Sindur Prakaran

Author(s): Purushottam Jain, Ravindra Jain
Publisher: Purshottam Jain, Ravindra Jain

Page 44

ਜਿਸ ਕੋਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀ ਸੰਪਤੀ ਹੋਣ ਤੇ ਵੀ ਪੈਸ ਪ੍ਰਤੀ ਮੂਰਛਾ (ਲਗਾਓ) ਹੈ, ਉਸ ਦਾ ਜੀਵਨ ਵਿੰਧਿਆਚਲ ਵਿਚ ਹਾਥੀ ਦੇ ਸ਼ੋਰ ਮਚਾਉਣ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ। ਜੋ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਦਰਖ਼ਤ ਦੀ ਸ਼ਾਖ ਤੋੜ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਧਨਵਾਨ ਵਸਤਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਮੋਹ ਕਾਰਨ ਬਾਲ ਹਾਥੀ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਵਿਚ ਜੋ ਵਿਘਨ ਉਤਪੰਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਉਹ ਹੀ ਕਲਹ (ਝਗੜਾ) ਹੈ। ਗਿੱਧ ਸ਼ਮਸ਼ਾਨ ਭੂਮੀ ਵਿਚ ਨਿਵਾਸ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰੋਧ ਦਾ ਨਿਵਾਸ ਪਰਿਗ੍ਰਹਿ ਹੈ। ਦੁੱਖ ਰੂਪੀ ਸੱਪ ਦਾ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨ ਇਹ ਧਨ ਹੀ ਹੈ। ਦਵੇਸ਼ ਰੂਪੀ ਚੋਰਾਂ ਦੇ ਆਜ਼ਾਦ ਘੁੰਮਣ ਲਈ ਪਰਿਗ੍ਰਹਿ ਰੂਪੀ ਰਾਤ ਹੈ। ਇਹ ਪਰਿਗ੍ਰਹਿ ਪੁੰਨ ਰੂਪੀ ਰਾਹ ਨੂੰ ਜਾਲਣ ਵਿਚ ਜੰਗਲ ਦੀ ਅੱਗ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਦਿਆ, ਖਿਮਾ, ਕੋਮਲਤਾ ਆਦਿ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਵਿਚ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਬੱਦਲਾਂ ਨੂੰ ਹਵਾ ਖ਼ਤਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਨਿਆਂ ਹੀ ਕਮਲ ਵਨ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰਨ ਵਿਚ ਪਰਿਗ੍ਰਹਿ ਪਾਲਾ (ਠੰਡ) ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਪਾਲਾ ਕਮਲਾਂ ਦਾ ਖ਼ਾਤਮਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਧਨ ਦਾ ਇੱਛੁਕ ਮਨੁੱਖ ਠੱਗੀ, ਬੇਇਮਾਨੀ ਨਾਲ ਧਨ ਦਾ ਇਕੱਠ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਨਹੀਂ।
(43)
ਇਹ ਪਰਿਗ੍ਰਹਿ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮੂਰਛਾ (ਲਗਾਉ) ਦਾ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਵਿਵੇਕ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਵੈਰਾਗ ਭਾਵ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਕਰਨ ਵਿਚ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਅਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪਰਿਗ੍ਰਹਿ ਅਸੰਤੋਸ਼ ਦਾ ਮਿੱਤਰ ਹੈ। ਮੋਹਨੀਆ ਕਰਮ ਦੀ ਮਿੱਥਿਆਤਵ (ਗਲਤ ਵਿਸ਼ਵਾਸ) ਦਰਸ਼ਨ ਮੋਹਨੀਆ ਤੇ ਚਾਰਿੱਤਰ ਮੋਹਨੀਆ ਕਰਮਾਂ ਦੇ ਆਰਾਮ ਕਰਨ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ। ਅਸ਼ੁੱਭ ਪਾਪ ਕਰਮਾਂ ਦੀ ਖਾਨ ਹੈ। ਦੁੱਖਾਂ ਦਾ ਇਹ ਪਰਿਗ੍ਰਹਿ ਆਰਤ ਤੇ ਰੋਦਰ ਧਿਆਨ ਦੇ ਖੇਡਣ ਵਿਆਕੁਲਤਾ (ਪੀੜਾਂ) ਦਾ ਸਮੁੰਦਰ ਹੈ। ਹੰਕਾਰ ਦਾ ਮੰਤਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਖਾਸ ਦੁੱਖਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਵੈਰ-ਵਿਰੋਧ ਦੇ ਖੇਡਣ ਦਾ ਮੈਦਾਨ ਹੈ।
ਦਾ ਬਾਗ ਹੈ।