________________
પર્વશિરોમણિ શ્રી પર્યુષણમહાપર્વ
પૂ. મુનિરાજ શ્રી હેમચંદ્રવિજયજી મહારાજ, સાબરમતી પર્વાધિરાજ શ્રી પર્યુષણ પર્વની આરાધનામાં પ્રેરક અનેક લેખો અમારા પર આવેલા હતા. પણ તે બધાયને “કલ્યાણ”ના ગતાંકમાં સમાવેશ થઈ શકે તેમ ન હતું, ને પર્યુષણ પર્વ વીતી ગયા પછી તે લેખને પ્રસિદ્ધ કરવાને કશે અર્થ નહિ, છતા આ લેખ પર્વાધિરાજની આરાધનાને અંગે
સામાન્ય રીતે ઉપયોગી હોવાથી અહિં અમે પ્રસિદ્ધ કરીએ છીએ.
વળ વદુરાઃ ક્ષત્તિ, પ્રોજન વિનાને સંપત્તિને પ્રાપ્ત કરાવનાર અને વિપત્તિને દૂર વર્ષsળાનમ નાચ, મેળાં મમ મેવત્ / કરનાર “ગ” છે, અને તેની સાધના દ્વારા જ
અનન્ત કલ્યાણકારી શ્રી જૈનશાસનમાં આત્મા અચલ–અખંડ અને અનન્ત સુખના આત્મકલ્યાણ કરવાના સાધનરૂપ અનેક ધામરૂપ મોક્ષપદને મેળવી શકે છે. શાસ્ત્રમાં પ વિદ્યમાન છે, તે તે પર્વોની આરાધના કહ્યું છેકરી કલ્યાણ કામી–ભવભીરૂ આત્માઓ સ્વાત્મ- વાડકી, ચોસ્તસ્ય શાળFા હિત સાધે છે. આવા અનેક પર્વો જેવાં કે જ્ઞાન-નવારિત્ર-પત્નિત્રયં f સઃ . જ્ઞાનપંચમી, મૌન એકાદશી, મેરૂત્રદશી, ધર્મ-અર્થ-કામ અને મોક્ષ આ ચારે ચોમાસી અઠ્ઠાઈ, શાશ્વતી ચૈત્રી-આશ્વિની ઓળી, પુરુષાર્થોમાં શ્રેષ્ઠતમ પુરુષાર્થ મેક્ષ છે. અને દીપાવલી વગેરે સર્વમાં “પર્વાધિરાજ શ્રી તેને મેળવવાનું કારણ “ગ” છે. તે વેગ પર્યુષણ મહાપવ” સૌથી શ્રેષ્ઠ છે. આ મહા
જ્ઞાન-દર્શન અને ચારિત્ર એ ત્રણ રત્નરૂપ પવનું આરાધન જૈન સમાજમાં અનેરો ઉમંગ છે. એમના આ ત્રણે ઉત્તમ અંગોની વિશિષ્ટ અને ઉલ્લાસથી કરાય છે. કર્મોના મર્મસ્થાનને કેટિની આરાધના પર્વોમાં કરાય છે. વર્ષ ભેદવામાં પર્વાધિરાજની તુલના અન્ય કોઈપણ દરમ્યાન લાગેલા સર્વપાપને ખમાવવા માટેનું પર્વ કરી શકતું નથી.
આ પર્વ અનુપમ સાધન છે. એટલા જ માટે કેઈપણું પ્રાણીને મમસ્થાનમાં જે ઘા- આ પર્વને “સાંવત્સરિક પર્વ કહેવામાં આવે છે. પ્રહાર વાગ્યો હોય તે તે તરત પ્રાણત્યાગ
સંવત્સર એટલે વર્ષ સંવતરરત્યે સંવારિતમ્' કરે છે, તેમ કમના મમના મર્મસ્થાનમાં
વર્ષ સંબંધી, વર્ષમાં એક જ આવનારૂં જે ઘા કરી કર્મોને નિસત્વ બનાવવામાં પર્યુષણ
પર્વ તે સાંવત્સરિક કે સંવછરીપર્વ કહેવાય છે. એ અજોડ શસ્ત્રસમાન છે. સંસારરૂપી ભયંકર મહાસમુદ્રથી પાર ઉતરવા માટે પરાધન એ
આ મહાપર્વનું આરાધન અનેક સત્ક ઉત્તમ નૌકા સમાન છે. જ્ઞાન–દશન ચારિત્રની દ્વારા કરવાનું શાસ્ત્રકારે ફરમાવે છે. જેમાં નિમલતમ આરાધના કરવાને સુગ આત્માને અમારિકવન (જીવહિંસા વિરોધ) સાધમિક પરાધનથી સાંપડે છે. જેનશાસનનું સર્વસ્વ વાત્સલ્ય, શ્રી કલ્પસૂત્ર શ્રવણ, સાંવત્સરિક પ્રતિઆ પર્વમાં સમાયેલું છે. યથાવિધિ આ પર્વનું ક્રમણ, પરસ્પર ખામણું, ચિત્ય પરિપાટી, આરાધન કરનાર આત્મા અલ્પ સમયમાં સર્વ અટ્ટમ તપ, સમસ્ત સાધુવન્દન આઠ દિવસના કમને ક્ષય કરી અક્ષય સુખને પ્રાપ્ત કરે છે. અહેરાત્રિ પિસહ વિ. કર્તવ્યે મુખ્ય છે. મેક્ષના પરમકારણભૂત એગની સાધના કરવાને આ બધા કર્તવ્યોના વિધિપૂર્વક આરાધસુઅવસર આત્માને પર્યુષણમાં પ્રાપ્ત થાય છે. નથી જ આ મહાપર્વ સુખને આપનાર અને
