________________
હોય અર્થાત્ સમ્યક્ દૃષ્ટિવાળા હોય છે. એટલે કે એક બાજુ સત્ સ્તોત્ર છે. બીજી બાજુ સમ્યક્ દૃષ્ટિવાળા સજ્જન પુરુષો છે. બન્ને પક્ષ સદ્ગુરૂપ હોવાથી તેમની વચ્ચેનું ઉપકરન્ન ચિત્ત પણ નિર્મળ બની ગયું છે. કારણ કે મન વિષયના રસવાળું હોય જ્યારે ચિત્ત ગુણગ્રાહી હોય છે. એટલે ચિત્ત પણ સત્ બની ગયું છે. આમ ત્રણેય સમપ્રકાશી હોવાથી પરસ્પર આકર્ષાય છે. એટલે આ સત્ સ્તોત્ર સજ્જન પુરુષોના ચિત્તનું હરણ કરશે એમાં કોઈ શંકા નથી. અર્થાત્ સ્થાનના પ્રભાવથી પણ વસ્તુનું મહત્ત્વ વધી જાય છે. આ સ્તોત્રનું માધ્યમ અર્થાત્ સ્થાન દેવાધિદેવ સ્વયં છે. અહીં તેમણે પોતાના આ ભાવને સ્પષ્ટ કરવા માટે સુંદર ઉપમાથી પરોક્ષભાવે પ્રભુના નામનો મહિમા દર્શાવ્યો છે તેમ જ સત્ પુરુષોના ચિત્તની યોગ્યતાને પણ પ્રકાશિત કરી છે.
આચાર્યશ્રી આ શ્લોકમાં પરમાત્માના પ્રભાવને અને તેનાથી આગળ વધીને સ્તુતિમાં જ કર્તૃત્વની સ્થાપના કરી પોતાને એક નિમિત્ત માત્ર ગણે છે. આવા અધ્યાત્મના ગૂઢભાવો તેમના મુખમાંથી શ્લોક રૂપે સરી રહ્યા છે.
ऋधि:- ॐ ह्रीं अहं णमो अरिहंताणं णमो पयाणुसारीणं । મંત્રઃ- કાકી રિ જ સા અશિવ પટ્ટ નિયમ झ झौं स्वाहा । पुनः ॐ ह्रीं लक्ष्मण रामचन्द्रदेव्यै नमः स्वाहा। વિધિવિધાન :- અરીઠાનાં બીજની માળાથી ૨૯ દિવસ સુધી પ્રતિદિવસ ૧૦૦૦ વાર ઋધ્ધિ તથા મંત્રના જાપ કરવા. તેમ જ ઘી મિશ્રિત ગૂગલના ધૂપથી ક્ષેપણ કરવું તથા ગૃહસ્થે મીઠાની કાંકરી છ વાર અથવા ૧૦૮ વાર મંત્રીને હોમમાં નાખવી.
લાભ :- યંત્ર પાસે રાખવાથી તેમ જ આઠમો શ્લોક તેમ સધ્ધિ મંત્રની આરાધનાથી બધા પ્રકારની આપત્તિ-વિપત્તિ, પીડા વગેરે દૂર થાય છે. તેમ જ મીઠાની સાત કાંકરી લઈને એક-એકને એકસો આઠ વાર મંત્રીને પીડાતા અંગને ઝાડી દેવાથી પીડા મટી જાય છે.
ભક્તામરની પ્રસ્તુત આઠમી ગાથાના જાપથી શું ફળાગમ મળે છે તે દર્શાવતી એક પ્રાચીન કથા... -: ચોઠ ધનપાલની કથા ઃ
કંચન દેશમાં વસંતપુર નામનું એક નગર હતું. ત્યાં ધનપાલ નામનો એક વિણક રહેતો હતો. તે ઘણો ધર્માત્મા તેમ જ પાપભીરુ હતો. એની પત્ની ગુણવંતી પણ ગુશયલ હતી. પરંતુ ધન અને સંતાનના અભાવમાં તે બન્ને દુઃખી-દુઃખી રહેતાં હતાં.
ભાગ્યવશાત્ એક દિવસ ચંદ્રકીર્તિ અને મહિકીર્તિ નામના બે જૈનમુનિઓ વિાર કરતાં કરતાં ધનપાલના ઘર પાસેથી પસાર થયા. ત્યારે તેમણે ખૂબ જ આદરપૂર્વક મુનિઓને ગોચરી-પાણી માટે પધારવા વિનંતી કરી. સમદર્શી એવાં જૈન મુનિઓ શ્રીમંત કે નિર્ધન બધાના ઘરે જાય છે. ધનપાલ તેમ જ તેની પત્નીએ ખૂબ જ ભક્તિભાવથી મુનિઓને આહાર આદિ વહોરાવ્યા. ત્યારબાદ
ફેબ્રુઆરી - ૨૦૧૯
શેઠની પત્નીએ ખૂબ જ વિનયપૂર્વક મુનિરાજને પૂછ્યું, હે ગુરુદેવ! મને કર્મરાજાએ બન્ને બાજુથી દુઃખી કરી છે. પ્રથમ તો હું નિર્ધનતાથી પીસાઈ રહી છું. બીજું સંતાન હીનતાથી દુઃખી રહું છું. તો હું શું કરું? કૃપા કરી આ સંકટમાંથી બચવાનો કોઈ ઉપાય બતાવો.
જૈન સાધુઓ દયાના સાગર હતા. તેમણે ધનપાલ અને ગુણવંતી બન્નેને ભક્તામર સ્તોત્રની આઠમી ગાથા મંત્રવિધિ સાથે શિખવાડીને ત્યાંથી પ્રસ્થાન કર્યું. જો નિષ્કામભાવથી મંત્રની આરાધના કરવામાં આવે તો અવશ્ય તેનું ફળ મળે છે. ધનપાલે પણ એકાંત સ્થળમાં જઈ પર્યંક આસનમાં બેસી સતત ત્રણ દિવસ-રાત સુધી મંત્રની આરાધના કરી. તેની ભક્તિથી શાસનદેવીએ ખુશ થઈ દર્શન આપ્યા અને બોલ્યા, ‘હે વત્સ! શું ઈચ્છે છે? તારી કોઈ પણ એક ચિંતાને દૂર કરી આપીશ.''
ધનપાલને ગરીબી ખૂબ જ સતાવતી હતી. એણે વિચાર્યું કે જીવન માટે ધન ખૂબ આવશ્યક છે. એની આગળ સંતાનનો સવાલ મહત્ત્વનો નથી, એટલે એણે શાસનદેવીને ધનની પૂર્તિની વાત બતાવી. ત્યારે દેવી 'તથાસ્તુ' કહી જિન પુજાનો ઉપદેશ આપી, એક દેવોપુનીત સુંદર સિંહાસન ભેટ આપી દેવલોકમાં જતી રહી. હવે ધનપાલ નામથી જ નહિ પરંતુ દામથી પણ ધનપાલ બની ગયો. તેમ જ ધર્મ-આરાધનામાં રહેવા લાગ્યો.
આ વાત ત્યાંના રાજા સિદ્વિધરે સાંભળી કે જે નામથી તો ધનપાલ હતો, પણ ખૂબ જ ધનહીન હતો તે ખૂબ મોટો ધનાઢય બની ગયો છે. ત્યારે તેમને ખૂબ જ આશ્ચર્ય થયું. એક દિવસ સ્વયં રાજા શેઠ ધનપાલજીના ઘરે ગયા. ત્યારે દેવી દ્વારા પ્રાપ્ત સિંહાસન જોઈને પ્રસન્ન થયા. રાજાના કહેવાથી શેઠ ધનપાલે સિંહાસન પર શ્રી જિનેન્દ્રદેવની પૂજા કરી. ત્યારે ફરીથી શાસનદેવી પ્રગટ થઈ. તેને જોઈ રાજાને પણ જૈનધર્મ પર ઢઢવિશ્વાસ જાગ્યો. ત્યારે દેવી જૈનધર્મને સર્વોપરિ બતાવી જૈનધર્મનો જય જયકાર કરી દેવલોકમાં ચાલી ગઈ. ત્યારે રાજાએ પ્રજા સહિત જૈનધર્મનો અંગીકાર કર્યો. ‘‘અદ્ભુત છે! ભક્તામર સ્તોત્રની દરેક ગાથા..’’
ક્રમશઃ unn
૩૦૪, ગુંદેચા ગાર્ડન, લાલબાગ, મુંબઈ - ૪૦૦૦૧૨. મો.નં. ૯૮૯૨૮૨૮૧૯૬
પ્રબુદ્ધ જીવન
સુધારો -જાન્યુઆરી - ૨૦૧૯ ભક્તામર - લેખમાળા
શ્લોક ૭ લેખમાંના સુધારા
-
લાઈન ૧લી છેલ્લો શબ્દ – સન્નિબદ્ધ • ૨જી છેલ્લો શબ્દ – શરીરભાજામ્ • ૩જી પહેલો શબ્દ
આક્રાન્તલોક
વિવેચન : રજી લાઈન – સન્નિબદ્ધ • ૭મી લાઈન – સન્નિબદ્ધ
૩૯
