Raj Hriday Part 12

Publisher: Vitrag Sat Sahitya Prasarak Trust

Page 435

૪૧૮
રાજહૃદય ભાગ-૧૨ સકતા હૈ. તોયે શક્તિકી કમી-બેસીકા નાપ કરને કે લિયે નંબર હૈ.
મુમુક્ષુ - આંખ દેખ સકતી હૈ, વહ ઇસ પ્રકારની હૈ કી વહ ચરમાસે હી દેખ સકતી હૈ?
પૂજ્ય ભાઈશ્રી:- હાં. ઉસ પ્રકારની હૈ. વહ ઉસકી શક્તિકા માહૈિ. અવસ્થાકા, જ્ઞાનકા નાપ હુઆ. દેખનકી જ્ઞાનકી મર્યાદા કિતની હૈ કિતની નહીં હૈ? ઉસમેં ઉતની બાત હુઈ.
મુમુક્ષુ -કાંચકાનિમિત્ત ચાહિયે?
પૂજ્ય ભાઈશ્રી - હાં, કાચકા નિમિત્ત ચાહિયે કા મતલબ ક્યા હૈ? કિ ઉસકી શક્તિ કમ હૈ. તો હમારે પાસ દેખનેકે લિયેદો તરીકે હૈં કિસી ભી બાત કો દેખનેકે લિયે દો તરીકે હોતે હૈં. પદાર્થની અવસ્થાકા જ્ઞાન કરકે ઉસ પદાર્થની મૂલ શક્તિ કિસ પ્રકારકી હૈ, કિસ હાલતમેં હૈ, ઉસકો ભી હમ દેખ સકતે હૈં. દૂસરા, સંયોગસે ઉસકા નાપનિકાલના યહ ભી ઉસકીદેખનેકી દૂસરી શક્તિ હોતી હૈ. ઉસી sideતે દેખતે હૈં. યાની દો Angle સે એક હી અવસ્થાકો દેખનકા વિશ્વમેંદૃષ્ટિકોણ હૈ. કહાંસે દેખે?
જેસે એક આદમી એક જગહસે દૂસરી જગહતક જાતા હૈ. ઘરસે નિકલા, મંદિર આયા. અભી રાતેમેં ખડા હૈ. રાસ્તમે ચલતા હૈ સમજો. તો ઉસકો મંદિરને દેખે યા ઘરસે દેખે ? દો જગહસે ઉસકો દેખ સકતે હૈં ઘરસે તો ઉતના દૂર નીકલ ગયા કિ કરીબ-કરીબ મંદિરકે પાસ પહુંચા. તો ઘરસે દૂર હૈ ઐસા કહેંગે. ઔર મંદિરકે પાસ પહોંચા હૈ તો મંદિરસે દેખે તો ક્યા હૈ? કિમંદિરસે નજદીક હૈ ઐસે દેખે. વાસ્તવમેં તો જહા હૈ વહાં હૈ. લેકિન દેખનેકા દો Angle હોતે હૈં, દો દૃષ્ટિકોણ હોતે હૈ કહાંસે હમેં દેખના હૈ?પદાર્થકો હમકો કહાંસે દેખના હૈ, ઉસકા નિશ્ચય હમ કર સકતે હૈં. યહાં સે દેખે અથવા વહાં દેખે.
પ્રસ્તુત વિષય હૈ ઉસમેં જ્ઞાનકી દેખને, જાનનેકી મર્યાદાની ચર્ચા હો રહી હૈ. હમેં જ્ઞાનકો અપની શક્તિસે દેખના હૈ? યા જ્ઞાનકો દૂસરે પદાર્થને સંયોગ યા નિમિત્તસે દેખના હૈ? દો Angle સે, દો દૃષ્ટિકોણસે ઉસકો દેખ સકતે હૈં, નાપ સકતે હૈ. ઔર દોનોં તરફસે, દોનોં દૃષ્ટિકોણસે દેખનેમેં હમેં સહી જ્ઞાન કૈસે હોતા હૈ? માને દોનોં દૃષ્ટિકોણસે દેખને સે ઉસકા સહી જ્ઞાન હોતા હૈ કિ વાસ્તવમેં પરિસ્થિતિ ક્યા હૈ? ઔર સહી જ્ઞાન હોને સે અભી ઇસકે ઉપર કોઈ નિર્ણય-Decisionલેના હો તો હમલે સકતે હૈં કિ હમેં કયા કરના ચાહિયે ? હમેં ક્યા નહીં કરના ચાહિયે ? ઉતની બાત હૈ. યહ દેખનેકા દૃષ્ટિકોણ હોતા હૈ.