________________
સમુહને કારણે માનવજાતમાં શ્રધ્ધા અને આશાને બળવતર આશરે અઢી મહિનાના લાંબા વિદેશ પ્રવાસ બાદ શ્રી બનાવવાના પર્યાપ્ત કારણો અને કિરણો પણ છે.''
ગોવિંદભાઈ ખોખાણી હવે માદરે વતન કચ્છમાં ફરી પાછા સેટલ રાજકોટથી શ્રી ભરતભાઈ અંજારિયા લખે છે કે, “પત્રમૈત્રી થઈ ગયા છે. લખે છે કે, “અમુક સામાજીક વ્યવહારો જાળવવા દ્વારા દોસ્તીને પ્રોત્સાહન મળે છે તથા વિચારોનું આદાનપ્રદાન તથા આપણા પોતાના લોહીના સંબંધોને માણવા માટે કદાચ થવાથી આપણા વૈચારિક મૂલ્યોમાં વૃદ્ધિ થાય છે. પુસ્તકોને દોસ્ત વિદેશની ધરતી પર વિચરણ કરવું પડે, પણ, હૃદયમાં તો માતૃભૂમિ બનાવવા જોઈએ. પુસ્તકોના સહારે જીવન સુંદર રીતે પસાર થઈ પોકાર કરતી જ હોય. વિદેશની ધરતી ઉપર ભૌતિકતાની ભરમાર જાય છે. પુસ્તકો જ્ઞાન, માર્ગદર્શન, મનોરંજન તથા ગમ્મત આપતા ગમે તેટલી હોય, પરંતુ, શાંતિનો અહેસાસ તો માદરે વતનમાં જ હોવાથી તેમનું સ્થાન ગુરૂસમ પણ ગણાવાયું છે. પત્ર લખવામાં કે થાય. વિદેશની ધરતી પર રહેવાનું ગમ્યું. સમયસર જમવાનું, પ્રત્યુતર આપવામાં હૃદયની ઉર્મિયો વ્યક્ત થતી હોવાથી એમાં ફરવાનું વગેરે પણ, વચ્ચે વતનની મીઠી યાદ સળવળતી જ હોય. અનેરો આનંદ પ્રકટતો હોય છે. પત્રમાં મનના મહેકતા મોરલા મિત્રો, પુસ્તકો, પત્રોની યાદ આવે અને વળી પાછા જ્યારે વિદેશથી પોતાના પ્રતિભાવો ઠાલવતા રહે છે તે વાંચકોના પ્રેમ, લાગણી વિદાય લેવાય ત્યારે ફરી વાર પુત્ર-પરિવારને છોડી જવાનું દુઃખ તથા ઉત્સાહની નિશાની છે. પત્રમિત્રો ક્યારેય પણ થાકતા નથી પણ એટલું જ થાય. આ જ તો જીવનની ઘટમાળ છે!'' અને થાકવાના પણ નથી.''
રાપર, કચ્છથી શ્રી અરૂણભાઈ ગાવડે લખે છે કે, “રૂપીયા, ભાઈશ્રી જયંતિભાઈ ભેદા લખે છે કે, “નિવૃતિ બાદ એક પૈસા, બંગલા, ગાડીઓ, સતા કે કીર્તિ મેળવવા કરતાં પ્રેમાળ સદપ્રવૃતિ સમાન આ પત્રશ્રેણીમાં ઈર્ષા, બદલો, ગુસ્સો, દંભ કે મિત્રોની કિંમત મારા મતે ખરેખર અમૂલ્ય છે. જીવનના દરેક લોભ જેવા દુર્ગુણોની જગ્યાએ પ્રેમભાવ, વિશ્વાસ, સંતોષ અને ક્ષેત્રમાં દ્રપદ્મદ્મડ નું મૂલ્ય મહત્વનું છે. મને જે મિત્રો મળ્યા છે તે નિર્મળ આનંદના ભાવો વ્યક્ત થઈ રહ્યા છે તથા સૂકાઈ રહેલું જ મારી સાચી મૂડી છે. બધાં કહે છે કે આપણે શું લઈ જવાના પત્રવ્યવહારનું માધ્યમ નવપલ્લવિત થઈ રહ્યું છે. માત્ર ૧૦૦ છીએ? પણ હું તો કહું છું કે હું મારા મિત્રોનો પ્રેમ સાથે લઈ જેટલા મિત્રોથી શરૂઆત પામેલી આ પત્રશ્રેણીમાં હાલમાં ૪૦૦ જવાનો છું.'' પ્રત્યુતરમાં મેં તેમને લખ્યું કે, વાહ અરૂણભાઈ, જેટલા પત્રમિત્રો સહભાગી થઈ રહ્યા છે એનો આનંદ છે. આ વાહ! “આપકો પાકર ઔર કોઈ હો ન હો, હમ તો અમીર હો પત્રશ્રેણીના પત્રો આપણને પોતાની અંદર ઝાંકવા માટે પ્રેરીને ગયે હૈ.!” એમાં ક્યાંય કોઈ અતિશયોક્તિ જેવું ખરૂં? એ ગાંધીધામથી આત્મચિંતન કરાવે છે એ ખરેખર પત્રશ્રેણીના હેતુની સફળતા રાપર પાછા આવતા હતા ત્યારે જ્યોતિભાભીના ૯૩ વર્ષીય માસીને દર્શાવે છે.'
મળી આવ્યા એ વિશે એમણે કેટલું હકીકતસભર લખ્યું છે કે, શ્રી રમેશભાઈ ઝવેરી પોતાની અનુભવવાણી લખતાં જણાવે “મૃત્યુ પછી ખરખરામાં જવા કરતાં જીવતે જીવ મળવાનું મને છે કે, “આપ આપનો સાહિત્ય-રસ જાળવી જ રાખશો જેથી વધારે ગમે છે. ખરખરા કરતાં પ્રેમપૂર્વકની મુલાકાત વધારે યાદગાર આપને જીવનમાં આનંદ અને પ્રસન્નતાનો સતત અનુભવ થતો હોય છે. મૃત્યુ પછી ખરખરામાં જવું એ તો માત્ર વ્યવહાર જ રહે. બહારના સંબંધો વધારે વધારવાથી આપણે પોતે જ બંધાઈ છે.' જતા હોઈએ છીએ. વ્યવહારિક સારા માઠા પ્રસંગો જાળવતાં સદાય હસતા રમકડા જેવા વ્હાલા લાગતા શ્રી રમણીકભાઈ અમૂલ્ય સમયનો ભોગ લેવાતો હોય છે. મનુષ્ય જન્મ વારંવાર કેનીઆ લખે છે કે, “ઘણી વાર એવું બને કે કોઈ મોટી હસ્તી મળતો નથી. બને ત્યાં સુધી એકાંત, આર્ય મૌન, ધ્યાન, વિપશ્યના પ્રત્યક્ષ મળે એના કરતાં કોઈ હસતી ચહેરાવાળી વ્યક્તિનું મિલન વગેરે માટે વધારે સમય ફાળવીને આત્મ કલ્યાણ તરફ જ વધારે થાય તો આખો દિવસ સુધરી જાય, પછી ભલે ને તે પરોક્ષ રીતે લક્ષ્ય ધરવું.''
મળે. મિત્રતા એક ઐસા રિશ્તા હૈ જો જીવનમેં હમેં સબ સે અધિક ઉંઘ ઉડી જવાથી રાત્રે સાડા ત્રણ વાગ્યે ઉમરેઠથી શ્રી ખુશી દેતા હૈ. દોસ્તોં કા સાથ પાતે હી લોગ અપને દુઃખ કો ભુલ દામોદરભાઈ નાગરે સુંદર પત્ર લખીને પોતાના મનોભાવો વ્યક્ત જાતે હૈં. જીવન મેં સબસે પ્રેમભરા રિશ્તા મિત્રતા કા હોતા હૈ.' કર્યા છે. સાથે તેમણે ૫000 વરસ પહેલાં શ્રી રૂકમણીજીએ મુરબ્બી વડીલ શ્રી ઈશ્વરભાઈ પરમારનો હૃદયથી આશીર્વાદો ભગવાન શ્રીકૃષ્ણને સંસ્કૃત ભાષામાં લખેલા અને તેનું હિન્દીમાં વરસાવતો અને પ્રેમરસથી છલકતો પત્ર મળ્યો છે. લખે છે કે, ભાષાંતર કરાયેલા પત્રની નકલ પણ મોકલાવી છે. કહેવાય છે કે “કેટલાક સંબંધો તો “પરમ'ની જ સરજત હોય. પ્રયોજન કે શ્રી રૂકમણીજીનો આ પત્ર એ સર્વ પ્રથમ પત્ર છે અને આ પત્ર આયોજન વિના, કોઈ પૂર્વે અ-પરિચિત વ્યક્તિ “અપની' હો સાથે પત્રલેખન કલાની શરૂઆત થઈ હતી. (જો કોઈને આ જાય! પ્રભુના વરદાન સમી બને રહે. જીવન ભાવના કેવી પ્રબળ પત્રની નકલ જોઈતી હોય તો મને લખશો તો હું આપને એ અને પ્રેરક હોય છે તે 'ઠઠ્ઠદ્ધઘડ ડ્ડ થ્રસ્ટ' આ ત્રણ શબ્દો દ્વારા ચોક્કસ મોકલાવી આપીશ.).
સમજાય છે. ઘણા લોકોને આ 'ઠઠ્ઠદ્ધાડ’ શોધવાનું બાકી રહ્યું હોય
પ્રqદ્ધજીવુળ
સપ્ટેમ્બર- ૨૦૧૮)
