Raj Hriday Part 12

Publisher: Vitrag Sat Sahitya Prasarak Trust

Page 428

પત્રાંક-૬૨૯
૪૧૧
કિ ઇતને કાલકે પીછે ઇનકી યહ અવસ્થા હૈ. પહલે વહ અવસ્થા થી. અબ આગામી કાલમેં વહ અવસ્થા ઉસકી હોનેવાલી હૈ. વહ સમય કા માપ આતા હૈ ઔર ઉસકી અવસ્થા ભી વર્તમાનવત્ માલૂમ હોતી હૈ.
‘વર્તમાનકાલમેં દિખાયી દેતી હૈં. ભૂતકાલમેં પદાર્થને જિન જિન પર્યાયોંકો અપનાયા હૈ, વે કારણરૂપસે વર્તમાનમેં પદાર્થમેં નિહિત હૈ...' કયા કહતે હૈં કિ લકડી કી યહ અવસ્થા હૈ. ઉસકા કારણ વહ પેડ થા. વહ એક પેડ થા ઇસલિયે લકડી બની. ચાપડી બની. અગર વહ સોના હોતા યા પત્થર હોતા તો ઐસી અવસ્થા આજ નહીં હોતી. ઐસી અવસ્થા હોને કી યોગ્યતા ઇસ પરમાણુ મેં શુરૂ સે હી થી, પહલેસે હી થી. ઐસે કારણ કો કેવલજ્ઞાન પકડ લેતા હૈ. જૈસે કોઈ કહ સકતે હૈં, અનુમાન કરતે હૈં ન ? કિ ભાઈ ! યહ આદમી આગે જાકે ઐસા હી કદમ ઉઠાયેગા. કયા કહતે હૈં કિ મૈં ઇસ આદમી કો જાનતા હૂં. અગર યહ પરિસ્થિતિ વર્તમાનમેં ખડી હો ગઈ હૈ તો આગે જાકે વહ ઐસા કદમ ઉઠાયેગા. તો વર્તમાનમેં ઉસકી ભવિષ્યકી પર્યાયકે કારણકો દેખતે હુએ ઉસકા Forecast કર સકતે હૈં, ભવિષ્યકી બાત કર સકતે હૈં. વૈસે કેવલજ્ઞાની પૂર્વ કી અવસ્થામેં કા૨ણ દેખકરકે ઉસકી કાર્યરૂપ અવસ્થા કૈસી હોગી ? બરાબર વહ જ્ઞાનમેં આતા હૈ. માને યહ કારણ-કાર્યકા Logic હૈ ઔર કારણ-કાર્યકા વસ્તુસ્વરૂપ કા જ્ઞાન હૈ. ઇસ કારન સે ઐસા કહને મેં આતા હૈ.
ફિરસે, ‘ભૂતકાલમેં પદાર્થને જિન જિન પર્યાયોંકો અપનાયા હૈ, વે કારણરૂપસે વર્તમાન પદાર્થમેં નિહિત હૈ, ઔર ભવિષ્યકાલમેં જિન જિન પર્યાયોંકો અપનાયેગા ઉનકી યોગ્યતા વર્તમાનમેં પદાર્થમેં વિદ્યમાન હૈ.’ આનેવાલી પર્યાયકા, અવસ્થાકા કા૨ણ વર્તમાનમેં ઇસ પદાર્થમેં મૌજૂદ હૈ. ઇસ કારણકી મૌજૂદગી સે કાર્યકા ભી જ્ઞાન હો સકતા હૈ. ઐસા કેવલજ્ઞાનમેં જ્ઞાન હોતા હૈ. જૈસે રોટી. રોટી હમ ચૂલ્યે ૫૨ ૨ખતે હૈ. વહ કચ્ચી હૈ, લેકિન યહ પક જાયેગી. પંદ્રહ સેકન્ડમેં યા તીસ સેકન્ડમેં વહ પૂરી કી પૂરી પક જાયેગી. કોં ? કિ પકનેકા ઇસમેં ગુણ હૈ. ઉસ જગહ પર એક લકડી રખે તો જલ જાવે. ઔર રોટીકો ૨ખે તો રોટી પક જાવે. દોનોં કા કા૨ણ-કાર્ય પદાર્થમેં અલગ અલગ કારણ હૈ ઇસલિયે દોનોં કી અવસ્થા અલગ-અલગ હોતી હૈ.
પાની ઠંડા હૈ. ઔર ઉસમેં ચૂના ડાલનેમેં આવે. ચૂના ભી સ્પર્શ કરે તો વહ ઠંડા હૈ. ચૂનાકા ઇતના બડા એક કીલો, દો કીલોકા ... લેવે ઔર બાલદીમેં પાનીમેં ઉસે ડાલદે. પાની ભી ઠંડા હૈ, ચૂના ભી ઉષ્ણ નહીં હૈ, ઠંડા હૈ. લેકિન પાનીકા સંયોગ હોતે હી ઉસમેં ગરમી આ જાયેગી. વહ ગરમી આને સે પહલે ઉસકા જ્ઞાન હો સકતા હૈ કયા ? હાં, હો