Sindur Prakaran

Author(s): Purushottam Jain, Ravindra Jain
Publisher: Purshottam Jain, Ravindra Jain

Page 1

ਆ ਜਾਂਦਾ
. ਜੈਨ ਤੀਰਥੰਕਰ ਤੀਰੰਥੰਕਰ ਪਰਾ :
, ... ਲੇਖਕ : ਰਵਿੰਦਰ ਜੈਨ, ਪਰਸ਼ੋਤਮ ਜੈਨ . ਜੈਨ ਧਰਮ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਉੱਨਾ ਹੀ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ ਜਿੰਨਾ ਕਿ ਆਤਮਾ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ । ਜਿਵੇਂ ਆਤਮਾ ਅਨਾਦਿ ਹੈ ਇਸ ਪ੍ਰਕ ਰ ਜੈਨ ਧਰਮ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਅਨਾਦ ਹੈ ਜੈਨ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਅਨੁਸਾਰ ਸਮੁੱਚਾ ਜੀਵ ਚਾਰ ਗਤੀਆਂ ਵਿਚ ਘੁੰਮਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਗਤੀਆਂ ਹਨ । 1) ਮਨੁੱਖ 2) ਦੇਵਤਾ ) ਪਸ) ਨਾਂਰਕ । ਸੰਸਾਰੁ ਅਨਾਦ ਹੈ ਅਨੰਤ ਹੈ ਪਰ ਦਰਵੋ ਪਖ ਪਰਿਵਰਤਨਸ਼ੀਲ ਵੀ ਹੈ ਜੰਬੂਦੀਪ ਵਿਚ, ਭਰਤ ਖੰਡ ਨਾਂ ਦਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ, । ਜਥੇ 24 ਤੀਰਥੰਕਰ ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਜਨਮ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਹਿੰਸਾ, ਸੰਜਮ ਤਪ ਤੇ , ਅਨੇਕਾਂਤਵਾਦ ਦਾ ਰਾਹ ਵਿਖਾਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ । ਤੀਰਥਿਕਰ ਜੈਨ ਪਰੰਪਰਾ ਅਨੁਸਾਰ ਆਤਮਾ ਦੀ ਸਰਵਉੱਚ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਨਾਂ ਹੈ । ਤੀਰਥੰਕਰ ਕੋਈ ਅਵਤਾਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਆਤਮਾ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਇਸ ਤੋਂ ਅਗੇ ਕੋਈ ਹੱਦ ਨਹੀ · lਰਕਰ ਦੇਵਤੇ ਮਨੁਖਾ ਰਾਹੀਂ ਪੂਜੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਤੀ: ਬੰਕਰ ਪਿਛਲੇ ਜਨਮ ਦੀ ਕਮ ਏ ਸਦਕਾ : ਮਤੀ ਸਰੂਤ ਤੇ ਅਵਧੀ ਗਿਆਨ ਦੇ ਧਾਰਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ · ਇਹ ਹਮੇਸ' ਰਾਜ ਵੰਸ਼ ਵਿਚ ਜਨਮ ਲੈਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਬੰਕਰਾਂ ਦੀ ਮਾਤਾਵਾਂ ਜਨਮ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 14 ਸੁਪਨੇ ਵੇਖਦੀਆਂ ਹਨ । ਸਾਰੇ ਤੀਕਿਰ ਗੁਰੂ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਸਾਧੂ ਜਨ ਹਿਣ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਦੀਖਿਆ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਇਕ ਸਾਲ ਦਾਨ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ! ਦੇਖਿਆ ਸਮੇ ਇਨਾ ਤੀਰਥੰਕਰਾਂ ਨੂੰ ਚੰਥਾ ਮਨ : ਰੱਯਵ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ' ਹੈ । ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਮੁਖ ਗਿਆਨ ਕੇਵਲ ਗਿਆਨ ਹੈ, ਇਸ ਗਿਆਨ ਦੇ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਣ ਤੇ ਜਨਮ ਮਰਨ ਦਾ ਚੱਕਰ ਮਿਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਆਤਮਾ ਪ੍ਰਮਾਤਮ ਅਵਸਥਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਤੀਰਥੰਕਰ ' ਪਦ ਪਿਛਲੇ ਕਈ ਜਨਮਾਂ ਦੀ ਕਮਾਈ, ਦਾ ਫਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਡੀਬ 43 ਗ ਭ , ਜਨਮ, ਦੀਖੀਆ, ਕੇਵਲ ਗਿਆਨ ਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਮੇਂ ਦੇਵਤਾ ਆਉਂਦੇ ਹਨ । ਇਸ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਕਲਿਆਨਕ ਆ:ਦੇ ਹਨ ! ਇਨਾ ਦਾ ਵਰਣਨ ਜੈਨ ਥ ਕਲਪ ਤਰ ਵਿਚ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਆਖਿਆ ਹੈ ਕੇਵਲ , ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਣ ਤੋਂ ਵਾਅਦ ਤੀਰਥੰਕਰਾਂ ਦੇ · 35 ਅਤਿਸ਼ੇ , 8 ਪ੍ਰਤਿਹਾਰੇ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਤੀਰ ਬੰਕਰ ਦੀ ਧਰਮ ਸਭਾ ਸਪੋਰਨ ਅਖਵਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕੇਵਲ ਗਿਆਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਵਰਗ, ਕ੍ਰਿਤੀ ਦੇ ਜੀਵ ਜੰਤੂ ਤੀਰਥੰਕਰਾਂ ਦੀ ਧਰਮ ਸਭਾ ਵਿਚ ਬੈਠਕੇ ਤੀਰਥੰਕਰ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਲੋਕ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਨਦੇ ਹਨ । ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿਚ ਤੀਰਥੰਕਰ ਲੋਕ ਭਾਸ਼ਾ ਪ੍ਰਤ ਵਿਚ ਉਪਦੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ: 1. ਕੇਵਲ ਗਿਆਨ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਕਾਰਣ ਹਰ ਜੀਵ ਅਸਾਨੀ ਨਾਲ ਅਪਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਸਾਰਾ ਉਪਦੇਸ: ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਦੇ ਹਨ ਭਰਤ ਖੰਡ (ਭਾਰਤ) ਵਿਚ ਅਜਕਲ ਤੀਰਥੰਕਰ ਪਰਾਂ ਕਾਫੀ ਸਮੇਂ ਲਈ ਬੰਦ ਹੈ । ਪਰ ਕ ਲ ਤੇ ਤੀਸਰੇ ਤੇ ਚੌਥੇ ਭਾਗ ਵਿਚ ਤਰਥ ਬਰ ਜਨਮ ਲੈਂਦੇ ਹਨ । ਧਰਤੀ ਦੇ ਕਈ ਹਿਸੇ ਹੁਣ ਵੀ ਅਜੇਹੇ ਹਨ । 'ਜਿਓ 20 fਹਮਾਨ ਬੰਕਰ ਘੁੰਮ ਰਹੇ ਹਨ । ਇਸ ਹਸੇ ਨੂੰ ਮਹਾਵਿਦੇਹ ਆਖਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਭ 'ਕੋਈ ਖਾਸ ਗਿਆਨੀ ਧਿਮਾਨੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਭਾਵ ਇਥੇ ਯੁੱਖਨ ਵਾਲੇ ਤੀਰਥੰਕਰ ਦਾ fਧਅਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਆਮ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਪਹੁੰਚਨਾ ਅਸੰਭਵ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਤੀਰਥੰਕਰ ਪਰੰਪਰਾ ਅਨਾਦਿ ਅਤੇ ਅਖੰਡ ਹੈ । ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਘਟੋ ਘਟ 4 ਅਤੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ 170 ਤੀਰਥੰਕਰ ਜਨਮ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਨ । ਤੀਰਥੰਕਰ ਧਰਮ ਰੂਪੀ