________________
૧૯૦
પૂર્ણિમા પાછી ઊગી! જેમ સુવાસ ફેલાવનાર તે અંદરના સુવિચારે જ છે એ જ તમારી સાચી શેભા છે.
તમારી પરીક્ષા ચાલતી હોય, પાસે તમારી હોશિયાર બેનપણી પેપર લખતી હોય, ત્યાં તક મળે તે નકલ કરવાનું તમે જતું કરે ખરાં? તમને વિચાર આવે ખરે કે હું ચોરી કરું છું? આવા પ્રલેશન સામે કેણ ટકી શકે? જે વિચારક હોય, વિચારને ચોકીદાર હોય છે. નાની ચોરી મેટી ચેરીને લાવે છે, પણ નાની ચેરીને જ ઊગતાં ડામે તે મેટી ચોરીને પાંગરવાને સમય જ ક્યાંથી મળે?
ચેરીને વિચાર આવે ત્યાં જ તમે સાવધ બને. એ કેમ આવ્યા તે વિચારે. વિચારને વિચાર એ જ “જીવનની ખરી” જાગૃતિ છે.
કવિતામાં શબ્દ કરતાં વિચાર-ભાવ મુખ્ય હોય છે. વિચાર નિર્માલ્ય હોય અને શબ્દોથી તમે લા તે એ કંઈ ઉત્તમ કવિતા ન બને. તેમ, જીવનને તમે સુવિચાર વિના બીજી હજારે વસ્તુથી શણગારશે તે પણ તમારું જીવન ઉત્તમ કવિતા રૂપ નહિ બને. એ બહારને ચમકાર ભર્યો આકાર માત્ર હશે, અંદરના આત્માને સત્કાર નહિ હેય.
આખાય રામાયણમાં મને કોઈ વધારે આકર્ષક પાત્ર લાગ્યું હોય તે તે સીતાનું. સીતાએ પોતાના વિચારોને
એવા શુદ્ધ બનાવ્યા છે જેની આગળ બળવાન રાવણ પણ નિર્બળ લાગે, અને એ અબળા હોવા છતાં સબળા લાગે. રાવણના સ્થાનમાં જ રાવણને એ પડકારે છે, રાવણને તિરસ્કાર કરે છે. વિચારે કે એનામાં કેવી નિર્ભયતા હશે?
