Raj Hriday Part 12

Publisher: Vitrag Sat Sahitya Prasarak Trust

Page 434

પત્રાંક-૬૩૦
૪૧૭ શ્રવણેન્દ્રિય પર્યત....” પહલી સ્પર્શેન્દ્રિય ઔર પાંચવી શ્રવણેન્દ્રિય. સ્પર્શેન્દ્રિય માને ત્વચા જો સ્પર્શકો માલુમ કરતી હૈકિયહરુખા હૈ, યહ મુલાયમ હૈયા ગરમ હૈ, ઠંડા હૈ, હલકા હૈ, ભારી હૈ ઐસે ઉસકો સ્પર્શેન્દ્રિય કહતે હૈં ફિર રસનાઇન્દ્રિયહોતી હૈ. જીભ, નાક-ધ્રાણેન્દ્રિય, ચક્ષુઈન્દ્રિય ઔર કર્મેન્દ્રિય. “સ્પર્શેન્દ્રિયસે શ્રવણેન્દ્રિય પર્વત સામાન્યતઃ મનુષ્યપ્રાણીકો પાંચ ઇન્દ્રિયોંકી લબ્ધિકા ક્ષયોપશમ હોતા હૈ” સામાન્યરૂપસે. વિશેષરૂપસે કિસીકો મન નહીં હોતા હૈ, ઐસા ભી બનતા હૈ. મન બિનાકે ભી મનુષ્ય હોતે હૈ જિસકો અસંશી પંચેન્દ્રિયભી કહનેમેં આતા હૈ. જો સંમેઈન મનુષ્ય હોતે હૈ,વૈસે.યાકિસીકી આંખ ફૂટ જાતી હૈ. આંખ ફૂટ જાતી હૈતો વહદેખ નહીં સકતા. વહ ચાર ઇન્દ્રિય નહીં હોતા. વહ તો પંચેન્દ્રિય હી હોતા હૈ. લેકિન ઉસકી જો લબ્ધિહૈ ઉસકો હાનિ હો ગઈ. ઐસા હુઆ.
“ઉસ ક્ષયોપશમકી શક્તિકી અમુક વ્યાહતિ હોને તક જાન-દેખ સકતી હૈ.' ક્ષયોપશમ શક્તિકી ભી એક મર્યાદા હૈ વહ અમુક હદ તક યા અમુક ઉસકો જો કુછ જાનને-દેખનેમેં વ્યાહત હોવે માને અંતરાય હોવે, ઐસા હોવે વહાં તક વહનહીં જાનેદેખે. જૈસે હમ ખુલ્લી જમીન હોવે તો એક માઈલ, દો માઈલ, પાંચ માઈલ તક હમ દેખ સકતે હૈંયહ રાસ્તા એક માઈલ તક દીખતા હૈ. બીચમેં કોઈ દિવાર આ જાતી હૈ તો હમ તીસ ફીટ કે આગે નહીં દેખ સકતે. ઇસ કમરે કે પીછે ક્યા હો રહા હૈ હમકો પતા નહીં તો હમારી દેખનકી શક્તિ તો એક માઈલ તક થી. રાસ્તા ખુલ્લા હો તો દો કિલોમિટર તક બરાબર દીખે. દસ ફીટ આગે એક દીવાલ હો ગઈ (તો) હમારા દેખના બંધ હો ગયા. તો ઉસકો વ્યાહત કહતે હૈ. બાધા જિસકો કહતે હૈ. બાધા આને સે, કુછ બાધા આને સે કમ દિખે. બાધા નહિ હોવ તો જ્યાદા દિખે. ઐસી યહ લબ્લિકા પ્રકાર ઐસા હોતા હૈ. લબ્ધિ હૈ ફિર ભી ઉસ મર્યાદાવાલી લબ્ધિ હૈ. લબ્ધિમેં ઉસકો જાનને. દેખનેકી ઐસી મર્યાદા હૈ.
મુમુક્ષુ –ઉસકી ખુદકી શક્તિ ઐસી હૈ?
પૂજ્ય ભાઈશ્રી ખુદની ઐસી શક્તિ હૈ જૈસે હમ ચમા લગાતે હૈ હમારે નંબર અલગ અલગ હૈ. એક નંબરકા ચશમા સભીકો લાગુ નહીં હોતા. ઈસકા મતલબ કયા હુઆ ? કિકિસીકી આંખ સે દેખનકી શક્તિ કમ હૈ, કિસીકી જ્યાદા હૈ કિતની જ્યાદાકમ હૈ? તો વહ નંબરસે હમ બતા સકતે હૈ. ઇસકો જ્યાદા નંબરકા ગ્લાસ ચાહિયે, તો ઉસકી આંખમેં દેખને કી શક્તિ કમ હો ગઈ હૈ. ઉસકો બિલકુલ Glass કી આવશ્યકતા નહીં હૈ. તો ઉસકી શક્તિ બરાબર હૈ, વહ આદમી Normal વહ દેખ