________________
મેળવતાં. જો જયાહ્ના પાણી ભરવા જાય તે મેાંઘીમેન બધાં માટે દૂધ ગરમ મૂકતાં તથા સુરેશ માટે ન્હાવાનું પાણી ગરમ મૂકતાં.
સુરેશ નાહીને પછી દૂધ પીતો અને દૂધ પીધાં પછી કપડા બદલાવીને દુકાને જતા. અને જ્યેાના તથા મોંધીએન વ્યાખ્યાન સાંભળવા ઉપાશ્રયે જતાં. ઉપા શ્રયેથી આવીને અંતે સાસુ-વહુ રસાઇ મનાવતાં. રસાઇ તૈયાર થતાં સુરેશ જમવા આવતા અને જમીને દુકાને જતા. પછી જ્યેાસ્ના ને મેાંધીએન જમી લેતાં. જમીને જ્યેાટ્ના વાસણુ માંજી નાખતી. પછી અપેારે નવરાશના વખતમાં તે માંઘીબેનને સારા ધાર્મિક પુસ્તકા વાંચી સભળાવતી.
આ રીતે શાંતિથી અને સુખથી આ કુટુંબ રહેતું હતું. અત્યારસુધી મેં આ સાસુ-વહુ વચ્ચે કદી કજિયા થયા હાય તેવું સાંભળ્યું નથી. પશુ એમનાં મકાન આગળ નીકળતાં ઘણીવાર નીચેનાં શબ્દો સાંભળ્યા છે.
મેાંધીએન-હજુ તે તમે જીવાન છે. આ વખત તમારે માટે આનંદ કરવાના છે, તથા હરવાકરવાના છે. અમે તે હવે ઘરડાં થયાં.
જ્યાહ્ના–અમે જુવાન છીએ એટલેજ અમારે કામ કરવુ જોઇએ. અને તમારે હવે ફક્ત ધર્મધ્યાન કરવુ જોઇએ. અને અમારે તમને ધર્મધ્યાન કરાવવામાં મદદ કરવી જોઇએ,
કેટલાં વાત્સલ્યતાના સ્નેહભર્યાં શબ્દો ! સાંજે વહેલાસર જ્યોત્સ્ના રસાઈ કરી નાંખતી. સુરેશ પણ વહેલાં જમી જતા. એટલે સાસુ-વહુ જમીને ચાવિહાર કરતાં. માંઘીબેન જમીને પ્રતિક્રમણુ કરવા જતાં, અને જ્યાહ્ના વાસણુ માંજી નાંખતી. રાત્રે સૂતાં પહેલાં મોંધાએન પગ દાબવાની ના કહેતાં પણ જ્યોત્સ્ના મેાંધીએનનું કંઇ સાંભળતી નહિ. અને પગ દાબવા લાગી જતી. સાસુ વહુના પ્રેમની લાગણીમાં પલળી જતા હતા. આ રીતે જ્યાહ્ના પેાતાના સાસુને સુખી કરવા મથતી, ત્યારે માંશ્રીબેન વહુને સુખી કરવા મથતાં હતાં.
પશુ ફકત એકજ ખાટ માંધીએનને સાલતી હતી તે એ કે સુરેશને કંઈ સંતાન ન હતું. અને તેમને
કલ્યાણ;
ડીસેમ્બર-૧૯૫૨ : ૪૯૩ :
જ્યાનાના ખેાળા ખાલી લાગતા હતા. તેથી દરરોજ મોંઘીબેન સાચા હૃદયથી પ્રાર્થના કરતા કે, “ હે દેવ ! ભરતાં પહેલાં મને જ્યાહ્નાના ખેાળા ભરેલા એકવાર જરૂર દેખાડજે”.
માંઘીબેનની આશા ફળી, જ્યાહ્નાએ થોડાં વર્ષ પછી એક તેજસ્વી આળકના જન્મ આપ્યા. જ્યાના માનતી કે, સાસુની સેવા કરવાનું આ ફળ છે, તેથી તે વધુ ને વધુ માંધીબેનની સેવા કરે છે. અને તેમની સેવામાંજ આતપાત થઈ જાય છે,
વર્તમાનકાલમાં ધરે ધરે આવા સાસુ-વહુ હાય સ`સાર કેટ-કેટલા સ્વસ્થ તથા તંદુરસ્ત રહે ?
( ૨ )
આવેાને શાન્તાવહુ, હમાં તે। આવતાં જ નથી, મોંઘીમેતે ધઉં સાફ કરતાં કરતાં ડેલી પાસેથી પસાર થતાં શાન્તાવહુને આવકાર્યાં.
શાન્તા-આ આવી. હું તો દરરોજ આવું છું પણ તમે કયાં ભેગા થાવ છે ?
માંધીએન-વહુ આવ્યા એટલે તમે તે સાવ
નવરા થઇ ગયા.
શાન્તા-નવરા ? નવરા તા થશુ હવે મહણીયે જાશુ ત્યારે.
માંધીએન-એવુ` શુ` ખેલતા હશે! ? હજી વહુને આવ્યા મે મહિના નથી થયાં ત્યાં આવું ખેલે ખ
શાન્તાન ખેાલુ તે શું કરૂ કાકી ? પૈસાદારની દીકરી સાથે લગ્ન કરવાથી ઊલ્ટુ દીકરા ખાવા જેવું થયું છે.
મેાંધીએન-એમ તે હોય? અમારા સુરેશની 1 વહુ કયાં ગરીબની દીકરી છે? એના બાપને ત્યાં
એ માટા છે, અમારે તે કિંદ તેમને એક અક્ષર પણ કહેવા પડતા નથી.
શાન્તા મને કયાં જ્યાહ્નાની નથી ખબર? પણુ કાકી, તેના મા-બાપનાં સંસ્કારજ જુદા છે.
મેાંધીએન-શાન્તાવહુ ! થોડા વખતમાં જ કંચનવહુ ટેવાઇ જશે, બધું કામ પાસે રહીને શીખવતાં રહે, અને જમાને વર્તે તે સુખી થશે. તમે સાસુ છે, પણ વહુ બનીને રહેશે. તે જ રહેવાશે, નહિ તે જતી જિંદગીએ દુ:ખી થવાના વારા આવશે. અમારે
