________________
૪૦
સૂત્રોના રહસ્યો જોઈએ. જે આ પ્રમાણે કરે છે. તે શિષ્ય વગર ભણે ગુરુની કૃપાથી વિદ્યાનું બની જાય છે. શાસ્ત્રોનો પારગામી બને છે. કહ્યું છે
યસ્ય દેવે પરાભક્તિઃ યથા દેવે તથા ગરી,
તસ્યતે સકલા અર્થ: પ્રકાશને મહાત્મન:/ જે શિષ્યને ભગવાનના વિષયમાં જેવી ઉત્કૃષ્ટ ભક્તિ છે. તેવી જ ઉત્કૃષ્ટ ભક્તિ જો ગુરુના વિષયમાં પેદા થઈ જાય, તે મહાન શિધ્યને શાસ્ત્રના અતિ ગહન શબ્દોની પાછળ છુપાયેલા ગંભીર અર્થે સહજ રીતે સમજાવા લાગે !
અન્ય સ્થાને એમ જણાવેલ છે કે, “આ સંસારમાં વિષય-વાસનાનો ત્યાગ દુર્લભ જણાય છે. તત્ત્વનું દર્શન દુર્લભ કહેવાય છે. આત્માની સહજ અવસ્થાનો અનુભવ પણ દુર્લભ કહેવાય છે. પણ સબૂર ! તે બધું કોના માટે દુર્લભ છે ! જેને સદ્ગની કરૂણા (કૃપા પ્રાપ્ત થઈ નથી તેને. પણ ગુરુની કૃપાને પ્રાપ્ત કરનારા જીવ માટે તો આ બધું સાવ સુલભ છે.
દુર્લભો વિષયત્યાગઃ, દુર્લભં તત્ત્વદર્શનમ્ !
દુર્લભા સહજાવસ્થા:, સશુરો કરુણાં વિના / અજૈન શાસ્ત્રોમાં એક જગ્યાએ તો ગુરુભક્તિનો મહિમા બતાડતા બતાડતા ત્યાં સુધી કહ્યું છે કે, ગુરુકૃપા વિના મોક્ષ પણ પ્રાપ્ત થઈ શકતો નથી. તે શ્લોકમાં જણાવ્યું છે કે, “શું તમારે ધ્યાન ધરવું છે તો બીજા કોઈનું ધ્યાન ધરવાની જરૂર નથી, માત્ર ગુરુની મૂર્તિનું ધ્યાન ધરો. તમારે મંત્રજાપ કરવો હોય તો કોઈ મંત્ર શોધવા ક્યાં ય રખડવાની જરૂર નથી, ગુરુના મુખમાંથી જે વાક્ય નીકળે તે જ મહાન મંત્ર ! તમારે પૂજા કરવી હોય તો ગુરુના ચરણોની જ પૂજા કરો. અને મોક્ષ પ્રાપ્ત કરવો હોય તો આમ તેમ ફાંફા મારવાને બદલે માત્ર ગુરુની કૃપા જ મેળવી દો.
ધ્યાનમૂલં ગુરો મૂર્તિ, મંત્રમૂલં ગુરો વચઃ |
પૂજામૂલં ગુરો પાદો, મોક્ષમૂલં ગુરો કૃપા ! આવા મહાન ગુદેવો પ્રત્યે વારંવાર વિનય પ્રદર્શિત કરવા આ સૂત્રનો વારંવાર ઉપયોગ કરવો અત્યંત હિતકારી છે.
(૧) શાસ્ત્રીય નામ થોભવંદન સૂત્ર અથવા પંચાંગ પ્રણિપાત સૂત્ર. (૨) લોકપ્રસિદ્ધ નામ ખમાસમણ સૂત્ર (૩) વિષય : ખૂબ ટૂંકાણમાં પરમાત્મા તથા ગુરુભગવંતને વંદના. (૪) સુત્રનો સારાંશ : આપણા અત્યંત ઉપકારી પરમાત્મા તથા ગુભગવંતો
