________________
આત્મવાદ :
: ૨૪૭ :
કેઈ કહે કે આંખે નથી દેખાતે માટે પવન નથી, તે તે કહેનારનું કથન સત્ય નથી, તે જ પ્રમાણે આત્મા નથી એ તારું કહેવું યથાર્થ નથી. આત્મા અરૂપી છે માટે તે દેખી શકાય નહિં. આંખ સિવાય સ્પર્શેન્દ્રિયથી ને અનુમાનથી જેમ પવન છે એ મનાય છે તે જ પ્રમાણે મનથી અને અનુમાનથી આત્મા પણ સિદ્ધ થાય છે. તારાં માતાપિતા ન આવ્યા એટલે સ્વર્ગ-નરક નથી
એ અસત્યહે નૃપ તેં કહ્યું કે મારા પર અત્યત સ્નેહ રાખતાં મારાં માતાપિતા મને અહિં પ્રતિબોધ કરવા માટે ન આવ્યાં એટલે મેં નિશ્ચય કર્યો કે આત્મા, પુણ્ય, પાપ, સ્વર્ગ, નરક વગેરે કંઈ નથી” એ તારી માન્યતા એગ્ય નથી; કારણ કે તેઓ ન આવ્યાં માટે તે વસ્તુ જ નથી એમ ન કહી શકાય. તેઓના ન આવવાના બીજા અનેક કારણો હોઈ શકે છે.
( ૪ ) માતાના સ્વર્ગથી ન આવવા સબધી એક
દરિદ્રનું દષ્ટાન્ત કોઈ એક વખત મુસાફરી કરતાં કરતાં તને કઈ એક દરિદ્ર મનુષ્યનો કોઈ એક નગરમાં સમાગમ થયે હોય. તે સમાગમ દરમીયાન તેની સાથે તારે ગાઢ સ્નેહ બંધાઈ ગયે હોય. તે તેની દરિદ્રતાના નાશ માટે અને તેનો ઉદ્ધાર કરી સારી સ્થિતિમાં મૂકવા માટે તેની સાથે વિચાર્યું હોય ને કહ્યું હોય કે હું એક મોટે રાજા છું, મારી પાસે અખૂટ સમ્પત્તિ છે, વિપુલ લશ્કર છે, ઘણું દેશ છે, હું તને સુખી કરીશ. એવી વાતચીત પછી બીજે દિવસે તું તારે માગે અને તે દરિદ્ર માનવ તેને રસ્તે ચાલ્યા જાય. ઘણે કાળે પણ તું તારા રાજ્ય
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org