Book Title: Shantinath Mahakavyam Part 01
Author(s): Vijaydarshansuri
Publisher: Nemidarshan Gyanshala
View full book text
________________ [ 226 ] व्याख्या-तमः अन्धकारः / अपि. कथञ्चित-केनापि प्रकारेण / तथा प्रसृतम्-विस्तृतम् / यथा हंसः-प्रभाधीशः, सूर्यः / अपि दृश्य:-अवलोकनीयः / न अजनिष्ट-जातः, गाढ़ेन तमसा प्रभाधीशोऽपि सूर्यः अदृश्यतां गतः, अन्योऽदृश्यतां गतः इति किं वक्तव्यमिति भावः / ततः हि, भासां-तेजसाम् / अमावः तमः-इति / कणादेन-तदाख्यमुनिना / प्रोक्तं-कथितम् / कथञ्चित-पूर्वोक्तहेतुना / युक्तं-युक्तिसङ्गतम् / यदि हि भासामभावस्तमो न स्यात्तर्हि कथं तमसि सूर्यस्यादृश्यता सङ्गच्छेतेति भावः / / 90 // अथ मंगलकुम्भप्रवृत्तिमाह-विलोक्येतिविलोक्य सोऽथ ज्वलनज्वलन्त, न्यग्रोधभूमीरहमुत्तरेण / हृष्यत्तनुः शीतविकम्पमानोऽवतीर्य तस्मात्तमियाय देशम् // 11 // व्याख्या-अथ स:-मङ्गलकुम्भः / उत्तरेण-उत्तरभागेन / ज्वलनज्वलन्तं-ज्वलनेन अग्निना 'ज्वलनशिखिनौ' इति हैमः / ज्वलन्तं प्रकाशमानं / न्यग्रोधभूमीरुहं विलोक्य-वटवृक्षमवलोक्य "न्यप्रोधस्तुबहुपात् स्याद् वटः” इति हैमः / हृष्यत्तनु:-वह्निना शीतं निवारयिष्यामीत्येवमानन्दितगात्रः / शीतविकम्पमान:-शीतेन तुषारेण विशेषेण कम्पशीलः / तस्मात-वटात् / अवतीर्य-नीचैरागत्य / तं-ज्वलनज्वलन्तं / देशं-स्थानम् / इयाय // 11 // स स्थानपालैर्बहु तप्यमानः, शीर्षे प्रहारैरभिताडितश्च / एकेन तन्मन्त्रिवचो विचिन्त्याऽपसार्य तेभ्यो विजनेऽथ निन्ये // 92 // ____ व्याख्या-स्थानपालैः तत्स्थानरक्षकैः / बहु-अत्यन्तम् / तप्यमानः-कदर्थ्यमानः, चौरादिबुद्धथा। प्रहारैः-लगुडादिभिः / शीर्षे- मस्तके / अभिताड़ित:-आहतश्च / स:-मङ्गलकुम्भः / एकेन-अन्यतमेन, केनचित्पुरुषेण / तत-पूर्वसूचितं / मन्त्रिवचः, विचिन्त्य-स्मृत्वा / तेभ्यः-स्थानपालेभ्यः / अपसार्यदूरीकृत्य / अथ-पश्चात् / विजने-एकान्ते / निन्ये-नीतः, रहस्यभङ्गो माभूदिति भियेतिभावः // 92 / / अथ सचिवाय तस्य समर्पणमाह-क्षणमितिक्षणं कृशानावकृशाशयस्तं, स तापयित्वा सचिवाय मछु / समर्पयामास कुमाररूपं, कुमारमालोक्य मुदेऽदित स्वम् // 13 // ___ व्याख्या-सः, अकृशाशयः-उदारः, स्थानपालः / तं-मंगलकुम्भं / क्षणं, कृशानौ-अग्नौ / तापयित्वा-उष्णतामापाद्य, शीतनिवारणार्थमिति भावः / म क्षु-शीघ्रमेव / सचिवाय, समर्पयामास

Page Navigation
1 ... 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282