________________
૫૪૪ : ઔચિત્યની ખામીએ આજે અનેક અનર્થો ઉભા કર્યા છે
જાય. આવા ગુણો તમારા જીવનમાં ચાલુ છે ને ? આવો વિચાર કયારેય પણ આવ્યો છે જેને - આ સયુષ પ્રાણ જાય છતાં ન્યાય મૂકે નહિ, અન્યાયનું દુઃખ નથી તે ન્યાયની પ્રશંસા પ્રાણના ભોગે ન્યાયને સાચવે; તે આત્માને ધન્ય છે કરવાને પાત્ર કદી બનતા નથી. કે જે ગમે તેવી સ્થિતિમાં પ્રાણના ભેગે ન્યાય સહુરુષ કદી ન્યાયને ત્યાગ કરતા નથી. જે સાચવે છે. તમે અન્યાયના માર્ગે જાવ છો ત્યારે સંવેગવશાત ન્યાયને ત્યાગ કરે છે તે પામર છે, તમને દુઃખ થાય છે, અને અન્યાય ન કરનારા પણ તે એટલો પામર નથી કે તે ન્યાય કરનારાની પ્રત્યે હાથ જોડવાનું મન થાય છે? તમારાથી અન્યાય પ્રશંસા કર્યા વિના રહી શકે, અને પોતાની નિંદા ક્યાં ન છૂટે પણ ન્યાયને સાચવનારા મહાપુરુષ યા વિના રહી શકે, કારણકે તેની પામરતા તેને ડંખે છે, આવે છે કે આમાં તમે હા કહે છે કે ના ?
અને પુરૂષને તુરત યાદ કરે છે, અને તેમની સભા : અન્યાય કરીએ તેમાં ન્યાયી ઠરાવવા પ્રશંસા કરે છે. ઇચ્છીએ છીએ.
સત્પષેની ખાણ આર્યભૂમિ છે, સર્વ ત્યાગી અન્યાય કરવા છતા હૈયામાં એની પીડા ન મોટા મહાત્માઓ તેમાંથી પાકે છે, તેઓ અયોગ્ય હોય. અને ઉપરથી તેને ન્યાયી ઠરાવવાનું તેનું માનસ ટોળાં સાથે રહીને પિતાની યોગ્યતા જાળવે છે. હોય તે તે તે કદી સુધરી શકે નહિ.
ન્યાય માર્ગે ચાલનારાને પિતાના અન્યાય વખતે અન્યાય કરનારાં પણ પોતાની ભૂલ જુવે છે, યાદ કરવા, પિતાની નિંદા કરવી તે કઠીન છે? અને પ્રાણના ભોગે ન્યાય નહિ છોડનારાને યાદ કરે સભા: વિચારશીલતા હોય તો બને ! છે, આ કઠીન છે ? તમારાથી પુરુષ ન બનાય તે
તો શું અહી બધા અવિચારશીલ ભેગા થયા ફિકર નહિ પણ તમારી આંખ સામે સંપુરૂષ ખસવા છે? અવિચારશીલ સામે વાત કરાય ? ન જોઈએ.
તમે અમારી સામે એ દેખાવ કરે છે કે તમે કહે છે કે “સંગ ભૂંડા છે, અન્યાય વિના
અન્યાય ન છૂટકે કરીએ છીએ.” તમે શું નિરુપાય ચાલતું નથી, નિરુપાયે કરીએ છીએ” આવી તમારી
થઈ અન્યાય કરે છે ? નિરુપાયે અન્યાય કરનારા ભાષા છે ને ? તમે દેખાવ સુંદર કરી બતાવે છે
છે પણ શોધવા ભારે પડે! કે “સંયોગ, સમાજ બદલાયો, બધે અન્યાય ફેલાઈ ગયો છે. તમે અન્યાયને બચાવ કરે છે તે દંભથી
એક માણસને કુતરૂં કરડયું તેથી માણસ કુતરાને , બોલે છે કે સરળતાથી બોલે છે ? જે સરળતાથી કરડયા, તેમ તમારું વતન ખરીબ અને માનવ તરીકે બોલતા હોય તે મહાપુરુષોને યાદ કરવાનું પ્રશંસા 1
આ તમે તમારી જાતને માને તે શોભતું નથી, જાનવર કરવાનું નમસ્કાર કરવાનું મન થઈ જાય ને? અને જેવું વર્તન કરી છે, અને માનવ તરીકે તમે તમારી સાથે સાથે આપણી નિંદા થઈ જાય ને ? આ ગુણ તમારામાં હોવો જ જોઈએ ને ? આમાં તમારી સભાઃ અન્યાય છૂપાવવાની વૃત્તિ જતી નથી, સીધી હા જોઈએ છે, આમાં તમારે આજે ને આજે
તે આતે માણસ કૂતરાને કરડવા જેવું થયું. અન્યાય છોડ નથી પડતો. આ કેટલી સહેલી વાત સત્ય જે રીતે સંપત્તિ કાળમાં રહેતા, તેમ વિપત્તિછે ! અસલમાં તમારે ન્યાય જોઇતો નથી અને
કાળમાં પણ તેમજ રહેતા, આવા પુરુષોને ધન્ય છે. અન્યાય છે. નથી તે નિશ્ચિત છે ને?
આવું જાણીને “સતપુરુષોની પ્રશંસા અને પિતાની અન્યાય કરે એ ખરાબ છે, જે છેડે છે તે નિંદા થઈ જવી જાઈ એ.’ આ વાત તમારા હૈયામાં પ્રશંસાપાત્ર છે. હું અન્યાય કરું તે નિંદાને પાત્ર છું.' સદા હાય ને?
