Book Title: Shantinath Mahakavyam Part 01
Author(s): Vijaydarshansuri
Publisher: Nemidarshan Gyanshala
View full book text
________________ [ 229 ] कलव-लान्छनम् , 'कलङ्काको लाञ्छनश्चे' त्यमरः / अनुचितवचनं हि कुलं दूषयतोतिभावः / रचयत्सम्पादयद् / वचः-वचनं / किमुक्तम्-नैवं वक्तव्यम् सता इत्प्रर्थः // 19 // तद्वचसः युक्तिमुक्तत्वमेव दर्शयति-को नामेतिको नाम तत्कर्म विनिर्मिमीते, भूतं न यत् क्वापि न भावि यच्च / सचेतनः कः परिणीय कन्यां, प्रदातुमीहां तनुतां परस्मै // 10 // व्याख्या-कः, नाम-जनः / तत् , कर्म-कार्य / विनिर्मिमीते-करोति, किमित्याह-यत्-कर्म / कापि भृतं-वृत्तं / न, यच्च-कर्म / भावि-भविष्यत् / न-किं न तथा इत्याह / कः सचेतन:-बुद्धिमान् | कन्या, परिणीय-विवाह / परस्मै-अन्यस्मै / प्रदातुम् , ईहाम्-अभिलाषाम् / तनुतां-करोतु, न कोऽपि इत्यर्थः / एवञ्च न भूतं नाऽपि भावि न च वर्तमानमिति कालत्रयेऽप्यसम्भवद्वचोऽयुक्तमेवेति मयाऽनादरणीयमेवेतिभावः // 10 // ___ अथ तच्छुत्वा मन्त्रिचेष्टामाह-तद्वाचमितितद्वाचमन्तर्विनिवेश्य मन्त्री, च्छेत्स्यामि मूर्धानमिति ब्रुवाणः / पाणौ कृपाणं कलयन स पापात् , कृपापरैः प्राहरिकैर्यवारि // 101 // व्याख्या-सः, मन्त्री, तस्य-मङ्गलकुम्भस्य / वाचम्-वचनम् / अन्तर्विनिवेश्य-अवधार्य / मूर्धानम्-तव मस्तकं / च्छेत्स्यामि, इति-इत्थं / अवाण:-कथयन् / पाणौ-हस्ते / कृपाणम्-खड्गं / / कलयन्-धारयन् / कृपापरैः-दयालुभिः / प्राहरिकैः-रक्षापुरुषैः / पापात्-बालवधरूपापकृत्यात् / न्यवारि-निषिद्धः // 101 / / नन्वत्रैवं भवतीति चेत्तत्राह-देशे त्वदीयेतिदेशे त्वदीये यदि वा कुलेऽस्मिन् , प्रवृत्तिरेषा न तथापि मेऽहो / आयुष्मिकं वैहिकमीहमानः, समाचरेत् कः प्रतिषिद्धमर्थम् // 102 // व्याख्या-अस्मिन् देशे यदि वा त्वदीये कुले एपा-विवाह्य परस्मै कन्या प्रदानरूपा / प्रवृत्तिःव्यवहारः / तथापि तथा सत्यपि / मे-मम / न अर्हा-युक्ता, मदीये देशे कुले वा तथा व्यवहाराऽभावादिति भावः / आमुष्मिक-पारलौकिकशुभम् / ऐहिकम्-इहलोकशुभम् / वा ईहमान:-अभिलषन् , एतेन तथा प्रवृत्तिः आयुष्मिकैहिकयोर्दू षिकेति सूच्यते / क:-जनः / प्रतिषिद्धम्-लोकशास्त्रादिगर्हितम् /

Page Navigation
1 ... 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282