________________
ગુફાઓમાં ગુંજનો મહાયોગી આનંદઘનજીનો બીજો અવાજ પણ આશ્રમની સમગ, સારગ્રાહી, સંતુલિત, સાધનાદૃષ્ટિ સમ્યગુપણે આ જ ચેતવણી ઉચ્ચારી રહ્યો છે –
પ્રગટ થાય છે. મારા પ્રશ્નના ઉત્તરમાં તેમણે લખ્યું હતું. “યા પુદ્ગલકા ક્યા વિશ્વાસા,
‘આપના હૃદયમંદિરમાં જો પરમ કૃપાળુ દેવની (શ્રીમદ્ ઝૂઠા હૈ સપનેકા વાસા...
રાજચંદ્રજીની) પ્રશમરસ નિમગ્ન અમૃતમયી મુદ્રા પ્રગટ થઈ ઝૂઠા તન ધન, ઝૂઠા જોબન,
હોય, તો તેને ત્યાં જ સ્થાપી સ્થિર કરવી ઘટે છે. પોતાના જ ઝૂઠા લોક તમાસા...
ચૈતન્યનું તથા પ્રકારે પરિણમન એ જ સાકાર ઉપાસના શ્રેણીનું આનંદઘન કહે સબહી ઝૂઠે,
સાધ્યબિંદુ છે અને એ જ સત્યસુધા કહેવાય છે. હૃદયમંદિરથી સાચા શિવપુર વાસા...'
સહસ્ત્રદલ કમળમાં તેની પ્રતિષ્ઠા કરી ત્યાં જ લક્ષ્યવેધી બાણની (આનંદઘન પદ્ય રત્નાવલી). માફક ચિત્તવૃત્તિ પ્રવાહનું અનુસંધાન ટકાવી રાખવું એ જ પરાભક્તિ સમ્યગુ સાધનાની સમગ્ર દૃષ્ટિ
કિંવા પ્રેમલક્ષણા ભક્તિ કહેવાય છે. ઉપરોક્ત અનુસંધાનને જ ગમે તેમ, શિવપુરના - નિજ દેશના - શાશ્વતના ભણી સંકેત શરણ કહે છે. શર એટલે તીર. શરણબળે સ્મરણબળ ટકે છે. કરતા આ ઘોષ-પ્રતિઘોષ મારા અંતરપટે અથડાઈને સ્થિર થઈ કાર્યકારણ ન્યાયે શરણ અને સ્મરણની અખંડતા સિદ્ધ થયે, આત્મપ્રદેશ ચૂક્યા હતા - આ આશ્રમભુમિ પરના મારા ચોવીસ કલાકમાં જા સર્વાગ ચૈતન્ય-ચાંદની ફ્લાઈ સર્વાગ આત્મદર્શન અને દેહદર્શન આ અલ્પ દેખાતા ગાળામાં તો આ વાતાવરણે શા શા અનુભવ
ભિન્ન-ભિન્નપણે નજરાય છે અને આત્મામાં પરમાત્માની છબી કરાવ્યા હતા...!! મારી વિશૃંખલિત સાધનાને અનુભૂત જ્ઞાનીઓની
વિલીન થઈ જાય છે. આ આત્મા-પરમાત્માની અભેદતા એ જ સંગે કેવા કેવા સમ્યગ પ્રકારે જોડી હતી!!! અને એટલે, નિર્ધારિત પર
પરાભક્તિની છેવટની હદ છે. એ જ વાસ્તવિક ઉપાદાન સાપેક્ષ સમય થઈ જવા છતાં ફરી ફરીને કલાક-દોઢ કલાક મુનિજીનો દરી ! “ સત્સંગ લાભ લેવાના લોભનું સંવરણ હું કરી શકતો ન હતો.
‘વહ સત્યસુધા દરસાવહિંગે, ચતુરાંગુલ હૈ દગસેં મિલ હૈ; પુનઃ તેમની સાથે મહતુ પુરુષોની જીવનચર્યા અને સમ્યગુ
રસદેવ નિરંજન કો પિવહી, નહી જોગ જુગાજુગ સો જીવતી.' સાધનાદષ્ટિ પરત્વે પ્રશ્નચર્ચા ચાલી. મહાયોગી આનંદઘનજી વિષેની
(શ્રીમદ્જી કૃત) આ કાવ્યો તાત્પર્યાર્થ એ જ છે. આંખ અને મારી જિજ્ઞાસાથી એનો આરંભ થયો. ભગવાન મહાવીર, તથાગત
- સહસ્ત્રદલ કમલની વચ્ચે ચાર અંગુલનું અંતર છે. તે કમલની
કર્ણિકામાં ચૈતન્યની સાકાર મુદ્રા એ જ સત્યસુધા છે, એ જ પોતાનું બુદ્ધ, કલિકાલસર્વજ્ઞ હેમચંદ્રાચાર્ય, આચાર્ય હરિભદ્રસૂરિ, દેવચંદ્રજી,
ઉપાદાન છે. જેની એ આકૃતિ ખેંચાઈ છે, તે બાહ્યતત્ત્વ નિમિત્ત યશોવિજયજી, કૃપાળુદેવ શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી, કુંદકુંદાચાર્યજી અને
કારણ માત્ર છે. તેમના આત્મામાં જેટલે અંશે આત્મવૈભવ વિકસ્યો વિહરમાન તીર્થકર ભગવાન સીમંધરસ્વામી સુધીના લોકોત્તર પુરુષોની
હોય એટલે અંશે સાધકીય ઉપાદાનનું કારણ પણું વિકસે છે અને ચેતનાભૂમિમાં મુનિજી સંગે મારો વિહાર ચાલ્યો.. એ દિવ્ય પ્રદેશોની
કાર્યાન્વિત થાય છે. અત એવ નિમિત્ત કારણ, સર્વથા વિશુદ્ધ યાત્રાથી હું ખૂબ ખૂબ સમૃદ્ધ ને ખૂબ ખૂબ સ્વત્વસભર બની રહ્યો
આત્મવૈભવ સંપન્ન હોય તેમનું જ અવલંબન લેવું ઘટે, તેમાં જ હોઉં તેવું હું અનુભવી રહ્યો.
પરમાત્મબુદ્ધિ હોવી ઘટે, એ રહસ્યાર્થ છે. એ પછી વર્તમાનના જૈનાચાર્યો અને અન્ય મહાપુરુષોના
‘આવા ભક્તાત્માનું ચિંતન અને આચરણ વિશુદ્ધ હોઈ શકે સાધના પ્રદેશોમાં ડોકિયું કર્યું : ગાંધીજી, શ્રી અરવિંદ, રવીન્દ્રનાથ,
છે, અતઃ એવા ભક્તિ, જ્ઞાન અને યોગ સાધનાનો ત્રિવેણી સંગમ મલ્લિકજી, વિનોબાજી, ચિન્મ્યા, અને અન્ય અનેકની
સધાય છે. જેથી એવા સાધકને ભક્તિ – જ્ઞાન શૂન્ય માત્ર યોગ સાધનાદૃષ્ટિની તુલનાત્મક વિચારણા ચાલી. સાર રૂપે આમાંથી હું
સાધના કરવી આવશ્યક નથી. દૃષ્ટિ, વિચાર અને આચાર-શુદ્ધિનું સમ્યગુ સાધનાની દૃષ્ટિ પામતો તારણ કાઢી રહ્યો : ‘આત્મદીપ
નામ જ ભક્તિ, જ્ઞાન અને યોગ છે અને એ જ અભેદ પરિણમને બન...! સ્વયંને જાણ...!! તું તારું સંભાળ!!!! અને આ બધાના
સમ્યક્ દર્શન જ્ઞાન ચારિત્રાણિ મોક્ષમાર્ગ છે. પરાભક્તિ વિના ફળ સ્વરૂપે મારી વિદ્યાની, જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્ર સાધનાની,
ના જ્ઞાન અને આચરણ વિશુદ્ધ રાખવાં દુર્લભ છે, એનું જ દૃષ્ટાંત આત્માનુભૂતિની અભીપ્સાઓ અદમ્યપણે પુનઃ જાગી રહી.
આ.૨. (આચાર્ય રજનીશ) પૂરું પાડી રહ્યાં જ છે ને? અતએવા વીતરાગ-પ્રણીત સાધનાપથ અને શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજીના જીવદર્શન,
આપ ધન્ય છો, કારણ કે નિજ ચૈતન્ય દર્પણમાં પરમ કૃપાળુની આજ સુધીના મારા અનુભવો અને આજની પ્રશ્નચર્યા પછી મને
છબી અંકિત કરી શક્યા છો. ૐ”
(ક્રમશઃ) પૂર્ણપણે ઉપાદેય પ્રતીત થઈ રહ્યાં હતા. તેથી પછીથી મારી સાધના-દૃષ્ટિને વિશેષ સ્પષ્ટ કરવા મુનિજીને મેં પૂછાવેલું, તેમાં
૧૫૮૦, ડિ એસ કૉલેજ રોડ, કે.એસ લેઆઉટ , તેમણે જે સચોટ સ્પષ્ટતા કરી છે તેની શ્રીમન્ની, તેમની અને
બેંગલોર – પ૬૦૦૭૮. ફોન : ૯૬૧૧૨૩૧૫૮૦ સપ્ટેમ્બર- ૨૦૧૮ પ્રબુદ્ધ જીવન
(૩૭)
