Book Title: Shantinath Mahakavyam Part 01
Author(s): Vijaydarshansuri
Publisher: Nemidarshan Gyanshala
View full book text
________________ [ 242 ] मनुष्यधर्मा, स:-प्रसिद्धः / कुबेर:-यक्षराज एव, नान्यः, अन्यस्तु सर्वो देवधर्मवेत्यर्थः / “मनुष्यधर्मा धनदो राजराजो धनाधिपः" इत्यमरः / पुनः, काण:-एकाक्षः / एक:-केवलं / भार्गवः-शुक्रः / एव-नान्यः / काम-निश्चयेन / प्रतीत:-प्रसिद्धः, तस्यां नगर्याम् अन्धः पङ्गुः काण: पामरश्च कोऽपि नासीदिति भावः / अत्र अप्रश्नतोऽपि धृतराष्ट्रादेरन्यस्यान्धादेर्व्यवच्छेद इति परिसंख्यालङ्कारः / तल्लक्षणं यथा-"प्रश्नादप्रश्नतो वापि, कथिताद्वस्तुनो भवेत् / नागन्यव्यपोहश्चे-च्छाब्द आर्थोऽथवा तदा // "परिसंख्या" अत्र चार्थः अन्यस्यान्धादेर्व्यवच्छेदः // 140 // अथ तं दृष्ट्वा पित्रोर्मोदमाह-समागतमितिसमागतं तं पितरौ समीक्ष्य, प्रमोदमासेदतुरञ्जसापि / गाढ समालिंग्य चुचुम्बतुस्त-च्छिरोऽम्बुजं षट्पददम्पतीव // 141 // व्याख्या-पितरौ-माता-पितरौ / तं-मङ्गलकुम्भं / समागतं, समीक्ष्य, अन्जसा-शीघ्रमेव / प्रमोद-प्रहर्षम् / आसेदतुः-प्रापतुः / तथा गाढं समालिंग्य, तच्छिरोऽम्बुजं-तस्य मङ्गलकुम्भस्य शिरः मस्तकमेवाम्बुजं तत् / षट्पददम्पती-षट्पदौ भ्रमरौ च तौ दम्पती जायापती च तौ / व-इव, 'व वायथा-तथेवैवं साम्ये' इत्यमरः / नत्विवशब्दोऽत्र तथा सति दम्पतीशब्दस्य द्विवचनान्तत्वेनासन्ध्यापत्त्या वृत्तभङ्गापत्तेः / चुचुम्बतुरपि-पित्रोः पुत्रपरिचुम्बनं स्नेहाव स्वाभाविकमिति भावः / / 141 // अथ तयोर्हांदुत्सवकरणमाह--महामहमितिमहामहं जन्मदिने तदीयं, (ये) यं चक्रतुस्तौ सुतरां प्रहृष्टौ / तस्यागमे तं विहितावशिष्ट-मिवादधाते स्म ततोऽप्यनल्पम् // 142 // व्याख्या--सुतरां-पुत्रागमेनात्यन्तं / प्रहृष्टी, तौ-मातापितरौ / तदीये-मङ्गलकुम्भस्य / जन्मदिने, यं, महामह-महोत्सवं, 'मह उद्धव उत्सव' इत्यमरः / चक्रतुः, तस्य, आगमे-आगमने सति / विहितावशिष्टं-विहिताव कृतादवशिष्टं शेषीभूतमिव / तत:-कृतादपि / अनन्यम्-अधिकं / तंमहोत्सवं / विदधाते-कुरुतः, स्म / एतेन महान् प्रहर्षः सूच्यते // 14 //

Page Navigation
1 ... 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282