________________
૧૬૬
પૂર્ણિમા પાછી ઊગી એને દુઃખ ન થાય. એ જાણે છે કે હું તે અનામી છું. નામ કેઈએ આપ્યું હતું અને એમણે જ ભૂંસી નાખ્યું.
નાની નાની વાતમાં લોકે અકળાઈ જાય છે. આત્મના અજ્ઞાનને લીધે માણસે આળા મનના થઈ ગયા છે. એમને નાની નાની વાતમાં અપમાન લાગે. જરીકમાં નારાજ થઈ જાય. પણ એ ભૂલી જાય છે કે જે પોતાની જાતનું જ ગૌરવ ન સમજે તે તમને ગૌરવ ક્યાંથી આપે ! જે પિતાને સમજે છે તે બીજાને સમજવા કંઈક સફળ થઈ શકે છે.
એક જાહેર પ્રવચનમાં પ્રવચન શરૂ થતાં પહેલાં, એક આગેવાન ભાઈ મારી ઓળખ આપવા ઊભા થયા. મને મનમાં થયું. પહેલાં તું તારી ઓળખ તે આપ. જેની ઓળખ આપવાની છે તેની કોઈ આપતું નથી; બારદાનની જ વાત કરે છે, માલને તે કોઈ પૂછતું જ નથી ?
કઈ આપણા માટે બોલે તે વિચારવું કે ઠીક છે, એ મારા વિષેને બાંધેલે એમને અભિપ્રાય છે, મારી ઓળખાણ નથી. અભિપ્રાય બધા ચર્મચક્ષુના છે, ઓળખ દિવ્ય નયનની છે. દિવ્ય નયનમાં હું કોણ છું તેની જાણ છે. એ જ્ઞાનદષ્ટિ છે. આ દષ્ટિના વિકાસ પછી લેકો પૂછે તે પિતાનું નામ જરૂર બતાવે, પણ અંદરથી ન્યારો રહે-એમાં આસક્ત ન થઈ જાય. આ દૃષ્ટિ આવતાં સંપ્રદાયને મેહ એની મેળે જ વિલીન થઈ જશે. એકતા માત્ર ભાષણથી નહિ, સમજણથી આવે છે. આત્માની સાચી સમજ વધતાં ગચ્છ અને ફિરકાઓનાં બંધન એની મેળે જ તૂટી જશે. ઝાડ મોટું થાય તે વાડ રહે? અરે, ઘણી વાર તે ઝાડને વિસ્તાર વાડને તેડી નાખે છે!
