Sindur Prakaran

Author(s): Purushottam Jain, Ravindra Jain
Publisher: Purshottam Jain, Ravindra Jain

Page 47

ਕਰੋਧ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਯਸ਼ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰਾਹੂ ਚੰਦਰਮਾ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਇਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਆਤਮਾ ਦੇ ਸੁਭਾਵਿਕ ਗੁਣਾਂ (ਗਿਆਨ) ਦਾ ਕਰੋਧ ਨਾਸ਼ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਕਾਸ਼ ਤੇ ਜਦ ਕਾਲੇ ਬੱਦਲ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਤਦ ਹਵਾ ਦੇ ਚੱਲਣ ਨਾਲ ਬੱਦਲ ਉੱਥੇ ਹੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕਰੋਧ ਦੁੱਖਾਂ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਗਰਮੀ ਪਿਆਸ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਤੇ ਇੱਛਾ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰੋਧ ਦੀ ਅੱਗ ਵਧਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਦੇ ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਕੀਤਾ ਦਿਆ ਆਦਿ ਗੁਣਾਂ ਵਾਲੇ ਧਰਮ ਦਾ ਖ਼ਾਤਮਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਜਾਣ ਕੇ ਕਰੋਧ ਦਾ ਤਿਆਗ ਹੀ ਉਚਿਤ ਧਰਮ ਹੈ।
(49) ਅਭਿਮਾਨ ਤਿਆਗ ਦਾ ਫਲ
| ਮਾਨ ਸ਼ਾਇ ਵੀ ਇਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਪਰਬਤ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਕੰਮ ਹੈ। ਮਾਨ ਕਾਰਨ ਹਿਣ ਕਰਨਯੋਗ ਧਰਮ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਇਹ ਗੁਣ ਮਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਮਾਨ, ਕਰੋਧ ਰੂਪੀ ਜੰਗਲ ਵੀ ਅੱਗ ਵਿਚ ਫਸਾ ਕੇ ਸਾਰੇ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਜੰਗਲ ਦੀ ਅੱਗ ਹਰੇ ਭਰੇ ਜੰਗਲਾਂ ਦਾ ਖ਼ਾਤਮਾ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਤਦ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧੂੰਆਂ ਉਠਦਾ ਹੈ।
| ਹੰਕਾਰ ਰੂਪੀ ਪਰਬਤ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੈ। ਇਹ ਪਰਬਤ ਕਸ਼ਟ ਰੂਪੀ ਨਦੀ ਨਾਲਿਆਂ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਾਰਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਦੀਆਂ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੈ। ਇਹ ਮਾਨ ਰੂਪੀ ਪਰਬਤ ਕਰੋਧ ਰੂਪੀ ਜੰਗਲ ਦੀ ਅੱਗ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਤਾਂ ਹਿੰਸਾ ਆਦਿ ਪਾਪ ਅਤੇ ਬੁਰੀ ਬੁੱਧੀ ਰੂਪੀ ਧੂੰਆ ਉਠਦਾ ਹੈ। ਮਾਨ ਕਸ਼ਾਇ ਕਾਰਨ ਵਿਨੈ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਖ਼ਾਤਮਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਮਾਨ ਛੱਡ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।