________________
સલામ ભરવા આવે! આજે જેના ઘેર પેાલીસ કેમ નથી જતી તેનું કારણ કે, તેઓ તરફથી પેાલીસને પગાર અપાય છે. તમારે વળી વકીલ, કારકુન, પટ્ટાવાળાની ગરજ પડે? શું ૧૦૦-૧૫૦ની પગારવાળી પેાલીસ હેરાન કરી જાય ?
(૭) શિષ્ટાચારના સાતમે ગુણ
કાઇ અપ્રિય કરે કે એલે ા તેના પ્રત્યે ગુસ્સા ન કરવા.
સત્પુરુષનું એ લક્ષણ હેાય છે કે ાઇએ તેમને અપ્રિય કહ્યું, કે કયુ. હેાય તે પણ તેનાં હૈયામાં સામા પ્રત્યે ગુસ્સાનું સ્થાન ન હોય. (૧) સત્પુરુષ કાઇના દેષ ખેલે નહિ, (૨) ગુણ ખેલ્યા વિના ન રહે (૩) સુખીને જોઇ રાજી થાય (૪) પારકા દુ:ખે દુ:ખી થાય અને તેનું દુ:ખ નિવારે (૫) પોતાની પ્રશંસા પાતે ન કરે, (૬) ઔચિત્ય કદી ચૂકે નહિ, તેનામાં (૭) ગુસ્સા ન હોય. ન્યાય સ ંપન્નતા તા હોય જ,
તમે તમારી જાત ઉપર ગુસ્સા કરા તા બીજાના ઢાષ જોવાનુ ભુલી જા. આટલુ કરશા
જ્યારે આપણું કાંઇ ખરાબ થાય તે તે આપણા પરિણામે થાય છે. આ વાત શિક્ષણુમાં, મા-બાપે મિત્રે કહીએ ? મહાપુરૂષા કહે છે કે ‘ આપણી ભૂલ વગર આપણું ખરાબ થાય નહિ, આપણી ભૂલા આ ભવની કે પરભવની હોય,' આ વાત ગેાખતા ઞાખતા ઘેર જવાનાને ?
સારા આદમી કદીપણ ગુસ્સા સારા છે તેમ કહી શકે નહિ.' ગુસ્સા સારા છે તેમ કહેવા તમે તૈયાર છે ?
સભા: ગુસ્સો કર્યાં પછી પસ્તાત્રેા થાય છે.
તે રાંડયા પછીનું ડહાપણુ છે. આ માટે એક વિજય શેઠના પુત્રની વાત કરવાની છે. વિજય શેઠના પુત્રમાં સ્વાભાવિક સ્વભાવથી ગુણુ હતા. આજે હોય છે, જેને આપણે ભાટ
રીતે ગુસ્સા ન થવાને પણ એવા માણુસા માનીએ છીએ, પણુ
કલ્યાણ : સપ્ટેમ્બર ૧૯૬૧ : ૫૪૭
તેમાં ગુસ્સા ન થવાના સ્વભાવ હોય છે. મા-બાપ, સ્કુલમાંથી, સ્નેહીઓ તરફથી ગુસ્સા ન કરવાની શિક્ષા મળે તેા ધણા સુધારા આવી જાયને ?
તમે શિક્ષિત છે કે અશિક્ષિત? ' ગુસ્સા કરવા જોઇએ ? આવે તે વ્યાજબી છે? તેમ માને છે? તમને અપ્રિય કહે છે–કરે છે તેમના ઉપર ગુસ્સા કરી છે. ને! અપ્રિય કહેનાર-કરનાર ડાહ્યો છે કે ગાંડા ? સભા: ગાંડા.
તે ગાંડા ઉપર ગુસ્સા ડાહ્યો કરેકે ગાંડા? જો તમે ગુસ્સો કરતાં હો તો તમે ગાંડા છે કે ડાઘા છે?
આ હકીકત બરાબર વિચારીને ખેલ જો ! જ્યારે જ્યારે તમે અસદાચાર કરતાં હો, ત્યારે સદાચાર પ્રત્યે આંખ રાખા–માટે તમાને આ બધી વાતા કરાય છે. જો તમે સદાચાર જ આચરે, અને અસદાચાર ન આચરા । તે પ્રથમ નંબરનુ છે. તમે સંપૂર્ણ સદાચાર । આચરી શકે! અને ન છૂટકે અસદાચાર આચરે ત્યારે પણ દૃષ્ટિ સદાચાર તરફ જ હોવી જોઇએ. અને અસદાચાર આચર્યોં ભારાભાર દુ:ખ થવુ જોઇએ.
અગાઉ વિલા નાનાતે રૂબરૂમાં શિક્ષા આપે, અને પાછળ પ્રશ ંસા કરતા. તમને શું ગમે? તમને વડીલેાની પ્રશંસા ગમે છે કે તમારી ભૂલ જણુાવે તે ગમે છે?
એક ચિત્રકાર હતા તેને પોતાના છે.કરાને ચિત્રકાર બનાવ્યેા, બાપ પણ પોતે અને શિક્ષક પણ પેાતે. એક ચિત્ર કરી લાગ્યેા, તે ચિત્રમાં બાપે ચાર ભૂલ કાઢી, છેકરા રાજ સુધારા કરતા, છતાં રાજ ચાર ભૂલ નીકળતી, આમ છ માસ સુધી ૪ ભૂલ કાઢી, સાતમે મહિને પુત્ર ચિત્ર કાઢી, તે ચિત્ર પે।તે બરાબર જીવે છે અને પ્રશંસા કરે છે અને વિચારે છે કે હવે કોઇ પણ ભૂલ બાપ કાઢી શકે તેમ નથી છતાં જો ખાપ ભૂલ કાઢે તે। આ ચિત્ર માથામાં આમ વિચારમાં ધમધમતા ટેસથી બાપ પાસે જવા લાગ્યા, બાપ તેની ચાલ જોઇ સમજી ગયા, આપે સન્માન પૂર્ણાંક બેલાબ્યા કરાએ કહ્યું કે • ચિત્ર કેવુ બન્યુ છે ? બાપ કહે, ‘સારૂં છે. પોતાના
મા
