Mahavaggatthakatha

Author(s): Vipassana Research Institute Igatpuri
Publisher: Vipassana Research Institute Igatpuri

Page 385

३६०
दीघनिकाये महावग्गट्ठकथा
(१०.४१८-४२४)
४१८. जच्चन्थूपमो मजे पटिभासीति जच्चन्धो विय उपट्ठासि । अरञ्जवनपत्थानीति अरञकङ्गयुत्तताय अरञानि, महावनसण्डताय वनपत्थानि । पन्तानीति दूरानि ।
४१९. कल्याणधम्मेति तेनेव सीलेन सुन्दरधम्मे । दुक्खपटिकूलेति दुक्खं अपत्येन्ते । सेय्यो भविस्सतीति परलोके सुगतिसुखं भविस्सतीति अधिप्पायो ।
४२०. उपविजञाति उपगतविजायनकाला, परिपक्कगब्भा न चिरस्सेव विजायिस्सतीति अत्थो । ओपभोग्गा भविस्सतीति पादपरिचारिका भविस्सति । अनयव्यसनन्ति महादुक्खं । अयोति सुखं, न अयो अनयो, दुक्खं । तदेतं सब्बसो सुखं ब्यसति विक्खिपतीति ब्यसनं । इति अनयोव व्यसनं अनयव्यसनं, महादुक्खन्ति अत्थो । अयोनिसोति अनुपायेन । अपक्कं न परिपाचेन्तीति अपरिणतं अखीणं आयुं अन्तराव न उपच्छिन्दन्ति । परिपाकं आगमेन्तीति आयुपरिपाककालं आगमेन्ति। धम्मसेनापतिनापेतं वुत्तं -
"नाभिनन्दामि मरणं, नाभिनन्दामि जीवितं । कालञ्च पटिकजामि, निब्बिसं भतको यथाति ।। (थेरगा० १००१)
४२१. उभिन्दित्वाति मत्तिकालेपं भिन्दित्वा ।
४२२. रामणेय्यकन्ति रमणीयभावं । वेलासिकाति खिड्डापराधिका। कोमारिकाति तरुणदारिका । तुम्हं जीवन्ति सुपिनदस्सनकाले निक्खमन्तं वा पविसन्तं वा जीवं अपि नु पस्सन्ति । इध चित्ताचारं “जीव"न्ति गहेत्वा आह । सो हि तत्थ जीवसञीति ।
४२३. जियायाति धनुजियाय, गीवं वेठेत्वाति अत्थो । पत्थिनतरोति थद्धतरो । इमिना किं दस्सेति ? तुम्हे जीवकाले सत्तस्स पञ्चक्खन्धाति वदन्ति, चवनकाले पन रूपक्खन्धमत्तमेव अवसिस्सति, तयो खन्धा अप्पवत्ता होन्ति, विणक्खन्धो गच्छति । अवसिटेन रूपक्खन्धेन लहुतरेन भवितब्ब, गरुकतरो च होति । तस्मा नत्थि कोचि कुहिं गन्ताति इममत्थं दस्सेति।
४२४. निब्बुतन्ति वूपसन्तते ।
360