________________
૧૪
પ્રબુદ્ધ જીવન
ફેબ્રુઆરી, ૨૦૧૭
આ કાવ્યરચના કરી ત્યારે દેશ અંગ્રેજોની ગુલામી તળે કચડાયેલો જૈન યોગના વિષયને શ્રીમના સર્જનમાં પહેલીવાર ગૌરવભર્યું હતો અને તે સમયે દેશની આવનારી આઝાદીનો અણસાર અહીં સ્થાન મળ્યું. જૈન સાધુઓમાં ડાયરી લખનાર તેઓ સૌપ્રથમ હતા. વ્યક્ત થાય છે. માનવજાતની કરુણા કેવી વ્યાપશે એનો એમણે ખ્યાલ આ ડાયરીમાં એમનાં હૃદયમાં ચાલતા વિચારોના ઘમ્મરવલોણાથી આપ્યો છે. યોગવિદ્યાના શિખરે બિરાજમાન યોગનિષ્ઠ આચાર્ય શ્રીમદ્ નીકળેલું ચિંતનનું નવનીત મળે છે. જાણે કાલ્પનિક અધ્યાત્મ મહાવીર બુદ્ધિસાગરસૂરીશ્વરજી વિજ્ઞાનનો મહિમા કરે છે. એ કહે છે કે એ શ્રીમનો અપૂર્વ ગ્રંથ છે. વિ. સં. ૧૯૮૧ના ચૈત્ર સુદી દશમના વિજ્ઞાનની ઘણી શોધોથી અત્યાર સુધી જે પ્રગટ થયું નહોતું એવી રોજ આ ગ્રંથ શ્રીમદ્જીએ મોહનલાલ પાદરાકરને સોંપ્યો. આ ગ્રંથમાં અદ્ભુત વાતો પ્રગટ થશે અને આપણે જોઈએ છીએ કે જગતમાં એમનું સમાજ અને ધર્મનું દર્શન તેમજ દેશોન્નતિની ધગશ જોવા વિજ્ઞાન અનેક ક્ષેત્રોમાં નવાં નવાં સંશોધનો કર્યા છે.
મળે છે. ધર્મ અને સમાજને સાચી દિશાએ વાળવાની એમની તમન્ના યોગનિષ્ઠ આચાર્યનો એ સમય રાજ-રજવાડાંનો સમય હતો અને નજરે પડે છે. ત્યારે રાજાશાહી ચાલી જશે એમ કહે છે અને જગતમાં ઉદ્યોગો અને આ ગ્રંથ સોંપતી વેળાએ એમ કહેલું કે તે પચીસ વર્ષ પછી પ્રગટ કળાનું સામ્રાજ્ય સ્થપાશે એની વાત કરે છે. આશ્ચર્યની વાત એ છે કે કરવો. એમની એ ભાવના પ્રમાણે આ ગ્રંથ પચીસ વર્ષ તો નહિં, એમણે લખ્યું કે એક ખંડના સમાચાર બીજા ખંડમાં પળવારમાં પહોંચી પરંતુ પિસ્તાળીસ વર્ષે પ્રગટ થયો. એક મહાન જોગંદર, મહાન જશે અને આજે આપણે મોબાઈલ, કમ્યુટર અને ટેલિવિઝનથી આનો અવધૂત અને સાથે સાથે મહાન સમાજસેવક અને સાહિત્યકારનું સાક્ષાત્ અનુભવ કરી રહ્યા છીએ. આજના વિશ્વમાં ન્યાયનો મહિમા આ પુસ્તક વિચારનું વલોણું પૂરું પાડે છે. છે, માનવ અધિકારનો મહિમા છે, વ્યક્તિ સ્વાતંત્ર્યનો મહિમા છે બાળપણમાં સરસ્વતી માતાની છબી આગળ હાથ જોડીને પ્રાર્થના એનું દર્શન યોગનિષ્ઠ આચાર્યશ્રીએ આપ્યું છે અને ભગવાન કરનાર ખુદ જ્ઞાનની જ્યોત સમા બની ગયા. રોજ ધર્મચર્ચા ચાલે, મહાવીરના તત્ત્વો જેવાં કે અહિંસા, અનેકાંત, અપરિગ્રહનો મહિમા વ્યાખ્યાન આપે. દિવસમાં બે વખત પ્રતિક્રમણ કરે. કેટલાય મૂંઝાયેલા થશે એવી એમની ભવિષ્યવાણી આજે સાચી ઠરતી લાગે છે. કેટલીક માનવીઓને માર્ગદર્શન આપે. ધાર્મિક અનુષ્ઠાનો ચાલે. સામાજિક વ્યક્તિઓ પોતાના યુગને જોતી હોય છે, તો કેટલીક વ્યક્તિઓ પ્રવૃત્તિઓ થાય. પણ આ બધામાં શ્રીમની સાહિત્ય-પ્રવૃત્તિ તો સતત યુગની પાર આવતા યુગના પ્રકાશને જોતી હોય છે. આવી વિભૂતિને અને એકધારી ચાલ્યા કરે. માંદગીના બિછાને હોય તોય કામ વણથંભે ક્રાંતદર્શી એટલે કે પેલે પારનું જોનાર કહે છે. યોગનિષ્ઠ આચાર્યશ્રીની ચાલ્યા કરે. એમની તબિયત ઘણી અસ્વસ્થ બની હતી, ત્યારે કોઈએ ક્રાંતદર્શીતા અને આર્ષદર્શન આ કાવ્યમાં પદે પદે પ્રગટ થાય છે. એમને સાહિત્યસાધના પૂર્ણ કરવા કહ્યું. આ સમયે શ્રીમદે જવાબ એક દિન એવો આવશે
આપ્યો, એક દિન એવો આવશે, એક દિન એવો આવશે.
‘મારું લેખનકાર્ય તો મારી જિંદગીના અંત સુધી લગભગ ચાલુ જ મહાવીરના શબ્દો વડે, સ્વાતંત્ર્ય જગતમાં થાવશે. એક દિન...૧ રહેશે.' સહુ દેશમાં સ્વાતંત્ર્યના શુભદિવ્ય વાદ્યો વાગશે,
તેમના સમયના વિખ્યાત સાહિત્યકારોએ શ્રીમદ્ભા સાહિત્યની બહુ જ્ઞાનવીરો કર્મવીરો, જાગી અન્ય જગાવશે. એક દિન...૨ મુક્ત મને પ્રશંસા કરી હતી. લોકલાડીલા નવલકથાકાર શ્રી રમણલાલ અવતારી વીરો અવતરી, કર્તવ્ય નિજ બજાવશે,
વસંતલાલ દેસાઈએ કહ્યું, “શ્રી બુદ્ધિસાગરજીનું સાહિત્ય એટલે? અશ્રુ હૃહી સૌ જીવનાં, શાંતિ ભલી પ્રસરાવશે. એક દિન...૩ એને હિંદુ પણ વાંચી શકે, જૈન પણ વાંચી શકે અને મુસ્લિમ પણ સહુ દેશમાં, સહુ વર્ણમાં, જ્ઞાનીજનો બહુ ફાવશે,
વાંચી શકે. સૌને સરખું ઉપયોગી થઈ પડે તેવું એ કાવ્યસાહિત્ય ઉદ્ધાર કરશે દુ:ખીનો, કરુણા ઘણી મન લાવશે. એક દિન...૪ બુદ્ધિસાગરસૂરિજીને આપણા ભક્ત અને જ્ઞાની કવિઓની હારમાં સાયન્સની વિદ્યા વડે, શોધો ઘણી જ ચલાવશે;
મૂકી દે એવું છે.” જે ગુપ્ત તે જાહેરમાં, અદ્ભુત વાત જણાવશે. એક દિન...૫ આજેય એમના ૧૪૦ ગ્રંથો શ્રીમદ્ બુદ્ધિસાગરસૂરિના અમીટ રાજા સકલ માનવ થશે, રાજા ન અન્ય કહેવાશે,
કીર્તિસ્થંભ અને અમર શિષ્યો રૂપે જનસમુદાયમાં બોધ, ચિંતન અને હુન્નર, કળા સામ્રાજ્યનું, બહુ જોર લોક ધરાવશે. એક દિન...૬ આત્મકલ્યાણની સુવાસ વહાવી રહ્યા છે. એક ખંડ બીજા ખંડની, ખબરો ઘડીમાં આવશે, ઘરમાં રહ્યા વાતો થશે, પર ખંડ ઘર સમ થાવશે. એક દિન...૭ ૧૩ બી, ચંદ્રનગર સોસાયટી, જયભિખુ માર્ગ, એક ન્યાય સર્વે ખંડમાં, સ્વાતંત્ર્યતામાં થાવશે,
પાલડી, અમદાવાદ-૩૮૦ ૦૦૭. બુધ્યબ્ધિ પ્રભુ મહાવીરનાં, તત્ત્વો જગતમાં વ્યાપશે. એક દિન...૮ ફોન ૦૭૯ ૨૬૬૦ ૨૬૭૫. મો. ૦૯૮૨૪૦ ૧૯૯૨૫
