________________
સને ૧૮૯ માં તે વખતના ઢાકાર કાંધાજી પાતાની જાગીરના વહીવટ કરવાને અશક્ત હાવાથી પેાતાના તાલુકા શ્રાવક કામના એક મેમર, અમદાવાદના અગ્રગણ્ય શેઠ અને હાલમાં શેઠ પ્રેમાભાઈ હેમાભાઇના નામથી ચલાવવામાં આવતી પેઢીના તે વખતના મુખ્ય શેઠ વખતચ ંદને ઇારે આપ્યા હતા. વખતચ ંદ પાસે ઇજારા ૧૮૪૩ સુધી એ હપ્તે રહ્યો, જ્યારે હાલના રાજાના પિતા નાંઘણજી ગાદી ઉપર હતા. વખતચ ંદ દર વર્ષે આશરે રૂા. ૪૭,૦૦૦) આપતા. તેમણે ગીરાખતથી કેટલાક મૂળ ગરાશીયાના હક્કને ખો મેળળ્યે અને આવી રીતે તાલુકામાં મુળ સત્તાધારી થયા અને પેાતાની ઈચ્છા પ્રમાણે વર્તન ચલાવી શકતા અને ચલાવતા. હવે આ ઈજારા રદ કરી ઢાકારે પાતે તાલુકાની વ્યવસ્થા હાથમાં લીધાથી શ્રાવકામાં અગ્રેસર ગણાતા વખતચંદ શેઠની પેઢીને દુ:ખકારક બનાવ બન્યા. કારણ કે તેની સરતા મુજબ તેઓને પુષ્કળ નફા હતા, અને આ નુકશાનીને લઇનેજ ઠાકેાર તરફ્ અને તેમાં ખાસ કરીને હાલના રાજા કે જેમણે બુદ્ધિ અને સામાન્ય સુવ્યવસ્થાથી ઉપજ રૂા. ૩) લાખ સુધી વધારી, તેથી ઠાકાર તરફ તેમને બહુજ ઉડુ વેર શરૂ થયું. જ્યારે શ્રાવકે આવી રીતે પેાતાની નુકશાની ઉપર વિચાર કરે છે, ત્યારે બીજી બાજુ પેાતાની સીલ્કત ઉપર તાગડધીન્ના કરેલ શખ્સા તરીકે અને તેમની ગાદી વખતે જે પૈસા પેાતાની ટ્રેઝરીમાં આવત તેના ઉપભાક્તા તરીકે ઠાકેાર તેને જુએ છે.
આ સ્થીતિના પરીણામેાને અત્યારે પણ વળગી રહેલા જણાય છે. જે હૃદમાં શત્રુજયના ડુંગર આવી જાય છે અને જેને અંગે ઘણા ઘણા ન્હાના ઝગડા ઉભા થવા પામ્યા છે તે હદ ઉપર દરબારને સ'પૂર્ણ અધિકાર છે એમ હિંદી પ્રધાને સ્પષ્ટપણે જણાવેલું છે; છતાં જૈને તેના સ્વીકાર કરવાની ના પાડે છે. જ્યાંસુધી જૈનો તે હુકમે। માન્ય કરવાની ના પાડશે અને તેઓ હાલ કરે છે તેમ હીંદી સરકાર અને હીંદી પ્રધાનને તેમાં ફેરફાર કરવા અરજીઓ કરે છે ત્યાંસુધી પેાતાની પ્રતિષ્ઠા જાળવવા દરબારે જેનેાનું કૃત્ય ગમે તેવુ નાનુ હાય છતાં તે તેમને મુંબઈ સરકારે અને હીંદી પ્રધાને આપેલી
( ૧૩ )
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
