Prabuddha Jivan 2015 Year 63 Ank 01 to 03

Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 6

પ્રબુદ્ધ જીવન
જાન્યુઆરી ૨૦૧૫
તમારા દુશ્મનને ખુશ નહિ રાખવા તે માટે ક્રોધ બંધ કરો. કાઢી નાંખો. કાલે જે ખરાબ હતો તે આજે સારો બની શકે છે એમ
સંબંધ તોડવાનું કામ ક્રોધ કરે છે, બાકીના કષાય નહિ. ક્રોધ આગનું વિચારો. બગડેલા દૂધમાંથી પનીર-ઘી બની શકે છે. ક્રોધથી (૧) અપ્રિય કામ કરે છે – બધાને સળગાવે છે અને ઠંડક આપે નહિ. રિલેશન બનશો. (૨) અપાત્ર બનશો. ધંધામાં નુકશાન થાય તો ધંધામાંથી મેઈન્ટેન કરો, ક્રોધ મર્યાદામાં રાખો-કાબૂમાં રાખો. ક્રોધ છે તો રિવર્સ થાઓ છો, ખાવામાં પેટ બગડે તે ખોરાકથી પાછા વળો છો. દુશ્મનની જરૂર નથી. મધુર વચન હોય તો મિત્રની જરૂર નથી. આગ ક્રોધના નુકશાન જોવા છતાં રીવર્સ આવો. મર્યા પછી જેના માટે રડો ઉઠે જે ઘર થકી તે પહેલું ઘર બાળે, જળનો જોગ જો નહીં મળે તો છો તેની હાજરીમાં તેની સામે કષાય કરેલા છે તે તો વિચારો. દરેક પાસેનું પ્રજાળે.
ધર્મ, દરેક સંત, દરેક સજ્જન સમજુ ક્રોધ ન કરવાનો ઉપદેશ આપે છે નાની નાની બાબતોમાં ક્રોધ છોડો. નાની આગ માટે આગબંબાને છતાં ક્રોધ વિના ના ચાલે તેમ માનો છો. આજ સુધીના કરેલા ક્રોધથી બોલાવતા નથી તો નાની બાબતોમાં ક્રોધની આગ નહિ પ્રગટાવો. થયેલા નુકશાન યાદ કરો. પરિવારના હૃદયમાં સ્થાન મેળવવું કઠીન શક્તિના સમયમાં કોઈને દબાવો નહિ. નહિતર પછી તમારી અશક્તિના છે, પીએમ. થવું શક્ય છે. ક્રોધ પાસે રીલેશન કનેક્શન જોવા નહિ સમયમાં તમારી હાલત બૂરી થશે.
મળે–તમારામાં શું ભર્યું છે તે વધારે અગત્યનું છે. તમે ગમે તેવા આંતરશત્રુ એને કહેવાય જે દુશ્મન હોવા છતાં મિત્ર લાગે અને સારા હોય પણ ક્રોધ હોય, વાણીમાં કટુતા હોય તો મૈત્રી નાશ પામે બાહ્યશત્રુ એને કહેવાય કે જે દુશ્મન ન હોવા છતાં દુશ્મન લાગે એટલે છે. આબરુ રહેતી નથી. સાકર વેચનારો વેપારી ખરાબ શબ્દો બોલે કામ ક્રોધ લોભ મોહમદ ઈર્ષા વગેરે આંતરશત્રુને દિલમાં મિત્ર સમજીને તો વેચાય નહિ. મરચું વેચનારો મીઠી જબાનથી વેચે છે. ક્રોધ તો રાખવાનું બંધ કરો.
રીલેશન ખતમ કરે છે. બહારના શત્રુનો સામનો કરો છો જ્યારે આંતરશત્રુને સહકાર ક્રોધ કરવાના કારણો ૩ છે. અજ્ઞાન, અભાવ, અને આવેશ. ત્રણે આપો છો. ક્રોધ દુશ્મન લાગતો નથી. જો દુશ્મન માને તો ઘરમાં ભયંકર છે. પેટનો ખાડો ભોજનથી પૂરો થાય છે. જમીનનો ખાડો પેસવા નથી દેતા તો ક્રોધને કેમ ઘરમાં મગજમાં બેસાડો છો. માટીથી પૂરો થાય છે. અભાવ-લોભનો ખાડો પૂરો થાય નહિ. અનંત
જો નુકસાન જ દેખાય છે તો ક્રોધ વારે વારે શા માટે ? પત્થર દોષનો હું ગુલામ છું. તો મારી વાત તમે માનો નહિ તેના કરતાં કોઈનું માથું ભાંગે પણ પાણી પત્થરને તોડી શકે છે, પાણી વધારે અનંત ગુણોના ભંડાર પરમાત્માની વાત હું ન માને તે વધારે ભયંકર તાકાતવાન છે. શાંત કરવા માટે ક્રોધ તાકાતવાન કરતાં ક્રોધને શાંત છે. ક્રોધ ન કરો પ્રભુની આજ્ઞા છે. કરનાર પ્રેમની તાકાત વધુ મજબુત છે.
ક્રોધથી મળતી વસ્તુ કરતાં ક્રોધના કંટ્રોલથી પ્રસન્નતા મેળવવી આઈ હેવ નથીંગ સમજનાર ગરીબ છે. બહારના માટે આઈ એમ મહત્ત્વનું છે. નથીંગ સમજનાર સૌથી વધુ શ્રીમંત છે. ક્રોધને કાબુમાં લાવવાના ૩ (૧) પ્રસન્નતા ગુમાવનાર બેવકૂફ છે. વાત વાતમાં ક્રોધ કરી નિયમો.
પ્રસન્નતાનું બલિદાન ન આપો. પાગલ માણસને કેવો સમય છે, કેવું (૧) શીઘ્રક્રોધ ન કરો-વેઈટ ફોર ટાઈમ. કોઈ વેપારી મોટો ફાયદો સ્થાન છે, શું કરી રહ્યો છે, હું કોણ છું તે યાદ નથી : ૪ લક્ષણવાળો કરાવતો હોય અને એલફેલ બોલે તો તમે ક્રોધ નથી કરતાં. દરેક ક્રોધ માણસ ગાંડો સમજવો. ક્રોધ કરનાર ગાંડા માણસના લક્ષણો ધરાવે સમયે થોડા વેઈટ થાઓ, શીધ્ર ક્રોધ ન કરો. ગંદા પાણીમાં આપોઆપ છે તેને શરમ નથી આવતી. કચરો નીચે બેસી નિર્મળ થાય છે. તપશ્ચર્યા એ સાધના છે તો વિલંબ (૨) સામેના પ્રત્યેનો પ્રેમ અને પોતાના તરફનો પ્રેમ પણ ગુમાવે છે. કરીને ક્રોધ કરો તે સાધના છે. ક્રોધને કાબૂમાં લાવવા બીજો નિયમ ક્રોધથી નુકશાન: (૨) તીવ્ર કષાય ન કરો-ભાષામાં સભ્યતા રાખો. ગાળાગાળીની (૧) પ્રસન્નતાનું બલિદાન, (૨) પ્રેમ-સદ્ભાવનાનું બલિદાન, (૩) જબાનથી સામાને જે આઘાત થાય છે તેનું નિવારણ કઠીન છે. પ્રયોજન પુણ્ય કર્મનું બલિદાન, (૪) પરમાત્માની આજ્ઞા પાલનનો ભંગ. વિના કોઈ ક્રોધ પાસે જવા તૈયાર નથી. હસવા માટે ઘણાં સ્થાનો છે ખોટા રસ્તે મળેલી સંપત્તિ પુણ્યથી મળી છે. પુણ્ય ખતમ થઈ ગયા પણ રોવાનું મન થાય તો ક્યાં જાવ? (૩) ત્રીજો નિયમ દીર્ઘ કષાયથી પછી સફળતા મળતી નથી. તેને તમારી હોંશિયારીથી મળેલી સફળતા બચો-લાંબા સમય સુધી ક્રોધ ન કરો, ઝટ પતાવી દો અને ભૂલી જાઓ. ન સમજવી. ક્રોધ કરવાથી ઉઘરાણી મેળવવા પુણ્યનું બેકિંગ હોય તો
૧૨ મહિનાથી વધારે કષાય રહે નહિ તે સંવત્સરીની ક્ષમાપનાનો જ મળે. નળનું પાણી ટાંકીમાં હોય ત્યારે મળે છે. પુણ્યની ટાંકી ભરેલી ધર્મ છે. દીર્ઘ કષાય ૧ દિ. ૧૦ દિ. ૧૫ દિ. થી વધારે ન રાખો. છે તો પુરુષાર્થ સફળ બને છે. પરિવારમાં અબોલા ન થવા જોઈએ. સૌથી વધારે અપેક્ષા પરિવાર ક્રોધથી કેવી રીતે બચશો. પાસેથી રાખો છો તો સૌથી વધારે ઉપેક્ષા Kિ .
* કોધને કાબુમાં લાવવાના ત્રણ નિયમો :
R) BE ક્રોધ તે ભસતો કૂતરો છે. બાકીના કષાયો પરિવાર જ કરે છે. મનના કમ્યુટરમાં વિચારો ,
%ી શાંત થઈને બેઠા હોય છે. ગુસ્સામાં જે હોય