________________
સૂત્રોના રહસ્યો પ્ર. પરમેષ્ઠિ કોને કહેવાય? જ. આ જગતમાં રહેલી સર્વશ્રેષ્ટ વ્યક્તિઓને પરમેષ્ઠી કહેવાય. તેમનાથી ચડિયાતી
વ્યક્તિ આ જગતમાં અન્ય કોઈ હોઈ શકે જ નહિ, અરિહંત, સિદ્ધ, આચાર્ય, ઉપાધ્યાય અને સાધુ-ભગવતો જગતની શ્રેષ્ઠ વ્યકિતઓ છે, કારણકે તેઓ ઉત્તમ ગુણોના સ્વામી છે. આત્મિક સમૃદ્ધિમાં મહાલનારા છે. સંસારના વિષય કષાયોથી
અલિપ્ત છે. નિજધ્યાનમાં લીન છે. પ્ર. પરમેષ્ઠિભગવંતોને નમસ્કાર કરવાથી શું લાભ થાય ?
પાણી જોઈતું હોય તેને પાણી ભરેલી માટલી પાસે જવું પડે. શાહી જોઈતી હોય તેને શાહીની બાટલી પાસે જવું પડે. તેમ જેને સગુણો જોઈતા હોય તેને સદ્ગુણોના સ્વામી પાસે જવું પડે. સદ્ગણોના સર્વોત્કૃષ્ટ સ્વામી પંચ પરમેષ્ઠિભગવંતો છે. તેમને નમસ્કાર કરવાથી સદ્ગુણોની પ્રાપ્તિ થાય.
આ દુનિયામાં જોશો તો ધનની ઈચ્છાવાળી વ્યક્તિ ધનવાનની પાછળ ફરતી જોવા મળશે. પ્રધાનપદની ઇચ્છાવાળી વ્યક્તિ વડાપ્રધાન કે મુખ્યપ્રધાનની સેવા કરતી જણાશે. જો આપણને પુણ્યની જરૂર હોય, ગુણોની જરૂર હોય, શુદ્ધિની જરૂર હોય તો પુણ્ય-ગુણો-શુદ્ધિના સ્વામી પરમેષ્ઠિભગવંતોની સેવા કરવી જોઈએ. તેમના ચરણોમાં ઝુકવું જોઈએ. તેમને ભાવભર્યા નમસ્કાર કરવા જોઈએ. તેમ કરવાથી એક દિવસ આપણે પણ તેમના જેવા પુણ્ય-શુદ્ધિસણોના સ્વામી બની શકીશું. પ્ર. પાંચ પરમેષ્ઠીમાંના પ્રથમ પરમેષ્ઠી અરિહંત ભગવંત કોને કહેવાય? જ. અરિ=શત્રુ, હેત હણનાર. શત્રુઓને હણનારા શત્રુ એટલે આ દુનિયામાં લોકો
જેને શત્રુ માને છે, તે નહિ; પણ રાગ-દ્વેષ રૂપી આત્માના શત્રુઓ. આત્માના સાચા દુશ્મનો તો આ રાગ-દ્વેષ વગેરે દુર્ગણો જ છે. તેઓ આત્માને સંસારમાં રખડાવે છે. આત્માને દુખોના દાવાનળમાં ઝીંકે છે. પાપોમાં રગદોળાવે છે. આવા રાગદ્વેષ વગેરે દુર્ગુણો રૂપી શત્રુઓ જેમણે હણી કાઢ્યા છે, તે અરિહંત ભગવંત કહેવાય.
અરિહંત માટે અહંતુ શબ્દ પણ છે. પૂજાવાને યોગ્ય જે હોય તે અરિહંત. એટલે કે જેઓ ચોત્રીસ અતિશયોથી શોભતા હોય, દેવ-દેવેન્દ્રોથી પૂજાતા હોય. બાર ગુણોથી સહિત હોય. તે અરિહંતભગવંત કહેવાય. તેમણે આઠ કર્મોમાંથી
ચાર ઘાતકર્મોનો ક્ષય કર્યો હોય છે. પ્ર. આઠ કર્મો કયા કયા? ઘાતકર્મ એટલે શું? જ. સમગ્ર વિશ્વનું સંચાલન કર્મો કરે છે. જે જીવ જે કર્મો બાંધે, તે કર્મો તે જીવે જ
ભોગવવા પડે છે. તે કર્મોના કારણે દુઃખમય સંસારમાં જીવે રખડવું પડે છે. તે કર્મોનો નાશ કરવાથી મોક્ષની પ્રાપ્તિ થાય છે. આ કર્મો આઠ પ્રકારના છે. (૧) જ્ઞાનાવરણીય કર્મ (૨) દર્શનાવરણીય કર્મ (૩) વેદનીય કર્મ (૪) મોહનીય કર્મ
