Raj Hriday Part 12

Publisher: Vitrag Sat Sahitya Prasarak Trust

Page 427

૪૧૦
રાજહૃદય ભાગ-૧૨ કો ઔર ભવિષ્યકે પદાર્થ કો કિસ તરહ જાનતા હૈ ? ઐસા પ્રશ્ન લિયા હૈ. જાનના કૈસે હોતા હૈ ? વર્તમાનવત્ જાનતા હૈ ? યા કોઈ અન્યરૂપ સે જાનતા હૈ ?કૈસે જાનતા હૈ ?
વર્તમાનરૂપ માને કૈસે કિ જૈસે યહ વર્તમાનમેં દિખને મેં આતી હૈ ઐસે. ઉસકો વર્તમાનરૂપ કહતે હૈ. ઐસે જાનતે હૈં ? યા કોઈ અન્યરૂપ સે જાનતા હૈં? ઐસા પ્રશ્ન કિયા હૈ. ઇસ પ્રશ્નસે કેવલજ્ઞાનકા જાનનેકા પ્રકાર કૈસા હોતા હૈ ? કેવલજ્ઞાન કૈસે જાનતા હૈ ? ઉસકો સ્પષ્ટ કરતે હૈ. ઉસકો સ્પષ્ટ કરને સે યહ પતા ચલતા હૈ કિ કેવલજ્ઞાનકા સ્વરૂપ કૈસા હૈ ? ઇસ પ્રશ્નમેં યહ જાનકારી મિલતી હૈ કી કેવલજ્ઞાનકા સ્વરૂપ કૈસા હૈ ?
દૂસરા પ્રશ્ન પ્રયોજનભૂત હૈ, તીસા પ્રશ્ન ઉતના પ્રયોજનભૂત નહીં હૈ. કચોંકિ દૂસરે પ્રશ્નમેં તો સમય સમય ભાવમરણ મેં અપની હાની હોતી હૈ, અપને સુખ કા નાશ હોતા હૈ. તો યહ પ્રયોજન હૈ. તીસરે પ્રશ્નમેં ઉતના પ્રયોજન નહીં હૈ. ક્યોંકિ જાનનેકા તરીકા ઐસા ? ઉતની બાત હૈ. ઔર વહ ભી કેવલજ્ઞાનીકો જાનનેકા તરીકા કૈસા હોતા હૈ ? ઉતની બાત હૈ. ઉતના ઉસમેં એક મુદ્દા અવશ્ય હૈ કિ ઐસા કેવલજ્ઞાન ઐસા જાનને સે આત્મા કી શક્તિ અગર વિકાસ હો, પરિપૂર્ણ આત્મા કી જ્ઞાનશક્તિ કા વિકાસ હો તો કિતના બડા વિકાસ હોતા હૈ ? અપની શક્તિકા અંદાજ, અપની શક્તિ કા નાપ ઇસમેં આ સકતા હૈ. ઇતની બાત હૈ.
ઉત્તર :- ‘વર્તમાનમેં વર્તમાન પદાર્થ જિસ પ્રકાર દિખાયી દેતે હૈં, ઉસી પ્રકાર ભૂતકાલકે પદાર્થ ભૂતકાલમેં જિસ સ્વરૂપસે થે ઉસ સ્વરૂપસે વર્તમાનકાલમેં દિખાયી દેતે હૈં....’ જૈસે કિ યહ લકડી પેડરૂપ થી. ઇસકા ભૂતકાલ કૈસે દિખનેમેં આવે ? ઉસકા જૈસા પૈડ થા વૈસા દેખનેમેં આતા હૈ. જૈસે યહ ચંદનકી લકડી હૈ, સુખડકી. તો ચંદન કા પેડ કૈસા થા ? ઉસમેં એક ટૂકડે કા કૌનસે પરમાણુમેં કહાં ઉસકા અવયવ થા ? સારે પેડમેં ઉસકા ભી-પરમાણુઓં કા એક અવયવરૂપ રહનેકા થા તો કિસ ઢંગસે ? કિસ પર્યાયમેં ? કિસ આકારમેં ? કિસ રંગમેં, રૂપમેં ? જૈસા ઉસી વર્તમાનમેં કોઈ દેખતા થા, વહ ભૂતકાલકી બાત, ઠીક ઉસી તરહ જૈસે વર્તમાનમેં યહ પેડ હો ઐસા દિખનેમેં આવે. ઐસે કેવલજ્ઞાનમેં ઉતના સ્પષ્ટ હોતા હૈ. વર્તમાનવત્ જિસકો કહતે હૈં. કૈસા કહતે હૈં ? ભૂતકાલકી પર્યાયેં ભી વર્તમાનવત્ દિખતી હૈ.
ઔર ભવિષ્યકાલમેં વે પદાર્થ જિસ સ્વરૂપકો પ્રાપ્ત કરેંગે...' માને જિસ અવસ્થાકો પ્રાપ્ત હોગા ‘ઉસ સ્વરૂપસે વર્તમાનકાલમેં દિખાયી દેતે હૈં...' કિ જૈસે વહ જલ જાયેગી. ઉસકી રખ્યા હો જાયેગી. જલ જાયેગી તો યહ કોયલા હો જાયેગા. ઐસે કોઈ ન કોઈ પર્યાય તો જલને કે બાદ હોગી. તો વહ ભી વર્તમાનવત્ દિખને મેં આતી હૈ.