Page Text
________________
ઝેરને પચાવી જાણનાર જ અમૃતને પામી શકે છે.
સમુદ્રમંથન
દેત્યોથી હારેલા દેવ ભગવાનને શરણે ગયા અને પ્રાર્થના તરીકે અમને અમારું રાજ્ય પાછું મળે તેવું કરો. ભગવાને કહ્યું તમે સમદ્રમંથન કરો. તેમાંથી જે અમૃત નીકળશે તે હું તમને પિવડાવીશ. તમે અમર થશો.
જેને જ્ઞાન-ભક્તિરૂપી અમૃત મળે છે તે અમર બને છે. પરંતુ આ મોટું કામ છે. ભગવાને કહ્યું, આ કામમાં તમારા શત્રુઓને સાથે લેજે. નહીં તો શત્રુઓ તમારા કાર્યમાં વિધ્ધ કરશે. તમે દૈત્યો સાથે મૈત્રી કરો. દેવો અભિમાની છે. તેમનાં વખાણ કરજો એટલે તેમની સાથે મૈત્રી થશે. અભિમાની વખાણથી જલદી ખુશ થઈ જાય છે.
દેવો અને દૈત્યો અમૃત મેળવવા સમુદ્રનું મંથન કરવા લાગ્યા. મંદરાચળ પર્વતને રવઈયે બનાવવામાં આવ્યો અને વાસુકિ નાગનું દેરડું બનાવ્યું.
સંસાર એ જ સમુદ્ર છે. તમારા જીવનનું મંથન કરો. સમુદ્રમંથન એ જીવનનું મંથન છે. જીવનમાં મંથન કરવાનું છે. સંસારસમુદ્રનું મંથન કરી જ્ઞાનરૂપી અને ભક્તિરૂપી અમૃત મેળવવાનું છે. જે જ્ઞાન અને ભક્તિરૂપી અમૃતનું પાન કરે છે તે અમર બને છે. .
મંદરાચળ પર્વત એટલે મનને પર્વત જેવું સ્થિર કરવું તે, અને વાસુકિ નાગ એટલે પ્રેમની દેરી. સોળમું વર્ષ થાય એટલે મનની અંદર મંથન શરૂ થાય છે. શિવપુરાણમાં કથા છે : શિવજીએ કામને આજ્ઞા કરી છે કે તું વૃદ્ધાવસ્થા અને બાલ્યાવસ્થા છોડી મનુ ને ત્રાસ આપજે. યુવાવસ્થામાં પૂર્વજન્મના સંસ્કાર ધીમે ધીમે જાગૃત થાય છે. તે વખતે મંદરાચળની રવઈ બનાવજો. તમારા મનને મંદરાચળ જેવું સ્થિર કરો. મન ચંચળ ન બને તે માટે રોજ અમુક સમય સારા કાર્યોના પરિશ્રમમાં ગૂંથાયેલા રહે.
પણ આ મંદરાચળ પર્વત સમુદ્રમાં ડૂબવા લાગ્યો ત્યારે કૂર્માવતાર ભગવાને તેને પોતાની પીઠ ઉપર રાખે છે. કર્મ એટલે કાચબો જેમ પોતાનાં
શ્રી ડાંગરે મહારાજ બહાર નીકળેલાં અને પોતાની અંદર ખેંચી લે છે તેમ બહાર ભટકતી ઇકિને વિષયમાંથી ખેંચી લઈ અંતર્મુખ કરવાની છે અને ભગવાનના ચિંતનમાં જેડવાની છે. નિરાધાર મન સંસારમાં ડૂબે છે. મનરૂપી મંદરાચળ આધાર વગર સ્થિર રહી શકતું નથી. તેને ભગવતસ્વરૂપને-ભગવનામને આધાર જોઈએ. તેને આધાર મળે તો તે સંસારસમુદ્રમાં ડૂબશે નહીં.
સમુદ્રમાં અનેક ઔષધિઓ પધરાવી મંથન કરવામાં આવ્યું છે. ઔષધિ એટલે દવા અને બીજે અર્થ થાય છે અન્ન, જળ અને અન્ન ઔષધિ છે. શરીરને આવશ્યક હોય એટલું આપજે. ભૂખ અને તરસને રોગ માનજો. તેમને સહન કરવાની ટેવ પાડો. રોગનિવૃત્તિ માટે જે પ્રમાણમાં દવા ખવાય છે તે પ્રમાણે અન્ન-જળનું સેવન કરજો. શરીર હલકું હશે તે સેવા-ભજનમાં આનદ આવશે. સમુદ્રમાંથી પ્રથમ ઝેર નીકળ્યું. મનને સ્થિર રાખી પ્રભુનાં કાર્યો (પારમાર્થિક કાર્યો) કરશો એટલે ભગવાન પહેલું ઝેર આપશે. ઝેર સહન કરશો એટલે અમૃત મળશે. મહાપુરુષોએ ઝેર પચાવ્યું–દુઃખ સહન કર્યું એટલે તેમને અમૃત મળ્યું છે.
જીવનમંથન શરૂ થાય એટલે પ્રથમ વિશ્વ મળશે. યુવાનીમાંથી મંથન શરૂ થાય છે. પહેલાં વિષય મળશે. વિષય વિષ જેવા છે. નિંદા અને કર્કશ વાણી એ પણ ઝેર છે. નિંદા અને નરક એક છે. નિંદારૂપી ઝેર સહન કરશે તો અમૃત મળશે. પ્રતિકુળ પરિસ્થિતિ એ પણ ઝેર છે. દુ: ખ એ પણ ઝેર છે.
ઝેરની વાસ દો અને દેવોથી સહન થતી નથી. પ્રભુએ કહ્યું કે શંકરને ઝેર પચશે, માટે તેમને બોલાવો. જેને મા, જ્ઞાનગંગા હોય તેને ઝેર પચે છે. આ સંસારનું ઝેર બધાને બાળે છે, પરંતુ જેના માથા ઉપર જ્ઞાનગંગ હોય તેને ઝેર બાળતું નથી. શંકર ભગવાનની જેમ જ્ઞાનગંગાને સાથે રાખશો તો ઝેર સહન થશે.
દેવોએ શિવ છને ઝેર પીવા પ્રાર્થના કરી. શિવજીએ પાર્વતીની આજ્ઞા માગી : “દેવી, હું ઝેર પી
| SR No. | 537002 |
| Book Title | Aashirwad 1966 12 Varsh 01 Ank 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | M J Gordhandas, Kanaiyalal Dave |
| Publisher | Aashirwad Prakashan |
| Publication Year | 1966 |
| Total Pages | 42 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Aashirwad, & India |
| File Size | 9 MB |