________________
દીવાની હકુમત ધરાવે છે. અરજદારને કોઈ પણ વ્યક્તિ કે જના સમૂહથી વિશેષ રાજ્યસત્તાને અનાદર કરવાને જરા પણ હક નથી. જે તેમને ન્યાય આપવામાં ન આવે તો સાર્વભૌમ સત્તા તરીકે સ્ત્રીતેશ સરકાર તેમનામાં રહેલ રાજ્ય દ્વારા દેખરેખના અધિકારની રૂએ વચમાં આવી ઠાકોર સાહેબને સલાહ આપી શકે. પણ જ્યાં સુધી આવું ન બને ત્યાં સુધી સરકારની દખલગીરીનું કાંઈ પણ કારણ નથી. પ૦ વર્ષ પહેલાં ૧૮૭૭ માં અતિશય તકરારને લીધે બ્રીટીશ સરકારને વચમાં આવવું પડયું હતું, એટલે અત્યારે પણ જ્યારે સંજોગે તદન બદલાઈ ગયા છે અને આવી બાબતમાં બ્રીટીશ સરકારની રાજ્યકારી પદ્ધત્તિની સ્પષ્ટ રીતે હદ બાંધવામાં આવી છે ત્યારે ફરીથી એવી દરમ્યાનગીરી કરવાને કોઈ કારણ નથી. તેથી અમારે એવો અભિપ્રાય થાય છે કે અરજી કાઢી નાખવી જોઈએ.”
આ સંદેશમાં મુંબઈ સરકારે જે વિચારે દર્શાવ્યા હતા તે હીંદી પ્રધાને સ્વીકારેલા છે. એ વિચારો પરથી ખુલ્લી રીતે દેખાય છે કે અગાઉ વચ્ચે પડવા દેવામાં આવ્યા તે પરથી કાંઈ જેનોને હાલની ફેરવાયેલી સ્થીતિમાં અને ભવિષ્યમાં વચ્ચે પડવાને હકક મળી જતે નથી. અલબત, જ્યાં જ્યાં ગંભીર જુલમ કે અવ્યવસ્થા લાગે ત્યાં ત્યાં સર્વોપરી સત્તાની દરમિયાનગીરી ભાગવાનો દરેક બ્રીટીશ રૈયતને હકક છે, પરંતુ દરેક કેસમાં વચ્ચે પડતી વખતે તેના ગુણદોષ ઉપરથી નિર્ણય થવો જોઈએ. પણ અગાઉ કઈ વખતે હાલ કરતાં જુદા સંજોગો વચ્ચે તે હક્ક સ્વીકારવામાં આવેલ હોય તે તેથી કઈ એમ કરતું નથી કે તેવા હકની માગણી પાછી થઈ શકે. - કાઠીયાવાડમાં એવો ચાલ છે કે રાજ્ય દ્વારા તપાસોને નિયમીત કેસો તરીકે ગણવા અને તેના ચુકાદાઓ અને હુકમનામાં આપવાં. આવા ચાલને લીધે બેશક ગુંચવાડો ઉભું થયે છે. જ્યારે હાલની રીતિ અને ચાલ મુજબ ખરેખરે અર્થ તે એમ છે કે કાઠીયાવાડના કોઈ રાજકત્તના ચુકાદાથી જ્યારે સર્વોપરી સત્તા જુદી પડે અને વચ્ચે પડવાના કામને વ્યાજબી વિચારે ત્યારે તેવી સર્વોપરી સત્તા તે રાજકર્તાને તેના ચુકાદામાં ઘટતે ફેરફાર કરવાને સલાહ આપે છે. જો કે રાજકર્તા સર્વોપરી સત્તાના કહેવા મુજબ વર્તે છે
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
