________________
સ્થવિરાવલી
૧૫૩
પહોંચી વળવા માટે ખૂબ જહેમત ઉઠાવી છે. આ. પ્રદ્યુમ્નસૂરિ તે માટે પૂર્વદેશમાં ઘણી વાર પધાર્યા છે, મગધદેશમાં પણ વિચર્યાં છે. તેમણે સાતવાર સમ્મેતશિખરની યાત્રા કરી છે. તેમના ઉપદેશથી પૂર્વદેશમાં ૧૭ નવાં જિનાલયો બન્યાં હતાં, ઘણા જીર્ણોદ્ધારો થયા હતા, અને ૧૧ શાસ્ત્રભંડારો સ્થપાયા હતા.
આ અરસામાં જગતને એકાંત મિથ્યામાયા માનનાર અને અદ્વૈતમત પ્રવર્તક શંકરાચાર્ય થયા છે, વલભીનો ભંગ થયો છે, આ. સંભૂતિ, આ. શાંતિસૂરિ, આ. નન્નસૂરિ, આ. ઉદ્યોતન, આ. કૃષ્ણર્ષિ, આ. ધનેશ્વર, આ. બપ્પભષ્ટિ, આ. ગોવિંદ, આ. નન્ન વગેરે પ્રભાવક આચાર્યો થયા છે. રાજા શિવમૃગેશ, પ્રતિહાર રાજા વત્સરાજ, નાગાવલોક, ભોજ વગેરે જૈનધર્મપ્રેમી રાજાઓ થયા છે. જૈન દોશી ગોત્ર બન્યું છે, કરહેડા તીર્થ સ્થપાયું છે, અનેક જૈન ગ્રંથભંડારો સ્થપાયા છે.
શંકરાચાર્યે લીલા : બૌદ્ધધર્મનો ભારતવર્ષમાં હ્રાસ થવા લાગ્યો. વિક્રમની પાંચમી સદીમાં બૌદ્ધાચાર્યોએ આ. મહ્યસૂરિની સાથેના શાસ્ત્રાર્થમાં હાર પામી ધીમે ધીમે પશ્ચિમ ભારત છોડયું, વિક્રમની સાતમી સદીમાં દિગમ્બરાચાર્ય અકલંકસૂરિ સાથે શાસ્ત્રાર્થમાં હાર પામી દક્ષિણ ભારત છોડયું અને છેવટે વિક્રમની સદીમાં વિ.સં. ૭૮૮ થી ૮૨૦માં માયાવાદી અદ્વૈતમતસ્થાપક શંકરાચાર્યથી હાર ખાઈ ભારતવર્ષ છોડયું છે. બૌદ્ધાચાર્યો ત્યારે ભારત છોડી હંમેશને માટે બહારના દેશોમાં ચાલ્યા ગયા છે; અને ત્યાર પછી એક બે સદીમાં તો એના અનુયાયીઓ પણ બૌદ્ધધર્મને તજી બીજા ધર્મોમાં ભળી ગયા છે. શ્રીમાન શંકરાચાર્યે અદ્વૈતવાદનો સિદ્ધાંત સ્થાપી બ્રહ્મનો ઉપદેશ આપ્યો છે, જેમાં અનેકાંતવાદ અને ક્ષણિકવાદનો યુક્તિથી સમાવેશ કરેલ છે, તેથી જ કેટલાક વૈદિક વિદ્વાનો તેમને પ્રચ્છન્નબૌદ્ધ તરીકે ઓળખાવે છે.
તેમના ‘દિગ્વિજય’ ગ્રંથમાં સ્પષ્ટ લખ્યું છે કે-શંકરાચાર્યના અનુયાયીઓએ બૌદ્ધોને જીત્યા પછી બીજા ધર્મવાળાઓ ઉપર ઘણો અન્યાય
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
