________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ઉમાકાંત ઊભા થઈ ગયા અને બે હાથ જોડી, નમસ્કાર કરી એ પાસે આવ્યા ત્યારે ભેટી પડથી અને સહુજ માલ્યા :
“પ્રકાશચંદ્ર ! તમને મારા ખૂબ ખૂબ હાર્દિક અભિનંદન. ખૂબ ટૂંક સમયમાં તમે મા સરસ્વતીનું વરદાન પામી દેશને સાહિત્યના ઉચ્ચ ઍવોર્ડ મેળવી શકયા છે. હું ખૂબ પ્રસન્ન થયો છું.''
“તમે તેા મારા વડીલ છે. મે જે મેળગ્યુ છે તે તમારા બાશીર્વાદથી મળ્યુ છે,'' વિવેક ખાતર પ્રકાશચંદ્રે કહ્યુ ત્યાં તેા એમની નજરની સામે પેલા આકાર આવી ઊભે! રહ્યો,
પછી બંને સાફા ઉપર બેઠા બેઠા વાતો કરવા માંડયા. ચા-નાસ્તા આવ્યા . બન્નેએ કર્યાં, પછી ઉમાકાંતે કહ્યું : “પ્રકાશચંદ્ર ! આજના શુભ દિવસે એક વિનંતી છે.” “અરે! આપે વિનંતી કરવાની હાય ? હુકમ કરી.” પ્રકાશચન્દ્રે કહ્યું. વાત એમ છે કે મારા હમણાં પ્રકાશિત થયેક્ષ વિવેચનસ ગ્રહ ‘સાહિત્ય સગતિ’ની સમીક્ષા તમે લખા એવી મારી વિનંતી છે. તમારી સમીક્ષા મારા પુસ્તકની યોગ્ય મુલવણી કરી શકશે. પુસ્તક લાવ્યો છુ. લા, સ્વીકારા.’' કહી ઉમાકાંતે પ્રકાશચંદ્રને ‘સાહિત્ય-સંગતિ' પુસ્તક આપ્યું. પ્રકાશ “તમારા અધિકાર છે. સમીક્ષા લખવી મને ગમશે.” કહી પુસ્તક સ્વીકારવા ઊભા થયા અને પુસ્તક સ્વીકાર્યું ત્યાં પેલા આકારતા બત્રાજ બને સંભળાયા : “ઉમાકાંત ! મને જુઓ. એળખા છા મને 1’
ઉમાકાંતે અવાજ તરફ નજર ફેરવી. એમને ધૂંધળા વાદળાંઓના બનેલા માનવ-આકાર જોવા મળ્યે, પણ એ એળખી ન શકયા. એમણે કહ્યું: “કાના અવાજ છે, ભાઈ ? હું તમને એાળ ખો નથી શકતા.”
ફરી અવાજ આવ્યો : ‘‘જરા ધ્યાનથી જુએ, મારું નામ રશ્મિ”
ઉમાકાંતે જોયુ, પણ ઓળખાણ ન પડી. પ્રકાશચંદ્ર તેા દિશાશૂન્ય બની ગયા. ઉમાકાંતે કહ્યું : “ભાઈ ! હું તમને ઓળખો નથી શકતા. કાંઇક એળખાણ પાડા તા ખબર પડે.''
“સાંભળેા ત્યારે: આજથી અગિયાર વર્ષ પહેલાં પ્રથથ વર્ગમાં એમ.એ.ની પરીક્ષા સુવર્ણ ચંદ્રક મેળવી પાસ કરી. તમારા હાથે મને સુવ ચંદ્રક આપવામાં માન્યો હતે. ચંદ્રક સ્વીકારતી વખતે મેં તમને કહેલું : 'સર ! એક સગ્રહ બહાર પાડી શકાય તેટલા કાવ્યો મેં લખ્યાં છે. તમે એની પ્રસ્તાવના લખી આપશો ?' ‘સરસ જરૂર લખી ાપીશ, કાવ્યપોથી સાથે મારા ઘેર આવજો.
“હું મારી કાવ્યપોથી લઈ તમારા ઘેર બ્રીજે જ દિવસે આવ્યો. મારા વિશે ચેડા પ્રશ્નો પૂછી, કાવ્યપથી જોવા માટે તમારી પાસે રાખી અને એક માસ પછી આવવા કહ્યું. એક માસ પછી મળ્યા ત્યારે તમે પછી કહ્યુ'.: કામને લીધે જોઇ શકયો નથી, તે ગણુ સપ્તાહ પછી આવજો.’
!ણ સપ્તાહ પછી આવ્યો ત્યારે તમે બઢ઼રગામ ગયા હતા અને એ પછી તમારા એક નવા ફ્રોબ્યુસ ગ્રહની છાપામાં સમીક્ષા વાંચી ત્યારે એમાં ટપકાવેલ કાવ્યપતયા તે મારાં કાવ્યેાની પંક્તિઓ લાગી. મે` કાવ્યસ`ગ્ર ખરીદી લીધા અને જોયુ તા તમે મારા કાવ્યસ ંગ્રડ તમારા નામે છપાવી માર્યાં હતા, આથી તમારી સાથે ઝલડા હું તમારા ઘેર આવતા હતા ત્યારે તમારા ઘર પાસે રસ્તા એળગવા જતાં એકબાજુથી ઝડપથી આવતી બસ હેઠળ કચડાઈ મૃત્યુ પામ્યા. તમારી પાસેથી જવાબ તા માગી ન શકયો, પણ તમારાથી સવાયો થવા પ્રકાશચંદ્રમાં મેં પ્રવેશ કર્યાં. તમારા સારસ્વત તેજે હું તમારુ કાંઈ બગાડી ન શકો, પણ તમારાથી ચડિયાતે થઈ તમે ન મેળવી શકયા તે દેશને સર્વોચ્ચ સાહિત્યિક [ અનુ. પા. ૨૦ વચ્ચે
પ.ચેક ની પેસવાંક્ર-પૂતિ
ડિસેમ્બર/૧૯૯૧
૧૩
For Private and Personal Use Only
