________________
છે બીકોઝ' એમણે ધન અને ધનાધનમાં જ જીવનને ખર્ચી નાખ્યા છીપલા વીણતાં વણતાં જાણે કે સાચાં મોતી જ સાંપડ્યાં હોય કર્યું છે... બંધુ, તમે ઓછામાં ઓછું પત્રશ્રેણીના ભાવકોને તો એવો અલૌકિક અનુભવ થયો. અરવલ્લીની ગિરિમાળાઓ વચ્ચે જગાડતા રહો છો.!''
જન્મીને ત્યાંના ચકમકીયા સફેદ પથ્થરો સાથે ધસાઈ ધસાઈને રાજકોટથી શ્રી મનહરભાઈ વૈષ્ણવે સકારાત્મક અભિગમ સાચ્ચે જ એક સાચા મોતી બનીને એમણે માવિત્રોએ પાડેલા વિશે કેટલું સુંદર લખ્યું છે કે, “બીજાઓ પાસેથી તમે જેવા વર્તનની “મોતીભાઈ નામને સાર્થક કરેલ છે. શિક્ષકનું ક અપેક્ષા રાખો, એવું સ્વયં આચરી બતાવો તો તે સકારાત્મકતા છે. તલાસીને તેનું મોતીસ્વરૂપે ધડતર કરવાનું હોય છે જ્યારે એ તો સકારાત્મકતાનો પર્યાય છે સ્વીકારાત્મકતા એટલે કોઈની વાત - સ્વયં જ એક સાચા મોતી તરીકે નિર્માણ પામ્યા હોઈ એમનામાંથી સારી કે નરસી - માટે પૃથ્થકરણ કરવાને બદલે સ્વીકારી લેવી. આ અન્ય અનેક મોતીઓનું સર્જન થાય એમાં નવાઈ નથી. આ બે મુદ્દાઓ જીવનના પોઝીટીવ દ્રષ્ટિકોણ છે. ટૂંકમાં એમ પણ આત્મકથામાંથી પ્રેરણા લઈને નવી પેઢી એમના જીવનમંત્ર, કહી શકાય કે, Love what you do & do whatyoulove." આ “વાંચવું... વિચારવું... વિહરવું અને વિકસવું'' ને સાક્ષાત કરે છે સુખની by product કારણ કે સુખ કોઈ final product એવી અભ્યર્થના. નથી.''
આદરણીય વડીલ શ્રી મનુભાઈ પંડિતનો અંતરનો સ્નેહ તથા આપણી ભીતર આત્મનિરીક્ષણ અને આત્મમંથન જાગે અને આશીર્વાદો વરસાવતો સુંદર પત્ર તથા મૈત્રીની વ્યાખ્યા આપતા અંદરથી બદલાવ આવે એને જ સર્વના શ્રેયનો પંથ ગણતા અને પૂજ્ય ગાંધીબાપુના હસ્તાક્ષરવાળા પત્રની નકલ મળ્યાં. એમણે અતીત, સાંપ્રત અને અનાગત સંદર્ભે પ્રસ્તુત એવા ગાંધીજીના કેટલું સુંદર લખ્યું છે કે, “તમારી પ્રવૃતિને હું સંસ્કૃતિના વિકાસ વિચારોના પ્રચાર-પ્રસાર માટે કાર્યરત શ્રી રમેશભાઈ સંઘવી લખે બીજ તરીકે જોઉં છું. વિચાર વિના પ્રગતિ શક્ય નથી. તમે આજ છે કે, “કેટલાં વર્ષ જીવ્યા તે કરતાં કેવું જીવ્યા તેની સાથે વધારે સુધીમાં કેટલાંય સુંદર વિચાર-બીજ રોપ્યાં છે, એનો ફાલ તો જ્યારે નિસ્બત છે. જે આયુષ્ય યાત્રા શેષ હોય તે સ્વસ્થ અને લોક ઊતરે ત્યારે ખરો!' એમણે એમના ટેબલ ઉપર પૂજ્ય ગાંધીબાપુના કલ્યાણની સાથે આત્મકલ્યાણના કાર્યોમાં વીતે તો ભયો ભયો! હસ્તાક્ષરોમાં મિત્ર બનાવવા અંગેનું જે સૂત્ર રાખ્યું છે એ મને ગાંધીજી કેટલા કાર્યો કરતા છતાં જળકમળવત - અનાસક્ત. મોકલાવવા યોગ્ય જાણ્યો એ માટે હું એમને બે હાથ જોડી માથું તેમની જીવનયાત્રા જાગૃતિપૂર્વક ચાલી અને સાથે સતત ધૂરબિન્દુ નમાવી વંદન કરું છું. તા. ૧૧મી મે, ૧૯૩૨ ના દિને લખાયેલા રહ્યું – મોક્ષપ્રાપ્તિ, સત્યનો સાક્ષાત્કાર અને રામનામ. એ રસ્તે આ સૂત્રમાં પૂ. બાપુએ કેટલું સરસ લખ્યું છે કે, “આપણે બધાને થોડાં ડગલાં ભરાય તોએ ગનીમત.''
મિત્ર ગણીને કાં ન વરતીયે? “ખાસ” મિત્રાચારીમાંથી કડવાશ પણ જાણીતા સાહિત્યકાર તથા હાસ્ય કલાકાર ભાઈશ્રી ડો. થાય. પણ બધાને એક સમાન મિત્ર ગણીયે તો જીવન નિત્ય રસિક જગદીશભાઈ ત્રિવેદીએ જીવનના વનપ્રવેશની ક્ષણને વધાવવા રહે!'' માટે આજીવન સફેદ વસ્ત્રો ધારણ કરવા તથા અર્થોપાર્જનની હકારાત્મક દ્રષ્ટિકોણ ધરાવતા અમારા જ ગામના મારા મિત્ર પ્રવૃતિ પર પૂર્ણવિરામ મુકવાનો સંકલ્પ આશરે બે હજાર જેટલી શ્રી દિનેશભાઈ નાગુ લખે છે કે, “ઉમર પ્રમાણે વિચારો અને જનમેદની સમક્ષ જાહેર કર્યો એ સરાહનીય છે. હવે પછી એમની મગજની ગરમી ઉપર સજ્જન માણસો કાબુ મેળવી લેતા હોય સંપૂર્ણ આવક માત્ર લોકોના આરોગ્ય અને શિક્ષણ પાછળ ખર્ચાશે. છે.'' જવાબમાં મેં તેમને લખ્યું કે, દિનેશભાઈ, સમય પ્રમાણે આવા વિરલ સંકલ્પ બદલ આપણે એમને અભિનંદન આપીએ. આપણે આપણી જાતને વાળીએ એમાં જ સાર છે ને! પત્રમાં આ પ્રસંગે તેમણે જીવન દરમ્યાન કરેલા સાહિત્યિક સર્જન સ્વરૂપ તેમણે બહુ જ સુંદર ભાવના ભાવતાં લખ્યું છે કે, “જાતીવાદ એકાવન જેટલા પુસ્તકોમાંથી સારાંશ તારવીને તેને “અડધી સદીનાં કરતાં વિચારવાદનો સમુહ વધુ ને વધુ નજીક આવે અને તંદુરસ્ત ઓવારણા'' શીર્ષક હેઠળ ‘અધ્યાત્મ, હાસ્ય, કવિતા અને નાટક' વિચારધારાના બીજ સૃષ્ટિ પર વવાય, સહુના સારાં કામો થાય એવા પેટા શીર્ષકો ધરાવતા ચાર દળદાર ગ્રંથો દ્વારા પૂજ્ય મોરારી અને વિશ્વમાં શાંતિ છવાય એવી જ આપણે સહુ ભાવના ભાવીએ.'' બાપુના હસ્તે વિમોચન કરાવ્યું એ માટે આપણે એમની જે પણ આપણે એમના વિચારોને બિરદાવીએ. પ્રશંસા કરીએ એ ઓછી છે.
અમારે ત્યાં જ રહેતા શ્રી લહેરીભાઈ ભાનુશાલીએ લખ્યું છે સ્વભાવે મૈત્રીના માણસ એવા જન્મજાત શિક્ષક શ્રી મોતીભાઈ કે. “જીવનને જો સત્યના એક પ્રતિબિંધ તરીકે જોવું હોય તો પટેલે આત્મકથા, “શિક્ષણઋષિની ભાવયાત્રા.... રેતી... છીપલાં જગતના વિચારોને સમજવા પડશે. આ વિચારો કોઈની પોતાની અને મોતી'' લખી છે. આ ગ્રંથમાંથી પસાર થતાં એવું લાગ્યું કે, આત્મકથાના હોય કે લૌકિક સંપ્રદાયોના હોય અથવા દુનિયામાં ખરે જ, કોઈક દરિયા કિનારે ટહેલતાં ટહેલતાં અને રેતીમાંથી સફળ નીવડેલા કોઈક લેખકના લેખસ્વરૂપે હોય. જ્યારે કોઈના
સપ્ટેમ્બર- ૨૦૧૮
પ્રqદ્ધજીવન
(૨૫)|
