI aDhI hajAra pAuDa jeTalI rakama ApIApIne te vepAradhaMdhe vaLagADI detA. AbadAra kuTuMbo kAI vAra nANAbhIDamAM AvI paDatAM tyAre kaMjUsa gAI temanI madade dhAtAtemanAM karaja cUkavI ApatA, nAdArIne kAraNe kuda paDelA AbarUdAra mANasAne kedamAMthI cheDAvatA ane temane pharI dhadhArojagAra zarU karAvI deteA. paradezathI raLI khAvA AvanAra nirAzritAne sau pahelAM gAI taraphathI sahAya maLavA mAMDatI. rAga ane mAMdagImAM garIba kuTu| pAyamAla thaI rahyAM hoya teve vakhate gAI peAtAne kharce temane ispitAlamAM mAkalI ApatA. dhaNIvAra A eka ja ispitAlamAM bahu mAsA samAI zakatA nahi, tethI gAI e kevaLa garIba mANasone mATe eka navI ja meTI spitAla adhAvI dIdhI. Aje e spitAla tenA ujjvaLa smArakarUpe hajI UbhI che. te AMdhavAnI zarU thaI tyAregAInI
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara 1996 lekazAhI sAthe visaMgata [ 10 uMmara tera varasanI hatI makAna taiyAra thaI gayuMne mAMdAonI sAravAranuM kAma paNa temAM barAbara cAlu thaI gayuM te jovA paNa e jIvyo. makAna pAchaLa eka lAkha pAuMDano kharca thayo, ane ispitAlanA kAyamI kharca mATe gAIe dasa lAkha pAuMDanI rakama anAmata rakhAvI. I. sa. 172 mAM mAnavatAnA A marajI. vAnuM avasAna thayuM tyAre hajAro garIbo ane duHkhiyAoe tenA nAma upara AzIrvAda varasAvyA hatA ane Aje paNa A mahAmAnavanI mAtabara sakhAvatone lAbha laI rahelA lAkho garIba tenA amara nAma upara AziSa varasAvI rahyA che. lokazAhI sAthe visaMgata zrI pu, ga, mAvalaMkara dezamAM game te sthitimAM rahevAne sarajAyelA che evI mAnyatAthI rAjya calAvavuM e koI rIte svastha lekazAhI sAme susaMgata nathI. (saMdeza: tA. 26-11-66) bIjAnA kAjI thaze nahi koIne nyAya toLaze nahi. ethI tamAre paNa nyAya nahi toLAya. jevo nyAya tame toLazo, tevo ja nyAya tamAro paNa toLAze. tame je mApe | mApazo te ja mAre tamane paNa mApI ApavAmAM Avaze. jagannAthapurInA zrI zaMkarAcAryajInI ociMtI aTakAyatanuM sarakAranuM pagaluM ekaMdare keMgresa sarakAra mATe AtmaghAtaka na nIvaDe to navAI. lokazAhImAM prajAkIya AMdolano svIkArya chatAM emanAM svarUpa ane maryAdAo avazya carcAspada rahe che. dAkhalA tarIke upavAsanuM zastra vAjabI ke geravAjabI e savAla prAmANika matabhedane viSaya banI zake, paNa zrI zaMkarAcAryajInA AmaraNAMta agara sImita upavAsane kAraNe emanI dharapakaDa karavI ane dilhIne bIje cheDe cheka nIce dakSiNamAM emanI ravAnagI karavI e hakIkata lAkho bhAratIyonI nAjuka saMvedanazIlatAne kharAba rIte dhakko mAranArI che... kevaLa kaDakAI ane sakhata damanakArI nIti kadI rAjakIya zANapaNa banI zakatI nathI........ lAkho hiMdudharmapremIonA haiyAmAM UMDANathI emane vAge e rIte sarakArI damadArane mijAja batAvo e niMdya che. hiMduo A dezamAM bahumatImAM che e emane gune nathI! ane bahumatIne game tyAre ane game te rIte dabaDAvI zakAya ema mAnIne hakUmata calAvavI e naryuM ghamaMDa che. anya ladhumatIo sAthe sarakAra kevI sahAnubhUtithI, naramAzathI, mRdutAthI varte che ! evuM na vartavuM joIe ema kaI kahetuM nathI. ladhumatIonA hakko ane vicAronuM sadA sanmAna thavuM ghaTe, ane emane salAmatInI khAtarI maLatI rahevI ghaTe, paNa eno artha e nathI ke bahumatIne gaNakAravI ja nahIM. hiMduo badhA A tuM tArA bhAInI AMkhamAMnI raja zA mATe jue che ane potA pI AMkhamAMnI bhAraTiyo kema jato nathI? tArI AMkhamAM bhAraTiyo hoya tyAM sudhI tuM tArA bhAIne zI rIte kahI zake, lAva, tArI AMkhamAMnI ra4 kADhI ApuM ? he dAMbhika ! pahelAM tArI potAnI AMkhamAMthI bhAraTiyo kADhI nAMkha, to pachI tane tArA bhAInI AMkhamAMthI raja kADhatAM barAbara sUjhI. pavitra vastu tarAne nAMkhazo nahi ane bhUMDa | AgaLa tamArAM motI verazo nahi. rakhe teo tene paga taLe kacarI nAMkhe ane sAmAM thaIne tamane phADI khAya.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ zekanA mahAsAgaranI pAra ! zrI aMbAlAla purANuM sanakumAre uttara Apyo: "jarUra, nAma karatAM ghaNuM vadhAre jANavAnuM che." nArade kahyuM : "tyAre bhagavana te mane zIkhavo." tyAra pachI sanakumAre nAradane jJAna ApyuM ke vANI, mana, saMkalpa, citta, dhyAna, vijJAna, baLa, anna, jaLa, teja, AkAza, prANa vagere aneka taro nAmathI pelI tarapha UrvamAM rahelAM che. he bhagavana! mane bodha Apa." ema kahetA eka vakhata nArada RSi sanakumAra pAse gayA. satakumAre tene kahyuM: "tame je jANatA ho te laIne mArI pAse Avo; tenA ii AgaLa huM tamane zikSaNa ApIza." pachI nArade temane kahyuM: "bhagavad ! cAre vedo jANuM chuM. itihAsa, purANa, vyAkaraNa, jyotiSa, gati, devavidyA, bhUtavidyA, zastra vA, khagoLavidyA, nAgane vaza karavAnI vidyA, tathA pIjI ghaNI vidyAo huM jANuM chuM. he bhagavan! maMtravedda paNa chuM, paraMtu AtmAne jANatA nathI. ApanA jevA jJAnI puruSo pAsethI sAMbhaLyuM che ke AtmAne jANanAra mANasa zokane tarI jAya che. he gava ! huM evo ze.kagrasta mAnava chuM eTale A che mane zokanI pele pAra utAro." sanakumAre ene kahyuM "he nArada! atyAra sudhI tuM je zIkhyo che te saghaLuM nAmamAtra che--bAhya jagatanuM jJAna che. kAraNa ke e badhI vidyAo parama satyanAM nAmamAtra che, ane nAnI paNa mANase upAsanA kare che. te nAmanI jAAM sudhI gati pahoMce che tyAM sudhInI te amaryAda muti bhogave che." nArade tene pUchyuM: "he bhagavana nAma karatAM, bAhya jagata karatAM kAMI vizeSa che kharuM ?" temaNe nAradane samajAvyuM ke parama satyanuM zravaNa, manana ane nididhyAsana karavuM joIe. tenA para dhyAna karavuM joIe. e badhA mATe zraddhA ane gurunI sevA, mana ane Indrio upara saMyama vagere Avazyaka che. e pramANe je kare che te anaMta brahmAnaMda prApta kare che. e divya anaMta prabhumAM sAcI zAMti ane AnaMda maLI zake. kSudra ane nirjIva vastuomAM AnaMda nathI, sukha nathI. vizALamAM, anaMtamAM AnaMda che. je mANaso A divya jJAna prApta kare che, te virATa-potAnA para rAjya karanAro-thAya che, te sarvakAMI jANI zake che" . jyAre nArade A pramANe niyamonuM pAlana karIne cittazuddhi karI tyAre teo zokanA mahAsAgaranI pAra pahoMcyA. thaI beThA lAyakAta viNa nAlAyaka, paMcAyatane nAyaka thaI beThA, garabA-gI uchInAM gAnArAo kaMI gAyaka thaI beThA. chaMda kare, ko phaMda kare, ke maMda maMda AThaMda kare jenI sahAya hatI jenA para te tene sahAyaka thaI beThA. tarakara parathI lakSmI-atara dhIre dhIre UMcakAyuM, DhaLI paDI pAMpaNa, AMkhanA baMdhabAraNe dekhAyuM. zrI kanaiyAlAla dave
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ gerakSA mATe ApaNe zuM karavuM joIe? sarakAra kAyadAthI govadhabaMdhI kare toya eTalAthI kAma pUruM thaI jAya che ane pachI ApaNe kazuM karavAnuM rahetuM nathI, ema samajavAnuM nathI. kAyadAthI govadhabaMdhI thatAM janatAnI javAbadArI anekagaNI vadhI jAya che. ApaNe jANIe chIe ke govadhabaMdhI mATe bUmo pADanArA ApaNAmAMnA moTA bhAganA gAyanA dUdhane badale bheMsanuM dUdha ane bheMsanuM ghI khAya che, jayAre gorakSAnI ApaNu jeTalI himAyata na karanAra yuropamAM moTe bhAge gAyatAM ja ghI-dUdhamAkhaNa vaparAya che. ApaNe tyAM dUjhaNI gAyane paNa pUratAM khANa-cAra maLatAM nathI. ApaNe joIzuM te gAmaDAMmAM ApaNuM pUjya godhana durbaLa hAlatamAM jIvI raheluM dekhAze. zaheromAM paNa keTalIka gAyone rakhaDatI choDI devAmAM Ave che. keTalIka gAyo khullI jamInamAM UgatAM taNakhalAMthI, keTalIka gAya kAgaLo ane radI kacarAnA DacA cAvIne ane keTalIka gAya poLomAM pheMkavAmAM AvatA aMThavADathI ke dhArmika janatAe kADhelA gogrAsathI calAvatI hoya che. AvI chUTI pharatI gAyone sAMje temanA rakSake ghera hAMkI jAya che ane temanI pAsethI bane teTaluM dUdha dahI levAmAM Ave che. gAmaDAMmAM paNa sImamAM carI AvelI gAyonuM bane teTaluM dUdha dohI levAmAM Ave che. eTale sudhI ke temanAM vAcharaDAM mATe paNa khAMcaLAmAM khAsa dUdha rahevA devAmAM AvatuM nathI. vAcharaDAMne AMcaLa cATIne athavA dehanAre AMcaLamAM rahevA dIdhelA nahIM jevA dUdhathI mana manAvavuM paDe che. ane gAyamAtAnI sthiti bhagavAne tenA AMcaLamAM dUdha mUkayuM chatAM bIjAM prANIonI jema potAnAM vAcharaDAMne te saMtoSathI dhavaDAvI paNa zakatI nathI te mATe pastAvo karavAnI thAya che. gAya sagarbhA thaI hoya chatAM sArI rIte temane dehavAmAM Ave che ane eTale sudhI ke temane sagarbhAvasthAne lIdhe khAruM dUdha nIkaLe che te paNa ghaNuM leke dehavAnuM cheDatA nathI. AthI garbhamAM rahela vAcharaDAne paNa gAyanA zarIramAMthI pUratuM poSaNa maLatuM nathI. sagarbhAvasthAne lIdhe gAya dUdha ApatI baMdha thAya che ke tarata tene sArAM ghAsacAre ke khANa ApavAnuM baMdha karI zrI mayabiMdu " devAmAM Ave che. pachI gAya viyAya tyAM sudhI tene apUratA ane lUkhArakA ghAsacArA para jivADavAmAM Ave che ke je vakhate tene sArAM khANa-poSaNa ane ghAsacAre jarUrI hoya che. Ama gAyanI olAdane garbhathI ja ochuM paSaNa maLe che. gAya viyAyA pachI paNa vAcharaDAne pUratuM dUdha dhAvavA mATe maLatuM nathI. AthI paNa ApaNI gAyanI olAda durbaLa, nirbaLa ane nAnA zarIravALI banatI gaI che. gAyone ochAmAM ochAM ghAsacAro-khANa-poSaNa ApIne temanAmAMthI vadhAremAM vadhAre dUdha kADhI levAno prayatna karavAmAM Ave che. keTalIka jagyAe gAya ochuM dUdha Ape to tenA upara julama gujAravAmAM paNa Ave che. Ama ApaNe tyAM je gopAlana thaI rahyuM che te bhaktithI thatuM nathI. gAyone bhaktithI pALavAmAM ane dehavAmAM AvatI nathI, paNa lobhathI paLAya che ane lebhathI dehavAmAM Ave che. hAlamAM Apayune gAyanuM je dUdha maLe che te dUdha gAyanI ApaNe ghera thayelI sevA athavA pAlanathI prasanna thayelI gAyanI prasAdIrUpa hAtuM nathI, paraMtu bharUpI setAne vecIne paisA kamAvA mATe gAyanAM aAMcaLomAMthI kheMcI kADheluM (te dUdha) hoya che. prazna thaze ke moTAM zaheramAM sAMkaDI poLAmAM nAnI rUmamAM rahenAra sau koI kuTuMbo ghera ghera gAyane zI rIte pALI zake? Ano ukela evo nIkaLI zake ke zaheranI janatAe je gAyanuM dUdha pIvuM che ane gopAlanane potAno dharma sAcava che to zaherothI Deka dUra vizALa jagyA rAkhIne gAyonA sAmUhika pAlananI vyavasthAUbhI karavI joIe. ApaNe jagyA ekavAra karIne moTA udyogo ane audyogika vasAhata UbhI karI zakIe chIe tema sArI jagyA rokIne gopAlAnAM kSetro UbhAM karavAM joIe ane zaheramAM gerakAyade jhUMpaDAM bAMdhIne pAMca-daza gAya (DhAra) rAkhIne bhUMDe hAne jIvatI rabArI komanA lokone laI jaI te kSetromAM pAkAM bAMdhelAM makAnomAM vasAvavA joIe, athavA bIjA paNa kAmadhaMdhe na meLavI zakatA bekAra lekane laI jaI tyAM vasAvavA joIe ane
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 ] AzIrvAda Disembara 1966 nirIkSaNapUrvaka temanI pAse paddhatisara gopAlana paradezathI anAja meLavavA mATe kharce che, paNa dezamAM karAvavuM joIe. temAM pALavAmAM AvatI gAthI je gopAlanane paddhatisara ane yojanApUrvaka hAtha AkhA zaherane dUdha pUruM paDI zake tevaDuM e kSetra dharavAmAM Ave to anAjanI kharIdImAM paradezane hovuM joIe. ApavA paDatA paisA karatAM ghaNuM ja ochA kharce ApaNe tyAM lAkhone kharce yAMtrika katalakhAne gopAlananAM kSetro taiyAra thaI zake, ghaNAM bekArone baMdhAya che, garIba lekanAM bALakonA moMmAMthI dUdha kAmadhaMdhe maLI zake ane dezamAM dUdha-ghInI taMgI khUMcavI laIne dUdhanuM pekiMga karanArI DerIo paNa maTI zake. lAkho karoDonA kharce baMdhAya che, karoDonA kharce vikendrita rIte athavA gharadITha jyAM gopAlana riphAInarIo baMdhAya che ane bIjA udyoga paNa anukULa nathI evAM zahero mATe upara pramANe sthapAya che, paNa jyAMthI jIvananI pAyAnI vastu sAmUhika gopAlananAM kSetro UbhAM karavAM joIe, dUdhanuM utpAdana thaI zake evAM gopAlananAM kSetro jethI gAyonI surakSA-pAlanapoSaNa thAya, zaheranI bilakula baMdhAtAM nathI e ja kamanasIbInI vAta che. janatAne dUdha maLe ane paisAnA jore gAmaDAMmAMthI zrImaMta ane vaiSNavo potAnA hitane mATe zaheramAM kheMcAI AvatuM dUdha grAmajanatAnA paNa mATe gAmaDAMmAM ja rahI zake. moTI mUDI rokIne udyogo Ape che. potAnI vaLI gAmaDAMmAM paNa sau kaI ghera gAya rAkhI nAmanA kIrtine mATe dAnadharmamAM paNa sArI zake e mATe gAmaDAnI sImamAM amuka gocara jamIna rakama vApare che. sAmAnya janatA paNa dAna-puNya phAjala rAkhavI joIe ke jyAM gAmanAM badhAM tene kare che, paNa jenAthI sau koInuM kAyamI hita thAya, gevALo carAvI zake, ane eTalI jamIna phAjala jenAthI sau koIne baLa, vIrya, medhA, AyuSya rAkhyA pachI ja bIjI jamIna khetI mATe ApavI ane Arogya prApta thaI zake evA dUdhane mATe joIe. sarakAra je mahesUlanA lobhe badhI ja jyAM paddhatisara gopAlana thatuM hoya evAM gopAlana jamIna khetI mATe ApI de te gocara jamIna na nAM kSetro UbhAM karavA tarapha koInuM lakSya jatuM nathI. rahevAthI khetIvALAo sivAya gAmanI bIjI vastI zaheramAM rahenAra je lekane potAne ghera ghera ghera Dhora rAkhI zake nahIM, ane khetIvALAo gopAlananI sagavaDa nathI, jemanA jIvanamAM gopAla- paNa je rokaDiyA pAkanA lobhamAM paDI khetaramAM nanI phurasada ke anukULatA nathI; ane chatAM jemane tamAku, kapAsa, magaphaLI vagerenuM vAvetara kare to gAyo pratye bhakti che, gopAlanane jeo dharma mAne ghAsacArAnA abhAve teo pote paNa ghera Thera che; eTaluM ja nahIM, paNa jeo gopAlanane dharma ke rAkhI zake nahIM. hAlamAM AvAM ja kAraNone lIdhe bhakti mAnatA nathI chatAM ghI-dUdha khAya che, te ghaNAM gAmaDAMmAM leke Dhora rAkhI zakatA nathI ane sau koI manuSyanI gopAlananAM kSetronI sthApanAmAM evI grAmavastImAM paNa dUdha ghInI kAranI taMgI sahAyaka banavAnI pharaja che. pravartatI hoya che. sarakAre e dhyAnamAM rAkhavuM gAyonI surakSA mATe, pAlana-saMvardhana mATe joIe ke dUdha ghIne prazna e anAja eTale ja ane uttama prakAranuM dUdha prApta karavA mATe upara agatyane che annanI taMgImAM dUdha-ghI e sahAyaka pramANe ge pAlananAM kSetro sthApavAnI zrImaMta ane ke pUraka bananArI cIjo che. rokaDiyA pAkathI kadAca sAmAnya janatAnI pharaja che; eTaluM ja nahIM, dezamAM hUMDiyAmaNa kamAI zakAya, paraMtu ApaNe anAja AvAM kSetro UbhAM karavAnI sarakAranI paNa pharaja che. mATe ghaNuM ja meTuM TUMDiyAmaNa kharacIe chIe. annanI taMgIthI pIDAI rahelA A dezamAM sArAM anAja ane ghI-dUdha e sauthI prathama pAyAnI vastu ghI-dUdha paNa sAmAnya jane mATe durlabha banatAM che ethI anAjanA badale rokaDiyA pAkathI dUDiyAjaI rahyA che. sarakAra kareDa ane abajo rUpiyAmaNa kamAvavAmAM kharekhara dUDiyAmaNa kamAvAtuM nathI,
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ | [ 23 Disembara 1966 gerakSA mATe ApaNe zuM karavuM joIe? paNa gumAvAya che. gAmaDAMmAM gocara mATe phAjala Izvare mAnavajAtine gAya nAmanuM prANI ApyuM rAkhelI jagyAmAM je ghAsacAro ocho thaI jAya che te e prANI dvArA mAnavajAti mAnavatAthI hIna athavA sukAI jAya to gAmaleke bhegA maLIne tyAM thaIne potAmAM bhattine che. eTalA mATe nahIM, phUvA dvArA pANInI sagavaDa karIne ghAsacAro ugADI paNa e prANunI mAnavatAbharI rIte sevA karIne zake. ane kuvA-pANInI AvI sagavaDa mATe sarakAre potAnI mAnavatAnI abhivRddhi karIne e prANIthI paNa gAmane sAtha Apavo joIe baLa, buddhi, AyuSya ane ArogyanA aneka lAbho ApaNe jo gAyone bacAvavI hoya to zaheramAM meLavI zake e mATe ApyuM che. ane gAmaDAMmAM gAyonuM pAlana-poSaNa-rakSaNa thaI Izvare mAnavajAtine gAya nAmanuM prANI ApyuM zake evuM taMtra, evI vyavasthA UbhAM karavAM joIe, che ane prAcIna mahApuruSoe enuM pAlana karavAne evI paristhiti nirmANa karavI joIe. mATe gAyane je dharma batAvyo che, te enuM pAlana karIne mANaso pALavAmAM, gAyonI surakSAmAM gAmo tathA zaheramAM Arthika rIte ke bIjI rIte nukasAnamAM Utare eTalA je pratikULatAo che, tenuM prathama nivAraNa karavuM mATe nahIM, paNa enuM pAlana karavAthI Arthika rIte joIe ApaNe saue gAyanAM ghI-dUdha khAnArA ane bIjI aneka rIte je lAbho che tene prApta kare banavuM joIe. manuSyanA zarIramAM gAyanAM ghI-dUdhanuM eTalA mATe che. sAmya jeTaluM sahelAIthI ane saMpUrNapaNe thAya che, gAyanuM je sArI rIte-gya rIte pAlana teTaluM bheMsanA ghI-dUdhanuM thatuM nathI. chatAM leke gAyanuM karavAmAM Ave to Arthika dRSTie paNa bheMsa karatAM baLa-buddhi-medhAvardhaka guNakArI dUdha pIvAnuM choDIne gAya vadhu phAyade ApanAra che. AthI ja yuropamAM vadhu pAvaNanA lAbha meda ane jaDatA karanAruM bhesanuM gAyanuM pAlana puSkaLa pramANamAM thAya che jyAre jADuM dUdha pIe che ane bheMsanuM ghI khAya che, ane bhesanuM pAlana jUja pramANamAM ja che. bheMsanuM dUdha maMdAgni, blaDaprezara, hRdayaroga, vA, lakavo vagere khAnArA karatAM gAyanuM dUdha khAnArA ochA mAMdA darado zarIramAM UbhAM karI rahyA che. paDe che e paNa eka phAyade ja che. - A badhI vAta dharmopadezakoe, samAjasevakee . AthI dezanAM zaheramAM ane gAmamAM saune ane gebhaktoe janatAne samajAvavI joIe. sahakArathI gau pAlananuM vyavasthita taMtra UbhuM thAya zrImanto ane sarakAranA sahakArathI zahera pAse e prathama jarUrI che. saue ekatrita thaIne A gopAlananAM sAmUhika kSetro ane gAmaDAMmAM gopAlananI mATe prayatna karavo joIe. gopAlana jo sAcI anukULa paristhitinuM nirmANa karavuM joIe gAyanuM rIte ane vyavasthita rIte thaze ane leke je gAyanAM pAlana je lobha vinA dharmapUrvaka karavAmAM Ave, ghI-dUdha khAtA thaze to gAyone katalakhAnAmAM mokagAyane jo sArAM khANuM ne cAro ApavAmAM Ave, lavAno vakhata ja nahIM Ave kAyadAthI govadhabaMdhI tenAM vAcharaDAMne je pUratAM dUdha-poSaNa ApavAmAM thAya paNa dezamAM je yogya rIte gopAlananI vyaAve ane sagarbhAvasthAmAM je gAyane lUkhAsUkA vasthAnuM nirmANa thAya nahIM ane loke gAyanAM ghIalpa ghAsa upara na rAkhavAmAM Ave to gAya paNa dUdha khAya nahIM to gAyo jIvI zI rIte zakaze e puSkaLa pramANamAM dUdha Ape che ane tenuM dUdha paNa paNa vicAravA jevuM cheAje leke bheMsanA dUdha jA ane pauSTika hoya che. A rIte gAyanI olAda ghI bhAgI rahyA che. lUkhuM sUkuM thoDuM ghAsa nAkhelA paNa sudhare che. gAya vahelI pahelI vasUkI jatI nathI khUTA upara UbhelI gAya kapAsiyA ane magaphaLInA ane jema AMbAnuM vRkSa sukAI jatA agAunI khoLanuM khANa khAtI ane lIlA ghAsanuM bharapUra vasaMta sudhI mahere che ane phaLe che, tema gAya paNa nIraNa pAmatI bheMsanI sAme dInatAthI joI rahI tenAM chevaTanAM varSo sudhI viyAya che ane dUdha Ape che. gAyanA dUdhanuM nAma bheMsanA pANI meLavelA che. paNa tenuM pAlana lobhapUrvaka nahIM paNa dharmapUrvaka pAtaLA dUdhane vecavA mATe upayogamAM levAI rahyuM ane mAnavatApUrNa rIte thavuM joIe. che. Aje dUdha ApatI gAyone paNa pUrato ghAsacAro
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 ] AzIvAda Disembara 1966 bhaLato nathI tyAM dUdha ApatI baMdha thayelI athavA pharI na viyAnArI gAyone jIve tyAM sudhI ghAsacAro DANa nIravAnuM che ? athavA nI vAnuM kone poSAze ? AvI gAyo kAgaLa-yarAnA karamA cAvIne bhUkhamarAnI sthitimAM divase kADhaze athavA bAmaraNAMta (AmaraNa) upavAsanI sthitimAM mukAI jaze teno paNa vicAra karavo joIe. uparanI sthitimAM ribArI gAyone tvarita nikAla thaI jAya athavA teo jyAMtyAM pharatI ane lAkaDIonA phaTakA khA nI bhUkhathI ribAI ribAIne duHkhI thaI prANa choDe A bemAMthI kaI sthiti gAyo mATe vadhAre sukha-ra athavA hitakara che tene paNa ApaNe vicAra karavo joIe. kAraNa ke jyAM sudhI ApaNe gAyanA pAlananI vyavasthAnuM nirmANa nathI karyuM, tyAM sudhI kAyade thaye heya ke na thayo hoya topaNa uparanI be sthitimAMnI eka to gAyane mATe rahevAnI ja che. ethI dezamAM gopAlananA vyavasthita taMtranuM nirmANa na thAya ane leke jI sudhI gAyanAM ghIdUdha khAtA na thAya tyAM sudhI vadhabaMdhIno kAyado thAya to paNa nathI enAthI gArone phAyado ke nathI prajAne phAyado maTe samasta go tine hAlanI tenI hIta sthitimAMthI uddhAra thAya tevo vyavasthita ane racanAtmaka prayatna akhA samAja dvArA thavo joIe. to ja tenI hAlanI sthitimAM phera paDI zake ane tenI kharekharI surakSA thAya. bArakSA mATe meda ne paDelA o ane gorakSAnA himAyatIo jo A dizAmAM prayatna na kare, upara kahevA prakAranI vyavasthA UbhI karavAmAM samAjane na prere samAjane te mATe tairi na kare te gobhakta tarIke athavA dha mika netA tarIke pote AgaLa AvavA mATe, pitAnI nAmana athavA khyAti thavA mATe dInahIna sthitimAM jItI gomAtAno temaNe kevaLa lAbha ja lIdhe che ema kema na kahI zakAya ? mATe ApaNe saue sacca IpUrvaka gomAtAnI sthiti, gamatAnI AkhI jiMdagI sudhare evo vyavasthita ane sakriya prayatna karavo joIe. rajakaNa saMkalana : "zivazakti je manuSya zaktizALI hovA chatAM paNa potAnI zaktine pragaTa karato nathI te jagatamAM tiraskAra pAme che. * je kArya baLathI siddha thatuM nathI te kArya buddhithI sAdhI zakAya che. 0 je manuSya saMkaTa samaye athavA to harSane prasaMga AvI paDatAM vicAra karIne pagaluM bhare che ane utAvaLathI kAma karato nathI, tene kadI pastAvAno vakhata Avato nathI. che je potAnI tathA zatrunI zakti jANyA vinA utsuka banI duzmananI sAme thAya che, te . dIpakamAM paDelA pataMgiyAnI jema nAza pAme che. 0 jenA svabhAvanI khabara na hoya tene Azraya ApatA pahelAM zANo manuSya vicAra kare che. 0 saMpanI mahattA vadhu che. saMpa ane sa gaThanathI game teTalAM agharAM kAryo siddha thAya che, jyAre sapathI sahelAM kAryo paNa agharAM banI jAya che. kusaMpathI ka za thAya che ane tanamana upara kharAba asara thAya che. mATe je jyAM saMpa che tyAM lakSmI. che, sukha che ane 0 duSujanonI saghaLI IrachA phaLatI nathI tethI ja A jagata cAle che. je teonI saLI IcchA phaLatI hatI te jagatanA kyAreya nAza thaI gayo hota.. 0 saMkaTa samaye hai dhAraNa karavuM ane gabharAI javuM nahIM. ApattinA samayamAM buddhizALI manuSya ApattimAM umeravA mATenA badhA ja prayatno kare che. saMkaTamaye sAthe rahe ane sAtha Ape tene mitra jaNa, mAtApitAnI bhakita karato hoya tene putra jANa, ane jenI pAse rahevAthI AnaMda ane zAMti maLe tene strI jANavI.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ jherane pacAvI jANanAra ja amRtane pAmI zake che. samudramaMthana detyothI hArelA deva bhagavAnane zaraNe gayA ane prArthanA tarIke amane amAruM rAjya pAchuM maLe tevuM karo. bhagavAne kahyuM tame samadramaMthana karo. temAMthI je amRta nIkaLaze te huM tamane pivaDAvIza. tame amara thazo. jene jJAna-bhaktirUpI amRta maLe che te amara bane che. paraMtu A moTuM kAma che. bhagavAne kahyuM, A kAmamAM tamArA zatruone sAthe leje. nahIM to zatruo tamArA kAryamAM vidhdha karaze. tame daityo sAthe maitrI karo. devo abhimAnI che. temanAM vakhANa karajo eTale temanI sAthe maitrI thaze. abhimAnI vakhANathI jaladI khuza thaI jAya che. devo ane daityo amRta meLavavA samudranuM maMthana karavA lAgyA. maMdarAcaLa parvatane ravaIye banAvavAmAM Avyo ane vAsuki nAganuM deraDuM banAvyuM. saMsAra e ja samudra che. tamArA jIvananuM maMthana karo. samudramaMthana e jIvananuM maMthana che. jIvanamAM maMthana karavAnuM che. saMsArasamudranuM maMthana karI jJAnarUpI ane bhaktirUpI amRta meLavavAnuM che. je jJAna ane bhaktirUpI amRtanuM pAna kare che te amara bane che. . maMdarAcaLa parvata eTale manane parvata jevuM sthira karavuM te, ane vAsuki nAga eTale premanI derI. soLamuM varSa thAya eTale mananI aMdara maMthana zarU thAya che. zivapurANamAM kathA che : zivajIe kAmane AjJA karI che ke tuM vRddhAvasthA ane bAlyAvasthA choDI manu ne trAsa Apaje. yuvAvasthAmAM pUrvajanmanA saMskAra dhIme dhIme jAgRta thAya che. te vakhate maMdarAcaLanI ravaI banAvajo. tamArA manane maMdarAcaLa jevuM sthira karo. mana caMcaLa na bane te mATe roja amuka samaya sArA kAryonA parizramamAM gUMthAyelA rahe. paNa A maMdarAcaLa parvata samudramAM DUbavA lAgyo tyAre kUrmAvatAra bhagavAne tene potAnI pITha upara rAkhe che. karma eTale kAcabo jema potAnAM zrI DAMgare mahArAja bahAra nIkaLelAM ane potAnI aMdara kheMcI le che tema bahAra bhaTakatI ikine viSayamAMthI kheMcI laI aMtarmukha karavAnI che ane bhagavAnanA ciMtanamAM jeDavAnI che. nirAdhAra mana saMsAramAM DUbe che. manarUpI maMdarAcaLa AdhAra vagara sthira rahI zakatuM nathI. tene bhagavatasvarUpane-bhagavanAmane AdhAra joIe. tene AdhAra maLe to te saMsArasamudramAM DUbaze nahIM. samudramAM aneka auSadhio padharAvI maMthana karavAmAM AvyuM che. auSadhi eTale davA ane bIje artha thAya che anna, jaLa ane anna auSadhi che. zarIrane Avazyaka hoya eTaluM Apaje. bhUkha ane tarasane roga mAnajo. temane sahana karavAnI Teva pADo. roganivRtti mATe je pramANamAM davA khavAya che te pramANe anna-jaLanuM sevana karajo. zarIra halakuM haze te sevA-bhajanamAM Anada Avaze. samudramAMthI prathama jhera nIkaLyuM. manane sthira rAkhI prabhunAM kAryo (pAramArthika kAryo) karazo eTale bhagavAna paheluM jhera Apaze. jhera sahana karazo eTale amRta maLaze. mahApuruSoe jhera pacAvyuM-duHkha sahana karyuM eTale temane amRta maLyuM che. jIvanamaMthana zarU thAya eTale prathama vizva maLaze. yuvAnImAMthI maMthana zarU thAya che. pahelAM viSaya maLaze. viSaya viSa jevA che. niMdA ane karkaza vANI e paNa jhera che. niMdA ane naraka eka che. niMdArUpI jhera sahana karaze to amRta maLaze. pratikuLa paristhiti e paNa jhera che. du: kha e paNa jhera che. jheranI vAsa do ane devothI sahana thatI nathI. prabhue kahyuM ke zaMkarane jhera pacaze, mATe temane bolAvo. jene mA, jJAnagaMgA hoya tene jhera pace che. A saMsAranuM jhera badhAne bALe che, paraMtu jenA mAthA upara jJAnagaMga hoya tene jhera bALatuM nathI. zaMkara bhagavAnanI jema jJAnagaMgAne sAthe rAkhazo to jhera sahana thaze. devoe ziva chane jhera pIvA prArthanA karI. zivajIe pArvatInI AjJA mAgI : "devI, huM jhera pI
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 ] AzIvAda Disembara 1966 jAuM ?' pArvatI kaheH "A leke svAthI che. temane mRtyarUpI saMsAramAM DUbato nathI. te amara bane che, tamArI kaMI paDI nathI. jhera pIvAthI tamane kaMI tene paramAtmAnuM amara svarUpe prApta thAya che. thAya to ?" tukArAma, zaMkarAcArya, valalabhAcArya, mIrAMbAI haju zivajI bolyAH "bIjAnuM kalyANa thatuM heya amara che, temane kaI bhUlI zakatuM nathI teo amaratAne pAmyAM che. temanAM nAma sau yAda kare che. te bhale mane duHkha thAya." bIjAne sukhI karavA pote duHkha sahana kare bhagavAna jhera pahelAM Ape che ane pachI te ziva, pitAne sukhI karavA bIjAne duHkhI kare amRta Ape che. bhagavAna pahelAM kasoTI kare che. te jIva. bIjAnuM sudhAravA je pitAnuM bagADe e temAM maMdarAcaLa jevo je aDaga rahe che tene amRta ziva, pitAnuM sudhAravA je bIjAnuM bagADe e jIva. Ape che. lokahitanI bhAvanAthI zivajI jhera pI gayA. jagatanA bhalA mATe zaMkara jhera pI gayA. jhera gaLAmAM rAkhavAnuM hoya, peTamAM utArAya nahIM. sAdhupuruSanuM vartana evuM ja hoya che. sajajana koIne kaDavA zabdo kahevAnI IcchA thAya eTale potAnA prANanuM balidAna ApIne paNa prANIonA gaLA sudhI AvatA zabdone tyAM ja aTakAvI devAnA. prANanuM rakSaNa kare che. tyAre saMsAranAM prANuo mohamAyAthI hita thaI paraspara vera rAkhI rahyAM che. jherane bahAra na kaDhAya tema jherane peTamAM paNa na utArAya. niMdAne dilamAM lAvavI nahIM, koIe Sa paropakArI sajajana prajAnuM duHkha TALavA mATe karyo hoya ene yAda rAkho nahIM, peTamAM saMdharI pate duHkha sahana kare che. sAdhupuruSe bIjA lokonAM rAkhavo nahIM. dukhathI duHkhI thAya che, paraMtu kharI rIte A duHkha e duHkha ja nathI. A to sarvanA hRdayamAM virAjI koI divasa jherane peTamAM UtaravA dezo nahIM. rahelA paramAtmAnuM parama ArAdhana che. karkaza vANI e jhera che. zivajIe jhera kaMThamAM rAkhyuM che. sAdhupuruSo kevA heya te tulasIdAsanI vANImAM eka mahAtmA kahetA hatA (jeka bhAgavatamAM lakhyuM nathI) ke zivajI jhera pItA hatA tyAre thoDuM jhera nIce paDayuM te keTalAMkanI AMkhamAM gayuM ane saMtahRdaya navanIta smaanaa| kyA kahiya pai kahu na jaanaa| keTalAMkanA peTamAM gayuM.. nija paritApa drave nvniitaa| paradukha drava susaMta punItA // jhera bahu bALe to bhagavAnanA nAmanuM kIrtana parahita sarisa dharma nahi bhaaii| parapIDA sama nahi adhamAI // karaje, bhagavAnanA svabhAvanuM ciMtana karaje. AthI jhera amRta bane che. saMsAramAM jhera paNa che ane "saMtanuM hRdaya navanIta arthAta mAkhaNa jevuM amRta paNa che. jherane pacAve che tene amRta che. are, mAkhaNa jevuM kahevuM e paNa barAbara nathI. maLe che. bhagavAnanA guNenuM smaraNa e amRta che. tene kenA jevuM kahevuM e ja mane samajAtuM nathI. mAkhaNa to pitAne tApa lAgavAthI ja ogaLe che, soLamA varSathI jIvanamAM maMthana zarU thAya che. jyAre pavitra saMtahRdaya to bIjAnA tApa-du:khathI manamAM vAsanAnuM jhera utpanna thAya che. te vakhate ja dravIbhUta thaI jAya che. manane maMdarAcaLa jevuM sthira karo. to te maMthanamAMthI- saMsAramAMthI jIvananI bhavyatApI, jJAna bhaktirUpI, he bhAIA jagatamAM bIjAnuM hita karavuM sadAcArarUpI, puNya-pavitratA-dayA pI, sadbhAvanArUpI enA jevo koI dharma nathI, ane bIjAne pIDA amRta nIkaLaze. te pIvAthI pachI manuSya marato nathI, karavI enA jevuM kaMI pApa-adhamatA nathI." joIe.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. zrI bhAnavijayajI gaNivarya Aje aneka dAkhalA maLe che ke jemAM nAnI uMmaranA bALakane potAnA pUrvajanmanA anubhavanuM smaraNa thAya che. ne e dUra deza, dUra kALa ane aparicita kuTuMba sAthenI potAnI anubhavelI pUrva janmanI vigato, nA maThAma ane samayanA nirdeza sAthe kahe che, ane tyAM jaI tapAsa karatAM barAbara e ja pramANe maLI Ave che. pUrva janmamAMthI nIkaLI ahIM AvI janma pAmanAra eka svataMtra Atmadravya-jIvapadArthane mAnyA vinA pUrvajanmanI bAbatonuM smaraNa ahIMvALAne thayuM hovAnuM zI rIte saMgata karI zakAya ? e eka niyama che ke "je anubhava kare tene ja pAchaLathI smaraNa thAya.' judA judA pravAse pharI AvelA bhAIe potapotAnA pravAsanAM je saMsmaraNe kare che e emanI te te pradezamAM jaI te te anubhava karI AvyA che enI sAbitI che ema jIva paNa je potAnA amuka gAma-sthAna-nAma AdinA pUrva anubhavI kahe che e enI tyAMthI ahIM AvyAnI vastusthiti sUcave che. vizvavicitratAnuM rahasya virATa vizvanI vicitra ghaTanAo zI rIte banI rahI che, enuM rahasya zodhI kADhavA jagatanA ciMtakee ghaNI mahenata karI che. By chance-akasmAta ja' A badhuM bane che, ema kahenAra to vizvanA sanAtana niyama 'Cause and Effect '-5141gecida y bhUlI jAya che, jyAre bIjA keTalAke kAryakAraNane niyama lakSamAM rAkhIne vicitra ghaTanAo pAchaLa IzvaranI mAyA, IzvarIya zakti agara IzvarIya sAmrAjyane javAbadAra gaNe che. enI sAme prazna e UThe che ke "Izvara to parama dayALu gaNAya che, to e duHkhada sarjane kema kare? ghAtaka zastrAdi ane nirdaya ghaTanAo kema banAve? ane sarvazaktimAna gaNAya che te halakAM, adhUrAM tema ja niSphaLa sarjane kema kare?' enA samAdhAnamAM teo kahe che ke "jInA bhAgyAnusAra Izvara nyAyI rIte vicitra sarjana kare che, vicitra ghaTanAo banAve che." AnI sAme ciMtakanA eka varganI dalIla che ke "je vicitra sarjanamAM Izvarane bhAgyanI ani- vAryatA ja che, te bhAgyathI ja vaicitryane javAba maLI jAya che, mATe bhAgyane ja A cityanuM kAraNa mAne; Izvarane sarjanahAra mAnavAnI zI jarUra ?' | game te he, IzvarIya tatvanI daramiyAnagIrI ho yA nahi, paNa ciMtakavarge jagatanA vicitra sarjana ane ghaTanAo pAchaLa judA judA nAme jIvonAM tevAM tevAM bhAgya, vAsanA, adaSTa vagerene javAbadAra gaNyA ja che-avazya mAnya rAkhyAM che. A mAnavuM Avazyaka paNa che; kAraNa ke jIvane dhAraNa ke icchA vinA keTalAya padArtha ane prasaMgonA yogamAM AvavuM paDe che te enA bhAgyanA hisAbe ja ghaTe. pUrvajanmasmaraNAdithI e siddha hakIkta che ke AtmA janmajanmAMtaromAM navAM navAM zarIra dhAraNa karato ane mRtyu vakhate e zarIrane mUkIne jato eka svataMtra padArtha che, zarIrathI nirALI vyakti che. paNa A janmanI kAyA e ja AtmA nathI. bIjuM e 5NuM che ke eka ja mAtApitAthI janma pAmavA chatAM eka pahelavAna, bIje dUbaLo; eka buddhimAna, bIje jaDabuddhi; eka rUpavAna, guNiyala, nIrogI te bIje sAmAnya rU5vALo, doSathI bharele, regiSTa dekhAya che. vaLI khAnapAna ane bIjA vartanavyavahAramAM emanI bhinna bhinna prakAranI ci hoya che. e sUcave che ke e jIva pUrva janmamAM bhinna hisanna karma ane anubhava karIne AvelA che mATe ahIM A badhA bheda paDe che. nahitara to- pUrvajanma ane tyAM upAjelAM karma tema ja anubhavo vinA ja A badhuM Akasmika banI AvyuM, ema mAnavA jatAM te- kAryakAraNanA niyamano bhaMga thAya che eTale ja AjanA pAzcAtya dezanA mahAna ciMtA sara olivara leja, oNrDa kevina, harmana jeDAbI, barnArDa ze vageree jagatamAM jaDatatva uparAMta cetanatatvanI hayAtI svIkArI che. Ama AtmA eka svataMtra dravya siddha thayA pachI ane te paNa je zAzvata-sanAtana dravya che te pachI e savAla thAya che ke (1) kAI jIva bhejAbAi-meTo
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 1 vijJAnI ane che teA kAI kALA akSarane phUTI mAre tevA nirakSara bhaTTAcAya 2 che, evuM zAthI ? (2) eka bhAI kroskApa, dUrabIna cazmAM vagere sAdhanA vagara dUra dUra joI zake che tyAre khIje janmathI aMdha hAya che athavA jovA mATe aneka sAdhanAnI apekSA rAkhe che, ema kema ? (3) eka sukhayyAmAM mahAlateA haiAya che, khIjAnerA devasa duHkha-rAganI hAramALA lAgelI hAya che, e ...? (4) eka zAMta, kSamAkSIla, namra, sarala, sa MtASI ane satyane premIAgrahI hAya che, bIjo krodhathI dha mate, abhimAnathI akkaDa, AMTIghUMTImAM ramanArA, dhanavaibhavanI prApti mATe rAtadivasa thanArA asatyane apalApa karanArA, evuM kema hAya che . (5) eka dIrghAyu bhAgavanAra hAya che tyAre khIjo garbhamAM ke janmatAM ja kema yamadhAma pahoMcI jAya che? (6) eka tADa jevA UMcA hAya che te bIjo sAva baTakeA, 'igujI jevA hAya che. ekanI kIrti mera vyApI jAya che, khIjAtI satra apakIrti hatI hAya che. ekanA paDatA khela jhilAya che, bIjo ghAMTA pADaeN teya enuM sAMbhaLavA kAI taiyAra na DI, AvA taphAvata AzIrvAda Disembara 1966 kema ? (7) kAI uttama kuLamAM janma pAme che, te kAI halakA kuLamAM kema avatare che? (8) kAI dIna duHkhiyAne tana-mana-dhanathI madada karavAnA vyasanavALA hAya che, te kAI mahAkRpaNa eka damaDI paNa che|DavA taiyAra nathI hotA. eka dhanakubera banI jAya che tyAM bIjo daridranArAyaNa rahe che. eka lAkhA kamAya che, bIjo e ja bajAramAM senA sATha karIne rAtA rAte ghera Ave che, zu haze saMsAranI A vicitratAnuM kAraNa ? ekanI eka vyaktine paNa jude jude samaye AvA virAdhI anubhavA thAya che e zAthI? sUra A dezanA danakArA enA samAdhAnamAM kahe che, ke jIvanA pUrvapArjita tevA tevA zubhAzubha bhAgyane judA judA nAmathI sa khAdhe che. nyAyavaizeSika darzonavALA 'adRSTa' kahe che. mImAMsakrA 'apUrva ' kahe che. sAMkhyayeAga danakArA ' Azcaya' kahe che. vedAMtadanamAM 'bhAyA, vidyA, prakRti' zabdo khAlAya che. bauddo ene 'vAsanA' kahe che, ane pAzcAtya philasUkA cuDa-baeNMDa (Good luck-Bad lucky vagere zabdothI bhAgyatattvane mAnya rAkhe che. jainadarzana ene 'ka` ' kahe che. svadoSana mA sama kauna kuTila--khala--kAmI ! jina tanu kriyA tAhi bisarAyA, aisA nimakaharAmI. bhara bhara udara viSaya prati dhAyA, Turijana chAMDI pApI jaise sUkara gAmI; vimukhanakI, nizadina karata gulAmI. kauna baDA huM mAte, sakha patitakI ThAra kahAM hai? patitaname nAmI, suniye zrIpati svAmI! suradAsa
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ darada aTakAvanArA ilAja 1. parejI pALatA rogIne auSadhathI zuM kAma ? - parejI nahIM pALe to auSadha kare zuM kAma ? 2. hete haraDe vAparo, TALe rega tamAma, sukha-zAMti Upaje sadA, kema na sudhare kAma? 3. bIjabadAmamAM baLa bismAra, khIra karI je khAya. - baLa buddhi vadhe tenA mastakarege jAya. 4. phudIno phakkaDa phAMkaDo, UlaTI khAte mahAna, karama karacalI gaeNsane, nAza kare baLavAna. 5. zaMkhAvalI sAthe sAta marI, nAkanA rego jAya. nakakI IlAja cazmAMne mAtra eka, nAke pANI pItAM zIkha. 6. jIruM goLa meLavI, paisAbhAra nIta khAya. vAyu vedanA tAvaroga turta vidAya he jAya. 7. madha Adurasa meLavI, cATe parama catura; - zvAsa zaradI vedanA, cokakasa nAse dUra8. anAja maNa ekathI, lehI to zera ja thAya, Utare vIrya savA tala, badanamAM phelAya. 9. triphalAM, motha ne suMTha le, ane morapIMcha bhasma, - garama dUdhamAM pAya maTe heDakI maraNatola, zvAsa kAsa sahu jAya. 10. gaLo, gokharu, AmaLAM ghI sAthe je khAya, ghaDapaNa Ave ja nahIM, sadA rahe juvAna. 11. davA dekhI vApare rAkhI pUrNa vizvAsa, dardo dareka daphe thaze, sukhamAM rahezo khAsa. 12. okI dAtaNa je kare, naraNe haraDe khAya. dUdhe vALu je kare te ghara vaida na jAya. zrI "hRdayegI 17. rAte vahelA je sUI vahelA UThe vIra, baLa, buddhi, bahu dhana vadhe, sukhamAM rahe zarIra. 14. mIThA saba khAtA haya, kaDavA nahIM koI khAya; nIma pAna je khave to saba roga maTI jAya. 15. mApasara jame. phaLa, tarakArI sAttvika rAka che, mIThAM phaLa vIryavardhaka che. dUdha, chAsa, ghauMnI roTalI AyuSyavardhaka che. 16. uttama nAste--khajUra, koparuM, dUdha, ghauM, sAkara, ghI, TAmeTAM, keLAM, AMbaLAM vagere che. 17. UnuM khAIo ne sue, tenI nADa vaidya na jue. 18. zakti vadhavAne kImiyo-kasarata, prANAyAma ane sAro che rAka. 19 kajiyAnuM mULa hAMsI, roganuM mULa khAMsI. 20. saba rogoM ke bIcame davA baDI upavAsa, - jabataka gaTara saphA nahi, bhojana hai baDI trAsa. 21. khAdhe suMTha ne zIre, peTe janmyo hIro. 22. ArogyanI parIkSA zuM ? mAthuM ThaMDuM, paga garama, peTa sA. 23. lAMbuM cAlanAre, UMDA zvAsa levAnI TevavALo, ochuM jamanA, niyamasara rahenAro, lAMbu jIve. 24. sAcuM sukha saMsArameM deha nIrogI hoya, - koDapati zuM kAmane, duHkhane DuMgara joya. 25. AyuSyavAna ane baLavAna thavA mATe dararoja AMbaLAno rasa pIo. lasaNa-kAMdA roja khAo, lasaNa khAnAra, kSaya (TI.bI.) thato nathI. lasaNamAM daivI guNa ghaNuM che. sukhiyA milA na kaI meM sArI duniyA TUMDha phirA, sukhiyA milA na koI jisake Age meM gayA, (1) pahelese paDe roya; mane kahe merA eka duHkha, usane kahA ekavIsa meM merA eka saha na zakA, kahAM rakhuM dUjA bIsa.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka praznottara IzvarI tatvane anubhava praznaH IzvaranuM tattva gUDha ane durgama kema gaNAya che? uttara : IzvaranuM tattva gUDha bilakula nathI. AkhA vizvamAM sauthI saraLa ane sugama tatva hoya to te IzvarI tatva che, paraMtu jemanAM jIvana kapaTI che, jemanAmAM kuTilatA che, bhedabhAva che, viSamatA che, rAgadveSa che, temane ja potAnA evA kuTila svabhAvane lIdhe ja IzvarI tattva gUDha, jaTila athavA dugama bane che. pavitra ane saraLa svabhAvavALAo mATe IzvaranuM tava sahajaprApta che. kapaTI ane kuTila svabhAvavALAo mATe temanA evA svabhAvane lIdhe ja IzvaranuM tattva guDha ane durgama che. mANasa jema jema saraLa ane niSkapaTa banato jAya che ane sarva prANIomAM potAne ja gaNI temanI sAthe sAyathI, bhaktibhAvathI, AtmabhAvathI vartato thAya che ane satyathI zrI "madhyabiMdu vartatAM sukha-duHkha je kaMI AvI paDe temAM samatAthI rahe che, jagatamAM pitAne prApta thatI dareka paristhiti athavA saMjogane Izvare pitAne jAgRta karavA mATe karelI yojanA tarIke svIkAre che, te manuSyane krame krame AkhA vizvanA taMtramAM pravatI rahela satya ane RtanA niyamonuM yathArtha darzana thAya che. satya ane RtanA niyamonuM vAratavadarzana e ja IzvaranA sAkAra svarUpanuM darzana che. satyanuM AcaraNa karanAra satyazIla manuSyane te svAbhAvika rIte ja- saraLatAthI ja prApta thAya che. je manuSya satyazIla, saraLa, samadazI ane sarvatra Atma tulya prema karanAra na hoya te manuSya game teTaluM jJAna meLave, game teTalI kahevAtI bhakti kare athavA game teTaluM karma-prayatna kare paNa tene IzvaranA vAstavika svarUpane anubhava thato nathI. jyAM zrama tyAM dhana, kAma kare rejI meLo jeTalI "janatA ughoga'mAMthI kharIdI karaze, teTalI madhyama varganI bahenane vadhu rejI maLaze. kyAMthI kharIdaze? khAkharA samosA mohanathALa pApaDa kacerI baraphI thepalAM khamaNa kaparApAka vaDAM DhokaLAM zIkhaMDa kAjucevaDe janatA udyoga 10, mAnava maMdira roDa, malabAra hila, muMbaI-6,
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnavamaMdi2H vicArakrAMtinuM nUtana zikhara saMsthApaka: paM. zrI devendravijaya jaya bhagavAna sthApanA vIsamI sadImAM kUdake ne bhUsake AgaLa vadhI rahelI yAMtrika saMskRtinA juvALamAM prakRtinA parama sarjana je mAnavI upekSita bane che. AvI paristhitimAM mAnavamAtranAM utkarSa ane kalyANanI vyApaka bhAvanAthI navA yugane preraka evI apUrva vicArasaraNIthI 1956mAM mAnava maMdiranI sthApanA kIrtanAcAryale kasaMta zrI devendravijaye (jaya bhagavAne) muMbaImAM karI. malabAra hila paranA enA bhavanamAM Aje mAnavakalyANane lakSyamAM laIne vividha pravRttio cAlI rahI che. A ja vicArataMtunI eka vikAsarekhA amadAvAda sudhI kheMcAI ane sana 1962mAM amadAvAdamAM mAnava maMdiranI sthApanA thaI saMniSTha rASTrasaMta ane sevaka pU zrI ravizaMkara mahArAje mAnava maMdiranA bhavananuM khAtamuhUrta karyuM hatuM e eka AnaMdadAyI ane sUcaka ghaTanA che. gujarAta yunivarsiTI vistAramAM thalateja jatA mArgamAM mAnava maMdiranuM vizALa bhavana taiyAra thaI gayuM. 1965nA phebruArI - mArca mAsamAM mAnava maMdiranI jamIna para ane enA bhavanamAM paMcamahAyajJanA sAMskRtika ane mAnavasevAnA sAptAhika kAryakramathI pravRttine zubha AraMbha thayo e samaye zrImad bhAgavata-pravacana ane aSTotarazatapArAyaNa dvArA pAvanakArI vAtAvaraNa sarjAyuM. prajAmAM dharmabhAvanAne AthI khUba ja piSaNa maLyuM. lAkho mANasoe e kathAnuM niyamita zravaNa karI AtmatRpti anubhavI. uparAMta samUhayajJopavItathI A5NI purANaparaMparAne nUtana sAmAjika ane Arthika mALakhAnA saMdarbhamAM puraskRta karavAmAM AvI. A rIte AdhyAtmika pRSThabhUmikA para samAjane ekatra karavAno prazasya prayatna thayo. daMtayajJa ane netrayajJa yojIne banne prakAranA vyAdhithI pIDAtA dardIone zAstrakriyA dvArA sAravAra apAI tema ja cazmAM vagere apAyA hatA. A paMcamahAyajJanI pravRttio mAnava maMdiranA pAyAmAM rahelI mAnavakalyANanI bhAvanAne kiMcita prakaTa karI ane e Adarza sumananI suvAsa jotajotAmAM comera prasarI gaI gujarAta rAjyanA te samayanA mAnanIya gRhapradhAna zrI hitendrabhAI desAIe A samArohanuM uddaghATana karyuM hatuM. tenI vidvatasabhAprasaMge gujarAta rAjyanA ArogyapradhAna mAnanIya zrI mohanabhAI vyAse hAjara rahI potAnA pravacanano lAbha Apyo hato. gujarAta rAjyanA bhUtapUrva rAjayapAla zrI maheMdI lAvAjhajaMge A samArohanA pUrNahutisamAraMbhamAM hAjarI ApI mAnavamaMdiranA A punita kAryane potAnI zubhecchAo prakaTa karI nAkhyuM hatuM. mAnava maMdiranI A ucca bhAvanAnA puruSanI eka vadhu suvAsita pAMkhaDI UghaDI te ja enI vijJAna keleja. Ama mAnava maMdira sakriya pravRttinI dizAmAM eka AzAspada kadama AgaLa bhare che. mAnava maMdiranI bhAvanA ane enA sAkAra svarUpane prathama khyAla paMDita zrI devendravijayajIe A hato. AjanA parivartana pAmI rahelA vaijJAnika yugamAM mAnavasevA dvArA prabhusevAnI bhAvanAne prajAnI AdhyAtmika saMskAritAnA saMvardhanathI ane lokakalyANane lakSamAM rAkhI mUrtimaMta karavAnI vicArakrAntinuM stutya nakkara pagaluM te ja mAnava maMdira, AvI saMsthAnA saMskAravaDalAnuM bIjAropaNa karanAra paMDita devendravijayajIno paricaya yathAsthAne gaNAze. teozrIne madhura kaMTha ane harikIrtanane vAsa emanA pitAjI kIrtanAcArya zrI vijayazaMkara mahArAja pAsethI maLela. Ama dharmasaMskAra emane gaLathuthImAMthI ja maLelA che. vaLI zAstrIya saMgItavAdana ane gAnanA khyAtanAma kalAkAra tarIke emaNe bhAratabharamAM prIti meLavelI ja che, paraMtu uparokta vicAre emaNe duniyAno prayAsa AraMbhya ane bhAratIya saMgItathI lokone mugdha karI mAna-haiyAMnI ekatA sAdhI. bAra varSa sudhI duniyAnA ekavIsa dezane saMskArapravAsa kheDI emaNe mAnava maMdiranI paramocca kalpanAne sAkAra karI.
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 ] sa'gIta ane saMkIrtana dvArA emaNe bhAratIya saMskAra ane saMskRtinA dezavidezamAM pracAra karyAM. mAnava maMdiranI mu MbaImAM sthApanA karyA pachI emaNe bhAratabharamAM kalyANayAtrAnA AraMbha karyo. prajAmAMthI pramAda, zaithilya, aMdhazraddA, vyasanA vagerenI nAbUdI emaNe saMkIrtana dvArA karI. bhAratanA gAmaDAnI akSarajJAna vinAnI prajAne vamAnapatro ke pravacane jeTalI asara pahoMcADI zakayAM nathI eTalI asara pa'Dita devendravijayajIe peAtAnA zrRtimadhura sa MkIna dvArA paheoMcADI ane emanAmAM vahetA dhArmika sa'skArone prabaLa banAvyA. A rIte emaNe mAnavasevAnI punita yAtrA praraMbhI. mAnava maMdiranA uddezo : 1 zikSaNanA phelAvA karavA ane uttejana ApavuM. 2. saMgItavAdana, nRtya tema ja anya lalita kalAone uttejana ApavuM. OM vaidyakIya tathA tIkhI rAhata mApavI 4 ceAgya garIba vidyArthIo mATe rahevAnI, bhavAnI, pustakAnI vagere vyavasthA karavI ** AzIrvAda AzIrvAda mATe........ * ' AzIrvAda 'nA grAhaka batI cAritrya, nIti, mAnavatA ane rASTrIyatAna ghaDataramAM tamAre sahayAga Ape. ' ATalu tA jarUra karI ! AzIrvAda 'nA grAhaka banavA khIjAne preraNA Ape|. * * AzIrvAda 'nA sevAbhAva pratinidhi atI bhAratIya sa MskRtinA prayAramAM tamAma phALeA Ape. * yAda rAkhA 'AzIrvAda ' aeTale zraddhA, bhakti, ane satsaMganA triveNI saMgama. F www. mahAmUlAM mAtI na ghara cheDA na hura cheDA (aura) karma karate raheA ji'DhagAnIme; raheA saMsArameM yU. jaise (ka) kamala rahetA pAnIme. phikara na calatI majhadhAra C bhagavAna jiMdragI dI hai humakA bina khaMgI, heAgI rAmanAma lUTa pIse (janma) kara musAphIra hA yA naiyA samakI Disembara 1966 khudAne karane yahu niMDhaMgI maMDI zake lUTa * tA pastAyegA prAna jAyegA chaMdagI; zami dagI. kinAre; sahAre. jIvana jagame' jIvana pAkara jIvana kAM ni vana jIvanahIna huA hai jIvana sA nAtha Apa lU; chU. he; sajIvana heA. -- jaya bhagavAna"
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnavatA [zrI kRSNazaMkara zAstrIjInA mAnavatAviSayaka pravacana uparathI guNavRddhi, guNazuddhi, guNabuddhi traNano saMgama eTale mAnavatA. guNavRddhi, guNazuddhi ne gubuddhinI AkRti e IzvaranI pratimA che. traNane vyavahAra e Izvarane vyavahAra, traNanI pratiSThA e paramadhAma, traNane paricaya e jIvanane saMcaya, traNamAM niSThA e sarva kAryanI pratiSThA. guNavRddhi prathama, guNazuddhi dvitIya ne guNabuddhi tRtIya. vizvaracanA guNadoSanI viSamatAthI ane viSamatAne janmavAno meha nahoto. vastune joIne zokha thaye. mAnavatA saMhArathI aTakAvanArI zakti che, te upasaMhAra kare paNa saMhAra na kare. vyakti ane vastu bane viSamatAthI banelAM che. gulAbanA puSpanI pAchaLa che - eka kAMTA ne paLa che kAMTA ne bIju kamaLatA. vastumAM be dharmo sAthe vasyA che, vyaktimAM paNa be dharmo sAthe vasyA che. je tapasvI che ene bAraNe ugratA che. azvaryane bAraNe ataDApaNuM che. ezvaryane koI oLakhe te gamatuM nathIabhimAna hota to sAruM paNa ataDApaNuM che te na sAruM. be doSoe duniyAne herAna karI-ataDApaNue ane aDiyalapaNAe. Azvarya AvyuM tyAM saudarya, sattA, zakti, sAmarthya AvyAM, paNa sAthe pramAda AvyuM. ataDApaNuMne aDiyalapaNuM A badhAM totaDAM banIne ekalavAyAM thayAM ne pachI AtmAbhimAnI thaya ne svayaM nirupayegI banyAM. aDiyalapaNuM AvyuM tyAre samAjanuM parivartana karavAnI IcchA thaI avaguNo vinAnI ochI paNuM "guNenI keLavaNI, meLavaNI ne jALavaNI' A traNa karanArI cALaNuM hoya to te kevaLa "mAnavatA'. vadhu avaguNamAMthI mukta thavAnI koziza-satata upAsanA e viSama daSTinuM avalokana nathI paNa AtmadaSTinuM avalokana che. prathama pagathiye guNavRddhi, bIje pagathie eka eka guNamAM je eka eka avaguNa hoya tenI oLakhANa kare. jeTalA aMzamAM je guNa keLavAya teTalA aMzamAM te guNapAna kare. tyAre tene AtmajJAna khUba ja nAnuM lAge. mAnavatAnA khoLAmAM AtmajJAna khelavA mATe satata Ave eTale mAnavatA mAtA che ne AtmajJAna vatsa che. paNa e mAnavatA tyAganA pAyA upara UbhI che. ImAratano pAye zrI kRSNazaMkara zAstrI jeTale daDha teTalI imArata majabUta. ImArata nAnI karavI paNa pAye khUba majabUta karo. hRdaya kAmaLa na bane te koIne mATe upayogI thatuM nathI. udaya, hadayathI thAya che. buddhi upara yoga ne zAstra prayoga karIne thAkyAM, paNa enA pariNAme buddhi udAra na banI ane saraLa na banI. udAratA ne saralatA vinAnuM buddhine badhuM ja AvaDavuM. udAratA ane saraLatA to IzvaranI anukampAthI maLyAM. khera, mAnava nahIM mAne te samaya ja mAnavane udAra banAvaze. , zAstra nisAsA nAkhe, zAstra jagatane saMrakRta banAvavA keziza karI paNa buddhi upara vijaya na meLavyo. mAnavatAe jIvavAnI zarUAta karI. tulasIe mAnavatA batAvI. AmravRkSe phaLa ApyuM. dareke dareka vRkSe phaLa ApyuM. kaImAM umeraNa, kaImAM sudhAraNa, koImAM saMmizraNa. saMzodhana saMvardhana sahakAra saMskAra mAgatuM ne meLavatuM ne pachI te upayogamAM jatuM. paNa jene phaLa na hatuM, svayaM phaLa hatuM te eka ja tulasIdala, jeNe samarpaNanuM bhAna karAvyuM ane mAnavatAne protsAhana ApyuM. te tulasIpatra svayaM jammu. ene caraNa pAse, dhrANendriya pAse, najara sAme, karakamale ke mukhe badhe ja javAnI chUTa. ene to jyAre mAnavane vilayathAya tyAre paNa javAnI chUTa, mAnava sAthe nanAmImAM paNa javAnI chUTa, vitA, bhasma ane uttarakriyAo cAle tyAre paNa tene tyAM javAnuM. tenA vinA te adhUrI rahe. samarpaNanI sAmagrImAM paNa tenI ja jarUra. sAmagrImAM tene na padharAvAya to te sAmagrIne Izvara na apanAve. mAnavatA e to tulasI che. khUba nAnI paNa haiyAsUnI nahi. ochI sugaMdha paNa khUba ja sateja. gherAvo (kada) e che paNa sugaMdha sabhara. ratnabharI bheTa lAvI caraNamAM mUke paNa tulasIdala na mUke to bhagavAna koI bheTane na bheTe. tulasInA eka ja sahAre pRthvInA je dezamAM javuM haze tyAM javAze. e ja mAnavatA. tulasI vinA kriyA vaMdhyA che. lokhaMDa mahAzakti che ne pupi bhakti che. paNa e badhAne vAstavika rIte vAparavAnI je vRtti te tulasIjI. te
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 ] AzIvAda Disembara 1996 ja anAsakti che mAnavatA eTale sarvathA anAsakti, nathI ne vyavahAramAM ne vahIvaTamAM abhinaya nathI ne mAnavatA eTale sarvathA satata bakti. mAnavatAnA anunaya vinAnuM vartana nathI te mAnavatA. zvAsane virAma khape nahi, ne tenI najaramAMthI AMsu mAnavatA abhinaya nathI paraMtu vinaya che. sukAya nahi. vaLI enI AMkhamAM duHkha dekhAya nahi. mAnavatA raMgabhUmi upara nathI UbhI rahetI paNa jyAre oLakha tyAre jUnI che ema jaNAya paricaye raNabhUmi upara UbhI rahe che. "raMgabhUmie jatAM jUnI paNa prema ne saudaryo navI. paricaye jUnI, vAra lAge che; kAraNa sAja sajavAnA che, paNa raNasvarUpe sojAta (taratanI janmelI). bhUmie jatAM vAra nathI lAgatI. raMgabhUmi potAnuM mAnavatA eTale nabhAvI levAnI Teva. calAvI mukha jue che ne raNabhUmi duHkhiyAnuM mukha jue levuM e cAlAkI che. enI AMkhamAMthI koI divasa che-pote sAmAne keTalA upayogI che. ekanA ke anekanA duzmananI mUrti nahIM maLe. aAM pratibiMba che ne khapakhaparamAM khapI javuM e khAnadAnI che. raNabhUminI dila biMba che. dilamAM rahelA dhane jovAne mATe mAnavatA khUbI jue che paNa khudAnI, duzmananI nahi. to AMkha che. dilanA dharmonI spaSTatAnuM bhAna kevaLa kadI jue che te potAnI mAnavatA eTale nizALe jatI akhamAMthI thAya che AMkhamAM thAka na lAge ne je vidyArthinI. upayogamAM AvatAM rUpa letAM jene kadI akha zApa na Ape te mAnavatA. dAnavatA thAya kadarUpApaNuM na lAge e mAnavatA. je di keIne paNa tyAre pApa ane zApa beu Ave. tapa bheguM kare te upayogamAM na Ave te di daridra lAge. A satata zApa Ape. jJAna bheguM kare to zApa Ape. yA che. badhAM ja rUpa le paNa mULa rUpamAMthI na khase mAnavatAne koIne anyAya karatAM Dara lAge. meLave eTale mULa rUpa te kaumArya tAraNa. kaumArya eTale badhuM paNa bhogave kazuM nahi. tyAnA mULamAMthI zarU keIneya saMga nahi, duHsaMganahi. enA jIvanamAM dudha thayelI ne guNAnurAganA zikhara para pahoMcelI eka nahi ne nazo najaramAM kadI nahi. kaumArya khUTe to vArdha kaya mAnavatAnI zikhAmaNa e ke te zikhAmaNu koIne thAya. tAruNya eTale jyAre mAMge tyAre kAma na Ape paNa zikhAmaNa saha ke InI sAMbhaLe. dayA ApavA mATe tatpara. tAruNyane TakAvanArI tAkAtanuM mAnavatAnI vidyApITha. jyAM bese tyAMthI saddaguNa nAma kaumArya. kaumArya eTale jenAM badhAM ja patra, pAtra, laIne UbhI thAya ne sugaMdha mUkIne cAlI jAya e padArthamAM bese topaNa anAsakti. te kaI paNa vastune mAnavatA. enI suvAsamAMthI zAMti jaDene zvAsamAMthI upabhoga nahIM kare. tyAgathI kaumArya maLyuM. sahiSNusamAnatA maLe. paLavAra e bese topaNa yugayuganuM tAnI vedI upara mAnavatAnA mahelanI racanA zarU phaLa Ape. paLavAra paNuM maLe to paNa e kadI thaIne tyAganA pAyA upara, 5Na samAnatAnA zikhara oLakhANune na vIsare IzvaranI samasta kalAnI sAmagrI- upara, tyAgamAMthI janmI sahiSNutAmAM AvIne e nA zikharano kalaza e mAnavatA che. ene tyAM eka vikasI ne samAnatAmAM AvI e vicarI. adhyayana dhvaja che. e dhvaja upara be maMtra lakhyAM cheH artha mATe nathI paNa tyAga mATe che. e ja mAnavatA. suleha karaje paNa kalaha karIza nahIM. kalaha na khape sahukoInI mAnavatA khabara le paNa enI kaI paNa ne suleha zodhe, mAnava sivAya kazethI na maLe e khabara na le toye nAkhuzanA rahe e mAnavatA. kriyAne mAnavatA. mAnavatA mArI sAthe sarakhAvAya che. e aMta je uddezathI zarU thayo hoya tenAthI vadhu phaLa vaMsa che. aneka kartavyanuM pAlana karatAM kALajAnI Ave paNa tyAgane gaLaNe gALyo hoya to. vinA korane kartavya kerI nAMkhe to korAvA de paNa kALaju titikSAe kaI dIkSA nathI. A keruM na rahevA de. kALajuM bhInuM ne satata komaLa samAnatA sivAyanI dIkSA nathI. jagatamAM rahevA de te mAnavatA. koInI pAsethI koI paNa vastu levAnI jenA jIvanamAM mAnavatAne saMdeze paNa mAnavatAne letAM IcchA nathI ne lAyakAta ne lAgaNI tapAsavA mATe AvaDe che. tene kaI vyavahAra vinaya vinAne kaI paNa vyakti parIkSA levA Ave tene pAsa
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara 1966 mAnavatA [ 35 nApAsano umaMga ke zeka nahIM. kAraNa ke te tyAgamAMthI na kare. mAnavatAnI kAyAne pakSapAtane pakSAghAta nathI. AraMbhI che. tyAganA mULamAMthI je jiMdagI AraMbhAya te samAnatAnI ne dInatAnI pAMkhothI sadA UDanArI che tene AghAta, Agraha, AzA nathI. sabhya tarIke ne sneha-samAdhAna rUpa be pAMkhothI jenArI ne kriyA UbhA rahevA chatAM satyatA, samAnatA na choDe. jene calAvanArI IzvaranI AkRti che, e jIvanabhara kRti Ine AdhIna thavAnuM nathI paNa jeNe sadAya karanArI che ane kRtimAM vikRtina Ave te jonArI che. AdhIne rahevAnuM che tene Agraha ze ? parAdhInatA abhinaya vANImAM rahe che ne anunaya hRdayamAM rahe che. eTale pariNAma-pratiSThA sAthe, prazaMsA sAthe matalaba. mAnavatAmAM abhinA mAlUma paDato nathI. mIThuM eTale padArtha sAthe matalaba che tene parAdhInatA che. niyama- mAnavatA, hRdayanuM khAnuM aMdara rAkhavA mATe che, kADhI parAdhInatA sAcI svataMtratA che. niyaMtAnI parAdhInatA nAkhavA mATe nathI eka mAnavatA hRdayanA khAnAmAM rahelI sAcI svataMtratA che. kriyA upayogI bhale na thAya che. AvA manuyanA kudayanA khAnAmAM jJAna chalachala te paNa koIne nukasAna karanArI na thAya. ane hoya che. prema gaMbhIra rUpe bhareluM hoya che. chatAM te A jenI zAna che te mAnavatAnuM nizAna che ane vANImAM chalakAto nathI paNa kriyAmAM chalakAyA vinA A ja kriyA e sAce yajJa che. raheto nathI. vaNauttare maLe che te prema che. mAnavatAne kadI khoTuM nathI lAgatuM. premamAM kadI tulanAmAM javuM nahi. - tyAganA mULamAMthI sarjAyelI mAnavatA saMdhyA mAnavatA-prema atuta che. mAnavatA eTale keInA kALe prakAze che. jagatanA saMdhyAkALamAM ghatadIpaka para vajana nathI, paNa enA vinA koI vastunI tarIke mAnavatA UbhI rahe che. ene prakAza vajUda nathI. mAnavatA sevAnA salilathI siMcAya koIne AMjato nathI ne koIne teja deto nathI, che. abhinaya maLe ke nahIM ane anunaya khUTe nahIM paNa teja meLave che. enuM nAma mAnavatA. phaLa te mAnavatA. mAnavatA mIThuM, kumArI, mAtA, mATI maLavAne avasara Ave tyAMthI sarI jatI saritA tulasInA jevI che. mAnavatA vizvabharA RtaMbharA che. te nirjanamAM vahe che. durjana mATe ghaTe che te che. vANI e vizvabharA ane raheNI te RtaMbharA sujana mATe sahe che emAM navAI zI? sahunA che, vizvane bharanArI te vizvabharA ane RtaMbharA khapamAM AvavA mATe sarva svAMga sajyA paNa rU5 paNa te sItA ne rAma rAdhA ne kRSNa. anunaya eTale saune eTale kaumArya ne tAruNya ne tyajavuM. prasanna karavAnI rIta. Adara vinAnI koI kriyA nathI. tyAga chatAM koranathI. tyAga tiraskArapUrvaka nathI thI A 5 prajJA RtaMbharA che. je prajJA RtaMbharA haze te ja vizvabharA thaze. paNa saMskArapUrvaka che. mAnavatA samAnadRSTithI jue che; jyAre padArtha vaheMcavAne Ave tyAre pakSapAta saMcAhikA : zrI uSA bhUkhaNavALA, bI. e. paraduHkhaM samAkarNya svabhAvAdadhamA naraH / duHkhite pratighAtArtha sahasAbhyupatiSThati // bIjAnuM duHkha sAMbhaLIne adhama svabhAvavALo mANasa te duHkhIne vizeSa AghAta pahoMcADavAnI taka joIne jaladI tenI pAse pahoMcI jAya che. - paraduHkhaM samAkarNya svabhAvasaralo janaH / upakArAsamarthatvAt prApnoti hRdaye vyathAma // bIjAnuM duHkha sAMbhaLIne sarala svabhAvavALo sajajana pate tenA pratye kaMI upakAra karavA asamartha hoya te hRdayamAM khUba vyathita thAya che.
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMtatiniyamana uttama saMtati prApta karavAnA niyamonA zAstrane "saMtatizAstra" athavA "prajananavivA" kahevAmAM Ave che. aMgrejI bhASAmAM te rabdano artha "yuje. nikasa" che. saMtatino vistAra aTakAvavA mATe je rIta vAparavAmAM Ave che tene "saMtatiniyamana" kahevAmAM Ave che. brahmacaryathI paNa saMtatiniyamana thaI zake che. mahAtmA gAMdhI "saMtatiniyamana" mATe brahmacaryanI tarapheNa kare che. brahmacaryamAM indriyano nigraha Avazyaka che. IndriyanA nigraha vinA mAtra sAdhano dvArA saMtati thatI ke vaDatI aTakAvavI tene ApaNe "saMtatiniyamana " gaNIzuM. A prakAranuM saMtatiniyamana ApaNuM dezane avazyaka ane anya kAradAyaka che ke nahi? bhArata sarakAre, lekasevakee ane netAoe "saMtatiniyamana"ne Avazyaka gayuM che. chatAM paNa leke "saMtatiniyamana"no virodha kare che, ane bhIkha mAMgIne bALakanuM poSaNa karavAnuM kabUla kare che, pote janmAvelAM bALane bhUkhe maravA devAnI paristhitithI ciMtA vahorI levAne kabUla thAya che, paraMtu "saMtatiniyamana" tarapha virodha darzAve che. dhArmika pravacana dvArA "saMtatiniyamana" dharmanI ke nItinI che zAstronI upekSA nathI karatuM evuM kaI pravacanakAra, zAstrI ke paMDita kahetA nathI. dhArmika pravacana dArA je saMtatiniyamanane pracAra thAya to te vadhu asarakAraka nIvaDavAne saMbhava che. je vastune niSedha azakya ke avyavahAru hevA saMbhava hoya tyAM niyaMtraNa athavA niyamana mANasanuM kartavya banI rahe che. Aje jyAre duniyAnI vasati ane khAsa karIne bhAratanI vasati vadhI rahI che, ane jyAre annanuM saMkaTa ApaNe mAthe jhajhumI rahyuM che tyAre saMtatiniyamana dvArA bhAratanI vasaMta upara aMkuza rAkhavo e sarakAranI mAtra nahi paraMtu dharmopadezakenI ane dareka vyaktinI paNa pharaja che. Aje vizvanI vasati traNa abaja adbhavIsa karoDa jeTalI che. A ja prakAre je vasati vadhatI raheze te sane 2000mAM te vaso sADAsAta abaja upara pahoMcaze. ApaNe to A te paNa bIjA deze zrI maMgaLadAsa je, gAradhanadAsa pAse annanI bhIkha mAgI rahyA chIe. dareka varSe lagabhaga duSkALanI sthiti anubhavatA AvyA chIe. ApaNe roja roja niranirALAM bahAranAM baMdhanono svIkAra karI rahyA chIe, sarakAranAM niyaMtraNa kamane paNa veThIe chIe paNa jyAre vyaktigata niyaMtraNanI vAta Ave che tyAre ApaNe meLA paDIe chIe. eTaluM kharuM ke dharmanA niyamonuM ane karmakAMDanA niyamonuM ullaMghana karatAM ApaNe DarIne cAlIe chIe. jyAM ApaNe A mAnuM kalyANa joIe chIe tyAM niyamanane kaDaka amala karIe chIe, paraMtu je niyaMtraNathI ke niyamanathI ApaNe ApaNA kuTuMbane, samAja ane dezano uddhAra thaI zake ema che, te niyaMtraNanI ApaNe upekSA karIe chIe. ApaNAM zAstromAM ane dharmamAM niyaMtraNane UMcuM sthAna ApavAmAM AvyuM che ApaNe ochuM khAI zakIe chIe paNa ochI saMtati pedA karI zakatA nathI. paramezvare ApaNane pedA karyA che, ane je eka suMdara vastu ApaNane bakSI che te buddhi che. te buddhine jo ApaNe upayoga nahi karIe to ApaNe vyakti tarIke ane prajA tarIke paNa nisteja banI jaIzuM. ApaNA dharmopadezake ghaNAM niyaMtraNo upara bhAra daIne bole che ane rotAjanone mugdha kare che. saMtatiniyaMtraNa upara paNa teTaluM ja vajana ApI upadeza Apaze te te samAjanI vadhu sevA bajAvaze evuM mAruM mAnavuM che. saMtatiniyaMtraNa paNa eka prakAranuM baMdhana che, ane pote svIkArI lIdheluM baMdhana arthAt vrata banI rahe che. niyama bahAranI badhI vastuo adhArmika gaNAvI joIe. tethI te maryAdAmAM rahIne potAnuM kartavya bajAvanAra sajajane gaNAya che. saMtati bAbatamAM paNa maryAdA rAkhavI, tene paNa vratanuM pAlana samajavuM. te ApaNuM ane bhAratanA bhAgyodayane mATe jarUrI che. dharmanI bAbatamAM, nItinI bAbatamAM ke kaI paNa kSetre ApaNuM lakSyabiMdu siddha nahi thaI zake evuM ke tenI siddhine arthe je niyamo jarUranA heya tenuM pAlana nahi thaI zake evuM tevuM joI e nahi.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI hari zrI bhAgavata vidyApITha zrIharine eka maMgala maratha che ke bhAratIya sanI pratimAo sthApavI. taduparAMta A tIrthanI cAre paMcazIla"nA pracAra prasAra ane prasAdhana mATe dizAmAM zrI rAmezvara, dvArikAnAtha, zrI jagannAtha ane eka zrImad bhAgavata vidyApIThanuM nirmANa karavuM ane zrI badarInAthanA sthApatyanI racanA karavI. enI aneka sthAnoe aneka zAkhAo sthApavI. uparAMta saghana vanarAjithI vRndAvananuM divya A maMgala saMkalpane vaMdanIya samasta AcAryo, svarUpa ApavuM ke jenA darzanathI pratyeka prANI cittanI samartha vidvAna, parama udAra mahAmaMDalezvare, puNyazIla zuddhi ane zAMti meLavI IzvarAbhimukha thAya. saMta, AdaraNIya rAjapuruSo ane bhAratIya samAjana, 3. Adarza vidyAlaya, bAlamaMdira, saMgIta udyogasaMcAlaka puruSone AzIrvAda ane Take che. vidyAlaya, chAtrAlaya ane pustakAlaya : A vidyApIThamAM nIce darzAvela kAryakSetro rahezeH prAraMbhika kharca 15 lAkha rUpiyA 1. zrImadda bhAgavata prAsAda nimaNa: vidyApIThanI bhAvanAnuM piSaka eka Adarza vidyA- prAraMbhika kharca 15 lAkha rUpiyA laya banAvavuM, jemAM vizeSa karIne prAcIna tema ja zrImad bhAgavatanAM darzana, zravaNa, kIrtana, dhyAna arvAcIna vidyAnuM adhyayana karAvavuM. temAMthI banelA vagere sarvanuM kalyANa kare che, paraMtu samayanA abhAve snAtakane paMcazIlano badhu ApavA vizvabharamAM sarva koI saMpUrNa kAnAM zravaNa, kIrtana, paThana na mokalavA. teo potAnI kRtithI ane vidyAthI sarvane karI zake teo e AnaMdathI vaMcita rahe che. tene bodha Ape. temane je 18,000 zlokanuM darzana maLe te * vidyAlayane aMge chAtrAlaya tema ja bhojanAlaya tene AnaMda sacavAya. uparAMta pratyekane sAtvika rAkhavuM, jemAM vidyArthIone vinA vetane bhojana ane bhAvanA, preraNA ane bhakita paNa maLe. te AzayathI jJAna vagere ApavuM. eka prAsAdanuM nirmANa karavuM yogya lAgyuM che. tenI te aMge pustakAlaya rAkhavuM, jemAM vedathI laI racanAnI sAmAnya rUparekhA nIce pramANe che. sAhitya ane purANa sudhInA samagra sAhityanuM eka divya prAsAdanI racanA karavI. temAM zrImadda talasparzI saMzodhana (Research) thAya. bhAgavatanA bAra konI bhAvanAnAM bAra dvAra 4. RSinivAsa-saMtanivAsa : mUkavAM. tenA upara dareka skaMdhanuM nAma mUkavuM. uparAMta eka teramuM maMgaLa dvAra paNa mUkavuM. prAraMbhika kharca 2 lAkha rUpiyA A prAsAdamAM 18,000 zleka ArasanI takatIomAM aneka saMtapuruSo atithirUpe vicaratA padhAre ke tarAvIne mUkavA. temanA nivAsa mATe eka "RSiniketana racavuM. temAM padhAratA saMtajano pitAnAM anubhava, tapa, jJAna, 2. zrI pIyUSatIrtha : zIlane sarvane lAbha Ape. prAraMbhika kharca 10 lAkha rUpiyA zrImad bhAgavata dhAmanI cAre tarapha pharatuM pIyUSa pa. puSyaniketana atithinivAsa : tIrtha jalAzayanA AkAre racavuM. temAM sarva tIrthonuM prAraMbhika kharca 5 lAkha rUpiyA avataraNa karavuM. te tIrthanI cAre tarapha upaniSado, veda- koI paNa vyakti thoDo samaya zAMti meLavavA, darzana, darzanakAra, A AyAryo, RSivaro, preraNA meLavavA, svAdhyAya karavA cAhe ane tyAM vyAsAdi vaktAo, zretAo ane pulaeNkenI Ara. AvI vase. temanA nivAsa mATe eka puNyanitina
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ smAzIrvAda 2 1 racavuM, jyAM vasIne jIvananu magaLa bhAthuM meLavI zake. 6. reAgyaniketana : prAra'bhika khatha pa lAkha rUpiyA nisarga upacArA ane auSadheAthI prANImAtrane ArAgya ApavA mATe eka vidyAlaya ane ArAgyapraH auSadhAlaya racavuM. 7. annapUrNA : prAraMbhika kha` 6 lAkha rUpiyA aneka kSudhArtA mATe, saMta, RSi, AgantukA ane vidyAthI o mATe eka kSannapUrNA racavI. * AvAM aneka kAryone siddha karavA mATe eka "zrImad bhAgavata vidyApITha TrasTa"nI racanA karI che. A TrasTa saheya dAtArA pAsethI meLavela sahAya dvArA uparanA dhyeyane siddha karavAnA prayatna karaze, tenA vyavasthAkAnuM saMcAlana karaze, AvazyakatAo sA ekarathI vadhu jamIna, lAkha'Da, ITA, si menTa, retI, imAratI lAkaDuM, paththara, lAdI, TAilsa, Arasa, tAra, eMgalsa, zramadAna, anna vagere. sahAyakAnA Adara upara darzAvelI saMsthAomAMthI kAI paNu saMsthAnA prArabhika kharcInI aDadhI rakama je sahRdaya dAtAra Apaze tenuM nAma te sasthAne joDAze. eka lAkhanI beTa je sahRdaya dAtAranI eka lAkha ke vadhu bheTa haze temanu nAma bhAgavataprAsAdanAM bAr dvAramAMthI eka dvArane ApavAmAM Avaze. 51000 ekAvana hajAranI bheTa jemanI Avaze temanuM nAma bhAgavataprAsAdanA aMdaranA kAramAM mukAze. Disembara 1966 pacIsa hajAranI bheTa Avaze temanuM nAma eka bleAkanI sAthe joDAze. 25000 11000 agiyAra hajAranI bheTa haze temanuM nAma eka khaMDa sAthe joDAze. 5000 pAMca hajAranI bheTa haze temanI 100 zlAkanI sevA gaNAze. 2500 pacIsaseAnI bheTa haze temanI 50 kSeAkanI sevA gaNAze. 1000 eka hajAranI bheTa haze temanI 25 zlokanI sevA gaNAze. 500 pAMcaseAnI bheTa haze temanI 10 kSeAkanI sevA gaNAze. 250 aDhIsAnI bheTa haze temanI pablekanI sevA gaNAze. 125 savAsAnI bheTa haMze temanI 2 zlokanI sevA gaNAze. 51 ekAvananI bheTa haze temanI 1 leAkanI sevA gaNAze. 25 pacIsanI bheTa haze temanI aDadhA zlokanI sevA gaNAze. pratyeka dAtAranAM nAma takatImAM Avaze. nivedana sa' janatAne namra nivedana che ke te A kAne peAtAnuM ja gaNo ane ene peAtAnI sevAthI mUrtisaMta manAvaze. sauMparka : kRSNazaMkara zAstrI : : paoNMDita devendravijayajI : mAnava maMdira roDa, subaI-6 DAkAra zara naDiyAda == kSamA, dhIraja, caturAI, samadRSTi, ahiMsA, abhaya ane jJAnanA janma sadAcArarUpI mAtAnI kUkhethI ja thAya che.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghavAjama bharavA mATe nIcenA sevAbhAvI pratinidhionA saMparka sAdheA : zrI bhAnuprasAda naCdAza kara AAcAya pinAkina kA. e. hA. sA., pAlaDI sthAnika pratinidhio amadAvAda zrI lakSmInArAyaNa satsaMga maMDaLa C/omehanalAla prANalAla mahetA mahAlakSmI ghI bhaMDAra vADIgAma, dariyApura zrI puSparAya aMbAlAla bhaTTa aMbAjI mAtAnuM maMdira dilhI daravAjA bahAra, jUnA mAdhupurA zrI cImanalAla dhanezvara mahetA sakrmAtAnI peALa, zAhapura zrI khAlagAvinda ganalAla garanAMLAnI pALa, zAhapura zrI caMdubhAI parasotamadAsa paTela kIDIpADAnI peALa, zAhapura zrI parasAtamadAsa sI, mAdI c/o mAdIbradharsa, dilhI cakalA zrI madhu TI DIpA dilhI cakalA zrI hIrAlAla seAmanAtha paTela 551, moTI hamAma, ghIkAMTA zrI zaMkaralAla mAhanalAla paTela dUdhavALI pALa, ghIkAMTA zrI baLadevadAsa maNilAla paTela chIpApeALa, svAmInArAyaNanA maMdira pAse, kAlupura zrI devIprasAda cheTAlAla jAnI c/o jAnI enDa kuM., TI khApeALa, kALupura zrI maphatalAla jesIMgabhAI paTela dUdhavALI peALa, ghIkAMTA zrI zrI zivAnaMda epeAriyama jaLAvALAM pALanA nAke, rAyapura cakalA zrI vIrendra mANekalAla bhAvasAra 227, pAMcahATaDInI peALa, rAyapura zrI surezabhAI cImanalAla paTela jeThAbhAInI pALa, khADiyA zrI bhAgIlAlabhAI c/o punita sTArsa, havelI pAse rAyapura zrI candrakAMtabhAI c/o vibhUti sTAsa zAmaLAnI pALa zrI jaya'tIlAla maNilAla rAvaLa sakrmAtAnI pALa, sAMkaDI zerI, mANekacAka zrI zAntilAla trivedI svastika TAIlsa, gAMdhI roDa zrI mukundalAla pujAlAla zAha sAnInA khAMcA, dhanAsutAranI pALanA nAke, rIlIpha roDa zrI je. TI. trivedI kSAraba maMjila, jhakariyA masjida pAse, rIlIkAMDa zrI geApALa bhajana maMDaLa TAkarazAnI peALa, jamAlapura zrI bhAlacaMdra dazarathalAla bAroTa 302, haripurA, jUnA asAravA zrI ramaNalAla zakarAbhAI paTela pagIvAsa, jUnA asAravA zrI ramezacadra aMbAlAla paTela 820, veNIdAsanA mahAlle jUnA asAravA zrI madanameAhana pe|paTalAla haripura, asAravA zrI narezacaMdra rAmacaMdra trivedI gujarAta hAusiMga kAlenI bleka 39, nyumenTala pAse zrI zyAmazaMkara paMDyA sAraMgapura, dolatakhAnA zrI jIvaNulAla madanageApALa dAmANI 106, bAlaku jatA khAMcA peAlIsa ceAkI sAme, maNinagara zrI ramaNalAla dayAzaMkara jAnI dakSiNI kAlAnI, maNinagara zrI kezavalAla bhogIlAla paTela nAnI sALavIvADa, sarasapura zrI darabAra navalasi'hu gAkharasiddha lI kheAdarAvALA zAntilAla hIrAlAla jhaverInI cAlI, dhanuSadhArI mAtAjInA maMdira pAse, saijapura khAdhA zrI lAkamAnya enjiniyariMga vasa bharatakha'Da koTana mila nADA zaha zrI gAvidhyAla bhAgIlAla chIMkaNIvALA chIkaNIvALA esTeTa, geAmatIpura zrI harivadana bhaTTa rAI zerI, khAkharA mahemadAvAda zrI pUnamacaMMda jeThAlAla paTela gAkuLanagara, usmAnapurA,Azrama haa zrI purusseAttamadAsa pI. vyAsa zrInagara seAsAyaTI, sTeDiyama sAme navaraMgapurA zrI rasikalAla bhaTTa sITI sivila kA, bhadra zrI zivAbhAI geAkaLabhAI paTela jUnA pIpaLAhAla, bhANe ceAka zrI mukundarAya je. jAnI sAbaramatI pAvara hAusa, sAbaramatI bahAragAmanA pratinidhio ANaMda zrI bipinacaMdra bhaTTa vyAsa phaLiyA kapaDavaMja zeTha bAjIlAla dalasukharAma ajAramAM
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhapura La - 40 sArIvA - Disembara 1996 kaThalAla rAjakeTa mAlapura-sAbarakAMThA DokaTara gaNapatalAla zrI ramaNalAla maphatalAla zAha zrI bhAlacaMdra gaurIzaMkara paMDayA kheDabrahmA bharatakumAra enDa ku. zrI kRSNa oIla mila, mAlapura zrI bhAIzaMkara trivedI para bajAra hiMmatanagara - mAtAjInuM maMdira vaTavA zrI seminAthabhAI vakIla jaMbusara zrI jayaMtIbhAI zrI vilabhAI somAbhAI paTela zrI kAzIzaMkara prANazaMkara zukala hasIkhuzI sTorsa vaDedarA uttara gujarAta re. bhA. prAsa. DAI zrI dharmikalAla cunIlAla vyAsa bhaMDI bajAra zrI vIpInacandra goviMdalAla sulatAnapurA hAlola (paMcamahAla) vasAIvALA nA zrI dvArakAdAsa navanItalAla jhaverI zrI viThThaladAsa becaradAsa paTela dhanasaro jhaverI bIDiMga, sulatAnapurA paTela reDiyo IlekaTrikasa' zrI vaoNDabhAI zAha zrI IzvaralAla jIvaNalAla taLAvaDa naDiyAda jIvaNa vastu bhaMDAra, kempa muMbaI-pratinidhi zrI rajanIkAta cokasI valasADa zrI vasanajI bhavAnajInI kAM. siMdurazIpoLa zAhapura mAMjaro 216, kAlabAdevI reDa. zrI mohanalAla maganalAla tIthala roDa zrI candravadana maNilAla ThAkara kaMsArA bajAra surata De. vidyA sTrITa, kAlabAdevI A mANalAla mANekalAla zAha zrI mohanalAla maganalAla jarIvAlA zrI kuMvarajI raNasI ghIyA zerI, mahIdharapurA javAhara meDikala sTorsa | masjidabaMdara roDa, navasArI. zrI manubhAI che. yAjJika zrI somanAtha motIrAma vyAsa zrI dhanajIbhAI kAlidAsa cokasI DAMgIzerI, dilhIgeTa * , kAjI saiyada sTrITa, premajIvana - moTAbajAra, polIsacokI sAme zrI pothAbhAI rAzIvAlA masjidabaMdara roDa , pATaNa zrIkRpA, khetarapALanI zerI, De. tribhovanadAsa nALiyeravALA zrI jayaMtIlAla vizvAmitra vaidya gopIpurA, kuMbhAraTukaDA-bhUlezvara khejaDAne vADe, gAmaTA zrI niraMjanalAla zeTha zrI kAntilAla zAha mahemadAvAda c/o niraMjana milsa : pAnagara, sTezana sAme zrI naTavaralAla vADIlAla zAha zrI dhanasukhalAla nagInadAsa borIvalI desAInI poLa moTI zerI, galemaMDI zrI dhArasIbhAI rAmadAsa zrI raNachoDadAsa baraphIvALA japI lena, ghATake para zrI motIlAla gopALajI barAnapurI bhAgoLa zrI puruSottama kherAja davAnI dukAna - mulunda. zrI sanamukharAma maMchArAma paTalA zrI jamanAdAsa baherA begamapurA, khAMgaDa zerI : - zrI mIThubhAI zAha Esa. marolIgAma rAnaDe roDa, dAdara zeTha zrI kaMcanalAla kAnajupaDA zrI zAntilAla Ara. paTela zrI tribhovanadAsa nemacaMda navA daherA pAse AmarIvAlA kuMbhAraphaLiyuM bajArageTa sTrITa, pheTe AzIrvAda prakAzana vatI prakAzaka: zrI devendravijaya vijayazaMkara dave, rAyapura, bhAunI poLanI bArI pAse, amadAvAda. muMbaI kAryAlaya : mAnavamaMdira, mAnavamaMdira roDa, malabAra hila, muMbaI-6. mudraka : zrI jagadIzacaMdra aMbAlAla paTela, ena. ema. prinTiMga presa, dariyApura DabagaravADa, amadAvAda
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAgujarAtanuM agragaNya saMskAra pUrNa sAmAyika. AzIrvAdane amArA aMtaranI zubhecchA pAThavIe chIe. somanAtha metarAma vyAsa je. pI. mevAvALA "premajIvana" kAjIsaiyada sTrITa, muMbaI.