________________
--
-
----------------------
---------
-
--
-
જગતમાં ગમે તેવા મતસંઘર્ષણો અને કલેશો, કદાગ્રહો અને કોલાહલો પેદા થયા હોય તો પણ આ અનેકાન્તદૃષ્ટિના પ્રભાવથી તત્કાલ શમાવી શકાય અને કુસંપને દૂર કરી સુસંપ સ્થાપી શકાય છે.
(૧) ચાહાદસિદ્ધિનાં પ્રાચીન પ્રમાણો (૧) કલિકાલસર્વજ્ઞ ભગવાન શ્રીમદ્દ હેમચંદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજે રચેલા "સિદ્ધહેમ" વ્યાકરણ ગ્રંથમાં "સિદ્ધિઃ સ્યાદ્વાદાત્ (૧-૧-૨)" એ સૂત્રની વૃત્તિમાં જણાવ્યું છે કે
"एकस्यैव हि हस्व-दीर्धादिविधयोऽनेककारकसंनिपात, सामानाधिकरण्यम्, विशेषण-विशेष्यभावाद्यश्च स्याद्वादमन्तरेण नोपपद्यन्ते ।"
-એકને જ હ્રસ્વ-દીર્ઘવગેરે કાર્યો, અનેક કારકનો સંબંધ, સામાનાધિકરણ્ય અને વિશેષણ-વિશેષ્યભાવ વગેરે થાય છે તે સ્યાદ્વાદ સિવાય ઘટી શકતાં નથી. અર્થાત્ સ્યાદ્વાદના સ્વીકારવાથી જ તે રૂપે કહી શકાય છે.
વળી, શ્રી હેમચંદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજ આજ સૂત્રની વૃત્તિમાં સ્વરચિત “ચોથવઝેવિંશિ” ના ૩૦મા શ્લોકનું પ્રમાણ આપે છે - “अन्योऽन्यपक्षप्रतिपक्षभावाद,
यथा परे मत्सरिणः प्रवादाः। नयानशेषानविशेषमिच्छन्,
પક્ષપાતી સમતથા તે રો” - જે રીતે પરસ્પર પક્ષ અને પ્રતિપક્ષભાવને લઈને અર્થાત પરસ્પર વિરુદ્ધ માન્યતાને લઈને એકાત્ત દર્શનવાદો પરસ્પર
-
44
