________________
‘દેવ! જીએ આ સામે જે ત્રણુ ભરાવદાર વૃક્ષો દેખાય છે તેમાં એક મારી જીવદયાનું પ્રતિક છે, બીજી, ન્યાયનીતિનું પ્રતિક છે અને ત્રીજી મારી પ્રભુભક્તિનુ' પ્રતિક છે. કેવા ઘટાદાર છે. લેના ભારથી કેવા લચી પડયા છે, તે મારા પુણ્યની વિપુલતાની સાક્ષી પુરી રહ્યા છે. ’
રાજાના મનમાં એમ કે આ વૃક્ષેા જોઇને સત્યદેવ મારા પુણ્યશાળીપણાની પ્રશ ંસા કરશે. પણ આ તે જુદુ બન્યુ.
સત્યદેવે કહ્યુ કે આ તારા પુણ્યના વૃક્ષ ચાલ ત્યાં જઈને જોઇએ, બન્ને વૃક્ષા પાસે ગયા અને જ્યાં, એક વૃક્ષને હાથના સ્પર્શ કર્યો
ત્યાં ઝાડ ઉપરથી ફળેા ટપોટપ નીચે પડવા લાગ્યા અને પાંદડાં પણ બધા ખરી પડયા, ઝાડ સાવ ઠુંઠું બની ગયું. તે જ પ્રમાણે બીજા અને ત્રીજા વૃક્ષનુ અન્ય •
* ભાજ ! આવી તારી પુણ્યાઇ, તારાં ફળે તે છેતરામણાં નીકળ્યાં. તાપથી મણુ ઓગળે તેમ મારા સત્વના તેજથી અધા ગળી પડયા. આ દયા, ન્યાય, ભક્તિ ? શુ મેક્ષ મેળવવા કર્યા હતાં કે લેકને માત્ર દેખાડવા ??
• પ્રભો ! આ શું થઈ ગયું; બધાં ફળ વગેરે
કયાં જતા રહ્યાં!
‘રાજ! તેં પુણ્ય કાર્યો કર્યાં તે ખરા પણુ લોકાને બતાવવા. જો મેાક્ષને માટે કર્યો હત તા આમ ખરી ન પડત. તે લેાકાને બતાવવા પુણ્ય કાર્યો કર્યાં એટલે તેના ફળ રૂપે આ વૃક્ષ તે જોયા તું ખુશ થયા. હિસાખ ચુકતે થઈ અચેા. હવે તારા ખાતામાં કંઈ જમે રહ્યું નહિ. આ પુણ્યના ભાસે તારે સ્વર્ગમાં જવુ હતું કેમ ? જો મેાક્ષની અભિલાષાથી પુણ્યકાર્યો કર્યાં હોત તા આમ ન બનત પણ પ્રશંસા થાત તથા સ્વર્ગ અને માક્ષની પ્રાપ્તિ પણ થાત.’
‘ ચાલ હવે તારું મંદિર બતાવ.' મને મંદિર પાસે ગયા.
"
રાજા ! આ ગામમાં પક્ષીઓ કેમ બેઠા
કલ્યાણુ : સપ્ટેમ્બર ૧૯૬૧ : પરત
છે! ગોખમાં મણી માણેક જડયાં હોય એમ લાગે છે?'
‘દેવ! એ પક્ષીએ મારી ત્રિસંધ્યા-ત્રણ કાળ સધ્યાના સૂચક છે, પાંખા ફફડાવી મને સ્વગે પહાંચાડવાની ખાત્રી આપે છે.' રાજાએ હાંશભેર ખુલાસા કર્યાં.
મદિરમાં પ્રવેશ કર્યો તા રાજા હેબતાઈ ગયે. ‘આ શું? સુંદર દેખાતા પક્ષીએ નીચે નિર્જીવ થઈને પડયા હતા. ખરામ મો આવતી હતી. સેાના તથા રૂપા ઉપર કાઢ ચઢી ગયા હતા, લાઢું બની ગયું હતું, દીવાલા જીણુ થઈ ગઈ હતી, કેટલાક ગામડાઓ પડયા હતા. મણીમાણેકની જગ્યાએ કાળા ધામા પડેલા હતા. સ ંગેમરમર તેા ઇંટ અને પત્થર બની ગયા. ચારે તરફ્ વીંછી, સાપ ઉભરાવા લાગ્યા.
કેમ! તારાં સખ્યાવદન આવાં જ કે રાજન ! ભાનભૂલે કાં અન્ય. નિષ્કામભાવે જે કરીએ તેનુ જ સાચું ફળ મળે, ખાકી દુનિયાને દેખાડવા માટે કરેલું દુનિયામાં જ રહે ! ?
• પ્રભો! આ એકાએક શું થઇ ગયું. મંદિર આવુ કેમ દેખાય છે?
નીકળેલા ક્રોધના કડવાં વચનો, ગર્ભના હુંકારા, ‘રાજન આ કાળાં ટપકાં એ તારા મુખમાંથી ગાળા, પામરતા છુપાવવા માટે જોડી કાઢેથી અસત્ય વાતાના છે. આ વીંછી, સાપ, વગેરે એ તારી ખુરી વાસનાના સ્વરૂપા છે. તારા કામ, ક્રોધ, લોભ, મદ,. મત્સર, ઈર્ષા, દ્વેષના પ્રતિ છે. આ કાળાં ધામાં શ્યામતા તારા હૃદયનું
પ્રદશન છે.?
· જે સામી નજર કર, ત્યાં ભીંત ઉપર શું દેખાય છે!?
પ્રભુ! અહા આ તા ભૂખ્યા અને નગ્ન માશુસેની હારની હાર એક સરખી ચાલી
જાય છે! ઈંડા આવતા જ નથી.’
• રાજન્! સમજ પડે છે? એ તારા રાજ્યની રાંક રૈયત છે, ખાવા અનાજ નથી અને પ રવા વસ્ત્ર નથી, કેટલાં દુઃખી થઈ રહ્યા છે. તે
