________________
મહાવીરનગર આંતરરાષ્ટ્રીય કેન્દ્ર
પૂર્વભૂમિકાઃ
મુનિશ્રી સંતબાલજીની વિચારસરણી ખૂબજ માંગલ્યકારક અને પ્રગતિશીલ છે. ગ્રામ વિસ્તાર માટેની પ્રવૃત્તિઓનું ગુંદીથી સંચાલન થતું હતું. શહેરી વિસ્તારની અને વિશેષ તો દેશના જુદા જુદા ભાગની પ્રવૃત્તિઓનું સંકલન કરીહવે તે બધીને આંતરરાષ્ટ્રીય ક્ષિતિજ પર યોજવાની રજૂ કરવાની તેમની ભાવના હતી.
વિશ્વવાત્સલ્ય પ્રાયોગિક સંઘે વિવિધ પ્રવૃત્તિઓ હાથ ધરી હતી જ અને શહેરી વિસ્તારમાં તેનું કાર્યક્ષેત્ર વિસ્તૃત થતું જતું હતું. પરંતુ એ બધી પ્રવૃત્તિઓની એક સ્થળેથી સંચાલન થાય તો વિશેષ સરળતા રહે, કાર્ય વધુ સ્વરૂપ મળે એ આશયથી આવું કોઈ કેન્દ્ર આવશ્યક હતું.
ઉપરાંત પૂ. સંતબાલજીની ઇચ્છા વિહારયાત્રાને બદલે એક સ્થાને સ્થિરવાસ કરવાની પણ હતી, પરંતુ સ્થિરવાસ માત્ર આરામ કરવા માટે કે કાર્યક્ષેત્રને સીમિત કરવા માટે ન હતો, જીવનભરની સાધનાનો, સેવાનો વધુ અસરકારક લાભ સહુ કોઈને પ્રાપ્ત થાય એ આશયવાળો હતો.
સંતબાલજી - જીવનકવન અને પ્રેરક પ્રસંગો
તેઓશ્રીએ લખ્યું કે, “દીક્ષાને ચાલીસ વર્ષ પૂરા થાય ત્યાર પછી સ્થિરવાસની દૃષ્ટિએ ન છૂટકે આટલામાં ફરાશે.” તેથી તેઓએ ૧૯૬૮ નું ચાતુર્માસ ચિંચણમાં અને ઈ.સ. ૧૯૬૯નું ચાતુર્માસ વાનગાંવ (મહારાષ્ટ્ર) માં કર્યું. ૧૯૬૮ માં પાલઘર મુકામે સ્થિરવાસ સમારંભ પણ યોજાયો અને ૧૯૬૯ માં મહાવીરનગરની જમીન ખરીદવામાં આવી. ૧૯૭૦માંચિંચણનીવાડી જીવતી જાગતી આંખે જોવા ઇચ્છું છું એવી પૂજ્યશ્રીની શુભભાવના સાકાર બની શકી. સ્થળ પસંદગી :- આવું કેન્દ્ર મહારાષ્ટ્રમાં શા માટે તેની ચર્ચા કરતાં પૂ. શ્રીએ દર્શાવ્યું છે. મુંબઈ અહીથી સાવ નજીક અને મુંબઈ જ ભારતનું એકમાત્ર પચરંગી અને આંતરરાષ્ટ્રીય બંદર હોઈને આ સ્થાન, વિશ્વવાત્સલ્ય પ્રાયોગિક સંઘના આંતરરાષ્ટ્રીય શાખા સંબંધને માટે અનુકૂળ ગામડાનું છે.
ભારતીય ગામડું અને ગામડામાં પણ ભારતીય ખેડૂતને વિશ્વકેન્દ્ર બનવાનું નિર્માણ હોય તો આવા સ્થાનો જ સુયોગ્ય ગણાય. ઉપરાંત, મુંબઈથી ગુજરાત જવા માટેનું આ જ અનાયાસે મધ્યવર્તી સ્થળ હોવાથી અહીંનું કેન્દ્ર બનવા માટે અનુરૂપ છે. વિશેષમાં એક નૈસર્ગિક કારણ પણ ખરું કે એક બાજુ આવા આત્મકેન્દ્રની રચના થાય છે.
સ્થાન - ચિંચણથી (ચિંચણી) મુંબઈ રેલરસ્તે બોઈસરથી ૧૦૭ કિ.મી. છે અને રોડરસ્તે ૧૪૩કિ.મી. છે. બોઈસર સ્ટેશનથી ચિંચણ૯ કિ.મી. છે. નામ :- આ કેન્દ્રનું નામ મહાવીરનગર રહેશે. અહિંસા પરમો ધર્મ, આ કેન્દ્રનું મુખ્ય સૂત્ર બની રહેશે. મહાવીર માત્રજૈનોના બની ગયા છે તેથી આ નામને જગતના મહાવીર બનાવવા, સાંપ્રદાયિક વાડાઓમાં પુરાઈ ગયેલા આ ધર્મને વિશ્વધર્મ બનાવવા માટે આ કેન્દ્રમાં પ્રવૃત્તિઓ થશે.
૩૮
સંતબાલજી - જીવનકવન અને પ્રેરક પ્રસંગો
