________________
૧૬૮
પૂણિમા પાછી ઊગી! આ બધી વધઘટ છે. વધઘટ એટલે પુગલ. પુદ્ગલની વ્યાખ્યા જ એ કે પુરાવવું અને ગળવું. ભરાય, ખાલી થાય. કેવી રીતે ભરાય અને કેવી રીતે ખાલી થાય તે વિચારે એટલે પુદ્ગલની અસારતા અને ચંચલતા સમજાશે.
કેઈએ પૂછેલું કે શરીર અને આત્માને જુદાં કેમ જાણવાં? પૂછનાર ભાઈ સુખી હતા. જ્યાં જાય ત્યાં કેમેરા તે તેમની પાસે હોય જ. ફટાના ભારે શોખીન.
મેં કહ્યું જેની વધઘટ–અક્ષય અને વૃદ્ધિ થાય તે શરીર; અને જે સદા શાશ્વત, અક્ષયી તે આત્મા. તમે તમારા ફેટા પાડ્યા કરે છે, પણ શિશવથી આજ સુધીના વિવિધ ફેટાઓને ક્રમશઃ ગોઠવી, કેઈક દિવસ વિચાર તે કરે કે આમાં હું કોણ? આ બાબો કે આ યુવાન? તમને ખ્યાલ આવશે કે આ જે દિવસરાત બદલાયા કરે છે અને વધઘટ થયા કરે છે તે હું નથી; આ તે મારી અવસ્થા છે. હું તે અવસ્થાથી પર છું. રિથર છું.
પેલા મસ્ત આત્માએ ગાયું છે – જૂનું તો થયું રે દેવળ જૂનું તો થયું; મારો હંસલો નાનો ને દેવળ જૂનું તો થયું.
હંસલે નાને છે-એ તે એ જ છે–પણ આ દેહદેવળ જૂનું થયું છે. આ સમજણે જ યોગીઓ સદા મસ્ત રહે છે. તેમને ઘડપણ આવે, પણ પશે નહિ. મૃત્યુ આવે તે કહેઃ “ચાલે, હવે નવા ઘરે જઈએ.” આ અનુભવ થાય. તે આનંદની સુવાસ લેતા લેતા જિવાય અને જીવતાં જીવતાં આનંદની સુવાસ ફેલાવાય.
