________________
તીર્થકર શ્રી ઋષભદેવ
૧૭.
કે મૃત્યુ – રાજ કે પ્રજાની સેવામાં – આ એમનો મુદ્રાલેખ
હતો.
મહામંત્રી શકટાલને બે પુત્ર ને સાત પુત્રીઓ હતાં. પુત્રનાં નામ સ્થૂલિભદ્ર ને શ્રીયક. પુત્રીઓનાં નામ-યક્ષા, લક્ષદિના, ભૂતા, ભૂતદિન્ના, સેના, વેણા, રેણા. દીકરાઓ બૃહસ્પતિના અવતાર જેવા, દીકરીઓ જીવતી સરસ્વતી જેવી.
મહામંત્રીનો મોટો પુત્ર સ્થૂલિભદ્ર ભારે દેખાવડો હતો. રૂપવાન ને ગુણવાન પણ એવો. એ ભયો-ગણ્યો, કાવ્યકલાપમાં નિપુણ થયો; નૃત્ય, ગીત ને સંગીતમાં અજોડ બન્યો, પણ વ્યવહારનું જ્ઞાન ન આવ્યું. મંત્રીના પુત્ર માટે તો દુનિયાના વ્યવહાર, કૂડકપટ, આચારવિચાર જાણવા સહુ પ્રથમ જરૂરી.
એ વેળા પાટલીપુત્રમાં કોશા નામની પ્રસિદ્ધ ગણિકા રહેતી હતી. એ પંડિતા, વિદુષી ને સર્વકળાકુશળ હતી. એ વખતે આજના જેવી ગણિકાઓ ન હતી. એ શિક્ષણનું કામ કરતી, સેવાશુશ્રષાનું કામ કરતી, રાજની એલચી બનીને પણ જતી. રાજકુમારો, રાજકુમારીઓ, શ્રેષ્ઠિપુત્રો વગેરે આવી ગણિકાઓને ત્યાં શિક્ષણ લેવા જતાં.
સ્થૂલિભદ્રને કોશાની પાસે કેળવણી લેવા મૂક્યો, પણ પરભવની કોઈ લેણદેણ હશે : ગણિકા કોઈની ન થાય, એ ગણિકા સ્થૂલિભદ્રની બની ! એણે તન, મન, ધન અર્પણ કરી
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
