Shravak Bhoomi

Author(s): Karunesha Shukla
Publisher: Kashi Prasad Jayaswal Research Institute

Page 565

चतुर्थ योगस्थानम् .. 459 (ज्ञि) समापत्तिनिरोधसमापत्तिश्च । तत्रासंज्ञासमापत्ति'[] संज्ञाविमुखेन मनस्कारेण पृथग्जन एव समापद्यते, निरोधसमापत्ति पुनरार्य एव।
तत्र द्वाभ्यां मनस्काराभ्यामनयोः समापत्त्योः समापत्तिप्रवेशो भवति । तद्यथा सं[6]ज्ञाविमुखेन मनस्कारेणासंज्ञा (ज्ञि) समापत्तेः, नैवसंज्ञानासंज्ञोच्चलितेनालम्बनसन्निरुद्धेन च मनस्कारेण निरोधसमापत्तेः []
(contd. from p: 458)
kinds of Samāpatti, see Psm., pp. 103-6; Y. S. with
Bhasya, I.42-6. 1. see Asm., p. 10 : असंजिसमापत्तिः कतमा। कृत्स्नवीतरागस्योपर्यवीतरा
गस्य निस्सरणसंज्ञापूर्वकेण मनसिकारेणास्थावराणां चित्तचैतसिकानां धर्माणां निरोधे असंज्ञिसमापत्तिरिति प्रज्ञप्तिः; cp. Adv., p.92 : शुभासंज्ञिसमापत्तिानेऽन्त्ये चित्तरोधिनी। निःसृतीच्छाप्रवृत्तित्वात् नार्यस्य आप्या प्रयोगतः । (V. S. 135); cp. AK, II.42; KVA, XV.7-10; Ada., p. 130: जन्ममरणनिविण्णस्य निर्वाणसंज्ञस्य चतुर्थध्यानबले भूयोऽल्पशश्चित्तचतसिक
धर्मनिरोध उच्यते आसंशिकसमापत्तिः । 2. Asm., pp. 10-1 : निरोधसमापत्तिः कतमा । आकिञ्चन्यातनवीतरागस्य
भवाग्रादुच्चलितस्य शान्तविहारसंज्ञापूर्वकेण मनसिकारेणास्थावराणां चित्तचतसिकानां धर्माणां निरोधे निरोधसमापत्तिरिति प्रज्ञप्तिः ।; cp. Ada., op. cit. : प्रयत्नखेदपरिनिविण्णस्य विरामसंज्ञस्य नैवसंज्ञानासंज्ञायतनसमापत्तिबले भूयोऽल्पशश्चित्तचैतसिकधर्मनिरोधः उच्यते निरोधसमापत्तिः; cp. Adv., Vs. 136, p. 93 :
निरोधाख्या तु विज्ञेया विजिहीर्षोर्भवाग्रजा।
शुभार्यस्य प्रयोगाप्या द्विवेद्याऽनियता मता ॥ AK, II.43; Vsm., XIII.18 : तत्थ का निरोधसमापत्ती ति ? या अनुपुब्बनिरोधेन चित्तचेतसिकानं धम्मानं अप्पवत्ति ।; see also, XXIII. 16-7, 19-52.