________________
૩૭
જેને અને ગોહેલેનું જોડાણ. ઔરંગઝેબ કે જે દક્ષિણને સુબેદાર હતો. તેણે પોતાના ભાઈ મુરાદ કે જે ગુજરાતને સુબો હતો તેને ઉશ્કેરી ગાદી હાથમાં લીધી, મુરાદને આ પ્રસંગે શાંતિદાસના પુત્ર લફિમચંદ શેઠ તરફથી સાડાપાંચ લાખ રૂા. ધીરવામાં આવ્યા હતા. જે તેમણે માર્ગમાં ઉજનના વિજય પ્રસંગે જ પ્રાંતની ઉપજમાંથી પહોંચતા કર્યા. એટલું જ નહિ પણ સુલતાનપદે આવતાં તુર્ત શ્રી પાલીતાણું પરગણાની ઉઘરાત કબજા ભોગવટાને પરવાનો તાજો કરી દીધો.
ઔરંગજેબે મુરાદને ગાદી અપાવવાને સાથે લીધો હતોપરંતુ અંદરખાને તેને પોતાને ગાદી જોઇતી હતી તેથી બીજા વર્ષે મુરાદને મારી ઔરંગજેબ ગાદીએ આવ્યો. જ્યારે તેણે પણ પહેલીજ તકે શ્રી શત્રુંજય તીર્થ અર્થે અર્પણ થયેલ પાલીતાણા પરગણા માટે શાંતિદાસ શેઠને કબજે ભેગવટો તાજો કરનારી સનંદ આપી હતી.' જેને અને ગેહેલેનું જોડાણ
ગોહેલ બેંઘણજીએ એકવીશ વર્ષ (ઈ. ૧૬૪૦) માં ગારીયાધાર પુનઃ પ્રાપ્ત કરવા પછી ગારીયાધારની ગાદીયે અનુક્રમે અરજણજીખાંધાજી–સવાજી તથા સરતાનજી આવી જવા બાદ ખાંધાજી (ત્રીજા) થયા. ત્યાં સુધીમાં સવાજી ગેહલને કાઠીઓએ સતાવવા સિવાય ગેહલો ગારીઆધાર સાચવી રહ્યા હતા.
ખાધાજીની શરૂઆતમાં ઔરંગજેબના અત્યાચારથી મુગલાઈની પડતીને પાયે નંખાઈ ચુક્યો હતે. એ તકને લાભ લઈને સેરઠમાં પોરબંદર, મોરબી, ધ્રાંગધ્રા, શહેર વગેરે રાજ્યએ મરાઠાને ખંડણી આપવાની બંધ કરી, તથા આખા પ્રાંતમાં પાછી
૧. એલફીનસ્ટન જણાવે છે કે, મુરાદના બળથી ઉજ્જનની જીત થતાં (૧૭૬૮) જમાદળ આખરે મુરાદની સત્તા મુકરર થઈ હતી. તે પછી ઔરંગજેએ તેને પડખે રાખી પિતાના બીજા બે ભાઈ દારા તથા સુજાને માર્યા બાદ મુરાદને કેદ કર્યો હતો. એટલે આ મોગલ રાજ્યમાં તોફાનને કાળ હ; છતાં -મુરાદે શાંતિદાસ શેઠને તા. ૨૯ મી રમજાને આપેલી સનંદ સંભવિત છે.
૨. દરેક અસલ સનદ શેઠ આણંદજી કલ્યાણજીની પેઢીમાં છે. અને તેને બંગાળ તથા કાઠિયાવાડના ન્યાયાધિકારીઓએ ખરા પુરાવા તરીકે મંજુર રાખેલ છે.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
