________________ એવી રીતે ભગવાને જોયેલું મૃત્યુ સંબંધી દષ્ટિ, વાસ્તવિકતામાં તો પરલોકના સુયોગ્ય આયોજન દ્વારા, પરંપરાએ પરલોકના લક્ષ્યવાળું, મોક્ષ માટેનું લક્ષ્ય જ છે. મૃત્યુનું મૃત્યુ એટલે મોક્ષ. મૃત્યુનું મૃત્યુ નહિ થાય, ત્યાં સુધી જીવ ક્યારે પણ સંપૂર્ણપણે સુખી નહીં થઈ શકે, કારણ કે મૃત્યુ થશે તો જન્મ પણ થશે અને આ વિષ ચક્ર ચાલ્યા જ કરશે. આપણા મોત પણ એવા છે કે જેની પાછળ જન્મ રહેલો છે. લોકમાં પણ તમે બોલો છો ને? “હમકો ભી ગમને મારા, તુમકો ભી ગમને મારા, હમ સબકો ગમને મારા, ઈસ ગમકો માર ડાલો.” એમ મૃત્યુએ જ આપણને સહુને ખૂબ જ હેરાન કર્યા છે; માટે આવા મૃત્યુનું જ અંતિમ મહામૃત્યુ કરવા માટે, ભગવાને ધર્મતીર્થની સ્થાપના કરી છે. મહાપુરુષોએ ભગવાનોના ઉત્તમ વચનોને, ગુજરાતી ભાષામાં પણ સ્તવન, સક્ઝાય દ્વારા સમજાવ્યા છે. આપણે પણ એક સઝાય દ્વારા એ વચનોને સમજવા પ્રયત્ન કરીએ. “ઊંચા તે મંદિર માળીયાં, સોડ વાળીને સૂતો; કાઢો કાઢો રે એને સહુ કહે, જાણે જભ્યો જ નહોતો. (1) એક રે દિવસ એવો આવશે, મન સબળોજી સાલે; મંત્રી મળ્યા સવિ કારમા, તેનું કાંઈ નવ ચાલે.” (2) ઉપરોક્ત કાવ્ય પંક્તિઓમાં, સજઝાયકાર ઉપાધ્યાય ભગવંત શ્રી ઉદયરત્ન મહારાજા સમજાવે છે કે રાજા મરણ પામ્યો છે! તેના ઊંચા ઊંચા ગગનચુંબી બહુમાળી ભવ્ય રાજમહેલમાં અનેક ઝરૂખાઓ સમાવિષ્ટ છે, એવા ભવ્ય - આલિશાન રાજમહેલનો માલિક જ્યારે દહન કાનાં - - - 6 - - સારાંશ (મૃત્યુ))
